raport z ewaluacji całosciowej - Polskie Stowarzyszenie na rzecz

Transkrypt

Nadzór pedagogiczny
System Ewaluacji Oświaty
RAPORT Z EWALUACJI
CAŁOŚCIOWEJ
Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy
im. Piotrusia Pana w Lesznie
Leszno
Kuratorium Oświaty w Poznaniu
Wstęp
Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w placówce przez wizytatorów
do spraw ewaluacji.
Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania placówki
w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa:
1. Placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój wychowanków.
2. Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celów placówki.
3. Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej.
4. Wychowankowie są aktywni.
5. Respektowane są normy społeczne.
6. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki współpracują w planowaniu i realizowaniu działań
odpowiednich do jej funkcji.
7. Promowana jest wartość edukacji.
8. Rodzice są partnerami placówki.
9. Wykorzystywane są zasoby placówki i środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju.
10. Placówka w planowaniu pracy uwzględnia wnioski z analiz badań zewnętrznych i wewnętrznych.
11. Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi.
Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez placówkę wymagań zawartych w rozporządzeniu
Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7.10.2009r. wraz ze zmianami z dnia 10.05.2013r.
Placówka może spełniać te wymagania na pięciu poziomach:
●
Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez placówkę.
●
Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez placówkę.
●
Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez placówkę.
●
Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez placówkę.
●
Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez
Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy im. Piotrusia Pana w Lesznie
2/51
Opis metodologii
Badanie w zakresie wszystkich 11 wymagań, określonych dla ewaluacji całościowej placówki zostało
zrealizowane w dniach 14 do 22 stycznia 2014 roku przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w składzie: Renata
Szymkowiak i Edward Pawlicki.
Badaniem objęto 16 nauczycieli (ankiety, wywiady grupowe oraz wywiady po obserwacji zajęć), 39 rodziców
(ankieta
i wywiad
grupowy),
przeprowadzono
wywiad
indywidualny
z dyrektorem
placówki,
grupowy
z partnerami i przedstawicielem osoby prowadzącej oraz pracownikami niepedagogicznymi. Dokonano analizy
danych zastanych.
Ze względu na stopień upośledzenia wychowanków niemożliwe było przeprowadzenie z nimi ankiety oraz
wywiadu grupowego. Dokonano obserwacji 18 zajęć, w których uczestniczyli wszyscy wychowankowie,
zorganizowani
w 12
zespołach:
3
edukacyjno-terapeutycznych
oraz
9
rewalidacyjno-wychowawczych.
Każdorazowo wypełniono arkusz obserwacji zajęć oraz przeprowadzono rozmowę z nauczycielem.
Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport.
3/51
Obraz ośrodka
Ośrodek Rehabilitacyjno–Edukacyjno–Wychowawczy im. Piotrusia Pana w Lesznie powstał w 1993 roku
z inicjatywy rodziców zrzeszonych w terenowym Kole Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem
Umysłowym w Lesznie. Głównym celem stowarzyszenia jest działanie na rzecz wyrównywania szans osób
z upośledzeniem umysłowym, tworzenia warunków przestrzegania wobec nich praw człowieka, prowadzenia ich
ku aktywnemu uczestnictwu w życiu społecznym oraz wspieraniu ich rodzin.
Ośrodek jest niepubliczną placówką, do której przyjmowane są dzieci i młodzież w wieku od 3 do 25 lat
z upośledzeniem
umysłowym
niepełnosprawnościami,
w stopniu
umożliwiając
umiarkowanym,
wychowankom
znacznym
realizację
lub głębokim,
obowiązkowego
ze
rocznego
sprzężonymi
przygotowania
przedszkolnego oraz obowiązku szkolnego na miarę ich możliwości.
Wychowankom zapewniona została całodzienna opieka, edukacja, terapia, rehabilitacja oraz organizacja dowozu
na zajęcia. Ośrodek zajmuje się poprawą rozwoju psychoruchowego dzieci i młodzieży, kształtowaniem
umiejętności komunikacyjnych werbalnych i niewerbalnych, zdobywaniem przez wychowanków maksymalnej
niezależności w zakresie zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, poprawą funkcji poznawczych,
wspomaganiem rozwoju osobowości.
W placówce zatrudniona jest wykwalifikowana kadra (nauczyciele oligofrenopedagodzy, nauczyciel wychowania
fizycznego, specjalista ds. fizykoterapii, muzykoterapeuta, kynoterapeuta, instruktor terapii zajęciowej,
logopedzi, psycholog, pomoce terapeutyczne, pielęgniarka, fizjoterapeuci), która nieustannie doskonali swoje
umiejętności, a w codziennej pracy z wychowankami wykorzystuje różnorodne metody i techniki pracy oraz
stosuje nowatorskie rozwiązania.
Ośrodek jest wyposażony w pomoce dydaktyczne, terapeutyczne, wysokiej klasy sprzęt rehabilitacyjny oraz
wielospecjalistyczny
sprzęt
komputerowy
z oprogramowaniem.
W edukacji
i rehabilitacji
wychowanków
zastosowano hydro-, światło-, muzyko-, hipo- oraz kynoterapię, terapię taktylną zajęciową, stymulację
wielozmysłową, bazalną, integracji sensorycznej.
Rodzice są w pełni partnerami placówki, współuczestniczą między innymi w opracowywaniu i realizacji koncepcji
jej pracy, opracowywaniu indywidualnych programów edukacyjno–terapeutycznych, indywidualnych programów
pracy, biorą udział w imprezach, uroczystościach oraz szkoleniach, organizowanych przez ośrodek.
Placówka
podejmuje
wiele
działań
we
współpracy
z różnymi
podmiotami
działającymi
w środowisku,
co pozytywnie wpływa na rozwój jej wychowanków. Kontakt z ludźmi i organizacjami poszerza ich horyzonty
oraz kształtuje postawy prospołeczne na miarę ich możliwości.
Wszyscy pracownicy zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne oraz psychiczne. Podopieczni są
w pełni akceptowani, otoczeni serdecznością i zrozumieniem.
4/51
Informacja o placówce
Nazwa placówki
Patron
Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy
im. Piotrusia Pana w Lesznie
Piotruś Pan
Typ placówki
Ośrodek Rewalidacyjno-Wychowawczy umożliwiający
upośledzonym umysłowo realizację obowiązku
szkolnego i nauki
Miejscowość
Leszno
Ulica
Starozamkowa
Numer
14
Kod pocztowy
64-100
Urząd pocztowy
Leszno
Telefon
0655296474
Fax
0655296352
Www
www.psouu-leszno.pl
Regon
30088093100028
Publiczność
niepubliczna
Kategoria uczniów
Bez kategorii
Uczniowie, wychow., słuchacze
42
Oddziały
12
Nauczyciele pełnozatrudnieni
21.00
Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy)
0.00
Nauczyciele niepełnozat._(w etatach)
0.00
Średnia liczba uczących się w oddziale
3.5
Liczba uczniów przypadających na jednego
pełnozatrudnionego nauczyciela
2
Województwo
WIELKOPOLSKIE
Powiat
Leszno
Gmina
Leszno
Typ gminy
gmina miejska
5/51
Poziom spełniania wymagań państwa
Placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój wychowanków
B
Placówka działa zgodnie z przyjętą własną koncepcją pracy, uwzględniającą potrzeby i możliwości
rozwojowe wychowanków, specyfikę pracy placówki. (D)
Koncepcja pracy placówki jest znana rodzicom i przez nich akceptowana. (D)
Koncepcja pracy placówki jest przygotowywana, modyfikowana i we współpracy z rodzicami. (B)
Koncepcja pracy placówki jest realizowana we współpracy z rodzicami. (B)
Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celów
placówki
A
Planowanie działań w placówce odpowiednio do rodzaju placówki: profilaktyczno-wychowawczych,
edukacyjnych, prozdrowotnych, rekreacyjnych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych i rewalidacyjnych, w
tym wynikających z indywidualnych programów edukacyjno - terapeutycznych opracowanych dla
wychowanków, służy rozwojowi wychowanków. Czas spędzany przez wychowanków w placówce jest
efektywnie wykorzystywany. (D)
Działania realizowane w placówce są monitorowane i w razie potrzeby modyfikowane w celu podniesienia
efektywności pracy placówki. (D)
Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. (D)
Informowanie wychowanków o ich postępach oraz ocenianie pomagają wychowankom uczyć się i
planować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki motywują
wychowanków do rozwoju i wspierają ich w trudnych sytuacjach. (D)
Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki pracują wspólnie z wychowankami,
nad doskonaleniem podejmowanych działań, uwzględniając ich możliwości. Wychowankowie mają wpływ
na sposób organizowania i przebieg procesu wychowawczego. Wychowankowie czują się odpowiedzialni
za własny rozwój. (B)
W placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacji i terapii w
odniesieniu do każdego wychowanka. (B)
Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia wychowankom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej
wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej
funkcjonować w społeczności lokalnej. (B)
Wychowankowie uczą się od siebie nawzajem. (B)
Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej
B
Działania służące nabywaniu wiedzy i umiejętności dostosowuje się do zdiagnozowanych potrzeb i
możliwości wychowanków. Rozwój wychowanków planuje się indywidualnie, uwzględniając postępy
każdego wychowanka. (D)
Nauczyciele i wychowawcy stosują różnorodne metody pracy, uwzględniając różne możliwości, zdolności i
sposoby uczenia się wychowanków (D)
W szkole funkcjonującej w placówce realizuje się programy nauczania uwzględniające dotychczasowe
osiągnięcia edukacyjne każdego wychowanka, jego możliwości i zdolności (D)
Podstawa programowa jest realizowana w szkole funkcjonującej w placówce z wykorzystaniem zalecanych
warunków i sposobów jej realizacji. (D)
Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodnie z rozpoznanymi potrzebami i
możliwościami. W placówce, odpowiednio do jej specyfiki, monitoruje się proces nabywania wiedzy i
umiejętności przez wychowanków w odniesieniu do potrzeb i możliwości każdego wychowanka. (D)
Placówka podejmuje nowatorskie rozwiązania, innowacje i eksperymenty w zakresie rozwijania
zainteresowań i uzdolnień, organizacji nauki, metod pracy i wychowania. (B)
Zebrane informacje o losach byłych wychowanków potwierdzają skuteczność podejmowanych działań
profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych. (B)
Wychowankowie są aktywni
B
6/51
Wychowankowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone w placówce i chętnie w nich uczestniczą.
Nauczyciele/wychowawcy grup stwarzają sytuacje, które zachęcają każdego wychowanka do
podejmowania różnorodnych aktywności, odpowiednio do ich możliwości. (D)
Wychowankowie są, odpowiednio do swoich możliwości, samodzielni w podejmowaniu różnorodnych
aktywności na rzecz własnego rozwoju i rozwoju placówki. (B)
Respektowane są normy społeczne
B
Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje między
wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu. (D)
Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane przez wychowanków,
pracowników placówki oraz rodziców. (D)
Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie
właściwych zachowań. Realizacja tych działań jest monitorowana oraz modyfikowana w razie potrzeby.
(D)
Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie do potrzeb wychowanków i
sprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i zachowań. (D)
Wychowankowie współpracują ze sobą w miarę swoich możliwości. (D)
W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność placówki. (D)
W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych,
opiekuńczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych.Ocena ta jest uwzględniana przy
planowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu kolejnych działań. (B)
Podejmowane działania zaspakajają potrzeby każdego wychowanka. (B)
Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się odpowiedzialnością w działaniu i
relacjach społecznych. Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, biorą udział w procesie
podejmowania decyzji dotyczących zadań placówki. (B)
Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki współpracują w planowaniu i
realizowaniu działań odpowiednich do jej funkcji
B
Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki współpracują ze sobą w planowaniu,
organizowaniu, a także modyfikowaniu i realizowaniu podejmowanych działań. (D)
Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów zapewniających realizację zadań placówki
(planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między
nauczycielami i innymi osobami realizującymi te zadania placówki. (D)
Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki wspólnie rozwiązują problemy,
doskonalą metody i formy współpracy. (B)
Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki pomagają sobie nawzajem w
ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy. (B)
Promowana jest wartość edukacji
B
W placówce prowadzi się działania kształtujące pozytywny klimat sprzyjający uczeniu się. (D)
W placówce prowadzi się działania kształtujące postawę uczenia się przez całe życie. (D)
Placówka wykorzystuje informacje o losach byłych wychowanków do promowania wartości edukacji. (B)
Działania realizowane przez placówkę promują wartość edukacji w społeczności lokalnej. (B)
Rodzice są partnerami placówki
B
Placówka, z uwzględnieniem jej specyfiki, pozyskuje i wykorzystuje opinie rodziców na temat swojej
pracy. (D)
W placówce współpracuje się z rodzicami na rzecz rozwoju ich dzieci. (D)
Rodzice współdecydują w sprawach placówki i uczestniczą w podejmowanych działaniach. (D)
Placówka wspiera rodziców w wychowaniu i zrozumieniu aktualnej sytuacji ich dzieci. (D)
W placówce w sposób zaplanowany, systematyczny, celowy i uwzględniający jej specyfikę wspiera się
rodziców w działaniach na rzecz rozwoju ich dzieci. (B)
7/51
W placówce są realizowane inicjatywy rodziców na rzecz rozwoju wychowanków oraz placówki. Rodzice
dostrzegają efekty tego wsparcia. (B)
Wykorzystywane są zasoby placówki i środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju
A
Prowadzi się rozpoznanie potrzeb i zasobów placówki oraz środowiska lokalnego i na tej podstawie
podejmuje się inicjatywy na rzecz ich wzajemnego rozwoju. (D)
Placówka w sposób systematyczny i celowy z uwzględnieniem specyfiki jej działania współpracuje z
instytucjami i organizacjami działającymi w środowisku lokalnym, w tym z podmiotami odpowiedzialnymi
za wspomaganie dzieci i młodzieży zgodnie z potrzebami i ich sytuacją społeczną. (D)
W placówce stwarza się warunki do wyrażenia opinii o jej funkcjonowaniu w środowisku lokalnym. Opinie
te są wykorzystywane do doskonalenia pracy placówki. (D)
Współpraca placówki ze środowiskiem lokalnym służy zwiększaniu szans edukacyjnych wychowanków, z
uwzględnieniem indywidualizacji podejmowanych wobec nich działań. (B)
Współpraca placówki ze środowiskiem lokalnym wpływa na ich wzajemny rozwój. (B)
Placówka w planowaniu pracy uwzględnia wnioski z analiz badań zewnętrznych i
wewnętrznych
B
W szkole funkcjonującej w placówce, w której uczniowie przystępują do sprawdzianu lub egzaminów,
analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów. (D)
W placówce analizuje się wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania
wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania. (D)
Działania prowadzone przez placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane.
(D)
Działania podjęte w efekcie wdrażania wniosków z zewnętrznych i wewnętrznych badań oraz analiz
przyczyniają się do rozwoju placówki. (B)
Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi
A
Dyrektor zapewnia warunki do realizacji zadań placówki. (D)
Zarządzanie placówką sprzyja indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli i innych osób realizujących
zadania placówki. oraz doskonaleniu zawodowemu. (D)
Ewaluacja wewnętrzna jest przeprowadzana wspólnie z nauczycielami i innymi osobami realizującymi
zadania placówki. (D)
W procesie zarządzania, w oparciu o wnioski wynikające z nadzoru pedagogicznego, podejmuje się
działania służące rozwojowi placówki. (D)
Zarządzanie placówką prowadzi do podejmowania nowatorskich działań, innowacji i eksperymentów. (B)
Zarządzanie placówką sprzyja udziałowi nauczycieli i innych osób realizujących zadania placówki oraz
wychowanków i rodziców w procesie podejmowania decyzji dotyczących placówki. (B)
Dyrektor podejmuje skuteczne działania zapewniające placówce wspomaganie zewnętrzne odpowiednio
do jej potrzeb. (B)
8/51
Wnioski
Rodzice, wszyscy pracownicy znają i są zaangażowani w realizację koncepcji pracy placówki. Szeroka oferta
działań we współpracy ze środowiskiem lokalnym sprzyja kształtowaniu postaw prospołecznych wychowanków.
Planując działania nauczyciele diagnozują i analizują osiągnięcia wychowanków biorąc pod uwagę ich możliwości
rozwojowe i stopień niepełnosprawności, a wyniki osiągnięć dzieci są podstawą do planowania i modyfikowania
indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych i rewalidacyjno-wychowawczych.
Podczas zajęć z wychowankami nauczyciele i specjaliści dostosowują swoje działania do ich indywidualnych
preferencji, stopnia rozwoju psychofizycznego, stanu zdrowia i samopoczucia w danym dniu.
Ośrodek zapewnia bezpieczeństwo wychowankom poprzez sprawowanie nad nimi ciągłej opieki, podejmowanie
działań
organizacyjnych
i edukacyjnych,
dbałość
o stan
pomocy
dydaktycznych
i przestrzeganie
zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Działania podejmowane przez ośrodek dają wychowankom możliwość zdobywania umiejętności, które zwiększą
ich szanse na bardziej samodzielne funkcjonowanie w społeczeństwie.
Spójność działań wychowawczych gwarantuje funkcjonowanie zespołów terapeutycznych, które ustalają
działania w stosunku do konkretnego wychowanka.
Działania wychowawcze ukierunkowane są na rozwój umiejętności społecznych i kształtowanie oczekiwanych
postaw wychowanków. W ośrodku funkcjonuje spójny system wzmacniania właściwych zachowań celem
wspierania i zachęcania dzieci do rozwoju i systematycznej pracy.
Współpraca
dydaktyczna,
terapeutyczna
nauczycieli
i specjalistów
zatrudnionych
w ośrodku
ma
wpływ
na postępy w rozwoju wychowanków i przygotowuje ich do funkcjonowania w społeczeństwie.
Nauczyciele podejmują liczne i różnorodne działania w celu zapobiegania i eliminowania zagrożeń oraz
wzmacniania pożądanych zachowań dzięki czemu wychowankowie czują się w placówce bezpiecznie.
Współpraca ośrodka z wieloma lokalnymi instytucjami i organizacjami korzystnie wpływa na wszechstronny
rozwój wychowanków i jego wizerunek w środowisku.
Nauczyciele stawiają wychowankom wymagania adekwatne do ich możliwości i konsekwentnie je egzekwują,
poprzez działania wynikające z ustalonego systemu wspierania i motywowania.
Rodzice są informowani o aktualnej sytuacji ich dzieci oraz zachęcani do współpracy z placówką. Angażują się
w działania realizowane przez placówkę oraz w podejmowanie decyzji dotyczących jej funkcjonowania.
9/51
Wyniki ewaluacji
Wymaganie:
Placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój wychowanków
Poziom spełnienia wymagania: B
Koncepcja placówki zakłada działania w trzech obszarach dotyczących autonomii wychowanka, wsparcia rodzin
oraz współpracy z instytucjami wspomagającymi rozwój wychowanków i ofertę placówki. Wszyscy ankietowani
rodzice znają i akceptują koncepcję pracy placówki. Większość z nich bierze udział w jej modyfikowaniu oraz
w wielu różnorodnych działaniach służących jej realizacji.
Obszar badania: Placówka działa zgodnie z przyjętą własną koncepcją pracy, uwzględniającą
potrzeby i możliwości rozwojowe wychowanków, specyfikę pracy placówki.
Koncepcja pracy ośrodka oparta jest na: programie rozwoju placówki na lata 2012-2017, statucie ośrodka,
statucie Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym w Warszawie. Głównym celem
placówki jest działanie na rzecz wyrównywania szans osób z upośledzeniem umysłowym, tworzenie warunków
przestrzegania wobec nich praw człowieka, prowadzenie ku aktywnemu uczestnictwu w życiu społecznym,
wspieranie ich rodzin oraz współpraca z instytucjami zewnętrznymi na rzecz rozwoju placówki. Z uzyskanych
informacji wynika, że główne założenia opracowanej koncepcji to:
• w stosunku do wychowanka - dążenie do autonomii rozumianej jako niezależność, samodzielność i zaradność
życiowa na miarę indywidualnych potrzeb i możliwości rozwojowych wychowanków poprzez: ruch i aktywność,
rozwijanie kompetencji społecznych w tym komunikacji, rozwijanie samodzielności - udział w czynnościach
samoobsługowych,
• w stosunku do rodziny - wsparcie w rozpoznawaniu, rozumieniu potrzeb psychospołecznych, rozwojowych
dziecka oraz w trudnych sytuacjach wychowawczych lub problemowych,
• współpraca z instytucjami.
Podejmowane działania są ukierunkowane na rozwój wychowanków. Istotne znaczenie ma funkcjonowanie
wychowanków w grupie rówieśniczej oraz wyrobienie poczucia więzi, koleżeństwa, umiejętności współżycia
w grupie, autonomii na miarę indywidualnych możliwości. Wychowankowie uczą się właściwego zachowania
w miejscach publicznych, biorą udział w życiu społecznym (występy w Teatrze Piotrusia Pana), w olimpiadach
sportowych i konkursach (Olimpiada Bez Granic, turniej kręglarski, konkursy plastyczne). Prowadzona jest
współpraca ze środowiskiem lokalnym, z innymi placówkami, szkołami, przedszkolami (Przedszkole Miejskie nr
21 w Lesznie, Zespół Szkół Specjalnych w Lesznie, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy we Wschowie,
Środowiskowy Dom Samopomocy w Lesznie, artyści leszczyńscy i zagraniczni) w celu organizacji wspólnych
imprez, przeglądów, zajęć, nawiązywania kontaktów z rówieśnikami. Dla rodzin organizowane są spotkania,
10/51
dyżury specjalistów, prowadzone są rozmowy. Dla uczniów realizujących obowiązek szkolny organizowane są
zajęcia pozwalające na realizację podstawy programowej, takie jak funkcjonowanie w środowisku, plastyka,
technika, muzykoterapia, zajęcia rewalidacyjne. Podejmowane są także działania doraźne w zależności
od potrzeb i możliwości dziecka, które obejmują rehabilitację, kynoterapię, integrację sensoryczną, terapię
psychologiczną i logopedyczną.
Obszar badania: Koncepcja pracy placówki jest znana rodzicom i przez nich akceptowana.
Wszyscy ankietowani rodzice (39) podają, że znają i w pełni akceptują realizowaną koncepcję pracy. Została
ona
przyjęta
i zatwierdzona
przez
Zarząd
Koła
Rodziców
Polskiego
Stowarzyszenia
na Rzecz
Osób
z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Lesznie (organ prowadzący, przedstawiciele rodziców wychowanków
i absolwentów). Obejmuje ona misję, wizję placówki, wychowanka jako podmiot działań, rodziców, nauczycieli
i całą strukturę organizacyjną ośrodka wraz z kompleksową wielodyscyplinarną rehabilitacją dzieci i młodzieży
niepełnosprawnej intelektualnie. Z głównymi założeniami pracy placówki rodzice zapoznawani są już podczas
przyjęcia dziecka do ośrodka, prowadzone są rozmowy z rodzicami, przeprowadzany jest wywiad. Koncepcja
pracy placówki dostępna jest na stronie internetowej Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem
Umysłowym Koło w Lesznie.
Obszar badania:
Koncepcja pracy placówki jest przygotowywana, modyfikowana i we
współpracy z rodzicami.
W celu zaangażowania rodziców w proces modyfikowania koncepcji pracy placówki zostało powołane Centrum
Koordynacji Rodziców, które w imieniu rodziców zgłasza wnioski do Zarządu Koła Rodziców i dyrektora ośrodka.
Każdy rodzic może również wziąć udział w comiesięcznym posiedzeniu Zarządu Koła Rodziców i przy udziale
dyrektora placówki podzielić się swoimi uwagami i opiniami oraz przedstawić swoje propozycje zmian czy
modyfikacji koncepcji pracy. Rodzice biorą udział w zebraniach ogólnych z nauczycielami, specjalistami, a także
poprzez kontakty indywidualne, porady i konsultacje (co drugi miesiąc), drzwi otwarte, rozmowy telefoniczne
i zeszyty korespondencji mogą podzielić się swoimi opiniami. Rodzice przekazują swoje propozycje, w których
sugerują w jakich zajęciach powinny brać udział ich dzieci oraz wspólnie z nauczycielami omawiają sfery,
na które powinno się zwrócić szczególną uwagę w pracy z danym wychowankiem (np. bardziej aktywny udział
w życiu społecznym poprzez wycieczki, wyjazdy, zajęcia poza placówką, konkursy, wernisaże, skupienie się
na treningu higieny osobistej i rozwijanie samodzielności w zakresie czynności samoobsługowych dziecka,
rozwijanie sprawności manualnej i uwrażliwianie dotykowe). Wszelkie te działania odbywają się na zasadzie
współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicem. Wszyscy ankietowani rodzice mają możliwość wypowiadania
się w istotnych sprawach dotyczących ośrodka (Rys. 1j). Większość z nich uważa, że wpływa na modyfikację
realizowanej koncepcji pracy placówki (Rys. 1o).
11/51
Rys. 1j
Rys.1o
12/51
Obszar badania: Koncepcja pracy placówki jest realizowana we współpracy z rodzicami.
W ośrodku stworzone są warunki do współpracy z rodzicami w celu realizacji przyjętej koncepcji pracy. Dyrektor
podkreśla zaangażowanie rodziców (Zarządu Koła Rodziców) w realizację termomodernizacji budynku placówki,
pozyskiwaniu darczyńców na zakup sprzętu do pracy z osobami niepełnosprawnymi, w realizowanie projektów,
programów
i ich
udziału
w organizacji
integracyjno-edukacyjno-żeglarski
imprez,
"Osiodłać
uroczystości,
Wiatr",
konkursów,
Międzynarodowy
olimpiad
Dzień
(np.
Godności
program
Osób
z Niepełnosprawnością Intelektualną, udział w występach artystycznych w Miejskim Ośrodku Kultury w Lesznie,
przedstawienia Teatru Piotrusia Pana). Ponadto rodzice biorą udział w szkoleniach, warsztatach prowadzonych
przez pracowników ośrodka (warsztat papieru czerpanego – przygotowywanie kartek świątecznych dla
przyjaciół Piotrusia Pana, praca w glinie – przygotowywanie prac ceramicznych i innych wykonanych rożnymi
technikami plastycznymi np. na kiermasz prac do Miejskiego Biura Wystaw Artystycznych w Lesznie). Rodzice
biorą udział w tworzeniu, modyfikacji i akceptacji szczegółowych, indywidualnych programów pracy z dzieckiem
w poszczególnych sferach rozwoju, działaniach promujących ośrodek, dzielą się swoimi opiniami.
Wymaganie:
Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celów
placówki
Poziom spełnienia wymagania: A
Planowane
i podejmowane
działania
w placówce
umożliwiają
realizację
głównych
zadań
Ośrodka
Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczego w Lesznie jakimi są edukacja, wychowanie i rehabilitacja i są one
zgodne z potrzebami wychowanków. Działania są monitorowane i w razie potrzeby modyfikowane. Nauczyciele
rozmawiają z rodzicami, wychowankami o swoich oczekiwaniach i celach wobec nich. Podejmują działania
dające wychowankom, możliwość wpływania na podejmowane działania placówki. Wychowankowie objęci są
indywidualnym wsparciem ze strony nauczycieli i specjalistów, uczą się od siebie pożądanych zachowań
społecznych, mają możliwość powiązania różnych dziedzin wiedzy i umiejętności.
13/51
Obszar
badania:
Planowanie
działań
profilaktyczno-wychowawczych,
w
placówce
edukacyjnych,
odpowiednio
do
prozdrowotnych,
rodzaju
rekreacyjnych,
terapeutycznych, resocjalizacyjnych i rewalidacyjnych, w tym wynikających z indywidualnych
programów edukacyjno - terapeutycznych opracowanych dla wychowanków, służy rozwojowi
wychowanków.
Czas
spędzany
przez
wychowanków
w
placówce
jest
efektywnie
wykorzystywany.
Planowane
i podejmowane
działania
są
adekwatne
do potrzeb
rozwojowych
wychowanków.
Dzięki
powszechności ich stosowania w pracy z wychowankami czas spędzany przez nich w ośrodku jest efektywnie
wykorzystany. Dyrektor podkreśla, że wszyscy wychowankowie placówki poddawani są skoordynowanym,
kompleksowym, wielodyscyplinarnym oraz intensywnym oddziaływaniom rehabilitacyjnym, terapeutycznym,
rewalidacyjnym, edukacyjnym, wychowawczym dostosowanym do ich indywidualnych potrzeb i możliwości.
Informacje na temat potrzeb wychowanków uzyskiwane są z orzeczeń poradni psychologiczno-pedagogicznych.
Nauczyciele, specjaliści poznają środowisko rodzinne dziecka, jego warunki domowe i wynikające z tego
potrzeby,
przyczyny
upośledzenia
oraz
inne
rodzaje
niepełnosprawności,
a także
przebieg
rozwoju
psychofizycznego. Informacje te, oraz oczekiwania wobec placówki, uzyskiwane są od rodziców dziecka
w trakcie wywiadu. Pielęgniarka gromadzi dokumentację medyczną dotyczącą przebytych chorób, chorób
przewlekłych, informacje o konieczności podawania leków, o napadach padaczkowych itp. Ośrodek uzyskuje
również informacje na temat sytuacji rodzinnej i potrzeb wychowanka od gminnych ośrodków pomocy
społecznej oraz od kuratorów sądowych. Istotne znaczenie ma poznanie przez nauczycieli i specjalistów,
indywidualnych możliwości, umiejętności i potrzeb dziecka. Prowadzona jest również szczegółowa obserwacja
aktywności dziecka w poszczególnych sferach rozwoju (wykorzystanie własnych narzędzi diagnostycznych,
zeszytów
obserwacji).
Do pracy
z wychowankiem
powoływany
jest
zespół. W
skład
danego
zespołu
terapeutycznego wchodzą: nauczyciel prowadzący zespół jako koordynator oraz nauczyciele i specjaliści biorący
udział w pracach zespołu. Dany zespół dokonuje wielospecjalistycznej oceny funkcjonowania wychowanka oraz
opracowuje indywidualny program pracy. Aby ocenić rozwój wychowanka, nie rzadziej niż raz w roku,
ponawiana jest diagnoza, która obrazuje zmiany zachodzące w funkcjonowaniu wychowanka i jednocześnie
stanowi ocenę opisową. Nauczyciele podkreślają, że uwzględniają potrzeby psychiczne i fizyczne swoich
wychowanków, do których zaliczają: potrzebę bezpieczeństwa podstawowych potrzeb biologicznych oraz
stałości więzi z osobami znaczącymi (nauczycielami, wychowawcami), potrzebę doznawania życzliwości
i przynależności do kogoś, potrzebę kontaktu i wzajemnego porozumiewania się, potrzebę własnej wartości
i sprawowania określonej roli społecznej, potrzebę uzewnętrzniania swoich uczuć, potrzebę odpoczynku
fizycznego i psychicznego. Dla każdego wychowanka stale prowadzone są działania rehabilitacyjne, edukacyjne,
wychowawcze i pielęgnacyjne, które zaczynają się od godziny 8.00 i trwają do godziny 14.00. Każdy oddział
(grupa, wychowanek) ma swój plan zajęć.
14/51
placówki
Obszar badania: Działania realizowane w placówce są monitorowane i w razie potrzeby
modyfikowane w celu podniesienia efektywności pracy placówki.
Działania realizowane w placówce są monitorowane w kontekście potrzeb wychowanków, a jego wyniki
omawiane są na posiedzeniach Zespołów Terapeutycznych oraz posiedzeniach Rady Programowej. Działania
określone w planach są monitorowane, a wnioski z monitoringu uwzględniane są w planach na kolejny rok oraz
doskonaleniu działań bieżących. Uzyskane wyniki wykorzystuje się do planowania pracy z dziećmi, jej
indywidualizacji. Proces uczenia się wychowanków, zdaniem nauczycieli i specjalistów,
monitorowany jest
poprzez dzienniki zajęć edukacyjnych, rewalidacyjnych i specjalistycznych, oceny opisowe, zeszyty obserwacji,
analizy wytworów prac wychowanków. Monitoring prowadzony jest również poprzez nadzór dyrektora ośrodka.
Przyjmuje on formę obserwacji zajęć edukacyjnych i analizy prowadzonej dokumentacji. Oferta edukacyjna,
wynikająca z podstawy programowej jest w miarę potrzeb i możliwości modyfikowana i wzbogacana w celu
zapewnienia właściwego rozwoju uczniów. Monitorowane są także działania dotyczące współpracy z rodzicami
na rzecz rozwoju wychowanków (protokoły z zebrań z rodzicami, porady, konsultacje, dyżury dla rodziców i ich
wspomaganie w poszczególnych sferach, pisemna akceptacja indywidualnych programów pracy z dzieckiem).
Nauczyciele podkreślają dbałość zespołów terapeutycznych o spójność podejmowanych działań i modyfikacje,
w razie potrzeb, indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych oraz indywidualnych programów
terapeutycznych.
Obszar badania: Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane
wobec nich oczekiwania.
Nauczyciele rozmawiają o swoich oczekiwaniach wobec wychowanków, przekazują informacje rodzicom dzieci.
Rozmowy
te
prowadzone
są
głównie
podczas tworzenia
indywidualnych
programów
terapeutycznych,
edukacyjno-terapeutycznych oraz w momencie regresu albo progresu w rozwoju danego wychowanka.
Rozmowy prowadzone są również podczas bieżących spotkań z rodzicami.
Obszar badania:
Informowanie wychowanków o ich postępach oraz ocenianie pomagają
wychowankom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele i inne osoby
realizujące zadania placówki motywują wychowanków do rozwoju i wspierają ich w trudnych
sytuacjach.
Nauczyciele i specjaliści motywują i wspierają wychowanków w trudnych sytuacjach. Prowadzą działania
pomagające wychowankom w ich indywidualnym rozwoju. Informacja zwrotna, zdaniem nauczycieli, udzielana
jest wychowankom najczęściej podczas realizacji zadań poprzez wskazówki słowne, podpowiedzi jak wykonać
dane zadanie (również z podpowiedzią manualną). Wychowankowie inspirowani są do wykonania zadania,
udzielane są pochwały (słowne, gesty, głaskanie po twarzy, oklaski, systemy obrazkowe, dyplomy, medale,
słodkie nagrody).
15/51
Obszar badania: Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki pracują
wspólnie z wychowankami, nad doskonaleniem podejmowanych działań, uwzględniając ich
możliwości. Wychowankowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu
wychowawczego. Wychowankowie czują się odpowiedzialni za własny rozwój.
Nauczyciele podejmują działania dające wychowankom możliwość wpływania na podejmowane działania
placówki. Ze względu na specyfikę i możliwości uczniów i wychowanków ośrodka jest to trudne zadanie.
Nauczyciele podkreślają, że znają potrzeby swoich podopiecznych i ich zainteresowania. Poddają pomysł
wspólnego zajęcia, zadania dając wychowankom możliwość współorganizacji, współdecydowania, wyzwalają
inwencję, potencjał. Wychowankowie dokonują wyboru np. wyjazd na wycieczkę (gdzie z kim), wykonanie
kartek na dzień chłopaka (dla kogo, dobór materiałów, własny projekt). W przypadku wychowanków z głęboką
niepełnosprawnością intelektualną obserwowane są sygnały płynące z ciała (reakcje fizjologiczne np. oddech,
pocenie się, reakcja źrenic, zabarwienie skóry oraz reakcje afektywne np. mimika, kinezjetyka, parajęzyk,
proksemika).
Obszar badania:
W placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację
procesu edukacji i terapii w odniesieniu do każdego wychowanka.
Wszyscy wychowankowie ośrodka objęci są indywidualnym wsparciem ze strony nauczycieli i specjalistów.
Nauczyciele podają, że prowadzenie zajęć w różnych formach (indywidualnie, grupowo), mała liczebność grup
(od 2 do 4 wychowanków), jednorodność grupy (wychowanków) pod względem poznawczym, wspomaganie
nauczyciela na zajęciach przez asystenta lub pomoc nauczyciela, pomoce dydaktyczne, programy komputerowe,
wnikliwa obserwacja wychowanka, opracowanie diagnozy, daje podstawę do tworzenia indywidualnego
programu przez wszystkich specjalistów tj. ustalenie form i sposobów zajęć rewalidacyjnych i specjalistycznych
zgodnie z orzeczeniem z poradni psychologiczno-pedagogicznej z uwzględnieniem potrzeb i zainteresowań
wychowanków. Obserwacja zajęć (18) w placówce potwierdza indywidualne podejście do wychowanka zarówno
podczas
zajęć
indywidualnych
jak
i zespołowych,
podczas
zabawy,
rehabilitacji,
karmienia,
tańczenia
i śpiewania. Również ankietowani rodzice uważają, że ich dziecko otrzymuje w placówce indywidualne wsparcie
(Rys. 1j).
16/51
Rys. 1j
Obszar badania: Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia wychowankom powiązanie
różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga
uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej.
Uczniowie i wychowankowie placówki mają możliwość powiązania różnych dziedzin wiedzy i umiejętności.
Nauczyciele oraz dyrektor podają, że w tym celu podejmowane są spójne działania nauczycieli i specjalistów
w realizacji programów nauczania szczegółowo opracowanych i opartych na podstawie programowej oraz
dostosowanych do indywidualnych potrzeb i możliwości wychowanków. Ważnym działaniem placówki jest
organizowanie sytuacji umożliwiających uczniom, wychowankom uczestniczenie na miarę możliwości w życiu
ośrodka, swojej grupy terapeutycznej, społeczności lokalnej, nauczanie samoobsługi, wyrabianie samodzielności
i zaradności
życiowej
i współdziałania
w bliższym
w grupie
przez
i dalszym
otoczeniu,
odpowiednią
organizację
motywowanie
zajęć,
uczniów
wzmacnianie
do współzawodnictwa
zachowań
pozytywnych,
wygaszanie agresji i negatywnych nawyków, ćwiczenie umiejętności podporządkowania się wymogom życia
społecznego.
17/51
Obszar badania: Wychowankowie uczą się od siebie nawzajem.
Wychowankowie uczą się od siebie pożądanych zachowań społecznych podczas codziennych zajęć, sytuacji,
różnych imprez, wyjść poza ośrodek, wyjazdów, uczestnicząc w życiu społeczno-kulturalnym.
W zajęciach
zespołowych wychowankowie mają możliwość wspólnej pracy i zabawy poprzez odpowiednie przygotowanie
zajęć przez nauczyciela.
Wymaganie:
Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej
W
placówce,
za
pomocą
specjalistycznych
narzędzi,
diagnozuje
się
i analizuje
potrzeby
i możliwości
wychowanków w poszczególnych sferach aktywności życiowej. Sformułowane na tej podstawie wnioski są
uwzględnianie
indywidualnych
przy planowaniu
programów
pracy
z wychowankami,
następnie
wdrażane
są
poprzez
i rewalidacyjno-wychowawczych.
realizację
Wychowankowie
nabywają wiadomości i umiejętności zgodnie z rozpoznanymi potrzebami i możliwościami, adekwatnie do ich
stopnia
niepełnosprawności
i stanu
zdrowia,
uczą
się
umiejętności
przydatnych
w codziennym
życiu,
w zależności od ich indywidualnych potrzeb. Nabywają wiadomości i umiejętności związane z samoobsługą,
udziałem w czynnościach porządkowych oraz zasadami społecznymi. Każdego dnia następują zmiany w zakresie
ich motoryki, aktywności, koncentracji uwagi, współdziałania, nastroju i emocji.
Obszar badania:
Działania służące nabywaniu wiedzy i umiejętności dostosowuje się do
zdiagnozowanych potrzeb i możliwości wychowanków. Rozwój wychowanków planuje się
indywidualnie, uwzględniając postępy każdego wychowanka.
Wszyscy nauczyciele deklarują, że planowane przez nich działania uwzględniają indywidualne potrzeby,
możliwości i postępy wychowanków. Dla każdego wychowanka został opracowany indywidualny program
edukacyjno-terapeutyczny, który zawiera diagnozę indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz
plan zindywidualizowanych działań dostosowany do potrzeb i możliwość wychowanka. Indywidualny program
edukacyjno-terapeutyczny dla każdego z wychowanków został starannie opracowany, uwzględnia mocne i słabe
strony wychowanka, rozwijanie jego wyobraźni i odkrywanie ukrytego potencjału twórczego. Program ten
każdego wychowanka został opracowany, z udziałem rodziców, przez zespół nauczycieli i specjalistów ośrodka.
18/51
Rys. 1j
Obszar badania: Nauczyciele i wychowawcy stosują różnorodne metody pracy, uwzględniając
różne możliwości, zdolności i sposoby uczenia się wychowanków
Nauczyciele i wychowawcy w swojej pracy z wychowankami stosują różnorodne metody, w tym usprawniające
narządy artykulacyjne, ćwiczenia logopedyczne, lingwistyczne, pedagogiczne, psychologiczne, integracji
sensorycznej, podające, praktycznego działania, waloryzacyjne aktywizujące, komunikacja alternatywna,
stymulacja polisensoryczna, hydroterapia, hipoterapia, terapia kulinarna, bazalna, taktylna, poprzez zabawę,
animacja muzyczna, czytania globalnego. Nauczyciele przy doborze metod pracy uwzględniają: podstawę
programową,
zalecenia
poradni
psychologiczno-pedagogicznej,
potrzeby,
możliwości,
potencjał
i zainteresowania uczniów, wyniki obserwacji wychowanków, diagnozy, dostępność pomocy dydaktycznych,
możliwości lokalowe, osobistą wiedzę i umiejętności. Nauczyciele nieustannie doskonalą swój warsztat pracy
poprzez udział w szkoleniach, czytanie literatury fachowej, uczenie się wzajemne od siebie. Stosowane przez
nauczycieli metody pracy są adekwatne do indywidualnych potrzeb i możliwości każdego z wychowanków,
co potwierdziły obserwacje zajęć (18) prowadzonych z uczniami oddziałów edukacyjnych-terapeutycznych oraz
uczestnikami indywidualnych lub zespołowych zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.
19/51
Obszar badania: W szkole funkcjonującej w placówce realizuje się programy nauczania
uwzględniające dotychczasowe osiągnięcia edukacyjne każdego wychowanka, jego możliwości i
zdolności
W oddziałach edukacyjno-terapeutycznych funkcjonujących w placówce realizowana jest podstawa programowa
kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym
w szkołach podstawowych i gimnazjach. Realizowane programy nauczania uwzględniają dotychczasowe
osiągnięcia edukacyjne każdego wychowanka, jego możliwości i zdolności. Dokonywana okresowo przez
nauczycieli i specjalistów wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia umożliwia modyfikowanie
indywidualnego programu edukacyjnego i dostosowanie poziomu oczekiwanych osiągnięć ucznia do jego
możliwości.
Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana w szkole funkcjonującej w placówce
z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji.
Nauczyciele
podczas
tworzenia
programów
nauczania
dla
oddziałów
edukacyjno-terapeutycznych,
funkcjonujących w placówce zwracają uwagę na wszystkie elementy podstawy programowej określonej dla
uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych
i gimnazjach.
Zdaniem
dyrektora
oraz
nauczycieli
prowadzących
zajęcia
w ww.
oddziałach
podstawa
programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. Działania
nauczycieli skierowane są w szczególności na rozwijanie autonomii wychowanka, rozumianej jako niezależność,
samodzielność i zaradność życiowa zwracając uwagę na indywidualne możliwości i potrzeby rozwojowe dziecka,
poprawę ogólnego stanu zdrowia, sprawności psychoruchowej, sprawności procesów poznawczych, rozwój
osobowości, rozwój samoakceptacji, poczucia własnej wartości, poczucia pewności siebie, rozwój umiejętności
społecznych (komunikacji, radzenia sobie w różnych sytuacjach), rozwój zainteresowania ludźmi, otaczającym
światem, poznawanie rzeczy, zjawisk i procesów w nim zachodzących, rozwój umiejętności współżycia w grupie,
indywidualnych uzdolnień, wyobraźni, inwencji twórczej i zainteresowań oraz umożliwienie samorealizacji,
przestrzeganie
ogólnie
przyjętych
norm
współżycia,
współpraca
z rodziną,
włączanie
jej
w działania
rewalidacyjne z uczniem. Wytyczne dotyczące zakresu treści nauczania i wychowania dostosowane są
do potrzeb
edukacyjnych
i możliwości
psychofizycznych
wychowanków.
Wszystkie
realizowane
procesy
w oparciu o opracowane programy nauczania są spójne z zalecanymi warunkami i sposobami realizacji
podstawy programowej.
20/51
Obszar badania: Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodnie z
rozpoznanymi potrzebami i możliwościami. W placówce, odpowiednio do jej specyfiki,
monitoruje się proces nabywania wiedzy i umiejętności przez wychowanków w odniesieniu do
potrzeb i możliwości każdego wychowanka.
Aby umożliwić wychowankom wielokierunkowy rozwój nauczyciele wprowadzili wiele działań, w tym różnorodne
zajęcia
specjalistyczne
i rewalidacyjne:
hydroterapia,
masaż
klasyczny,
terapia
ruchowa,
bioptron,
muzykoterapia, światłoterapia, hipoterapia, kynoterapia, okłady żelowe, zajęcia ceramiczne, kulinarne,
wielozmysłowa stymulacja, sala doświadczania świata, elementy terapii taktylnej, bazalnej, stymulacja
somatyczna i oralna, zajęcia teatralne, terapia logopedyczna, psychologiczna. Ponadto nauczyciele organizują
zajęcia, mające na celu rozwijanie u wychowanków zainteresowań otaczającym go światem, poznawaniem
rzeczy, zjawisk. Podczas spaceru, wycieczki np. do muzeum, stolarni, sklepu, lasu itp. uczniowie poznają
otaczającą ich rzeczywistość oraz uczą się właściwego zachowania w miejscach publicznych. Podczas zajęć
nauczyciele wykorzystują metody pracy dostosowane do indywidualnych potrzeb uczniów: alternatywne metody
komunikacji, metody aktywizujące, zabawowe oraz elementy metody czytania globalnego. Podczas obserwacji
zajęć zwrócono uwagę na sposoby dostosowania przez nauczycieli zadań do potrzeb i możliwości wychowanków.
W przypadku zespołów rewalidacyjno-wychowawczych dla wychowanków z upośledzeniem w stopniu głębokim
zadania zostały dostosowane do ich indywidualnego tempa i rytmu pracy, stanu emocjonalnego w danym dniu,
w danym momencie, uwzględniono jego preferencje, jakie czynności sprawiają mu radość i które chętniej
wykonuje, co potrafi, a co sprawia mu trudność. Zajęcia terapii ruchowej indywidualnej zostały opracowane
indywidualnie dla każdego wychowanka, z uwzględnieniem jego zainteresowań, z zastosowaniem różnych
ćwiczeń, pomocy i przyrządów. W oddziałach edukacyjno–terapeutycznych nauczyciele wiedzą, co sprawia
uczniom łatwość, a z czym mogą mieć problem, stosują zasadę stopniowania trudności, zwracają uwagę
na indywidualny rytm, tempo i czas pracy, nie zmuszają do podejmowania aktywności, dają możliwość wyboru,
proponując w zamian coś innego. Do każdego dziecka nauczyciele dostosowują indywidualne, adekwatne tylko
dla jego potrzeb zadania i ćwiczenia, narzędzia pracy i pomoce dydaktyczne, uwzględniając zainteresowania
i predyspozycje dziecka, jego aktualny stan zdrowia i samopoczucie danego dnia. W przypadku każdego
wychowanka, w zależności od stopnia niepełnosprawności nauczyciele wspomagają ich aktywność ruchową,
wszystkie dzieci i wychowankowie biorą udział w zabawie, wspólnie z nauczycielami tańczą, bawią się. Gesty
oraz sposób reagowania na muzykę wskazują na poczucie rytmu u wychowanków, zadowolenie ze wspólnej
zabawy.
Obszar badania: Placówka podejmuje nowatorskie rozwiązania, innowacje i eksperymenty w
zakresie rozwijania zainteresowań i uzdolnień, organizacji nauki, metod pracy i wychowania.
Dyrektor oraz nauczyciele wskazują przykłady nowatorskich rozwiązań programowych:
•
program
autorski
oparty
na stymulacji
bazalnej,
skierowany
do wychowanków
z głęboką
wieloraką
niepełnosprawnością,
• kynoterapia – dostarczanie radości ze spotkania ze zwierzęciem, radości z zabawy, wprowadzanie w stan
relaksacji i wyciszenia, pobudzanie do ukierunkowanego działania, zaspokajanie potrzeby ruchu, doskonalenie
koordynacji wzrokowo–słuchowo-ruchowej, prowokowanie do aktywności słownej,
• zajęcia teatralne Teatru Piotrusia Pana umożliwiające uczestnikom aktywne i twórcze działania, rozbudzające
ich wyobraźnię i wrażliwość artystyczną,
• usprawnianie z ceramiką rozwija umiejętność koordynacji, wspomaga usprawnianie manualne i motorykę
21/51
małą oraz rozwija system poznawczy,
• technika korekcyjna kinezytaping (plastrowanie dynamiczne) - metoda terapeutyczna polegająca na oklejaniu
wybranych fragmentów ciała plastrami o specjalnej strukturze, wykorzystywana przy obniżonym napięciu
mięśniowym, wadach postawy ciała, trudnościach w utrzymaniu równowagi,
• warsztat papieru czerpanego.
Obszar badania: Zebrane informacje o losach byłych wychowanków potwierdzają skuteczność
podejmowanych
działań
edukacyjnych,
terapeutycznych
i
resocjalizacyjnych.
Absolwenci ośrodka zapraszani są na wspólne imprezy np. spotkanie wigilijne, piknik, obchody Dnia Godności.
Rozmowy z rodzicami byłych wychowanków potwierdzają skuteczność procesu nauczania i wychowania.
Wszyscy nauczyciele deklarują wykorzystywanie informacji na temat losów wychowanków do doskonalenia
procesu wychowania (Rys. 1j). Dla zapewnienia wychowankom ośrodka dalszego rozwoju, po ukończeniu
realizacji obowiązku szkolnego dyrektor placówki wraz z Zarządem Koła Rodziców stara się o utworzenie
Środowiskowego Domu Samopomocy przy Stowarzyszeniu.
Rys. 1j
22/51
Wymaganie:
Wychowankowie są aktywni
W
placówce
podejmuje
się
działania
aktywizujące
wychowanków
dostosowane
do ich
indywidualnych
preferencji. Zaangażowanie wychowanków w organizowane zajęcia uzależnione jest nie tylko od oddziaływań
nauczycieli i terapeutów, ale również od ich rozwoju psychofizycznego, stanu zdrowia i samopoczucia w danym
dniu. W placówce prowadzona jest ciągła aktywizacja wychowanków, włączanie ich w różne zajęcia w celu
usamodzielniania
i rozwoju
psychofizycznego.
Na
terenie
ośrodka
widoczne
są
przykłady
aktywności
wychowanków w postaci licznych prac plastycznych, rozmieszczonych we wszystkich salach zajęciowych oraz
na korytarzach placówki. Z opinii wszystkich respondentów oraz z wniosków z obserwacji zajęć wynika,
że wychowankowie chętnie uczestniczą w zajęciach prowadzonych przez placówkę.
Obszar badania:
Wychowankowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone w placówce i
chętnie w nich uczestniczą. Nauczyciele/wychowawcy grup stwarzają sytuacje, które zachęcają
każdego wychowanka do podejmowania różnorodnych aktywności, odpowiednio do ich
możliwości.
Nauczyciele podejmują różnego rodzaju działania, by wychowankowie byli aktywni i chętnie uczestniczyli
w zajęciach. Poza atrakcyjnymi metodami pracy dbają o kształtowanie pozytywnej i miłej atmosfery w ośrodku
oraz podczas zajęć, zaspokojenie podstawowych potrzeb wychowanków, w tym bezpieczeństwa, doznawania
życzliwości w kontaktach z kolegami, własnej wartości i sprawowania określonej roli społecznej, ruchu oraz
potrzeby doznawania urozmaiconych wrażeń zmysłowych. Praca z wychowankami dostosowana jest do ich
możliwości percepcyjnych każdego z osobna, przekazywanie wiedzy i umiejętności odbywa się poprzez
stosowanie różnych technik i metod pracy wspierających ich aktywność, z uwzględnieniem indywidualnych
możliwości zainteresowań, organizowanie sytuacji pobudzających wychowanków do działania, pozwalanie
na dowolność
wykonywanej
pracy,
zachęcanie
do samodzielności,
wykorzystywanie
ciekawych
środków
dydaktycznych, pomocy, uznanie prawa do rozwoju we własnym tempie, stosowanie wzmocnień pozytywnych,
udzielanie pomocy stosownie do możliwości wychowanka, wzmacnianie poczucia własnej wartości, własnych
możliwości, inspirowanie do wykonania zadania, akcentując „że może, że potrafi”. Wychowankowie chętnie
uczestniczą we wszystkich prowadzonych w placówce zajęciach. Nauczyciele starają się, aby zajęcia były
ciekawe dla wychowanków, aby stymulowały ich rozwój we wszystkich sferach. Ze względu na charakter
niepełnosprawności wychowanków, niemożliwe było uzyskanie od nich odpowiedzi na pytania: w jakich
zajęciach w tej placówce najchętniej uczestniczycie? oraz dlaczego w tych zajęciach chętnie uczestniczycie?
Nauczyciele angażują wychowanków do wykonywania drobnych czynności manualnych, aktywności ruchowej,
muzycznej, samodzielności np. rozbierania się i ubierania, poprzez umiejętność odczytywania z piktogramów.
W każdym
z przypadków
widoczne
były
efekty
w postaci
reakcji
wychowanka.
W przypadku
dzieci
upośledzonych w stopniu głębokim czynności rehabilitacyjne poprawiają krążenie, usprawniają kończyny, aparat
mowy.
W każdym
z zaobserwowanych
przypadków
aktywność
wychowanków
ma
bezpośredni
związek
23/51
z działaniami nauczyciela, zaangażowanie i pozytywne oddziaływanie na wychowanków przekłada się na ich
aktywność, wyrażanie zadowolenia, akceptacji, poczucia bezpieczeństwa. Nauczyciel swoim zaangażowaniem
aktywizuje wychowanków, najczęściej jest uśmiechnięty, spokojny, cierpliwy, wspólnie wykonuje polecenia,
przeprowadza ćwiczenia relaksacyjne, masujące, zawsze znajduje się w pobliżu, za każde najdrobniejsze
postępy chwali, nagradza, klaszcze.
Obszar badania:
Wychowankowie są, odpowiednio do swoich możliwości, samodzielni w
podejmowaniu różnorodnych aktywności na rzecz własnego rozwoju i rozwoju placówki.
Ze względu na specyfikę i ograniczone możliwości wychowanków ośrodka, podejmowanie działań z ich własnej
inicjatywy jest raczej niemożliwe. Jednak nauczyciele, znając ich potrzeby, zainteresowania, sympatie,
wychodzą im naprzeciw i poddają pomysł jakiegoś wspólnego zajęcia, dają im możliwość współorganizacji,
współdecydowania, dokonywania wyboru np. wyjazd na wycieczkę (gdzie, z kim), zrobienie kartek (dla kogo,
dobór materiałów, własny projekt), udział w Teatrze im. Piotrusia Pana (wybór roli). Często dokonanie wyboru
przez wychowanków odbywa się spontanicznie, podczas zajęć np. czym chcą malować (kredki, farby) lub jaki
film
obejrzeć.
Nauczyciele
wyzwalają
aktywność
i potencjał
wychowanków
poprzez
działania
różnych
specjalistów w różnej sferze. Inicjowane przez nauczyciela działania mają duży wpływ na zespół; integrują go,
scalają, umożliwiają dziecku „bycie sprawcą” w otoczeniu, uczniowie uczą się wspólnego działania, dokonywania
wyborów. W ten sposób rozwijają poczucie własnej wartości, poczucie własnego „ja” oraz rozwijają własną
inwencję twórczą i wyobraźnię, pobudzają do pracy, wykazują zdolność do empatii pomagając mniej sprawnym
kolegom,
zauważają
ich
trudności.
Działania
nauczycieli,
wspierające
wychowanków
w podejmowaniu
i realizowaniu inicjatyw sprawiły, że możliwe było wprowadzenie w życie ww. inicjatyw. Z uwagi na stopień
niepełnosprawności, nie jest możliwe samodzielne zgłaszanie przez wychowanków pomysłów i inicjatyw,
dotyczących działania zespołu lub placówki.
Wymaganie:
Respektowane są normy społeczne
Wszyscy pracownicy zapewniają wychowankom bezpieczne warunki pobytu w ośrodku. Placówka zapewnia
bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne swoim wychowankom. Zachowania wychowanków są diagnozowane,
poddawane analizie oraz w razie konieczności modyfikowane. Wychowankowie prezentują zachowania zgodne
z oczekiwaniami,
na miarę
swoich
możliwości.
Znają
obowiązujące
zasady
postępowania,
które
są
systematycznie powtarzane i utrwalane. Dzieci zazwyczaj prezentują właściwe zachowania, a zdarzające się
przejawy agresji wobec innych i autoagresji wynikają z ich niepełnosprawności i dolegliwości somatycznych.
Kadra pedagogiczna diagnozuje i omawia zachowania wychowanków oraz podejmuje działania mające na celu
eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań.
24/51
Obszar badania: Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i
psychiczne, a relacje między wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na
wzajemnym szacunku i zaufaniu.
W wywiadzie grupowym z partnerami i rodzicami rozmówcy podali szereg informacji potwierdzających,
że wychowankowie w ośrodku są bezpieczni. Bezpieczeństwo, zarówno fizyczne, jak i psychiczne zapewniają
przede wszystkim pracujące w nim osoby: dyrektor, nauczyciele, specjaliści oraz wszyscy pozostali pracownicy
ośrodka. Jednorazowo na sali terapeutycznej przebywa od dwóch do czterech wychowanków, nad którymi
opiekę sprawuje nauczyciel prowadzący oraz opiekun lub asystent nauczyciela. Dziecko nigdy nie pozostaje bez
opieki i kontroli ze strony osoby dorosłej, czy podczas zajęć w sali, podczas korzystania z toalety, spaceru,
jazdy busem. W ośrodku pracuje pielęgniarka, która zajmuje się podawaniem leków przepisanych przez lekarza,
odsysaniem, oklepywaniem, mierzeniem ciśnienia, temperatury oraz wspomaga nauczycieli w trudnych
sytuacjach oraz prowadzi dokumentację medyczną. Wychowankowie bawią się i uczą w grupie z rówieśnikami,
wspierają się w wykonywaniu różnych zadań, jednakże uwarunkowane to jest ich możliwościami. Przykład:
podczas
wykonywania
ćwiczeń
z wychowania
fizycznego,
wspólnego
spaceru,
tematycznej
zabawy,
przygotowania do posiłku, balu. Nauczyciele znają swoich wychowanków, wiedzą, jakich reakcji można się
spodziewać po niektórych, tak więc ze szczególną ostrożnością i uwagą kontrolują ich zachowanie, odruchy
i reakcje. W czasie obserwacji można było dostrzec sytuacje zagrażające bezpieczeństwu innych wychowanków,
jednak
obecność
i natychmiastowa
reakcja
nauczyciela
nie
pozwoliły
doprowadzić
do niepożądanego
zachowania. Sale są jasne, przestronne, doskonale wyposażone w sprzęt dydaktyczny, rehabilitacyjny
i dostosowane do indywidualnych potrzeb dziecka. Drzwi niektórych sal zostały zabezpieczone przed ewentualną
ucieczką wychowanka (zawieszono łańcuszki). Zainstalowano windę zewnętrzną od piwnicy do poddasza,
toalety są dostosowane do osób niepełnosprawnych. W każdym busie i autobusie są foteliki dla młodszych dzieci
oraz trzypunktowe pasy bezpieczeństwa.
Wszystkie
opisane
działania,
mające
na celu
zapewnienie
wychowankom
bezpieczeństwa
fizycznego
i psychicznego znalazły potwierdzenie podczas obserwacji zajęć oraz placówki. Wzajemne relacje między
wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu.
Obszar badania: Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane
przez wychowanków, pracowników placówki oraz rodziców.
Zdaniem rodziców, wychowankowie są informowani, jakich zasad należy w ośrodku przestrzegać. Dokumentacja
prowadzona przez dyrektora, nauczycieli i specjalistów odzwierciedla realizowane zadania, w tym obowiązujące
zasady postępowania. Zdaniem partnerów placówki oraz przedstawiciela organu prowadzącego wychowankowie
ośrodka są bardzo dobrze przygotowani do funkcjonowania w dalszym życiu. W zależności od stopnia
niepełnosprawności i możliwości każdego z wychowanków, prezentują oni na zewnątrz zachowania, które
w wielu przypadkach pozwolą im dobrze funkcjonować w środowisku.
25/51
Obszar badania: Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie
zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. Realizacja tych działań jest monitorowana
oraz modyfikowana w razie potrzeby.
W opinii rodziców (Rys. 1j), dzieci są chwalone przez nauczycieli oraz wszystkich pracowników placówki za
pozytywne zachowania; otrzymują szereg nagród, dyplomów, często za sam fakt wykonania pewnej czynności.
Zdaniem rodziców, dzieci przebywające w tej placówce nigdy nie były narażone na niewłaściwe zachowania ze
strony
innych
wychowanków.
Do placówki
uczęszczają
wychowankowie,
u których
występuje
m.in.
nadpobudliwość ruchowa, autoagresja (samookaleczanie się, uderzanie pięściami w głowę, uszy), agresja
w stosunku do rówieśników oraz osób dorosłych pracujących z nimi (szczypanie, drapanie, próby uderzania
głową), epilepsja oraz różne dolegliwości ze strony centralnego układu nerwowego, wymagające przyjmowania
specjalistycznych leków. Wszystkie niepożądane zachowania wynikają z niepełnosprawności intelektualnej
dziecka,
deficytu
rozwojowego,
uszkodzenia
ośrodkowego
układu
nerwowego.
W celu
eliminowania
ewentualnych zagrożeń i wzmacniania właściwych zachowań, nauczyciele dokonują analizy podejmowanych
działań, następnie w zależności od rodzaju sytuacji, rozwiązują problem sami lub zgłaszają psychologowi, np.
zachowania zakłócające, autoagresja, agresja. Po szczegółowej analizie objawów zachowań niepożądanych,
psycholog stawia diagnozę, tworzy plan korekcji zachowań, który wprowadza wspólnie z nauczycielem.
W wyniku obserwacji skuteczności realizowanego planu, wprowadzane są ewentualne jego modyfikacje.
Działania podejmowane dla eliminowania zagrożeń i wzmacniania właściwych zachowań analizowane są przez
zespoły terapeutyczne, które określają wspólną strategię działań. Ustalenia wypracowane w zespołach
przekazywane są przez nauczycieli i specjalistów pozostałym pracownikom, zarówno pomocom nauczyciela,
asystentom, jak i opiekunom podczas transportu wychowanka do domu, aby wszyscy podjęli wspólne działania
w postępowaniu i pracy z dzieckiem w celu wygaszania negatywnych zachowań. Placówka maksymalnie
niweluje
zagrożenia
oraz
wzmacnia
właściwe
zachowania,
oswajając
wychowanków
z tzw.
światem
zewnętrznym oraz nauczaniem wychowanków, aby potrafili odpowiednio zachować się w miejscach publicznych,
aby rozwijać w nich poczucie własnej wartości, wyobraźnię, inwencję twórczą. Stąd liczne wyjazdy, wycieczki
np. do fabryki bombek, zakładu stolarskiego, piekarni, sadu, nadleśnictwa, muzeum, galerii, sklepów, salonu
urody psów, fryzjera, czy dentysty. W ośrodku wychowankowie biorą aktywny udział w przedstawieniach
gościnnych
teatrów,
w warsztatach
europejskich
artystów
plastyków,
wernisażach,
kiermaszach
prac
z występami wychowanków np. w galerii Miejskiego Biura Wystaw Artystycznych w Lesznie itp. W placówce
dokonuje się różnego rodzaju analiz, wymiany doświadczeń, spostrzeżeń, w wyniku których dokonuje się
modyfikacji przyjętych metod pracy. Zdecydowano się na dalsze szkolenia wewnętrzne i zewnętrzne dla
nauczycieli, specjalistów i opiekunów, wymianę doświadczeń, analizowanie i omawianie literatury. Wynikiem
pracy nauczycieli było wprowadzenie elementów terapii bazalnej oraz elementów terapii taktylnej. Podczas
obserwacji placówki nie dostrzeżono agresywnych zachowań wychowanków wobec innych. W przypadku jednej
z wychowanek występowały charakterystyczne ataki autoagresji; w każdym przypadków reakcja nauczyciela
była natychmiastowa, prowadząca do zminimalizowania jej skutków i maksymalnego wyciszenia wychowanki.
Dyrektor placówki prowadzi bardzo szczegółową dokumentację organizacji oraz pracy placówki, działania
profilaktyczne
oraz
wychowawcze
zostały
udokumentowane
w programie
wychowawczym,
programie
profilaktyki oraz w dokumentacji bieżącej prowadzonej przez nauczycieli i specjalistów.
26/51
Rys. 1j
Obszar badania: Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie
do potrzeb wychowanków i sprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i
zachowań.
Zdaniem rodziców, nauczyciele traktują wychowanków w sposób uwzględniający ich potrzeby i możliwości
poprzez organizowanie różnorodnych zajęć indywidualnych i zespołowych, w tym muzykoterapię, terapię
zajęciową, kynoterapię, stymulację polisensoryczną, przygotowują do udziału w konkursach, olimpiadach,
wyjazdach, wycieczkach oraz prowadzą rehabilitację indywidualną. Zdaniem rodziców to, w jaki sposób
placówka wychowuje odpowiada potrzebom ich dzieci (Rys. 1j).
Wszyscy nauczyciele dbają o utrzymanie
spójności działań wychowawczych poprzez realizację planów pracy spójnych z celami i treściami programu
wychowawczego ośrodka, przestrzeganie procedur postępowania w sytuacjach problemowych, omawianie
problemów
wychowawczych
wychowawczych
nauczyciele
na zebraniach
współpracują
Rady
Programowej.
z psychologiem
oraz
Dla
zapewnienia
wszystkimi
spójności
specjalistami
działań
zatrudnionymi
w ośrodku. W wyniku takiego współdziałania wypracowane zostają jednolite strategie postępowania w stosunku
do wychowanków i rodziców. Konsekwentne podejmowanie działań, wspólna praca w zamierzonym kierunku,
współpraca
nauczycieli
z rodzicami,
ewaluacja
programu
wychowawczego
oraz
profilaktyki
sprzyjają
kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i zachowań. W placówce dyskutuje się na temat pożądanych
postaw uczniów. Członkowie zespołów terapeutycznych omawiają poszczególne sfery funkcjonowania oraz
postawy uczniów, poszukują sposobów pracy z nimi, aby niwelować zachowania i postawy niepożądane.
Ustalenia zespołów terapeutycznych i Rady Programowej przekazywane są przez nauczycieli i specjalistów
pozostałym pracownikom, którzy doskonale ze sobą współpracują. Najistotniejszym elementem spójności
działań wychowawczych jest praca zespołowa i korelacja działań wszystkich nauczycieli, specjalistów,
pracowników placówki oraz rodziców. Przykłady spójnych działań podejmowanych w placówce:
• organizowanie sytuacji umożliwiających wychowankom uczestniczenie na miarę możliwości w życiu placówki,
27/51
swojej grupy terapeutycznej, społeczności lokalnej,
• dostosowanie metod pracy do możliwości i indywidualnych potrzeb wychowanka, dobieranie środków
umożliwiających kontakt z wychowankiem i wzajemne porozumienie,
• tworzenie indywidualnych programów pracy z wychowankiem, opartych na wielospecjalistycznej diagnozie,
zgodnych z orzeczeniem poradni psychologiczno-pedagogicznej i podstawą programową,
• spotkania i konsultacje nauczycieli, specjalistów w celu ustalenia przebiegu pracy edukacyjnej, rewalidacyjnej,
rehabilitacyjnej, wychowawczej z wychowankiem,
• nauczanie samoobsługi, wyrabianie samodzielności i zaradności życiowej w bliższym i dalszym otoczeniu,
• motywowanie uczniów do współzawodnictwa i współdziałania w grupie przez odpowiednią organizację zajęć,
• wzmacnianie zachowań pozytywnych, wygaszanie agresji i negatywnych nawyków,
• ćwiczenie umiejętności podporządkowania się wymogom życia społecznego,
• zapewnienie uczniom poczucia bezpieczeństwa,
• uczenie zasad bezpiecznego korzystania z urządzeń, narzędzi w placówce i poza nią oraz bezpiecznego
zachowania w poszczególnych pomieszczeniach,
• uczenie poszanowania wytworów pracy własnej i innych osób,
• korzystanie z różnorodnych form kulturalnego i bezpiecznego spędzania wolnego czasu,
•
umożliwienie
wychowankom
korzystania
z zajęć,
imprez
integracyjnych,
kulturalnych
zgodnie
z indywidualnymi potrzebami i możliwościami,
• zapoznanie wychowanków z instytucjami użyteczności publicznej, przygotowanie na miarę ich możliwości
do świadomego i odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu społecznym.
Rys. 1j
28/51
Obszar badania: Wychowankowie współpracują ze sobą w miarę swoich możliwości.
Na podstawie przeprowadzonych obserwacji zajęć (18) trudno uznać, aby wychowankowie wspólnie
podejmowali działania. W przypadku terapii ruchowej, muzykoterapii oraz balu można było zaobserwować
zainteresowanie drugą osobą, jego śpiewem, ruchami, oklaskami za dobrze wykonane zadanie, chęci pomocy
przy poruszaniu
z planowanych
się.
Wiele
bądź
sytuacji,
prowokowanych
wskazujących
przez
na współpracę
nauczyciela
sytuacji.
wychowanków
Zdaniem
ze
nauczycieli
sobą
wynikało
wychowankowie
współpracują ze sobą w miarę swoich możliwości, nie zawsze jednak wynika to ze świadomej chęci
współdziałania, a sami wychowankowie nie są w stanie udzielić w tym zakresie odpowiedzi.
Obszar badania: W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą
społeczność placówki.
Naczelną ideą działalności placówki jest wizja życia osób z niepełnosprawnością intelektualną od bierności
do aktywności, od uzależnienia do partnerstwa i samostanowienia, od izolacji do życia w otwartym środowisku.
Zdaniem
dyrektora,
styl
pracy
placówki
jest
oparty
na ścisłej
współpracy
nauczycieli,
specjalistów,
przy czynnym udziale rodziców, jak również w dobrych relacjach z innymi instytucjami wspierającymi jej
działalność. Dyrektor uważa, że wszelkie działania, które podejmuje placówka są antydyskryminacyjne, gdyż
otwiera przed wychowankami życie i walczy ze stereotypami oraz przesądami dotyczącymi niepełnosprawności.
Na terenie placówki odbywają się różne zajęcia i imprezy, w tym przedstawienia teatrów z Krakowa i Leszna,
w których wychowankowie ośrodka biorą aktywny udział, przedstawienia teatru im. Piotrusia Pana, którego
aktorami są podopieczni oraz nauczyciele, udział w koncercie muzycznym oraz dyskotece w ramach
Międzynarodowego Dnia Muzyki, pastorałki, kolędy w wykonaniu wychowanków i zespołu instrumentalistów
ośrodka z udziałem rodziców, pracowników i zaproszonych gości, prezentacje w lokalnych mediach. Ważne
miejsce
w funkcjonowaniu
placówki
zajmuje
integracja
z otoczeniem,
współpraca
ze
środowiskiem.
Wychowankowie uczestniczą w licznych wyjazdach i wycieczkach, przebywają w różnych miejscach publicznych,
potrafią się grzecznie i kulturalnie zachować, okazać radość na pozytywne reakcje otoczenia. Dzięki współpracy
z rodzicami oraz ofiarności sponsorów i darczyńców wychowankowie uczestniczą w ciekawych programach,
m.in. w programie integracyjno–edukacyjno–żeglarskim „osiodłać wiatr” i rajdzie samochodowym. Wszystkie
zaprezentowane
przez
dyrektora
ośrodka
i udokumentowane
w kronikach
działania
obejmowały
całą
społeczność placówki.
Obszar
badania:
W
placówce
ocenia
się
opiekuńczych,
skuteczność
edukacyjnych,
podejmowanych
działań
terapeutycznych
i
resocjalizacyjnych.Ocena ta jest uwzględniana przy planowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu
kolejnych działań.
Nauczyciele
i specjaliści
pracujący
w ramach
zespołów
oraz
zespołów
rewalidacyjnych przy udziale dyrektora ośrodka dokonują oceny skuteczności podjętych działań wobec każdego
z wychowanków w poszczególnych sferach rozwoju oraz obszarach jego funkcjonowania. Powołany zespół ds.
diagnozy i ewaluacji, organizuje i przeprowadza badania z zakresu wewnętrznego pomiaru jakości pracy
ośrodka, w tym skuteczności podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych, opiekuńczych oraz
terapeutycznych. Ocena programu wychowawczego oraz profilaktyki wykazała, że cele w nich zawarte korelują
29/51
z indywidualnymi programami tworzonymi dla każdego wychowanka, a systematyczną analizę zachodzących
zmian dokumentuje się w zeszytach obserwacji oraz dokonując oceny opisowej wychowanka. Prawie wszyscy
badani dostrzegają efektywność wynikającą z realizacji ww. programów, a ocena ich skuteczności jest
uwzględniana przy planowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu kolejnych działań. Czynnikami ułatwiającymi
realizację programów jest baza lokalowa, dobry sprzęt, systematyczność podejmowanych działań oraz
współpraca z rodzicami, utrudnienie zaś stanowi niepełnosprawność wychowanków. W placówce powoływane są
również inne zespoły zadaniowe oraz podzespoły, których skuteczność działań również podlega ocenie. Dyrektor
przedstawia Radzie Programowej sprawozdanie z realizacji obowiązku szkolnego i podjętych działań w całym
roku szkolnym wraz z raportem końcowym z nadzoru pedagogicznego oraz pomiaru jakości pracy placówki.
Sprawozdanie i raport końcowy jest analizowany i oceniany przez osobę prowadzącą.
Obszar badania: Podejmowane działania zaspakajają potrzeby każdego wychowanka.
Z zebranych informacji, przedstawionej dokumentacji, relacji rodziców oraz przeprowadzonych obserwacji
wynika, że podejmowane przez dyrektora, nauczycieli, specjalistów oraz wszystkich pracowników ośrodka
działania zaspakajają potrzeby każdego wychowanka. Wychowankom zapewniono bezpieczeństwo fizyczne
i psychiczne, całodzienną opiekę, edukację, wychowanie, rehabilitację. Rodzice są bardzo usatysfakcjonowani
z pomocy ośrodka, wychowankowie są zadbani, podczas obserwowanych zajęć wyraźnie można dostrzec więzi
emocjonalne, łączące wychowanka z osobami prowadzącymi zajęcia. Stosunek wszystkich osób pracujących
w ośrodku do wychowanków jest życzliwy, serdeczny, opiekuńczy. Z uśmiechem i radością wypowiadają się
o postępach swoich wychowanków.
Obszar badania:
Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się
odpowiedzialnością w działaniu i relacjach społecznych. Wychowankowie, odpowiednio do
swoich możliwości, biorą udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących zadań placówki.
Czy
wychowankowie,
odpowiednio
do swoich
możliwości,
wykazują
się
odpowiedzialnością
w działaniu
i relacjach społecznych? Zdaniem nauczycieli w niektórych zespołach tak, a przejawia się to np. troską
o swojego kolegę z zespołu, który jest chory, czy umiejętnością przygotowania się do występu w Teatrze im.
Piotrusia Pana. Wychowankowie chętnie, wspólnie z paniami zbierają dary dla bezdomnych zwierząt
w schronisku w Henrykowie, bardziej sprawni ruchowo pomagają przemieszczać się swoim kolegom na wózku
lub mającym trudności w poruszaniu się. Niezwykle przeżywają pobyt w miejscach publicznych (muzeum,
galeria, zakłady pracy), są to dla nich bardzo ważne wydarzenia, podczas których potrafią wzorowo zachować
się, używając zwrotów grzecznościowych, gestów, mimiki twarzy. Zdaniem nauczycieli, trudno jest mówić
o tym, czy wychowankowie uczestniczą w podejmowaniu decyzji dotyczących zadań placówki, ale włączają się
w przygotowania i aktywnie uczestniczą w uroczystościach, imprezach, przedstawieniach organizowanych przez
ośrodek, wykonują prace na wernisaże, konkursy plastyczne, przygotowują dekoracje świąteczne na wystrój
sali, uczestniczą w wycieczkach, przygotowują kartki świąteczne.
30/51
Wymaganie:
Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki współpracują w planowaniu i realizowaniu
działań odpowiednich do jej funkcji
Nauczyciele i wychowawcy współpracują ze sobą w organizowaniu, realizacji i modyfikacji podejmowanych
działań placówki. Praca nad wprowadzeniem zmian w procesach edukacyjnych następuje w wyniku wspólnych
ustaleń między nauczycielami i innymi osobami realizującymi zadania placówki. Nauczyciele, wychowawcy i inne
osoby realizujące zadania placówki wspierają się wzajemnie w pracy, wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą
metody i formy współpracy. Pracownicy korzystają z pomocy innych w prowadzeniu ewaluacji i doskonaleniu
własnej pracy.
Obszar badania:
Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki
współpracują ze sobą w planowaniu, organizowaniu, a także modyfikowaniu i realizowaniu
podejmowanych działań.
Nauczyciele i wychowawcy współpracują ze sobą w organizowaniu, realizacji i modyfikacji podejmowanych
działań placówki. Zdaniem dyrektora w placówce funkcjonuje pełna korelacja działań nauczycieli i specjalistów
w zakresie pracy w poszczególnych sferach rozwoju z wychowankiem placówki. Jednym z wielu zadań zespołów
terapeutycznych funkcjonujących w strukturze Rady Programowej (kolegialny organ wewnętrzny placówki,
powołany
do wielospecjalistycznego
i kompleksowego
rozważania,
opracowywania
i rozstrzygania
spraw
diagnostycznych, programowych, terapeutycznych, wychowawczych, metodycznych i organizacyjnych) jest
dostosowanie kompleksowych oddziaływań edukacyjnych, terapeutycznych, rewalidacyjnych, rehabilitacyjnych,
opiekuńczych
i wychowawczych
do indywidualnych
potrzeb
i możliwości
wychowanka.
Każdy
zespół
rewalidacyjno-wychowawczy lub oddział edukacyjno-terapeutyczny ma swojego nauczyciela prowadzącego
(nauczyciela oligofrenopedagoga) oraz w każdym z nich pracuje dodatkowo pomoc nauczyciela lub asystent
nauczyciela (osoba z wykształceniem wyższym). Dyrektor podkreśla, że spójność tych oddziaływań, ich
adekwatność co do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka oraz ich skuteczność jest możliwa dzięki
wspólnej pracy wszystkich nauczycieli oliogofrenopedagogów, specjalistów (logopedów, psychologa, nauczyciela
wychowania
fizycznego,
fizykoterapeuty,
rehabilitantów,
muzykoterapeuty,
terapeuty
zajęciowego,
kynoterapeuty) oraz pracy i pomocy asystentów nauczycieli. Podczas wywiadu nauczyciele i specjaliści
pracujący
z jedną
grupą
edukacyjno-terapeutyczny
wychowawczą
dla
każdego
psychologiczno-pedagogicznych,
podają,
wychowanka
podstawę
że wspólnie
biorąc
programową,
opracowują
pod uwagę
program
indywidualny
zalecenia
profilaktyki
z orzeczeń
i wychowawczy
program
poradni
placówki.
Nauczyciele biorący udział w wywiadzie podkreślają, że współpracują ze sobą przy tworzeniu tygodniowych
rozkładów
zajęć
wychowanków,
ustalają
formy,
sposoby
i okres
prowadzenia
zajęć
rewalidacyjnych
i specjalistycznych oraz wymiar godzin, w których poszczególne zajęcia będą przeprowadzane. Wszyscy
ankietowani nauczyciele podają, że konsultują swoje plany pracy, programy z innymi nauczycielami.
31/51
Obszar badania: Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów zapewniających
realizację
zadań
placówki
(planowanie,
organizacja,
realizacja,
analiza
i
doskonalenie)
następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami i innymi osobami realizującymi te zadania
placówki.
Organizacja pracy sprzyja uczestnictwu pracowników w realizacji zadań. Praca nad wprowadzeniem zmian
w procesach edukacyjnych następuje w wyniku wspólnych ustaleń między nauczycielami i innymi osobami
realizującymi zadania placówki. Na podstawie zebranych informacji od dyrektora i pracowników placówki
w ośrodku działają różne zespoły w pełni ze sobą współpracujące, są to:
• zespół terapeutyczny (nauczyciele i specjaliści), powołany do pracy z konkretnym wychowankiem dla
określenia, realizacji i ewaluacji indywidualnego programu terapeutycznego,
• zespół diagnozy i ewaluacji ośrodka (specjaliści i nauczyciele), organizowanie i przeprowadzanie badań
z zakresu wewnętrznego pomiaru jakości pracy ośrodka,
• zespół zadaniowy (specjaliści i nauczyciele), wykonanie konkretnego zadania.
Nadto odbywają się w ciągu roku szkolnego spotkania formalne i nieformalne nauczycieli i specjalistów w celu
omawiania bieżących problemów. Dyrektor podaje, że w wyniku wspólnych ustaleń dokonano reorganizacji
poszczególnych zespołów rewalidacyjno-wychowawczych (przyjęcia nowych uczniów i wychowanków, dobór
do danego zespołu pod kątem wieku dziecka, stopnia niepełnosprawności intelektualnej, metod pracy).
Wykorzystywane są również nowe metody pracy (stymulacja bazalna od podstaw, neurosensomotoryczna
integracja
odruchów
Swietłany
Masgutowej)
oraz
zwiększenie
liczbę
godzin
zajęć
z zakresu
terapii
psychopedagogicznej z psem. Ankietowani nauczyciele wskazują na stosowanie w pracy z wychowankiem
innych, nowych metod pracy (Rys. 1o).
Rys.1o
32/51
Obszar badania: Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki wspólnie
rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy.
Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki wspierają się wzajemnie w pracy, wspólnie
rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy. Dyrektor uważa, że wspólna praca zespołów
terapeutycznych, zadaniowych, diagnozy i ewaluacji, spotkania w podzespołach oraz spotkania nieformalne
służą
wymianie
umiejętności
i doświadczeń,
w szczególności:
w nawiązywaniu
kontaktu
z dzieckiem,
komunikowania się, zrozumiałego przekazywania oczekiwań i zadań, w korekcji zachowań niepożądanych,
tworzenia indywidualnych programów pracy, pomocy w rozwiązywaniu sytuacji trudnych i reagowaniu na trudne
zachowania. Dyrektor placówki na dany rok szkolny przygotowuje przydział czynności i zadań zarówno dla
nauczycieli i specjalistów jak również dla innych pracowników. W przypadku pojawienia się problemów wszyscy
starają się je wspólnie rozwiązać. Zdaniem nauczycieli dominującym sposobem wzajemnego wspierania się
w pracy z wychowankami są porady, konsultacje, wymiana doświadczeń (Rys. 1o). Wszyscy (16) uważają,
że uzyskane wsparcie jest im przydatne.
Rys.1o
Obszar badania:
Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki
pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy.
Wszyscy pracownicy (Rys. 1j) korzystają z pomocy innych w prowadzeniu ewaluacji i doskonaleniu własnej
pracy. Współpraca ta, zdaniem ankietowanych nauczycieli, polega przede wszystkim na wymianie doświadczeń
(Rys. 1o). Wszyscy oceniają ją pozytywnie.
33/51
Rys. 1j
Rys.1o
34/51
Wymaganie:
Promowana jest wartość edukacji
W placówce prowadzone są działania kształtujące pozytywną atmosferę dla uczenia się i rozwoju wychowanków,
promujące prospołeczne zachowania i postawę uczenia się przez całe życie. Ośrodek stwarza przyjazną,
domową atmosferę i poczucie bezpieczeństwa oraz klimat sprzyjający uczeniu się przez całe życie.
Obszar badania: W placówce prowadzi się działania kształtujące pozytywny klimat sprzyjający
uczeniu się.
W placówce prowadzone są działania kształtujące pozytywną atmosferę dla uczenia się i rozwoju wychowanków.
W ośrodku specjaliści i nauczyciele tworzą szczegółowe programy dla każdego wychowanka. Fizjoterapeuci,
psycholodzy i logopedzi bazując na mocnych stronach dziecka budują dla niego indywidualne programy
edukacyjno-terapeutyczne
czy
rewalidacyjno-wychowawcze.
Zajęcia
te
są
zespołowe,
ale przy pełnej
indywidualizacji. Na podstawie obserwacji zajęć widać, że dzieci są motywowane do wykorzystywania swoich
możliwości poprzez częste zachęty i pochwały, a także poprzez stworzenie odpowiedniej atmosfery i nastroju.
Mają też zapewnioną możliwość uzupełnienia braków poprzez częste powtarzanie czynności. Wymagania
edukacyjne dostosowywane są do ich możliwości, bowiem nauczyciele stosują zróżnicowane metody nauczania
oraz organizują zajęcia wyrównujące braki edukacyjne. W ramach indywidualizacji procesu edukacyjnego
w placówce zwraca się szczególną uwagę na zdolności i umiejętności oraz preferencje i zainteresowania
uczniów, stosuje indywidualne tempo pracy na zajęciach. Wszyscy nauczyciele (16) uważają, że w placówce
dzielą
się
swoją
przezwyciężają
wiedzą
pojawiające
i doświadczeniem,
się
trudności.
w szczególności
Panuje
prowadzone
przekonanie
o rozwoju
są
rozmowy
zarówno
w jaki
sposób
wychowanków
jak
i nauczycieli.
Obszar badania: W placówce prowadzi się działania kształtujące postawę uczenia się przez
całe życie.
Placówka prowadzi działania w lokalnej społeczności promujące prospołeczne zachowania, postawę uczenia się
przez całe życie. Nauczyciele i specjaliści podają, że starają się wyzwalać zainteresowanie wychowanków
otaczającym ich światem, a także wspierają ich autonomię i zachęcają do aktywnego udziału w życiu placówki
i w życiu społecznym. Starają się rozwijać sferę komunikacji tak, aby mogli swobodnie kontaktować się
z otoczeniem i wyrażać swoje potrzeby i życzenia. Dążą głównie do zdobycia przez wychowanków maksymalnej
niezależności w zakresie zaspokajania podstawowych potrzeb. W tym celu prowadzona jest stała stymulacja we
wszystkich sferach, wspierana jest autonomia wychowanków, niezależność, samodzielność i zaradność życiowa
na miarę indywidualnych potrzeb i możliwości rozwojowych. Następuje to poprzez zajęcia rewalidacyjne,
psychologiczne, logopedyczne i rehabilitacyjne.
35/51
Obszar badania: Placówka wykorzystuje informacje o losach byłych wychowanków do
promowania wartości edukacji.
Wychowawcy
wykorzystują
informacje
o losach
absolwentów
w swojej
pracy.
Wiadomości
o losach
wychowanków ośrodek czerpie z rozmów z rodzicami, wspólnych spotkań, podczas różnych uroczystości
i imprez. W Zarządzie Koła Rodziców oprócz rodziców wychowanków ośrodka zasiadają również rodzice byłych
podopiecznych. Dyrektor placówki wraz z rodzicami odwiedza Środowiskowe Domy Samopomocy w Lesznie oraz
w Kąkolewie, do których rodzice składają wnioski o przyjęcie dziecka po ukończeniu przez niego 25 lat. Niestety
ze względu na niepełnosprawność psychoruchową, brak samodzielności w załatwianiu potrzeb fizjologicznych
oraz innych uwarunkowań, a także z powodu braku miejsc w tych placówkach, wielu wychowanków ośrodka nie
zostało do nich przyjętych. Aby nie zaprzepaścić oddziaływań edukacyjnych, rehabilitacyjnych, terapeutycznych
opiekuńczych i wychowawczych prowadzone są działania zmierzające do utworzenia środowiskowego domu
samopomocy.
Obserwując
dalsze
losy
absolwentów
ośrodka
nauczyciele
i specjaliści
tak
konstruują
indywidualne programy terapeutyczne i rehabilitacyjne, aby jak najbardziej uspołecznić wychowanków
i umożliwić im normalne, na miarę ich możliwości, funkcjonowanie w społeczeństwie.
Obszar badania:
Działania realizowane przez placówkę promują wartość edukacji w
społeczności lokalnej.
Ośrodek stwarza przyjazną, domową atmosferę i poczucie bezpieczeństwa oraz klimat sprzyjający uczeniu się
przez całe życie. Zdaniem dyrektora, rodzicom pokazuje się, że warto pracować w poszczególnych sferach
z dzieckiem, aby nauczyć je samodzielności, zaradności, umiejętności radzenia sobie w sytuacjach życia
codziennego, aby mogło kontaktować się z rodzicem, przekazywać komunikaty (płynące z ciała, czy też za
pomocą alternatywnych metod komunikacji) informujące o jego potrzebach, które należy zaspokoić. Rodzic
dzięki podjętym w placówce działaniom przekonuje się, że dziecko ma ukryty potencjał twórczy, poczucie
własnej wartości, że chce poznawać nowe otoczenie i integrować się z nim, a nie siedzieć „w czterech ścianach”
w domu. Wychowankowie ośrodka ze względu na swoją niepełnosprawność intelektualną muszą uczyć się przez
całe życie, są i będą poddawani kompleksowej wielodyscyplinarnej rehabilitacji, edukacji, opiece, wychowaniu,
aby nie nastąpił regres w poszczególnych sferach rozwoju. Te działania, przy współpracy z rodzicami, są stale
rozwijane, powtarzane, utrwalane przez nauczycieli i specjalistów w pracy z wychowankami. Również rodzice
uczą się w jaki sposób funkcjonować w otaczającym świecie, jak porozumiewać się i pracować z dziećmi, jak
przełamywać panujące stereotypy dotyczące osób niepełnosprawnych przy współpracy i wsparciu ośrodka.
36/51
Wymaganie:
Rodzice są partnerami placówki
Placówka pozyskuje rodziców do współdziałania organizując różne formy współpracy wpływające na uzyskanie
pełnej informacji o dziecku. Rodzice uzyskują w placówce pomoc i wsparcie w trudnych sytuacjach i biorą udział
w działaniach organizowanych przez ośrodek i podejmowaniu decyzji dotyczących jej funkcjonowania.
Obszar badania: Placówka, z uwzględnieniem jej specyfiki, pozyskuje i wykorzystuje opinie
rodziców na temat swojej pracy.
Placówka pozyskuje i wykorzystuje opinie rodziców ma temat swojej pracy. Pozyskuje ich do współdziałania.
Wszyscy ankietowani rodzice (39) podają, że mają możliwość dzielenia się swoimi opiniami na temat pracy
placówki. Wskazują na comiesięczne posiedzenia Zarządu Koła Rodziców, w których bierze udział również
dyrektor ośrodka. Każdy rodzic może wziąć udział w tym posiedzeniu i przedstawić swoje opinie i oczekiwania.
W placówce
działa
również
Centrum
Koordynacji
Rodziców,
które
reprezentuje
rodziców
wszystkich
wychowanków. Grupa koordynacyjna ściśle współpracuje z dyrektorem. Ponadto, co potwierdzają wszyscy
ankietowani rodzice, przyjmując dziecko do placówki dyrektor i nauczyciel prowadzący przeprowadza wywiad
z rodzicem pytając o jego oczekiwania wobec placówki. Również podczas spotkań z rodzicami nauczyciele
rozmawiają na temat potrzeb, rehabilitacji czy też innych spraw dotyczących dziecka. Dyrektor oraz
ankietowani
nauczyciele
potwierdzają
opinie
wyrażone
przez
rodziców. Oprócz
tego
zwracają
uwagę
na organizowanie dla rodziców porad i konsultacji z dyrektorem, nauczycielami i specjalistami (co drugi
miesiąc), spotkania indywidualne na prośbę rodzica, kontakt telefoniczny, zebrania dla rodziców. Wszystkie
opinie i propozycje rodziców są uwzględniane w pracy placówki. Wszelkie propozycje zmian dotyczących
funkcjonowania placówki oraz indywidualnej pracy z dzieckiem są wspólnie omawiane, modyfikowane
i dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości wychowanka.
Obszar badania: W placówce współpracuje się z rodzicami na rzecz rozwoju ich dzieci.
Rodzice współpracują z nauczycielami, specjalistami i dyrektorem ośrodka na rzecz rozwoju swoich dzieci.
Wymieniając
działania,
w których
brali
udział
ankietowani
rodzice
wskazują
najczęściej
na pomoc
przy organizacji imprez i uroczystości (Rys. 1o). Opinie rodziców w pełni potwierdza dyrektor ośrodka. Jego
zdaniem rodzice przekazują swoje propozycje, w których sugerują w jakich zajęciach powinny brać udział ich
dzieci oraz wspólnie z nauczycielami omawiają sfery, na które powinno się zwrócić szczególną uwagę w pracy
z danym wychowankiem. Bardziej aktywny udział w życiu społecznym poprzez wycieczki, wyjazdy, zajęcia poza
placówką, konkursy, wernisaże, skupienie się na treningu higieny osobistej i rozwijanie samodzielności
w zakresie samoobsługi dziecka, intensywna praca w zakresie usprawniania psychoruchowego dziecka,
rozwijanie sprawności manualnej i uwrażliwiania dotykowego. Wszelkie te działania odbywają się na zasadzie
współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicem. Ma to znaczący wpływ na rozwój wychowanków.
37/51
Rys.1o
Obszar badania: Rodzice współdecydują w sprawach placówki i uczestniczą w podejmowanych
działaniach.
Rodzice biorą udział w podejmowaniu decyzji dotyczących funkcjonowania placówki. Zdaniem nauczycieli (16)
oraz ankietowanych rodziców (39) decyzje dotyczące placówki podejmuje Zarząd Koła Rodziców. W jego skład
wchodzą przedstawiciele rodziców wychowanków i absolwentów ośrodka. Każdy rodzic może wziąć udział
w posiedzeniu Zarządu Koła Rodziców, które odbywają się co miesiąc i przedstawić swoja opinie czy
oczekiwania. Do najważniejszych decyzji zaakceptowanych przez Zarząd Koła Rodziców należą: remont
i adaptacja sal, zniesienie barier architektonicznych, adaptacja poddasza na sale muzykoterapii oraz terapii
zajęciowej, stworzenie sali kynoterapii, szatni, wózkarni, zakupy dotyczące sprzętu rehabilitacyjnego,
specjalistycznego, pomocy dydaktycznych, akceptacja imprez i uroczystości, projektów opracowywanych przez
dyrektora ośrodka (np. program integracyjno-edukacyjno-żeglarski „Osiodłać wiatr”, hipoterapii). Rodzice
oprócz akceptacji uczestniczą w przygotowaniach wszelkich imprez i uroczystości, przygotowują stroje
na przedstawienia, pieką ciasta. Reprezentantem wszystkich rodziców jest Centrum Koordynacji Rodziców,
które zbiera opinie i przekazuje Zarządowi Koła Rodziców.
Obszar badania: Placówka wspiera rodziców w wychowaniu i zrozumieniu aktualnej sytuacji
ich dzieci.
Ośrodek wspiera rodziców w wychowaniu i zrozumieniu aktualnej sytuacji dzieci. Informacje te potwierdzają
dane zawarte w ankietach dla rodziców i dyrektora. Ankietowani rodzice wymieniają formy współpracy jakie
oferuje placówka na rzecz rozwoju dzieci (Rys. 1o). Dyrektor zwraca uwagę na współpracę z rodzicami i pomoc
w trzech sferach wspomagania: psychoemocjonalnej, opiekuńczo-wychowawczej, rehabilitacyjnej.
38/51
Rys.1o
Obszar badania: W placówce w sposób zaplanowany, systematyczny, celowy i uwzględniający
jej specyfikę wspiera się rodziców w działaniach na rzecz rozwoju ich dzieci.
Placówka wspiera rodziców w działaniach na rzecz rozwoju ich dzieci. Rodzice uzyskują w ośrodku pomoc
i wsparcie w trudnych sytuacjach. Świadczą o tym zgromadzone w ośrodku dokumenty oraz informacje
wyeksponowane
na tablicach
ogłoszeń.
Dyrektor
oraz
nauczyciele
zwracają
uwagę
na współtworzenie
z rodzicami indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych. W szczególności proponowanie większej
liczby zajęć rewalidacyjnych i specjalistycznych ze względu na potrzeby danego dziecka np. rehabilitacja
indywidualna, terapia psychoruchowa, terapia logopedyczna, terapia zajęciowa, terapia psychologiczna.
Propozycje dotyczące rozwoju poszczególnych wychowanków rodzice zgłaszają na zebraniach z rodzicami,
dyżurze specjalistów, w kontakcie bezpośrednim. Rodzice podkreślają, że wszelkie zgłaszane przez nich
potrzeby, propozycje dotyczące rozwoju ich dzieci są na bieżąco uwzględniane.
39/51
Obszar badania: W placówce są realizowane inicjatywy rodziców na rzecz rozwoju
wychowanków oraz placówki. Rodzice dostrzegają efekty tego wsparcia.
W ośrodku są realizowane inicjatywy rodziców na rzecz rozwoju wychowanków oraz placówki. Dyrektor oraz
nauczyciele podkreślają, że ze względu na specyfikę placówki inicjatywy rodziców są w miarę możliwości
uwzględniane. Organem prowadzącym placówkę jest Zarząd Koła Rodziców i to on decyduje o wszystkich
podejmowanych
działaniach
(roboty
budowlane,
remonty
i adaptacje
sal
edukacyjno-terapeutycznych,
rehabilitacyjnych i pracowni, większe imprezy i uroczystości np. Międzynarodowy Dzień Godności Osób
z Niepełnosprawnością Intelektualną, kiermasz prac wychowanków w Biurze Wystaw Artystycznych w Lesznie).
Ponadto
rodzice
lub funkcjonowania
mają
całej
możliwość
placówki
modyfikacji
(zmiany
przedstawionych
umeblowania,
propozycji
większej
liczby
co do pracy
zajęć
z dzieckiem
rewalidacyjnych
i specjalistycznych ze względu na potrzeby konkretnego dziecka). W placówce funkcjonują rozwiązania
w zakresie wsparcia rodziców w wychowaniu dzieci. Jak podkreślają ankietowani nauczyciele dobra wymiana
informacji między nauczycielami a rodzicami daje bardzo duże efekty. Rodzice wychowanków otrzymują:
• pomoc w budowaniu kontaktów z dzieckiem poprzez interpretowanie komunikatów nadawanych przez dziecko,
w dostrzeganiu i zrozumieniu zachowań dziecka, w jaki sposób reagować na zachowania dziecka,
• wsparcie w kontaktach z placówkami opieki zdrowotnej, poradnią psychologiczno-pedagogiczną oraz z innymi
instytucjami, które mogą pomóc w opiece nad dzieckiem niepełnosprawnym,
• wsparcie w czynnościach opiekuńczych służących poprawie zdrowia, sprawności intelektualnej dziecka,
• wsparcie w poprawie sprawności ruchowej dziecka lub zapobieganie jej pogarszaniu się.
Ponadto rodzice mogą skorzystać z biblioteki ośrodka, są informowani o zmianach w przepisach, o różnych
szkoleniach przeznaczonych dla rodziców i opiekunów dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie.
Efektem tych działań jest poprawa sposobu funkcjonowania wychowanków, zacieśnianie współpracy pomiędzy
rodzicami a ośrodkiem poprzez kontynuację zaleceń specjalistów w środowisku domowym. Rodzice odczuwają
wsparcie ze strony placówki, co potwierdzają w ankiecie, mają świadomość, że nie są pozostawieni sami sobie
i mogą liczyć na pomoc.
Wymaganie:
Wykorzystywane są zasoby placówki i środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju
Placówka podejmuje wiele działań we współpracy z różnymi podmiotami działającymi w środowisku oraz
wykorzystuje jego zasoby w procesie nauczania, wychowania i rehabilitacji. Zakres i różnorodność tej
współpracy pozytywnie wpływa na rozwój wychowanków. Kontakt z ludźmi i organizacjami poszerza ich
horyzonty oraz kształtuje postawy prospołeczne na miarę ich możliwości.
40/51
Obszar badania: Prowadzi się rozpoznanie potrzeb i zasobów placówki oraz środowiska
lokalnego i na tej podstawie podejmuje się inicjatywy na rzecz ich wzajemnego rozwoju.
Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy w Lesznie identyfikuje potrzeby i możliwości środowiska
i na tej podstawie podejmuje adekwatne działania. Potrzeby środowiska są badane poprzez wspólne spotkania,
rozmowy, podczas imprez, uroczystości z kadrą pracującą w placówkach podobnego typu oraz z osobami
z różnorodnych instytucji. Dyrektor bierze udział w posiedzeniach Zarządu Koła Rodziców, na których następuje
wymiana
doświadczeń
i potrzeb.
Placówka
współpracuje
z wieloma
instytucjami
i osobami
środowiska
lokalnego. Należą do nich:
• Urząd Miasta Leszna, wspieranie finansowe i zatwierdzanie programów i projektów opracowanych przez
dyrektora i stowarzyszenie,
• Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Lesznie, wspieranie projektów opracowanych przez dyrektora oraz
dofinansowanie realizowanych programów i projektów (np. zajęcia kynoterapeutyczne, program spotkanie
wigilijne dla dzieci i młodzieży ośrodka oraz ich rodzin),
• Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lesznie, wspieranie projektów opracowanych przez dyrektora oraz
dofinansowanie programów i projektów realizowanych przez ośrodek (np. dofinansowanie zakupu programu
logopedycznego),
• Przedszkole Miejskie nr 21 w Lesznie, Zespół Szkół Specjalnych w Lesznie, Szkoła Podstawowa nr 13
z Oddziałami Integracyjnymi w Lesznie, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy we Wschowie, Środowiskowy
Dom Samopomocy w Lesznie, Leszczyńskie Stowarzyszenie Dzieciom Niepełnosprawnym w Lesznie, udział
w imprezach, uroczystościach, konkursach (np. Międzynarodowy Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością
Intelektualną, integracyjna olimpiada sportowa, przegląd form teatralnych, turniej kręglarski, konkursy
plastyczne),
•
Poradnia
Psychologiczno-Pedagogiczna
w Lesznie,
Powiatowa
Poradnia
Psychologiczno-Pedagogiczna
w Lesznie, współpraca w zakresie diagnozy wychowanków, aktualizacji orzeczeń oraz dzielenie się informacjami
na temat funkcjonowania wychowanków w poszczególnych sferach,
• artyści leszczyńscy i zagraniczni, coroczne wernisaże i warsztaty z wychowankami,
• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Lesznie, warsztaty połączone z wykładami, odbywanie praktyk
studenckich w placówce,
• Wyższa Szkoła Humanistyczna w Lesznie, odbywanie praktyk studenckich w placówce,
• lokalne media: Gazeta ABC, Panorama Leszczyńska, Telewizja Leszno, Biuletyny Informacyjne na terenie
Powiatu Leszczyńskiego, promocja placówki,
• Muzeum Okręgowe w Lesznie, wystawy, wernisaże, warsztaty,
• Biblioteka Publiczna w Lesznie, zwiedzanie, spotkania z książką, konkursy plastyczne,
• Miejskie Biuro Wystaw Artystycznych w Lesznie, kiermasze prac ceramicznych, wystawy, spotkania, zajęcia
plastyczne,
• Club Rotary Leszno, dofinansowanie wyposażenia placówki w sprzęt rehabilitacyjny i pomoce dydaktyczne,
• prywatni sponsorzy, firmy (np. Werner Kenkel Krzycko Wielkie, Agromix Rojęczyn, Lions Club Leszno,
Intermarche,
Marian
Michalak
–
budownictwo),
pomoc
w pozyskiwaniu
(lub
przekazywanie)
środków
finansowych lub rzeczowych na realizację konkretnych programów,
• burmistrzowie i wójtowie gmin, przekazywanie środków, dofinansowywanie dowozu wychowanków z domu
do placówki na zajęcia,
• szkoły, informacje o realizacji obowiązku szkolnego w placówce.
Inicjatywy ośrodka podejmowane na rzecz środowiska lokalnego dotyczą przede wszystkim udzielania wsparcia
41/51
wszystkim rodzinom i dzieciom wymagającym kompleksowej rehabilitacji, edukacji, opieki. Tworzenia warunków
włączania dzieci i młodzieży jako indywidualnych osób i grup, w tok normalnego życia, korzystania przez nich
z ogólnodostępnej infrastruktury społecznej i form życia społecznego, z zapewnieniem w razie potrzeby,
odpowiedniego wsparcia, zwłaszcza w postaci specjalistycznej pomocy. Wspólnie z rodzicami podejmowane są
działania zmierzające do uzyskania zgody Wojewody Wielkopolskiego na utworzenie przy stowarzyszeniu
Środowiskowego Domu Samopomocy dla byłych podopiecznych (po osiągnięciu 25 lat) ośrodka oraz ciągłą
promocję i popularyzację placówki, a dzięki temu również miasta Leszna.
Obszar badania: Placówka w sposób systematyczny i celowy z uwzględnieniem specyfiki jej
działania współpracuje z instytucjami i organizacjami działającymi w środowisku lokalnym, w
tym z podmiotami odpowiedzialnymi za wspomaganie dzieci i młodzieży zgodnie z potrzebami i
ich sytuacją społeczną.
Współpraca placówki z różnymi podmiotami jest systematyczna, a jej efekty są wykorzystywane w procesie
edukacyjnym.
Zdaniem
dyrektora,
nauczycieli
i specjalistów
współpraca
ta
zapewnienia
wyposażenie
w odpowiedni specjalistyczny, rehabilitacyjny sprzęt (np. w celu zniwelowania nieprawidłowości postawy
wychowanków z mózgowym porażeniem dziecięcym, zespołem Downa, zakupienie kamizelek dociążających dla
wychowanków z zaburzeniami neurologicznymi, pomocy dydaktycznych w celu usprawniania koordynacji
wzrokowo-ruchowo-słuchowej,
wychowanków
programów
nieposługujących
się
mową
komputerowych
czynną,
dla
poszerzenia
zlikwidowanie
wszelkich
kompetencji
barier
językowych
architektonicznych,
zapewnienie wychowankom komfortowych warunków pobytu w ośrodku oraz transportu na zajęcia do placówki
oraz odwóz po zajęciach do domów). Umożliwia również wzbogacenie procesu edukacyjnego o nowe metody
pracy z wychowankami takie jak: metoda integracji sensorycznej, metoda stymulacji bazalnej, kynoterapia,
terapia taktylna, neuroregulacja ustno-twarzowa Swietłany Masgutowej. Ponadto wychowankowie integrują się
społecznie i poznają nowe środowiska poprzez organizowanie imprez, uroczystości (spotkanie wigilijne,
Międzynarodowy Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną, piknik rodzinny, olimpiady
sportowe, wernisaże). Obecni na wywiadzie partnerzy w pełni potwierdzają systematyczność i skuteczność
podejmowanych działań.
Obszar badania: W placówce stwarza się warunki do wyrażenia opinii o jej funkcjonowaniu w
środowisku lokalnym. Opinie te są wykorzystywane do doskonalenia pracy placówki.
Uzyskane opinie o pracy placówki przyczyniają się do zmian w jej funkcjonowaniu. Dyrektor oraz nauczyciele
(Rys. 1o) jako główne źródło opinii o pracy ośrodka wskazują rodziców wychowanków, wszystkie podmioty
współpracujące
z placówką
oraz
lokalne
media.
Opinie
uzyskiwane
są
od wszystkich
podmiotów
współpracujących z placówką przy okazji realizacji określonych projektów, programów. Następuje również
wymiana doświadczeń i metod pracy, organizowane są wspólne szkolenia, uroczystości. Wszystkie działania
edukacyjne, rehabilitacyjne, wychowawcze, opiekuńcze i organizacyjne, dzięki współpracy z podmiotami
działającymi w środowisku lokalnym, służą ulepszaniu, modyfikowaniu całego procesu edukacyjnego oraz
planowaniu pracy placówki.
42/51
Rys.1o
Obszar badania: Współpraca placówki ze środowiskiem lokalnym służy zwiększaniu szans
edukacyjnych wychowanków, z uwzględnieniem indywidualizacji podejmowanych wobec nich
działań.
Współpraca placówki z różnymi instytucjami wpływa na zwiększenie szans edukacyjnych wychowanków
z uwzględnieniem ich indywidualnych potrzeb. Zdaniem dyrektora dzięki współpracy placówki z podmiotami
działającymi w środowisku rozwijają się poszczególne sfery funkcjonowania wychowanków takie jak:
• rozwijanie wyobraźni, inwencji twórczej, potrzeby kontaktu ze sztuką (udział w wernisażach, konkursach,
plastycznych organizowanych przez Miejskie Biuro Wystaw Artystycznych w Lesznie, Środowiskowy Dom
Samopomocy w Lesznie, artystów leszczyńskich),
• udział wychowanków w życiu społecznym środowiska (przedstawienia teatralne Teatru Piotrusia Pana
na deskach Miejskiego Ośrodka Kultury w Lesznie, kultywowanie tradycji świątecznych poprzez udział
w wystawach Muzeum Okręgowego w Lesznie),
• udział w życiu kulturalnym miasta Leszna (Dni Leszna),
• rozwijanie poczucia odpowiedzialności za środowisko przyrodnicze (wycieczki do szkółek leśnych, pogadanki
w Nadleśnictwie Karczma Borowa),
• rozwijanie sprawności ogólnorozwojowej (uczestnictwo w olimpiadach sportowych lub turniejach kręglarskich),
• odwiedzanie zakładów pracy i poznawanie różnych zawodów - zakład stolarski w Rydzynie, fabryka bombek
w Krzywiniu, piekarnie w Lesznie, zakład fryzjerski w Lesznie, Miejski Zakład Zieleni w Lesznie, sadownictwo
i ogrodnictwo w Świeciechowie.
Nauczyciele podkreślają natomiast wpływ współpracy na wyposażenie placówki oraz
integrację społeczną
wychowanków.
43/51
Obszar badania: Współpraca placówki ze środowiskiem lokalnym wpływa na ich wzajemny
rozwój.
Współpraca placówki z podmiotami działającymi w środowisku wpływa na ich wzajemny rozwój. W opinii
dyrektora i nauczycieli uzyskanych podczas wywiadu wynika, że współpraca placówki z podmiotami działającymi
w środowisku lokalnym wpływa na rozwój wychowanków, którzy dzięki temu mają możliwość kontaktu
z rówieśnikami i lepiej mogą zrozumieć otaczający ich świat. Dyrektor podkreśla znaczenie, dla rozwoju
placówki, wsparcia finansowego, dzięki któremu udało się: przeprowadzić termomodernizację elewacji budynku
powyżej
i poniżej
gruntu
wraz
z pracami
towarzyszącymi,
zamontować
windę
zewnętrzną
od piwnicy
do poddasza, wyposażyć ośrodek w salę integracji sensorycznej oraz doświadczania świata, sprzęt dydaktyczny
i rehabilitacyjny. Ponadto dofinansowywanych jest wiele zajęć dodatkowych (hipoterapia, kynoterapia),
programów (np. program integracyjno-edukacyjno-żeglarski „Osiodłać wiatr”). Dzięki współpracy z podmiotami
placówka działa zgodnie z obowiązującymi standardami i może oferować szeroki wachlarz zajęć edukacyjnych,
rehabilitacyjnych, opiekuńczych i wychowawczych.
Wymaganie:
Placówka w planowaniu pracy uwzględnia wnioski z analiz badań zewnętrznych i wewnętrznych
Placówka w planowaniu pracy uwzględnia wnioski wynikające z analizy prowadzonej ewaluacji wewnętrznej oraz
nadzoru
pedagogicznego
dyrektora
placówki.
Analizy
własnych
obserwacji
oraz
członków
zespołu
terapeutycznego pozwalają na dokonanie oceny skuteczności podejmowanych działań, formułowanie wniosków
i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje dalsze działania. Czynnikami ułatwiającymi
osiąganie efektów jest baza lokalowa, dobry sprzęt, systematyczność podejmowanych działań oraz współpraca
z rodzicami, utrudnieniem w realizacji staje się stopień niepełnosprawności wychowanka. Zadbany obiekt, dobre
wyposażenie, wykwalifikowana kadra, wysoka jakość prowadzonych zajęć, przyjazny kontakt ze środowiskiem
przyczyniły się w znacznym stopniu do dalszego rozwoju placówki.
44/51
Obszar badania: W szkole funkcjonującej w placówce, w której uczniowie przystępują do
sprawdzianu lub egzaminów, analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów.
W Ośrodku Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczym w Lesznie nie funkcjonuje szkoła. W trzech oddziałach
niepełnosprawności:
obowiązek
upośledzenie
szkolny
umysłowe
realizuje
w stopniu
łącznie
9
dzieci.
umiarkowanym
Ze
względu
lub znacznym
ze
na stopień
sprzężeniami
wychowankowie ośrodka nie przystępują do sprawdzianu w klasie szóstej oraz egzaminu gimnazjalnego.
Obszar badania: W placówce analizuje się wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy
prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i
podejmuje działania.
W placówce prowadzona jest ewaluacja wewnętrzna. W tym celu zostają powołane dwa zespoły diagnostyczne,
których zadaniem jest opracowanie planu pracy zespołu ds. ewaluacji, w tym harmonogramu, pytań
kluczowych, określenie kryteriów ewaluacji, metod badawczych, konstruowanie narzędzi diagnostycznych,
analiza i interpretacja zgromadzonych danych, sporządzenie raportu i zaprojektowanie nowych rozwiązań.
Raport wraz z wnioskami zostaje przedstawiony Radzie Programowej. Wnioski z raportu zostają uwzględnione
w koncepcji pracy na następny rok szkolny, jako program naprawczy.
W efekcie prowadzonej ewaluacji wewnętrznej w obszarach działalności placówki:
• placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój wychowanków,
• podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celów placówki,
• wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej
oraz
na bazie
wniosków
i rekomendacji
w ostatnim
czasie
zintensyfikowano
współpracę
z poradniami
psychologiczno-pedagogicznymi, z rodzicami, wprowadzono dyżury specjalistów, aktywizowanie, monitorowanie
i wspieranie pracy zespołowej, poprawiła się jakość prowadzonej dokumentacji. Wszyscy nauczyciele deklarują,
że prowadzą ewaluację własnej pracy, wskazując na systematycznie i rzetelnie dokonywanie wpisów do zeszytu
obserwacji,
w ten
sposób
weryfikują
skuteczność
swojej
pracy
z wychowankiem,
dokonują
zmian
w indywidualnym programie terapeutycznym, tworząc szczegółowe oceny opisowe, analizują swój plan pracy
i w razie potrzeby modyfikują, nieustannie wzbogacają swój warsztat pracy, indywidualne programy
terapeutyczne i oceny opisowe konsultują z innymi specjalistami. Prowadzenie ewaluacji wewnętrznej oraz
analiz jej wyników potwierdzają dokumenty: plan nadzoru pedagogicznego, plan pracy i harmonogram spotkań
poszczególnych zespołów diagnostycznych, metod i narzędzi do przeprowadzenia badań, wykorzystanie
przygotowanych narzędzi do badań, przeprowadzenie badań oraz analiza, wyciągnięcie wniosków oraz
sporządzenie raportu, sprawozdania ze spotkań zespołów. O efektywności prowadzonych zajęć nauczyciele
uzyskują informację poprzez obserwację wychowanka, jego zainteresowanie, współpracę podczas wykonywania
danego zadania, analizę indywidualnego programu, wymianę informacji w ramach zespołu terapeutycznego.
Analizy
własnych
obserwacji
oraz
członków
zespołu
terapeutycznego
pozwalają
na dokonanie
oceny
skuteczności podejmowanych działań, formułowanie wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się
i podejmuje dalsze działania.
45/51
Obszar badania: Działania prowadzone przez placówkę są monitorowane i analizowane, a w
razie potrzeby modyfikowane.
Działania prowadzone przez placówkę:
• praca zespołów ds. diagnozy i ewaluacji wewnętrznej,
• praca zespołów terapeutycznych,
• indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne,
• dzienniki zajęć edukacyjnych,
• dzienniki zajęć rewalidacyjnych i specjalistycznych
• oceny opisowe dla każdego wychowanka,
• rejestr rozmów z rodzicami,
• protokoły z zebrań z rodzicami,
• sprawozdania z wycieczek,
• protokoły ze spotkań Rady Programowej,
• sprawozdania ze szkoleń wewnętrznych i zewnętrznych,
• prowadzenie kroniki placówki,
• prowadzenie „Prasy o nas”- artykuły, opinie o ośrodku ukazujące się w lokalnej prasie,
• prowadzenie strony internetowej,
są monitorowane poprzez dokonywanie przeglądów obserwacji, zajęć, ankietowanie, realizację podstawy
programowej,
programów
terapeutycznych,
wywiady,
rozmowy
swobodne,
opinie
instytucji
i osób
zewnętrznych, rejestry rozmów, kontrolę dokumentacji, w tym wypełnianie karty kontroli, sprawozdania z prac
poszczególnych zespołów, oceny opisowe postępów wychowanków. Wnioski, wynikające z monitorowania
działań placówki są przedmiotem analiz, będących podstawą do ich ewentualnego modyfikowania.
Obszar badania:
Działania podjęte w efekcie wdrażania wniosków z zewnętrznych i
wewnętrznych badań oraz analiz przyczyniają się do rozwoju placówki.
Na podstawie wyników wewnętrznych badań oraz analiz opracowano i wdrożono wnioski w celu poprawy jakości
działań podejmowanych w placówce, na rzecz jej rozwoju:
• systematyczne i staranne prowadzenie dokumentacji, zmodyfikowanie zeszytów obserwacji w celu ułatwienia
pracy nauczycieli i specjalistów,
• dostosowanie wymagań edukacyjnych do możliwości i potrzeb wychowanków,
• zintensyfikowanie współpracy z poradniami psychologiczno–pedagogicznymi,
• aktywizowanie, monitorowanie i wspieranie pracy zespołowej nauczycieli i specjalistów,
• analizowanie na bieżąco zmian w przepisach oświatowych,
• zintensyfikowanie współpracy z rodzicami,
• opracowanie w zespołach zadaniowych, podzespołach nowych narzędzi diagnostycznych oraz skoncentrowanie
uwagi na planowaniu, analizowaniu, ewaluacji, podsumowaniu pracy z wychowankami,
• realizowanie celów zawartych w programie wychowawczym i profilaktyki placówki ze szczególnym zwróceniem
uwagi na indywidualizację pracy wychowawczej wychowanków,
• kontynuowanie doskonalenia wewnętrznego i zewnętrznego,
• kompleksowe działania edukacyjno–terapeutyczne, rehabilitacyjne oraz rewalidacyjne zgodnie z opracowaną
koncepcją pracy ośrodka,
46/51
• pozyskiwanie nowych wychowanków m.in.: poprzez promocję placówki, prowadzenie strony internetowej,
współpraca z mediami, instytucjami o podobnym charakterze oraz instytucjami państwowymi np. urzędy gmin,
ośrodki pomocy społecznej, fundacjami oraz poprzez wykorzystanie pomysłów, projektów pracowników.
Czynnikami
ułatwiającymi
podejmowanych
działań
osiąganie
oraz
efektów
współpraca
jest
baza
z rodzicami,
lokalowa,
utrudnieniem
dobry
sprzęt,
w realizacji
systematyczność
staje
się
stopień
niepełnosprawności wychowanka. Pozytywny wpływ na zwiększenie trwałości osiągniętych efektów miałaby
powtarzalność programu i zapewnienie jego ciągłości, jak również intensyfikacja współpracy z rodzicami.
Zadbany obiekt, dobre wyposażenie, wykwalifikowana kadra, wysoka jakość prowadzonych zajęć, przyjazny
kontakt ze środowiskiem przyczyniły się w znacznym stopniu do dalszego rozwoju placówki.
Wymaganie:
Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi
Zarządzanie placówką sprzyja udziałowi nauczycieli, pozostałym pracownikom, a przede wszystkim rodzicom
w podejmowaniu decyzji dotyczących jej funkcjonowania. Troska o zapewnienie opieki, właściwej rehabilitacji,
edukacji i prowadzenia terapii wychowanków jest priorytetowym zadaniem. Realizacji statutowych zadań
ośrodka, stosowaniu nowoczesnych technik i metod pracy oraz uzyskiwaniu efektów z jej wykonywania
towarzyszy klimat współpracy, wzajemnej pomocy i szacunku pracowników, rodziców i wychowanków. Bardzo
dobre warunki lokalowe, wspaniałe wyposażenie w pomoce, urządzenia oraz specjalistyczne przyrządy służą jej
rozwojowi.
Obszar badania: Dyrektor zapewnia warunki do realizacji zadań placówki.
Placówka posiada bardzo dobre warunki lokalowe oraz wyposażenie. Zlikwidowane zostały wszelkie bariery
architektoniczne, zainstalowano windę zewnętrzną od piwnicy do poddasza oraz podjazd, aby dzieci mogły
swobodnie się poruszać, toalety dostosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych. W ośrodku znajduje się
wózkarnia, szatnia, w której każdy wychowanek ma swoja szafkę na odzież oraz buty. Zorganizowane są usługi
transportowe, w każdym busie są foteliki dla młodszych dzieci oraz trzypunktowe pasy bezpieczeństwa. Sale są
jasne,
przestronne,
do indywidualnych
doskonale
potrzeb
wyposażone
wychowanków.
w sprzęt
Wszyscy
dydaktyczny,
specjaliści
pracują
rehabilitacyjny
i dostosowane
w pomieszczeniach,
gabinetach
stworzonych na potrzeby wychowanków:
• sale rehabilitacyjne wyposażone w odpowiednie pomoce i sprzęt: materace do ćwiczeń indywidualnych, wałki
rehabilitacyjne, piłki rehabilitacyjne, rower stacjonarny, rotory do ćwiczeń kkd i kkg, twister, drabinki, spiralki
do ćwiczeń manualnych, bioptron, mesażer elektryczny,
• sala integracji sensorycznej wyposażona w: batut z poręczą, hamak z blatem, huśtawkę - konik, platformę,
worek i dętkę podwieszane, helikopter, deskorolkę, ścieżkę sensoryczna, materac do stymulacji dotykowej,
sprzęt do aromaterapii, lustro korekcyjne, pionizator, balkonik, aquawibron,
• sala hydroterapii wyposażona jest w wannę do masażu podwodnego i perełkowego, leżaczki do wody,
47/51
• sala doświadczania świata (światłoterapia), wyposażona w materace, kulę świecącą, sprzęt do aromaterapii,
projektor, tuby wodne z kolorowymi bąbelkami, kolorowe światłowody, lampę zapachową,
• sala muzykoterapii oraz muzyki z rytmiką wyposażona jest w instrumenty perkusyjne, profesjonalny sprzęt
nagłaśniający, mikrofony oraz instrument klawiszowy,
• pracownia terapii zajęciowej, wyposażona w niezbędne materiały do pracy m.in. w glinie,
• sala kynoterapii,
• pracownia papieru czerpanego,
• gabinety: psychologa, logopedy, pielęgniarki, wyposażone w specjalistyczne pomoce oraz niezbędny sprzęt.
W salach znajdują się materace, w tym typu STABILO oraz oparcie STABILO, sakwy, kształtki rehabilitacyjne,
piłki Bobath, liczne gry, puzzle, wtykanki, nakładanki, labirynty manipulacyjne, panele dotykowe, siedziska ze
stolikiem
do zajęć,
obciążeniowe,
mesażery,
piłeczki
na koszulkach,
o różnej
torbach),
piec
klocki,
puzzle,
strukturze
do wypalania
domina,
i wiele
klocki,
innych
gliny.
zabawki,
animacyjne,
poduszki
(do
wykonywania
napisów
wyposażona
w komputery,
zestawy
pomocy,
Placówka
jest
chusty
prasę
komputerowe ze specjalistycznym oprogramowaniem, dostosowanym do pracy z osobami niepełnosprawnymi,
drukarki, internet, projektor, grafoskop, kserokopiarki, ciekawe programy edukacyjne, kamerę, aparat
fotograficzny, zestawy do ćwiczeń logopedycznych. Prowadzona jest strona internetowa placówki, dzięki której
rodzice na bieżąco mogą śledzić co dzieje się w ośrodku, bardzo dobrze układa się współpraca z mediami,
nauczyciele i pozostali pracownicy ośrodka chętnie uczestniczą w różnego rodzaju szkoleniach. Dyrektor
placówki
wraz
terapeutycznych,
z zespołem
nauczycieli
rehabilitacyjnych,
i specjalistów
rewalidacyjnych,
proponuje
bogatą
opiekuńczych
ofertę
działań
i wychowawczych,
edukacyjnych,
dostosowanych
do indywidualnych potrzeb i możliwości wychowanka. Z pozyskanych środków Urzędu Miasta Leszna oraz
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Poznaniu wykonano m.in. termomodernizację elewacji oraz
ocieplenie budynku. Zaprojektowano i zamontowano meble na salach terapeutycznych i rehabilitacyjnych, nową
oszkloną bibliotekę, zakupiono dodatkowy sprzęt do sali doświadczania świata. Przedstawione warunki lokalowe
i wyposażenie w bardzo wysokim stopniu pozwalają placówce realizować jej zadania.
Obszar badania: Zarządzanie placówką sprzyja indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli i
innych osób realizujących zadania placówki. oraz doskonaleniu zawodowemu.
Nauczyciele twierdzą, że dyrektor podejmuje działania, sprzyjające wykorzystywaniu przez nich nabytych
umiejętności w zakresie form i metod pracy.
doskonalenia
zawodowego,
wzbogacając
Nauczyciele chętnie uczestniczą w różnego rodzaju formach
własną
wiedzę
w zakresie
stosowania
metod
i technik
pracy
z wychowankami ośrodka, podnosząc swoje kwalifikacje i rozwijając własny warsztat pracy. Działania dyrektora
oraz klimat pracy w ośrodku sprawia, że nauczyciele, specjaliści oraz asystenci nauczycieli chętnie uczestniczą
w szkoleniach wewnętrznych w celu podzielenia się między sobą zdobytą wiedzą i umiejętnościami. Spośród
szkoleń
wewnętrznych
i zewnętrznych
podają:
elementy
terapii
taktylnej,
behawioralnej,
integracji
sensorycznej, stymulacji bazalnej, alternatywne metody komunikacji, szkolenie w zakresie stosowania
komputerowych
programów
logopedycznych.
Dyrektor,
korzystając
z doświadczeń
i wiedzy
nauczycieli,
na bieżąco uzupełnia bibliotekę ośrodka o nowości wydawnicze, kupuje pomoce dydaktyczne, programy
komputerowe, sprzęt rehabilitacyjny, materiały potrzebne do pracy z wychowankami.
48/51
Obszar badania: Ewaluacja wewnętrzna jest przeprowadzana wspólnie z nauczycielami i
innymi osobami realizującymi zadania placówki.
Nauczyciele deklarują udział w pracach zespołu ds. ewaluacji, w tym w opracowaniu harmonogramu, narzędzi
badawczych, wypełnieniu ankiet oraz analizie i opracowaniu wniosków z niej wynikających. Dzięki wnioskom
z nadzoru pedagogicznego w placówce wprowadzono i uporządkowano formę i sposób dokumentowania pracy
w zespołach
rewalidacyjno-wychowawczych,
psychologiczno-pedagogicznej
dla
wprowadzono
wychowanków.
zmiany
Zdaniem
w organizowaniu
nauczycieli,
i udzielaniu
wnioski
płynące
pomocy
z nadzoru
pedagogicznego w dużym stopniu są podstawą do wprowadzenia zmian w funkcjonowaniu placówki, motywują
nauczycieli i specjalistów do ulepszania działań placówki na rzecz stałego jej rozwoju, w odpowiedzi na potrzeby
rodziców i społeczności lokalnej. Z analizy wewnętrznego nadzoru pedagogicznego wynikają wnioski, które służą
modyfikowaniu,
ulepszaniu
działań
placówki
poprzez
nieustanne
doskonalenie
procesu
edukacyjnego,
rehabilitacyjnego, rewalidacyjnego, opiekuńczego i wychowawczego.
Obszar badania:
W procesie zarządzania, w oparciu o wnioski wynikające z nadzoru
pedagogicznego, podejmuje się działania służące rozwojowi placówki.
Wnioski wynikające z nadzoru pedagogicznego mają swoje odzwierciedlenie w planowaniu pracy w placówce
na następny rok w celu modyfikacji i ulepszania jej działań oraz doskonaleniu procesu edukacyjnego,
rehabilitacyjnego,
rewalidacyjnego,
opiekuńczego
i wychowawczego.
Wnioski
i rekomendacje
dyrektora
z poprzedniego roku szkolnego są zawarte w planie nadzoru pedagogicznego w kolejnym roku szkolnym
i realizowane przez wszystkich nauczycieli i specjalistów pracujących z wychowankami placówki.
Obszar badania: Zarządzanie placówką prowadzi do podejmowania nowatorskich działań,
innowacji i eksperymentów.
Aktywność nauczycieli oraz otwartość dyrektora na wszelkie nowoczesne techniki pracy z wychowankami
ośrodka inspiruje wszystkich do poszukiwań coraz to nowych rozwiązań, stosowanie nowoczesnych metod pracy
z wychowankami. Za nowatorskie rozwiązania w pracy z wychowankami dyrektor oraz nauczyciele wskazali
m.in.:
• masaż taktylny – nawiązanie kontaktu poprzez dotyk, doskonalenie świadomości własnego ciała podczas
masowania, dotyku, zabaw,
• zajęcia teatralne z udziałem wychowanków w przedstawieniach Teatru im. Piotrusia Pana,
• kynoterapia – dostarczanie radości ze spotkania ze zwierzęciem, radości z zabawy, wprowadzanie w stan
relaksacji i wyciszenia,
• muzykoterapia – usprawnianie percepcji słuchowej, koordynacji słuchowo–ruchowo–wzrokowej, rozwijanie
twórczej ekspresji, obniżanie napięcia psychofizycznego i emocjonalnego,
• zajęcia ceramiczne,
• warsztat papieru czerpanego – własnoręczne wykonywanie od podstaw różnego rodzaju faktur papierowych.
Zarządzanie placówką sprzyja podejmowaniu nowych rozwiązań, poza wymienionymi nauczyciele wskazują
na wiele innych przykładów działań, które uznaliby za nowatorskie.
49/51
Obszar badania: Zarządzanie placówką sprzyja udziałowi nauczycieli i innych osób
realizujących zadania placówki oraz wychowanków i rodziców w procesie podejmowania decyzji
dotyczących placówki.
Decyzje dotyczące realizacji koncepcji pracy placówki podejmuje Zarząd Koła Rodziców przy współpracy
z dyrektorem licząc się z opiniami nauczycieli, specjalistów i pracowników niepedagogicznych. W skład Zarządu
Koła Rodziców wchodzą przedstawiciele rodziców wychowanków oraz byłych wychowanków Ośrodka. Taka
forma zarządzania placówką sprzyja udziałowi wszystkich osób uczestniczących w procesie podejmowania
decyzji dotyczących placówki. Od momentu przyjęcia wychowanka do placówki przeprowadzany jest wywiad
z rodzicami w celu uzyskania podstawowych informacji o warunkach mieszkaniowych, sytuacji rodzinnej,
rozwoju dziecka, jego funkcjonowania, upodobań, zainteresowań, stanu zdrowia itp. Wskazówki te pomagają
w planowaniu pracy z wychowankiem, organizacji czynności opiekuńczych, pielęgnacyjnych itp. Wszelkie
uzyskane
z wywiadu
z rodzicami
dane
są
niezbędne
do współtworzenia
indywidualnych
programów
edukacyjno-terapeutycznych oraz indywidualnych programów terapeutycznych. Nauczyciele dzielą się swoimi
uwagami i spostrzeżeniami na temat funkcjonowania placówki podczas spotkań zespołów terapeutycznych,
zadaniowych, ds. ewaluacji, podzespołów, czy też podczas posiedzeń Rady Programowej. Organizowane są
również zebrania z pozostałymi pracownikami, którzy mają prawo wypowiedzieć się na temat funkcjonowania
placówki. W bardzo dużym stopniu opinie wszystkich osób wymienionych wykorzystywane są do zmian
w funkcjonowaniu placówki, jednak rodzice mają decydujący głos.
Obszar
badania:
Dyrektor
podejmuje
skuteczne
działania
zapewniające
placówce
wspomaganie zewnętrzne odpowiednio do jej potrzeb.
Dyrektor skutecznie realizuje działania, zapewniające placówce wspomaganie zewnętrzne odpowiednio do jego
potrzeb. Ze środków z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Poznaniu możliwe było wykonanie
termomodernizacji elewacji i docieplenie ścian budynku, roboty zakończono w grudniu 2013 roku. Aktualnie
sprawą priorytetową są starania dyrektora czynione wraz z Zarządem Koła Rodziców ws. utworzenia
przy Stowarzyszeniu Środowiskowego Domu Samopomocy dla absolwentów placówki.
50/51
Raport sporządzili
●
Edward Pawlicki
●
Renata Szymkowiak
Kurator Oświaty:
........................................
51/51

raport z ewaluacji całosciowej - Polskie Stowarzyszenie na rzecz

Transkrypt

Podobne dokumenty

INTERNAT - oswdamnica

Informacja o wynikach kontroli

plan pracy samorządu wychowanków

Plan działalności ZPiSdN w Świdnicy na rok

Kto mnie pokocha?.

Kontrola w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej Insieme

Informacja o wynikach kontroli

Nasza historia - Bursa Międzyszkolna Mrągowo

Pani Agnieszka Kuchta Dyrektor Domu Dziecka Falbogi 33 05 – 310