biuletyn informacyjny - Ośrodek Debaty Międzynarodowej Wrocław

biuletyn informacyjny - Ośrodek Debaty Międzynarodowej Wrocław

BIULETYN
INFORMACYJNY
Ogranizacja prowadząca:
Fundacja Młoda Rzeczpospolita
wrzesień 2016
Słowo wstępne
Świat XXI wieku zmienia się bardzo dynamicznie,
a społeczność międzynarodowa musi zmagać się
z problemami takimi jak m.in. terroryzm, kryzys
ekonomiczny, kryzys migracyjny, czy kryzys tuż za
naszą wschodnią granicą – na Ukrainie. Konsekwencje tych oraz innych zdarzeń dotykają, bezpośrednio lub pośrednio, wszystkich. Również
mieszkańców Dolnego Śląska.
1 lipca 2016 r. Ministerstwo Spraw Zagranicznych powierzyło naszej organizacji – Fundacji
Młoda Rzeczpospolita – prowadzenie Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej we
Wrocławiu. Celem sieci RODM jest przybliżenie
obywatelom polskiej polityki zagranicznej oraz
wzmocnienie kanałów współpracy między MSZ,
jednostkami samorządu terytorialnego, organizacjami pozarządowymi, placówkami eduka-
cyjnymi i naukowymi oraz innymi podmiotami,
których działalność obejmuje szeroko rozumianą
współpracę międzynarodową.
Chcemy, aby RODM we Wrocławiu był ważnym regionalnym centrum, które w istotny sposób przyczyni się do poszerzania debaty publicznej wokół
problematyki międzynarodowej. Co więcej, stawiamy sobie za cel realne animowanie dyskusji
w całym regionie, nie ograniczając się jedynie do
Wrocławia. Wystarczy wspomnieć, że już w pierwszych dwóch miesiącach działalności zorganizowaliśmy kilka wydarzeń w Dusznikach-Zdroju oraz
w Świdnicy.
naukowe, debaty akademickie, seminaria, szkolenia i wykłady, jak i na lżejsze formy, takie jak
popularnonaukowe audycje radiowe oraz skierowane do młodzieży warsztaty filmowe, lekcje
w szkołach czy gry miejskie.
Pragniemy, aby RODM we Wrocławiu był miejscem żywym i dostępnym. Jesteśmy otwarci zarówno na propozycje działań, jak i uwagi oraz
sugestie do tych inicjatyw, które będziemy podejmować. Serdecznie zapraszamy do współpracy!
Grzegorz Kowal
Koordynator
Nasze działania kierujemy do wszystkich grup odbiorców – mówiąc ich językiem. Stąd w programie RODM jest miejsce zarówno na konferencje
Nasz zespół
Błażej Duber
Dariusz Mącarz
Grzegorz Kowal
Zespół Programowy
Błażej Duber – prezes Fundacji Młoda Rzeczpospolita. Absolwent
Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie studiował politologię i historię oraz Wolnego Uniwersytetu w Brukseli (nauki polityczne).
W trakcie studiów związany z Duszpasterstwem Akademickim
„Maciejówka”, gdzie założył i prowadził Akademię Intelektu
(www.akademiaintelektu.org). Współautor i lider kilkunastu projektów miejskich i pozarządowych. Pracuje w Parlamencie Europejskim w Brukseli. Najbardziej dumny z tego, że przyjaźni się ze
swoją żoną.
Dariusz Mącarz – wiceprezes Fundacji Młoda Rzeczpospolita.
Absolwent stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie
Wrocławskim. Studiował także na Uniwersytecie Północnej
Karoliny w USA. Pracował w Kolegium Europy Wschodniej im.
Jana Nowaka-Jeziorańskiego oraz Ośrodku Pamięć i Przyszłość.
Obecnie pracuje w Narodowym Centrum Kultury.
Joanna Bigos
Jan Jaśkowiak
Grzegorz Kowal – koordynator Regionalnego Ośrodka Debaty
Międzynarodowej we Wrocławiu. Doktorant w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie przygotowuje pracę doktorską poświęconą życiu Jerzego Woźniaka. Autor ponad
20 publikacji o charakterze naukowym i popularnonaukowym.
Współtwórca Centrum Edukacji Historycznej „Konspira”. Prywatnie szczęśliwy mąż i ojciec dwóch synów.
Konsultanci
Joanna Bigos – główna koordynator projektu „Boleslaw Kominek
Youth European Forum”. Interesuje się polskim systemem oświaty i prawem administracyjnym. Na co dzień blisko spraw społecznych, lubi czytać.
Piotr Piss
Dominik Wojtkiewicz
Piotr Piss – doktorant w Instytucie Studiów Międzynarodowych
na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie przygotowuje pracę doktorską na temat polityki bezpieczeństwa państw bałtyckich.
Autor kilkunastu publikacji o charakterze naukowym i popularnonaukowym. Interesuje się siłami zbrojnymi, przemysłem zbrojeniowym oraz konfliktami w XX wieku.
Dominik Wojtkiewicz – członek zarządu Fundacji Młoda Rzeczpospolita. Działacz społeczny. Interesuje się historią, integracją
europejską, sprzętem wojskowym. Fan twórczości C.S. Lewisa
i Andrzeja Sapkowskiego.
Jan Jaśkowiak – radny Rady Miejskiej w Świdnicy. Członek zarządu Fundacji Młoda Rzeczpospolita. Działacz społeczny. Interesuje się sprawami międzynarodowymi i historią. Jego największą
pasją jest sport. Lubi wędrować po górach.
1
Fundacja Młoda Rzeczpospolita
Szukamy własnej
roli w budowaniu
większego dobra Polski,
Wrocławia i naszych
wspólnot.
Przygotowujemy
do świadomego
obywatelskiego
zaangażowania.
Europejskie Forum
im. Bolesława Kominka
Ożywiamy
i promujemy
dziedzictwo
oraz tradycję
Rzeczpospolitej.
Seminaria
interdyscyplinarne
Włączamy się
i kształtujemy
debatę publiczną
we Wrocławiu
i regionie.
Wrocław
Rzeczpospolita
Śpiewająca
Stawiamy na rozwój
umiejętności,
samokształcenie,
przyjaźń.
Regionalny Ośrodek
Debaty Międzynarodowej
Promujemy
radosne i rodzinne
przeżywanie
świąt narodowych
Warsztaty
Młodego Lidera
Integrujemy ludzi
ambitnych, ciekawych
świata i chcących
zmieniać rzeczywistość
wokół siebie.
Święto Flagi
2 maja
Nankiera 17
Jak do nas dołączyć?
Zapytaj, kiedy spotkamy się na Nankiera 17 i przyjdź na spotkanie, napisz do nas.
Zgłoś się do pracy przy jednym z projektów lub podziel się swoim pomysłem,
który możemy wspólnie rozwinąć.
Fundacja Młoda Rzeczpospolita
[email protected]
Plac Nankiera 17, 50-140 Wrocław
nr konta: 95175000120000000026783003
Jak nas wesprzeć?
Rozwijamy nasze obywatelskie inicjatywy dzięki wsparciu darczyńców.
Jeśli chcą nas Państwo wesprzeć w pomysłach i dalszej pracy podejmowanej
w duchu zaangażowanego patriotyzmu prosimy o darowiznę na rzecz naszej Fundacji.
Każda, nawet najmniejsza wpłata ma znaczenie i pomaga nam podtrzymywać
i rozwijać naszą działalność.
2
mlodarp.pl
facebook/fundacjamrp
@mlodarp
Kilka słów o Fundacji Młoda Rzeczpospolita
Chciałbym, aby ten tekst nie wydał się zbyt górnolotny. Wiem, że dzisiaj coraz mniej chętnie
czyta się takie teksty, sam należę do tego grona
czytelników, którzy piętnują zbyt okrągłe słowa.
W naszych słowach chodzi nie o bliżej nieokreślone pragnienia, ale o marzenia, z których powinno coś wynikać. Chcemy więc, by z każdym
miesiącem „nasza opowieść” stawała się coraz
bardziej konkretna.
Fundacja MRP wzięła się z inspiracji światem
dawnym, a nie fascynacją świata aktualnego
(„plug and play”, „post-modernizm” czy jeszcze
inaczej). Marzyliśmy więc o tajnych kompletach,
o wzajemnie wymienianych poglądach (bo je się
posiada) i od tego zaczęliśmy, choć spotkania nie
były oczywiście tajne, ale jednak zamknięte, tzn.
tylko dla zaproszonego grona.
Dziś jest inaczej, nieco dojrzeliśmy i nie chcemy
już spotkań zamkniętych, ale otwartych - i to
możliwie szeroko, ale nie tracąc formuły ambitnej i ciekawej.
Etap pierwszy naszej pracy nazwałbym „pasja,
nadzieja i zaangażowanie kilku”. Z niego wzięły
się konkretne projekty, a te przyniosły zaangażowanie innych i kolejne pomysły. Każdy z projektów potrzebuje czasu, energii i pracy. Zapraszamy więc wszystkich studentów i młodych
profesjonalistów. Nasz zespół ciągle się rozwija
i chętnie szuka uzupełnień.
Nie na wszystkie sprawy członkowie naszej Fundacji mają te same poglądy, chcemy by Fundacja
MRP była także przestrzenią do dyskusji. Szukamy współpracy wśród akademików, kół naukowych, firm, instytucji i aktywnych obywateli.
„Członkostwo” w Fundacji może mieć różnoraki
charakter. W naszym zespole są koordynatorzy
określonych projektów, członkowie zespołów
projektowych, koleżanki i koledzy nastawieni
na pracę seminaryjną i wspólne lektury. Nad długofalowymi sprawami czuwa Zarząd Fundacji,
a na jego czele stoi Prezes i W-ce Prezes Fundacji.
Co roku składamy sprawozdanie przed Radą Fundacji i dyskutujemy z nimi plany na rok kolejny.
Współpracę i koleżeństwo w Fundacji najlepiej
zacząć od wspólnego spotkania. Najbliższe już
w październiku, ale w każdej chwili można do nas
napisać e-mail na adres: [email protected]
Niektórzy z naszego zespołu mieli propozycje
współpracy z innymi organizacjami, już ugruntowanymi w polskim życiu społecznym i intelektualnym. Wybraliśmy jednak własną ścieżkę. Dlaczego? Bo zależy nam na Wrocławiu, na czymś
co wyrasta głównie z doświadczenia tego miasta.
Nie tracąc możliwości współpracy z nikim chcieliśmy spróbować własnych sił, choć na mniejszą
skalę, ale jednak z własnym logiem. Chyba się
udało, ale w każdym nowym tygodniu musimy to
potwierdzać, to nie jest praca łatwa, ale przynosi
satysfakcję.
Nasza przygoda z życiem społecznym rozpoczęła
się w większości od intelektualnej refleksji nad
polityką (studia politologiczne, internacjonalistyczne, o bezpieczeństwie), ale szybko do naszego grona dołączyli prawnicy i absolwenci innych
kierunków humanistycznych i artystycznych. Dziś
cieszymy się ze współpracy z Politechniką, a każdy ścisły umysł dodaje zespołowi nowych pomysłów!
Motywuje nas do pracy nie tylko tematyka zagadnień społecznych, ale także odpowiedzialność rozumiana przez pryzmat chrześcijaństwa.
Katolicka nauka społeczna i kategoria dobra
wspólnego to dla niektórych z nas ważne fundamenty zaangażowania.
Chodzi przecież o smakowanie życia, które łatwo
ucieka przez palce. A my wierzymy, że to życie
może być pełniejsze gdy będzie przeżywane nie
na sposób konsumpcyjny, przeżywane razem,
na wzajemnych lekturach i inspiracjach. Życie
bez troski o dobro wspólne, o społeczne cele
będzie uboższe, niepełne. Ciekawa piosenka, pomysł, książka, film, człowiek? Dlaczego by tym
się nie dzielić na seminaryjnych spotkaniach
w zaufanym gronie? Dobra wycieczka lub ciekawe miejsce do zobaczenia? Dlaczego nie pojechać
w gronie tych, którzy chcą poznawać piękno, Polskę
i świat w całej swojej złożoności.
Błażej Duber
Wydarzyło się
Śniadanie z przedsiębiorcami
21 lipca 2016 r.
szereg wydarzeń dla społeczności lokalnej oraz
odwiedzających miasteczko turystów.
Wiemy, jak ważna dla rozwoju Dolnego Śląska
i całej Polski jest codzienna ciężka praca lokalnych przedsiębiorców. Dlatego jedną z pierwszych grup odbiorców, z którą spotkaliśmy się
w ramach naszych działań, byli członkowie wrocławskiego oddziału Towarzystwa Biznesowego.
Spotkanie poprowadził nasz koordynator, Grzegorz Kowal, który przedstawił misję RODM-u,
planowane działania oraz pola do podejmowania wspólnych przedsięwzięć. Wierzymy, że efekty naszej współpracy będą owocne. A kolejne
śniadania już wkrótce!
Rozpoczęliśmy 28 lipca w Miejskim Ośrodku Kultury i Sportu od warsztatów filmowych dla młodzieży, których tematem przewodnim był wkład
Polski w budowanie nowego ładu europejskiego
po 1989 r. Zajęcia prowadził Paweł Przewoźny,
raper i jeden z najzdolniejszych filmowców młodego pokolenia. W tym samym dniu w Parku
Zdrojowym stanęło, cieszące się dużym zainteresowaniem kuracjuszy, nasze plenerowe stoisko
informacyjne.
RODM w Dusznikach-Zdroju
28-29 lipca 2016 r.
Na ostatnie dni lipca Regionalny Ośrodek Debaty
Międzynarodowej przeniósł się do Dusznik-Zdroju. W pięknej górskiej scenerii zorganizowaliśmy
Dzień później przenieśliśmy się do Urzędu Miejskiego, gdzie nasz ekspert, Artur Fojt, poprowadził szkolenia z zakresu stosowania prawa europejskiego w prawie krajowym. Następnie Joanna
Bigos, konsultantka RODM, przedstawiła korzyści płynące ze współpracy miast partnerskich.
Spotkanie w dusznickim ratuszu zakończyło się
wykładem Piotra Pissa, konsultanta RODM, nt.
priorytetów polskiej polityki zagranicznej. W tym
samym czasie na dusznikim rynku można było
odwiedzić nasze stoisko plenerowe, gdzie udzielaliśmy porad o tym, jak przygotować się do wyjazdu za granicę.
Za wsparcie i okazaną pomoc serdecznie dziękujemy Panu Piotrowi Lewandowskiemu, burmistrzowi Dusznik-Zdrój. I, mamy nadzieję, do zobaczenia ponownie!
W eterze
W ramach współpracy z Radiem Rodzina
co miesiąc współorganizujemy audycje radiowe z udziałem naszych ekspertów. W lipcu
i w sierpniu gośćmi rozgłośni byli prof. Rober Alberski, dyrektor Instytutu Politologii UWr., oraz
prof. Zdzisław Julian Winnicki, dyrektor Instytutu Stosunków Międzynarodowych UWr. Audycje
dotyczyły odpowiednio wkładu Polski w budowanie ładu europejskiego po 1989 r. oraz perspek-
3
tywy, jakie klarują się przed naszymi rodakami
na Wschodzie. Kolejna audycja już w sierpniu –
tym razem prof. Włodzimierz Suleja, autor m.in.
biografii Józefa Piłsudskiego, będzie opowiadał
o dyplomacji w XX-leciu międzywojennym.
Wszystkie audycje można wysłuchać na naszej
stronie internetowej: rodm-wroclaw.pl
Savoir-vivre w praktyce
29 sierpnia 2016 r.
Jak poruszać się w zawiłym świecie dyplomacji
bez znajomości zasad savoir-vivre? Delikatnie
mówiąc – trudno. Mają tę świadomość podopieczni świdnickiej fundacji „SKSK”, z którymi
spotkał się Jan Jaśkowiak, konsultant RODM.
Zajęcia dotyczyły zarówno odpowiedniego zachowania się przy stole, jak kolejności przedstawiania się oraz adekwatnego dobioru ubioru
do sytuacji.
Wspólnie po wolność!
23 sierpnia 2016 r.
Prawie 50 młodych ludzi wcieliło się w działaczy
Solidarności Polsko-Czechosłowackiej podczas
gry miejskiej „Wspólnie po wolność”. W ramach
osadzonej w latach 80. fabuły uczestnicy zabawy
mieli za zadanie m.in. zakupić dolary od cinkciarza czy odwiedzić podziemną drukarnię. Oczywiście cały czas uważając na próbujących im przeszkodzić w wykoaniu misju zomowców.
Dobrze wiemy, że sucha lekcja historii w szkole
nie zawsze zostaje uczniom w głowie. Co innego, jeśli młodzież na własnej skórze przekona się,
z jakimi problemami zmagali się ich rówieśnicy
chociażby w latach 80. – mówi Grzegorz Kowal,
autor scenariusza gry – Jestem przekonany, że
taka forma edukacji historycznej jest równie
atrakcyjna, co skuteczna – dodaje.
Na mecie uczestnicy gry mieli szansę spotkać się
z Jarosławem Rybskim, byłym działaczem Solidarności Polsko-Czechosłowackiej.
Za wsparcie organizacyjne dziękujemy Forum
Młodych Dyplomatów, Ośrodkowi „Pamięć
i Przyszłość”, wrocławskiemu oddziałowi Instytutu Pamięci Narodowej, Centrum Edukacji Historycznej „Konspira”, Urzędowi Marszałkowskiego
Województwa Dolnośląskiego, Urzędowi Miejskiemu we Wrocławiu Instytutu Pamięci Narodowej oraz wrocławskiej kawiarni UFF.
Po drugiej stronie kamery
Tajniki pracy z kamerą i techniczne niuanse sztuki filmowej odsłaniał przed młodymi ludźmi Paweł Przewoźny. 25-latek, który żyje swoją pasją
i ze swojej pasji, nie tylko poprowadził praktyczne warsztaty, ale przekazał przy tym ważne przesłanie.
Spotkanie „Pasja, marzenia, wiara, sukces” zorganizował dla miłośników sztuki filmowej Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej we
Wrocławiu, który działa przy fundacji „Młoda
Rzeczpospolita”. Prelegent to człowiek praktyki.
Zaczynał od zera, a dziś z powodzeniem prowadzi własne studio filmowe, wykonując projekty
praktycznie na terenie całej Polski.
4
- Przyjechałem tutaj aż z Podlasia, z małej wioski
Zbuczyn. Bardzo się cieszę, że kolejny raz mogłem
odwiedzić Wrocław, w którym realizowałem już
kilka ciekawych inicjatyw - mówi „Gościowi Wrocławskiemu” Paweł Przewoźny.
Na samym początku zaprezentował on swoje materiały uczestnikom, by zmotywować ich
do twórczego działania.
- Dzisiaj kamery są wszędzie, praktycznie
w każdym telefonie. Niedługo może będą nawet
w pralkach. (śmiech) Chciałem pokazać tym młodym ludziom, że mogą tak naprawdę byle czym
nagrać bardzo dobry film - stwierdza P. Przewoźny.
Efektem warsztatów będzie krótka etiuda/reportaż filmowy mówiący o Światowych Dniach
Młodzieży. Zaproszony gość razem ze swoją grupą poruszył temat refleksyjnie: co nam dało to
spotkanie, czego się ludzie bali, a czego nie powinni się bać i jak uczestnicy warsztatów przeżyli
osobiście to wielkie wydarzenie.
- Z technicznych rzeczy, zobaczyli, jak się kreci
wywiady, jak ludzie reagują na kamerę, jak się
zachowują i jak my, jako operatorzy powinniśmy
się zachowywać, czego nie robić, jak ustawiać kamerę, kadry itd. - opowiada filmowiec.
25-latek przedstawił im swoją historię, gdy jako
zwykły chłopak z małej wioski i biednej rodziny
potrafił swoją pasją filmową podbić całą Polskę.
Dlatego za spotkaniem stało coś więcej niż praktyczne zajęcia pracy ze sprzętem.
kładzie zachęcał do samorozwoju i realizacji swoich pasji.
- Mówiłem im o swoim życiu, w którym udało
mi się osiągnąć swój wymarzony cel, czyli na co
dzień rozwijać swoją pasję i utrzymywać z niej
rodzinę. W branży filmowej trzeba posługiwać
się profesjonalnym drogim sprzętem. Ja miałem
w sercu wielką pasje, nie patrzyłem na pieniądze. Przeszedłem mnóstwo trudnych momentów. Na początku kręciłem bardzo amatorskimi
urządzeniami filmy, które wygrywały konkursy.
Na prelekcji uczestnicy zobaczyli to na własne
oczy - wyjaśnia Paweł Przewoźny.
- Jestem bardzo zadowolony z uczestnictwa
w warsztatach. Przede wszystkim podobało mi
się, że mieliśmy możliwość testowania sprzętu. Przeszliśmy praktyczny kurs obsługi. Oprócz
wiedzy stricte fachowej, technicznej prowadzący opowiedział nam wiele ciekawych anegdot,
które dość płynnie przeplatały się z tematyką
szkolenia. Życzyłbym sobie i każdemu, by takie
spotkanie były znacznie dłuższe - mówi Aleksy
Borówka.
Uczestnicy dowiedzieli się, w jaki sposób kadrować obraz, tworzyć dobre ujęcia, poznali proste
sposoby naświetlania postaci oraz specyfikę konkretnego sprzętu do nagrywania.
Podkreśla, że wszystko zdobył dzięki determinacji, wierze i uporowi, dlatego na własnym przy-
- Szczególnie zaciekawił mnie fakt, że niektóre
aparaty fotograficzne mają znacznie większy potencjał rejestracji filmów niż kamery, co nie wydaje się takie oczywiste - dodaje Aleksy.
Bardzo się cieszy, że mógł uczestniczyć w warsztatach, także dlatego, że, jak opisuje, miał niepowtarzalną okazję popracować z dronem i poznać
to urządzenie z bliska.
- To świetne narzędzie i przyszłość materiałów filmowych jeżeli chodzi o masowe imprezy - uważa
uczestnik warsztatów.
Maciej Rajfur
Artykuł ukazał we wrocławskim „Gościu Niedzielnym”.
Zapowiedzi
Wrzesień w pigułce
19.09, g. 19.00, siedziba RODM Wrocław
(pl. Nankiera 17, Wrocław)
„Kto i jak promuje polskie dziedzictwo za granicą”, wykład Dariusza Mącarza.
20.09, g. 16.00, siedziba RODM Wrocław (pl.
Nankiera 17, Wrocław)
Nowe otwarcie Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej we Wrocławiu z udziałem
Jana Dziedziczaka, Sekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RP.
20.09., g. 17.00, siedziba RODM
(pl. Nankiera 17, Wrocław)
Nie tylko Warszawa. Polska polityka zagraniczna
w wymiarze regionalnym i obywatelskim. Debata z udziałem Jana Dziedziczaka, Sekretarza
Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych,
prof. Adama Jezierskiego, Rektora Uniwersytetu
Wrocławskiego, Piotra Romana, Prezydenta Bolesławca oraz Krzysztofa Olendzkiego, Dyrektora
Instytutu Adama Mickiewicza.
21.09, g. 17.00, Restauracja „Konspira”
(pl. Solny 11, Wrocław)
Pokaz filmu dokumentalnego pt. Europa Środkowa idzie na wolność (scen. i reż. Mirosław Jasiński, prod. Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”).
22.09, g. 18.30, Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych (ul. Długa 33, Świdnica)
Spotkanie z organizacjami pozarządowymi.
23.09, g. 19.00, siedziba RODM
(pl. Nankiera 17, Wrocław)
„Pozarządowy wymiar dyplomacji na przykładzie
programu Wrocław-Lwów”, spotkanie z Olgą
Chrebor.
29.09, godz. 17.00, siedziba RODM
(pl. Nankiera 17, Wrocław)
„Relacje polsko-ukraińskie po 1989 r.”, wykład dr.
Artura Drzewickiego.
Europejskie Forum im. Bolesława Kominka
7-9 października 2016 r.
Młodzi ludzie z Czech, Słowacji, Ukrainy i Polski
odwiedzą w dniach 7-9 października Wrocław,
aby wziąć udział w polskiej części Europejskiego Forum im. Bolesława Kominka. Wcześniej,
w dniach 27-29 czerwca br., spotkali się w Brukseli, gdzie dyskutowali nad ideą pojednania
w zjednoczonej Europie.
Chcemy, by punktem wyjściowym naszych rozmów było zrozumienie. Celem warsztatów
wprowadzających było przełamanie pierwszych
lodów i barier, także językowych oraz między
ludźmi – mówi Joanna Bigos, liderka projektu Nasze doświadczenie mówi, że łatwiej rozmawia
się na wymagające i trudne tematy w grupie ludzi, którzy przyjrzeli się historii i kulturze krajów,
z których pochodzą. Co ukształtowało współrozmówcę i jego punkt widzenia? To ważne pytanie
– dodaje.
W ramach Forum odbędą się m.in. wykłady:
„Porównanie listu kardynała Kominka i listu episkopatu do Moskwy”, który wygłosi prof. Tomasz
Dębowski oraz „Konsekwencje Szczytu NATO
w Warszawie dla architektury bezpieczeństwa
Europy Środkowej i Wschodniej”, który wygłosi
Jacek Bartosiak. Ponadto uczestnicy zobaczą polski film z 1966 roku pt. „Bumerang”, a po projekcji wezmą udział w dyskusji na jego temat.
Na zakończenie odbędzie się seminarium o roli
uniwersytetu w kontekście wychowania do pojednania i współpracy narodów.
Tegoroczne Forum jest już drugą edycją tego wydarzenia. Poprzednia odbyła się w zeszłym roku.
Partnerem wydarzenia jest Ośrodek „Pamięć
i Przyszłość”.
Polska w Europie – gra miejska
październik 2016 r.
Na czym polegał wkład Polski w budowanie nowego ładu europejskiego po 1989 r.? Już pod
koniec października przekonają się o tym uczniowie ze Świdnicy, gdyż właśnie w tym mieście
zorganizujemy naszą drugą grę miejską. Szczegółów fabuły oczywiście nie chcemy i nie powinniśmy zdradzać, aby nie psuć zabawy. Chyba nie
napiszemy jednak zbyt dużo, jeśli wspomnimy,
że świdnicka młodzież będzie musiała zmierzyć się
z wyzwaniami, które stały przed członkami Grupy Wyszehradzkiej czy związanymi z kryzysami
w Gruzji i na Ukrainie.
Dolnośląscy Sprawiedliwi
wśród Narodów Świata
grudzień 2016 r.
Ilu ze Sprawiedliwych wśród Narodów Świata
miało coś wspólnego z Dolnym Śląskiem? Jaka
jest ich historia oraz jaki los spotkał ich po wojnie? Odpowiedzi na te i inne pytania będziemy
szukać przez cały grudzień podczas serii wydarzeń związanych z ludźmi, którzy pomagali
Żydom podczas II wojny światowej. Gra miejska, konferencja naukowa, wystawa, cykl lekcji
w szkole – to tylko niektóre ze środków, za pomocą których będziemy próbowali trafić do jak
najszerszego grona odbiorców.
Masz informacje nt. dolnośląskich Sprawiedliwych? A może chcesz lepiej poznać ich historię
i włączyć się w prace przy przedsięwzięciu?
Zapraszamy do kontaktu: rodm@rodm-wroclaw.
pl lub tel. 533 967 575.
5
Jak obchodzić wielkie rocznice?
Przypadek Irlandii
Irlandia to kraj wyrazistej kultury, zamieszkały przez ludzi dumnych, przez lata ćwiczących
hardość w walkach o niezależność od swojego
potężnego sąsiada. W XIX i XX wieku tysiące irlandzkich rodzin z powodu opresji politycznych,
ale często także biedy, przeludnienia i braku
możliwości rozwoju w eksplorowanym kraju
emigrowało, szukając lepszego życia w Nowym
Świecie, wpisując los emigranta w doświadczenie całego narodu.
Wreszcie, gdy pojawiły się sprzyjające okoliczności, wspólny wysiłek elit i społeczeństwa poparty
czynną walką zbrojną przynosi odzyskanie wolności i niepodległość. Jej kształt, a w szczególności podział na niezależną republikę i pozostającą
w granicach Wielkiej Brytanii Irlandię Północną,
nie wszystkich jednak zadowolił. Wybucha wojna
domowa, która na dekady podzieliła społeczeństwo i pozostawiła głębokie rany do dziś obecne
w politycznych sporach i napięciach.
Czy opowieść ta nie brzmi do pewnego stopnia
dla nas, Polaków, znajomo? Zostawiając jednak
na boku fascynujący temat wspólnoty losu i historycznych związków między naszymi narodami, warto przyjrzeć się, jak rząd Zielonej Wyspy
zabrał się do ambitnego, nowoczesnego programu obchodów wydarzeń, które wyznaczają
symboliczny moment narodzin współczesnego
państwa irlandzkiego — proklamacji republiki
i wybuchu krwawo stłumionego powstania wielkanocnego, rozpoczynającego okres narodowej
rewolucji. Już za dwa lata czekają nas obchody
100-lecia odzyskania naszej niepodległości. Z tej
perspektywy 100-lecie powstania wielkanocnego to szczególnie ciekawy przypadek do analizy.
Zaczynając od finału
Mimo że rok obchodów wciąż trwa, najważniejszy moment już za nami. Kulminacyjne wydarzenia irlandzkiego 100-lecia przypadły na Niedzielę
Wielkanocną 27 marca 2016 r. Blisko ćwierć miliona ludzi obserwowało na żywo spektakularną
wojskową paradę, pół miliona zgromadziło się
przed telewizorami, by oglądać obchody, które
upamiętniały tamte wydarzenia i przywódców,
którzy proklamowani Republikę Irlandzką i wezwali do powstania. Łącznie 750 tys. osób wzięło
udział w pięciuset wydarzeniach kulturalnych,
które odbyły się w samym tylko Dublinie w świąteczną niedzielę i poniedziałek pod hasłem refleksji nad dziedzictwem rewolucji.
Irlandzka Minister Kultury z zadowoleniem mogła ogłosić sukces, który przerósł oczekiwania
i plany. Nie ma w tym przesady, gdy pamiętamy,
że Irlandia liczy 4,5 miliona mieszkańców. Jed-
6
na szósta mieszkańców kraju wzięła więc udział
w obchodach w stolicy, 1/3 tych, którzy włączyli
tego wieczoru swój odbiornik, oglądało uroczystości i wydarzenia im towarzyszące. Do sukcesu
przyczyniło się kilka zgranych elementów: stworzenie wielopiętrowego, spójnego programu obchodów, uniknięcie sporu politycznego i ideowego, sprawne zaangażowanie instytucji całego
państwa i włączenie obywateli we współtworzenie całorocznych obchodów oraz ich zaangażowanie w oficjalne wydarzenia.
Rok dla każdego
Czy można zorganizować obchody, które włączają niemal wszystkich mieszkańców, realizowane z
sukcesem i jednocześnie niepozbawione treści?
Główna rola w rządzie przypadła Ministerstwu
Sztuki, Dziedzictwa i Regionu Irlandzkojęzycznego, które powołało Biuro Irlandia 2016 odpowiedzialne za budowę strategii komunikacyjnej
i koordynację przedsięwzięcia. W 2014 r. ogłoszono program, aby w 2015 r. przystąpić do szerokich działań. Wizję obchodów zbudowano na
trzech filarach: pamiętać (remeber), przemyśleć
(reflect), wyobrazić sobie na nowo (reimagine).
Każdy z nich odnosi się także do innego wymiaru
— odpowiednio: przeszłości, teraźniejszości
i przyszłości Irlandii.
Autorzy strategii założyli, że „obchody będą wyważone i refleksyjne. Podczas ich planowania
weźmiemy pod uwagę całą złożoność wydarzeń
historycznych oraz ich spuściznę; mnogość narracji historycznych, tożsamości i tradycji, które
współtworzą irlandzką historię”. W innym jeszcze miejscu oficjalnej strategii zapisano, że „jest
ważne, byśmy my, obywatele, wspólnie świętowali i czerpali dumę z niepodległości Irlandii oraz
abyśmy oddali cześć tym, którzy oddali swe życie, by mógł ziścić się sen o samostanowieniu”.
Program obchodów został zbudowany tak, aby
afirmować irlandzkość, czerpać z własnego dziedzictwa dumę, radość i wzmacniać wspólnotę
obywatelską. Spoiwem łączącym cały program
— od działań edukacyjnych (np. świetne konkursy teatralne dla uczniów), przez naukowe i popularyzatorskie (np. głos aktora Colina Farrella
oprowadzający po współczesnym Dublinie śladami powstańczych walk z wykorzystaniem Google
Street View), do obchodów oficjalnych i rządowych — jest republika. Przedstawiciele rządu deklarowali na samym początku prac, że oficjalne
uroczystości mają być włączające i bezpartyjne,
ale „państwo nie może udawać, że nie jest świadome własnego istnienia”.
I to właśnie wokół państwa i aktu założycielskiego z 1916 r. zbudowano emocjonalną opowieść
o marzeniu, które stało się faktem i jest udziałem
współczesnych Irlandczyków. Wydarzenia z przeszłości mają też prowokować do myślenia o przyszłości. W konsultacjach społecznych wskazywano, że celem obchodów ma być odświeżanie
i przypominanie idei, a także umieszczanie działań pokolenia rewolucjonistów we współczesnym
kontekście — jako wskazówek na przyszłość. Irlandczycy czczą swoich bohaterów, pamiętają
jednak o wszystkich poległych — wojskowych
i cywilach, Irlandczykach i Brytyjczykach w mundurach ochotników oraz armii królewskiej. Biorąc także za cel oficjalnych obchodów pojednanie (reconcile), nie rozgrzano, czego obawiano
się w Londynie, brytyjsko-irlandzkiej niechęci.
Ostrożnie z historią
Program zbudowano wokół bardzo konkretnego zestawu wydarzeń (6 dni powstania), postaci (7 przywódców powstania straconych przez
Brytyjczyków), rozszerzając je także na obraz
społeczeństwa (rola kobiet, los dzieci). Bynajmniej historia powstania wielkanocnego nie jest
opowieścią o masowym ruchu obejmującym
szerokie kręgi ówczesnego społeczeństwa. Nastroje, jakie towarzyszyły powstańcom-rewolucjonistom, przypominały raczej chłodne przyjęcie, jakie zgotowali mieszkańcy kongresówki
legionom Piłsudskiego w 1914 r.
Dublin zareagował na powstanie bez entuzjazmu. Mieszkańcy wyrażali irytację z powodu
zniszczenia miasta. Dwa tysiące powstańców
szybko zostało zmuszonych do kapitulacji. Dopiero represje, jakie spadły na zaangażowanych
w działania niepodległościowe, odwróciły nastroje społeczne. Kolejne lata i wreszcie uzyskanie pełnej niepodległości zmieniły radykalnie
ocenę czynu tych, którzy w 1916 r. rzucili wyzwanie Imperium Brytyjskiemu.
Obchody 100-lecia powstania wielkanocnego
skoncentrowano więc na wspólnocie pamięci
niewielkiego powstania wielkanocnego, nie łącząc obchodów z wydarzeniami lat 1919-1922,
które naznaczone są wewnątrzirlandzkim starciem koncepcji walki o niezależność (czy siłą, czy
pokojowo — walczyć do osiągnięcia wszystkich
postulatów czy szukać kompromisu z koroną brytyjską). Rocznice tych wydarzeń dopiero przed
Irlandią. Z powstania wielkanocnego wydobyto
motywy propaństwowe i ogólnoirlandzkie (a nie
np. antybrytyjskie), stawiając symbole — flagę,
tekst proklamacji republiki, ojców założycieli
— w centrum świętowania i upamiętnienia. Irlandzki język i kultura — „tożsamościowe” wątki
w obchodach — uzupełniły spektrum inspiracji.
W efekcie w programie dominują przedsięwzię-
cia przybierające formę religii obywatelskiej, która jest tak typowa dla celebrowanego patriotyzmu znanego ze Stanów Zjednoczonych.
Opozycja co prawda nie deklarowała entuzjazmu, nie promowała rządowego programu,
ale też nie krytykowała jego fundamentów
i uczestniczyła w kluczowych uroczystościach.
Krytyka czy otwarta kontestacja oznaczałaby postawienie się obok wobec tak zbudowanej, bardzo szerokiej wspólnoty. To była opowieść, której
oczekiwali Irlandczycy. W obu Irlandiach, rojalistom z jednej strony, jastrzębiom sympatyzującym z IRA z drugiej, nie zostawiono przestrzeni na
otwartą kontestację. Nie rozmywając obchodów
i nie uciekając w poprawność polityczną, udało
się odpowiedzieć na życzenie Irlandczyków, „aby
uroczystości 2016 roku należały do wszystkich
bez względu na afiliacje polityczne czy interpretację wydarzeń historycznych”.
Całe państwo świętuje
Skala wydarzeń i priorytet, jaki rząd nadał obchodom (odpowiadając na oczekiwanie opinii
publicznej), zostały poparte zaangażowaniem
instytucji państwowych i dobrą koordynacją
działań. Siły Obronne (nazwa armii odzwierciedla tradycję neutralności wojskowej Republiki
Irlandzkiej), które swoje tradycje budują na
rewolucyjnych formacjach, zaangażowały się
w wielką akcję kierowaną do szkół podstawowych.
Od 2015 roku i przez cały rok 2016 przedstawiciele wojska odwiedzają każdą placówkę edukacyjną w kraju, aby podczas indywidualnej ceremonii przekazać flagę i tekst proklamacji, a także
opowiedzieć o irlandzkich symbolach i misji Sił
Obronnych. Trudno o bardziej czytelny symbol
państwowości niż mundur, etos i osadzonych
w dziejach symboli narodowych. Na armii spoczywała też odpowiedzialność za wielką paradę
i oprawę wszystkich oficjalnych wydarzeń. Instytucje kultury stworzyły w oparciu o założenia programy inspirowane wydarzeniami z 1916
roku.
Narodowa scena — The Abbey Theater — zrealizowała ogólnokrajowy konkurs dla szkół pod-
BIULETYN
INFORMACYJNY
stawowych na sztukę, którą wystawiono w finale
na jej deskach. Ministerstwo Edukacji pozwoliło na szerokie zaangażowanie szkół w obchody,
wprowadzając w program edukacyjny konkretne
przedsięwzięcia, jak np. pisanie własnych proklamacji — z odwołaniem do dokumentu z 1916 r.
— dla nowego pokolenia, zamieszczanych w internecie z tagiem #schools2016proclamation.
Uczelnie wyższe włączyły się w organizacje konferencji naukowych, wraz z Ministerstwem Środowiska sadzone są aleje drzew upamiętniających stulecie. Szczególnie mocno zaangażowano
instytucje kulturalne, tworząc programy inspirowane wydarzeniami sprzed stu lat w ramach
filaru obchodów Culture Expression. Służby zagraniczne wykorzystano do organizacji dużych
irlandzkich festiwali prezentujących historię
i współczesną kulturę kraju. Największe wydarzenia zrealizowano w USA, Australii, Francji
i Wielkiej Brytanii. W Polsce zorganizowano kilka
wystaw, konferencję na Uniwersytecie Warszawskim, promocję książki poświęconej Constance
Markiewicz — jednej z ikon rewolucji, żonie polskiego malarza Kazimierza Markiewicza.
Oddolnie i z obywatelami
Udział lokalnych społeczności (community participation) to jeden z segmentów dedykowanych
wydarzeniom tworzonym oddolnie i odpowiedź
na postulat jak największego zaangażowania
obywateli Irlandii w obchody. Szczegółowe programy dla poszczególnych hrabstw zostały opracowane w drodze konsultacji społecznych przez
lokalnych koordynatorów współpracujących
z rządowym Biurem Ireland 2016. Zorganizowano publiczne dyskusje w niemal każdym zakątku
kraju, gdzie mieszkańcy mogli dzielić się swoimi
spostrzeżeniami, oczekiwaniami i ideami na rok
2016.
W oparciu te działania każdy z 31 regionów Irlandii zyskał swój lokalny program, który oddaje jego
specyfikę i unikalność. Programy dla poszczególnych hrabstw obejmują bardzo różne inicjatywy: składanie wieńców, warty honorowe, parady, wykłady i dyskusje w lokalnych bibliotekach
i instytucjach kultury, przedstawienia amatorskie
i profesjonalne, święta wolontariuszy, pokazy fil-
Wydawca:
Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej
we Wrocławiu
Redaktor wydania: Piotr Piss
Nakład: 6000 egzemplarzy
mowe, konkursy artystyczne i wydarzenia sportowe. Dzięki lokalnej koordynacji wspierającej
biuro centralne, wciągnięciu samorządów, instytucji, organizacji społecznych oraz uruchomieniu
aktywności obywateli osiągnięto liczbę ponad
5000 wydarzeń zorganizowanych poza stolicą.
Z oficjalnej strony można było pobrać program
dla każdego regionu zaprojektowany tak samo
jak program centralny. Mimo mniejszej skali
i czasem mniej spektakularnej oferty świadomie
postawiono je na równi wydarzeń w Dublinie.
Wiele inicjatyw centralnych realizowano także
z myślą o masowym oddziaływaniu — a więc
adresowanych lokalnie. Przygotowano także
8 regionalnych konwencji dla młodzieży odbywających się pod hasłem „Irlandia — wyobraźmy
sobie naszą przyszłość”. Obecność blisko mieszkańców, wiele małych przedsięwzięć — oficjalnych i nieformalnych, angażujących mieszkańców, wolontariuszy i aktywistów odbywających
się cały rok i obok większych realizowanych centralnie — sprawiły, że obchody nie mogły ujść niczyjej uwadze na wyspie.
A teraz najważniejsze: wnioski dla Polski
Patrząc na Republikę Irlandzką czy inny ciekawy przykład, Finlandię, która obchodzi stulecie
niepodległości w 2017 r., nie trzeba specjalnie
uzasadniać potrzeby i pożytków ze świętowania wielkich państwowych rocznic. Najważniejszy wniosek płynący z irlandzkich doświadczeń to konieczność poważnego potraktowania
obywatelskiego kierunku tworzenia programu
państwowych celebracji. Ożywiające i budujące obchody mogą być tworzone tylko dla
i z obywatelami. Rok 1918 jest wskazywany
przez Polaków jako najważniejszy moment naszej historii w XX wieku. To już solidna baza do
tego, aby próbować zbudować takie obchody,
które wzbudzą zainteresowanie Polaków i chęć
do wspólnego myślenia o przyszłości. Budowa
szerokiej obywatelskiej wspólnoty przy okazji
100-lecia niepodległości i państwowych obchodów w Polsce to stawka, o którą warto zagrać.
Irlandczykom wychodzi to bardzo solidnie.
Dariusz Mącarz
Adres do korespondencji:
pl. Nankiera 17
50-140 Wrocław
[email protected]
Zadanie dofinansowane ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autorów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
7
Zapraszamy do naszej siedziby!
pl. Nankiera 17
50-140 Wrocław
Godziny otwarcia:
poniedziałek 12.00-20.00
wtorek-piątek 8.00-16.00
Ministerstwa Spraw Zagranicznych