Gazy Techniczne

PROJEKT BUDOWLANY pn.
REMONT I MODERNIZACJA POMIESZCZEŃ LABORATORIUM W OBIEKCIE
WIOŚ W KONINIE
INSTALACJA GAZÓW TECHNICZNYCH
adres obiektu:
62-510 Konin
ul. kard. S. Wyszyńskiego 3a
inwestor:
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
ul. Piwonicka 19
62-800 Kalisz
jednostka projektowa:
Studio In s.c.
ul. Parkowa 42/1,
51-616 Wrocław
projektant:
mgr. inż. J. Wąchocka
współpraca:
mgr inż. Roch Plewik
Magdalena Dyluś
Wrocław październik 2011
OŚWIADCZENIE
Zgodnie z przepisami artykułu 20 ust.4 ,Ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku - Prawo
Budowlane - (Tekst jednolity: Dz. U. nr 207 z 2003r., poz. 2016 z późniejszymi
zmianami) oświadczam, że projekt wykonawczy dla
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
62-510 Konin
ul. kard. S. Wyszyńskiego 3a
w zakresie
Instalacji Gazów Laboratoryjnych
został sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy
technicznej.
Projektant:
mgr. inż. J. Wąchocka
uprawnienia SLK/lS/9013/03
podpis
Współpraca:
mgr inż. Roch Plewik
Magdalena Dyluś
podpis
1.
2.
3.
4.
Przedmiot opracowania .................................................................................. 4
Zakres projektu............................................................................................... 4
Dane wyjściowe.............................................................................................. 4
Gazy techniczne ............................................................................................. 5
4.1. Klasy czystości gazów ............................................................................. 5
4.2. Czystość gazów wykorzystywanych w laboratorium ................................ 5
4.3. Parametry gazów ..................................................................................... 5
5. Rozwiązania projektowe ................................................................................. 5
6. Charakterystyka mediów ................................................................................ 6
7. Stan istniejący ................................................................................................ 6
8. Charakterystyka instalacji gazów technicznych .............................................. 6
9. Specyfikacja materiałowa ............................................................................... 8
10. System detekcji gazów................................................................................ 9
11. System monitoringu opróżniania butli ......................................................... 9
12. Zagadnienia warunków ochrony ppoż. i BHP. ........................................... 10
13. Dostawa i obsługa zewnętrznych stanowisk gazów .................................. 12
14. Warunki techniczne wykonania i odbioru ( WTWiO) ................................. 13
14.1. Postanowienia ogólne ........................................................................ 13
14.2. Materiały i półwyroby .......................................................................... 13
14.3. Złącza spawane.................................................................................. 14
14.4. Połączenia rozłączne .......................................................................... 14
14.5. Podparcia rurociągów ......................................................................... 15
14.6. Badania i próby................................................................................... 16
14.7. Próba ciśnieniowa .............................................................................. 16
14.8. Protokół odbioru rurociągu ................................................................. 17
15. Ogólne warunki eksploatacji ..................................................................... 17
16. Informacje końcowe. ................................................................................. 18
17. Załączniki .................................................................................................. 18
17.1. Karta charakterystyki acetylenu .......................................................... 18
17.2. Karta charakterystyki argonu, helu, azotu, sprężonego powietrza...... 18
18. Spis rysunków ........................................................................................... 18
18.1. Instalacja gazów laboratoryjnych. ....................................................... 18
1. Przedmiot opracowania
Przedmiotem
opracowania
jest
projekt
wykonawczy
instalacji
gazów
laboratoryjnych (tj. o wysokiej czystości): azotu, helu, argonu, acetylenu, sprężonego
powietrza ze sprężarki i sprężonego powietrza z generatora wraz z instalacją
doprowadzającą
do
laboratorium
analitycznego
umiejscowionego
na
obszarze
Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Koninie. Wymienione media będą
używane do zasilania urządzeń laboratoryjnych.
2. Zakres projektu
W zakres opracowania wchodzi zaprojektowanie instalacji gazów laboratoryjnych azotu, helu, argonu, sprężonego powietrza ze sprężarki i sprężonego powietrza z
generatora - składającej się ze źródeł gazów (tj. butli ze sprężonym gazem, sprężarki
powietrza oraz generatorów azotu i sprężonego powietrza), rurociągów przesyłowych
oraz armatury regulacyjnej, odcinającej i pomiarowej. W zawartości projektu znajduje się
także aranżacja stanowisk butli gazów, tras rurociągów i lokalizacji punktów poboru.
Opracowanie obejmuje również modernizację istniejącej instalacji acetylenu.
W niniejszej części technologicznej zawarto informacje dotyczące:
−
urządzeń;
−
medium technologicznego;
−
technologii pracy;
−
wykonawstwa instalacji rozprowadzającej;
−
bezpieczeństwa pracy instalacji.
3. Dane wyjściowe
Instalacje zaprojektowano w oparciu o następujące założenia określające
lokalizacje i ilość punktów poboru dla mediów gazowych:
Lp.
1.
2.
Nr
pomieszczenia
Pokój 03
Pokój 04
Parametry
Opis pomieszczenia
Laboratorium
Magazynek
Gaz
Ilość punktów
poboru
p [barg]
Q [l/min]
Hel
2
5
5
Azot z generatora
2
5
5
Spręż. pow. z generatora
2
5
5
Hel
-
-
-
Generator Azotu
-
-
-
3.
4.
Pokój 06
Laboratorium
Pokój 07
Laboratorium
Generator spręż. pow.
-
-
-
Sprężarka
-
-
-
Acetylen
2
1,5
5
Argon
2
5
5
Spręż. pow. ze sprężarki
2
5
5
Acetylen
2
1,5
5
Argon
2
5
5
Spręż. pow. ze sprężarki
2
5
5
4. Gazy techniczne
4.1. Klasy czystości gazów
Oznacze
nie
2.0
2.7
3.0
4.0
5.0
6.0
Czystość gazów
Pozostałe zanieczyszczenia w
ppm
10000 ppm
7000 ppm
1000 ppm
100 ppm
10 ppm
1 ppm
99.9%
99.7%
99.9%
99.99%
99.999%
99.9999%
Pozostało
zanieczyszczenia w %
1%
0.7%
0.1%
0.01%
0.001%
0.0001%
Cyfra przed kropką oznacza ilość dziewiątek w wartości procentowej, cyfra za kropką odpowiada wartości
na ostatnim miejscu.
4.2. Czystość gazów wykorzystywanych w laboratorium
Acetylen
-
99,6% klasa A
Argon
-
99.999,2%
Azot
-
99.9999,0%
Hel
-
99.9999,0%
4.3. Parametry gazów
Temperatura mediów w instalacji : 20 ºC
Ciśnienie gazów w instalacji:
argon, azot, hel, spręż. pow. – 10 bar;
acetylen - 1,5 bar.
5. Rozwiązania projektowe
Prowadzone w laboratorium procesy badawcze wymagają, aby urządzenia były
zasilane gazami: azotem, helem, argonem, sprężonym powietrzem ze sprężarki i
sprężonym powietrzem z generatora o wartości ciśnienia na wejściu do urządzeń do 10
bar oraz acetylenem 1,5 bar.
Sprężarkę powietrza, generatory azotu i sprężonego powietrza oraz butle z helem
umiejscowić w pomieszczeniu 04 – gdzie obecnie się znajdują. Panel rozprężania helu
na jedną butlę.
Butle z argonem umiejscowić w pomieszczeniu 06. Panel rozprężania na dwie
butle z automatycznym przełączaniem pomiędzy butlami.
Projektuje się modernizację istniejącej instalacji acetylenu poprzez wpięcie w
istniejącą instalację za pomocą trójnika, oraz wymianę reduktora butlowego na panel
rozprężania do acetylenu.
Reduktory zamocowane na stacjach rozprężania stanowią pierwszy stopień
redukcji i pozwalają zredukować ciśnienie w butli na ciśnienie panujące w instalacji.
Stacje rozprężania zapewniają możliwości płukania przyłączy instalacji po
wymianie butli, w celu wyeliminowania zanieczyszczeń pochodzących z powietrza.
Połączenie stacji rozprężania gazów z punktami odbioru zostanie wykonane za pomocą
rur ze stali kwasoodpornej.
Punkty poboru gazów należy zamontować w pomieszczeniu laboratorium, w
pobliżu zasilanych urządzeń laboratoryjnych, w miejscach łatwo dostępnych dla
pracowników obsługujących aparaty. Reduktory zainstalowane na punktach poboru
stanowią drugi stopień redukcji i pozwalają dokładnie wyregulować ciśnienie wyjściowe i
przepływ w zależności od potrzeb w zakresie od 1 ÷ 10 bar dla gazów neutralnych i od
1,5 bar dla acetylenu.
6. Charakterystyka mediów
Własności gazów stosowanych w laboratorium są zawarte w załączonych
przykładowych
kartach
charakterystyk
dostarczanych
przez
dostawców
gazów
technicznych.
7. Stan istniejący
W
chwili
obecnej
w
laboratorium
Wojewódzkiego
Inspektoratu
Ochrony
Środowiska w Koninie gaz doprowadzany jest do urządzeń z butli usytuowanych w
pomieszczeniach oraz z instalacji gazów laboratoryjnych, które podlegają likwidacji,
poza instalacją acetylenu, która na życzenie inwestora będzie modernizowana.
8. Charakterystyka instalacji gazów technicznych
Źródłami zasilania argonu i acetylenu do urządzeń laboratoryjnych będą butle
połączone ze stacjami rozprężania za pomocą węża wysokociśnieniowego. Stacje
rozprężania będą usytuowane w pomieszczeniu przyległym do budynku. W przypadku
helu butla umieszczona jest w pomieszczeniu 04, gdzie również znajduje się sprężarka
powietrza, generator azotu i sprężonego powietrza, które również zasilają instalację.
Maksymalna wydajność stacji rozprężania wynosi 10 Nm3/h powietrza, przy ciśnieniu
wyjściowym 14 bar – gazy neutralne i 14 Nm3/h przy ciśnieniu 1,5 bar – acetylen.
Gazy będą transportowane rurami ze stali nierdzewnej Ø6x1 mm. Rurociągi gazów
będą bezpośrednio wprowadzone przez ścianę do pomieszczenia laboratorium.
Instalacja dla argonu, helu i acetylenu składać się będzie z pierwotnego źródła
gazu, jakie stanowi butla gazowa z zaworem odcinającym o maksymalnym ciśnieniu 200
bar. Do użytku laboratorium stosowane będą butle o pojemności 50 l, o średnicy 229
mm i wysokości 1480 mm (wysokość bez zaworu butlowego) zgodnych z normą
EN 10083-1. Kolejnym elementem wchodzącym w skład aparatury poszczególnych
gazów będzie panel przyłączeniowy z reduktorem I stopnia służący do obniżania
ciśnienia gazu wypływającego z butli do wymaganego w instalacji z zaworem
nadmiarowym, armaturą odcinającą i manometrem kontaktowym. Panel należy połączyć
z zaworem butli spiralą przyłączeniową. Drugi stopień redukcji odbywa się w
reduktorach niskiego ciśnienia na stanowiskach badawczych w laboratoriach. W związku
z powyższym dla instalacji doprowadzającej gazy do laboratorium należy zastosować:
−
Acetylen – butla stalowa o pojemności 7 kg, ciśnieniu 18 bar, wydajność w stanie
rozprężnym ok.6,5 m3
Redukcja Iº z 18 do 1,5 bar w panelu rozprężnym SMD 200-29 z bezpiecznikiem
przeciwpłomieniowym.
Redukcja IIº od 0 do 1,5 bar max w reduktorze GCE z bezpiecznikiem
przeciwpłomieniowym.
Ilość butli z acetylenem - 1
−
Argon – butla stalowa o pojemności wodnej 50 litrów, ciśnieniu 200 bar;
wydajność w stanie rozprężnym gazu 10 m3.
Redukcja Iº do 12 bar w panelu rozprężnym A208/C.
Redukcja IIº od 1 do 10,5 bar w zależności od potrzeb w reduktorze W40 na
stanowisku badawczym.
Ilość butli z argonem – 2.
−
Hel – butla stalowa o pojemności wodnej 50 litrów, ciśnieniu 200 bar, wydajność
w stanie rozprężnym gazu 9 m3.
Redukcja Iº do 12 bar w panelu rozprężnym S201/C.
Redukcja IIº od 1 do 10,5 bar w zależności od potrzeb w reduktorze W40 na
stanowisku badawczym.
Ilość butli z helem – 1.
Instalacja azotu, sprężonego powietrza z generatora i sprężarki zasilana będzie
odpowiednio z generatora azotu, sprężarki powietrza i generatora sprężonego
powietrza. Przed wpięciem urządzenia do instalacji należy zastosować zawór, z którym
powinien znajdować się trójnik z zaworem, umożliwiając w ten sposób podłączenie butli
– poprzez reduktor butlowy – w przypadku awarii urządzenia zasilającego.
Sieci instalacji gazowych należy wykonać z rur stalowych nierdzewnych SS316L.
Odcinki rur są łączone ze sobą za pomocą spawania orbitalnego w osłonie argonu lub
złączek systemowych z pierścieniami zaciskowymi (np. SWAGELOK, GS-HYDRO itp.).
Nie dopuszcza się zastosowania złączek dla instalacji acetylenu.
9. Specyfikacja materiałowa
Lp.
Nazwa elementu
Źródła zasilania gazów
1.
Stacja rozprężania na 2 butle dla argonu, (ciśnienie
wejściowe 200 bar, ciśnienie wyjściowe: 10 bar)
2.
Stacja rozprężania na 1 butle dla hel, (ciśnienie
wejściowe 200 bar, ciśnienie wyjściowe: 10 bar)
3.
Wąż wysokociśnieniowy dla azotu, helu, sprężonego
powietrza, argonu, (długość: 1 m, 200 bar)
4.
Stacja rozprężania dla acetylenu (ciśnienie wejściowe
max 40 bar, wyjściowe: 1,5 bar)
5.
Wąż wysokociśnieniowy dla acetylenu
Instalacja rurociągowa
1.
Rura SS_ 6x1 mm
2.
Uchwyty do rur
Znakowanie
1.
Nalepka Sprężone Powietrze
2.
Nalepka AZOT N2
3.
Nalepka HEL He
4.
Nalepka ACETYLEN C2H2
Jedn.
miary
Ilość
szt.
1
Szt.
1
szt.
6
szt.
1
szt.
1
mb
szt.
170
40
szt.
szt.
szt.
szt.
10
10
10
10
5.
Nalepka ARGON Ar
Punkty poboru gazów
1
Punkt poboru dla azotu, helu, sprężonego powietrza,
argonu (ciśnienie wejściowe: max 40 bar, ciśnienie
wyjściowe: 0÷10 bar)
2
Punkt poboru dla acetylenu z bezpiecznikiem
płomieniowym
Detekcja acetylenu
1
Detekcja acetylenu
Monitoring stanu napełnienia butli
1
Monitoring stanu napełnienia butli
szt.
10
szt.
14
szt.
4
kpl.
1
kpl.
1
10. System detekcji gazów
Dla gazu palnego, tj. acetylenu przewidziano system detekcji. Zadaniem tego
systemu
jest sygnalizacja i odcięcie dopływu gazu do budynku w przypadku
stwierdzenia obecności acetylenu w pomieszczeniach. Jednocześnie zaleca się
zastosowanie detekcji wodoru przy wykorzystywanym w laboratorium generatorze
wodoru. Podstawowe elementy układu detekcji stanowią:
- detektory gazów zamontowane w pomieszczeniu nr 06, 07 oraz w pomieszczeniu
przechowywania gazów palnych. Detektory są skalibrowane w taki sposób, aby
zadziałały wtedy, gdy stężenie gazu osiągnie poziom 20% DGW ( I próg) i 40% DGW.
Osiągnięcie I progu będzie powodować zadziałanie sygnalizacji, a II progu - odcięcie
dopływu gazu za stacją redukcyjną I stopnia;
- zawory elektromagnetyczne 2/2 z głowicą w wykonaniu przeciwwybuchowym,
umieszczone w zewnętrznej szafie gazów palnych za reduktorem I stopnia;
- cyfrowy moduł sterujący;
- sygnalizatory akustyczno-optyczne.
Szczegółowe rozwiązania systemu detekcji w cz. elektrycznej. Automatyczne
zawory odcinające zostały wyspecyfikowane w zestawieniu materiałów niniejszej
dokumentacji.
11. System monitoringu opróżniania butli
Zadanie systemu monitoringu dla butli gazowych polega na generowaniu
informacji o stanie ich napełnienia. W przypadku stwierdzenia spadku ciśnienia w butli
poniżej wartości zadanej (standardowo 15 bar) na manometrze kontaktowym, zmiana
koloru diody w skrzynce sygnalizacyjnej poinformuje o konieczności wymiany butli.
Podstawowe elementy wchodzące w skład systemu stanowią:
- skrzynka sygnalizacyjna zlokalizowana w pomieszczeniu uzgodnionym z
użytkownikiem instalacji,
- manometry kontaktowe, w które zostanie wyposażona każda stacja redukcji Iº.
12. Zagadnienia warunków ochrony ppoż. i BHP.
Wszelkie
i wykonywanie
prace
dotyczące
przekopów
oraz
montażu
konstrukcji
instalacji
gazów
wsporczych
technicznych
powinny
odbywać
jak
się
z zachowaniem przepisów BHP przez odpowiednio wykwalifikowanych pracowników.
Oddziaływanie
mediów
roboczych
oraz
ich
cechy
charakterystyczne
są uwzględnione w kartach charakterystyki dołączonych do niniejszego projektu.
§ 4 ust. 2. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
16 czerwca 2003 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów
budowlanych i terenów (Dz. U. nr 121 poz.1138) mówi, że właściciele, zarządcy lub
użytkownicy budynków oraz placów składowych i wiat:
1) utrzymują urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice w stanie pełnej sprawności
technicznej i funkcjonalnej;
2) wyposażają
obiekty,
zgodnie
z
wymaganiami
przepisów
techniczno-
budowlanych, w przeciwpożarowe wyłączniki prądu;
3) umieszczają w widocznych miejscach instrukcje postępowania na wypadek
pożaru wraz z wykazem telefonów alarmowych;
4) oznakowują znakami zgodnymi z Polskimi Normami dotyczącymi znaków
bezpieczeństwa:
a) drogi ewakuacyjne oraz pomieszczenia, w których w myśl przepisów
techniczno-budowlanych wymagane są co najmniej 2 wyjścia ewakuacyjne,
w sposób zapewniający dostarczenie informacji niezbędnych do ewakuacji;
b) miejsc usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic;
c) miejsca
usytuowania
elementów
sterujących
urządzeniami
przeciwpożarowymi;
d) miejsca usytuowania przeciwpożarowych wyłączników prądu, kurków
głównych instalacji gazowej oraz materiałów niebezpiecznych pożarowo;
e) pomieszczenia, w których występują materiały niebezpieczne pożarowo;
f)
drabiny
ewakuacyjne,
rękawy
ratownicze,
pojemniki
z maskami
ucieczkowymi, miejsca zbiórki do ewakuacji, miejsca lokalizacji kluczy do
wyjść ewakuacyjnych;
g) dźwigi dla ekip ratowniczych (przeciwpożarowych);
h) przeciwpożarowe zbiorniki wodne.
W myśl § 4 ust. 3. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 16 czerwca 2003 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych
obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr 121 poz. 1138) wokół placów składowych,
składowisk przy obiektach oraz obiektach tymczasowych o konstrukcji palnej powinien
być zachowany pas ochronny o szerokości co najmniej 2 metrów i nawierzchni
z materiałów niepalnych lub gruntowej oczyszczonej.
Według § 6 ust. 1. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 16 czerwca 2003 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych
obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr 121 poz. 1138) Inwestor powinien
opracować instrukcje bezpieczeństwa pożarowego zawierające:
1) warunki
sposobu
ochrony
przeciwpożarowej,
użytkowania,
wynikające
prowadzonego
procesu
z przeznaczenia
obiektu,
technologicznego
i jego
warunków technicznych, w tym zagrożenia wybuchem;
2) sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym
stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic;
3) sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia;
4) sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli
takie prace są przewidywane;
5) sposoby praktycznego sprawdzania organizacji i warunków ewakuacji ludzi;
6) sposoby zaznajamiania użytkowników obiektu z treścią przedmiotowej instrukcji
oraz przepisami przeciwpożarowymi.
Pomieszczenie magazynowe butli z gazami palnymi należy chronić przed
ogrzaniem do temperatury przekraczającej 308,15 K (35°C) (§ 8 ust. 2. Dz. U. nr 121
poz. 1138).
§ 9 ust. 1. (Dz. U. nr 121 poz. 1138) wymaga, aby butle przeznaczone do
przechowywania i transportu gazów palnych powinny być oznakowane zgodnie
z Polskimi Normami dotyczącymi znaków bezpieczeństwa oraz barw rozpoznawczych
i znakowania.
Butle
z gazami
palnymi
należy
przechowywać
w pomieszczeniach
przeznaczonych wyłącznie do tego celu (§ 9 ust. 2. Dz. U. nr 121 poz. 1138).
Butle z gazami palnymi – pełne lub opróżnione, posiadające stopy należy ustawiać
jednowarstwowo w pozycji pionowej, segregując je według zawartości (§ 9 ust. 4. Dz. U.
nr 121 poz. 1138).
Butle z gazami palnymi nieposiadające stóp należy magazynować w drewnianych
ramach w pozycji poziomej; dopuszcza się układanie butli w stosy o wysokości do 1,5
metra (§ 9 ust. 5. Dz. U. nr 121 poz. 1138).
Butle należy zabezpieczyć przed upadkiem, stosując bariery, przegrody i inne
środki ochronne, a zawory butli zabezpieczyć kołpakami (§ 9 ust. 6. Dz. U. nr 121 poz.
1138).
13. Dostawa i obsługa zewnętrznych stanowisk gazów
Butle
z
gazami
powinny
być
dostarczane
oraz
wymieniane
przez
wyspecjalizowany serwis. Przy obsłudze instalacji gazowych oraz wymianie butli
powinno się zachować należytą ostrożność. Obsługa powinna:
- używać butli sprawnych, niezniszczonych z odpowiednim oznakowaniem i
aktualnym badaniem technicznym i legalizacją,
- używać specjalnych narzędzi nieiskrzących przy instalacjach z gazami palnymi oraz
w obszarze stery zagrożenia wybuchem,
- używać specjalnego wózka do transportu butli zabezpieczających przed upadkiem,
- posiadać odpowiednią wiedzę i kwalifikacje do prac związanych z gazami,
- uniemożliwić cofanie się gazu do butli,
- uniemożliwić przedostanie się wody do butli.
Kategorycznie zabrania się:
- oliwienia i smarowania zaworów oraz części butli,
- używania butli nieoznakowanych, z uszkodzonymi lub odkształconymi zaworami,
nadmiernie nagrzanych i zatłuszczonych,
- napełniania, podgrzewania, naprawiania we własnym zakresie,
- ustawiania bez zabezpieczenia pasem zaciskowym lub łańcuchem,
- otwierania zaworów przed przyłączeniem do instalacji gazów,
- zmieniać oznaczenia na butlach,
- nie używać siły do obsługi armatury.
Pomimo zastosowania systemu monitoringu opróżniania butli zaleca się
przeprowadzanie kontroli ciśnienia przynajmniej 1 dziennie dla każdego rodzaju gazu.
Wynik kontroli powinien być zapisany i przechowywany. Przy znanym poborze lub jego
braku będzie możliwość wykrycia niekontrolowanego poboru gazu wynikłego z
nieszczelności. Przed pierwszym napełnieniem instalacji gazów palnych należy z
rurociągów usunąć powietrze przez przedmuchanie gazem obojętnym.
14. Warunki techniczne wykonania i odbioru ( WTWiO)
14.1.
Postanowienia ogólne
WTWiO obowiązują przy produkcji u wytwórcy oraz montażu na budowie
rurociągów zaprojektowanych i wykonanych z rur stalowych.
Niniejsze Warunki
obejmują następujące elementy rurociągów:
−
przewody rurowe prostoliniowe
−
kolana i łuki
−
kształtki
−
śruby i nakrętki
−
uszczelki
−
armaturę
−
konstrukcje wsporcze
Rurociągi powinny być wykonywane i odbierane wg niniejszych WTWiO.
Odstępstwa od dokumentacji oraz postanowień niniejszych WTWiO wymagają zgody
projektanta.
14.2.
Materiały i półwyroby
Materiały i półwyroby stosowane do wyrobu elementów rurociągów powinny być
zgodne
z wymaganiami
odpowiednich
norm
przedmiotowych
i
materiałowych,
standardów wyszczególnionych w dokumentacji technicznej i posiadać zaświadczenia
jakości - świadectwo 3.1 wg PN-EN 10204:2006.
Dopuszcza się w uzasadnionych przypadkach zmianę materiału elementów
rurociągów na materiał o zbliżonym składzie chemicznym, lecz o równorzędnych, lub
wyższych własnościach wytrzymałościowych.
Tolerancje i odchyłki średnic zewnętrznych i grubości ścianek elementów powinny
odpowiadać odchyłkom dopuszczanym przez normy. Dotyczy to także owalizacji rur,
której
odchyłka
nie
powinna
przekraczać
wartości
określonych
w
normach
przedmiotowych dla przyjętej klasy rur.
Wymiary
elementów
prefabrykowanych
powinny
być
zgodne
z
rysunkami
wykonawczymi.
14.3.
Złącza spawane
Połączenia spawane powinny być wykonane zgodnie z wybraną dla danego
materiału technologią spawania i kartami technologicznymi wykonawcy WPS - wg
posiadanego przez niego uzgodnienia technologii spawania - WPQR. Kwalifikacje
pracowników wykonujących złącza spawane powinny być potwierdzone odpowiednimi
certyfikatami. Kształty i wymiary spoin wykonać zgodnie z rysunkami wykonawczymi
lecz mogą zostać zmienione o ile:
−
kształty spoin będą zgodne z normami i wykonane będą wg kart
technologicznych wykonawcy
−
nośność zmienionych spoin spełniać będzie wszystkie warunki obciążeń
złącza.
Na złączach spawanych niedopuszczalne są wady zewnętrzne jak:
−
pęknięcia i przepalenia na powierzchni spoiny
−
ślady zajarzenia, kratery, pory i inne nieciągłości
−
nadmierna grubość nadlewu lica
−
nierówności wysokości lica
−
wady przetopu i podtopienia
−
załamania osi rurociągów w miejscu złącza większe niż 1,5 mm/m
−
przesunięcia w złączach ścianek o jednakowych grubościach większych niż
15% grubości ścianki.
Dopuszczalne wymiary wad złącz spawanych określają : PN EN 13480-4 i 5 , WUDTUC-WO/W ;2003 oraz PN-EN 12517:2001 dla poziomu akceptacji jakości PJA - B.
14.4.
Połączenia rozłączne
Elementy połączone za pomocą złączek gwintowych lub kołnierzy powinny być
montowane z zachowaniem osiowości, a powierzchnie uszczelniające muszą być do
siebie równoległe. Śruby połączeń kołnierzowych nie mogą znajdować się w osiach
głównych połączenia - zalecany jest obrót o połowę podziałki kątowej śrub.
Materiał śrub powinien być zgodny ze specyfikacją projektową . Materiał zamienny
można zastosować pod warunkiem, ze spełnia wymagania co do wytrzymałości tzn. ma
nie niższą granicę plastyczności oraz udarność.
Połączenia gwintowe elementów rurociągu należy uszczelniać przy pomocy
odpowiednich taśm i past uszczelniających nakładanych na gwint zewnętrzny - dotyczy
gwintów rurowych i walcowych. W przypadku gwintów NPT dodatkowe uszczelnienie nie
jest wymagane.
Dwuzłączki gwintowe z uszczelnieniem doczołowym i połączenia kołnierzowe
muszą być podparte w sposób nie wywołujący dodatkowych naprężeń zgniatających
uszczelkę bądź powiększających naciąg śrub.
W przypadku możliwości wystąpienia takowych obciążeń w połączeniu gwintowym
zaleca się zastosowanie dwuzłączek stożkowych, z uszczelnieniem typu O-ring.
Dwuzłączki z uszczelnieniem „metal na metal” (kula-stożek) należy montować z
zachowaniem współosiowości, bez dodatkowych naprężeń bocznych.
Zamienne uszczelki muszą być wykonane z płyt lub sznurów o twardości nie
większej niż założona do wytrzymałościowych obliczeń sprawdzających połączenie
kołnierzowe.
14.5.
Podparcia rurociągów
Podparcia rurociągu, należy dobrać z katalogu producentów, stosownie do
przeznaczenia i warunków pracy i nie przekraczać dopuszczalnych obciążeń
określonych prze producenta.
Rury prowadzić wzdłuż elementów konstrukcyjnych wiaty i hali i podpierać oraz
mocować uchwytami do rur do wsporników: ścian, belek, słupów itd. Podparcia należy
mocować trwale i bezpiecznie. Maksymalny rozstaw podparć na odcinkach poziomych
należy przyjąć następująco :
DN 6 0,8 ÷ 1,5 m
Powyższe odległości dotyczą rurociągów gazów, nieobciążonych dodatkowymi
naprężeniami, np. pochodzącymi od odgałęzień, izolacji itp.
14.6.
Badania i próby
Po zakończeniu montażu należy dokonać komisyjnego odbioru instalacji. W czasie
odbioru trzeba :
−
sprawdzić zgodność wykonawstwa instalacji z dokumentacją,
−
wykonać próbę ciśnieniową.
Do odbioru rurociągi instalacji powinny być oczyszczone i nie mogą być
pomalowane farbą z zewnątrz.
Sprawdzenie zgodności z dokumentacją powinno być przeprowadzone przez
oględziny zewnętrzne (pomiary) elementów rurociągów oraz ich odcinków w różnych
fazach produkcji i montażu, a następnie porównanie spostrzeżeń z zatwierdzoną
dokumentacją techniczną. Sprawdzeniu podlegają również dokumenty - świadectwa,
atesty - materiałów użytych do budowy instalacji.
Badania
elementów
rurociągów
powinny
być
przeprowadzone
przed
dopuszczeniem ich do montażu w instalacji.
14.7.
Próba ciśnieniowa
Po zakończeniu montażu instalacji należy wykonać próbę ciśnieniową. Próba
ciśnieniowa będzie próbą pneumatyczną i należy ją przeprowadzić zachowując
następujące warunki:
− do próby zastosować azot,
− ciśnienie próby powinno wynosić: dla helu, azotu, argonu, sprężonego powietrza
PT=15bar, acetylen PT=2,5bar
− prędkość podnozenia ciśnienia nie powinna przekraczać 0,1 MPa/min.
− po okresie wyrównania temperatur pomiędzy gazem a rurociągiem ciśnienie
w zamkniętej przestrzeni rurociągu, wskazywane przez manometr
nie powinno ulec
zmianie,
− próbę prowadzić przez minimum 30 minut od ustabilizowania ciśnienia,
− sprawdzić, czy nie nastąpiły odkształcenia rurociągów,
− sprawdzić szczelność połączeń środkiem pianotwórczym.
Pomyślny wynik próby ciśnieniowej pozwala zrezygnować z dodatkowego
sprawdzenia szczelności instalacji .
14.8.
Protokół odbioru rurociągu
Po pomyślnym przeprowadzeniu końcowego odbioru technicznego należy
sporządzić protokół zawierający co najmniej następujące dane :
−
datę odbioru,
−
skład Komisji Odbioru,
−
opis odbieranych rurociągów,
−
wykaz lub opisy dokumentów przedstawionych Komisji do wykorzystania w
czynnościach odbioru technicznego końcowego z zaznaczeniem czy stanowią one
załączniki do protokołu, czy są przechowywane we wskazanym miejscu.
Przed przystąpieniem do rozruchu instalacji należy rurociągi oczyścić przez
przedmuchanie.
Do czyszczenia zdemontować elementy armatury, które mogą ulec uszkodzeniu.
W miejsce armatury zamontować odpowiednie wstawki lub przeprowadzić próby
etapami: np. do i od miejsca zabudowania elementów.
Po oczyszczeniu instalacji zabudować wymontowane uprzednio elementy i
przystąpić do dalszych czynności rozruchowych.
15. Ogólne warunki eksploatacji
Eksploatujący zobowiązany jest użytkować rurociąg zgodnie z instrukcjami
technicznymi eksploatacji, utrzymywać rurociąg we właściwym stanie technicznym oraz
stosować odpowiednie środki bezpieczeństwa.
Dla zapewnienia bezpiecznej eksploatacji rurociągu, eksploatujący zobowiązany
jest zapewnić szkolenie personelu w zakresie obsługi i eksploatacji.
Eksploatujący zobowiązany jest prowadzić książkę ruchu instalacji, w której
powinny
być
odnotowywane
wszystkie
czynności
związane
z rurociągiem
w szczególności protokoły z przeglądów okresowych.
W przypadku wystąpienia uszkodzenia lub awarii rurociągu, eksploatujący
powinien zabezpieczyć rurociąg zgodnie z instrukcją eksploatacji, powiadomić wytwórcę
lub odpowiednio przeszkolony serwis. W przypadku uszkodzenia lub awarii, mogącej
spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego oraz środowiska i mienia,
eksploatujący zobowiązany jest działać niezwłocznie w celu wyeliminowania zagrożenia,
do wyłączenia rurociągu z użytkowania włącznie.
16. Informacje końcowe.
Ingerencja w instalację wymaga wiedzy i odpowiedniego przygotowania pod
względem fachowym i sprzętowym.
W szczególności należy zwrócić uwagę na odpowiednie przygotowanie instalacji
tlenowych przed przystąpieniem do naprawy. Przez odpowiednie przygotowanie rozumie
się wypuszczenie czynnika roboczego oraz kilkukrotne przepłukanie gazem neutralnym.
Ogranicza się w ten sposób możliwość powstania zagrożeń związanych z zapłonem,
wybuchem, nadciśnieniem podczas cięcia, spawania, lutowania, skręcania;
Czynności związane z bieżącą eksploatacją i kontrolą podstawowych parametrów
instalacji powinny być przeprowadzane przez wyznaczony personel zakładu.
17. Załączniki
17.1.
Karta charakterystyki acetylenu
17.2.
Karta charakterystyki argonu, helu, azotu, sprężonego powietrza.
18. Spis rysunków
18.1.
Instalacja gazów laboratoryjnych.