Orco Property Group SA

Raport analityczny dla spółki
Orco Property Group S.A.
przygotowany dla Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
przez Notoria Serwis S.A.
13 kwietnia 2012 r.
1
Informacje o firmie
Orco Property Group S.A.
Adres: 42, rue de la Vallée
L-2661, Luxemburg
tel. +352 264 76 71
fax. +352 264 76 76
e-mail: [email protected]
strona internetowa: www.orcogroup.com
Akcjonariat
Morgan Stanley Real Estate Investing
19,20%
Millenius Investments (w porozumieniu z Clannathone Stern SA
i Bugle Investments Ltd)
6,47%
Lansdowne Capital
5,86%
Axa Investment Managers
5,12%
Nicolas Tommasini
0,15%
Jean-François Ott
0,02%
Ales Vobruba
0,00%
Alexis Raymond Juan
0,00%
Pozostali
Źródło: Notoria
63,2%
Zarząd
Jean-François Ott – prezes
Nicolas Tommasini – członek zarządu
Gabriel Lahyani – członek zarządu
Ales Vobruba – członek zarządu
Jacques Bonnafont – członek zarządu
Brad Taylor – członek zarządu
Yves Désiront – członek zarządu
Ogi Jaksic – członek zarządu
Julien Villeneuve – członek zarządu
Działalność
Orco
Property
działa
w
branży
nieruchomości jako inwestor, deweloper oraz
zarządzający aktywami w krajach Europy
Środkowo-Wschodniej oraz Niemczech i
Rosji, o łącznej wartości 2,2 mld EUR.
Działalność
deweloperska
obejmuje
luksusowe i średniej klasy domy i
apartamenty,
przestrzeń
biurową
i
przeznaczoną pod wynajem, małe luksusowe
hotele, rezydencje i ośrodki wypoczynkowe.
Spółka zarządza również luksemburskim
zamkniętym
funduszem
parasolowym
Endurance Real Estate Fund, koncentrującym
się na pozyskiwaniu nieruchomości na rynku
powierzchni biurowych i komercyjnych,
mieszkalnych,
przemysłowych
i
logistycznych oraz opieki zdrowotnej.
Strategia
Spółka stawia na umacnianie obszaru
inwestycji hotelarskich, poprzez rozwój
segmentu inwestycji związanych z hotelami
2
luksusowymi oraz rezydencjami MaMaison,
hotelami o wydłużonym pobycie. Za cel
stawia sobie ekspansję w największych
miastach Europy Centralnej. Chce się skupić
na
Pradze,
Berlinie,
Warszawie
i
Budapeszcie.
Historia
Założyciel spółki Jean-François Ott wraz z
upadkiem komunizmu w Europie ŚrodkowoWschodniej
postanowił
wykorzystać
potencjał tego rynku i w 1991 r. świeżo
założona spółka Orco Property rozpoczęła
działalność w czeskiej Pradze. Pierwszymi
klientami były Philip Morris, Nokia czy
KPMG otwierające swoje przedstawicielstwa
w stolicy Czech. W 1999 r. spółka weszła na
Węgry, a rok później jej akcje zadebiutowały
na giełdzie w Paryżu. Kolejne lata to czas
ekspansji Orco na rynki: polski, słowacki,
niemiecki, francuski, rosyjski i chorwacki. W
połowie 2007 r. spółka zadebiutowała na
GPW pozyskując 652,5 mln zł ze sprzedaży
akcji nowej emisji. Pod koniec sierpnia 2011
r. spółka poinformowała o sprzedaży
rosyjskich aktywów lokalnemu inwestorowi
za 53 mln EUR.
Plany
 Spółka zlikwiduje swój Endurance Real
Estate Fund. Jako pierwszy został
zamknięty subfundusz mieszkaniowy,
drugi – biurowy, będzie likwidowany w
2012 r. Władze spółki przekonują, że jest
to dobra wiadomość, gdyż likwidacja
funduszu nieruchomościowego uwolni
część
zainwestowanych
środków,
Przyznają zarazem, że gdyby do
likwidacji doszło za 2-3 lata, wówczas
prawdopodobnie udałoby się zrealizować
wyższy wynik na sprzedaży zarządzanych
przez Endurance nieruchomości.
 Jeszcze przed rozpoczęciem piłkarskich
mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO
2012, Orco chce oddać do użytku swój
prestiżowy projekt w Warszawie –
apartamentowiec przy ul. Złotej 44.
Podstawowe dane finansowe (na 12.04.2012)
Cena akcji (PLN)
14,8
Zakres z 52 tygodni (PLN)
13,3-38,86
Stopa zwrotu 12 miesięcy (%)
-58,8
Średni wolumen obrotów na sesję
7,92
w 2011 r. (tys. szt.)
Średni wolumen obrotów na sesję
3,80
w IV kwartale 2011 r. (tys. szt.)
Średni wolumen obrotów na sesję
w lutym 2012 r. (tys. szt.)
Kapitalizacja rynkowa (PLN mln)
Wartość księgowa (PLN mln)
Akcje w wolnym obrocie (%)
Liczba akcji
Cena/zysk
Cena/wartość księgowa
IV kwartał 2011
Przychody (tys. EUR)
Wynik operacyjny (tys. EUR)
Wynik netto (tys. EUR)
Marża zysku operacyjnego
Marża zysku brutto
Marża zysku netto
11,33
249,8
1 388,3
63,2
17 053 866
0,18
56 638
6 660
-3 972
22,8%
-20,8%
-24,6%
Źródło: Notoria
 Rośnie
zainteresowanie
Orco
inwestycjami w Niemczech, zwłaszcza w
Berlinie. Powodem są relatywnie niskie
ceny
nieruchomości,
a
ponieważ
spodziewany jest ich wzrost – Orco
zamierza na tym skorzystać. Nie bez
znaczenia jest też sprawność niemieckiej
administracji.
 W Warszawie Orco przymierza się do
inwestycji porównywalnej skali co Złota
44. Firma myśli nad zawiązaniem joint
venture z właścicielem atrakcyjnej działki
w centrum miasta. Miałby na niej powstać
biurowiec z najwyższej półki.
 Orco nie zamierza sprzedawać flagowej
inwestycji w Budapeszcie – centrum
handlowego Vaci 1, który zostanie oddany
do użytku jeszcze w tym roku.
3
Uwagi
 27
kwietnia
obligatariusze
Orco
zdecydują o zasadach i warunkach
wymiany
do
89,9%
obligacji
zapadających w 2014 r. na nowo
wyemitowane akcje. Obligatariusze Orco
Germany już zdecydowali o zamianie
posiadanych papierów o wartości ponad
100 mln EUR na obligacje zamienne na
akcje.
 Pod koniec września Morgan Stanley
Real Estate Investing, nieruchomościowe
ramię inwestycyjnego banku z USA,
zostało największym akcjonariuszem
Orco obejmując przeszło 3 mln nowych
akcji, odpowiadających 17% kapitału
dewelopera. W zamian inwestor wniósł
akcje Orco Germany i udziały w
subfunduszach Endurance Fund. W
efekcie transakcji Orco zwiększyło
zaangażowanie
w
akcjonariacie
niemieckiej spółki z 58,4 do 87%, w
subfunduszu biurowym z 16,2 do 27%, a
w mieszkaniowym z 5,8 do 14,8%.
 Orco porozumiało się z Chorwackim
Funduszem Prywatyzacyjnym w sprawie
zmniejszenia zadłużenie o 41,21 mln
HRK spółki Suncani Hvar, której obie
strony są udziałowcami (Orco ma 55, a
CFP dysponuje 32% akcji). Nastąpi to
poprzez włączenie części kredytów
akcjonariuszy do kapitałów własnych
spółki. Dalsze zwolnienie ze zobowiązań
spółki w wysokości 22,2 mln HRK
nastąpi
w
drodze
umorzenia
oprocentowania kredytów udziałowców
spółki. Hvar to znany chorwacki kurort
turystyczny.
 22
września
zarejestrowano
podwyższenie kapitału o 3 mln nowych
akcji. Łączna liczba akcji tworzących
kapitał zakładowy oraz praw głosu wynosi
17,053 mln papierów.
Notowania
Źródło: Notoria
Załamanie na rynku nieruchomości bardzo
mocno doświadczyło akcjonariuszy Orco
Property. Wprawdzie debiut przyniósł 10,3%
zwyżkę ceny akcji do 480 zł względem ceny
odniesienia 435,1 zł, lecz były to miłe złego
początki. Po niespełna dwóch latach za jeden
4
walor płacono już tylko 15,7 zł i do listopada
2011 r. było to historyczne minimum
notowań. W ostatnich tygodniach za jedną
akcję płacono nieco ponad 14 zł. Na niewiele
zdaje się obserwacja wskaźników analizy
technicznej – zarówno wskaźnik względnej
siły RSI jak i MACD wskazywały w
kolejnych fazach bessy duże wyprzedanie
walorów dewelopera, jednak korekty
wzrostowe były płytkie i krótkotrwałe. W
takiej sytuacji inwestycje w akcje Orco
podejmowane w przekonaniu o osiągnięciu
dna, poniżej którego kurs już nie spadnie,
przypominało próbę złapania spadającego
noża – po niedługim okresie czasu akcje
taniały bowiem nadal przysparzając sporych
strat posiadaczom. Akcje nie cieszą się
zainteresowaniem inwestorów mimo bardzo
niskiej
wartości
wskaźnika
C/WK
wskazującego
niedowartościowanie
walorów. Orco ciągle czeka na lepsze czasy
dla branży nieruchomości
Dane finansowe
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe (tys. EUR)
2010
2011*
zmiana %
Aktywa
1 902 305
1 707 276
-10,3
Aktywa trwałe
1 204 255
1 194 992
-0,8
Aktywa obrotowe
698 050
512 284
-26,6
Zapasy
418 957
382 807
-8,6
Kapitał własny
303 057
267 408
-11,8
Kapitał mniejszości
52 912
11 933
-77,4
1 546 336
1 427 935
-7,7
Zobowiązania długoterminowe
903 080
510 057
-43,5
Zobowiązania krótkoterminowe
643 256
917 878
42,7
Przychody netto ze sprzedaży
340 618
177 162
-48,0
Zysk (strata) z działalności operacyjnej
50 967
40 400
-20,7
Zysk (strata) brutto
230 819
-36 801
-
Zysk (strata) netto
233 411
-43 526
-
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
130 764
b.d.
-
Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej
45 757
b.d.
-
-180 652
b.d.
-
Przepływy pieniężne netto
-4 131
b.d.
-
Środki pieniężne na początek okresu
57 040
b.d.
-
Środki pieniężne na koniec okresu
53 439
b.d.
-
Liczba akcji (tys.)
14 054
17 054
21,35
Wartość księgowa na jedną akcję
21,56
15,68
-27,29
Zysk (strata) na jedną akcję
* - raport pro forma
Źródło: Notoria
16,61
-2,55
-115,37
BILANS
Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej
5
Wskaźniki finansowe
ZYSKOWNOŚĆ
2010
2011
Marża zysku brutto ze sprzedaży
0,0%
0,0%
Marża zysku operacyjnego
15,0%
22,8%
Marża zysku brutto
67,8%
-20,8%
Marża zysku netto
68,5%
-24,6%
Stopa zwrotu z kapitału własnego
77,0%
-16,3%
Stopa zwrotu z aktywów
12,3%
-2,5%
PŁYNNOŚĆ
2010-12-31 2011-12-31
Kapitał pracujący
54 794
-405 594
Wskaźnik płynności bieżącej
1,09
0,56
Wskaźnik płynności szybkiej
0,43
0,14
Wskaźnik podwyższonej płynności
0,29
0,07
AKTYWNOŚĆ
2010
2011
Rotacja należności
98,8
138,6
Rotacja aktywów obrotowych
737,8
-
2 010,6
3 469,3
Rotacja aktywów
ZADŁUŻENIE
2010-12-31 2011-12-31
Wskaźnik pokrycia majątku
25,2%
22,4%
Stopa zadłużenia
81,3%
83,6%
Wskaźnik obsługi zadłużenia
0,6
0,5
Dług/EBITDA
Źródło: Notoria
25,3
35,3
 Orco nie może zaliczyć 2011 r. do
udanych okresów swojej działalności,
choć proste porównanie z wynikami
poprzedniego okresu może być mylące.
W ubiegłym roku deweloper zanotował
43,5-mln stratę netto, wyglądającą
fatalnie w zestawieniu z 233,4 mln EUR
czystego zysku za 2010 r. Należy
jednak pamiętać, że tak dobry wynik
był w dużej mierze zasługą ponad 270mln
jednorazowego
zysku
wynikającego
z
restrukturyzacji
zadłużenia obligacyjnego na mocy
planu naprawczego. Gdyby nie to, Orco
musiałoby wykazać stratę, choć nie aż
w takiej wysokości, w jakiej ujawniła
się ona w 2011 r.
 To, że Orco radzi sobie kiepsko
potwierdzają malejące przychody ze
sprzedaży. Na przestrzeni 12 miesięcy
spadły one o prawie połowę! Na dużą stratę,
oprócz kiepskiego poziomu sprzedaży,
wpłynęły 82 mln EUR odsetek i wahania
kursów walut.
 Martwi bardzo niski odczyt wskaźnika
płynności bieżącej. Wzorcowa jego wartość
mieści się w granicach 1,3-2, tymczasem dla
Orco wynosi zaledwie 0,56. Może to
oznaczać że firma ma, bądź w najbliższej
przyszłości będzie miała kłopoty z
terminowym regulowaniem zobowiązań.
Szczególnie, że jest mocno zadłużona. Stopa
zadłużenia wzrosła o 2,3 punkta proc. do
83,6%. Jakby tego było mało na niekorzyść
zmieniła się struktura zobowiązań – dług
krótkoterminowy wzrósł o 43%, podczas
gdy zobowiązania długoterminowe spadły w
podobnej skali. Sumarycznie jednak
zobowiązania obniżyły się o blisko 8%.
6
Analiza porównawcza konkurencji
Wybrane dane za 2011 r.
Atlas
Orco
Plaza
Reinhold*
Estates Property* Centers
Przychody ze sprzedaży (tys. PLN)
238 679
782 489
252 084
6 572
96 674
Wynik z działalności operacyjnej (tys. PLN) 22 936
178 439
-159 636
274
824
Wynik netto (tys. PLN)
-92 691
-192 246
41 279
-12 544
6 826
Wynik netto na akcję (PLN)
-1,84
-11,27
0,14
-1,79
0,03
Wartość księgowa na akcję (PLN)
6,74
69,26
8,19
-0,45
1,56
Przepływy pieniężne z działalności
operacyjnej (tys. PLN)
127 796
b.d.
-421 389
-8 127
-14 897
1 431 224 7 540 697 5 956 170
99 617
765 961
339 356 1 181 088 2 394 444
-3 123
424 203
Aktywa (tys. PLN)
Kapitał własny (tys. PLN)
Marża zysku operacyjnego
Ronson
Europe
9,6%
22,8%
-63,3%
4,2%
0,9%
Marża zysku brutto
-42,7%
-20,8%
50,9%
-190,9%
5,6%
Marża zysku netto
-38,8%
-24,6%
16,4%
-190,9%
7,1%
Zwrot na kapitale (ROE) (%)
-27,3%
-16,3%
1,7%
-
1,6%
Zwrot na aktywach (ROA) (%)
-6,5%
-2,5%
0,7%
-12,6%
0,9%
Wskaźnik płynności bieżącej
0,83
0,56
2,38
1,16
3,41
76,1%
83,6%
59,2%
103,1%
44,1%
Stopa zadłużenia (%)
* dane nieaudytowane
Źródło: Notoria
Branża deweloperska ma bardzo
liczną reprezentację krajową na GPW, toteż
dla potrzeb analizy porównawczej wybrano
tylko konkurentów Orco Property o
zagranicznych korzeniach. Na ich tle spółka
prezentuje się niekorzystnie. Spółka osiąga
największe przychody, ale ma problemy z
przekuciem ich na zysk dla akcjonariuszy.
Przeciwnie, z ujemnym ROE na poziomie
–16,3% wypada lepiej tylko od Atlas Estates.
Pod względem stopy zadłużenia natomiast w
gorszej sytuacji znajduje sie tylko Reinhold.
Orco ma najniższy wskaźnik płynności
bieżącej. Biorąc to wszystko pod uwagę,
trudni się dziwić, że akcje dewelopera
systematycznie tracą na wartości, a wartość
wskaźnika C/WK wynosi niespełna 0,2.
Analiza sektora
 Koniunktura w branży budowlanej jest
nierozerwalnie związana z sytuacją
gospodarczą kraju, jest jej filarem.
Ponieważ
wzrost
inwestycji
w
gospodarce w linii prostej przekłada się
na zwiększenie popytu na usługi
budowlane, dlatego wzrost dynamiki
PKB pociąga za sobą zwiększenie
produkcji budowlano-montażowej. I na
odwrót. Udział branży budowlanej w
tworzeniu PKB wynosi 7%. Toteż biorąc
pod lupę branżę deweloperską nie można nie
zastanawiać się nad kondycją ekonomiczną
krajów, na rynkach których funkcjonuje
dana spółka.
7
 Według danych firmy Cushman &
Wakefield w I kwartale 2012 r. łączna
wartość transakcji inwestycyjnych na
rynkach
nieruchomości
Europy
Środkowej wyniosła 847 mln EUR. To
dużo mniej wobec 1,3 mld EUR przed
rokiem, ale więcej niż przed dwoma
laty (465 mln EUR). Drugie półrocze
powinno przynieść znaczny wzrost
aktywności inwestycyjnej, zwłaszcza w
Polsce i Czechach, dzięki większej
podaży
nowych
produktów
inwestycyjnych
znajdujących
się
obecnie w przygotowaniu.
 Według wyliczeń spółki Jones Lang
LaSalle wartościowo, największy udział
w wolumenie transakcji zrealizowanych
na rynku nieruchomości komercyjnych
w 2011 r. miał rynek nieruchomości
handlowych (1,2 mld EUR). Następne
w kolejności znalazły się sektory:
biurowy (1,15 mld EUR), magazynowy
(ponad 100 mln EUR) oraz hotelowy
(około 76 mln EUR).
 W pierwszych trzech miesiącach 2012
r. Polska zajmowała dominującą
pozycję w Europie Środkowej z
wolumenem inwestycji na poziomie 728
mln
EUR.
Największym
zainteresowaniem inwestorów cieszył
się sektor handlowy, którego udział w
łącznych obrotach wyniósł 47%, a
następnie sektor biurowy i magazynowy
z udziałem w łącznym wolumenie
inwestycji na poziomie odpowiednio
40% i 12%.
 W 2011 r. rozpoczęto w Polsce budowę
162 tys. nowych mieszkań, czyli
jedynie o 4 tys. więcej niż rok
wcześniej, ale o 10% mniejszą niż w
szczytowym roku 2008. Z tego budowa
64,7 tys. lokali była realizowana przez
deweloperów, którzy byli w stanie
przygotować projekty oraz zebrać
fundusze niezbędne, by sprostać
zapotrzebowaniu klientów. Wpłynęło to
na wzrost konkurencji pomiędzy
deweloperami, co z kolei doprowadziło do
wzrostu oczekiwań klientów, w odniesieniu
do
jakości,
zaawansowania
prac
budowlanych i obniżania cen mieszkań.
Ponadto coraz więcej klientów wykazuje
zainteresowanie
ekonomicznymi
mieszkaniami,
tj.
posiadającymi
odpowiednią liczbę pokoi przy mniejszej
powierzchni mieszkania.
 Deweloperzy funkcjonujący na rynku
mieszkaniowym
mimo
ożywienia
gospodarczego mogą notować nieco gorsze
wyniki niż spółki działające w segmencie
hoteli i biurowców. Ci pierwsi bowiem
zmuszenia są działać w warunkach
zaostrzonej przez Komisję Nadzoru
Finansowego tzw. Rekomendacji T (zbiór
zasad,
adresowanych
do
banków,
dotyczących zarządzania i oceny ryzyk
związanych z udzielanymi kredytami
detalicznym) i zakończenia w 2012 r.
rządowego programu „Rodzina na Swoim”.
Niemniej wydaje się, że spośród krajów
Europy Środkowo-Wschodniej,
polska
„mieszkaniówka” ma przed sobą najlepsze
perspektywy.
 Siła nabywcza klientów wykorzystujących
kredyt hipoteczny w 2012 r. spadnie, ze
względu na słabszy dostęp do tego
instrumentu. Ponadto oczekiwany jest
wzrost kosztów kredytów hipotecznych. Z
kolei w kwietniu wejdą w życie nowe
przepisy narzucające sposób finansowania
projektów – wyłącznie długiem i z
kapitałów własnych lub, w przypadku
finansowania ze środków pozyskanych od
nabywców,
zapewnienia
dodatkowych
gwarancji
bankowych
zapewniających
bezpieczeństwo
pieniędzy
klientów.
Wszystko to może znacząco utrudnić
deweloperom zapewnienie finansowania
projektów.
 Spółki z branży deweloperskiej i
budowlanej narażone są na szereg ryzyk, zaś
najszerszemu wachlarzowi potencjalnych
zagrożeń muszą stawić czoła duże
przedsiębiorstwa. Oprócz ryzyk takich jak:
8
ryzyko
operacyjne
–
dotyczące
prawidłowych wycen prowadzonych
projektów; ryzyko nieefektywnych
zakupów; ryzyko cen surowców, duże
podmioty gospodarcze są wystawione
na ryzyko polityczne.
 Optymizmem mogą napawać dane
Głównego
Urzędu
Nadzoru
Budowlanego dotyczące pozwoleń na
budowę. W 2011 r. wydano ponad 221 tys.
pozwoleń na budowę, czyli o 2% więcej niż
rok wcześniej. Z kolei według GUS
produkcja
budowlano-montażowa
wystrzeliła aż o 16,3%, podczas gdy
produkcja przemysłowa wzrosła w skali
roku o 7,7%. W związku z EURO 2012 siłą
napędzającą
budownictwo
pozostaną
inwestycje infrastrukturalne.
Wieści z branży
 Warimpex ma w planach budowę
centrum handlowego Galaxy w
Białymstoku. Przedsięwzięcie jest we
wczesnej fazie planowania i w
optymistycznej wersji jego realizacja
ruszy pod koniec 2013 r.
 ING Real Estate Development sprzedał
za 475 mln EUR swoje udziały w
spółce będącej właścicielem 77%
położonego w centrum Warszawy
kompleksu handlowo-biurowego Złote
Tarasy.
Nabywcą
jest
fundusz
zarządzany przez dwa podmioty: AXA
Real Estate i CBRE Property Fund
Central Europe LP.
 Celtic Property Developments wypłaci
23 grudnia akcjonariuszom zaliczkę na
poczet dywidendy z zysku za rok
obrotowy 2011, w wysokości 10 groszy
na akcję. Prawo do zaliczki uzyskują
osoby będące akcjonariuszami spółki 15
grudnia.
 W IV kwartale J.W. Construction,
wbrew oczekiwaniom, nie uzyska
pozwolenia na użytkowanie inwestycji
w Ożarowie, gdzie powstaje 376 lokali.
O wyniku za IV kwartał stanowić
będzie zysk ze sprzedaży gotowych
mieszkań, których na koniec III
kwartału było około 500, oraz
przeszacowania
inwestycji
komercyjnych. Wiele wskazuje na to, że
cały rok spółka zamknie zyskiem około
35 mln zł.
 Tomasz Łapiński, dyrektor finansowy
Ronson Europe, obiecuje że większość z
realizowanych obecnie projektów (łącznie
780 lokali) zostanie zakończona w II i III
kwartale 2012 r. Według dyrektora
finansowego 2011 r. uda się spółce
zakończyć na plusie, zaś 2012 r. ma być
rekordowy pod względem wyników.
 Na początku listopada Komisja Nadzoru
Finansowego nałożyła na
Cyproman
Services Limited karę 30 tys. zł za
niezawiadomienie o przekroczeniu 5 i 10%
głosów na WZA Atlas Estates.
 LC Corp skokowo zwiększy aktywność na
rynku mieszkaniowym. Deweloper znany
dotychczas z inwestycji w stolicy, w
ostatnim roku wszedł też na rynku
wrocławskim, łódzkim i krakowskim. Przed
końcem roku spółka ruszy z pierwszą
inwestycją w Gdańsku. Oferta mieszkań LC
Corp zwiększy się z 317 na koniec czerwca
2011 r. do ponad 1 tys.
 Plaza Centers podtrzymała zapowiedzi
zakończenia w 2011 r. budowy centrum
handlowego w Toruniu oraz centrum
handlowego i biurowca w Indiach i nosi się
z zamiarem rozpoczęcia czterech projektów
w Europie Środkowo-Wschodniej oraz
dwóch mieszkaniowych w Indiach. W
marcu zapowiadano rozpoczęcie 15
projektów komercyjnych w 2012 r.
 Warimpex sprzedał z zyskiem 50% udział
w joint venture, które zostało powołane do
9
 Globe Trade Centre zamierza zbudować w
warszawskiej Białołęce galerię handlową o
powierzchni około 60 tys. m.kw. Całkowite
koszty budowy mają wynieść około 160 mln
EUR, czyli ponad 690 mln zł. Będzie to
największa pod względem nakładów
inwestycja
w
centrum
handloworozrywkowe w historii dewelopera. Kolejne
680 mln zł ma kosztować realizowany
wspólnie z Polnordem projekt galerii w
Wilanowie. W maju GTC sprzedało udziały
w Galerii Mokotów za kwotę 540 mln zł.
budowy sieci hoteli ekonomicznych w
Europie Środkowej. Udziały odkupiła
spółka zależna Starwood Capital Group,
z którą firma notowana na giełdach w
Wiedniu i Warszawie współpracowała
przy tym projekcie.
 Na II kwartał 2012 r. planowane jest
zakończenie
budowy
pierwszej
inwestycji mieszkaniowej Ronsona w
Szczecinie – osiedla Panoramika. W
pierwszym etapie projektu powstają
dwa budynki z 82 lokalami.
Analiza makroekonomiczna
Niemcy
Polska
Czechy
Węgry
PKB (mld EUR)
2 498
357,4
147,4
92,8
PKB na 1 mieszkańca (tys. EUR)
31,1
9,4
13,9
9,2
PKB (%)
3,6
3,8
2,3
1,2
Deficyt budżetowy (% PKB)
3,3
7,9
4,7
4,2
Dług publiczny (% PKB)
83,2
55
38,5
80,2
Inflacja (%)
1,2
2,6
1,5
4,7
Bezrobocie (%)
7,1
9,6
7,3
11,2
Eksport towarów (mld EUR)
916,5
117,4
99,7
71,4
Import towarów (mld EUR)
Źródło: MG
748,3
130,8
94,8
65,9
Wskaźniki makro na koniec 2010 r.
Polska
 Według wstępnych szacunków GUS,
PKB Polski wzrósł w 2011 r. o 4,3% po
zwyżce o
3,9%
rok wcześniej.
Przyspieszenie dynamiki PKB miało
miejsce głównie dzięki odbiciu w
inwestycjach (+ 8,7%). Popyt krajowy
wzrósł o 3,8%.
 Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
szacuje 2,3% wzrost PKB w 2012 r.
Rządowa prognoza mówi o 2,5% zwyżce.
 Zdaniem Komisji Europejskiej polski
deficyt sektora finansów publicznych w
2012 r. osiągnie 3,3% PKB, po tym jak w
2011 r. spadł poniżej 5,6% PKB.
 Stopa bezrobocia wyniosła 13,3% na
koniec stycznia 2012 r., (wzrost o 0,8 pkt
proc. wobec poprzedniego miesiąca) –
podało Ministerstwo Pracy i Polityki
Społecznej (MPiPS), powołując się na
dane z urzędów pracy.
 Platforma
Obywatelska
forsuje
wydłużenie i stopniowe zrównanie wieku
emerytalnego kobiet i mężczyzn do 67.
roku życia. Koalicyjne PSL krytykuje ten
pomysł, ale i nie odrzuca go
kategorycznie.
 Premier Donald Tusk zapowiedział w
expose, że od 2012 r. pracodawcy i
samozatrudnieni zapłacą składkę rentową
wyższą o 2 punkty procentowe od
dotychczasowej.
Według
ekspertów
Instytutu
Badań
nad
Gospodarką
Rynkową, będzie to oznaczało nie tylko
wzrost bezrobocia, ale też powiększanie
się szarej strefy w gospodarce.
10
Niemcy
 Bundestag uchwalił pod koniec listopada
2011 r. budżet Niemiec na 2012 r.
Pomimo kryzysu zadłużenia w strefie
euro niemieckie państwo zaciągnie w
przyszłym roku 26,1 mld EUR długu, o
blisko 4 mld więcej niż w 2011 r.
Chadecko-liberalny
rząd
Niemiec
zaplanował na 2012 r. wydatki w
wysokości 306,2 mld euro. Inwestycje
państwa mają wynieść 26,8 mld euro.
 Stopa bezrobocia w marcu 2012 r., po
uwzględnieniu czynników sezonowych,
wyniosła 6,7% wobec 6,8% w lutym. To
jej najniższy poziom od dwóch dekad, w
dodatku niższy niż przewidywano.
 Indeks Ifo, obrazujący nastroje wśród
przedsiębiorców, wzrósł marcu 2012 r.
do 109,8 pkt ze 109,7 pkt w poprzednim
miesiącu, po korekcie.
 Niemcy, uważane w czasach kryzysu
zadłużenia za bezpieczną przystań, w
przetargu pod koniec listopada nie
zdołały sprzedać wszystkich 10-letnich
obligacji, za które zamierzały uzyskać 6
mld EUR. Eksperci nazywają to
"absolutną katastrofą" i mówią o
generalnej nieufności wobec euro.
 Agencja Fitch Ratings potwierdziła
rating kredytowy dla Niemiec na
najwyższym
możliwym
poziomie
"AAA". Perspektywa ratingu jest
stabilna.
 W 2012 r. nastąpi znaczne osłabienie
wzrostu gospodarczego w Niemczech przewidują
eksperci,
doradzający
rządowi w Berlinie. Według ich
prognozy opublikowanej na początku
listopada, niemiecki PKB wzrośnie w
przyszłym roku tylko o 0,9%.
Czechy
 Pod koniec lutego premier Czech Petr
Neczas poinformował, że z powodu
przewidywanej stagnacji w gospodarce
rząd planuje podwyżkę podatku VAT oraz
zamrożenie emerytur. Centroprawicowy
gabinet jako jeden z głównych celów
postawił sobie stopniowe wyeliminowanie
deficytu budżetowego do 2016 r. W 2012
r. deficyt budżetowy Czech ma wynieść
3,5% PKB.
 Czechy
nie
przystąpią
do
międzyrządowego
paktu
fiskalnego.
Traktat o stabilności, koordynacji i
zarządzaniu w Unii Gospodarczej i
Monetarnej, wymusza więcej dyscypliny
w finansach publicznych, zwłaszcza w
państwach eurolandu, ustanawiając nowe,
bardziej automatyczne sankcje za łamanie
dyscypliny. Ma wejść w życie 1 stycznia
2013 r., przy założeniu, że do tego czasu
będzie ratyfikowany przez 12 z 17 państw
strefy euro.
 Dla gospodarki czeskiej duże znaczenie
ma handel zagraniczny. Czechy mają
jedną z najbardziej otwartych gospodarek
w Europie. Po znaczącym załamaniu się
dynamiki handlu zagranicznego w 2009 r.
(-20,1%), obroty handlowe w 2010 r.
nabrały
ponownego
rozmachu
i
międzyrocznie
wzrosły
o
24,4%.
Dominującą pozycję w czeskim eksporcie
zajmują
samochody,
komputery,
telewizory, urządzenia telefoniczne, druty
i kable, meble do siedzenia oraz
urządzenia elektryczne.
 Od 2005 r. eksport towarów i usług
przeważa nad ich importem, chociaż
dodatnie saldo wymiany handlowej obniża
się. Największy wpływ na ten rezultat
miało pogłębienie się deficytu w grupie
paliw mineralnych. Około 80% obrotów
towarowych stanowi wymiana z krajami
UE.
Węgry
 Rząd węgierski zrewidował prognozy
gospodarcze na najbliższe pięć lat.
Zgodnie z ustawą budżetową na 2012 rok
węgierski PKB będzie się zwiększał w
11
znacznie niższym tempie, niż zakładano
jeszcze w kwietniu: 1,9% w 2011 r.
(zamiast 3,1%), 1,5% w 2012 r. (zamiast
3,0%), 2,9% w 2013 r. (zamiast 3,2%),
3,1% w 2014 r. (zamiast 3,3%) oraz 3,0%
w 2015 r. (zamiast 3,5%). Inflacja w
latach
2011-2015
ma
wynieść
odpowiednio 3,8%, 4,2%, 3,0%, 3,0% i
3,0%.
 W marcu 2011 r. rząd ogłosił program
reform strukturalnych tzw. Plan Kálmána
Szélla, który zakłada zmniejszenie
zadłużenia kraju (z 80,2% PKB w 2010 r.
do 65-70% PKB w 2014 r.) oraz
ograniczenie wydatków budżetowych
(zmniejszenie deficytu z 4,2% PKB w
2010 do 1,9% PKB w 2014 r.).
 Ministrowie finansów krajów UE podjęli
decyzję o częściowym zawieszeniu
unijnych funduszy spójności na 2013 r.
dla Węgier. To kara za nadmierny deficyt
finansów publicznych. Wyliczona przez
Komisję Europejską suma 495 mln EUR
do zawieszenia dla Węgier odpowiada
0,5% PKB tego kraju.
 Po agencjach Moody's i Standard &
Poor's, także Fitch obniżył rating Węgier
do poziomu śmieciowego, BB+, z
perspektywą negatywną. Wszystko z
powodu impasu między Budapesztem a
UE i MFW w sprawie pomocy finansowej
dla Węgier. Pod koniec 2011 r. Węgry
zwróciły się do Unii Europejskiej i
Międzynarodowego
Funduszu
Walutowego o kredyty ratunkowe.
Rozmowy na ten temat załamały się
jednak za sprawą uchwalonych na
Węgrzech ustaw, mogących zagrozić
niezależności banku centralnego tego
kraju.
 1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa
przeforsowana przez premiera Wiktora
Orbana, na mocy której w kraju
obowiązywać będzie najwyższy w UE
podatek VAT wynoszący 27%. Podwyżka
stawki podatku ma załatać dziurę w
węgierskim budżecie.
Podsumowanie
Kryzys w branży deweloperów nie
oszczędził jednej z największych spółek
działających
w
Europie
ŚrodkowoWschodniej. Orco zanotowało mocny spadek
wyników finansowych. Teraz czas na
odbudowę zaufania inwestorów. Pozytywnie
należy ocenić restrukturyzację działalności
grupy, w ramach której firma zamierza
skupić się na najbardziej perspektywicznych
miastach. Wydaje się, że w okresie
koniunktury Orco nieco zbyt optymistycznie
oceniło szanse wypracowania godziwych
zysków z projektów w Rosji czy Chorwacji.
Ale także w Polsce droga do realizacji
skomplikowanych projektów deweloperskich
nie
była
usłana
różami.
Wystarczy
przypomnieć
jak
wielkie
trudności musiano pokonać, by wznowić
sztandarową inwestycję spółki w Warszawie
– budowę zaprojektowanego przez światowej
sławy architekta Daniela
Libeskinda
apartamentowca Złota 44, rosnącego w
bezpośrednim sąsiedztwie Pałacu Kultury i
Nauki. Problemem Orco jest duże
zadłużenie,
m.in.
dlatego
giełdowi
inwestorzy szerokim łukiem omijają jej
walory notowane na GPW. W zasadzie
przypominają o nich sobie tylko po
publikacji pozytywnych informacji, jak np. o
sprzedaży aktywów w Rosji, gdyż odżywają
wówczas nadzieje na spłatę części
zobowiązań.
12