załącznik - strategia - Starostwo Powiatowe w Szczecinku

Transkrypt

Załącznik do Uchwały Nr XIX/133/2011
Rady Powiatu w Szczecinku
z dnia 29 grudnia 2011 r.
Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych
w Powiecie Szczecineckim
na lata 2011 - 2015
Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Szczecineckim na lata 2011-2015
S p i s t r e ś c i:
Wprowadzenie.
1. Pomoc społeczna dawniej i dziś.
1.1. Polityka społeczna – wartości i założenia.
1.2. Historia pomocy społecznej.
1.3. Polityka rodzinna.
1.4. Perspektywy rozwoju rodziny we współczesnych warunkach społecznoekonomicznych.
2. Charakterystyka Powiatu Szczecineckiego.
2.1. Zarys powstania Powiatu Szczecineckiego.
2.2. Położenie.
2.3. Sytuacja demograficzna.
2.4. Zadania powiatu w zakresie pomocy społecznej w zestawieniu z gminą
i województwem.
2.5. Zadania powiatu w zakresie pomocy osobom niepełnosprawnym
w zestawieniu z zadaniami województwa.
2.6. Zadania powiatu w zakresie przeciwdzia łania przemocy w rodzinie
w zestawieniu z zadaniami województwa.
2.7. Współpraca podmiotów lokalnej pomocy społecznej.
2.8. Zjawiska społeczne zagrażające mieszkańcom powiatu.
3. Diagnoza potrzeb społecznych w Powiecie Szczecineckim wraz z prognozą zmian
w zakresie objętym strategią.
3.1. Niepełnosprawność.
3.2. Opieka nad dzieckiem i rodziną.
3.3 Bezrobocie.
3.4. Ubóstwo.
3.5. Alkoholizm.
3.6. Przemoc w rodzinie.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku
2
4. Infrastruktura pomocy społecznej w Powiecie Szczecineckim.
4.1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku.
4.1.1. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności
w Szczecinku.
4.2. Wielofunkcyjna Placówka Pomocy Rodzinie w Szczecinku.
4.3. Dom Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie.
4.4. Ośrodki Pomocy Społecznej Powiatu Szczecineckiego.
4.4.1. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Barwicach.
4.4.2. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku.
4.4.3. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku.
4.4.4. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie.
4.4.5. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Białym Borze.
4.4.6. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Grzmiącej.
5. Cele strategiczne i kierunki działania oraz sposoby ich realizacji.
6. Źródła finansowania.
7. Wskaźniki realizacji działań.
Podsumowanie.
3
Wprowadzenie
Polityka społeczna jest sferą działania państwa oraz innych podmiotów publicznych
i sił społecznych, które zajmują się kształtowaniem warunków życia oraz stosunków
międzyludzkich. Instytucją polityki społecznej jest pomoc społeczna mająca na celu
umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie
są w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Zadaniem
pomocy społecznej jest podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia
osób
i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Zakres i typ kompetencji przypisanych
samorządowi powiatowemu ma daleko idące konsekwencje dla systemu polityki społecznej,
a zwłaszcza systemu organizacyjnego szeroko rozumianej pomocy społecznej. Szczegółowe
zadania, za które w tej sferze ponosi odpowiedzialność samorząd powiatowy precyzuje
przede wszystkim ustawa o pomocy społecznej oraz – w odniesieniu do osób
niepełnosprawnych – ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych. Można wskazać cztery grupy zadań określające miejsce i rolę samorządu
powiatowego w systemie pomocy społecznej. Tak, więc powiat, poprzez działające w jego
ramach, powiatowe centrum pomocy rodzinie:
- odpowiada za prowadzenie szeregu specjalistycznych usług dla różnych grup osób
potrzebujących; są to m.in.: stacjonarne usługi opiekuńcze, interwencja kryzysowa,
informacja o prawach i uprawnieniach, pomoc uchodźcom, usługi z zakresu rehabilitacji
zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
- odpowiada za opiekę nad dziećmi pozbawionymi opieki rodzicielskiej: rekrutuje, prowadzi
i wspiera rodziny zastępcze; organizuje i prowadzi placówki opiekuńczo-wychowawcze
i ośrodki adopcyjno-opiekuńcze; wspiera w usamodzielnieniu wychowanków rodzin
zastępczych oraz placówek opiekuńczych i wychowawczych,
- wspiera kadry gminnych ośrodków pomocy społecznej poprzez szkolenie oraz doradztwo
metodyczne,
- odpowiada za zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Realizacja zadań postawionych przed pomocą społeczną zarówno na poziomie
społeczności lokalnej, jak i na poziomie rodziny i jednostki oraz konieczność wypracowania
niekonwencjonalnych form pomocy, wymaga systemowego i profesjonalnego diagnozowania
problemów społecznych w skali powiatu. Diagnoza problemów społecznych występujących
na terenie Powiatu Szczecineckiego sporządzona została w oparciu o dane będące
4
w dyspozycji Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku oraz Ośrodków
Pomocy Społecznej działających na terenie powiatu, a także danych uzyskanych
z Powiatowego Urzędu Pracy, Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Szczecinie,
instytucji i organizacji współpracujących z Powiatowym Centrum a także przy współpracy
z Domem Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie i Wielofunkcyjną Placówką Pomocy
Rodzinie w Szczecinku.
W oparciu o diagnozę została opracowana strategia rozwiązywania problemów
społecznych na najbliższe lata, której celem jest rozwinięcie działań oraz założeń
realizowanych w sferze pomocy społecznej w gminach od 1990 roku, a w powiatach od roku
1999. Dziś można bowiem stwierdzić, że uczestniczymy w przejściu od modelu pomocy
społecznej, którego zasadniczą funkcją było udzielanie przede wszystkim wsparcia
finansowego, do modelu nastawionego na wzmocnienie postaw aktywnych oraz wspieranie
osób i rodzin zgłaszających się o pomoc w rozwiązywaniu problemów. Zawdzięczamy to
rozwojowi różnego rodzaju usług dla różnych grup beneficjentów, poradnictwa prawnego,
psychologicznego, terapii i wyspecjalizowanej pracy socjalnej. Praca socjalna stanowi istotny
element pomocy społecznej w dobie pogłębiającego się deficytu nie tylko finansowego, ale
również aksjologicznego - to właśnie ta forma profesjonalnej aktywności służb społecznych
nabiera szczególnego znaczenia. Systemowe podejście do rodziny powoduje, że dysfunkcje
mające w niej miejsce nie są traktowane jako izolowane zjawiska dotyczące pojedynczych
osób. Stąd, pomimo wielu różnych form pomocy skierowanych bezpośrednio na jednostkę,
podejmowana powinna być praca z całą rodziną, gdyż zmiany w jej funkcjonowaniu stanowią
szansę na to, że następne pokolenie nie zasili szeregów beneficjentów pomocy społecznej.
Pojawienie się powiatu w systemie pomocy społecznej nie zmieniło jego istoty:
podstawowa odpowiedzialność za realizowanie zadań z tego zakresu spoczywa na gminie.
Natomiast rolą administracji powiatowej (powiatowych centrów pomocy rodzinie) jest
poprawa efektywności tego systemu poprzez zapewnienie mieszkańcom gmin działających
na obszarze powiatu dostępu do szeregu specjalistycznych usług, które z najróżniejszych
powodów mają charakter ponadlokalny.
Szczególnym obowiązkiem nałożonym na powiat mocą ustawy o pomocy społecznej
jest obowiązek opracowania powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych.
Oznacza to, iż ustawodawca przyjął, że społeczny obszar powiatu jest właściwy, by w jego
obrębie identyfikować czynniki generujące problemy społeczne i podejmować działania
profilaktyczne i zaradcze. W fakcie, iż na obszarze tym działa administracja powiatowa oraz
administracje poszczególnych gmin należy przede wszystkim widzieć podstawową zasadę
5
podziału zadań między głównymi podmiotami społecznymi. W tym kontekście zadanie
opracowania strategii rozwiązywania problemów społecznych trzeba rozumieć jako zadanie
wypracowania pewnego planu ich współdziałania, które odpowiadając społecznej
i gospodarczej specyfice obszaru powiatu ma na celu poprawę zaspokojenia potrzeb jego
mieszkańców, w szczególności tych, których owe problemy dotykają.
Strategia jest więc instrumentem umożliwiającym podejmowanie decyzji zarówno
w najbliższym okresie jak i w odległej perspektywie. Zasady realizacji polityki społecznej
powiatu określają cele strategiczne i projektowane działania. Jako element żywy strategia
będzie podlegać zmianom. Na jej podstawie będą pojawiać się nowe, ważne zadania
wyrażone w przyjmowanych programach i planach. Ten ciągły proces zmian jest jak
najbardziej pożądany, gdyż będzie odzwierciedleniem dążeń i aktywności społeczności
lokalnej.
6
1. Pomoc społeczna dawniej i dziś.
Pomoc społeczna jest fragmentem polityki społecznej państwa, ostatnim ogniwem
w polityce socjalnej państwa powołanym do udzielania pomocy osobom i rodzinom, które
znalazły się w trudnej sytuacji życiowej i której nie są w stanie pokonać wykorzystując
własne środki, możliwości i uprawnienia.
Instytucja pomocy społecznej powstała w odpowiedzi na potrzeby społeczeństwa i jego
członków w zakresie opieki zdrowotnej, edukacji oraz dobrobytu.
„Pomoc społeczna obejmuje takie świadczenia i procesy, które dotyczą bezpośrednio leczenia
i zapobiegania problemom socjalnym, rozwoju zasobów ludzkich oraz poprawy jako ści życia.
Obejmuje ona świadczenia na rzecz poszczególnych jednostek i rodzin, jak też wysiłki
zmierzające do wzmocnienia lub modyfikacji instytucji społecznych. Pomoc społeczna
funkcjonuje w celu utrzymania systemu społecznego oraz adaptacji go do zmieniającej się
rzeczywistości społecznej. Pomoc społeczna obejmuje wsparcie na pierwszej linii, aby
umożliwić poszczególnym osobom efektywne radzenie sobie ze zmieniającym się otoczeniem
ekonomicznym i społecznym oraz zapewnić stabilność i rozwój instytucji społecznych”.
Innymi słowy pomoc społeczna obejmuje świadczenie różnorakich usług zarówno w sensie
publicznym, jak i na rzecz jednostek oraz modyfikowanie instytucji społecznych. System
pomocy społecznej obejmuje na przykład świadczenia na rzecz rodziny, świadczenia
medyczne i zdrowotne, usługi prawne, działania związane z aparatem sprawiedliwości oraz
uzupełnianie uzyskiwanych dochodów. Świadczenia społeczne mogą być dostępne
powszechnie dla wszystkich ludzi oraz grup jako ich prawa bądź to dostępne w postaci
konkretnych programów zaspokajania indywidualnych potrzeb lub zajęcia się konkretnymi
problemam.
Pomoc społeczna z jednej strony postrzegana jest jako aktywność o charakterze
szczątkowym, która powinna mieć miejsce tylko wtedy, gdy normalne struktury rodzinne,
ekonomiczne czy polityczne uległy lub ulegają rozpadowi. Z drugiej zaś strony pogląd
instytucjonalny na pomoc społeczną uznaje jej integralną funkcję pełnioną we współczesnym
społeczeństwie
industrialnym,
polegającą
na
zapewnieniu
świadczeń,
jako
prawa
obywatelskiego.
W idealnej sytuacji pomoc społeczna powinna reagować szybko na potrzeby występujące
powszechnie,
zapewniając
odpowiedni
poziom
dochodów,
zaspokojenie
potrzeb
7
mieszkaniowych, edukacyjnych, w zakresie opieki zdrowotnej, bezpieczeństwa osobistego
oraz uczestnictwa w sprawach zajmujących społeczność.
Na terenie Powiatu Szczecineckiego funkcjonuje sześć ośrodków pomocy społecznej
realizujących zadania ustawy o pomocy społecznej.
1.1. Polityka społeczna - jej wartości i założenia.
Problematyka dotycząca rodziny i jej funkcjonowania w społeczeństwie stała się
szczególnie ważna w okresie transformacji ustrojowej i przemian społeczno-gospodarczych.
Sprawą szczególnie istotną jest wybór określonego modelu polityki społecznej i strategii
postępowania wobec rodziny.
Do najczęściej występujących negatywnych zjawisk społecznych można zaliczyć:
a. rozwarstwienie społeczne – dychotomiczny podział na wygrani - przegrani, biedni-bogaci,
pracujący-bezrobotni, itp.,
b. marginalizacja (wykluczenie) – wielu jednostek i dużych grup społecznych,
c. rosnąca pauperyzacja – znaczne (długotrwałe) obniżenie standardu życia polskich rodzin,
d. nierówności społeczne w dostępie do pracy, edukacji, kultury, lecznictwa, uczestnictwa
w podziale dochodu narodowego i inne.
Powyższe zjawiska występują na terenie całego kraju w różnej skali i w różnym natężeniu.
Podstawową na nie receptą powinna być skuteczna polityka społeczna państwa
i samorządów terytorialnych, która powinna przejawiać się m.in. w:
a. poprawie położenia materialnego i wyrównywania szans życiowych,
b. prowadzeniu bieżących działań osłonowych,
c. postrzeganiu zagrożeń społecznych z wyprzedzeniem,
d. dorównywaniu do standardów unijnych publicznych międzynarodowych,
e. określaniu publicznych funduszy celowych i administrowanie nimi,
f. określaniu zadań w zakresie socjalnej funkcji państwa.
W polityce społecznej Unii Europejskiej podstawę stanowią cele odnoszące się do trzech
obszarów:
a. polepszenie warunków życia, pracy i kształcenia,
b. prawo do zatrudnienia i do wykształcenia,
c. stworzenie systemu zabezpieczenia społecznego.
Realizacja tych celów oparta powinna być na zasadach socjalnych: subsydiarności, osobistej
wolności i zasady solidarności.
8
Ogólnie akceptowanymi wartościami polityki społecznej są:
a. bezpieczeństwo socjalne,
b. wiara w zasoby ludzkie, tzw. tworzenie równych szans rozwoju dla wszystkich ludzi,
c. pokój społeczny niezbędny dla uzyskania harmonijnej współpracy i współżycia między
ludźmi,
d. życie rodzinne – uznanie rodziny za podstawową instytucję społeczną.
1.2. Historia pomocy społecznej.
Do niedawna w powszechnej opinii pomoc (opieka) społeczna nie kojarzyła się
z uprawnieniem wynikającym z przepisów prawa, a raczej z działalnością charytatywną lub
społeczną. Pierwsza ustawa o opiece społecznej uchwalona została przez Drugą
Rzeczpospolitą
w
sierpniu
1923
r.
pięć
lat
po
odzyskaniu
niepodległości.
Ustawa ta zobowiązywała organy samorządu terytorialnego (gminy) do zaspokojenia
niezbędnych potrzeb osób i rodzin ubogich, tj.: środki żywności, bielizna, odzież i obuwie;
odpowiednie pomieszczenie ze światłem i opałem; niezbędne narzędzia pracy zawodowej;
pomoc w dziedzinie higieniczno-sanitarnej; pomoc w przywróceniu i podnoszeniu
zmniejszanej zdolności do pracy. Dodatkowo za niezbędne potrzeby uznawano również
starania o religijne, umysłowe i fizyczne wychowywanie dzieci oraz przygotowanie do pracy
zawodowej młodocianych. Dobra te przysługiwały osobom ich nie posiadającym, a do ich
dostarczania zobowiązana była społeczność lokalna – gmina. Cechą charakterystyczną ustawy
była jej przejrzystość oraz zupełne odformalizowanie. Jej wadą było nałożenie powyższych
zobowiązań na społeczności lokalne, które przy ogromnych obszarach biedy występującej po
pierwszej wojnie na terenach jednoczącej się Rzeczpospolitej, nie były w stanie podołać
nałożonym na nie zobowiązaniom. Ustawa z 1923 roku o opiece społecznej obowiązywała
przed i po drugiej wojnie światowej, do czasu wejścia w życie ustawy o pomocy społecznej
z dnia 29 listopada 1990 r. (weszła w życie 17.01.1991 r.). W okresie realnego socjalizmu,
mimo formalno-prawnego jej obowiązywania, nie była ona stosowana. Głównym tego
powodem, jak się wydaje, były względy ideologiczne. Realny socjalizm ze swej istoty
rozwiązał
problemy
ubogich,
likwidował
biedę,
zapewniał
dostatnie
życie.
Ubogimi i potrzebującymi, zgodnie z panującymi przekonaniami, mogli być ewentualnie
ludzie chorzy lub niepełnosprawni – ci zaś zostali objęci pomocą na podstawie instytucji
Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej. W związku z koniecznością przeprowadzenia
głębokiej strukturalnej reformy gospodarczej rok 1989 postawił przed rządzącymi pilną
9
potrzebę zapewnienia ochrony socjalnej osób i rodzin ponoszących konsekwencje
wprowadzanych zmian. Istniała pełna w tym czasie świadomość, że opieka społeczna
działająca w systemie służby zdrowia nie będzie w stanie rozwiązać problemów narastającego
w społeczeństwie ubóstwa, spowodowanego zwłaszcza upadającymi zakładami pracy
i w związku z tym rosnącym bezrobociem. Niezbędne było powołanie struktur
organizacyjnych pomocy społecznej, które zajęłyby się pomocą w rozwiązywaniu trudnych
problemów osób i rodzin oraz uchwalenie nowej ustawy, ponieważ obowiązująca ustawa
z roku 1923 nie odpowiadała nowym potrzebom społecznym. Już w roku 1990 uchwałami
gminnych rad narodowych utworzono gminne i miejskie ośrodki pomocy społecznej, które po
wejściu w życie ustawy o samorządzie powiatowym i ustawy o pomocy społecznej stały się
jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej.
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej pomoc organizują organy administracji rządowej
i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami
społecznymi i pozarządowymi, kościołem katolickim, innymi kościołami, związkami
wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.
Pomoc społeczna wspierać ma osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia
niezbędnych potrzeb i umożliwić im życie w warunkach odpowiadających godności
człowieka. Podstawowym zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie trudnym sytuacjom
życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób
i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Przyjęte w ustawie o pomocy społecznej
rozwiązania różnią się w sposób znaczny od przyjętych w ustawie o opiece społecznej.
W związku z powyższym należy zwrócić uwagę na podstawowe zmiany.
Zasadniczą różnicą jest to, iż w ustawie o pomocy społecznej gwarantem pomocy udzielanej
osobom i rodzinom, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, a której nie są w stanie
pokonać same wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia jest państwo.
Dodatkowo w szerokim zakresie wprowadzono pomoc pieniężną, obok pomocy w naturze.
Inną istotną różnicą jest rozłożenie zobowiązań do udzielania pomocy między administrację
rządową i samorządową, które w realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej zostały
zobowiązane do współdziałania z organizacjami społecznymi, kościołem katolickim i innymi
kościołami wyznaniowymi,
fundacjami, stowarzyszeniami oraz osobami prawnymi
i fizycznymi. Przepisy zobowiązują również obie administracje do wspierania, w tym
finansowego organizacji pozarządowych działających w obszarze pomocy społecznej.
Dokonano podziału zadań gminy: na zadania własne finansowane ze środków własnych oraz
na zadania zlecone ustawami – zadania realizowane przez gminę, a finansowane z budżetu
10
państwa. Kryterium podziału jest funkcja, jaką spełnia przyznawane świadczenie. Tak więc
społeczność lokalna – gmina, przejmuje na siebie zobowiązania, jakie wobec osoby
wymagającej pomocy powinna spełniać rodzina, która z jakichś powodów obiektywnych lub
subiektywnych tego nie czyni. Państwo zaś, finansując zadania zlecone, wypełnia luki
dochodowe w budżetach osób lub rodzin, powstałe w wyniku wadliwie działającego systemu
ubezpieczeń społecznych, zabezpieczenia społecznego lub systemu wynagrodzeń.
Od stycznia 1999 roku nowo utworzone szczeble samorządu terytorialnego przejmują
większość dotychczasowych zadań i kompetencji należących do wojewody. Na tym etapie
podsumowując zakres działalności pomocy społecznej można powiedzieć, iż celem pomocy
społecznej jest zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych, w taki sposób, aby osoba lub
rodzina żyła w warunkach odpowiadających godności człowieka. Obok zaspokojenia
niezbędnych potrzeb bytowych do pomocy społecznej należy również udzielanie w miarę
możliwości takiej pomocy, która umożliwi osobie lub rodzinie usamodzielnienie się
i opuszczenie kręgu beneficjentów pomocy społecznej. Zadaniem pomocy społecznej są
również działania profilaktyczno-zapobiegające, których celem powinno być kształtowanie
takich warunków w środowisku lokalnym, które będą zapobiegać marginalizacji osób
i rodzin, a zwłaszcza osób niepełnosprawnych, rodzin niepełnych i wielodzietnych, jak
również umacniać rodzinę, jako podstawową komórkę społeczną.
1.3. Polityka rodzinna
Polityka rodzinna zajmuje szczególne miejsce w polityce społecznej. Po raz pierwszy
termin „polityka rodzinna” został użyty w toczących się w Europie w latach czterdziestych
dyskusjach nad polityką społeczną, natomiast pierwsze działania, których adresatem była
rodzina, podjęte zostały we Francji i Szwecji już pod koniec XIX w. i na początku wieku XX.
Zgodnie z przyjętą powszechnie definicją „polityka rodzinna to całokształt norm prawnych,
działań i środków uruchamianych przez państwo w celu stworzenia odpowiednich warunków
życia dla rodziny; jej powstania, prawidłowego funkcjonowania i spełniania przez nią
wszystkich ważnych społecznie ról”.
Przyjmując tę definicję możemy stwierdzić, iż u podłoża polityki rodzinnej leżą następujące
założenia:
a. rodzina to podstawowa i najważniejsza instytucja społeczna,
b. rodzina powinna być wspierana przez państwo,
c. polityka rodzinna oznacza wielość polityk, a nie pojedynczy, jednolity akt prawny.
11
W literaturze przedmiotu wyróżnia się dwa typy polityki rodzinnej:
a. politykę wyraźnie adresowaną do rodziny (explicite) – to jasno określone działania, których
świadomym zamiarem jest osiągnięcie określonych celów dotyczących rodziny, jako całości
lub roli osób indywidualnych w rodzinie,
b. politykę pośrednią (implicite), na którą składają się działania podejmowane w innych
dziedzinach polityki państwa, realizujące cele bezpośrednio nie związane z rodziną, ale takie,
które pociągają za sobą konsekwencje dla funkcjonowania rodziny.
Polityka explicite może np. obejmować politykę ludnościową, świadczenia socjalne związane
z opieką i wychowywaniem dzieci, opiekę zdrowotną nad matką i dzieckiem, itp. W krajach
prowadzących bezpośrednią politykę rodzinną często powoływane są specjalne instytucje
powołane dla koordynacji działań na rzecz rodziny. Polityka implicite może np. obejmować
politykę przeciwdziałania bezrobociu, politykę podatkową, itp.
Podstawowym podmiotem polityki rodzinnej jest rodzina z dziećmi (tzw. rodzina nuklearna).
Definicja rodziny powinna być dostatecznie szeroka, aby mogła objąć rozmaitość typów,
struktur, ról i stosunków dotyczących zwykle co najmniej jednej osoby dorosłej i dziecka.
Można więc powiedzieć, iż przedmiotem zainteresowań polityki rodzinnej jest małżeństwo
z dziećmi, rodzice z dziećmi – konkubinaty, jedno z rodziców z dziećmi. W zależności od
przyjętego głównego celu polityka rodzinna może być adresowana do:
a. wszystkich rodzin z dziećmi,
b. wybranych kategorii rodzin z dziećmi (np. rodziny ubogie, wielodzietne, niepełne, itp.).
Państwo realizuje politykę rodzinną przy pomocy następujących instrumentów:
a) środków prawnych - normy prawne regulują stosunki rodzinne oraz relacje rodziny
z państwem i innymi instytucjami; wyznaczają również zasady i warunki korzystania ze
świadczeń rodzinnych, określając w ten sposób krąg uprawnionych do świadczeń
pieniężnych, rzeczowych i usług;
b) świadczeń pieniężnych - w postaci różnych zasiłków i zapomóg mogą być kierowane do
poszczególnych rodzin obligatoryjnie bądź uznaniowo, np. poprzez system pomocy
społecznej;
c) świadczeń w naturze - obejmują dobra rzeczowe przekazywane rodzinom, np. odzież,
opał, paczki żywnościowe, itp.
d) świadczeń w formie usług - mają na celu wspieranie rodziny w wypełnianiu jej
podstawowych funkcji. Usługi te realizowane są przy pomocy infrastruktury społecznej,
np. żłobki, przedszkola, świetlice szkolne.
12
Państwo stanowi główny podmiot kształtowania polityki rodzinnej, albowiem na nim
spoczywa obowiązek i odpowiedzialność za określanie, prowadzenie i finansowanie tej
polityki. Zadania i uprawnienia państwa w zakresie polityki rodzinnej podzielone są między
organy centralne, terenowe i samorządowe. Podmiotami polityki rodzinnej są również
organizacje pozarządowe, związki zawodowe, związki pracodawców, kościół i związki
wyznaniowe. Na istotę polityki rodzinnej wpływają takie zjawiska, jak: starzenie się
społeczeństwa, zmiany w strukturze rodziny, aktywność zawodowa kobiet i wynikająca stąd
potrzeba znalezienia równowagi pomiędzy życiem zawodowym a życiem rodzinnym.
1.4.
Perspektywy
rozwoju
rodziny
we
współczesnych
warunkach
społeczno-
ekonomicznych
W Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej widnieje zapis o obowiązku, jaki ponosi
państwo za rodzinę. Bierze on pod szczególną ochronę rodzinę i co za tym idzie
macierzyństwa i rodzicielstwo. Tak więc Konstytucja nakłada na stronę wykonawczą
stworzenie takich środków prawnych oraz uwarunkowań instytucjonalnych, aby podstawowa
komórka społeczna mogła sprawnie funkcjonować i zaspokajać swoje potrzeby społeczno ekonomiczne.
To właśnie państwo powinno stworzyć takie instrumenty prawne i instytucjonalne, które by
wręcz zachęcały do zakładania przez młodych ludzi rodzin. Do niepokojących tendencji
w procesach demograficznych zalicza się: spadek skłonności do zawierania małżeństw
w grupach największej aktywności matrymonialnej oraz obniżenie się ogólnego poziomu
dzietności, co prowadzi do starzenia się społeczeństwa. Badacze społeczni dostrzegają wpływ
zmian ekonomicznych na to zjawisko. Dlatego oczywisty staje się fakt postawienia na
pierwszym planie polityki społecznej – polityki rodzinnej. Prognozy demograficzne nie
wydają się być optymistyczne. Badacze w swoich opracowaniach zwracają uwagę na kilka
czynników ograniczających rozwój rodziny. Bezrobocie już dzisiaj daje się we znaki młodym
ludziom.
Trudności ekonomiczne stanowić więc mogą czynnik hamujący zawieranie związków
małżeńskich i zakładanie rodziny.
Innym
czynnikiem
jest
niekorzystna sytuacja
w zakresie dostępności mieszkań. Zwłaszcza duże znaczenie ma obecnie, kiedy koszt
uzyskania mieszkania stanowić może nieprzekraczalną barierę dla młodego pokolenia.
W Polsce w związku z sytuacją ekonomiczną nie obserwuje się występującej w krajach
rozwiniętych tendencji do szybkiego usamodzielniania się młodych rodzin. Młode
13
małżeństwa prowadzą wspólne gospodarstwo domowe z rodzicami, co faktycznie oznacza
fakt utrzymywania ich przez starsze pokolenie. Określona sytuacja materialna rodziny wiąże
się z warunkami rozwojowymi dzieci. Wychowanie i wykształcenie dzieci to jeden
z podstawowych celów rodziny. W fazie aktywnej prokreacji młode rodziny powinny być
wspomagane przez państwo. Realizacja funkcji opiekuńczej w tym zakresie dokonuje się
przez swoiste instrumenty polityki społecznej: urlopy macierzyńskie i wychowawcze, zasiłki
oraz usługi placówek opiekuńczych i wychowawczych (np. szkoły, przedszkola).
Pogorszenie sytuacji materialnej rodziny spowodowało spadek liczby kobiet, które korzystają
z urlopu wychowawczego. Inną przyczyną tego zjawiska jest obawa przed utratą pracy.
Z drugiej strony w sytuacji, gdy korzyści materialne rodziny z pracy matki są nieznaczne,
a komercjalizacja usług opieki nad dzieckiem spowodowała wzrost opłat za te usługi, niektóre
kobiety wolą wychowywać dzieci w domu, w znacznie gorszych jednak warunkach.
To powoduje, że plany prokreacyjne są znacznie skromniejsze. Lata transformacji ustrojowej
nastały po długim okresie depresji gospodarczej, która rodzinę polską skutecznie
przystosowała do trudnych warunków życia.
Lata późniejsze przyniosły nowe problemy dopasowania się do życia w normalnych
warunkach i nowe zjawiska społeczne, dotąd nieznane, np. bezrobocie. Kryzys towarzyszący
przekształceniom dotknął przede wszystkim młode pokolenie, ale ma ono jednocześnie
większe szanse na dostosowanie się do nowych reguł. Proces ten jednak wymaga wsparcia ze
strony państwa w postaci zabezpieczeń prawnych i instytucjonalnych i nie może przebiegać
bez określonej polityki społecznej na rzecz rodziny, nastawionej na inwestycje
w przyszłe pokolenie. Rozwój rodziny wymaga przede wszystkim wsparcia ze strony
powszechnie dostępnych usług instytucji wychowawczych, kształceniowych i oświatowych,
a także stworzenia szans dla młodych ludzi, aby mogli realizować swoje cele w oparciu
o wartości, które wyznają.
14
2. Charakterystyka Powiatu Szczecineckiego
2.1. Zarys powstania Powiatu Szczecineckiego
24 lipca 1998 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę o wprowadzeniu
zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa na gminy, powiaty
i województwa.
W ten sposób zakończono pierwszy, bardzo burzliwy okres dyskusji nad racjonalnym
podziałem kraju na duże samodzielne województwa samorządowe oraz równie samodzielne
powiaty.
Wszystkie sprawy lokalne, które nie są realizowane przez gminy, w tym zwłaszcza te zadania
administracyjne i z zakresu usług publicznych, których zasięg jest „ponadgminny” otrzymał
do wykonania samorząd powiatowy.
Od 1999 roku administracja rządowa działa na szczeblu centralnym i wojewódzkim,
a także na niższych szczeblach zarządzania (m.in. na poziomie powiatu). Z kolei samorząd
terytorialny początkowo (w 1990r.) ukształtowany został jako samorząd jednostopniowy,
którego główny element stanowiła gmina (o charakterze miejskim, wiejskim lub miejskowiejskim). Od 1999 roku w następstwie reform decentralizacyjnych wprowadzono także
samorząd wojewódzki i powiatowy. Współcześnie (w 2000r.) występuje 2489 samorządów
gminnych, 373 samorządy powiatowe i 16 samorządów wojewódzkich.
Zgodnie z art. 1 Ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym
mieszkańcy powiatu tworzą z mocy prawa lokalną wspólnotę samorządową, a ilekroć
w Ustawie jest mowa o powiecie, należy przez to rozumieć lokalną wspólnotę samorządową
oraz odpowiednie terytorium. Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne
w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, posiada osobowość prawną.
Samodzielność powiatu podlega ochronie sądowej. Powiat jako jednostka zasadniczego
podziału terytorialnego obejmuje całe obszary graniczących ze sobą gmin albo cały obszar
miasta na prawach powiatu.
W Powiecie Szczecineckim znajduje się sześć gmin: gmina miejska Szczecinek,
gmina wiejska Szczecinek, gmina wiejska Grzmiąca, gmina miejsko-wiejska Barwice, gmina
miejsko-wiejska Biały Bór i gmina miejsko-wiejska Borne Sulinowo.
15
2.2. Położenie
Powiat Szczecinecki położony jest w środkowo wschodniej części Województwa
Zachodniopomorskiego na Pojezierzu Drawskim i Białoborskim, na granicy z dwoma
województwami: Pomorskim i Wielkopolskim. Sąsiaduje z następującymi powiatami: od
północy z Powiatem Białogardzkim, Koszalińskim, Bytowskim; od wschodu z Powiatem
Człuchowskim; od południa z Powiatem Złotowskim, a od zachodu z Powiatem Drawskim
i Świdwińskim.
Obszar powiatu stanowi integralną część Pojezierza Drawskiego, które wyróżnia
urozmaicona rzeźba terenu. Wynika to z tego, iż położony jest na wspaniałych terenach
polodowcowych, będących dziełem ostatniego skandynawskiego lodowca sprzed 10 tysięcy
lat. Pozostawił on po sobie imponujące pasma moreny czołowej, wzgórza, pagórki, głębokie
doliny, jary i wąwozy. Pojezierze Drawskie jest silnie zróżnicowane hiposometrycznie,
najwyższe wzniesienie w Czarnkowie wynosi 223 m.n.p.m. a najniżej położony teren
w Ogartowie leży na wysokości 64 m.n.p.m. Przez centralną i północną część Pojezierza
przebiega rozległe pasmo wzniesień moreny czołowej. Obok wzgórz morenowych drugim
charakterystycznym elementem krajobrazu polodowcowego Pojezierza Drawskiego są
jeziora, których jest ponad 250 o powierzchni powyżej 1 ha. Największe skupiska jezior
występują
w
okolicach
Szczecinka
i
Czaplinka.
Przeważają
jeziora
rynnowe,
o charakterystycznym wydłużonym kształcie, nie brakuje też jezior moreny dennej, tzw.
oczek polodowcowych. Na Pojezierzu Drawskim swe źródła mają rzeki Przymorza: Rega
i Parsęta. Stąd też wypływają dwa największe dopływy Noteci: Gwda i Drawa, znane jako
atrakcyjne szlaki wodne.
Powiat Szczecinecki ma powierzchnię 1.754 km2 i jest trzecim co do wielkości powiatem
w województwie. Największym miastem jest Szczecinek (4848 ha), następne w kolejności
jest o ponad połowę mniejsze Borne Sulinowo (1815 ha) później Biały Bór (1282 ha),
a najmniejszym miastem są Barwice (750 ha).
2.3. Sytuacja demograficzna
Powiat Szczecinecki zamieszkuje 77053 osób, co daje pod względem ludności piąte
miejsce w województwie zachodniopomorskim. Potencjał ludnościowy powiatu jest
nierównomiernie rozłożony - ponad 50% ludności mieszka w gminie miejskiej Szczecinek.
Powiat Szczecinecki jest powiatem o bardzo niskiej gęstości zaludnienia, która wynosi 44
16
osób na km2 (w województwie zachodniopomorskim 74, a w Polsce 122 osoby), słabiej
zaludnione są w województwie tylko powiaty: drawski, choszczeński, koszaliński, łobeski
i wałecki. Gminy: wiejska Szczecinek, Biały Bór, Borne Sulinowo należą do największych
obszarowo w województwie zachodniopomorskim (zaraz po Wałczu) natomiast posiadają
małą
liczbę ludności. Szczegółowe zestawienie ilości mieszkańców w Powiecie
Szczecineckim obrazuje poniższa tabela.
Liczba ludności w poszczególnych gminach Powiatu Szczecineckiego.
Gmina
Stan ludności na dzień 31.12.2006r. Stan ludności na 31.12.2010r.
Szczecinek – miasto
40.045
39.081
Miasto i Gm. Barwice
9.340
8.766
Miasto i Gm. Borne Sul.
9.080
9.554
Gmina Grzmiąca
5.377
4.948
Miasto i Gm. Biały Bór
5.386
5.297
Gmina Szczecinek
10.425
9.407
RAZEM
79.653
80.806
2.4. Zadania powiatu w zakresie pomocy społecznej w zestawieniu z gminą
i województwem
Państwo nie jest w stanie w sposób scentralizowany zadowalająco zaspokajać
potrzeby socjalne. W związku z tym następuje decentralizacja władzy, co oznacza
przekazanie jej uprawnień na szczebel organizacji terenowej – samorząd terytorialny, jako
podmiot najbliższy socjalnej sytuacji swoich członków, ma najlepsze możliwości szerokiego
rozwiązywania ich potrzeb. Reforma samorządowa, która weszła w życie z dniem
1 stycznia1999 r., przyczyniła się do utworzenia samorządów powiatowych. Obowiązującym
aktem prawnym w tym zakresie jest ustawa o samorządzie terytorialnym. Podstawową
jednostką samorządu terytorialnego jest gmina tworzona przez wszystkich obywateli danego
terytorium.
Zarówno gmina, powiat, jak i województwo wykonują określone ustawami zadania publiczne
w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność oraz posiadają osobowość prawną. Zadania
powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin – samodzielność gminy i powiatu podlega
ochronie prawnej.
17
Do zadań samorządu terytorialnego należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym,
a w szczególności zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, m.in.: z zakresu zdrowia,
oświaty, kultury, pomocy społecznej, utrzymania dróg publicznych, ochrony porządku
i bezpieczeństwa publicznego.
Szczegółowe zadania dotyczące pomocy społecznej określa ustawa o pomocy
społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 65, poz. 554 ze zmianami).
Analizując ten akt prawny możemy określić, że do podstawowych zadań gmin należy:
• opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze
szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania
problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup
szczególnego ryzyka;
•
sporządzanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy społecznej;
•
udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego
pozbawionym;
•
przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych;
•
przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych;
•
przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych
w wyniku zdarzenia losowego;
•
przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia
zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom niemającym dochodu i możliwości
uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu
w Narodowym Funduszu Zdrowia;
•
przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowanego;
•
opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje
z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki
nad
długotrwale
lub
ciężko
chorym
członkiem
rodziny
oraz
wspólnie
niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem;
•
praca socjalna;
•
organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu
zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób
z zaburzeniami psychicznymi;
•
prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia
dziennego lub mieszkaniach chronionych;
18
• tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną;
• dożywianie dzieci;
•
sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym;
•
kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca
gminy w tym domu;
•
pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu
z zakładu karnego;
•
sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie,
również
w
formie
dokumentu
elektronicznego,
z
zastosowaniem
systemu
teleinformatycznego;
•
utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej, w tym zapewnienie środków na
wynagrodzenia pracowników;
• przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych;
• opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Do zadań własnych gminy należy:
•
przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych;
•
przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie
zasiłków, pożyczek oraz pomocy w naturze;
•
prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia
o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki;
•
podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych
potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych;
•
współpraca z powiatowym urzędem pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz
informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechniania informacji o usługach
poradnictwa zawodowego i o szkoleniach.
•
organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu
zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
•
przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych
z klęską żywiołową lub ekologiczną;
•
prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób
z zaburzeniami psychicznymi;
19
•
realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających
na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój
specjalistycznego wsparcia;
•
przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku
oraz niezbędnego ubrania cudzoziemcom, o których mowa w art. 5a;
•
przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku
i niezbędnego ubrania cudzoziemcom, którzy uzyskali zgodę na pobyt tolerowany na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
•
wypłacanie wynagrodzenia za sprawowanie opieki.
Do podstawowych zadań powiatu natomiast należy:
•
opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze
szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, wspierania osób
niepełnosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup
szczególnego ryzyka – po konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami;
•
prowadzenie specjalistycznego poradnictwa;
•
organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy pieniężnej na
częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci oraz wypłacanie
wynagrodzenia z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka albo świadczonej
opieki i wychowania niespokrewnionym z dzieckiem zawodowym rodzinom zastępczym;
•
zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym
opieki rodziców, w szczególności przez organizowanie i prowadzenie ośrodków
adopcyjno-opiekuńczych, placówek opiekuńczo-wychowawczych, dla dzieci i młodzieży,
w tym placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym, a także tworzenie
i wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie;
•
pokrywanie
kosztów
utrzymania
dzieci
z
terenu
powiatu,
umieszczonych
w całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych i w rodzinach zastępczych,
również na terenie innego powiatu;
•
przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki
osobom
opuszczającym
całodobowe
placówki
opiekuńczo-wychowawcze
typu
rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet
w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne
20
ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki
socjoterapii zapewniające całodobową opiekę lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze;
•
pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do
życia, młodzieży opuszczającej całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze typu
rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet
w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne
ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki
socjoterapii zapewniające całodobową opiekę lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze,
mających braki w przystosowaniu się;
•
pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub
ochronę uzupełniającą, mającym trudności w integracji ze środowiskiem;
•
prowadzenie
i
rozwój
infrastruktury
domów
pomocy
społecznej
o
zasięgu
ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób;
•
prowadzenie mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej niż jednej gminy oraz
powiatowych ośrodków wsparcia, w tym domów dla matek z małoletnimi dziećmi
i kobiet w ciąży, z wyłączeniem środowiskowych domów samopomocy i innych
ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
•
prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej;
•
udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach;
•
szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu;
•
doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych
pomocy społecznej z terenu powiatu;
•
podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb, w tym tworzenie
i realizacja programów osłonowych;
•
również
w
formie
dokumentu
elektronicznego,
z
zastosowaniem
systemu
•
sporządzanie bilansu potrzeb powiatu w zakresie pomocy społecznej;
•
utworzenie i utrzymywanie powiatowego centrum pomocy rodzinie, w tym zapewnienie
środków na wynagrodzenia pracowników;
•
pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub
ochronę uzupełniającą, w zakresie indywidualnego programu integracji, oraz opłacanie za
21
te osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym
ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia;
•
prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami
psychicznymi;
•
realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na
celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój
specjalistycznego wsparcia;
•
udzielanie cudzoziemcom, w zakresie interwencji kryzysowej;
•
finansowanie pobytu w całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz
w rodzinach zastępczych dzieciom cudzoziemców;
•
realizacja zadań z dziedziny przysposobienia międzynarodowego dzieci, w tym zlecanie
realizacji tych zadań podmiotom prowadzącym niepubliczne ośrodki adopcyjnoopiekuńcze wyznaczone
przez ministra
właściwego
do
spraw zabezpieczenia
społecznego.
Na uwagę zasługuje fakt, że od stycznia 2012 roku zadania z zakresu opieki zastępczej
zostaną wyłączone z ustawy o pomocy społecznej. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r.
o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wprowadza zasadnicze zmiany
w funkcjonowaniu pieczy zastępczej, co nie zmienia głównego założenia podmiotowości
dziecka i rodziny w systemie opiekuńczym. Zadania z zakresu wsparcia dziecka, rodziny
zastępczej i rodziców naturalnych pozostają w gestii organizatora rodzinnej pieczy zastępczej,
którym w powiecie szczecineckim jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.
Do zadań województwa należy:
•
opracowanie, aktualizowanie i realizacja strategii wojewódzkiej w zakresie polityki
społecznej będącej integralną częścią strategii rozwoju województwa obejmującej
w szczególności programy: przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, wyrównywania
szans osób niepełnosprawnych, pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania
problemów alkoholowych, współpracy z organizacjami pozarządowymi – po konsultacji
z powiatami;
•
organizowanie kształcenia, w tym prowadzenie publicznych szkół służb społecznych oraz
szkolenia zawodowego kadr pomocy społecznej;
•
rozpoznawanie przyczyn ubóstwa oraz opracowywanie regionalnych programów pomocy
społecznej wspierających samorządy lokalne w działaniach na rzecz ograniczania tego
zjawiska;
22
•
inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie pomocy społecznej;
•
organizowanie
i prowadzenie regionalnych jednostek organizacyjnych pomocy
społecznej;
•
prowadzenie banku danych o wolnych miejscach w całodobowych placówkach
opiekuńczo-wychowawczych na terenie województwa;
•
również
w
formie
dokumentu
elektronicznego,
z
zastosowaniem
systemu
•
sporządzanie bilansu potrzeb w zakresie pomocy społecznej i przekazywanie go
wojewodzie do dnia 1 marca każdego roku;
•
utworzenie i utrzymanie regionalnego ośrodka polityki społecznej, w tym zapewnienie
środków na wynagrodzenia pracowników.
Do zadań Wojewody należy:
•
ustalanie sposobu wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych
przez jednostki samorządu terytorialnego;
•
stwierdzenie zgodności programów naprawczych w zakresie osiągania standardów
w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz ocena stopnia ich realizacji;
•
wydawanie i cofanie zezwoleń lub zezwoleń warunkowych na prowadzenie domów
pomocy społecznej oraz wydawanie i cofanie zezwoleń na prowadzenie placówek
zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub
osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów
o działalności gospodarczej;
•
wydawanie i cofanie zezwoleń lub zezwoleń warunkowych na prowadzenie
całodobowych placówek opiekuńczo-wychowawczych;
•
prowadzenie rejestru domów pomocy społecznej, placówek zapewniających całodobową
opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku,
w tym prowadzonych na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, placówek
opiekuńczo-wychowawczych,
ośrodków
adopcyjno-opiekuńczych,
placówek
zapewniających miejsca noclegowe oraz jednostek specjalistycznego poradnictwa;
•
koordynowanie
działań w
zakresie
integracji cudzoziemców,
którzy uzyskali
w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, w szczególności
w
zakresie
wskazania
im
miejsca
zamieszkania,
oraz
prowadzenie
rejestru
zatwierdzonych indywidualnych programów integracji;
23
•
wyznaczanie, w uzgodnieniu ze starostami powiatów prowadzących ośrodki adopcyjnoopiekuńcze, ośrodka prowadzącego bank danych o dzieciach oczekujących na
przysposobienie i kandydatach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny
zastępczej oraz o rodzinach zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka;
•
realizacja
lub
zlecanie
jednostkom
samorządu
terytorialnego
lub
podmiotom
niepublicznym zadań wynikających z programów rządowych;
•
nadzór nad realizacją zadań samorządu gminnego, powiatowego i województwa, w tym
nad jakością działalności jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz nad
jakością usług, dla których minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego
określił standardy, w tym standardy opieki i wychowania, a także nad zgodnością
zatrudnienia pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z wymaganymi
kwalifikacjami;
•
nadzór pedagogiczny w odniesieniu do wychowawców i innych pracowników
pedagogicznych zatrudnionych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i ośrodkach
adopcyjno-opiekuńczych;
•
kontrola jakości usług, wykonywanych przez podmioty niepubliczne na podstawie
umowy z organami administracji rządowej i samorządowej;
•
kontrola jakości usług, wykonywanych przez domy pomocy społecznej prowadzone nie
na zlecenie organu jednostki samorządu terytorialnego przez podmioty niepubliczne;
•
kontrola placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym,
przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie
przepisów o działalności gospodarczej, w zakresie standardów usług socjalno-bytowych
i przestrzegania praw tych osób;
•
ocena stanu i efektywności pomocy społecznej, z uwzględnieniem bilansu potrzeb
sporządzonego przez samorząd województwa;
•
sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej ministrowi właściwemu do
spraw zabezpieczenia społecznego, również w formie dokumentu elektronicznego,
z zastosowaniem systemu teleinformatycznego;
•
realizacja zadań określanych przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego w zakresie utrzymania i rozwoju systemu informatycznego w jednostkach
organizacyjnych
pomocy społecznej w
województwie
oraz
współfinansowanie
i sprawowanie nadzoru nad jego funkcjonowaniem;
24
•
finansowe wspieranie programów w określonym przez wojewodę obszarze pomocy
społecznej, realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego lub podmioty
uprawnione;
•
koordynowanie, w ramach systemu pomocy społecznej, działań w zakresie zapobiegania
handlowi ludźmi oraz wsparcia udzielanego ofiarom handlu ludźmi.
2.5. Zadania powiatu w zakresie pomocy osobom niepełnosprawnym w zestawieniu
z zadaniami województwa
Zadania obejmujące zakres pomocy osobom niepełnosprawnym określone zostały
w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
z dnia 28 sierpnia 1997 r. (Dz. U. z 2011 r. Nr 171, poz. 1016).
Zgodnie z ww. aktem do zadań powiatu należy:
-
opracowywanie
i
realizacja
powiatowych programów
działań na
rzecz osób
niepełnosprawnych w zakresie:
a. rehabilitacji społecznej,
b. rehabilitacji zawodowej i zatrudniania,
c. przestrzegania praw osób niepełnosprawnych,
-
współpraca z instytucjami administracji rządowej i samorządowej w opracowywaniu
i realizowaniu programów,
-
podejmowanie działań zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności,
-
współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób
niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej tych osób,
-
dofinansowanie do:
a. uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych,
b. sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych,
c. zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze
przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów,
d. likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku
z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych,
e. rehabilitacji dzieci i młodzieży,
-
dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej,
-
pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych, ich szkolenie
oraz przekwalifikowanie,
25
-
kierowanie osób niepełnosprawnych, które wymagają specjalistycznego programu
szkolenia oraz rehabilitacji leczniczej i społecznej, do specjalistycznego ośrodka
szkoleniowo-rehabilitacyjnego lub innej placówki szkoleniowej,
-
współpraca z organami rentowymi w zakresie wynikającym z odrębnych przepisów,
-
doradztwo organizacyjno-prawne i ekonomiczne w zakresie działalności gospodarczej lub
rolniczej podejmowanej przez osoby niepełnosprawne,
-
współpraca z właściwym terenowo inspektorem pracy w zakresie oceny i kontroli miejsc
pracy osób niepełnosprawnych,
-
powołanie powiatowych zespołów d/s orzekania o niepełnosprawności.
Do zadań województwa natomiast należy:
-
opracowywanie i realizacja wojewódzkich programów dotyczących wyrównywania szans
osób niepełnosprawnych i przeciwdziałania ich wykluczeniu społecznemu,
-
opracowywanie i realizacja wojewódzkich programów pomocy w realizacji zadań na
rzecz zatrudniania osób niepełnosprawnych,
-
udzielanie pomocy zakładom pracy chronionej,
-
dofinansowanie budowy i rozbudowy obiektów służących rehabilitacji,
-
dofinansowanie kosztów tworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej,
-
współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób
niepełnosprawnych.
2.6. Zadania powiatu w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w zestawieniu
z zadaniami województwa
Zadania obejmujące zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie zostały
określone w Ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r.
(Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493 ze zmianami)
Zgodnie z ww. aktem do zadań gminy należy:
•
opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz
ochrony ofiar przemocy w rodzinie;
•
prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu
opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych
przemocą w rodzinie;
26
•
zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia;
•
tworzenie zespołów interdyscyplinarnych.
Do zadań powiatu należy:
•
opracowanie i realizacja powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie
oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie;
•
opracowanie i realizacja programów służących działaniom profilaktycznym mającym na
celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia
prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych
przemocą w rodzinie;
•
zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia;
•
zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach interwencji
kryzysowej.
•
tworzenie i prowadzenie specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy
w rodzinie;
•
opracowywanie i realizacja programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób
stosujących przemoc w rodzinie.
Do zadań Województwa należy:
•
opracowanie i realizacja wojewódzkiego programu przeciwdziałania przemocy
w rodzinie;
•
inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie;
•
opracowywanie ramowych programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie oraz
ramowych programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących
przemoc w rodzinie;
•
organizowanie szkoleń dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem
przemocy w rodzinie.
2.7. Współpraca podmiotów lokalnej pomocy społecznej
Na terenie Powiatu Szczecineckiego
znajduje się wiele instytucji i organizacji
pozarządowych działających na obszarze pomocy społecznej wśród, których znajduje się
również Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku. Należą do nich:
27
1. Instytucje publiczne funkcjonujące na terenie Powiatu Szczecineckiego i wykonujące
zadania zgodnie z określonymi ustawami:
-
Ośrodki Pomocy Społecznej,
-
Wielofunkcyjna Placówka Pomocy Rodzinie,
-
Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej,
-
Dom Pomocy Społecznej,
-
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Patronka”,
-
Środowiskowe Domy Samopomocy,
-
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna,
-
Sąd Rejonowy – Wydział Rodzinny i Nieletnich,
-
Komenda Powiatowa Policji,
-
Oddział Dziecięcy Szpitala Powiatowego,
-
Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy w Szczecinku,
-
Warsztaty Terapii Zajęciowej,
-
Powiatowy Urząd Pracy
Zakres współpracy określony jest ustawowymi zadaniami, jakie ma wykonywać dana
jednostka. Dotyczy również innych działań,
które podejmowane są w związku
z wynikającymi potrzebami społeczności lokalnej.
2. Organizacje pozarządowe działające na terenie Powiatu Szczecineckiego w obszarze
pomocy społecznej:
-
Barwickie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Lokalnych „Razem”
-
Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christiana
-
Harcerska Fundacja Pomocy Dzieciom im. hm. Aleksandra Kamińskiego
-
Polski Czerwony Krzyż Zarząd Rejonowy w Szczecinku
-
Polski Związek Niewidomych Okręg Zachodniopomorski Koło w Szczecinku
-
Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Zarząd Powiatowy w Szczecinku
-
Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło Terenowe
w Szczecinku
-
Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego Oddział Powiatowy w Szczecinku
-
Polskie Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii Oddział Terenowy Szczecinek
-
Stowarzyszenie „Atut”
-
Stowarzyszenie Fundusz „Tratwa”
-
Stowarzyszenie „Wojna z Trzema Schodami” w Koszalinie Oddział w Szczecinku
-
Stowarzyszenie Amazonek
28
-
Stowarzyszenie Mali Redemptoryści
-
Stowarzyszenie Na Rzecz Dzieci Niepełnosprawnych i Ich Rodziców „Promyk Nadziei”
-
Stowarzyszenie Na Rzecz Osób Z Zaburzeniami Psychicznymi „Wsparcie”
-
Stowarzyszenie Osób Działających Na Rzecz Usprawnienia Chorych Na Stwardnienie
Rozsiane i Osób Niepełnosprawnych „Na pomoc” w Bornem Sulinowie
-
Stowarzyszenie Pomoc Nieuleczalnie Chorym i Bezdomnym „Pro Bono”
-
Stowarzyszenie Rodziców i Opiekunów Chorych z Zespołem Downa Oddział Terenowy
w Szczecinku
-
Fundacja Pomocy Rodzinie w Szczecinku
-
Szczecineckie Stowarzyszenie Rodzin Zastępczych i Ich Przyjaciół
-
Szczecinecka Fundacja Osób Poszkodowanych w Wypadkach Komunikacyjnych
-
Fundacja im. S. Karłowskiego w Juchowie.
-
Stowarzyszenie „Wyprzedzić czas” przy Domu Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie
Wszystkie te instytucje wzajemnie ze sobą współpracują działając na rzecz osób
i rodzin wymagających wsparcia. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie często pełni rolę
koordynatora realizacji podejmowanych działań.
Dodatkowo w wykonywaniu swoich zadań Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
w Szczecinku współpracuje z: Zachodniopomorskim Urzędem Wojewódzkim, powiatowymi
centrami pomocy rodzinie powiatów ościennych, lokalną służbą zdrowia, lokalnymi
instytucjami kulturalno-sportowymi, oświatą, służbami mundurowymi i sądem.
Cały system, jaki tworzą powyższe jednostki ma na celu skuteczne wspieranie osób i rodzin
w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać
wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia.
2.8. Zjawiska społeczne zagrażające mieszkańcom powiatu
W polityce społecznej terminem problemy społeczne oznacza się wszelkiego rodzaju
dolegliwości, zakłócenia, niedogodności występujące w życiu zbiorowym.
Kwestia społeczna to:
-
szczególna dolegliwość dla potencjału osobowego społeczeństwa,
-
następstwo
niedostosowania
sposobu,
w
jaki
funkcjonuje
społeczeństwo,
do
podstawowych potrzeb indywidualnych i zbiorowych,
-
zjawisko niemożliwe do rozwiązania siłami pojedynczych grup ludzkich.
29
W węższym znaczeniu termin „kwestia społeczna” oznacza konkretny problem o szczególnie
wysokim stopniu dolegliwości dla życia i współdziałania członków społeczności. W szerszym
znaczeniu kwestia społeczna oznacza przeciwieństwo pomiędzy zasadami obowiązującymi
w danym społeczeństwie, formacji ustrojowej, czy nawet cywilizacji, a dążeniami jednostek
i zbiorowości do godnego życia. Mechanizmów powstawania problemów społecznych
upatrywać należy w funkcjonowaniu społeczeństwa. Są nimi przede wszystkim:
-
dezorganizacja społeczeństwa,
-
gwałtowna zmiana społeczna,
-
opóźnienia kulturowe,
-
przemiany gospodarcze wyprzedzające przemiany myślenia i działania,
-
złe funkcjonowanie instytucji publicznych czy administracyjnych,
-
dysfunkcjonalność instytucji społecznych,
-
dominacja grup społecznych, wyzysk, eksploatacja,
-
nierówności społeczne, niesprawiedliwość społeczna,
-
złe funkcjonowanie instytucji edukacyjnych,
-
nieprzystosowanie do pełnienia określonych ról społecznych.
3. Diagnoza potrzeb społecznych w Powiecie Szczecineckim wraz
z prognozą zmian w zakresie objętym strategią
3.1. Niepełnosprawność
Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania
i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej
korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy.
Rehabilitacja
społeczna
natomiast
ma
na
celu
umożliwienie
osobom
niepełnosprawnym uczestnictwo w życiu społecznym. Mówiąc o osobach niepełnosprawnych
mamy na uwadze przede wszystkim ludzi, których organizmy są dysfunkcyjne (co oznacza
utratę zdolności do wypełniania właściwych im funkcji):
1. Osoby z niepełnosprawnością sensoryczną – uszkodzenia narządów zmysłowych, do
których należą:
a) osoby niewidome i słabo widzące
b) osoby niesłyszące i słabo słyszące
30
2. Osoby z niepełnosprawnością fizyczną, do których należą:
a) osoby z niepełnosprawnością motoryczną – z uszkodzeniem narządu ruchu
b) osoby z przewlekłymi schorzeniami narządów wewnętrznych
3. Osoby z niepełnosprawnością psychiczną, do których należą:
a) osoby umysłowo upośledzone z niepełnosprawnością intelektualną
b) osoby psychicznie chore z zaburzeniami osobowości i zachowania
c) osoby cierpiące na epilepsję – z zaburzeniami świadomości
4. Osoby z
niepełnosprawnością
złożoną,
a
więc
dotknięte
więcej
niż
jedną
niepełnosprawnością.
Populacja osób niepełnosprawnych zamieszkałych na terenie powiatu szczecineckiego
to prawie 16,5 % ogółu jego mieszkańców. Różnorodność problemów jakie rodzi
niepełnosprawność uzasadnia to, że grupa ta zajmuje szczególne miejsce w polityce
społecznej nie tylko państwa ale także samorządów. Rozwiązywanie problemów osób
niepełnosprawnych stanowi jedno z najważniejszych zadań administracji publicznej
wszystkich szczebli. Działania w tym zakresie powinny być realizowane w ramach
zintegrowanego systemu, w którym równorzędnym partnerem administracji powinny być
pozostałe organizacje i instytucje należące do różnych sektorów życia publicznego jak na
przykład organizacje pozarządowe, kościoły, związki wyznaniowe, podmioty gospodarcze
itp.
Szczególnie istotna rola przypada w tym systemie samorządom lokalnym, w tym
powiatom. Stąd więc opracowanie i realizacja Powiatowego Programu Działań na Rzecz
Osób Niepełnosprawnych ma wytyczyć kierunki oraz przedstawić systemowe propozycje
rozwiązań w zakresie aktywnej polityki społecznej wobec osób niepełnosprawnych, wspierać
i umacniać ich prawa, eliminować wszelkie przejawy dyskryminacji.
Generalna zasada to integracja osób niepełnosprawnych w środowisku lokalnym oraz
likwidowanie
wszelkich
barier
psychologicznych,
społecznych,
technicznych,
architektonicznych, w komunikowaniu się i innych. W działaniach lokalnych ważna jest też
opieka socjalna i bytowa nad osobami niepełnosprawnymi, pomoc i doradztwo w zakresie
przysługujących uprawnień i wszelkich dostępnych form pomocy.
Zamysłem przy tworzeniu strategii było nadanie niektórym działaniom kilku równorzędnych
priorytetowych kierunków. Dążenie do poprawy jakości życia niepełnosprawnych
mieszkańców powiatu nie jest bowiem skuteczne bez jednoczesnych działań w zakresie
leczenia i pomocy terapeutycznej, profilaktyki i oświaty zdrowotnej, wczesnej interwencji
oraz przeciwdziałania sytuacjom kryzysowym związanym z powstawaniem
31
niepełnosprawności,
oświaty
i
kształcenia,
zatrudniania,
poradnictwa
i
szkolenia
zawodowego, integracji społecznej i dostosowania środowiska życia codziennego do potrzeb
osób niepełnosprawnych, ochrony socjalnej i ekonomicznej.
Zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej są realizowane w oparciu
o ustawę i są zgodne z
uchwałami Rady Powiatu dotyczącymi podziału środków
Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, otrzymywanych wg.
algorytmu przez powiat. Środki te stanowią podstawę finansowania zadań programowych,
przede wszystkim w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej.
Polityka społeczna wobec osób niepełnosprawnych to ogół działań podmiotów
publicznych, organizacji pozarządowych, mających na celu wyrównywanie nieuzasadnionych
różnic
socjalnych,
asekurowanie
wobec
ryzyk
życiowych
oraz
tworzenie
szans
funkcjonowania osób niepełnosprawnych we wszystkich dziedzinach życia gospodarczego
i społecznego, umożliwiających ich pełną integrację ze społeczeństwem.
Rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działań, w szczególności
organizacyjnych,
leczniczych,
psychologicznych,
technicznych,
szkoleniowych,
edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym uczestnictwie
tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji
społecznej.
Rehabilitacja społeczna, czyli umożliwienie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa
w życiu społecznym to:
•
wyrabianie zaradności osobistej i aktywności,
•
wyrabianie umiejętności samodzielnego odgrywania ról społecznych,
•
likwidacja barier, w szczególności architektonicznych, transportowych, technicznych,
w komunikowaniu się i dostępie do informacji,
•
kształtowanie postaw prointegracyjnych w społeczeństwie.
Do form aktywności zalicza się uczestnictwo osób niepełnosprawnych w:
•
warsztatach terapii zajęciowej,
•
turnusach rehabilitacyjnych.
Do zadań realizowanych przez samorząd powiatowy z zakresu rehabilitacji społecznej należy
w szczególności:
1. dofinansowanie do prowadzenia warsztatów terapii zajęciowej
2. dofinansowanie do uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych
3. dofinansowanie do likwidacji barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu
32
4. dofinansowanie do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, pomocniczego i ortopedycznego
5. działania w zakresie dofinansowania do sportu, kultury, turystyki i rekreacji osób
niepełnosprawnych
W latach ubiegłych przeznaczono na poszczególne zadania z zakresu rehabilitacji społecznej i
zawodowej środki, o których mowa w poniższej tabeli:
WYSZCZEGÓLNIENIE
Rok 2009
Rok 2010
Rok 2011
stan na maj 2011r.
Finansowanie kosztów szkoleń
organizowanych przez kierownika
powiatowego urzędu pracy
Dotacje na rozpoczęcie działalności
gospodarczej lub rolniczej
Zwrot wydatków na instrumenty
i usługi rynku pracy na rzecz osób
niepełnosprawnych poszukujących
pracy i nie pozostających w
zatrudnieniu
Dokonywanie zwrotu kosztów
wyposażenia stanowiska pracy
osoby niepełnosprawnej
Dokonywanie zwrotu kosztów
wynagrodzenia osoby
niepełnosprawnej
Dofinansowanie kosztów działania
WTZ powstałych w latach
poprzednich
Dofinansowanie uczestnictwa w
turnusach rehabilitacyjnych
Dofinansowanie likwidacji barier
architektonicznych, w
komunikowaniu się i technicznych
Dofinansowanie zaopatrzenia w
sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty
ortopedyczne i środki pomocnicze
przyznane osobom
niepełnosprawnym.
Dofinansowanie zadań z zakresu
rehabilitacji zlecanym przez
samorząd powiatowy organizacjom
pozarządowym
Dofinansowanie sportu, kultury,
rekreacji i turystyki osób
niepełnosprawnych
RAZEM
8.150,00
0
5.000,00
0
46.000,00
30.000,00
19.880,00
0
0
323.981,00
230.000,00
145.000,00
109.000,00
-
-
1.035.720,00
1.035.720,00
1.035.720,00
132.637,00
199.053,00
277.811,00
157.574,00
95.822,29
47.946,00
320.315,00
213.677,71
300.000,00
30.000,00
20.000,00
0
30.723,00
41.706,00
10.000,00
2.167.980,00
1.881.979,00
1.851.477,00
źródło: uchwały Rady Powiatu w Szczecinku
33
Prognoza
zmian
w
działaniach
związanych
z
problematyką
niepełnosprawności
ukierunkowana jest na:
-
wzrost zaangażowania osób niepełnosprawnych w życie społeczne i zawodowe,
-
podniesienie jakości życia osób niepełnosprawnych,
-
wzrost świadomości społecznej w zakresie potrzeb osób niepełnosprawnych,
-
zaspokajanie niezbędnych potrzeb osób niepełnosprawnych,
-
zintegrowanie działań instytucji, organizacji pozarządowych i innych podmiotów na rzecz
osób niepełnosprawnych.
3.2. Opieka nad dzieckiem i rodziną
Placówka opiekuńczo-wychowawcza zapewnia dzieciom i młodzieży pozbawionym
częściowo i całkowicie opieki rodzicielskiej dzienną lub całodobową, ciągłą lub okresową
opiekę i wychowanie, jak również wspiera działania rodziców w wychowaniu i sprawowaniu
opieki. Placówki zaspokajają potrzeby bytowe, rozwojowe, emocjonalne, społeczne
i religijne. Obowiązkiem placówki jest zapewnienie przysługujących świadczeń zdrowotnych
i kształcenia.
Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r.
roku w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. z 2007 r. Nr 201, poz. 1455),
podzielono placówki ze względu na ich specyfikę działań.
I tak placówki opiekuńczo-wychowawcze dzielą się na:
1. Placówki wsparcia dziennego.
2. Placówki interwencyjne.
3. Placówki rodzinne.
4. Placówki socjalizacyjne.
Na terenie Powiatu Szczecineckiego funkcjonuje jedna placówka opiekuńczo wychowawcza typu socjalizacyjnego, przeznaczona dla 30 dzieci, specjalizująca się w opiece
nad dziećmi z utrudnioną socjalizacją. Placówka Socjalizacyjna „Szansa” sprawuje
całodobową opiekę nad dziećmi całkowicie lub częściowo pozbawionymi opieki
rodzicielskiej. Realizowane zadania wynikają
z opracowanego
planu opiekuńczo-
wychowawczo-dydaktycznego, którego głównym założeniem jest:
- indywidualna praca z dzieckiem w kierunku:
a. wyrównywania opóźnień rozwojowych i szkolnych
b. rozwijania indywidualnych zdolności i potencjału dziecka
34
c. ukształtowania i utrwalania umiejętności społecznych, umiejętności nawiązywania
kontaktów, radzenia sobie z agresją, wzrastania poczucia odpowiedzialności za własne czyny
d. kształtowanie umiejętności praktycznych, niezbędnych w życiu codziennym
e. wszechstronnego przygotowania do samodzielnego życia poza placówką po osiągnięciu
pełnoletniości.
Na terenie Powiatu Szczecineckiego działa Świetlica Socjoterapeutyczna „Tratwa” ,
Młodzieżowe Ognisko Wychowawcze TPD oraz Świetlica Środowiskowa prowadzona przez
Zgromadzenie Sióstr Niepokalanek. Istnieje także szereg świetlic środowiskowych, które
w znacznym stopniu wspomagają wychowanie i rozwój małoletnich. Do podstawowych
celów działania tych organizacji należy m.in: zapewnienie opieki wychowawczej,
eliminowanie braków dydaktycznych, eliminowanie zaburzeń zachowania, rozwijanie
zainteresowań i uzdolnień wychowanków. W ramach swojej działalności świetlice udzielają
pomocy w zakresie: dożywiania, pomocy w nauce, organizowania wypoczynku letniego
i zimowego, wspierania rodzin wychowanków. Pomoc rodzinie i dziecku organizowana jest
również w ramach działalności poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której głównych
zadań należy przede wszystkim: wspomaganie rozwoju psychofizycznego i efektywności
uczenia się dzieci i młodzieży, udzielanie dzieciom i młodzieży oraz ich rodzicom lub
opiekunom, nauczycielom i wychowawcom pomocy psychologicznej, pedagogicznej,
logopedycznej i rehabilitacyjnej, udzielanie pomocy przedszkolom, szkołom i placówkom,
a także pomoc uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu.
Poradnia Pedagogiczno-Psychologiczna realizuje swoje zadania poprzez prowadzenie
działalności:
diagnostycznej,
konsultacyjno-doradczej,
terapeutycznej,
mediacyjnej,
interwencyjnej, profilaktycznej i informacyjnej.
Zadania związane z opieką nad dzieckiem i rodziną wiążą się także z rodzinną opieką
zastępczą, której prowadzenie leży w kompetencjach Powiatowego Centrum Pomocy
Rodzinie i realizowane jest w chwili obecnej na podstawie ustawy o pomocy społecznej, a od
stycznia 2011 r. na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Rodzina zastępcza to forma opieki nad dzieckiem, które tymczasowo lub trwale pozbawione
jest opieki (pieczy) rodziców własnych. Opieka w ramach rodziny zastępczej to dobrowolny
akt opiekuńczy wobec dziecka usankcjonowany postanowieniem sądowym. Do rodziny
zastępczej trafić mogą dzieci, których rodzicom została ograniczona lub zawieszona władza
rodzicielska. W wielu przypadkach do opieki zastępczej trafiają również dzieci, których
rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej. Ograniczenie władzy rodzicielskiej
(najczęściej występujące) poprzez umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej skutkuje
35
przeniesieniem na opiekunów zastępczych wszelkich atrybutów bieżącej pieczy (codziennej
opieki i troski) nad dzieckiem, natomiast obszar tzw. reprezentacji ustawowej (podejmowanie
względem dziecka wszystkich ważnych decyzji życiowych) nadal jest w „rękach” rodziców
naturalnych.
Na każde dziecko objęte opieką zastępczą przeznacza się określone środki finansowe.
Opieka zastępcza powinna trwać tak długo, aż ustaną (skutecznie) przyczyny kryzysu rodziny
własnej dziecka będące podstawą do orzeczenia umieszczenia dziecka w opiece poza rodziną
własną. Rodzina zastępcza powinna zapewnić dziecku warunki rozwoju i wychowania
odpowiednie do jego stanu zdrowia i poziomu rozwoju, w tym: odpowiednie warunki bytowe,
możliwości rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego, możliwości zaspokojenia
indywidualnych potrzeb dziecka, możliwość właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań oraz
odpowiednie
warunki
do
wypoczynku
a
także
organizacji
czasu
wolnego.
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżonkom lub osobie nie
pozostającej w związku małżeńskim, jeżeli osoby te spełniają następujące warunki:
§
dają rękojmię należytego wykonywania zadań rodziny zastępczej;
§
mają stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej;
§
korzystają z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
§
nie są lub nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, nie są ograniczeni we władzy
rodzicielskiej ani też władza rodzicielska nie została im zawieszona;
§
wywiązują się z obowiązku łożenia na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby, gdy
ciąży na nich taki obowiązek z mocy prawa lub orzeczenia sądu;
§
nie są chore na chorobę uniemożliwiającą właściwą opiekę nad dzieckiem, co zostało
stwierdzone zaświadczeniem lekarskim;
§
mają odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło utrzymania;
§
uzyskały pozytywną opinię ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na
miejsce zamieszkania.
Rozróżniamy kilka rodzajów rodzin zastępczych:
§
spokrewnione z dzieckiem
§
niespokrewnione z dzieckiem
§
zawodowe
- wielodzietne
- specjalistyczne
- o charakterze pogotowia rodzinnego
36
Prognoza zmian w działaniach związanych z opieką nad dzieckiem i rodziną ukierunkowana
jest na:
-
wzmocnienie funkcji opiekuńczo-wychowawczych rodzin naturalnych,
-
poprawę warunków bytowych rodzin naturalnych,
-
rozwój rodzicielstwa zastępczego,
-
standaryzację instytucjonalnej pieczy zastępczej,
-
zapobieganie wykluczeniu społecznemu,
-
zintegrowanie działań instytucji, organizacji pozarządowych i innych podmiotów na rzecz
pomocy osobom potrzebującym ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb rodzin i dzieci.
3.3. Bezrobocie
Rozpoczęty w końcu 1989 r. proces transformacji gospodarki polskiej spowodował
zasadnicze zmiany w funkcjonowaniu rynku pracy.
Zmiany struktury gospodarki zapoczątkowane w bardzo trudnych warunkach wewnętrznych
i zewnętrznych przebiegały w sposób gwałtowny. Początkom gospodarki rynkowej zaczęło
towarzyszyć zjawisko bezrobocia. Głównymi przyczynami szybkiego wzrostu bezrobocia na
początku lat dziewięćdziesiątych były strukturalne i ustrojowe przemiany.
W procesie prywatyzacji pokładano wielkie nadzieje, gdyż wpływając na wzrost inwestycji
miała ona spowodować wzrost zatrudnienia. Poważną barierą na drodze przekształceń były
niestabilne rządy, niedobór kapitałów, brak odpowiednich do istniejących warunków
programów działania i środków na ich realizację.
Bezrobocie jako poważny problem społeczny, ekonomiczny i polityczny spowoduje
powstawanie nowych sytuacji w gospodarce państwa, życiu rodzinnym i prywatnym nie tylko
ludzi, którzy utracili pracę, ale także ich rodzin. W budżecie państwa stale muszą być
uwzględniane ogromne sumy na zasiłki i aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu.
Administracja państwowa, organizacje zawodowe i samorządowe stają wciąż wobec nowych
zadań, które mają pomóc zwiększyć intensywność oraz skuteczność działania w zakresie
przeciwdziałania bezrobociu.
Sytuacja jednostki na rynku pracy jest jednym z ważniejszych czynników
decydujących o statusie społecznym (uwzględniając w tym również sytuację materialną jej
rodziny). Obecność w rodzinie osoby bezrobotnej, trzykrotnie zwiększa prawdopodobieństwo
popadnięcia w skrajne ubóstwo. Niski poziom dochodów determinuje poziom życia rodziny,
poczynając od zaspokojenia potrzeb w zakresie żywienia czy ochrony zdrowia, a kończąc na
zapewnieniu dzieciom wykształcenia. Długotrwałe bezrobocie wpływa zatem negatywnie na
37
proces socjalizacji młodego pokolenia, powodując obniżanie poziomu wykształcenia
i dziedziczenie bezrobocia przez dzieci z rodzin dotkniętych tym problemem. Dodatkowo
z trudnej sytuacji materialnej często wynika zaniżona samoocena członków rodziny oraz
upośledzony system norm i wartości przekazywanych młodszemu pokoleniu.
Według stanu na dzień 31.12.2010 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Szczecinku
zarejestrowanych było 7.298 osób bezrobotnych. W porównaniu do stanu na koniec roku
2009 nastąpił spadek ilości bezrobotnych tylko o 5 osób. W trakcie roku 2010 w Powiatowym
Urzędzie Pracy w Szczecinku zarejestrowało się 11.934 osób bezrobotnych, a wyrejestrowało
11.939, w tym z powodu podjęcia pracy 4.973 osób (45,6%). Wśród nowo rejestrujących się
bezrobotnych 0,1% stanowiły osoby zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy.
Od stycznia do grudnia 2010 roku ogólna liczba bezrobotnych przedstawiała się następująco:
Źródło: raport roczny Powiatowego urzędu Pracy w Szczecinku za rok 2010
Wśród bezrobotnych (zgodnie ze stanem na 31.12.2010 r.) dość liczną grupą są osoby
niepełnosprawne, które stanowią 5,5% ogółu zarejestrowanych osób. Niepełnosprawne kobiety to
aż 57,9%, natomiast prawo do zasiłku, w tej grupie, posiada tylko 24,5%. W ostatnim dniu
grudnia 2010 r. w ewidencji Urzędu zarejestrowanych było 146 osób niepełnosprawnych
38
poszukujących pracy. Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku na bieżąco prowadzi aktywizację
zawodową osób niepełnosprawnych poprzez:
•
Organizowanie szkoleń dla osób niepełnosprawnych,
•
Przyznawanie środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej,
•
Uczestnictwo
w
projekcie
„Trener
Pracy
–
zatrudnienie
wspomagane
osób
niepełnosprawnych”,
•
Doradztwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych.
Struktura przestrzenna bezrobocia – procentowy udział gmin w liczbie bezrobotnych:
Wyszczególnienie
Rok 2010
I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał
Miasto Szczecinek
42
43
43
42
Gmina Szczecinek
15
16
16
15
Gmina Grzmiąca
8
8
8
8
Miasto i Gmina Borne Sulinowo
11
11
11
11
Miasto i Gmina Biały Bór
9
8
8
8
Miasto i Gmina Barwice
15
14
14
16
100
100
100
100
Razem
Porównując dane w poszczególnych gminach dotyczące liczby bezrobotnych do
ludności w wieku produkcyjnym, wyraźnie zauważalny jest najwyższy wskaźnik bezrobocia
w gminie Barwice (20,3%) i najniższy w mieście Szczecinek (12,2%)
Mając na uwadze dużą stopę bezrobocia, która występuje w Powiecie Szczecineckim
(25,7 %) Powiatowy Urząd Pracy realizuje szereg działań mających na celu zmniejszenie
zjawiska bezrobocia i stworzenie bezrobotnym nowych miejsc pracy. Prowadzonych jest
szereg szkoleń dla osób bezrobotnych, podejmowanie są działania mające na celu aktywizację
zawodową młodzieży, zatrudniane są osoby w ramach prac interwencyjnych i robót
publicznych. Poniższe tabele przedstawiają szczegółowo wymienione zagadnienia.
39
Szkolenia
L.p
Gmina
Ilość przeszkolonych osób
Rok 2009
Rok 2010
1
Miasto Szczecinek
307
334
2
Gmina Szczecinek
86
76
3
Gmina Barwice
65
44
4
Gmina Biały Bór
25
41
5
Gmina Borne Sulinowo
43
63
6
Gmina Grzmiąca
29
31
Razem
555
589
Prace interwencyjne
L.p
Gmina
Liczba zatrudnionych osób
Rok 2009
Rok 2010
1
Miasto Szczecinek
245
245
2
Gmina Szczecinek
25
13
3
Gmina Barwice
37
59
4
Gmina Biały Bór
29
73
5
68
98
6
Gmina Grzmiąca
15
7
319
495
Razem
Źródło: dane PUP w Szczecinku
Roboty publiczne
L.p
Gmina
Rok 2009
Rok 2010
1
Miasto Szczecinek
141
273
2
Gmina Szczecinek
154
156
3
Gmina Barwice
244
511
4
Gmina Biały Bór
130
162
5
137
196
6
Gmina Grzmiąca
190
291
Razem
996
1589
40
Staże i studia podyplomowe
L.p
Rodzaj aktywizacji
Rok 2009
Rok 2010
1
Staże
605
762
2
Studia podyplomowe
16
10
Razem
621
772
Duże zaangażowanie Powiatowego Urzędu Pracy w realizację aktywnych form
pomocy w Szczecinku jest wspomagane przez działania podejmowane przez doradców
zawodowych. Podstawowym zadaniem pracowników Zespołu Poradnictwa Zawodowego jest
wspomaganie osób bezrobotnych w świadomym wyborze planów zawodowych, kierunków
doskonalenia i szkolenia zawodowego, zmiany kwalifikacji zawodowych.
Zmieniająca się struktura bezrobotnych - stale zwiększająca się liczba osób
długotrwale bezrobotnych, osób, które utraciły dotychczasowe kwalifikacje bądź ich nie
posiadały - generowała konieczność pracy doradczej, stąd rok 2010 był okresem pogłębionej
pracy z klientem, wymagającej zwiększonej pracy w celu prawidłowego zdiagnozowania
możliwości i pomocy klientowi w powrocie na rynek pracy.
Metody pracy doradcy zawodowego obejmują przede wszystkim indywidualne
i grupowe poradnictwo zawodowe, oraz indywidualną i grupową informację zawodową.
W roku 2010 Powiatowy Urząd Pracy miał do czynienia z wejściem w życie
znaczących zmian do Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy.
W codzienność działań wpisało się aktywne pozyskiwanie środków
finansowych z dodatkowych źródeł (tj. Europejski Fundusz Społeczny, rezerwa Marszałka
Województwa oraz ministra Pracy i Polityki Społecznej w zakresie Funduszu Pracy) a także
współpraca ze społecznymi partnerami rynku pracy. Pozyskiwane środki z funduszy
Europejskich znacząco wzbogaciły działanie na rzecz przeciwdziałania bezrobociu
w Powiecie Szczecineckim. I tak pozyskano środki głównie na:
Ø PRACE INTERWENCYJNE
- przyznany limit środków FP na 2010 r. - 2 721 217,61 zł
- przyznany limit środków EFS na 2010 r. - 72 734,05 zł
Ø STAŻ
W 2010 r. zawarto z organizatorami stażu 492 umowy z tego:
- w ramach FP - 301 umów
41
- w ramach działania 6.1.3. „ EFS” - 191 umów
W ramach zawartych umów skierowano łącznie 762 bezrobotnych (502 kobiety), w tym:
- w ramach FP - 458 osób, w tym 300 kobiet,
- w ramach działania 6.1.3 „ EFS” - 304 osoby, w tym 202 kobiety.
Ogółem staż zakończyło 626 osób z tego:
- z umów zawartych w 2009 r. - 219 osób
- z FP - 152 osoby
- w ramach programu 6.1.3. „EFS”- 255 osób
Ø DOTACJA - ŚRODKI NA ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ DLA
OSOBY BEZROBOTNEJ
W 2010 roku 340 osób otrzymało środki na podjęcie działalności gospodarczej, które
pochodziły z Funduszu Pracy oraz Europejskiego Funduszu Społecznego w łącznej kwocie
6.225.743,08 złotych, w tym :
- FP na kwotę 3.124,906,76 zł – dotację otrzymano 171 osób
- EFS na kwotę 3.100.836,32 zł – dotację otrzymano 169 osób
Ø REFUNDACJA KOSZTÓW WYPOSAŻENIA LUB DOPOSAŻENIA STANOWISKA
PRACY DLA SKIEROWANEGO BEZROBOTNEGO
W 2010 roku zawarto 139 umów dotyczących refundacji kosztów wyposażenia 230
dodatkowych miejsc pracy dla osób bezrobotnych, w łącznej kwocie 4.242.600,00 złotych,
w tym:
- w ramach FP - 114 umów skierowano 190 osób
- w ramach EFS - 25 umów skierowano 40 osób
Ø SZKOLENIA
W roku 2010 na szkolenia skierowano ogółem 597 osoby, w tym:
- Fundusz Pracy: 182 osoby – poniesione koszty to 226.836,97 zł
- EFS: 415 osób – poniesione koszty to 1.318.954,89 zł
Koszty poniesione z FP i EFS na szkolenia ogółem: 1.545.791,86 zł
Kolejnym bardzo ważnym zadaniem, także z punktu widzenia pomocy społecznej,
które realizuje Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku jest, refundacja kosztów opieki nad
dzieckiem lub dziećmi do 7 lat lub opieki nad osobą zależną. Realizacja powyższego zadania
pozwala na zmniejszanie liczby osób, które z uwagi na to, że mają pod swoją opieką dzieci
bądź osoby, nad którymi muszą pełnić całodobową opiekę, nie mogą podjąć zatrudnienia,
stażu lub nie mogą doskonalić swoich umiejętności zawodowych.
42
Refundacja kosztów opieki nad dzieckiem do lat 7 lub osobą zależną przysługuje
osobie bezrobotnej, która samotnie wychowuje dziecko do lat 7 lub pełni opiekę nad osobą
zależną. Refundacja taka, może obejmować okres do 6 miesięcy i jest przyznawana
w przypadku skierowania osoby bezrobotnej na staż, przygotowanie zawodowe dorosłych lub
szkolenie.
W 2010 roku, 40 osób skorzystało z tej formy pomocy.
Ogółem na refundacje opieki nad dzieckiem w 2010 r. wykorzystano środki w wysokości:
50 593,15 zł.
Poniższa tabela przedstawia ilość osób, które korzystały z tej formy aktywizacji oraz środki
poniesione w poszczególnych gminach Powiatu Szczecineckiego.
Miasto/ Gmina
Ilość osób Wykorzystanie środków w 2010
Barwice
3
3.566,30
Biały Bór
0
0,00
Borne Sulinowo
1
1.295,07
Grzmiąca
2
2.928,42
Szczecinek gmina
6
8.704,45
Szczecinek miasto
28
34.098,91
Razem:
40
50.593,15
Propozycje kierunków działań mających na celu złagodzenie zjawiska bezrobocia
w Powiecie Szczecineckim:
I. Podejmowanie działań na rzecz rozwoju gospodarczego.
Cele:
•
poprawa infrastruktury drogowej powiatu,
•
rozwój sieci wodno – kanalizacyjnej wraz z oczyszczalniami ścieków,
•
realizacja kompleksowego programu zabezpieczenia energetycznego powiatu przez
rozwój gazownictwa, energetyki i ciepłownictwa,
•
rozwój telefonii przewodowej i bezprzewodowej,
•
tworzenie warunków dla rozwoju budownictwa i racjonalnego zagospodarowania
przestrzennego.
Planowane efekty:
43
•
rozszerzenie
oferty
gmin
dotyczącej
terenów
uzbrojonych
przeznaczonych
do sprzedaży bądź dzierżawy,
•
pozyskanie nowych inwestorów,
•
powstanie nowych miejsc pracy przy budowie infrastruktury oraz jej utrzymaniu,
•
powstanie nowych miejsc pracy w budownictwie oraz innych zakładach przemysłowych,
handlowych i usługowych.
II. Aktywizacja rynku pracy.
1. Działania na rzecz zwiększenia zatrudnienia i zmniejszenia stanu bezrobocia.
Cele:
•
świadczenie i stałe doskonalenie usług pośrednictwa pracy,
•
realizacja usług na rzecz łagodzenia skutków zwolnień grupowych,
•
tworzenie miejsc pracy w ramach prac interwencyjnych i robót publicznych,
•
udzielanie dotacji osobom bezrobotnym na podjęcie działalności gospodarczej,
•
refundowanie podmiotom gospodarczym kosztów wyposażenia i doposażenia stanowisk
pracy dla bezrobotnych.
•
kierowanie młodych osób bezrobotnych na staże do pracodawców w celu zdobycia
pierwszych doświadczeń zawodowych,
Planowane efekty:
•
zmniejszenie ilości osób bezrobotnych,
•
pozyskanie do współpracy nowych pracodawców,
•
przygotowanie osób objętych zwolnieniami grupowymi do ponownego wejścia na rynek
pracy i aktywnego poszukiwania pracy,
•
tworzenie przez bezrobotnych własnych firm,
•
zwiększenie poziomu zatrudnienia ludzi w młodym wieku,
•
zdobywanie pierwszych doświadczeń zawodowych przez osoby w młodym wieku.
2. Przedsięwzięcia na rzecz poprawy mobilności zatrudnieniowej bezrobotnych.
Cele:
•
wzbogacenie oferty edukacyjnej szkół,
•
dostosowanie kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy,
•
organizowanie szkoleń dla bezrobotnych,
•
świadczenie usług z zakresu poradnictwa zawodowego,
44
•
kształtowanie aktywnej postawy osób bezrobotnych i poszukujących pracy poprzez
naukę aktywnego poszukiwania pracy.
Planowane efekty:
•
lepsze dostosowanie wykształcenia absolwentów do potrzeb rynku pracy,
•
dostosowanie kwalifikacji osób bezrobotnych i poszukujących pracy do oczekiwań
pracodawców,
•
zwiększenie ilości osób aktywnie poszukujących pracy
Podejmowanie działań lokalnych na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i wzrostu zatrudnienia.
1. Opracowanie studium lokalnego potencjału gospodarczego, jego bieżąca aktualizacja,
utworzenie banku informacji gospodarczej.
Cele:
•
opracowanie studium potencjału gospodarczego powiatu,
•
utworzenie banku informacji gospodarczej,
•
bieżąca aktualizacja danych zawartych w banku informacji gospodarczej,
•
promocja lokalnego potencjału gospodarczego.
Oczekiwane efekty:
•
wzrost dynamiki inwestowania w powiecie,
•
przyspieszenie procesu lokalizacji inwestycji,
•
pozyskanie wiedzy na temat faktycznych zasobów gospodarczych w powiecie,
•
określenie na terenie poszczególnych gmin w powiecie branżowych preferencji
gospodarczych,
•
lokalizacja wydzielonych obszarów produkcyjnych,
•
zidentyfikowanie narzędzi i zachęt dla inwestorów tworzących miejsca pracy.
2. Wspieranie rozwoju zainteresowań i wiedzy w zakresie przedsiębiorczości
i innowacyjności.
Cele:
•
kształtowanie wśród młodzieży szkół ponadgimnazjalnych postaw promujących
przedsiębiorczość i innowacyjność,
Planowane efekty:
•
wykształcenie
i
upowszechnienie
wśród
młodzieży
postaw
związanych
z przedsiębiorczością i innowacyjnością,
•
zakładanie przez absolwentów szkół własnych firm.
45
Pomoc przyznawana przez gminy z powodu bezrobocia
GMINA
ILOŚĆ RODZIN
ILOŚĆ OSÓB W RODZINIE
ROK 2009
ROK 2010
ROK 2009
ROK 2010
MIASTO SZCZECINEK
816
888
2408
2639
GMINA SZCZECINEK
445
502
1827
1952
BARWICE
450
356
1976
1646
BIAŁY BÓR
306
330
972
982
BORNE SULINOWO
245
276
949
1094
GRZMIĄCA
235
252
981
1037
Źródło: dane ośrodków pomocy społecznej
3.4. Ubóstwo
Przemianom ustrojowym i gospodarczym lat dziewięćdziesiątych towarzyszył i nadal
towarzyszy wzrost znaczenia pomocy społecznej w polityce społecznej państwa.
Potwierdzeniem zainteresowania władz państwowych pomocą społeczną było uchwalenie
w listopadzie 1990 roku długo oczekiwanej ustawy o pomocy społecznej, która zastąpiła akt
prawny pochodzący z 1923 r.
Rok 2004 przyniósł kolejną zmianę ustawy o pomocy społecznej, dopasowując ją do
wciąż zmieniających się realiów społecznych.
W przeszłości pomoc społeczna obejmowała obrzeża systemu społeczno-gospodarczego.
Koncentrowała się na tych, którzy nie mieścili się w nim. Obecnie także przeznaczona jest dla
tych, którzy sobie nie radzą, ale jej funkcja w systemie społecznym jest nowa.
Największymi
czynnikami
wywołującymi
zwiększenie
zapotrzebowania
na
świadczenia terenowych służb pomocy społecznej są ostatnim okresie: redukcja zatrudnienia
i deficyt nowych miejsc pracy, wzrost kosztów eksploatacji
mieszkań, wzrost kosztów
leczenia, radykalne ograniczenie działalności socjalnej zakładów pracy.
Zwiększeniu zadań pomocy społecznej towarzyszy zasadnicza zmiana struktury
klienteli opieki społecznej. Do końca lat osiemdziesiątych byli to przede wszystkim ludzie
starzy, osoby niepełnosprawne, rodziny wielodzietne, rodziny alkoholików, sieroty z domów
małego dziecka. Obecnie wśród podopiecznych przeważają osoby w wieku produkcyjnym
z reguły cieszące się dobrym zdrowiem, ale – z powodu bezrobocia lub zbyt niskich płac – nie
dysponujące wystarczającymi środkami na utrzymanie.
46
W Powiecie Szczecineckim szczególnie dotkliwe jest bezrobocie i ubóstwo na wsi.
Przy ogólnie złej sytuacji na wsi, należy liczyć się z poważnymi trudnościami w walce
z bezrobociem i ubóstwem. Powiat ten jest jednym z nielicznych gdzie grunty leśne zajmują
więcej przestrzeni niż użytki rolne. Taki stan stawia władze lokalne przed koniecznością
poszukiwania takich rozwiązań w polityce ludnościowej, które pozwolą zapewnić godziwe
życie osobom w wieku poprodukcyjnym oraz umożliwią stworzenie warunków dla przyszłej
szerokiej aktywności osób będących aktualnie w wieku przedprodukcyjnym. Stopa ubóstwa
dla całego powiatu jest wyższa od przeciętnych w skali województwa. Względnie dobra
sytuacja w Szczecinku nie zmienia ogólnie niekorzystnego stanu rzeczy, który przedstawia
się w ten sposób, że statystyczny mieszkaniec Powiatu Szczecineckiego jest ubogi.
Bezrobocie i wielodzietność należą do głównych przyczyn trudnej sytuacji materialnej
wielu rodzin. One w szczególności stanowią przyczynę pogłębiania się różnic społecznoekonomicznych. Podkreślenia wymaga fakt, że blisko 40% młodego pokolenia wychowuje się
w rodzinach wielodzietnych, najbardziej zagrożonych ubóstwem.
Dotychczasowe rozwiązania wobec rodziny wywodzą się z zasady opiekuńczości
państwa, nie zaś z zasady pomocniczości. Świadczenia pieniężne, najczęściej na bardzo
niskim poziomie, kierowane są do rodzin o najniższych dochodach, nie chroniąc tym samym
rodzin zagrożonych ubóstwem. Świadczenia te niewątpliwie pomagają rodzinom, które
znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, jednak w większości przypadków nie motywują do
podjęcia działań w celu usamodzielnienia się. W takiej sytuacji istnieje realne zagrożenie
utrwalania się ubóstwa jednych rodzin oraz dołączenia do tej strefy innych.
W nowych warunkach nie tylko powiększył się zakres biedy, ale i zmienił się jej
charakter. Dawna bieda była rozproszona, obecnie pojawiają się jej skupiska. Tworzą się
przede wszystkim na obszarach wiejskich, zwłaszcza tam, gdzie uległy likwidacji Państwowe
Gospodarstwa Rolne oraz w małych miejscowościach, w których upadły zakłady
przemysłowe, a wraz z nimi zniknęła większość miejsc pracy.
Regionem, który może być zagrożony takimi skupiskami biedy jest byłe województwo
koszalińskie (a więc i Powiat Szczecinecki) gdzie uległy likwidacji duże ilości PGR.
Ubóstwo dotyka różne grupy społeczne, jednak w największej mierze dotyka osoby i rodziny,
które pozostają w dłuższym okresie czasu bezrobotne, rodziny wielodzietne i z osobą
z
niepełnosprawnością
bądź
przewlekle
chore.
Sytuację
odzwierciedla
struktura
świadczeniobiorców ośrodków pomocy społecznej. Obecnie z pomocy społecznej korzystają
nie tylko osoby starsze, chore, rodziny wielodzietne, ale także stosunkowo ludzie młodzi,
47
zdrowi ale nie dysponujący – z powodu bezrobocia- wystarczającymi środkami na poziomie
minimum socjalnego czy minimum egzystencji.
Sytuacja rodzin dotkniętych ubóstwem i narażonych na nie niesie zagrożenie dla wielu
podstawowych funkcji rodziny oraz powoduje głęboką dysfunkcjonalność wielu rodzin.
W rzeczywistości polskiej ciężar walki z ubóstwem spoczywa głownie na ośrodkach pomocy
społecznej i organizacjach pozarządowych (a w Powiecie Szczecineckim również
na powiatowym magazynie żywności, który dystrybuuje żywność poprzez Stowarzyszenie
„Na Pomoc” i Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.
Prognoza zmian w działaniach związanych z problematyką ubóstwa ukierunkowana jest na:
- podniesienie jakości życia rodzin i osób,
- zapewnienie odpowiednich warunków bytowych osobom i rodzinom potrzebującym.
3.5. Alkoholizm
Alkoholizm w znacznym stopniu powoduje niewydolność wychowawczą i opiekuńczą
rodziny. Powoduje rozpad rodziny, wzrastającą liczbę rodzin niepełnych, powiększa sferę
ubóstwa. Uzależnienie od alkoholu, jest chorobą, która zaczyna się i rozwija podstępnie, bez
świadomości zainteresowanej osoby. Polega
na niekontrolowanym piciu
napojów
alkoholowych i może doprowadzić do przedwczesnej śmierci.
Jeżeli ktoś z członków rodziny pije w sposób chorobliwy, to cała rodzina doznaje
szkody.
Często można spotkać opinię, że alkoholizm jest chorobą całej rodziny i wszyscy
zostają wciągnięci w bolesny, uszkadzający wir powstający wokół tego, który pije. Życie
rodzinne może być poważnie zaburzone przez alkohol także wtedy, gdy ktoś z członków
rodziny jest dopiero na drodze do uzależnienia się-upija się okresowo, ale nie występują
u niego jeszcze w pełni objawy choroby. Szacuje się, że w Polsce około 4 do 5 milionów
ludzi żyje w rodzinach alkoholowych.
Pomoc przyznawana przez gminy z powodu występowania problemu alkoholowego.
GMINA
ILOŚĆ RODZIN
MIASTO SZCZECINEK
GMINA SZCZECINEK
BARWICE
BIAŁY BÓR
BORNE SULINOWO
GRZMIĄCA
ILOŚĆ OSÓB W RODZINIE
ROK 2009
ROK 2010
ROK 2009
ROK 2010
548
40
73
26
45
58
296
33
60
22
51
62
1300
90
241
70
145
202
555
72
235
52
174
242
Źródło: dane ośrodków pomocy społecznej
48
Prognoza zmian w działaniach związanych z problematyką alkoholową ukierunkowana jest
na:
-
zminimalizowanie zjawiska alkoholizmu
-
łagodzenie skutków społecznych i zawodowych alkoholizmu
-
rozwój sieci wspierającej osoby uzależnione i ich rodziny.
3.6. Przemoc w rodzinie
Przemoc jest jednym z najbardziej niepokojących zjawisk współczesnego świata,
istnieje zarówno w rodzinach biednych, jak i bogatych, w dużych miastach, małych
miasteczkach oraz na wsi.
Do tej pory przemoc w rodzinie była starannie ukrywana, gdyż większość ludzi
uważało, że tego co się dzieje w domu nie powinno się „wynosić na zewnątrz”, że w życie
rodziny nie powinno się ingerować. Na szczęście ten stereotyp powoli zaczyna zanikać,
rośnie świadomość społeczna, sąsiedzi zaczynają sobie zdawać sprawę, że krzyki za ścianą
gdy mąż bije swoją żonę lub krzywdzone jest dziecko, nie są prywatną sprawą rodziny.
Mimo wzrastającej świadomości społecznieństwa, coraz większej ilości i dostępności do
tworzonych programów, które mają za zadanie pomóc zarówno ofierze jak i sprawcy
przemocy domowej, ciągle zjawisko przemocy w rodzinie jest tematem mało znanym
i wymagającym dużej pracy nad zmiana świadomości społeczeństwa.
Zasoby, którymi dysponuje Powiat Szczecinecki w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie to:
-
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,
-
Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej,
-
Punkt Konsultacyjny Pomocy Dla Ofiar Przemocy w Rodzinie,
-
grupy wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie,
-
program korekcyjno – edukacyjny dla sprawców przemocy w rodzinie,
-
hostel dla ofiar przemocy w rodzinie pochodzących z miasta Szczecinek,
-
możliwość skorzystania z miejsc w dwóch Specjalistycznych Ośrodkach Wsparcia dla
Ofiar
-
Przemocy w Rodzinie na terenie Województwa Zachodniopomorskiego,
-
Ośrodki Pomocy Społecznej,
-
Służby Mundurowe w tym: Funkcjonariusze Policji, Funkcjonariusze Straży Miejskiej,
-
Centrum Praw Człowiek i Profilaktyki Patologii Społecznych,
-
NZOZ „PATRONKA”,
49
-
Stowarzyszenie Fundusz Tratwa,
-
Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna,
-
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci,
-
Świetlice środowiskowe,
-
Miejska i Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
-
Punkty konsultacyjne dla rodzin z problemem przemocy w rodzinie,
-
Interdyscyplinarne zespoły ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Szczecinku,
-
Bornem Sulinowie oraz Białym Borze,
-
Powiatowy Koordynator ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie,
-
Zachodniopomorski Rzecznik Praw Dziecka.
Kiedy przychodzi zmierzyć się z problemem przemocy w rodzinie, uświadamiamy
sobie jak dużą skalę ma ten problem, jak dużo jeszcze należy zrobić w tym zakresie aby móc
pomagać coraz większej liczbie osób.
Biorąc pod uwagę powyższe, potrzeby, w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie na
terenie Powiatu szczecineckiego są bardzo duże. Najważniejsze z nich :
-
wzmocnienie i rozbudowanie sieci współpracy między Instytucjami zajmującymi się
pomocą rodzinom, w których występuje ten problem,
-
utworzenie Interdyscyplinarnych Zespołów ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie
w każdej gminie Powiatu Szczecineckiego,
-
umożliwienie korzystania z nieodpłatnej, specjalistycznej pomocy (prawnik, psycholog,
terapeuta, pracownik socjalny itd. ) wszystkim mieszkańcom Powiatu Szczecineckiego,
-
zmiana świadomości społeczeństwa, poprzez akcje reklamujące pozytywne i oczekiwane
zachowania,
-
udostępnienie całodobowego telefonu interwencyjnego dla mieszkańców powiatu,
-
wypracowanie spójnych procedur postępowania w sytuacji rozpoznania przemocy
w rodzinie,
-
doskonalenie zawodowe kadry na co dzień pracującej z osobami, których dotyczy
problem przemocy w rodzinie,
-
budowanie lokalnego programu ochrony ofiar przemocy w rodzinie,
-
skutecznie objęcie pomocą całej rodziny ze szczególnym uwzględnieniem sprawców
przemocy w rodzinie,
-
prowadzenie i doskonalenie programów korekcyjno – edukacyjnych,
-
utworzenie punktów konsultacyjnych na terenach gmin powiatu szczecineckiego,
-
utworzenie grup wsparcia dla ofiar oraz sprawców przemocy,
50
-
organizowanie spotkań psychoedukacyjnych w szkołach, przedszkolach oraz świetlicach,
-
umożliwienie
nieodpłatnej
pomocy
specjalistycznej
np.
psycholog,
terapeuta,
przeznaczonej dla dzieci będących ofiarami przemocy domowej,
Prognoza zmian w działaniach związanych z problematyką przemocy w rodzinie
ukierunkowana jest na:
-
budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
-
zwiększenie dostępności do specjalistycznej pomocy dla rodzin z problemem przemocy,
-
ochronie ofiar przemocy i terapii sprawców przemocy,
-
rozwój społecznej świadomości nt. zjawiska przemocy w rodzinie.
4. Infrastruktura pomocy społecznej w Powiecie Szczecineckim
4.1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku
Nowy podział administracyjny nie zmienił zadań i zasad funkcjonowania gmin,
natomiast wiele spraw istotnych dla każdego mieszkańca, które nie mogą zostać rozwiązane
na poziomie gminy zostało przypisane powiatom. To powiat tworzy strategię rozwiązywania
problemów społecznych na swoim terenie i ma również ustalone możliwości zorganizowania
sprawnej struktury, która winna kompleksowo rozwiązywać problemy społeczne. Staroście
zostało przypisanych szereg zadań z zakresu pomocy społecznej, wspierania osób
niepełnosprawnych, edukacji, w tym polityki prorodzinnej i profilaktyki, które realizuje
poprzez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, powołane Uchwałą Nr IV/14/99 Rady
Powiatu w Szczecinku z dnia 28 stycznia 1999 roku w sprawie utworzenia Powiatowego
Centrum Pomocy Rodzinie
w Szczecinku. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie jest
jednostką organizacyjną podporządkowaną bezpośrednio Zarządowi Powiatu, realizującą
zadania
dotyczące:
pomocy
społecznej,
polityki
prorodzinnej,
wspierania
osób
niepełnosprawnych i współpracy z organizacjami pozarządowymi. Zakres i typ kompetencji
przypisanych samorządowi powiatowemu ma daleko idące konsekwencje dla systemu
polityki społecznej, a zwłaszcza systemu organizacyjnego szeroko rozumianej pomocy
społecznej. Szczegółowe zadania, za które w tej sferze ponosi odpowiedzialność samorząd
powiatowy precyzuje przede wszystkim ustawa o pomocy społecznej oraz – w odniesieniu do
osób niepełnosprawnych – ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych. Można wskazać cztery grupy zadań określające miejsce i rolę
51
samorządu powiatowego w systemie pomocy społecznej. Tak, więc powiat, poprzez
działające w jego ramach, powiatowe centrum pomocy rodzinie:
-
odpowiada za prowadzenie szeregu specjalistycznych usług dla różnych grup osób
potrzebujących; są to m.in.: stacjonarne usługi opiekuńcze, interwencja kryzysowa,
informacja o prawach i uprawnieniach, pomoc uchodźcom, usługi z zakresu rehabilitacji
zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
-
odpowiada za opiekę nad dziećmi pozbawionymi opieki rodzicielskiej: rekrutuje,
prowadzi
i wspiera rodziny zastępcze; organizuje i prowadzi placówki opiekuńczo-
wychowawcze
i ośrodki
adopcyjno-opiekuńcze;
wspiera
w
usamodzielnieniu
wychowanków rodzin zastępczych oraz placówek opiekuńczych i wychowawczych,
-
wykonuje działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
-
wspiera kadry gminnych ośrodków pomocy społecznej poprzez szkolenie oraz doradztwo
metodyczne.
Zespół Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie to kadra 11 osób zajmujących się statutową
działalnością jednostki, 4 osób obsługujących projekt systemowy POKL oraz 2 osób
w strukturach Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Osoby te
charakteryzują się wyższym wykształceniem magisterskim popartym dodatkowo licznymi
studiami podyplomowymi na kierunkach ściśle związanych z zajmowanymi stanowiskami
pracy i ich problematyką. Główne motto Kadry PCPR to przede wszystkim nie praca, a służba
na rzecz drugiego człowieka. Przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie znajduje się
Powiatowy Magazyn Żywności, w którym Stowarzyszenie „Na Pomoc” dystrybuuje żywność
dla najuboższych mieszkańców naszego powiatu – pozyskaną z Banku Żywności w Nowych
Bielicach.
4.1.1. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności
Od początku 2000 roku samorząd powiatowy realizuje zadania dotyczące
orzecznictwa o niepełnosprawności. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie zapewnia obsługę
administracyjną i kadrową Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.
W roku 2009 wydano 2044 orzeczenia:
-
1586 orzeczeń o zaliczeniu do osób niepełnosprawnych
-
10 orzeczeń o nie zaliczeniu do osób niepełnosprawnych
-
31 orzeczeń o odmowie wydania orzeczenia
-
363 orzeczeń o zaliczeniu dzieci do osób niepełnosprawnych
52
-
37 orzeczenia o nie zaliczeniu dzieci do osób niepełnosprawnych
-
4 orzeczenie o odmowie ustalenia niepełnosprawności dla dziecka
-
4 orzeczenia na podstawie art. 5a o wskazaniu prawa do ulg i uprawnie ń
W roku 2010 Zespół przyjął 2289 wniosków o orzeczenie o niepełnosprawności, w tym:
-
1915 o orzeczenie niepełnosprawności dorosłych
-
355 o orzeczenie niepełnosprawności dzieci.
Wydano 2010 orzeczeń:
-
1821 o zaliczeniu dorosłych do osób niepełnosprawnych
-
21 o nie zaliczeniu dorosłych do osób niepełnosprawnych
-
50 o odmowie wydania orzeczenia
-
318 o zaliczeniu dzieci do osób niepełnosprawnych
-
31 o nie zaliczeniu dzieci do osób niepełnosprawnych
-
2 o odmowie wydania orzeczenia dla dzieci
-
18 orzeczeń na podstawie art. 5a o wskazaniu prawa do ulg i uprawnień
W skład Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności na dzień
dzisiejszy Starosta Szczecinecki powołał:
-
Przewodniczącego
-
Sekretarza
-
Lekarzy – 7 osób
-
Psychologa – 1 osoba
-
Pedagoga – 3 osoby
-
Doradcę zawodowego – 2 osoby
-
Pracownika socjalnego – 8 osoby
4.2. Wielofunkcyjna Placówka Pomocy Rodzinie w Szczecinku
Placówka
opiekuńczo
–
wychowawcza
funkcjonująca
na
terenie
powiatu
szczecineckiego została utworzona w 1972 r. pod nazwą Dom Dziecka. W roku 2001 na
mocy Uchwały Rady Powiatu została przekształcona w Wielofunkcyjną Placówkę Pomocy
Rodzinie, tym samym stając się jednostką organizacyjną powiatu szczecineckiego
nieposiadającą osobowości prawnej, prowadzoną w formie jednostki budżetowej.
W
roku
2007
Powiat
Szczecinecki
uzyskał
tymczasową
zgodę
Wojewody
Zachodniopomorskiego na prowadzenie socjalizacyjnej placówki opiekuńczo-wychowawczej.
Dzięki realizacji programu naprawczego, bazę lokalową placówki oraz zakres jej
53
funkcjonowania dostosowano do obowiązujących przepisów i poziomu wymaganych
standardów, w związku z czym w styczniu 2011r. Starosta Szczecinecki otrzymał od
Wojewody Zachodniopomorskiego zezwolenie
na prowadzenie placówki na czas
nieokreślony.
Z końcem roku 2010 osiągnięto również standard w zakresie ilości dzieci
umieszczonych w placówce, określony w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 19.10.2007r., a zakładający, że w placówce socjalizacyjnej może jednocześnie
przebywać nie więcej niż 30 dzieci. Wielofunkcyjna
Placówka
Pomocy
Rodzinie
w Szczecinku jest jedyną w powiecie szczecineckim placówką opiekuńczo-wychowawczą
typu socjalizacyjnego specjalizującą się w utrudnionej socjalizacji.
WPPR w Szczecinku mieści się w pięciokondygnacyjnym budynku mieszkalnym
z łącznikiem i podpiwniczonym budynkiem pomocniczym.
Parterową część budynku
mieszkalnego, od roku 2009, zajmuje Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie oraz
pomieszczenia Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej przeznaczone na rehabilitację dzieci
niepełnosprawnych. W tej części budynku znajdują się również pomieszczenia mieszkalne
placówki, które zajmują trzy piętra, mieszczą
się tam pokoje dzieci, aneksy kuchenne,
świetlice, pokoje do cichej nauki oraz łazienki. Pokoje dzieci są jedno lub dwuosobowe, są
właściwie
oświetlone
i
mają
powierzchnię
zapewniającą
wygodne
korzystanie
z wyposażenia. Młodzież urządziła swoje pokoje zgodnie ze swoimi upodobaniami bądź
panującą modą. Integralną część placówki połączoną łącznikiem, w którym znajdują się
pokoje administracji,
z częścią mieszkalną, stanowi budynek, w którym znajdują się
odpowiednio wyposażone pomieszczenia do zajęć terapeutycznych i sportowych: sala
terapeutyczna, aula, pokoje specjalistów. Na terenie placówki znajduje się również duże
boisko do piłki nożnej z nowo położoną murawą nawadnianą przez system elektronicznych
zraszaczy, boisko do piłki siatkowej oraz asfaltowe boisko do piłki koszykowej. Ponadto
w czasie wolnym dzieci korzystają z placu zabaw wyposażonego w zabawki ogrodowe
a także do ich dyspozycji jest
drewniana altana, murowany grill oraz miejsce do
bezpiecznego rozpalenia ogniska. W dyspozycji placówki znajduje się samochód
(dostosowany do przewozu osób niepełnosprawnych), którym dzieci dowożone są do szkoły
(specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy), przedszkola, lekarzy specjalistów itp. Dziećmi
całą dobę opiekują się wychowawcy pracujący w systemie zmianowym.
Wszyscy wychowawcy posiadają wykształcenie pedagogiczne różnych specjalności –
resocjalizacja, pedagogika opiekuńczo-wychowawcza, oligofrenopedagogika. W opiece
54
i wychowaniu dzieci aktywny udział bierze również: psycholog, pedagog, socjoterapeutka,
pracownik socjalny i logopeda.
Placówka jest w stanie dobrze realizować swoje główne zadanie, jakim jest zapewnienie
dzieciom całodobowej opieki i wychowania oraz zaspokajanie ich niezbędnych potrzeb
bytowych, rozwojowych, w tym emocjonalnych, społecznych, religijnych, a także
zapewnienie korzystania z przysługujących, na podstawie odrębnych przepisów, świadczeń
zdrowotnych i kształcenia.
Placówka ściśle współpracuje z rodzinami biologicznymi jak również z powiatowymi
centrami pomocy rodzinie, ośrodkami pomocy społecznej, policją, sądami, kuratorami
zawodowymi i społecznymi działającymi na terenie powiatu szczecineckiego i innych
powiatów z terenu, których, z braku miejsca lub placówki, umieszczono dzieci pozbawione
możliwości opieki i wychowania w domu rodzinnym. Wspólna praca wielu instytucji, które
działają na rzecz pomocy dziecku i rodzinie skierowana jest głównie na rzecz powrotu
dziecka do domu rodzinnego bądź umieszczenie dziecka w rodzinie adopcyjnej albo
w rodzinie zastępczej. W 2009 i 2010r. do domu rodzinnego powróciło łącznie 25 dzieci,
w rodzinach adopcyjnych umieszczonych zostało 4, a w rodzinach zastępczych 15 dzieci,
13 wychowanków usamodzielniło się.
Kadra Wielofunkcyjnej Placówki Pomocy Rodzinie w Szczecinku współpracuje także
z wieloma instytucjami w społeczności lokalnej, od których otrzymuje wsparcie zarówno
finansowe jak i materialne. Dzięki temu dzieci uczestniczą w rajdach samochodów
terenowych, wycieczkach rowerowych, biwakach i innych atrakcyjnych formach sp ędzania
czasu wolnego.
Czas i organizacja pracy wszystkich pracowników pedagogicznych i specjalistów
przebiega w ruchu ciągłym i dostosowana jest do liczby przebywających dzieci i rodzaju
zajęć, zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Ponadto w placówce działa stały zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka, w skład,
którego wchodzą: dyrektor, pedagog, psycholog, pracownik socjalny, wychowawcy grup
bezpośrednio kierujący procesem wychowania dziecka oraz przedstawiciele instytucji
zajmujących się problematyką dziecka. Do zadań zespołu należy analiza kart pobytu dziecka,
ocena aktualnej sytuacji rodzinnej, analiza stosowanych metod pracy z dzieckiem i rodziną,
modyfikowanie indywidualnego planu pracy oraz ocena zasadności dalszego pobytu dziecka
w placówce.
Praca opiekuńczo – wychowawcza, która prowadzona jest w WPPR, obejmuje
indywidualne potrzeby dziecka z uwzględnieniem jego fizycznego i emocjonalnego rozwoju
55
oraz wyrównywanie deficytów rozwojowych i braków edukacyjnych. W związku z tym na
terenie placówki prowadzone są zajęcia wyrównawcze, rozwijające wiedzę i zainteresowania
oraz
zajęcia socjoterapeutyczne.
Wychowankowie
placówki
biorą również
udział
w pozalekcyjnych zajęciach sportowych: basen, piłka nożna, sztuki walki, siłownia.
W Placówce kultywowane są również tradycje zgodne z polską kulturą. Wychowankowie
wspólnie z wychowawcami i innymi pracownikami placówki organizują i przygotowują
święta, uroczystości i imprezy okolicznościowe, na które zapraszani są rodzice, władze
samorządowe, sponsorzy i przyjaciele. We wrześniu 2010 roku powstała w Placówce Grupa
Usamodzielnienia, w której przebywają wychowankowie powyżej 16 roku życia. Są to dzieci
objęte procesem usamodzielnienia.
Młodzież przebywająca w tej grupie przygotowywana jest do procesu usamodzielnienia.
Jednym z głównych celów pracy wychowawców jest nauczenie wychowanków radzenia sobie
w samodzielnym życiu, które podejmą po opuszczeniu Placówki. Wychowankowie z grupy
„U” oprócz tego, że biorą czynny udział w codziennym życiu Placówki wraz z pozostałymi
dziećmi tj. dyżury, zacięcia specjalistyczne, obchody świąt, imprezy okolicznościowe itp.,
są również objęci licznymi zajęciami poza terenem Placówki, gdzie zapoznają się z zasadami
funkcjonowania urzędów, wypełniania kwestionariuszy, załatwiania ważnych spraw
osobistych, doskonalenia umiejętności komunikacyjnych, profilaktyki zdrowia.
Uczestniczą w spotkaniach z doradcami zawodowymi oraz z przedstawicielami zawodów
będących w kręgu ich zainteresowań. Podczas pracy wychowawcy oraz specjaliści
zatrudnieni w placówce wspomagają wychowanków w treningu budżetowym, kulinarnym
oraz innych umiejętnościach niezbędnych w dorosłym życiu.
Usamodzielnieni wychowankowie w dalszym ciągu, w miarę zgłaszanych potrzeb,
objęci są opieką i pomocą kadry pedagogicznej placówki w zakresie samodzielnego
funkcjonowania w środowisku oraz załatwiania niezbędnych spraw urzędowych. Ponadto
dzięki uchwale podjętej przez Radę Miasta w Szczecinku, jedno mieszkanie w roku,
z zasobów miasta, przyznawane jest osobie opuszczającej placówkę.
56
Struktura wychowanków w placówce w roku 2010 – stan na 31 grudnia 2010
Liczba grup
wychowawczych
Liczba dzieci
w jednej
grupie
wychowawczej
4
4-9
Liczba wychowanków
w tym w wieku
ogółem
do 3 lat
4-6 lat
7-13 lat
14-18
lat
powyżej
18 lat
0
1
10
22
0
33
- 7 wychowanków przebywało w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub młodzieżowym
ośrodku socjoterapii
Źródło: dane WPPR
Rotacja dzieci w placówce w roku 2010
Liczba
dzieci
przybyłych
do placówki
Liczba dzieci, które opuściły placówkę
Ogółem
11
w tym
Dom
rodzinny
Adopcja
Rodzina
zastępcza
Inna
placówka
Usamodzielnienie
12
2
12
3
9
38
Struktura wychowanków w placówce z uwzględnieniem powiatów pochodzenia-stan na 31.12.2010r.
Ilość dzieci
Powiat
szczecinecki
Powiat
drawski
Powiat
koszaliński
grodzki
Powiat
koszaliński
ziemski
Powiat
tczewski
33
26
2
1
1
3
Źródło: dane WPPR
Dzieci z orzeczona
niepełnosprawności
Dzieci odroczone od
obowiązku
Dzieci z deficytami rozwojowymi i opóźnieniem intelektualnym oraz z orzeczoną
niepełnosprawnością przebywające w placówce
Dzieci upośledzone umysłowo
w stopniu umiarkowanym i
znacznym
Dzieci upośledzone umysłowo w stopniu lekkim
Forma kształcenia
Zespół
edukacyjnoterapeutyczny
7
5
RAZEM:
Kursy
inteligencyjne
Specjalny
Ośrodek
SzkolnoWychowawczy
Świątki
Klasy
integracyj
ne
Szkoły
ogólnodostęp
ne
przedszkola
-
4
-
3
20
Dzieci
z
dostosowanie
m wymagań
edukacyjnych
za względu na
obniżone
możliwości
intelektualne
1
57
W strukturze Wielofunkcyjnej Placówki Pomocy Rodzinie funkcjonuje Powiatowy Ośrodek
Interwencji Kryzysowej, w którym zatrudnieni są specjaliści tj, prawnik, psycholog o także pracownik
socjalny. Osoby te prowadzą poradnictwo w zakresie interwencji, ich głównym zadaniem jest pomoc
rodzinom, osobom, które znalazły się w sytuacji kryzysowej i potrzebują pomocy oraz wsparcia.
W roku 2010 ze wsparcia Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Szczecinku korzystały 153 osoby
dorosłe oraz 17 dzieci, ta ilość osób, pokazuje, że niezwykle potrzebne jest działanie tego Ośrodka
i jak wiele osób, potrzebuje pomocy, którą oferują specjaliści tam zatrudnieni.
4.3. Dom Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie
Dom Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie jest samodzielną jednostką
organizacyjną Powiatu Szczecineckiego realizującą zadania związane z zapewnieniem
całodobowej opieki dla osób w podeszłym wieku oraz osób przewlekle somatycznie chorych.
Dom ma zasięg ponadlokalny i jest placówką pobytu stałego. Preferencje w przyjęciu do
Domu posiadają kombatanci i osoby uprawnione w rozumieniu ustawy z dnia 24 stycznia
1991r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych
i okresu powojennego.
Dom Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie jest jedyną tego typu placówką
w Powiecie Szczecineckim. Działalność statutowa Domu realizowana jest od roku 1999.
Decyzja Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 16 stycznia 2007r. zezwoliła Staroście
Szczecineckiemu na prowadzenie Domu Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie
przeznaczonego dla osób w podeszłym wieku na czas nieokreślony. W grudniu 2009 r.
Starosta Szczecinecki otrzymał także zezwolenie na prowadzenie Domu na czas nieokreślony
łącznie dla osób w podeszłym wieku oraz osób przewlekle somatycznie chorych.
Dom zapewnia Mieszkańcom warunki bezpiecznego i godnego życia, intymność,
niezależność, umożliwia rozwój osobowości, a w miarę możliwości ich samodzielność.
Usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne są świadczone na poziomie
obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb
osób w nim przebywających. Dom umożliwia i organizuje pomoc w korzystaniu
z przysługujących im na podstawie odrębnych przepisów świadczeń zdrowotnych.
Dom Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie spełnia wszystkie standardy zawarte
w Rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005r. w sprawie
domów pomocy społecznej. W zakresie usług bytowych Dom zapewnia: miejsce
zamieszkania, wyżywienie, odzież i obuwie, utrzymanie czystości, w zakresie usług
58
opiekuńczych: udzielanie pomocy w podstawowych czynnościach życiowych, pielęgnację,
pomoc w załatwianiu spraw osobistych, w zakresie usług wspomagających: dostęp
do świadczeń zdrowotnych, umożliwia udział w terapii zajęciowej, podnoszeniu sprawności
i aktywizowaniu mieszkańców Domu, umożliwia zaspokojenie potrzeb religijnych
i kulturalnych, rozwija samorządność mieszkańców, stymuluje nawiązywanie, utrzymywanie
i rozwijanie
kontaktu
przechowywanie
z
środków
rodziną
i
pieniężnych
społecznością
i
lokalną,
przedmiotów
zapewnia
wartościowych,
bezpieczne
zapewnia
przestrzeganie praw mieszkańców jak również umożliwia dostęp do tych praw, rozpatruje
skargi i wnioski mieszkańców.
Dom spełnia warunki dotyczące posiadania pomieszczeń obowiązujących w przepisach,
przeznaczonych dla mieszkańców: pokoje mieszkalne jedno, dwuosobowe i trzyosobowe –
metraż zgodny z przepisami, aneksy dziennego pobytu, jadalnie, dyżurkę medyczną,
pomieszczenia do terapii zajęciowej i rehabilitacji, kuchenkę terapeutyczną, kuchenki
pomocnicze, pomieszczenia pomocnicze do prania i suszenia, palarnie, pokój gościnny,
kaplicę, bibliotekę.
Praca bezpośrednia z mieszkańcem oparta jest na indywidualnym planie wsparcia
opracowanym przez zespół terapeutyczno – opiekuńczy z jego udziałem, co zapewnia
dostosowanie usług do indywidualnych potrzeb podopiecznego. W Domu rozwija się
samorządność, funkcjonuje zespół teatralno – muzyczny, domowy klub filmowy, klub
literacki oraz pracownie terapii zajęciowej, których zadaniem jest organizacja czasu wolnego
podopiecznych, rozwijanie zainteresowań jak również usprawnianie, funkcjonuje rehabilitacja
i muzykoterapia.
Dom spełnia wszelkie zadania nałożone na placówkę świadczącą usługi socjalne, opiekuńcze
oraz wspomagające przeznaczone dla osób w podeszłym wieku oraz osób przewlekle
somatycznie chorych, potrzebujących całodobowej opieki.
W ramach strategii rozwoju zakłada się doskonalenie pracy na rzecz podopiecznych,
systemu oceny pracowników, modyfikowaniu planów pracy zespołów terapeutyczno –
opiekuńczych, zagospodarowanie terenu wokół Domu jako jeszcze bardziej przyjaznego dla
podopiecznych, stałe podnoszenie jakości świadczonych usług, podnoszenie kwalifikacji
pracowników.
4.4. Ośrodki pomocy społecznej na terenie Powiatu Szczecineckiego
4.4.1. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Barwicach
59
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Barwicach funkcjonuje jako
jednostka organizacyjna gminy, powołana do realizacji zadań pomocy społecznej.
W dniu 21 grudnia 1993 roku Rada Miejska w Barwicach powołała Miejsko-Gminny
Ośrodek Pomocy Społecznej i zatwierdziła jego statut.
Ośrodek pomocy realizuje zadania własne gminy i zlecone. Budżet ośrodka stanowią
środki finansowe gminy i wojewody.
Finanse zabezpieczone w budżecie przeznaczane są głównie na:
-
zasiłki i pomoc w naturze oraz opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne
zdrowotne,
-
usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze,
-
dodatki mieszkaniowe,
-
zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne,
-
zaliczka alimentacyjna,
-
prowadzenie Środowiskowego Domu Samopomocy,
-
utrzymanie ośrodka pomocy społecznej,
-
dożywianie dzieci w szkołach .
Pomoc finansowa kierowana jest głównie do:
-
rodzin wielodzietnych,
-
rodzin niepełnych,
-
osób niepełnosprawnych,
-
osób samotnych,
-
emerytów,
-
rencistów,
-
kobiet rodzących dzieci,
-
kombatantów.
Przyczyny przyznawania pomocy w latach 2009-2010 przez Miejsko-Gminny Ośrodek
Pomocy Społecznej w Barwicach
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
Powód przyznania pomocy
Bezrobocie
Niepełnosprawność
Długotrwała choroba
Alkoholizm
Samotne wychowywanie dzieci
Liczba
osób/rodzin
W 2008 r.
2295/540
342/89
463/125
216/73
45
Liczba
osób/rodzin
W 2009 r.
1976/450
489/117
782/213
241/73
47
Liczba
osób/rodzin
w 2010
1646/356
405/98
794/196
235/60
45
60
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Wielodzietność
Potrzeba ochrony macierzyństwa
Powrót z zakładu karnego
Bezdomność
Narkomania
Zdarzenia losowe
Klęska suszy
Bezradność w sprawach
opiekuńczo wychowawczych
1480/178
8/2
1/1
2/2
272/54
1476/177
1/1
2/2
125 rodzin
286/55
1450/170
24/7
5/4
3/3
18/7
2 rodziny
367/65
Źródło: dane MGOPS w Barwicach
Oprócz pomocy typowo finansowej świadczonej dużej grupie mieszkańców gminy,
ośrodek pomocy społecznej podejmuje szereg innych działań zmierzających do łagodzenia
ubóstwa. Dzięki prowadzonym akcjom ośrodek pozyskuje środki finansowe , które
gromadzone są na koncie charytatywnym. Ośrodek podejmuje działania okolicznościowe,
głównie w okresach przedświątecznych przygotowując paczki żywnościowe, przed
rozpoczęciem roku szkolnego pomagając dzieciom w formie zakupu wyprawek szkolnych.
Ponadto w okresie Świąt Bożego Narodzenia organizuje Wieczerzę Wigilijną dla osób
samotnych.
Gmina Barwice jest gminą gdzie Ośrodek Pomocy Społecznej ma szczególne
znaczenie i wiele różnorakich zadań do spełnienia. Na terenie miasta i gminy panuje
strukturalne bezrobocie. Stan ten budzi wiele problemów społecznych wymagających
interwencji pracowników Ośrodka. Powoduje to, że jego funkcjonowanie musi być
szczególnie efektywne i różnorodne.
Oprócz szeroko rozumianych zadań pomocy społecznej określonych w ustawie z dnia
12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ośrodek realizował również postanowienia:
−
ustawy o świadczeniach rodzinnych,
−
ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej,
−
ustawy o dodatkach mieszkaniowych,
−
ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym w NFZ,
−
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
−
ustawy zatrudnieniu socjalnym,
−
ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie
−
ustawy o ochronie zdrowia psychicznego,
−
ustawy rehabilitacji społecznej, zawodowej osób niepełnosprawnych
−
ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie,
61
−
ustawa promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
−
ustawy finansach publicznych
−
ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.
W celu realizacji coraz nowych, dodatkowych zadań pomocy społecznej przez
Ośrodek Pomocy Społecznej niezbędne jest zatrudnianie wysoko wyspecjalizowanej kadry.
Ustawa o pomocy społecznej określa kwalifikacje pracowników socjalnych, jak również
specjalizacje w zawodzie. Wyspecjalizowana kadra pozwala na bardziej profesjonalną pracę z
wybranymi grupami klientów oraz zwiększenie skuteczności pracy z trudnymi środowiskami.
Dlatego jedną z głównych potrzeb Ośrodka Pomocy Społecznej w Barwicach jest pomoc
pracownikom socjalnym w podnoszeniu kwalifikacji zgodnie z założeniami ustawy.
W strukturach Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej funkcjonuje
Środowiskowy Dom Samopomocy, który realizuje wiele form pomocy oraz różne formy
rehabilitacji społecznej chorych psychicznie i upośledzonych umysłowo. Zajęcia i pomoc
organizowana jest dla dwudziestu osób z terenu miasta i gminy.
Przy Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Barwicach działa Warsztat
Terapii Zajęciowej. Zajęcia prowadzone są dla czterdziestu osób upośledzonych umysłowo
i fizycznie, z ustalonym stopniem niepełnosprawności z terenu Miasta i Gminy Barwice oraz
z terenu Gminy Grzmiąca.
Na terenie Gminy Barwice w ramach działań Gminnego Programu Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych działa Punkt Konsultacyjny ds. terapii osób uzależnionych od
alkoholu. Spotkania odbywają się raz w tygodniu. Ponadto działa 13 świetlic wiejskich, które
organizują czas wolny dla dzieci i młodzieży mieszkających na wsi.
Analiza i ocena zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia pomocy
społecznej, zabezpieczenia społecznego, wpływa na określenie nowych kierunków działań
podejmowanych przez Ośrodek. Najistotniejsze z punktu widzenia nowego modelu polityki
społecznej stało się pobudzanie społecznej aktywności środowisk lokalnych, rozwój metod
pracy socjalnej odpowiednich do zdiagnozowanych potrzeb, dysfunkcji i zjawisk patologii
społecznej. Zmieniające się uwarunkowania społeczne, zmiany zachodzące w sytuacji
życiowej mieszkańców gminy Barwice, pauperyzacja rodzin, nasilające się skutki bezrobocia,
jak również zmiany w obrębie obowiązujących przepisów prawa odbiły swoje piętno na
zakresie zadań, realizowanych przez ośrodek, adresowanych do kręgu osób i grup
szczególnego ryzyka znalezienia się poniżej progu bezpieczeństwa socjalnego.
Mając na uwadze potrzebę złagodzenia występujących problemów, główna potrzebą
Gminy jest utworzenie punktu konsultacyjnego (psycholog, prawnik, terapeuta), dla
62
mieszkańców Miasta i Gminy Barwice oraz budowa mieszkań socjalnych, tworzenie
mieszkań chronionych.
Dominującym problemem w gminie jest wysokie bezrobocie. W zakresie łagodzenia
skutków bezrobocia planuje się:
a) Zbudowanie sieci współpracy między instytucjami i organizacjami pracującymi na rzecz
bezrobotnych.
b) Organizacja punktu doradztwa zawodowego, bezpłatne udostępnianie telefonu dla
bezrobotnych w zakresie poszukiwania pracy.
c) Gminne Centrum Informacji:
-
nauka autoprezentacji,
-
udostępnianie wiadomości Internetowych,
-
udostępnianie bieżącej prasy i informacji o ewentualnych miejscach pracy,
-
nauka pisania i gromadzenia dokumentów (CV, itp.),
-
nauka pracy na komputerze (organizacja cyklicznych kursów), Centrum działa we
współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy.
d) Redukowanie psychospołecznych skutków bezrobocia:
-
praca psychologów, doradców zawodowych, prawników, pracowników socjalnych,
-
aktywizacja zawodowa,
-
akcje edukacyjne,
-
zatrudnienie socjalne.
Planowane działania na rzecz osób niepełnosprawnych w gminie Barwice to:
a) Likwidacja barier architektonicznych i komunikacyjnych:
- umożliwienie pokonywania różnych poziomów w miejscach gdzie występują różnice
wysokości;
- systematyczne przystosowywanie ciągów komunikacyjnych (obniżenie krawężników);
- systematyczne przystosowywanie do potrzeb osób niepełnosprawnych obiektów
użyteczności publicznej;
- likwidacja barier w lokalach mieszkalnych będących w zasobach gminy;
b) Poszerzenie integracyjnego systemu edukacji:
- przystosowanie budynków przedszkola i szkół (likwidacja barier architektonicznych);
- zatrudnianie i szkolenie fachowej kadry do pracy w oświatowych placówkach,
tworzenie nowych oddziałów integracyjnych w szkołach i przedszkolu;
- ułatwianie dostępu uczniom niepełnosprawnym do sprzętu rehabilitacyjnego
zmniejszającego skutki niepełnosprawności;
63
- prowadzenie działań profilaktycznych i rehabilitacyjnych.
c) Organizowanie zajęć warsztatowych dla niepełnosprawnych.
d) Tworzenie i umacnianie już istniejących form oparcia i pomocy w środowisku domowym
i lokalnym:
-
usługi specjalistyczne dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
-
próba organizacji mieszkań chronionych.
Planowane działania na rzecz rodzin z problemami opiekuńczo-wychowawczymi:
a) Ukierunkowanie pracy na pracę z rodziną, zmiana modelu pracy z kompensacyjnego na
stymulujący i wspierający,
b) Praca w kierunku przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
c) Pomoc w wyrównywaniu szans edukacyjnych i społecznych dzieci i dorosłych;
-
organizacja wolontariatu przy instytucjach oraz organizacjach pozarządowych;
-
realizacja
programów
rządowych
i
lokalnych,
np.
organizacja
świetlic
środowiskowych, wypoczynek dzieci i młodzieży.
d) Współpraca z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz rodziny,
e) Tworzenie mieszkań chronionych, mieszkań socjalnych.
Od realizacji powyższych założeń i determinacji w procesie wdrażania planowanych
działań zależeć będzie efektywność i zdolność instytucji pomocy społecznej, organizacji
i władz samorządowych do rozwiązywania problemów społecznych mieszkańców Gminy
Barwice.
4.4.2. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku
Ośrodek realizuje zadania własne gminy oraz zadania zlecone z zakresu administracji
rządowej określone w ustawie o pomocy społecznej oraz w innych przepisach, dotyczące
ochrony poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych, a w szczególności:
1) sporządzanie bilansu potrzeb w zakresie pomocy społecznej,
2) opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych,
3) prowadzenie środowiskowego domu samopomocy,
4) organizowanie pomocy społecznej z uwzględnieniem rozbudowy infrastruktury socjalnej,
5) przyznanie świadczeń określonych ustawą o pomocy społecznej oraz innymi ustawami,
64
6) pobudzanie społecznej aktywności w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych osób
i rodzin,
7) prowadzenie fachowej działalności socjalnej ukierunkowanej na pomoc osobom i rodzinom
celem odzyskania zdolności do samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie,
8) organizowanie poradnictwa socjalnego i usług opiekuńczych,
9) zapobieganiu trudnym sytuacjom życiowym oraz podejmowanie działań zmierzających do
usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem,
10)
rozwijanie innych form pomocy i samopomocy społecznej,
11)
sporządzanie sprawozdań ocen i informacji dotyczących wykonywanych zadań,
12)
przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
Siedziba Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej znajduje się w budynku należącym
do Urzędu Gminy Szczecinek. Zajmuje sześć pomieszczeń, boryka się z dużymi problemami
lokalowymi.
W ramach działań Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej funkcjonuje Środowiskowy Dom
Samopomocy w Turowie. Jest to Ośrodek wsparcia dla osób z niesprawnością intelektualną,
zaburzeniami psychicznymi. ŚDS korzysta z bardzo dobrej bazy lokalowej (308 m 2)oddanej
do użytku w ostatnim kwartale 2005r.
Wykaz potrzeb Gminy w zakresie realizacji zadań dotyczących pomocy
społecznej obejmuje przede wszystkim:
-
zwiększenie środków na poszczególne zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej,
-
zmiana uregulowań prawnych mająca na celu pomoc państwa w finansowaniu pobytu
w Domu Pomocy Społecznej (uwzględniając gminy popegerowskie – wysoki poziom
bezrobocia, niski poziom dochodów) ,
-
zwiększenie liczby szkoleń na poziomie powiatu odnośnie zagadnień wynikających
z cytowanej ustawy,
-
zwiększenie środków przeznaczonych z budżetu państwa na utrzymanie ośrodka.
Gmina Szczecinek jest gminą bardzo biedną, 30% mieszkańców objętych jest pomocą
społeczną,
na
co
dzień borykającymi się
z
problemami;
bezrobocia,
patologii,
dysfunkcyjnością rodzin. Obecnie zgodnie z ustawą o pomocy społecznej ośrodek zatrudnia
pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby ludności gminy w stosunku jeden
pracownik na 2 tysiące mieszkańców. Na koniec 2010 roku GOPS w Szczecinku obejmował
swoja pomocą 780 rodzin, które w sposób stały korzystają z pomocy i wymagają stałej
współpracy ,kontroli, monitorowania.
65
W przypadku Gminy Szczecinek na jednego pracownika oddelegowanego do pracy
w środowisku przypada 156 takich rodzin. W takiej sytuacji bardzo trudno jest na bieżąco
śledzić sytuację danej rodziny i wpływać na ich postępowanie czy podejmowane decyzje
życiowe.
Głównymi przedsięwzięciami na rzecz mieszkańców, które Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Szczecinku chce podjąć jest zapewnienie:
-
pomocy specjalistycznej tj.: pomoc prawna, psychologiczna,
-
podjęcie działań zmierzających do zapewnienie noclegu dla matki z dziećmi w stanie
kryzysu,
-
doskonalenie zawodowe kadry pomocy społecznej.
Należy stwierdzić że największa potrzebą, Gminy Szczecinek jest poprawa sytuacji na
rynku pracy i możliwość jej podjęcia przez klientów Ośrodka pomocy Społecznej, z całą
pewnością przyczyniłoby się to do ograniczenia dysfunkcji rodzin i zjawisk patologicznych.
Przyczyny przyznawania pomocy w latach 2009 i 2010 przez Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Szczecinku
ilość rodzin
Lp.
1
2
3
4
przyczyny
Ubóstwo
Sieroctwo
Bezdomność
potrzeba ochrony
macierzyństwa
5
Bezrobocie
6
7
długotrwała choroba
8
bezradność w sprawach
opiekuńczowychowawczych i
prowadzeniu gosp.
Domowego
9
Alkoholizm
10 Narkomania
11 trudności w
przystosowaniu się do
życia po opuszczeniu
zakładu karnego
12 klęska żywiołowa lub
ekologiczna
13 zdarzenie losowe
14
Inne
Źródło: dane GOPS w Szczecinku
rok
2008
462
0
6
11
rok 2009
198
1
2
31
ilość osób w rodzinie
Rok
2010
rok
2008
231
2
6
56
2262
0
1
26
rok
2009
750
2
3
223
Rok
2010
735
4
6
379
482
100
101
445
77
115
502
142
175
2181
294
328
1827
275
378
1952
418
572
29
14
20
170
100
109
9
10
40
2
33
2
135
39
90
5
72
5
2
1
2
6
5
2
-
-
-
-
-
-
1
-
2
-
54
-
4
-
2
-
181
-
66
4.4.3. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku
Działalność ośrodka obejmuje:
1. Tworzenie warunków organizacyjnych funkcjonowania pomocy społecznej, w tym
rozbudowę niezbędnej infrastruktury socjalnej.
2. Analizę i ocenę zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia pomocy społecznej.
3. Realizację zadań, przyznawanie i wypłacanie świadczeń.
4. Pobudzanie społecznej aktywności w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych osób
i rodzin.
5. Pracę socjalną, rozumianą jako działalność zawodową mającą na celu pomoc osobom
i rodzinom
we
wzmacnianiu
lub
odzyskiwaniu
zdolności
do
funkcjonowania
w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie
warunków sprzyjających temu celowi.
6. Organizowanie specjalistycznego poradnictwa socjalnego.
7. Koordynowanie systemu pomocy społecznej w mieście Szczecinku.
8. Sprawowanie nadzoru i kontroli nad realizacją zadań z zakresu pomocy społecznej
zleconych przez Gminę Miejską Szczecinek.
9. Współdziałanie w zakresie realizacji zadań pomocy społecznej z:
1) organami
samorządowymi,
właściwymi
organami
administracji
rządowej
i organizacjami pozarządowymi, kościołami i związkami wyznaniowymi,
2) pracodawcami, osobami fizycznymi i prawnymi w tym jednostkami organizacyjnymi
Gminy Miejskiej Szczecinek i spółkami komunalnymi.
10. Rozpatrywanie skarg i wniosków osób ubiegających się o pomoc.
11. Sporządzanie sprawozdań, analiz, ocen i informacji dotyczących realizowanych zadań.
12. Opracowywanie i koordynowanie strategii i programów rozwiązywania problemów
Społecznych.
13. Podejmowanie działań mających na celu przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.
Najliczniejszą grupą klientów Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Szczecinku
są świadczeniobiorcy świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego. Świadczenia
rodzinne oraz świadczenia funduszu alimentacyjnego należą do świadczeń z zakresu
zabezpieczenia społecznego, a kryterium dochodowe uprawniające do tych form pomocy jest
wyższe niż do świadczeń pomocy społecznej.
67
Poniższa tabela informuje o ilości środowisk korzystających z poszczególnych rodzajów
świadczeń w roku 2009.
Lp.
Rodzaj pomocy
Ilość środowisk objętych pomocą
1
Pomoc społeczna
1904
2
Dodatki mieszkaniowe
1480
3
Świadczenia rodzinne
3386
4
Fundusz alimentacyjny
414
Źródło: dane MOPS w Szczecinku
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę,
zapewniająca schronienie dla osób bezdomnych, funkcjonują w niej:
1. Noclegownia Miejska
Noclegownia Miejska przeznaczona jest wyłącznie dla mężczyzn i mieści się w budynku
Ośrodka przy ul. Wiejskiej 4. Dysponuje 14 stałymi miejscami noclegowymi, w sytuacjach
szczególnych liczba miejsc może być zwiększona do 20.
W roku 2010 z pobytu w Noclegowni łącznie korzystało 61 bezdomnych mężczyzn, w tym 27
z noclegów okresowych i 34 osób z noclegów doraźnych.
2.
Dom dla Bezdomnych „Zacisze”
Dom jest ośrodkiem wsparcia o zasięgu miejskim, prowadzącym miejsca całodobowe
okresowego pobytu powstał w roku 2008. Dom przeznaczony jest dla: pełnoletnich osób
bezdomnych i rodzin, w tym z dziećmi. W skład Domu wchodzą: Pokoje socjalne, Hostel dla
kobiet i rodzin, Punkt Pomocy Bezdomnym i Potrzebującym.
W roku 2010 schronienie w Domu „Zacisze” uzyskało łącznie 12 osób.
W skład Domu wchodzą:
-
Pokoje socjalne,
-
Hostel dla kobiet i rodzin,
-
Punkt Pomocy Bezdomnym i Potrzebującym, w którym można uzyskać pomoc w postaci:
-
spożywania gorących zup z porcją chleba,
-
usługi higieniczne,
-
korzystania ze świetlicy,
-
uczestniczenie w uroczystościach tj. święta Wielkanocne i Bożego Narodzenia,
-
wydawanie odzieży stosownej do pory roku,
68
-
udzielenie tymczasowego schronienia,
Z oferty Punktu, za wyjątkiem udzielenia schronienia korzystać mogą wszystkie osoby, które
mają taką potrzebę, bez konieczności weryfikowania uprawnień przez ośrodek pomocy
społecznej.
Działania Ośrodka obejmują aktywizację osób, które nie potrafią samodzielnie poruszać
się na rynku pracy. Stosowane są narzędzia aktywnej integracji, wykorzystywane są również
środki finansowe UE, poczynając od kontraktów socjalnych obligujących do realizacji zadań
zmierzających do podjęcia zatrudnienia, poprzez udział w Klubie Integracji Społecznej, aż po
finansowanie kursów zawodowych i przekwalifikowujących oraz pomoc w opiece nad
osobami zależnymi, do momentu faktycznego podjęcia i utrzymania zatrudnienia.
Praktyka wskazuje, że działania, które bezpośrednio angażują klienta, które wyznaczają
mu zadania do realizacji, przynoszą pozytywne efekty. Przekłada się to na zmniejszenie
zjawiska bezrobocia wśród klientów ośrodka a tym samym zmniejszenie osób, które są
zmuszone do korzystania z usług pomocy społecznej.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku ma również za zadanie zapewnić opiekę oraz
umożliwić prawidłowe funkcjonowanie w środowisku oraz zapobiegać wykluczeniu
społecznemu osobom starszym i niepełnosprawnym. W tym zakresie zadania zlecane są:
§ Stowarzyszeniu „ATUT”, które prowadzi:
- Warsztat Terapii Zajęciowej „ATUT”, który działalnością rehabilitacyjną obejmuje
30 osób z niepełnosprawnością intelektualną i fizyczną z terenu miasta.
WTZ finansowany jest ze środków PFRON w 90% działalności pozostałe 10 % kosztów
pozyskiwanych jest m.in. z powiatu i gminy. Głównym zadaniem WTZ jest prowadzenie
rehabilitacji poprzez terapię zajęciową. Równolegle w placówce prowadzona jest rehabilitacja
społeczna, która przygotowuje uczestników do wykonywania czynności życia codziennego
i rozwija zaradność osobistą. Podopieczni WTZ mają do swojej dyspozycji :
§
6 pracowni: stolarskiej, dziewiarskiej, informatyczno –poligraficznej, gospodarstwa
domowego, ceramiczno- plastycznej i umiejętności społecznych i zawodowych;
§
5 kół zainteresowań: abc komputera, krawieckie, malarskie, „zrób to sam”, świetlicowe
(gry stolikowe)
§
rehabilitacji ruchowej: specjalistycznej, ogólno usprawniającej, zajęciach rekreacyjno
sportowych w terenie.
§
uczestnicy obejmowani są zajęciami socjoterapeutycznymi i muzykoterapią.
69
Efektem prowadzonych działań rehabilitacyjnych jest przede wszystkim integracja społeczna
osób niepełnosprawnych, wypracowanie pozytywnego nastawienia do wykonywanej pracy
oraz
wzrost
umiejętności
zawodowych,
poprawa
w
codziennym
funkcjonowaniu
uczestników, np. zakresie przygotowania posiłku i wykonywania czynności porządkowych,
poruszania się w środowisku i samodzielnego dokonywania podstawowych zakupów. Osoby
niepełnosprawne, które objęte są zajęciami w Warsztatach Terapii Zajęciowej uczą się
działania na rzecz innych, lepszej komunikacji i otwartości na innych, nawiązywania
i utrzymywania kontaktów z rówieśnikami, zawieranie przyjaźni.
- Organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych (domowych i pielęgnacyjnych)
w miejscu zamieszkania klienta na terenie Miasta Szczecinek.
Usługi obejmują: zaspokajanie codziennych, podstawowych potrzeb życiowych osób
starszych i niepełnosprawnych, wymagających wsparcia, pomocy usługowej oraz pielęgnacji,
zaleconej przez lekarza, kontaktu z otoczeniem, a także stworzenie poczucia bezpieczeństwa
i możliwości pozostawania podopiecznego jak najdłużej w jego miejscu zamieszkania
i w lokalnym środowisku. Do realizacji zadania Stowarzyszenie zatrudniało 23 opiekunki
oraz 2 osoby koordynujące. Z usług opiekuńczych w roku 2009 skorzystało 146
podopiecznych, tj. 118 kobiet i 26 mężczyzn.
§ Fundacji „NOA”, która prowadzi:
- Dom Dziennego Pobytu „Złota Jesień” dla osób starszych i niepełnosprawnych
w Szczecinku
Liczba objętych pomocą w 2009 roku wynosiła 186 osób, w tym 130 kobiet i 56 mężczyzn.
Miejsce pobytu w DDP otrzymało 42 seniorów.
W zakresie działalności Domu Dziennego Pobytu jest świadczenie usług opiekuńczych wobec
osób starych, takich jak: zapewnienie wyżywienia, usługi kąpielowe, usługi pralnicze.
Seniorzy, którzy objęci są pomocą DDP „Złota jesień” mają do swojej dyspozycji min.
kawiarenkę internetową, uczestniczą
w zajęciach międzypokoleniowych wspólnie
z młodzieżą i dziećmi, biorą udział w zajęciach teatralnych, muzycznych, biorą udział
w programach „ Seniorzy na czasie”, „Razem ekologicznie i artystycznie”.
DDP jest organizatorem wielu imprez i spotkań kulturalnych, takich jak: wieczory
poezji, prezentacje artystyczne, spotkania o tematyce historycznej. Pensjonariusze korzystali
70
z oferty kulturalnej Szczecinka, zwiedzali wystawy, chodzili do muzeum, kina, galerii oraz
uczestniczyli w spotkaniach autorskich.
Na terenie Domu działała systematycznie grupa samopomocowa, której zadaniem jest
odwiedzać chorych domowników oraz byłych pensjonariuszy, którzy ze względu na
ograniczenia zdrowotne nie mogą już uczęszczać na zajęcia. W DDP prowadzone jest także
duszpasterstwo seniorów. Pensjonariusze korzystają z porad lekarza internisty, psychiatry,
a także mają zapewnioną opiekę pielęgniarską.
W zakresie Domu Dziennego pobytu „Złota Jesień” działają trzy Kluby Aktywnego
Seniora, które skupiają 86 seniorów z terenu miasta Szczecinek.
- Środowiskowy Dom Samopomocy „Walentynka”
Decyzję administracyjną przyznającą miejsce i możliwość korzystania z terapii w ŚDS w
2009r. otrzymało 46 osób, w tym 17 kobiet oraz 29 mężczyzn.
W ramach oferty Środowiskowy Dom Samopomocy zapewnia terapię zajęciową,
muzykoterapię, treningi umiejętności społecznych oraz farmakologiczne, opiekę lekarza
psychiatry i wsparcie psychologiczne oraz bogatą ofertę zajęć kulturalno - rekreacyjnych.
Podopieczni uczestniczą w: terapii zajęciowej (w pracowniach: plastycznej, teatralnej,
kulinarnej, dziewiarsko-krawieckiej, stolarsko-technicznej); muzykoterapii; psychoedukacji;
fizykoterapii, aerobiku; zajęciach pedagogiki; zajęciach relaksacyjnych oraz aeroterapii na
terenie przyległym do ŚDS.
Ponadto do zadań pracowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Szczecinku
należy:
− praca z indywidualnymi przypadkami,
− współpraca z organizacjami pozarządowymi, instytucjami i placówkami działającymi
w zakresie pomocy społecznej,
− opracowanie zasad i przeprowadzenie konkursu „Wolontariusz Roku 2009” oraz
miejskich obchodów Światowego Dnia Wolontariusza,
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku realizuje także szereg programów, które
mają za zadanie pomóc osobom, które są klientami pomocy społecznej są to min.:
•
Samopomocowy Projekt Pomocy Dzieciom z rodzin dysfunkcyjnych „Starszy Brat,
Starsza Siostra”,
•
Program „Wolontariat w OPS”, skierowany do osób starszych i niepełnosprawnych,
•
„Akademia Aktywności” program aktywizujący młodzież zagrożoną ekskluzją społeczną,
71
•
Program „Przyjazny Dom”, który skierowany jest do rodzin, których dzieci zostały bądź
są zagrożone umieszczeniem w zastępczych formach opieki,
•
Projekt „Książka moim przyjacielem”, który polegał na czytaniu bajek terapeutycznych
11 niepełnosprawnym dzieciom. Jego celem było wskazanie rodzicom możliwości
stymulowania rozwoju dzieci,
•
Program „Student”, skierowany do dzieci klientów MOPS w Szczecinku,
•
Program „treningi dla rodziców”, którym objęte są rodziny z problemem opiekuńczo –
wychowawczym,
•
Klub Integracji Społecznej, który jest przeznaczony dla osób wykluczonych społecznie.
Przyczyny przyznawania pomocy przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku
Występujący problem
Liczba rodzin w roku 2009
Liczba rodzin w roku 2010
912
799
Długotrwała choroba
837
666
Bezrobocie
816
888
Alkoholizm/problem
548
296
Niezaradność wychowawcza
102
62
Upośledzenie umysłowe
98
Zagrożenie bezdomnością
31
90
Narkomania
28
15
Przemoc w rodzinie
23
40
Włóczęgostwo
20
90
alkoholowy
Źródło: dane MOPS w Szczecinku
Priorytetem pracy Ośrodka na lata kolejne jest praca z klientem i obsługa interesanta w tym:
Ø przeciwdziałanie postawom roszczeniowym i uzależnieniu od pomocy społecznej,
Ø rozwój współpracy z podmiotami, instytucjami realizującymi zadania społeczne,
Ø usprawnienie obsługi interesantów ośrodka.
A w szczególności tworzenie mieszkań chronionych dla osób starszych i niepełnosprawnych,
weryfikacja istniejących zasad i procedur, działania na rzecz utworzenia i funkcjonowania
rodzinnych domów pomocy społecznej, utworzenie i realizacja gminnego programu
przeciwdziałania przemocy w rodzinie, doskonalenie zawodowe kadry pomocy spo łecznej.
72
4.4.4. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie jest - jednostką
organizacyjna pomocy społecznej realizującą zadania wynikające z ustawy o pomocy
społecznej, ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, ustawy o dodatkach mieszkaniowych,
ustawy o
świadczeniach rodzinnych,
ustawy o
postępowaniu
wobec
dłużników
alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej.
Zasoby pomocy społecznej w Gminie Borne Sulinowo, oprócz oczywiście ośrodka pomocy
społecznej kształtują się następująco:
•
Środowiskowy
Dom
Samopomocy
dla
osób
z
zaburzeniami
psychicznymi
i upośledzeniem umysłowym – ośrodek wsparcia funkcjonuje od 10 lat w strukturach
Miejsko- Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej . W ośrodku wsparcia jest zatrudniona
kadra ze specjalistycznym przygotowaniem.
•
Punkt Konsultacyjny dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, który funkcjonuje
Gminnego
Programu
Profilaktyki
i
Rozwiązywania
Problemu
w ramach
Alkoholowych
w Bornem Sulinowie
•
Klub Aktywnego Seniora „ AS” ,który funkcjonuje w strukturach Miejsko-Gminnego
Ośrodka Pomocy Społecznej.
•
Centrum
Wolontariatu
przy
Miejsko-Gminnym
Zamierzenia i plany związane z realizacją
Ośrodku
Pomocy
Społecznej.
zadań pomocy społecznej w gminie Borne
Sulinowo kolejne lata przedstawiają się następująco:
1. Osoby starsze i niepełnosprawne:
-
utworzenie Dziennego Ośrodka Wsparcia dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej lub
zapewnienie asystenta osoby niepełnosprawnej;
-
stworzenie mieszkań chronionych dla osób niepełnosprawnych intelektualnie
i ruchowo;
2. Osoby starsze:
-
utworzenie Uniwersytetu III wieku
-
utworzenie Dziennego Domu Pobytu
-
rozszerzenie
zakresu
usług opieki
specjalistycznej
(rehabilitacja,
doradztwo
psychologiczne itp.)
3. Osoby Bezrobotne (zagrożone wykluczeniem społecznym i wykluczone społecznie):
73
-
utworzenie Klubu Integracji Społeczne dla osób długotrwale bezrobotnych
i uzależnionych w celu przeciwdziałania wykluczenia społecznemu
4. Rodziny korzystające i objęte pomocą OPS (zagrożenie wykluczeniem społecznym lub
wykluczone społecznie):
-
powołanie przy OPS lub Stowarzyszeniu Centrum Wsparcia Rodziny (poradnictwo
prawne, socjalne, psychologiczne, pedagogiczne, logopedyczne, mediacje rodzinne
i inne wg potrzeb)
-
wydzielenie mieszkania dla ofiar przemocy w rodzinie
-
utworzenie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży (świetlicy
środowiskowej lub socjoterapeutycznej) na terenie Miasta i Gminy Borne Sulinowo.
Przyczyny przyznania pomocy przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
w Bornem Sulinowie.
Lp. Powód przyznania
1 Ubóstwo
Ilość
rodzin
294
2009
2010
Ilość Ilość
Ilość
osób rodzin
osób
1 078
320
1 169
2. Sieroctwo
1
1
0
0
3. Bezdomność
9
18
10
14
78
436
81
478
55
346
58
391
5 Bezrobocie
245
949
276
1 094
6. Niepełnosprawność
159
479
167
494
7 Długotrwała choroba
148
421
166
416
8 Bezradność w sprawach
opiekuńczych i wychowawczych
8a Rodziny niepełne
92
49
442
167
80
50
403
195
8b Rodziny wielodzietne
47
293
33
226
9. Przemoc w rodzinie
6
30
5
29
10. Alkoholizm
45
145
51
174
11. Narkomania
0
0
1
1
12 Trudności w przystosowaniu do
życia po zwolnieniu z zakładu
karnego
5
19
4
15
4. Potrzeba ochrony macierzyństwa
4a. Wielodzietność
Żródło: dane MGOPS w Bornem Sulinowie
74
4.4.5. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Białym Borze
Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Białym Borze jest jednostka
organizacyjną Gminy Biały Bór i działa na podstawie Uchwały Nr XVI /96 Rady Miejskiej
w Białym Borze z dnia 25 kwietnia 1996r. w sprawie powołania Miejsko -Gminnego Ośrodka
Pomocy Społecznej w Białym Borze.
Zasoby pomocy społecznej w Gminie Biały Bór, oprócz ośrodka pomocy społecznej
kształtują się następująco
1.
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Do głównych zadań realizowanych przez komisję należy prowadzenie działań
związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych, przemocy domowej
oraz narkomanii, a w szczególności:
-
Zwiększenie dostępności do pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od
alkoholu i narkotyków oraz członków ich rodzin (współuzależnienie)
-
Udzielanie rodzinom, w których występują problemy z uzależnieniami ze szczególnym
naciskiem
na
problemy
alkoholowe,
pomocy
psychospołecznej
i
prawnej,
a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie.
-
Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej skierowanej
pośrednio i bezpośrednio do dzieci i młodzieży
-
Wspomaganie
działań
instytucji,
stowarzyszeń
i osób
fizycznych służącej
rozwiązywaniu problemów alkoholowych i przemocy domowej
2. Świetlice wiejskie działające w każdym sołectwie – 17
- planowane jest utworzenie w każdej ogniska socjoterapeutycznego.
3. Organizacje
pozarządowe
działające
w
zakresie
rozwiązywania
problemów
społecznych:
-
Placówka Stowarzyszenia „Pro-Bono” Pomoc Nieuleczalnie Chorym i Bezdomnym
Centrum Socjopomocy w Linowie,
-
Caritas parafii rzymsko- katolickiej w Białym Borze,
-
Caritas parafii greko-katolickiej w Białym Borze,
75
-
Koła Emerytów i rencistów,
-
Punkt konsultacyjny ds. uzależnień i współuzależnionych – wspiera i motywuje do
leczenia, przerwania nałogu,
-
Stowarzyszenie „Dromader” dla AA – prowadzone jest wsparcie po leczeniu, mitingi,
-
Stowarzyszenie „Otwarte Drzwi” - działania ukierunkowane na rzecz ogółu
społeczności w zakresie:
§
pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej
oraz wyrównania szans tych rodzin i osób,
§
działalności charytatywnej,
§
ochrony i promocji zdrowia,
§
działania na rzecz osób niepełnosprawnych,
§
promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy
i zagrożonych zwolnieniem z pracy,
-
Fundacja „Promyk” głównie współpracuje ze szkołami na rzecz wspierania dzieci
niepełnosprawnych, również pomaga osobom i rodzinom znajdującym się w trudnej
sytuacji życiowej z powodu niepełnosprawności, długotrwałej choroby, zdarzenia
losowego,
-
Białoborskie Stowarzyszenie Sołtysów – podejmują oddolne inicjatywy w zakresie
rozwiązywania problemów społecznych.
W związku z coraz większym problemem bezdomności oraz pogarszającą się sytuacją osób
samotnych, OPS w najbliższym czasie planuje otworzenie punktu wydawania posiłków jadłodajni.
Kolejnym planowanym przedsięwzięciem jest uruchomienie Domu Pomocy Środowiskowej ,
jednakże zadanie to jest zależne od bazy lokalowej i zabezpieczenia środków finansowych
przeznaczonych na ten cel przez samorząd.
Na przestrzeni lat 2008 – 2010 liczba osób korzystających z różnych form pomocy społecznej
nieznacznie się waha. Natomiast liczba osób w rodzinach stopniowo ulega zmniejszeniu.
76
Przyczyny przyznania pomocy przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
w Białym Borze.
Lp.
Powód przyznania
pomocy
Rok
2008
2009
2010
Liczba
rodzin
ogółem
300
Liczba
osób w
rodzinach
1004
Liczba
rodzin
ogółem
306
Liczba
osób w
rodzinach
972
Liczba
rodzin
ogółem
330
Liczba
osób w
rodzinach
982
1.
Bezrobocie
2.
175
528
162
488
144
387
3.
Długotrwała lub
ciężka choroba
Potrzeba ochrony
macierzyństwa
Bezradność w
sprawach opiek.wychow. i prowadz.
gosp. dom. ogółem
W tym:
- przemoc w
rodzinie
116
330
108
308
92
228
22
146
34
218
29
173
14
59
20
17
36
115
8
25
5
15
5
12
16
43
26
70
22
52
4.
5.
- alkoholizm
Źródło: dane MGOPS w Białym Borze
4.4.6. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Grzmiącej
Ośrodek jako wyodrębniona jednostka organizacyjna gminy działa na podstawie
Uchwały nr XIII/49/90 Gminnej Rady Narodowej w Grzmiącej z 18 kwietnia 1990 roku
w sprawie utworzenia jednostki budżetowej - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
w Grzmiącej.
Gmina Grzmiąca jest w znacznej części zamieszkała przez ludność popegeerowską.
Przed przemianami ustrojowymi większość
osób czynnych zawodowo zatrudniona była
w dużych zakładach rolnych. W wyniku ich likwidacji doszło do wygenerowania armii osób
bezrobotnych. Obecnie brak jest zapewnienia miejsc pracy, wszystkim, którzy tej pracy
potrzebują. Trudny rynek, stawia często tak wysokie wymagania, że nieliczne oferty pracy są
dostępne dla tych najlepiej przygotowanych. Jak wynika z danych Powiatowego Urzędu
Pracy, stopa bezrobocia na dzień 30 listopada 2010r uplasowała
Gminę Grzmiąca na
1 miejscu w powiecie, gdzie wskaźnik bezrobocia rejestrowanego wynosi 16,6% .
Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest fakt, iż osoby poszukujące pracy posiadają niski
poziom wykształcenia, co znacznie ogranicza dostęp do ofert pracy i jej podjęcie. Liczba
77
osób korzystających z pomocy społecznej w roku 2010 to w szczególności osoby
z wykształceniem podstawowym i średnim zawodowym. Brak nowych inwestycji i zakładów
pracy, powoduje, że bezrobotni aby dojechać do pracy pokonują kilkadziesiąt kilometrów
dziennie. Zmuszeni są często do podjęcia decyzji o opuszczeniu rodziny i wyjazdów poza
granicę kraju, co przedkłada się na rozluźnienie więzi rodzinnej i w konsekwencji może
doprowadzić do rozpadu rodziny. Rola pomocy społecznej od kilku lat ulega intensywnym
przeobrażeniom na szczeblu centralnym jak i lokalnym. Obecnie wszystkie działania
zmierzają do wzmocnienia aktywnych postaw społecznych, zaś instytucje pomocy społecznej
koncentrują się na wspomaganiu osób i rodzin w rozwiązywaniu ich problemów. Sytuacje,
w której przyjmuje się odpowiedzialność za swoich obywateli poprzez nastawienie zbyt
opiekuńcze doprowadza do rozbudowania postaw roszczeniowych.
Na terenie gminy Grzmiąca funkcjonują następujące instytucje, które działają na rzecz osób
i rodzin potrzebujących pomocy finansowej, psychologicznej i prawnej :
-
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej,
-
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
-
Punkt Konsultacyjny dla Osób Uzależnionych i Współuzależnionych,
-
Punkt Konsultacyjny dla Rodziny /przemoc/
-
Stowarzyszenie ,, PRO BONO” Pomoc Nieuleczalnie Chorym i Bezdomnym Centrum
Socjopomocy w miejscowości Przeradż,
-
Świetlica socjoterapeutyczna.
Działania, które są skoncentrowane na dotarciu do najbardziej potrzebujących grup
społecznych, często marginalizowanych i wykluczonych ze społeczeństwa to między innymi:
1. Systematyczny monitoring problemów społecznych realizowany przez pracowników
socjalnych ośrodka pomocy społecznej.
2. Systematyczna analiza zasobów finansowych przeznaczonych na realizację zadań
własnych i zleconych.
3. Pomoc materialna dla osób i rodzin pozostających w trudnej sytuacji materialno-bytowej
z systemu pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych i innych.
4. Systematyczny monitoring istniejących i
nowych programów celowych i funduszy
służących do pozyskiwania środków zewnętrznych.
5. Stała współpraca z PUP w zakresie rozwiązywania problemów bezrobocia.
6. Współudział w programach realizowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego
7. Systematyczna praca socjalna z rodzinami , w których występują problemy opiekuńczowychowawcze.
78
8. Tworzenie świetlic terapeutycznych oraz organizowanie wypoczynku dla dzieci
i młodzieży.
9. Systematyczne współdziałanie z placówkami oświatowymi w celu bieżącej analizy dzieci
i młodzieży, a szczególności przeciwdziałanie patologiom, działania naprawcze oraz
organizowanie dożywiania.
10. Współpraca z Sądem Rodzinnym , kuratorami sądowymi oraz organizacjami
pozarządowymi promującymi rodzinne formy opieki zastępczej.
11. Podejmowanie działań zmierzających do stworzenia mieszkań chronionych
lub
placówek opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego.
12. Praca socjalna i wsparcie finansowe dla osób samotnych, w podeszłym wieku i osób
niepełnosprawnych.
13. Współdziałanie z PFRON , PCPR , PUP i organizacjami pozarządowymi dla skutecznego
rozwiązywania osób niepełnosprawnych a także w zakresie aktywizacji społecznej
zawodowej osób niepełnosprawnych.
14. Wdrażanie stosownych form profilaktyki alkoholowej i narkotykowej skierowanej
w szczególności do dzieci i młodzieży.
15. Zwiększenie skuteczności i dostępności leczenia oraz terapii osobom uzależnionym
i
współuzależnionym w zakresie nowoczesnych strategii
i metod rozwiązywania
problemów uzależnień.
16. Ograniczanie zjawiska oraz skutków przemocy w rodzinie poprzez stworzenie
jednolitego, profesjonalnego systemu interwencji i wsparcia dla osób zagrożonych bądź
uwikłanych w zjawisko przemocy.
17. Propagowanie idei samopomocy, wolontariatu, grup wsparcia dla osób i rodzin
z problemami.
79
Przyczyny przyznania pomocy przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Grzmiącej.
Powód trudnej
życiowej
sytuacji
2009
2010
Liczba
rodzin
Ubóstwo
Sieroctwo
Bezdomność
potrzeba
ochrony
macierzyństwa
w tym : wielodzietność
Bezrobocie
długa lub ciężka choroba
Bezradność w sprawach
opiekuńczowychowawczych
i
prowadzenia gospodarstwa
domowego
w
rodziny niepełne
tym:
rodziny
wielodzietne
przemoc w rodzinie
potrzeba
ochrony
ofiar
handlu ludźmi
alkoholizm
narkomania
trudności
w
przystosowaniu do życia po
opuszczeniu
zakładu
karnego
brak umiejętności w
przystosowaniu do życia
młodzieży opuszczającej
placówki opiekuńczowychowawcze
Trudności w integracji
osób, które otrzymały
status uchodźcy
zdarzenie losowe
sytuacja kryzysowa
klęska
żywiołowa
lub
ekologiczna
Liczba osób Liczba
w
rodzin
rodzinach
280
1120
276
1
18
18
13
47
289
61
Liczba osób
w rodzinach
1143
1
13
421
44
235
113
101
29
276
981
422
368
216
60
252
111
105
27
417
1037
419
389
203
11
18
53
163
11
18
66
168
6
-
38
-
8
-
52
-
58
1
202
1
62
3
242
3
-
-
-
-
-
-
-
-
3
-
7
-
1
1
-
5
4
-
Źródło: dane GOPS w Grzmiącej
80
5. Cele strategiczne oraz kierunki działań.
Zadania w zakresie polityki społecznej wynikające z dokonanej diagnozy należy
realizować w trzech obszarach:
1.
Działanie w obszarze pomocy społecznej.
Celem strategicznym jest: stworzenie warunków osobom i rodzinom do przezwyciężenia
trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie przezwyciężyć samodzielnie.
2.
Działanie w obszarze opieki nad osobami niepełnosprawnymi.
Celem strategicznym jest: trwała poprawa sytuacji osób niepełnosprawnych, poprzez
zapewnienie im odpowiednich warunków do samodzielnego, pełnego i czynnego
uczestnictwa w życiu społecznym.
3.
Działanie w obszarze rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej.
Celem strategicznym jest: stworzenie warunków do wychowania, rozwoju i wsparcia dzieci
pozbawionych trwale lub czasowo opieki rodziców naturalnych.
Cel 1.
Stworzenie sprawnego systemu pomocy społecznej pomagającego osobom
i rodzinom przezwyciężyć trudności życiowe których nie są w stanie
pokonać samodzielnie
Podstawowym celem szeroko pojętej pomocy społecznej jest zapewnienie godziwej
egzystencji osobom nie będącym w stanie samodzielnie lub przy pomocy najbliższej rodziny
właściwie funkcjonować w środowisku społecznym. Problem dotyczy przede wszystkim osób
w podeszłym wieku, niepełnosprawnych, bezradnych w sprawach życiowych (z powodu
różnych uwarunkowań psychospołecznych) oraz dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych
i zagrożonych wykluczeniem społecznym. Idealnym rozwiązaniem jest podniesienie
aktywności zawodowej społeczeństwa, pełna rehabilitacja społeczna i zawodowa osób
niepełnosprawnych i eliminacja zjawisk patologicznych w rodzinie, ze szczególnym
uwzględnieniem zjawiska przemocy wobec bliskich osób. Biorąc pod uwagę sytuację
wyjściową, nawet przy intensywnych, połączonych działaniach w tym kierunku wszystkich
powołanych do tych zadań instytucji i organizacji, efektów należy oczekiwać w odległej
81
perspektywie czasowej. Do czasu osiągnięcia tych efektów założone cele należy realizować
poprzez:
•
zapewnienie opieki instytucjonalnej osobom w podeszłym wieku oraz niesprawnym,
pozbawionym opieki lub posiadającym ją w niewystarczającym zakresie,
•
pomoc w osiągnięciu samodzielności dzieciom wychowującym się poza rodziną naturalną
•
zapewnienie wsparcia młodzieży z rodzin dysfunkcyjnym – młodzieży zagrożonej
wykluczeniem społecznym,
•
minimalizowanie zjawiska bezrobocia, aktywizacja osób długotrwale bezrobotnych,
•
minimalizowanie zjawiska ubóstwa i innych negatywnych zjawisk społecznych.
Z uwagi na ograniczone w stosunku do rzeczywistych potrzeb środki finansowe, należy
aktywnie poszukiwać możliwości dofinansowania z innych źródeł (fundacje, udział
w programach rządowych, pozyskiwanie środków z funduszy europejskich). Również
podjęcie szerokiej współpracy ze wszystkimi podmiotami, które w swych programach
działania koncentrują się na pomocy socjalnej, pozwoli na większe wykorzystanie
posiadanych w środowisku lokalnym zasobów finansowych, rzeczowych i ludzkich.
Cele operacyjne:
1.
Zidentyfikowanie zagrożeń z negatywnymi zjawiskami społecznymi m.in. bezrobocia,
ubóstwa, uzależnień.
2.
Rozszerzenie oferty usług na rzecz osób starszych, bezrobotnych, bezdomnych,
uzależnionych i zagrożonych ubóstwem oraz innych grup społecznych zgodnie
z występującymi potrzebami.
3.
Zintegrowanie działań samorządów lokalnych oraz organizacji pozarządowych
w zakresie pomocy społecznej i zapobieganiu wykluczeniu społęcznemu.
4.
Wsparcie usamodzielnianych wychowanków zastępczych form opieki – rodzin
zastępczych,
placówek
młodzieżowych
ośrodków
wychowawczych, schronisk dla nieletnich i in.
5.
Zmniejszenie zjawiska przemocy w rodzinie oraz ochrona ofiar przemocy.
Kierunki działań:
1.
Współdziałanie ze służbami socjalnymi, instytucjami rynku pracy i instytucjami
w zakresie uzyskiwania informacji o występowaniu negatywnych zjawisk społecznych
(ubóstwo, bezrobocie, uzależnienia, bezdomność).
82
2.
Tworzenie środowiskowego systemu wsparcia dla osób niezdolnych do samodzielnej
egzystencji, a także rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej i ośrodków
wsparcia dla określonych potrzebami grup społecznych.
3.
Integrowanie działań różnych podmiotów w środowiskach lokalnych w zakresie
rozwijania różnych form pomocy społecznej.
4.
Wspieranie i rozwijanie aspiracji edukacyjnych i życiowych wychowanków placówek
rodzin
zastępczych,
młodzieżowych
ośrodków
wychowawczych, schronisk dla nieletnich i in.
5.
Działania mające na celu zmniejszenie zjawiska przemocy w rodzinie oraz ochronę ofiar
przemocy.
6.
Działania mające na celu minimalizowanie zjawiska bezrobocia, ubóstwa oraz
podnoszące jakość życia mieszkańców.
Kierunek I
Współdziałanie ze służbami socjalnymi i instytucjami w zakresie uzyskiwania
informacji.
Zadania:
1.
Analiza sprawozdawczości prowadzonej przez ośrodki pomocy społecznej z terenu
powiatu i Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.
2.
Analiza potrzeb zmierzająca do określenia niezbędnej infrastruktury społecznej do
realizacji zadań pomocy społecznej.
3.
Ustalenie
zasad
współpracy
przy
wymianie
informacji
między
instytucjami
i organizacjami.
4.
Rozpoznanie głównych problemów społecznych.
5.
Organizowanie spotkań informacyjnych zespołów pracowników ośrodków pomocy
społecznej, PCPR, organizacji pozarządowych i innych instytucji zajmujących się
pomocą społeczną.
6.
Analiza przyczyn korzystania z pomocy społecznej.
Przewidywane efekty:
1.
Rozpoznanie źródeł zagrożeń życia społecznego na terenie powiatu.
2.
Określenie rzeczywistych potrzeb w zakresie infrastruktury społecznej.
3.
Zwiększenie efektywności działania i szybkości reagowania służb społecznych na
problemy środowiska.
83
4.
Wykorzystanie uzyskanych danych do pracy nad rozwijaniem powiatowej strategii
rozwiązywania problemów społecznych.
Partnerzy:
-
-
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku
-
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku
-
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Barwicach
-
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Białym Borze
-
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie
-
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Grzmiącej
-
organizacje pozarządowe,
Kierunek II
Tworzenie środowiskowego systemu wsparcia dla osób niezdolnych do samodzielnej
egzystencji i mających trudności w samodzielnej egzystencji oraz rozwój
infrastruktury domów pomoc społecznej i ośrodków wsparcia dla
określonych potrzebami grup społecznych.
Planowane działanie ma na celu eliminację podstawowego problemu ludzi
w podeszłym wieku oraz przewlekle chorych – braku opieki niezbędnej dla egzystencji,
poprzez zapewnienie form opieki instytucjonalnej dostosowanych do sytuacji danej osoby.
Ma na celu także pomoc osobom bezdomnym, długotrwale bezrobotnym i uzależnionym.
Instytucjonalne formy opieki mają stanowić dla osób samotnych i niezaradnych życiowo
ekwiwalent opieki sprawowanej powszechnie w społeczeństwie przez rodzinę nad jej
starszymi i niezaradnymi członkami, bądź uzupełniać tę opiekę do niezbędnego poziomu.
Zadania:
1. Usprawnienie opieki nad ludźmi starszymi i przewlekle chorymi w środowisku.
2. Formy opieki
i
wsparcia
dla
osób
długotrwale
bezrobotnych,
bezdomnych
i uzależnionych.
3. Koordynacja działań wszystkich podmiotów udzielających pomocy (organizacje
pozarządowe, publiczna służba zdrowia, jednostki pomocy społecznej).
4. Zapewnienie instytucjonalnej opieki osobom starszym, bezdomnym i uzależnionym
1.
Zapewnienie opieki w środowisku osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji
z racji wieku, choroby i niepełnosprawności.
84
2.
Zapewnienie systemu wsparcia osobom bezdomnym i uzależnionym poprzez tworzenie,
wspieranie i prowadzenie funkcjonujących w tym celu organizacji i instytucji.
3.
Zmniejszenia zapotrzebowania na hospitalizacje na oddziałach przewlekłych,
4.
Utrzymanie więzi rodzinnych i towarzyskich, najczęściej zerwanych wskutek wyjazdu
członka społeczności do domu pomocy społecznej lub innego ośrodka.
5.
Stworzenie nowych miejsc pracy dla ludzi zagrożonych wykluczeniem społecznym,
Partnerzy:
-
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku,
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku
- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku
- Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Barwicach
- Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Białym Borze
- Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie
- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Grzmiącej
- organizacje pozarządowe;
- Powiatowy Urząd Pracy
- Poradnia Uzależnień
Kierunek III
Integrowanie działań różnych podmiotów w środowiskach lokalnych
w zakresie rozwijania różnych form pomocy społecznej.
Zadania:
1.
Gromadzenie i aktualizowanie danych o instytucjach i organizacjach pozarządowych
zajmujących się wspieraniem osób i rodzin w rozwiązywaniu problemów życiowych.
2.
Inicjowanie tworzenia nowych organizacji pozarządowych i grup samopomocowych.
3.
Promowanie programów lokalnych z zakresu rozwiązywania problemów związanych
z zagrożeniami społecznymi.
1.
Wzrost uczestnictwa społeczności lokalnych w rozwiązywaniu problemów społecznych.
2.
Wzrost efektywności działań samorządów lokalnych i organizacji pozarządowych,
3.
Powstanie sytemu informacji o potrzebach środowiska,
85
4.
Upowszechnienie świadomości o zagrożeniach społecznych wśród pracowników
instytucji i przedstawicieli organizacji.
5.
Powstanie programów w zakresie rozwiązywania problemów społecznych.
6.
Pozyskanie środków z zewnątrz na realizację programów pomocowych.
Partnerzy:
-
-
Starostwo Powiatowe w Sokółce,
-
samorządy gminne,
-
organizacje pozarządowe.
Kierunek IV
Wspieranie i rozwijanie aspiracji edukacyjnych i życiowych wychowanków
placówek opiekuńczo-wychowawczych, rodzin zastępczych, młodzieżowych
ośrodków wychowawczych, schronisk dla nieletnich i in.
Zadania:
1.
Wspieranie usamodzielnianych wychowanków poprzez pracę socjalną, wsparcie
w osiągnięciu warunków mieszkaniowych
i świadczenia
przewidziane przepisami
prawa.
2.
Poszukiwanie
ścieżek
różnych
dodatkowego
wsparcia
wychowanków
z wykorzystaniem programów krajowych i w ramach środków europejskich.
3.
Tworzenie i rozwój mieszkań chronionych dla usamodzielnianych wychowanków.
4.
Współpraca z instytucjami i organizacjami w kierunku wspierania wychowanków
placówek i rodzin zastępczych w procesie usamodzielnienia.
Przewidziane efekty:
1. Umiejętność
samodzielnego
funkcjonowania
w
środowisku
usamodzielnianych
wychowanków.
2. Uzyskanie odpowiednich warunków mieszkaniowych usamodzielnianych osób.
3. Podjęcie zatrudnienia przez pełnoletnich usamodzielnionych wychowanków.
4. Wykorzystanie zasobów
infrastruktury społecznej
i gospodarczej w środowisku
lokalnym dla zapewnienia pełnej samodzielności osobom usamodzielnianym.
5. Wykorzystanie systemu pomocy osobom niepełnosprawnych w usamodzielnianiu
wychowanków z orzeczonym stopniem niepełnosprawności.
86
Partnerzy:
-
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
-
Powiatowy Urząd Pracy
-
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku,
-
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku,
-
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Barwicach,
-
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Białym Borze,
-
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie,
-
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Grzmiącej,
-
samorząd powiatowy,
-
samorządy gminne,
-
Kierunek V
Działania mające na celu zmniejszenie zjawiska przemocy w rodzinie oraz ochronę
ofiar przemocy.
Zadania:
1.
Rozwijanie społecznej świadomości i wrażliwości na zjawisko przemocy w rodzinie,
profilaktyka.
2.
Zwiększenie dostępności do specjalistycznej pomocy dla rodzin, w których występuje
problem przemocy.
3.
Ochrona ofiar przemocy w rodzinie – zwiększenie efektywności pracy z rodziną.
4.
Budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
5.
Podnoszenie kompetencji osób pracujących w obszarze przeciwdziałania przemocy.
6.
Praca ze sprawcami przemocy w rodzinie – oddziaływania terapeutyczne, korekcyjne
oraz edukacyjne.
7.
Usprawnienie i ujednolicenie systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Powiecie
Szczecineckim.
1.
Zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie.
2.
Kompleksowa, interdyscyplinarna pomoc rodzinie, w której występuje przemoc.
3.
Zwiększenie dostępności do specjalistycznej pomocy rodzinom.
4.
Ochrona osób doznających przemocy od bliskich.
87
5.
Zmiana zachowania osób stosujących przemoc.
6.
Zmiana postaw społecznych poprzez szeroko rozumiane działania profilaktyczne.
7.
Specjalistyczne przeszkolenie osób zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy.
8.
Rozwinięcie współpracy między instytucjami i organizacjami z obszaru przeciwdziałania
przemocy w rodzinie.
Partnerzy:
-
-
-
-
-
-
-
-
Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej
-
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
-
Gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych
-
Zespoły interdyscyplinarne ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie
-
NZOZ „Patronka”
-
-
terapeuci i inni specjaliści
-
Sad Rejonowy
-
Prokuratura Rejonowa
-
Służby mundurowe – Policja, Straż Gminna,
-
Placówki oświatowe
-
Placówki opieki zdrowotnej.
Kierunek VI
Działania mające na celu minimalizowanie zjawiska bezrobocia, ubóstwa oraz
podnoszące jakość życia mieszkańców.
Zadania:
1. Podejmowanie działań na rzecz rozwoju gospodarczego.
2. Działania na rzecz zwiększenia zatrudnienia i zmniejszenia stanu bezrobocia.
3. Przedsięwzięcia na rzecz poprawy mobilności zatrudnieniowej bezrobotnych.
88
4. Wykształcenie
i
upowszechnienie
wśród
młodzieży
postaw
związanych
z przedsiębiorczością i innowacyjnością.
5. Zmniejszenie skali ubóstwa oraz podniesienie jakości życia mieszkańców poprzez
zaspokojenie ich potrzeb bytowych, zatrudnieniowych i społecznych.
1.
Stworzenie warunków do zwiększenia miejsc pracy,
2.
Umożliwienie podjęcia zatrudnienia przez większą liczbę osób bezrobotnych w Powiecie
Szczecineckim, ze szczególnym uwzględnieniem mieszkańców obszarów wiejskich.
3.
Zapewnienie lepszego startu w życie zawodowe młodzieży,
4.
Zmniejszenia skali ubóstwa wśród mieszkańców Powiatu.
Partnerzy:
-
-
Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku,
-
-
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku,
-
-
-
-
-
-
Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie
Cel II
Stworzenie osobom niepełnosprawnym warunków do samodzielnego
pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym
Integracja
osób
niepełnosprawnych
ze
społeczeństwem
wymaga
pomocy
w pokonywaniu wielu przeszkód wynikających z ich ograniczeń fizycznych oraz poziomu
świadomości społeczeństwa. Niezbędna jest taka pomoc, która zapewniłaby możliwie
największą samodzielność osobom niepełnosprawnym, pełny dostęp do uczestnictwa w życiu
społecznym, edukacji, zatrudnieniu i możliwość samorealizacji. Pomoc powinna zmierzać do
zapewnienia samodzielności fizycznej, psychicznej, społecznej i zawodowej. Realizacja tych
89
założeń wymaga szeregu zintegrowanych działań ze strony samorządów lokalnych,
administracji rządowej i organizacji pozarządowych.
Cele operacyjne:
1.
Inicjowanie działań edukacyjnych w społeczności lokalnej na rzecz rozwiązywania
problemów osób niepełnosprawnych.
2.
Zwiększenie dostępności do usług rehabilitacyjnych i pomocowych.
3.
Stworzenie dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej warunków sprzyjających społecznej
integracji i edukacji.
4.
Aktywizacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych.
5.
Zapewnienie osobom niepełnosprawnym pełnego uczestnictwa w życiu publicznym.
6.
Przystosowanie środowiska materialnego do potrzeb osób niepełnosprawnych.
7.
Integracja działań w środowisku lokalnym na rzecz osób niepełnosprawnych
Kierunki działań:
1. Działania edukacyjne w stosunku do ogółu społeczeństwa.
2. Poszerzenie oferty i usług rehabilitacji leczniczej.
3. Tworzenie odpowiednich warunków sprzyjających społecznej integracji i edukacji
dzieciom i młodzieży niepełnosprawnym
4. Działania na rzecz aktywizacji zawodowej i ekonomicznego usamodzielnienia się osób
niepełnosprawnych.
5. Działania na rzecz zwiększania udziału osób niepełnosprawnych w życiu społecznym.
6. Przystosowanie środowiska fizycznego do potrzeb osób niepełnosprawnych.
7. Integracja działań samorządów lokalnych oraz organizacji pozarządowych w zakresie
pomocy osobom niepełnosprawnym.
Kierunek I
Działania edukacyjne w stosunku do ogółu społeczeństwa.
Zadania:
1. Promowanie zdrowego trybu życia i informowanie o zagrożeniach powodujących
powstanie niepełnosprawności.
2. Kształtowanie świadomości i edukacja społeczności lokalnych i służb publicznych
w zakresie problemów osób niepełnosprawnych.
3. Informowanie osób niepełnosprawnych i ich rodzin o prawach i uprawnieniach.
90
4. Wypracowanie kierunków działań edukacyjnych dla pozostałej młodzieży, rodziców
i pedagogów.
-
zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej problemów osób niepełnosprawnych,
-
lepsze
przygotowanie
służb
publicznych
do
udzielania
pomocy
osobom
niepełnosprawnym,
-
nabycie przez młodzież wiedzy z zakresu profilaktyki i zdrowego stylu życia,
tworzenie przez młodzież grup środowiskowych propagujących zdrowy styl życia,
-
pozyskanie do współpracy liderów młodzieżowych,
-
współpraca
z
organizacjami
pozarządowymi
działającymi
na
rzecz
osób
niepełnosprawnych,
-
pozyskanie wolontariuszy do pomocy osobom niepełnosprawnym.
Partnerzy współpracujący przy realizacji zadań:
-
-
Starostwo Powiatowe w Szczecinku
-
Psychologiczno-Pedagogiczna
-
szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne
Kierunek II
Poszerzenie oferty usług rehabilitacji leczniczej
Zadania:
1. Likwidacja barier architektonicznych w jak największej liczbie budynków użyteczności
publicznej
2. Tworzenie ośrodków rehabilitacyjnych
3. Doposażenie ośrodków rehabilitacyjnych i gabinetów fizykoterapii w niezbędny sprzęt
rehabilitacyjny w ramach zadań realizowanych ze środków PFRON
4. Upowszechnianie informacji o zasadach korzystania z turnusów rehabilitacyjnych
i innych form rehabilitacji i likwidacji barier funkcjonalnych wśród personelu
medycznego i służb społecznych oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych.
1. Zwiększenie ofert usług rehabilitacyjnych i ich dostępności w środowisku zamieszkania.
2. Poprawa jakości życia osób niepełnosprawnych i zwiększenie ich aktywności.
3. Zmniejszenie liczby osób oczekujących na kompleksową rehabilitację.
91
4. Zwiększenie liczby osób korzystających z rehabilitacji poza miejscem zamieszkania
w formie turnusów.
5. Zwiększenie realizacji innych zadań usprawniających osobom niepełnosprawnym
sprawniejsze funkcjonowanie w środowisku.
Partnerzy:
-
Samodzielne Publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej, gabinety rehabilitacyjne, ośrodki
rehabilitacyjne,
-
-
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
-
-
organizacje pozarządowe
-
-
-
-
-
-
Kierunek III
Tworzenie odpowiednich warunków sprzyjających społecznej integracji i edukacji
dzieciom i młodzieży niepełnosprawnym.
Zadania:
1.
Dokonanie pełnej diagnozy w zakresie liczby dzieci i młodzieży wymagającej kształcenia
w systemie integracyjnym.
2.
Likwidacja barier architektonicznych, społecznych i transportowych w dostępie do
infrastruktury w środowisku lokalnym.
3.
Rozwój infrastruktury umożliwiającej integrację społeczną i edukację na wszystkich
poziomach edukacji.
4.
Tworzenie i wdrażanie programów psychoedukacyjnych na rzecz działań w różnych
grupach społecznych sprzyjających integracji i edukacji osób niepełnosprawnych.
5.
Ograniczenie nauczania indywidualnego w domu do wyjątkowych przypadków.
6.
Uzyskanie szczegółowych informacji na temat lokalizacji placówek edukacyjnych
pozbawionych barier architektonicznych.
92
1.
Uzyskanie pełnych informacji dotyczących potrzeb w zakresie kształcenia integracyjnego
na wszystkich poziomach nauczania.
2.
Wprowadzenie
ciągłości
kształcenia
integracyjnego
na
wszystkich
poziomach
kształcenia.
3.
Ułatwienie dostępu do obiektów użyteczności publicznej przede wszystkim przedszkoli,
szkół, do których uczęszczają niepełnosprawne dzieci.
4.
Zwiększenie liczby oferowanych usług kompleksowej rehabilitacji i edukacji.
5.
Podniesienie wiedzy i świadomości na temat problematyki osób niepełnosprawnych oraz
kształtowanie pozytywnych postaw wobec osób niepełnosprawnych.
6.
Przygotowanie osób niepełnosprawnych do samodzielnego życia.
Partnerzy współpracujący przy realizacji zadań:
-
-
-
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna,
-
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
-
placówki szkolne Powiatu Szczecineckiego,
-
samorządy gminne,
-
-
-
-
-
-
-
Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku
-
Kierunek IV
Działania na rzecz aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych i niezależności
ekonomicznej osób niepełnosprawnych.
Zadania:
1.
Dofinansowanie stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych.
2.
Udzielanie dotacji dla osób niepełnosprawnych.
3.
Organizowanie kursów kwalifikacyjnych dla osób niepełnosprawnych.
93
4.
Tworzenie i funkcjonowanie Warsztatów Terapii Zajęciowej.
5.
Tworzenie i funkcjonowanie Zakładów Aktywizacji Zawodowej.
6.
Wsparcie zakładów pracy chronionej i pracodawców na otwartym rynku pracy w zakresie
dostępności i udoskonalenia miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych.
7.
Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych,
8.
Podniesienie poczucia własnej wartości oraz przydatności na rynku pracy osób
niepełnoprawnych,
9.
Przekazanie wiedzy o korzyściach płynących z zatrudniania osób niepełnosprawnych,
1. Zwiększenie liczby osób niepełnosprawnych aktywnych zawodowo.
2. Zapewnienie niezależności ekonomicznej osobom niepełnosprawnych i ich rodzin.
3. Podniesienie poziomu życia osób niepełnosprawnych i ich rodzin.
4. Wzmacnianie poczucia własnej wartości u osób niepełnosprawnych.
Partnerzy:
-
-
-
Starostwo Powiatowe w Szczecinku,
-
Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku,
-
-
-
-
-
-
-
Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki
-
Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie
-
-
pracodawcy.
Kierunek V
Działania na rzecz zwiększenia udziału osób niepełnosprawnych w życiu społecznym.
Zadania:
1. Organizowanie i udział w imprezach integracyjnych.
94
2. Wspieranie organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych.
3. Zwiększanie dostępności instytucji publicznych dla osób niepełnosprawnych poprzez
likwidację barier w budynkach użyteczności publicznej oraz likwidacja barier
transportowych.
4. Wykorzystywanie środków z programów celowych Państwowego Funduszu Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych
5. Utrzymywanie Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.
1. Integracja osób niepełnosprawnych ze środowiskiem lokalnym.
2. Rozszerzenie obszaru działania organizacji pozarządowych.
3. Zwiększenie możliwości udziału osób niepełnosprawnych w życiu publicznym.
4. Umożliwienie osobom niepełnosprawnym swobodnej komunikacji ze środowiskiem
społecznym.
5. Szczególne wsparcie osób z zaburzeniami psychicznymi i
osób z upośledzeniem
umysłowym.
6. Ułatwienie ustalenia stopnia niepełnosprawności (zmniejszenie utrudnień związanych z
dojazdem).
Partnerzy:
-
-
-
-
-
podmioty prowadzące WTZ,
-
-
Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.
Kierunek VI
Przystosowanie środowiska fizycznego do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Zadania:
1. Likwidacja barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z
indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych.
2. Likwidacja barier funkcjonalnych w budynkach użyteczności publicznej.
3. Likwidacja barier transportowych.
95
1.
Umożliwienie osobom niepełnosprawnym dostępu do instytucji publicznych, urzędów
administracji, placówek kulturalnych i innych wg potrzeb.
2.
Zwiększenie mobilności osób z dysfunkcjami narządu ruchu i innymi schorzeniami
utrudniającymi swobodne poruszanie się.
3.
Poprawa warunków mieszkaniowych osób niepełnosprawnych i dostosowanie mieszkań
do wymaganych schorzeń utrudniających funkcjonowanie.
4.
Poprawa jakości codziennego życia osób niepełnosprawnych.
Partnerzy:
-
-
-
samorządy gminne
-
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
-
Kierunek VII
Integrowanie działań samorządów lokalnych i organizacji pozarządowych.
Zadania:
1. Gromadzenie i aktualizowanie danych o instytucjach i organizacjach pozarządowych
zajmujących się wspieraniem osób niepełnosprawnych.
2. Inicjowanie tworzenia nowych organizacji pozarządowych i grup samopomocowych.
3. Promowanie programów lokalnych z zakresu rozwiązywania problemów związanych z
niepełnosprawnością.
4. Wsparcie organizacji pozarządowych i samorządów lokalnych w ramach integracji
społecznej osób niepełnosprawnych.
1. Wzrost uczestnictwa społeczności lokalnych w rozwiązywaniu problemów społecznych.
2. .Wzrost efektywności działań samorządów lokalnych i organizacji pozarządowych,
5.
Powstanie sytemu informacji o potrzebach osób niepełnosprawnych,
6.
Powstanie programów w zakresie pomocy osobom niepełnosprawnym.
Partnerzy:
-
-
96
-
samorządy gminne,
-
-
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Cel 3
Stworzenie sprawnego systemu rodzinnej i instytucjonalnej pieczy
zastępczej dla dzieci pozbawionych czasowo lub trwale opieki rodziców
naturalnych.
Rodzina zastępcza jest formą zastępczego środowiska rodzinnego i stanowi nie stałą
a czasową formę opieki nad dzieckiem. Utworzenie rodziny zastępczej nie powoduje
powstania więzi rodzinno-prawnej pomiędzy rodzicami zastępczymi a dzieckiem, jak to się
dzieje w przypadku adopcji. Dzieci w rodzinie zastępczej przebywają do czasu uregulowania
ich sytuacji prawnej. Potem mogą być adoptowane przez rodzinę zastępczą lub inną rodzinę
oraz mogą powrócić do rodziny naturalnej, jeżeli zapewnia ona dziecku pełne
bezpieczeństwo. Dzieci mogą przebywać w rodzinie zastępczej również do czasu
usamodzielnienia się. Rodzina zastępcza w wypełnianiu swoich funkcji kieruje się dobrem
przyjętego dziecka i poszanowaniem jego praw. Fundamentalnym prawem dziecka jest prawo
do wychowania w rodzinie, ale gdy zabraknie rodziny naturalnej jej funkcje może przejąć
rodzina zastępcza. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżonkom lub
osobie niepozostającej w związku małżeńskim. Rodzina jest dla dziecka pierwszym
środowiskiem społecznym w życiu. Wywiera ona znaczący wpływ na zachowanie się
jednostek, ich stosunek do innych osób, do świata wartości, do systemu norm i wzorów
postępowania, może w sposób dość pełny zaspakajać potrzeby psychiczne i fizyczne, a przede
wszystkim potrzebę bezpieczeństwa, przynależności, miłości, wzajemnej pomocy oraz
potrzeby życzliwości i zaufania. Jeżeli z jakichś powodów zabraknie tej naturalnej rodziny,
do pomocy społecznej należy zadanie włożenia wszelkiego wysiłku w to, aby dziecko mogło
się prawidłowo rozwijać w środowisku jak najbardziej zbliżonym do naturalnego. Tym
najbardziej zbliżonym środowiskiem jest rodzinna piecza zastępcza – czyli sieć rodzin
zastępczych. W sytuacji braku możliwości zapewnienia dziecku opieki w rodzinnych formach
zastępczych,
ustanawia
się
ją
poprzez
instytucjonalną
pieczę
zastępczą,
czyli
wystandaryzowane placówki opiekuńczo-wychowawcze, dające namiastkę domu rodzinnego.
97
Gwarantujące właściwą opiekę, wychowanie i wsparcie pozbawionym opieki dzieciom.
Cele operacyjne:
•
Stworzenie sprawnego systemu opieki nad rodziną i dzieckiem.
•
Zapewnienie opieki dzieciom i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych i pozbawionych
całkowicie lub częściowo opieki rodziców.
•
Zapobieganie wykluczeniu społecznemu dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej.
•
Rozwój rodzicielstwa zastępczego.
•
Tworzenie
wystandaryzowanych
placówek
w
tym
specjalistycznych.
Kierunki działań:
1.
Działania na rzecz stworzenia systemu wspierania rodzin i dzieci w środowisku
naturalnym oraz na rzecz tymczasowego pobytu dzieci w zastępczych formach opieki
i powrotu dzieci z tych form opieki do rodzin naturalnych.
2.
Rozwój i wzrost jakości usług rodzinnej pieczy zastępczej.
3.
Zapewnienie rodzinom zastępczych niezbędnych środków finansowych do zaspokojenia
potrzeb przebywających w pieczy zastępczej dzieci.
4.
Działania mające na celu zapobieganie wykluczeniu społecznemu wśród dzieci
i młodzieży wychowującej się w pieczy zastępczej – rodzinnej i instytucjonalnej.
5.
Wzrost jakości usług instytucjonalnej pieczy zastępczej.
Kierunek I
Działania na rzecz stworzenia systemu wspierania rodzin i dzieci w środowisku
naturalnym oraz na rzecz tymczasowego pobytu dzieci w zastępczych formach opieki
i powrotu dzieci z tych form opieki do rodzin naturalnych.
Zadania:
1.
Pobudzenie przez pracę socjalną aktywności własnej rodziny w rozwiązywaniu
problemów.
2.
Praca z rodzinami dysfunkcyjnymi w kierunku przywrócenia im zdolności opiekuńczych
i wychowawczych.
3.
Współpraca instytucji na rzecz wsparcia rodziny naturalnej.
98
4.
Inicjowanie tworzenia świetlic i klubów środowiskowych dla dzieci i młodzieży oraz
placówek wsparcia dziennego.
5.
Udzielanie wsparcia organizacjom i instytucjom w zakresie tworzenia lokalnych
programów samopomocowych.
6.
Rozwijanie współpracy w ramach lokalnych zespołów z pedagogami, policją,
wychowawcami, organizacjami pozarządowymi, oraz związkami wyznaniowymi
w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom społecznym.
7.
Popularyzowanie organizowania przez organizacje pozarządowe i związki wyznaniowe
ośrodków wsparcia dla rodzin i dzieci zagrożonych wykluczeniem społecznym.
8.
Pozyskiwanie środków na wsparcie rodzin w ich środowisku naturalnym.
9.
Rozwój asystentury rodzinnej i rodzin pomocowych.
1.
Zwiększenie aktywności własnej rodzin i osób korzystających z pomocy.
2.
Powrót dzieci z zastępczych form opieki do rodzin naturalnych.
3.
Ograniczenie liczby osób wymagających pomocy społecznej.
4.
Zmniejszenie obszarów patologii społecznych.
5.
Zorganizowanie alternatywnych form pomocy (zamiast materialnej).
6.
Zaktywizowanie środowiska lokalnego wokół problemów społecznych.
7.
Eliminacja zjawiska powielania negatywnych wzorców z pokolenia na pokolenie.
Partnerzy:
-
-
-
-
-
-
-
-
Kuratorzy sądowi,
-
-
związki wyznaniowe.
Kierunek II
Rozwój i wzrost jakości usług rodzinnej pieczy zastępczej.
Zadania:
99
1. Pozyskanie, przygotowanie i przeszkolenie kandydatów do pełnienia funkcji rodzin
zastępczych.
2. Prowadzenie rejestru rodzin zastępczych.
3. Tworzenie zawodowych rodzin zastępczych.
4. Organizowanie i prowadzenie szkoleń dla rodzin zastępczych w zakresie bieżących
potrzeb opiekuńczo-wychowawczych w stosunku do powierzonych dzieci.
5. Działania mające na celu przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu rodzin zastępczych.
6. Rozwój poradnictwa dla rodzin zastępczych, dzieci w rodzinach zastępczych i ich
rodziców naturalnych.
1. Zapewnienie okresowej lub stałej opieki dzieciom z rodzin dysfunkcyjnych w sytuacji
zagrożenia zdrowia psychicznego i fizycznego – w sytuacjach kryzysowych.
2. Zapewnienie stałej lub okresowej opieki dzieciom pozbawionym czasowo lub trwale
opieki rodziców naturalnych.
3. Pozyskanie nowych rodzin zastępczych dających rękojmię należytego wykonywania
powierzonych obowiązków rodziców zastępczych.
4. Podniesienie poziomu specjalistycznej wiedzy rodzin zastępczych.
5. Wzmocnienie rodzin zastępczych w wypełnianiu ich roli.
Partnerzy:
-
-
powiatowe centra pomocy rodzinie z terenu, z którego pochodz ą powierzone dzieci,
-
ośrodki pomocy społecznej z terenu, z którego pochodzą powierzone dzieci,
-
Sąd Rodzinny,
-
kuratorzy sądowi,
-
wychowawcy i pedagodzy szkolni, psycholodzy,
-
-
ośrodki adopcyjno – opiekuńcze.
Kierunek III
Zapewnienie rodzinom zastępczym niezbędnych środków finansowych do
zaspokojenia potrzeb przebywających w pieczy zastępczej dzieci.
Zadania:
1.
Dokonywanie analizy potrzeb dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych.
2.
Analiza możliwości finansowych samorządu.
100
3.
Pozyskiwanie dodatkowych środków finansowych krajowych i zagranicznych w ramach
programów i projektów mających na celu podniesienie poziomu jakości funkcjonowania
dzieci i rodzin zastępczych.
Przewidywane efekty :
1.
Adekwatność przyznawanej pomocy finansowej do indywidualnych potrzeb rodzin.
2.
Zaspokojenie potrzeb dzieci w rodzinach zastępczych.
3.
Wsparcie finansowe rodzin zastępczych.
Partnerzy:
1.
2.
Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki
3.
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Kierunek IV
Działania mające na celu zapobieganie wykluczeniu społecznemu wśród dzieci
i młodzieży wychowującej się w pieczy zastępczej – rodzinnej i instytucjonalnej.
Zadania:
1.
Przeszkolenie rodzin zastępczych w zakresie obejmującym problemy rozwojowe
i wychowawcze dzieci.
2.
Poradnictwo psychologiczne i pedagogiczne oraz zawodowe dla rodzin zastępczych,
dzieci i ich rodziców naturalnych.
3.
Współpraca z instytucjami zajmującymi się opieką i wychowaniem dzieci w zakresie
wzmocnienia u dzieci pozytywnych wartości i eliminowania zjawisk społecznie
negatywnych, a także motywowanie do osiągnięć szkolnych.
1.
Wzrost poczucia własnej wartości i bezpieczeństwa dzieci i młodzieży.
2.
Wzrost świadomości rodzin zastępczych w problemach rozwojowych dzieci i młodzieży.
3.
Uwrażliwienie społeczeństwa na potrzeby dzieci objętych wsparciem pieczy zastępczej.
Partnerzy:
1.
2.
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
3.
Rodziny zastępcze
4.
Placówki oświatowe, szkoły
5.
Psycholodzy, pedagodzy
6.
Instytucje wspierające.
101
Kierunek V
Wzrost jakości usług instytucjonalnej pieczy zastępczej.
Zadania:
1.
Osiągnięcie standardów w placówce opiekuńczo-wychowawczej.
2.
Tworzenie specjalistycznych, o wymaganych przepisami prawa standardach placówek
dla dzieci ze szczególnymi potrzebami wychowawczymi, zdrowotnymi i społecznymi.
3.
Podnoszenie jakości usług poprzez wykwalifikowanie zatrudnionej do opieki nad
dzieckiem kadry opiekuńczo-wychowawczej, m.in. poprzez szkolenia, wsparcie.
4.
Zapobieganie wykluczeniu społecznemu dzieci i młodzieży objętej wsparciem
instytucjonalnej pieczy zastępczej.
5.
Przygotowanie dzieci i młodzieży do samodzielnego funkcjonowania w środowisku po
osiągnięciu pełnoletniości.
1.
Wystandaryzowane, odpowiednie do potrzeb dzieci placówki opiekuńczo wychowawcze.
2.
Specjalistyczna, wykwalifikowana kadra wychowawczo-opiekuńcza.
3.
Wzrost jakości życia dzieci i młodzieży objętej wsparciem instytucjonalnej pieczy
zastępczej.
4.
Świadomość dzieci i młodzieży nt. samodzielności oraz zagrożeniach współczesnego
świata.
Partnerzy:
-
-
Wielofunkcyjna placówka Pomocy Rodzinie w Szczecinku
-
Rodzinny Dom Dziecka w Godzisławiu
-
Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna
-
placówki oświatowe
-
instytucje wspierające
6. Źródła finansowania
Zadania zawarte w Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych
w Powiecie Szczecineckim na lata 2011-2015 będą finansowane z następujących źródeł:
1. Środki krajowe:
- środki samorządowe (gminne, powiatowe i wojewódzkie),
- środki rządowe,
- środki własne podmiotów zaangażowanych w realizację Strategii,
102
- sponsorzy,
- fundusze celowe, np. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
- Narodowy Fundusz Zdrowia,
- środki w ramach „wkładu własnego” organizacji pozarządowych.
2. Środki zewnętrzne:
- fundusze strukturalne Unii Europejskiej – Europejski Fundusz Społeczny,
- Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego,
- środki finansowe dostępne w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego
Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego .
Zakres działań przewidzianych do realizacji Strategii każe zwrócić szczególną uwagę na
zapisy dokumentów akcesyjnych, które przewidują możliwość pozyskiwania funduszy
strukturalnych UE. W szczególności odnosi się to do zapisów Programu Operacyjnego
Kapitał Ludzki w ramach Priorytetów 6 i 7.
Ponadto realizacji części działań nie wymaga dodatkowych nakładów finansowych.
7.Wskaźniki realizacji działań
Monitoring i ewaluacja zapisów strategicznych polegać będą na systematycznej ocenie
realizowanych działań oraz modyfikacji kierunków działań w przypadku istotnych zmian
społecznych, które mogą pojawić się poprzez zmianę regulacji prawnych czy też narastanie
poszczególnych kwestii społecznych. Podstawowym celem wyżej wymienionych działań
będzie dostarczenie praktycznej wiedzy potrzebnej przy podejmowaniu decyzji. Wdrażanie
strategii monitorowane będzie na bieżąco, natomiast ocena stopnia realizacji i osiągniętych
efektów będzie dokonywana corocznie.
Celem
oceny
wdrażanych
działań
wykorzystane
zostaną
wskaźniki
społeczne
odzwierciedlające ważne wartości zakładane do osiągnięcia i ukierunkowujące proces
rozwoju, w tym m.in.:
•
W obszarze dotyczącym bezrobocia: liczba osób zarejestrowanych jako osoby bezrobotne
w poszczególnych latach, liczba osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy
w poszczególnych latach, liczba szkoleń, staży i innych instrumentów rynku pracy.
•
W obszarze dotyczącym ludności: przyrost naturalny, liczba osób korzystających ze
wsparcia jednostek organizacyjnych pomocy społecznej i rodzaj tego wsparcia.
•
Wskaźniki społeczne: liczba programów i projektów zrealizowanych w ramach
poszczególnych
celów
strategicznych,
liczba
uczestników
szkoleń
103
i warsztatów, liczba inicjatyw społecznych w obszarze aktywizacji i integracji społecznej
i zadań zleconych w tym zakresie.
•
Wskaźniki ekonomiczne: stopień poniesionych nakładów, koszty jednostkowe uzyskanie
efektu, wysokość środków finansowych przeznaczonych na realizację danego projektu.
Efektywna i skuteczna realizacja celów strategicznych i kierunków działania będzie
uzależniona od wielu czynników. Najważniejsze z nich to dostępność środków
finansowych niezbędnych do realizacji poszczególnych zamierzeń, kreatywność i stopień
zaangażowania lokalnych zasobów instytucjonalnych we wspólne działania, koordynacji
działań i współpracy zainteresowanych podmiotów, a także aktywność samych
zainteresowanych, czyli mieszkańców Powiatu Szczecineckiego.
Podsumowanie
Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych zorientowana jest
przede wszystkim na rozszerzenie i pogłębienie form pracy socjalnej, współpracę
z
instytucjami i organizacjami pozarządowymi zajmującymi się pomocą społeczną
na terenie Powiatu Szczecineckiego oraz instytucjami działającymi w szerszym obszarze
polityki społecznej.
Potencjałem dającym gwarancję poprawnej realizacji założeń strategii jest kadra
pomocy społecznej na szczeblu gminnym i powiatowym, której kwalifikacje, predyspozycje,
doświadczenie oraz praca w bezpośrednio zagrożonych środowiskach posłużyło właściwej
diagnozie i stanowi podstawę skutecznych rozwiązań istniejących trudności.
Zadania postawione przed pomocą społeczną (zarówno na poziomie społeczności
lokalnej, jak i na poziomie rodziny i jednostki), a także konieczność wypracowania
niekonwencjonalnych
form
pomocy,
wymagają
profesjonalnego
i
systemowego
diagnozowania problemów społecznych w skali powiatu. Realizacja Powiatowej Strategii
Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Szczecineckim ma zapewnić szerokie
wsparcie i pomoc określonym w niej grupom społecznym, co przyczyni się do ograniczenia
zjawiska wykluczenia społecznego. Realizacja celów strategii poprawi poziom świadczonych
usług społecznych a tym samym podniesie jakość życia mieszkańców.
Opracowując niniejszy dokument oparto się na założeniu, że warunkiem skuteczności
działań w obszarze pomocy społecznej jest ich realizacja w ramach zintegrowanego systemu,
104
w którym równorzędnym partnerem administracji samorządowej powinny być pozostałe
organizacje i instytucje należące do różnych sektorów życia publicznego, w tym organizacje
pozarządowe. Niezbędna jest zarazem współpraca samorządów wszystkich szczebli –
wojewódzkiego,
powiatowego
i
gminnych.
Strategia
określa
kierunki
osiągania
wyznaczonych celów, które mają doprowadzić do:
-
stworzenia wspólnoty lokalnej zdolnej do podejmowania procesów samopomocowych
(konstytucyjna zasada solidarności);
-
poprawienia efektywności istniejących systemów wsparcia i ewentualne tworzenie
uzupełniających systemów wsparcia (zasada pomocniczości);
-
tworzenie wszelkich warunków pozwalających na pełny rozwój (zasada dobra
wspólnego).
Przedstawiona Strategia jest dokumentem programowym, który stanowić będzie podstawę
efektywnego zarządzania działaniami z zakresu polityki społecznej przez samorząd oraz
skutecznego pozyskiwania środków finansowych z budżetu państwa i funduszy Unii
Europejskiej na realizację projektów sfery społecznej.
105

załącznik - strategia - Starostwo Powiatowe w Szczecinku

Transkrypt

Podobne dokumenty

Mobilny Punkt Informacyjny w Bornem Sulinowie

Mobilny Punkt Informacyjny w Mirosławcu

Porządek dzienny_2016_03_17

Porządek dzienny 24_24_05_2000 r

Mobilny Punkt Informacyjny w Połczynie Zdroju Lokalny Punkt

Szanowni Państwo! Lokalny Punkt Informacyjny

Szanowni Państwo! Lokalny Punkt Informacyjny

Mobilny Punkt Informacyjny w Świdwinie Lokalny Punkt

funcjonowanie powiatowego centrum informacji europejskiej w