199_jak uczyć o energii wiatru Zdzisław Nowak
Transkrypt
199_jak uczyć o energii wiatru Zdzisław Nowak
JAK UCZYĆ O ENERGII WIATRU? 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 1 Moje propozycje • Metody aktywizujące • Doświadczenia (pokazy, obserwacje, badania) • Projekty (poznawczo-badawcze, konstrukcyjne, działań społecznych) • Wycieczki, wizyty • Zadania (rachunkowe, problemowe) • Pomoce (pakiety edukacyjne, modele, sprzęt) • Internet (strony o odnawialnych źródłach energii, portale dla nauczycieli, filmy) • Literatura (merytoryczna i metodyczna) 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 2 Metody aktywizujące Technika: Mapa mentalna Temat: Źródła energii elektrycznej Technika: Metaplan Temat: Oszczędzamy energię elektryczną Technika: Składanka ekspercka (Jigsaw) Temat: Energia ze źródeł odnawialnych i alternatywnych Technika: Analiza przypadku Temat: Perypetie pewnego wiatraka Technika: Gry dydaktyczne (karciane, planszowe, symulacyjne itd..) Temat 1: Źródła energii (gra planszowa) - FWIE Temat 2: Eko Biznes (gra strategiczna) – FWIE Temat 3: Budujemy wiatraki (gra symulacyjna) – R.Górniak Technika: Drzewo decyzyjne Temat: Kierunki rozwoju energetyki w Polsce 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 3 Doświadczenia 1.Wentylator jako urządzenie odwrotne do turbiny wiatrowej (użycie wentylatora włączonego do sieci elektrycznej – przemiany energii) 2.Produkcja energii elektrycznej z wiatru (I-użycie zabawki –turbinka z diodami, II-użycie wentylatora komputerowego i suszarki do włosów oraz miernika elektrycznego) 3.Pomiary siły, prędkości i kierunku wiatrów wiejących w okolicy (użycie anemometru uczniowskiego (Jangar), miernika prędkości wiatru (Jangar)) 4.Demonstracja działania wiatraków energetycznych z użyciem modeli edukacyjnych 5.Badanie zależności prędkości wiatru od wysokości z użyciem wiatromierza 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 4 Uczniowskie projekty edukacyjne - przykłady 1.Wietrze wiej – projekt badawczy dotyczący właściwości wiatrów wiejących w okolicy. Uczniowie badają za pomocą przyrządów kierunek, prędkość w dłuższym okresie czasu i porównują wyniki z prognozowanymi w tzw. Numerycznej prognozie pogody (www.meteo.icm.edu.pl). 2.Budujemy wiatraki – projekt konstrukcyjny polegający na konkursie na najciekawszy działający model wiatraka albo tradycyjnego albo nowoczesnego. 3.Poznajemy nowoczesną farmę wiatrową – projekt poznawczy polegający na poznaniu prawdziwej farmy wiatrowej, analizie jej parametrów, wpływu na środowisko, korzyści dla mieszkańców gminy. 4.Kampania informacyjna dla lokalnej społeczności – projekt działania społecznego, pokazujący możliwości zastosowania urządzeń odnawialnej energetyki w gospodarstwie domowym np. małych turbin wiatrowych, kolektorów, baterii słonecznych, pomp ciepła i przedstawiający koszty takich inwestycji 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 5 Wycieczki edukacyjne 1.Ośrodki edukacji ekologicznej 2.Ośrodek Szkoleniowo-Badawczy w Zakresie Energii Odnawialnej w Ostoi 3.Farmy wiatrowe na terenie woj. zachodniopomorskiego 4.Zakłady produkujące turbiny wiatrowe (Firma k/Goleniowa) 5.Instytuty Badawcze na wyższych uczelniach 6.Centrum Energii Odnawialnej w Wigierskim Parku Narodowym 7.Niemieckie Ośrodki Edukacyjne 8.NaturBornholm Center na wyspie Bornholm 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 6 Pomoce (pakiety edukacyjne, multimedia, książki, sprzęt pomiarowy) 1.Pakiet edukacyjny na temat odnawialnych źródeł energii – FWIE Kraków 2011 2.Zielony Pakiet – REC Warszawa 2003 3.Klimat i energia – REC Warszawa 2009 i 2011 4.Z energetyką przyjazną środowisku za pan brat – INE Warszawa 2011 4.Zestaw „Energia odnawialna wody wiatru i Słońca – koszt 424 zł – Jangar – Warszawa, FPN Nysa 5.Wiatraki demonstracyjne i edukacyjne, wiatraki zabawki – sklepy internetowe, dostawcy turbin wiatrowych także 6.Mierniki siły i kierunku wiatru 7.Zrównoważona energia – bez pary w gwizdek – D.Jc.Mackay – FER Wrocław 2011 8.Globalne ocieplenie – G.Murphy – Multico Warszawa 2008 9.Poradnik małej energetyki wiatrowej – K.Nalepa, W.Miąskowski, P.Pietkiewicz, J.Piechocki, P.Bogacz 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 7 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 8 Zadanie PISA ENERGIA WIATRU Energia wytwarzana przez wiatr jest powszechnie postrzegana jako źródło energii elektrycznej, które może zastąpić energię wytwarzaną z ropy naftowej i węgla. Sylwetki przedstawione na poniższym zdjęciu to wiatraki ze śmigłami obracanymi przez wiatr. Obroty te powodują wytwarzanie energii elektrycznej w prądnicach napędzanych przez wiatraki. Pytanie 1 Poniższe wykresy pokazują średnią szybkość wiatru w czterech różnych miejscach przez cały rok. Który z wykresów wskazuje najodpowiedniejsze miejsce do ustawienia elektrowni wiatrowej? 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 9 Zadanie PISA Pytanie 1: Odpowiedź: C 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 10 Zadanie PISA Pytanie 2: Im wiatr jest silniejszy, tym szybciej obracają się śmigła wiatraka i tym więcej wytwarza on energii elektrycznej. Jednak w rzeczywistości nie ma bezpośredniego związku pomiędzy szybkością wiatru, a wytworzoną energią elektryczną. Poniżej wymieniono cztery warunki funkcjonowania elektrowni wiatrowej w warunkach naturalnych. •Śmigła zaczynają się obracać, kiedy szybkość wiatru osiąganie wartość V1. •Ze względów bezpieczeństwa rotacja śmigieł nie zwiększa się, kiedy szybkość wiatru przekracza wartość V2. •Produkcja energii elektrycznej osiąga poziom maksymalny (W), kiedy szybkość wiatru osiąga wartość V2. •Śmigła przestają się obracać, kiedy szybkość wiatru osiąga wartość V3. Który z następujących wykresów najlepiej ilustruje zależność pomiędzy szybkością wiatru, a energią elektryczną wytwarzaną według opisanych wyżej warunków? 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 11 Zadanie PISA Pytanie 2: Odpowiedź: B 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 12 Zadanie PISA Pytanie 3: Przy tej samej szybkości wiatru im większa jest wysokość nad poziomem morza, tym wolniej obracają się śmigła. Które z poniższych stwierdzeń najlepiej odpowiada na pytanie, dlaczego śmigła wiatraków obracają się wolniej na większych wysokościach nad poziomem morza przy takiej samej szybkości wiatru? •A Wraz ze wzrostem wysokości maleje gęstość powietrza. •B Wraz ze wzrostem wysokości spada temperatura. •C Wraz ze wzrostem wysokości maleje przyciąganie ziemskie. •D Wraz ze wzrostem wysokości zwiększa się ilość opadów. Odpowiedź: A 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 13 Zadanie PISA • • Pytanie 4: Opisz jedną zaletę i jedną wadę wytwarzania energii przez wiatr w porównaniu z tradycyjnymi sposobami wytwarzania energii elektrycznej (z paliw kopalnych takich jak węgiel czy ropa naftowa). • Zaleta ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ............................................................................................................... Wada....................................................................................................... ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ • 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 14 Zadanie PISA Pełna odpowiedź: Uczeń opisuje jedną zaletę i jedną wadę. [Zaleta]: Nie wydziela się dwutlenek węgla (CO2). Nie zużywa się paliw kopalnych. Źródło energii – wiatr – nie wyczerpie się. Po zainstalowaniu elektrowni wiatrowej, koszt wytwarzania energii jest niski. Nie ma emisji odpadów ani/lub substancji toksycznych. Wykorzystuje siły natury lub czystą energię. Przyjazne dla środowiska i starczy na bardzo długi czas. [Wada]: Niemożliwe jest wytwarzanie energii na żądanie (ponieważ nie da się kontrolować prędkości wiatru.) Miejsca dobre na ustawienie wiatraków są ograniczone. Zbyt silny wiatr może zniszczyć wiatrak. Ilość energii wytwarzanej przez każdy wiatrak jest stosunkowo niewielka. W niektórych przypadkach powstaje hałas, który też jest rodzajem zanieczyszczenia środowiska. Czasami zdarza się, że ptaki są wciągane i zabijane przez wirniki. Zmienia się naturalny krajobraz. (zanieczyszczenie wizualne) Wiatraki są kosztowne w instalacji i utrzymaniu. Zdzisław Nowak 2012-12-06 Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 15 Zadanie (Elektrownia wiatrowa) – 8 punktów Załóżmy, że wiatr wiejący z szybkością v uderza w łopatki wiatraka i przekazuje im w całości swoją energię kinetyczną. Oznacza to, że w czasie t łopatki uzyskują energię wiatru skupioną w objętości V walca o wysokości h = v × t i polu podstawy S = p × r2, gdzie r oznacza długość łopatki. Energia kinetyczna zgromadzona w tym walcu jest równa: EK = 0,5 × m × v2 = 0.5 × d × V × v2 = 0,5 × d × p × r2 × v × t × v2 = 0,5 × p × r2 × d × t × v3 Jeśli założymy, że cała energia kinetyczna wiatru zostanie zamieniona w energię elektryczną to moc wiatraka będzie równa: P = EK/ t = 0,5 × p × r2 × d × v3 gdzie: d = 1,3 kg/m3 oznacza średnią gęstość powietrza Otrzymany wzór pokazuje, że teoretyczna moc wyjściowa elektrowni wiatrowej jest wprost proporcjonalna do trzeciej potęgi szybkości wiatru. W Lisewie, niedaleko Żarnowca pracuje jedna z pierwszych w Polsce elektrowni wiatrowych. Jej faktyczna moc wynosi ok. 150 kW, a długość łopatek r = 12,3 m. •a) Oblicz teoretyczną moc tej elektrowni przy średniej szybkości wiatru v = 15 m/s i oszacuj sprawność przemiany energii kinetycznej wiatru w energię elektryczną. •b) Wytłumacz przyczyny tak dużej różnicy między teoretyczną mocą wyjściową, a mocą faktyczną. •c) Przyjmując, że ta elektrownia pracuje z mocą faktyczną P = 150 kW oblicz ilość energii elektrycznej jaką powinna ona wytworzyć w ciągu jednego roku. Porównaj tą wartość z informacją, że elektrownia w Lisewie dostarczyła w 1998 roku około 250 tys. kWh. Napisz jak z kolei wyjaśnić można tą różnicę? 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 16 Zadanie (Elektrownia wiatrowa) – 8 punktów Obliczenie mocy teoretycznej – 2p a) Pt = 0,5xpxr2xdxv3 Pt = 0,5x3,14x(12,3)2x1,3x(15)3 W (Zastosowanie wzoru, poprawne Pt = 1,042 MW obliczenia) h = P/Pt = 150/1042 = 0,144 h% = 14,4 % Obliczenie sprawności – 1p b)Faktyczna moc jest dużo mniejsza od teoretycznej: Podanie wyjaśnień – 2p -nie cała energia kinetyczna wiatru objętego łopatkami jest (przynajmniej dwie przyczyny) wykorzystana przez wiatrak, -występują straty energii na łożyskach i przekładniach oraz w generatorze energii elektrycznej. c) W = Pxtr Obliczenie i porównanie energii elektrycznej – 2p tr = 365x24 h = 8760 h W = 150x8760 kWh = 1.314 tys. kWh 250 tys. kWh < 1.314 tys. kWh Różnica bierze się z faktu, że nie zawsze wieje wiatr z Podanie wyjaśnień – 1p odpowiednią szybkością – często jest za mały, czasem jest za duży, a także z faktu wyłączania wiatraka na czas (przynajmniej jedno wyjaśnienie) konserwacji i remontów (napraw). 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 17 Internet (strony o odnawialnych źródłach energii) Strony: www.energiawiatru.eu, www.polishwindenergy.com, www.zielonaenergia.eco.pl, www.zmianyklimatu.pl, ziemianarozdrozu.pl, www.oze.szczecin.pl, energiaodnawialna.net, www.energieodnawialne.pl www.oze.pl, www.visventi.org.pl, gramwzielone.pl, www.wnp.pl, 2012-12-06 Zdzisław Nowak Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, tel. 091 43-50-656 [email protected] 18