Za³acznik nr 5

Załącznik nr 5
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA
W ZAWODZIE OBUWNIK
SYMBOL CYFROWY 744[02]
I. OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) dobierać materiały obuwnicze do realizacji określonych zadań;
2) uŜytkować oraz dokonywać konserwacji maszyn i urządzeń obuwniczych;
3) posługiwać się przyrządami pomiarowymi i kontrolnymi, interpretować wyniki
pomiarów;
4) odczytywać oraz sporządzać schematy, rysunki i opisy technologiczne;
5) stosować metody i techniki rozkroju materiałów obuwniczych;
6) dobierać i stosować techniki obróbki elementów obuwia;
7) wykonywać i oceniać podstawowe połączenia elementów obuwia;
8) stosować róŜne metody wytwarzania cholewek;
9) stosować róŜne systemy i techniki ćwiekowania;
10) stosować róŜne systemy i techniki montaŜu obuwia;
11) dobierać oraz stosować metody i środki wykończania obuwia;
12) klasyfikować i oceniać jakość obuwia;
13) stosować
zasady
pakowania,
przechowywania
i
transportu
obuwniczych;
14) określać zapotrzebowanie materiałowe;
15) sporządzać prostą kalkulację kosztów;
16) wykonywać obuwie i usługi naprawcze na indywidualne zlecenia;
wyrobów
17) organizować stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
18) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów
ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska;
19) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
20) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika
i pracodawcy oraz warunków pracy;
21) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;
22) korzystać z róŜnych źródeł informacji w zakresie niezbędnym do wykonywania
zadań zawodowych;
23) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
24) prowadzić działalność gospodarczą.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek
pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie procesu kształcenia zawodowego, jak
i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie obuwnik powinien być przygotowany
do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) wytwarzania obuwia metodami przemysłowymi i warsztatowymi;
2) dokonywania konserwacji maszyn i urządzeń obuwniczych;
3) prowadzenia dokumentacji produkcyjnej, ewidencyjnej i rozliczeniowej;
4) wykonywania napraw i renowacji obuwia;
5) prowadzenia działalności wytwórczej i usługowej.
II.
BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji
absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:
1) konstrukcja wyrobu;
2) technologia wytwarzania obuwia;
3) podstawy działalności zawodowej.
2
BLOK:
KONSTRUKCJA WYROBU
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) klasyfikować obuwie według rozwiązań konstrukcyjnych i materiałowych;
2) określać zasady konstruowania obuwia zgodnie z anatomią i fizjologią stopy;
3) dobierać kopyta do róŜnych typów i systemów montaŜu obuwia;
4) stosować obowiązujące miary stóp, przeliczenia numeracji kopyt i obuwia;
5) rozróŜniać części składowe obuwia;
6) określać ogólne zasady projektowania i konstruowania obuwia;
7) określać cechy i współzaleŜność barw w projektowaniu wyrobów obuwniczych;
8) wykonywać szkice elementów, półproduktów i typów obuwia;
9) wykonywać szkice obuwia w róŜnych kompozycjach kolorystycznych;
10) wykonywać szkice przekrojów obuwia montowanego róŜnymi systemami;
11) odczytywać rysunki wykonawcze elementów, półproduktów i wyrobów
obuwniczych;
12) rozróŜniać materiały podstawowe i pomocnicze stosowane w obuwnictwie;
13) określać
wymagania
techniczne
i
przetwórcze
dla
skór,
tworzyw
skóropodobnych oraz materiałów włókienniczych na cholewki;
14) określać wymagania techniczne i przetwórcze dla skór i innych materiałów na
spody obuwia;
15) określać
parametry
techniczne
materiałów
pomocniczych
stosowanych
w produkcji obuwia;
16) kwalifikować wady materiałów jako dopuszczalne i niedopuszczalne;
17) dobierać materiały podstawowe i pomocnicze, półprodukty oraz środki
wykończeniowe w zaleŜności od konstrukcji, typu, przeznaczenia i techniki
wytwarzania obuwia;
18) oceniać jakość materiałów obuwniczych;
19) odczytywać cechy identyfikacyjne elementów, półproduktów i wyrobów
obuwniczych.
3
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) charakterystyka i klasyfikacja obuwia;
2) wybrane zagadnienia z anatomii i fizjologii kończyny dolnej;
3) pomiary antropometryczne;
4) budowa i podział kopyt;
5) wielkości kopyt i obuwia, przeliczanie miar długości;
6) części składowe obuwia i ich charakterystyka;
7) podstawy projektowania i konstruowania obuwia;
8) szkicowanie i wymiarowanie elementów;
9) projektowanie podstawowych typów i systemów obuwia;
10) kolorystyka w projektowaniu obuwia;
11) rysunki wykonawcze i złoŜeniowe;
12) materiały podstawowe i pomocnicze stosowane w obuwnictwie;
13) skóry miękkie;
14) skóry twarde;
15) tworzywa skóropodobne;
16) materiały włókiennicze;
17) materiały nieskórzane na podpodeszwy, zakładki i podnoski;
18) tworzywa sztuczne i gumy na elementy spodów obuwia;
19) materiały i środki do łączenia elementów wierzchów i spodów obuwia;
20) materiały i elementy zdobnicze;
21) środki wykończeniowe;
22) metody oceny jakości materiałów obuwniczych;
23) zasady doboru materiałów obuwniczych;
24) cechowanie elementów, półproduktów i wyrobów obuwniczych.
BLOK:
TECHNOLOGIA WYTWARZANIA OBUWIA
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) klasyfikować maszyny i urządzenia produkcyjne;
2) rozróŜniać części maszyn;
4
3) wyjaśniać zasady działania maszyn i mechanizmów;
4) wyjaśniać działanie pomp, spręŜarek, wentylatorów;
5) rozróŜniać napędy maszyn obuwniczych;
6) odczytywać rysunki elementów maszyn oraz schematy mechaniczne;
7) posługiwać się Dokumentacją Techniczno-Ruchową (DTR) oraz instrukcjami
obsługi maszyn;
8) dobierać
maszyny,
urządzenia
i
narzędzia
do
określonych
operacji
technologicznych;
9) oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń;
10) przestrzegać zasad eksploatacji maszyn i urządzeń;
11) stosować przyrządy kontrolno - pomiarowe;
12) przygotowywać materiały do rozkroju;
13) rozróŜniać techniki rozkroju materiałów;
14) wycinać ręcznie i maszynowo elementy obuwia;
15) klasyfikować odpady technologiczne;
16) cechować elementy obuwia określonymi wyznacznikami;
17) określać metody i techniki obróbki elementów obuwia;
18) stosować róŜne techniki obróbki elementów;
19) określać podstawowe metody łączenia elementów obuwia;
20) dobierać połączenia w zaleŜności od typu i konstrukcji wyrobu oraz
stosowanych materiałów;
21) stosować róŜne techniki połączeń;
22) określać technikę i technologię wytwarzania cholewek;
23) wykonywać cholewki róŜnymi technikami;
24) interpretować zjawiska fizyczne procesu ćwiekowania i utrwalania kształtu
cholewek;
25) charakteryzować systemy ćwiekowania;
26) dobierać optymalne rozwiązania technologiczne procesu ćwiekowania;
27) dokonywać ćwiekowania cholewek róŜnymi technikami;
28) utrwalać kształt zaćwiekowanych cholewek;
29) określać procesy montaŜu obuwia róŜnymi systemami;
30) wykonywać operacje technologiczne montaŜu obuwia róŜnymi technikami;
31) określać metody i techniki wykończania obuwia;
5
32) wykonywać operacje i zabiegi technologiczne związane z wykończaniem
obuwia;
33) oceniać jakość półproduktów i wyrobów obuwniczych;
34) dokonywać klasyfikacji obuwia;
35) pakować obuwie zgodnie z obowiązującymi zasadami i wymaganiami
odbiorcy;
36) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów
ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska.
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) maszyny i urządzenia obuwnicze, kryteria podziału;
2) części maszyn;
3) mechanizmy maszyn i urządzeń obuwniczych;
4) budowa, zasady eksploatacji maszyn i urządzeń;
5) rysunki części maszyn, schematy mechaniczne;
6) Dokumentacja Techniczno-Ruchowa (DTR);
7) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;
8) rozkrój materiałów obuwniczych;
9) oznaczanie i kompletowanie elementów obuwia;
10) obróbka i wytwarzanie elementów obuwia;
11) metody i techniki łączenia elementów;
12) wytwarzanie cholewek;
13) ćwiekowanie i stabilizacja kształtu cholewek;
14) montaŜ obuwia;
15) wykończanie półproduktów i wyrobów obuwniczych;
16) kontrola jakości;
17) pakowanie obuwia;
18) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higiena pracy, przepisy ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska.
6
BLOK:
PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
2) sporządzać
dokumenty
dotyczące
zatrudnienia
oraz
działalności
gospodarczej;
3) charakteryzować struktury organizacyjne zakładów i wydziałów produkcyjnych;
4) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
5) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
6) komunikować się i współpracować z zespołem;
7) rozwiązywać problemy;
8) podejmować decyzje;
9) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną;
10) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika
i pracodawcy oraz warunków pracy;
11) określać rodzaje kosztów prowadzenia działalności produkcyjnej i usługowej;
12) sporządzać kalkulację kosztów produkcji wyrobów i wykonywanych usług;
13) rozliczać ilość i wartość pobranych materiałów, wyprodukowanych wyrobów
i zrealizowanych usług;
14) prowadzić ewidencję przychodów i rozchodów;
15) określać ceny sprzedaŜy wyrobów oraz ceny usług z uwzględnieniem
narzutów i podatków;
16) wykonywać pracę zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny
pracy, przepisami ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska;
17) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;
18) korzystać z literatury technicznej i innych źródeł informacji w zakresie
niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;
19) doskonalić umiejętności zawodowe;
20) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
21) przestrzegać zasad etyki.
7
2. Treści kształcenia (działy programowe)
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
2) dokumenty
związane
z
zatrudnieniem
i
prowadzeniem
działalności
gospodarczej;
3) rynek pracy, popyt i podaŜ;
4) podmioty gospodarcze, struktura organizacyjna;
5) metody poszukiwania pracy;
6) elementy ergonomii;
7) zasady i metody komunikowania się;
8) elementy socjologii i psychologii pracy;
9) dokumentacja konstrukcyjna i technologiczna;
10) wybrane przepisy prawa pracy;
11) koszty materiałowe, koszty robocizny;
12) produkcja, czynniki produkcji;
13) zasady sporządzania kalkulacji kosztów produkcji i usług;
14) przychody i rozchody;
15) normy
przedmiotowe,
warunki
techniczne
i
instrukcje
z przygotowaniem, organizacją i kontrolą procesów produkcyjnych;
16) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;
17) organizacja pracy;
18) bezpieczeństwo i higiena pracy;
19) ochrona przeciwpoŜarowa i ochrona środowiska;
20) formy doskonalenia zawodowego;
21) zasady udzielania pierwszej pomocy;
22) etyka.
8
związane
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
Minimalna liczba godzin
w okresie kształcenia w %*
Nazwa bloku programowego
Konstrukcja wyrobu
20
Technologia wytwarzania obuwia
50
Podstawy działalności zawodowej
10
Razem
*
80**
Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla
młodzieŜy i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów
programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.
IV.
ZALECANE
WARUNKI
REALIZACJI
TREŚCI
KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do
realizacji
treści
kształcenia,
ujętych
w
odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia rysunku;
2) pracownia materiałoznawstwa;
3) pracownia technologii produkcji obuwia;
4) warsztaty szkolne.
Pracownia rysunku powinna być wyposaŜona w:
1) materiały rysunkowe i malarskie;
2) modele brył i figur geometrycznych;
3) modele róŜnego typu obuwia;
4) elementy składowe obuwia;
5) podstawowe typy obuwia i ich przekroje;
9
blokach
programowych,
6) kopyta i kopie zewnętrzne kopyt;
7) szablony i wykrojniki części obuwia;
8) części maszyn;
9) schematy maszyn i urządzeń;
10) schematy systemów montaŜu obuwia;
11) dokumentację konstrukcyjną i technologiczną;
12) programy
komputerowe
wspomagające
sporządzanie
dokumentacji
rysunkowej;
13) normy rysunkowe;
14) katalogi wyrobów obuwniczych.
Pracownia materiałoznawstwa powinna być wyposaŜona w:
1) próbki materiałów podstawowych i pomocniczych;
2) aparaturę i przyrządy pomiarowe do badania materiałów obuwniczych;
3) normy jakości materiałów i wyrobów obuwniczych;
4) tablice, foliogramy, fazogramy:
a) topograficzna i histologiczna budowa skóry,
b) proces wyprawy skóry,
c) proces produkcji materiałów włókienniczych, tworzyw skóropochodnych
i innych materiałów,
d) wady i uszkodzenia materiałów obuwniczych,
e) struktura i przekroje materiałów;
5) filmy dydaktyczne z zakresu wytwarzania i badania materiałów obuwniczych;
6) aparaturę do pomiaru wytrzymałości materiałów;
7) prasę;
8) wagi analityczne;
9) naczynia laboratoryjne;
10) programy komputerowe do obróbki wyników pomiarów.
Pracownia technologii produkcji obuwia powinna być wyposaŜona w:
1) próbki skór i innych materiałów na wierzchy i spody obuwia;
2) narzędzia i przyrządy stosowane w procesie wytwarzania;
3) typy obuwia, modele obuwia i części składowych;
4) materiały ilustrujące wykonanie operacji technologicznych;
5) dokumentacje technologiczne;
10
6) zestawy norm dotyczących procesów produkcyjnych oraz badań jakości
półproduktów i wyrobów obuwniczych;
7) przyrządy i urządzenia pomiarowe;
8) oprogramowanie komputerowe wspomagające proces wytwarzania obuwia;
9) rysunki i schematy:
a) kierunki najmniejszej ciągliwości materiałów,
b) optymalne układy elementów obuwia dla róŜnych rodzajów skór i innych
materiałów,
c) oznaczanie i cechowanie obuwia i elementów obuwia,
d) układ kostny,
e) mięśnie i stawy stóp,
f)
poprzeczne i podłuŜne sklepienia stóp,
g) fazy chodu,
h) obrysy stóp;
10) elementy obuwia róŜnych typów i systemów;
11) przekroje obuwia;
12) elementy spodów obuwia;
13) frezy, szczotki i tarcze stosowane w obróbce wiórowej;
14) wzorce szwów i ściegów;
15) cholewki róŜnych typów, części składowe;
16) kopyta i urządzenia produkcyjne stosowane w fazie montaŜu i wykończania
obuwia;
17) wzorce wykonania operacji technologicznych;
18) elementy, półprodukty oraz obuwie z typowymi i niedopuszczalnymi wadami
materiałowymi i produkcyjnymi;
19) dokumentacje planowania i rozliczania produkcji;
20) części maszyn, połączenia, mechanizmy;
21) schematy napędów i układów kinematycznych;
22) mechanizmy robocze maszyn i urządzeń;
23) filmy dydaktyczne dotyczące obsługi maszyn i urządzeń;
24) prospekty i katalogi;
25) instrukcje obsługi, konserwacji oraz naprawy maszyn i urządzeń;
26) instrukcje stosowania klejów i środków wykończalniczych;
27) wzory opakowań jednostkowych i zbiorczych.
11
Warsztaty szkolne powinny być wyposaŜone w:
1) maszyny i urządzenia do wytwarzania róŜnych typów obuwia w podstawowych
systemach:
a) maszyny i urządzenia do rozkroju materiałów,
b) maszyny i urządzenia do obróbki i przygotowania elementów,
c) maszyny i urządzenia do montaŜu i wykończania obuwia;
2) urządzenia i przyrządy kontrolno – pomiarowe.
W warsztatach szkolnych naleŜy wyodrębnić działy: rozkroju materiałów na elementy
wierzchu i spodu obuwia, obróbki elementów, wytwarzania półproduktów, montaŜu
cholewek, montaŜu i wykończania obuwia, kontroli jakości.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego.
W sali lekcyjnej naleŜy zapewnić stanowisko pracy nauczyciela i odpowiednią liczbę
stanowisk pracy dla uczniów.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktaŜu.
Praktyczna nauka zawodu moŜe odbywać się w pracowniach i warsztatach
szkolnych oraz w przedsiębiorstwach produkcyjnych i zakładach rzemieślniczych.
12