1 Tryby pracy LATEX-a Instalacja Latexa

1 Tryby pracy LATEX-a Instalacja Latexa

Tryby pracy LATEX-a
Podczas pracy LATEX znajduje sie w jednym z trzech trybów:
1. akapitowym,
2. matematycznym,(jak napotka znak $ jednego lub więcej, ewentualnie jak jakiś inny znak
przełączy go do środowiska matematycznego).
3. LR (left-to-right) czyli wierszowym.
LATEX znajduje się w trybie akapitowym podczas składania tekstu w wiersze, akapity
i strony. Program czyta cały akapit tekstu a następnie dzieli go na w iersze, potem łamie
strony itd. Dzięki takiej organizacji łamania udaje się uniknąć niechcianych odstępów np.
miedzy wyrazami. Jeżeli w trakcie czytania treści dokumentu L ATEX natrafi na tekst
matematyczny (zawarty pomiędzy znakam i dolara) wtedy automatycznie przełącza się na
tryb matematyczny. W tryb LR L ATEX przełącza sie np. po napotkaniu komendy \mbox{...}.
W trybie LR tekst jest umieszczany w jednej linii bez względu na jej długość. Nie ingeruje w
to, co napisaliśmy, tylko wstawia takie jakby pudełko z naszym tekstem.
Przykład:
\begin{verbatim} <- środow isko, w którym Tex przełącza się na tryb wierszowy, czyli
wtedy wyłącza wszystkie swoje um iejętności typu podział na wiersze czy akapity, w naszym
dokumencie znajdzie się dokładnie to co napisaliśmy, jeśli w linii umieścimy za w iele tekstu,
to nasza linia wyjdzie nam poza margines, on nie będzie w nic ingerował.
\begin{dokume nt}
\section{Rozdział pie rwszy}
\end {dokument}
\end{ve rbatim}
Instalacja Latexa
TexLive Collection składa się z 3 płytek, TexLIve 2007 z tego będziemy instalować.
Potrzebujemy edytor WinShell albo LEda, GSv iew i Acrobata. Pokażemy najpierw jak się
instaluje Leda. Wpisujemy w wyszukiwarce LED i klikamy na Latex Editor LED, a dokładniej
na
WWW.latexeditor.org/download_main.html
Wybieramy najnowszą wersję I jedziemy ze zwykłą prostą instalacją. I tyle jeśli chodzi o
Leda.
Teraz wpisujemy w googlach GSview czyli
WWW.pages.cs.wisc.edu/~ghost/gsw iev/get48.htm
i NIE pozwalamy podczas instalacji by PDFy włączały się przez ten program, pozwalamy
temu programowi otwierać tylko ghostscripty.
I jeszcze instalujemy
WWW.pages.cs.wisc.edu/~ghost/doc/GPL/gpl860.htm ściągamy coś co zaczyna się od ftp po
czym jednak uznaliśmy, że zainstalujemy sobie go z płytki…
Instalacja Te xLIve 2007
1
Wybieramy sheme full i z listy usuwamy to co nam niepotrzebne typu documentation w
obcych językach, zostawiamy tylko documentation-base i doc umentation-english,
documentation-polish, resztę wyłączamy tych documentation. Reszta ma zostać. Kolekcję
języków też można zmniejszyć, zostawiamy cyrylicę, łacinę i kilka podstawowych. Dalej
jedziemy z instal. Zgadzamy się na zainstalowanie też pakietu pe rl.
WinShe ll
Na dysku instalacyjnym mamy folder suport gdzie jest winshell i instalujemy stąd winshella.
Odstępy poziome i pionowe
Rozpoczynając prace z LATEX-em należy pamiętać, że
- jeden odstęp znaczy tyle samo co wiele, tylko pierwszy jest brany pod uwagę,
- odstępy na początku linii są ignorowane,
- odstęp kończący komendę jest usuwany,
- przejście do nowej linii (CR) jest traktowane jak pojedynczy odstęp,
- nowy akapit rozpoczynamy pozostawiając pusta linie lub umieszczając na początku
komendę \par.
Ponieważ Tex składa tekst całymi akapitami, wobec tego sam sobie dzieli tekst na
linie, na w iersze i musi mieć taki mechanizm, który dodaje bądź zmniejsza, ewentualnie
zwiększa dostępy między wyrazami i literami. Oczywiste jest, że im większą czcionka , tym
większy jest odstęp między wyrazami, zatem jeśli planujemy zm ienianie w ielkości czcionki w
naszym dokumencie, to nie możemy ustalać sztywnych odstępów, bo tekst będzie potem
nieładnie wyglądał.
Dowolnej długości sztywny odstęp poziomy możemy uzyskać przy pomocy komendy
\hspace{odległość} lub \hspace*{odległość}. Odległość musi być podana razem z
jednostka np. \hspace{2cm}. Pam iętajmy, że jednostką jak już sobie powiedzieliśmy
może być też np. 1em, 10pt. tylko, że 1em przecież związana jest z wielko ścią czcionki, wiec
jak zm ienimy wielkość czcionki, to ten odstęp też się zmieni.
Standardowa forma (bez gw iazdki) nie powoduje um ieszczenia dodatkowego odstępu
jeśli wypadnie m iedzy dwoma liniam i (w takim przypadku stosowana jest zasada
ignorowania dodatkowych odstępów na początku linii). Forma z gwiazdka powoduje
bezwzględne wstawienie odstępu tam gdzie sobie życzymy. Czyli gwiazdka powoduje, że on
nie zjada niczego, co jest na początku, bo zwykle przecież ignoruje odstępy, które są na
początku linii.
Analogicznie mamy w pionie
\vspace{odległość}
\vspace*{odległość}
Mamy też takie, które są zależne od wielkości fontu, którym piszemy:
\smallskip
\medskip
\bigskip
Wstawiamy tylko tyle, nie mamy tutaj argumentów do poleceń.
Zadanie 3. Um ieść w dokumencie tekst identycznie położony na stronie jak poniżej:
To jest odstęp wielkości 2 cm a to tylko 1 cm.
A to jest odstęp 3 cm na początku linii.
2
Poziomy odstę p możemy tez uzyskać przy pomocy komend:
\quad dodaje do pojedynczego odstęp równy szerokości litery m w bieżącym foncie.
Zostało to uznane za normalną jednostkę i nazywa się 1em
\qquad dodaje dwa razy więcej
\ i pusta spacje trzecia standardowy odstęp międzywyrazowy w bieżącym foncie.
Polecenia te działają zarówno w środowisku matematycznym jak i w z wykłym tekście.
Tylko w środowisku matematycznym odstępy można tworzy ć tez w następują cy
sposób:
Dodatkowe, bardzo małe odstępy można też uzyskać um ieszczając bezpośrednio po
znaku sterującym dwukropek, przecinek, średnik lub wy krzyknik, czyli \,, \;, \:, \!.
Wszystkie one działają tylko w środow isku matematycznym i są bardzo pomocne przy
pisaniu matematycznych wzorów (\, można używać również w trybie tekstowym). Poniższa
tabelka podaje wielkości odstępów, jakie można przy ich pomocy uzyskać.
\, mały odstep = 3/18 odstepu \quad,
\: sredni odstep = 4/18 odste pu \quad,
\; duzy odstep = 5/18 odstepu \qua d,
\! odstep ujemny = −3/18 odstepu \quad. Czyli jak go dodamy, to odstęp między
znakam i się zmniejszy, ale dodanie jednego takiego odstępu ujemnego na pewno nie sprawi
jeszcze, że litery na siebie najdą, a naprawdę często nam to jest potrzebne, bo zdarza się,
eę wzór wystaje poza linię. Tex łam ie sam wzory, ale nie wszystkie, nie w każdym m iejscu i
nie wszystkie prawidłow o.
Przy kład 1.
a b - normalny odstęp miedzy literami
a b - normalny odstęp miedzy literami i dodatkowy \ plus spa cja
a
b - odstęp większy a\quad b
a b - dodatkowy odstęp (mniejszy niż poprzedni) a \ b
a
b - podwójny dodatkowy odstęp a\qquad b
Komenda \hfill będąca skróceniem komendy \hspace{fill} powoduje wypełnienie
spacjami przestrzeni miedzy wyrazami i ”rozepchniecie” ich do lewego i prawego marginesu,
jak w następującym przykładzie.
Przy kład 2.
\noindent Strona lewa\hf ill strona prawa SPAC JA PO KOMENDZIE JEST ZJADANA,
PRZED KOMENDA JEST UMIESZCZANA!!!
Strona lewa
strona prawa
Czyli będzie od marginesu do marginesu. Gdyby by ło bez noindent to by sam zrobił wcięcie
akapitowe
Polecenie \noindent likwiduje wcięcie akapitowe, które LATEX umieszcza na początku
każdego akapitu poza rozpoczynający dokument (w klasie article).
Zadanie 4. Um ieść w swoim dokumencie następującą linie:
Strona lewa
środek
strona prawa
Pusta przestrzeń miedzy wyrazami można wypełnić także kropkam i lub ciągła linia przy
pomocy polecenia \dotfill, \hrulefill, jak w następnym przykładzie.
3
Przy kład 3.
abecadło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z pieca spadło
o ziemie___________________________________________________________ sie hukło
rozsypało sie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . po __________________ katach
strasznie ____________________sie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . potłukło
W tej samej linii możemy um ieścić dowolna kombinacje poleceń \hf ill, \dotfill, \hrulefill.
Jeżeli któraś z nich wystąpi więcej niż jeden raz w tym samym miejscu, to odpowiednie
wypełnienie będzie wykonane tylko raz.
Przy kład 4.
Ala \hfill\hrulefill\hfill ma kota
Ala
________________
ma kota
W tym przykładzie odległość miedzy wyrazami Ala i ma została podzielona na trzy
części i środkową została wypełniona kreska.
Zadanie 5. Um ieść w swoim dokumencie następujący tekst:
Nad rzeczka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Opodal krzaczka
Mieszkała
Kaczka Dziwaczka
Lecz
zamiast
trzymać się
rzeczki . . . . . . . . . . . . . .
robiła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . piesze wycieczki.
Formatowanie paragrafu
On przecież formatuje sam, ale czasami chcemy pozmieniać pewne sprawy.
\parinde nt wstawia wcięcie akapitowe. Domyślnie jest ono ustawione na 2em, czyli
mniejsze przy mniejszej czcionce, większe przy większej, co naturalne i nam na rękę.
\parskip odstęp pomiędzy poszczególnymi akapitami. Domyślnie jest ustawiona na taką
samą wielkość jak odległość pomiędzy liniam i, czyli nie ma większego prześwitu pomiędzy
akapitami, wyróżnienie akapitu stanowi tylko wcięcie akapitowe.
\indent to wcięcie
\noinde nt – bez wcięcia, gdy on na przykład uznaje coś za akapit i to wcięcie robi, a nam
ono nie odpowiada
\setlength{pole cenie(czego długość chcemy zmienić)}{nowa długość} gdy chcemy
wstawić większy odstęp np.
\setlength{\parindent}{3em plus1pt minus1pt} czyli zw iększamy odstęp wcięcia
akapitowego, a ostatni nawias jest po to, by sam program mógł ewentualnie nieco tą
wielkość zmniejszyć lub zw iększyć, gdyby mu to było potrzebne. Mogliśmy to wcię cie
akapitowe ustawić na sztywno, czyli \setlength{\parindent}{3em}
1ex – wysokość małej litery x bieżącego fontu, czyli to jest ta odległość w pionie zależna od
czcionki
\ne wline jak to wstawimy, to linia, w której ono się znajdzie zostanie złamana, cały skład
linii zostanie taki, jaki był, jakby by ła pełna. Nie dodaje wcięcia akapitowego, nie zaczyna
nowego akapitu
\linebreak też łam ie linie, ale materiał, który ma tej linii rozstrzela, rozmieszcza
równomiernie na całą linię. Nie dodaje wcięcia akapitowego, nie zaczyna nowego akapitu, by
to uczynić robimy przecież enter.
\noline break gdy nam się nie podoba, że on nam łam ie linię, w ięc mu tego zakazujemy,
choć stosowane to jest rzadko
\\[odległość] NIE UŻYWAMY TEGO W ZWY KŁYM TEKSCIE, DO ZWYKŁEGO MAMY
NEWLINE, \\ UZYWAMY W ŚRODOWISKACH TABELARYCZNYCH RÓŻNEGO TYPU I RODZAJU
4
wtedy też nam zwiększy odległość, doda ją pom iędzy linią w której to wpisaliśmy a następną
np. \\[20pt]
I będziemy mieć tutaj tekst na końcu \\[20pt]
I dopiero resztę. Da się tego użyć t eż w zwykłym tekście, ale jak będziemy tego nadużywać,
to nie uda się nam złożyć tekstu poprawnie, nie będzie składał tak, jak pow inien.
\ne wpage złamiemy stronę w tym miejscu, czyli to co nastąpiło przed tą komendą będzie
ostatnim, co znajdzie się na poprzedniej stronie.
Ble ble ble
\newpage
Ble ble ble
To będzie wszystko ładnie. Jak zrobimy tak samo z pagebreak to złamie tak samo, ale
\pagebreak
Bleble
\
Pagebreak
Bleble. plumplum
I złam ie dopiero po kropce, czyli na poprzedniej będzie blebla a w nowy m akapicie plumplum
Choć pagebreak działa dziwacznie w niektórych wersjach tego programu i trzeba to
zrozumieć...
\nopage break pam iętajmy, żeni e zawsze nas posłucha, bo też nie będzie chciał zbierać
kar.
Formatowanie strony
Pozycjonowanie tekstu
Wyśrodkowanie
\cente rline{Ala} wtedy słowo Ala będzie po środku czyli
Ala
Gdy tekstu jest więcej, a nie tylko jedno słowo, to musimy zastosować całe środowisko
center i wtedy ładnie wycentruje cały tekst.
\begin{center}
…………
\end{ce ner}
Środow isko odpowiedzialne za to, by odległość tekstu od prawego i lewego marginesu była
taka sama
\begin{quote }
……… .
\end{quote }
Lub w tej wersji quotation robi z wcięciem, a w quote bez wciecia.
\begin{quotation}
……… .
\end{quotation}
5
Dociągnięcie tekstu do prawego marginesu
\begin{flushright}
………
\end{flushright}
Analogicznie z left
To były środowiska, a są jeszcze tylko polecenia
\ragge dright to będzie poszarpane z prawej czyli siłą rzeczy przysunięte do lewej
\ragge dle ft mamy odwrotnie, czyli poszarpane z lewej co dla nas oznacza przysunięte do
prawej
Tekst na stronie może być położony w różny sposób. Zazwyczaj jest wyrównany
do obu marginesów ale w niektórych przypadkach możemy chcieć rozmieścić go
inaczej. Aby tekst um ieścić pośrodku strony mamy do dyspozycji środowisko
center. Składnia jego jest następująca.
\begin{center}
linia pierwsza \\
linia druga \\
....\\ linia n
\end{ce nter}
Jeżeli wyśrodkowujemy cały paragraf tekstu i nie zależy nam na
podzieleniu go na po¬szczególne linie to możemy zaniechać łamania linii. Cały
tekst będzie wtedy podzielony na odpow iednią ilość linii i każda z nich
wycentrowana. Zastosowanie tego środowiska pokazuje:
Przy kład 1.
Tekst wyśrodkowany bez znaków łamania linii.
Jeżeli centrujemy cały paragraf tekstu i nie zależy nam na podzieleniu go na
poszczególne linie to możemy zaniechać łamania linii. Cały tekst będzie wtedy
podzielony na odpow iednią ilość linii. Jeżeli centrujemy cały paragraf tekstu i nie
zależy nam na podzieleniu go na poszczególne linie to możemy zaniechać łam ania
linii. Cały tekst będzie wtedy podzielony na odpow iednią ilość linii. Cały tekst
będzie wtedy podzielony na odpow iednią ilość linii.
Tekst wyśrodkowany ze znakami łamania linii
Jeżeli centrujemy cały paragraf tekstu
i zależy nam na podzieleniu go na poszczególne linie
to nie możemy zaniechać łamania linii.
Cały tekst będzie wtedy podzielony na odpow iednią ilość linii.
Jeżeli centrujemy cały paragraf tekstu i zależy nam
na podzieleniu go na poszczególne linie to nie możemy
zaniechać łamania linii. Cały tekst będzie wtedy podzielony
na odpow iednią ilość linii.
Cały tekst będzie wtedy podzielony na odpow iednią ilość linii.
Jeżeli chcemy wyśrodkować tylko jedną linię to możemy użyć komendy
\cente rline{te kst}.
Wyrównywanie
6
Wyrównywanie tekstu paragrafu do jednego z marginesów możliwe jest dzięki
środowisku flushle ft i flushright. Składnia jest następująca
\begin{flushleft}
linia pierwsza \\
linia druga \\
....\\
linia n
\end{flushle ft}
wyrównuje do lewego marginesu i
\begin{flushright}
linia pierwsza \\
linia druga \\
....\\
linia n
\end{flushright}
wyrównuje do prawego marginesu. Taki sam efekt uzyskamy zastępując środowisko
flushleft i flushright komendam i \raggedleft i \raggedright. W przypadku tych
ostatnich każda linia musi być zakończona znakiem łamania (\\).
Uwaga: W żadnym z tych środowisk LXTEX nie przenosi wyrazów.
Przy kład 2.
Każda linia tego tekst będzie
wyrównana do prawego
marginesu.
a każda linia tego tekst będzie wyrównana
do lewego marginesu.
Każda linia tego tekst będzie
wyrównana do lewego marginesu.
a każda linia tego tekst będzie
wyrównana do prawego
marginesu.
Zadanie 13. Wypróbuj działanie środow iska center.
Zadanie 14. Wypróbuj działanie środowisk flushleft i flushright oraz \raggedle ft i
\ragge dright. Porów naj efekty.
Jeżeli jakaś część tekstu ma być wyróżniona w ten sposób, że odległość od lewego i
prawego marginesu będzie taka sama to możemy użyć środowiska quote lub quotation o
następującej składni:
\begin{quote } te kst \end{quote}
\begin{quotation} tekst \e nd{quotation}
Różnica między tymi dwiema formami jest taka, że w środowisku quote akapity nie
zaczynają się od wcięcia i są od siebie oddzielone dodatkowym odstępem, zaś w środowisku
quotation tekst każdego akapitu rozpoczyna się wcięciem. W obu przypadkach dodawany
jest dodatkowy odstęp przed i za wyróżnionym tekstem.
Zadanie 15.
Spróbuj uzyskać dokładnie tak sformatowany tekst.
7
Dla lepszego uw idocznienia
powtórzony dwukrotnie.
różnic
pomiędzy
środow iskam i ten
tekst
będzie
To będzie przykła d użycia środowiska quote. Jeżeli jakaś część tekstu ma być
wyróżniona w ten sposób, że odległość od lewego i prawego marginesu będzie
taka sama to możemy użyć środowiska quote lub quotation.
Różnica m iędzy tymi dwiema formami jest taka, że w środowisku quote akapity
nie zaczynają się od wcięcia i są od siebie oddzielone dodat kowym odstępem, zaś
w środowisku quotation tekst każdego akapitu rozpoczyna się wcięciem.
W obu przypadkach dodawany jest dodatkowy odstęp przed i za wyróżnionym
tekstem.
To będzie przykład użycia środow iska quotation. Jeżeli jakaś część tekstu ma
być wyróżniona w ten sposób, że odległość od lewego i prawego marginesu będzie
taka sama to możemy użyć środowiska quote lub quotation.
Różnica między tymi dw iema formami jest taka, że w środow isku quote akapity nie zaczynają się od wcięcia i są od siebie oddzielone dodatkowym odstępem,
zaś w środowisku quotation tekst każdego akapitu rozpoczyna się wcięciem.
W obu przypadkach dodawany jest dodatkowy odstęp przed i za wyróżnionym
tekstem.
Odstępy między wierszami
Domyślnie LATEX składa tekst wstawiając między kolejnym i wierszami paragrafu odstępy
równe wysokości wiersza (pojedyncze). W zależności od w ielkości zastosowanego fontu
(czcionki) wynoszą one 10, 12 lub więcej punktów.
Za odstęp m iędzy w ierszami odpow iada polecenie \base lineskip. Jeżeli chcemy by
odstępy były większe niż pojedynczy, należy zmienić jego domyślną wartość za pomocą
znanego polecenia \setle ngth w następujący sposób:
\setlength{\baselineskip}{24pt}
Wartość ta jest zależna od wielkości bieżącego fontu, zatem
ze zmianą wielkości fontu powinien zm ienić się odstęp między
można zobaczyć w poniższym przykładzie. Pierwszy akapit tekstu
samej wielkości co cały dokument ale z podwójnym odstępem
\small
należy pamiętać, że wraz
wierszami. Zależność tą
jest złożony czcionką tej
(24pt) a drugi czcionką
Wartość ta jest zależna od wielkości bieżącego fontu, zatem należy pamiętać, że wraz ze
zmianą wielkości fontu zmienia się odstęp między wierszami. Zależność tą można zobaczyć
w poniższym przykładzie. Pierwszy akapit tekstu jest złożony czcionką tej samej wielkości
co cały dokument ale z podwójnym odstępem (24pt) a drugi czcionką \small.
Wartość ta jest zależna od wielkości bieżącego fontu, zatem należy pamiętać, że wraz ze zmianą
wielkości fontu zmienia się odstęp między wierszami. Zależność tą można zobaczyć w poniższym
przykładzie. Pierwszy akapit tekstu jest złożony czcionką tej samej wielkości co cały dokument ale
z podwójnym odstępem (24pt) a drugi czcionką \small.
8
Widzimy, że m imo zm iany wielkości czcionki odstępy między wierszam i pozostały
takie same. Wartość
\baselineskip przyjm uje w ielkość domyślną po każdej zmianie
wielkości czcionki (tzn. wszystkie ustawienia odstępów przy pomocy polecenia \setlength
zerują się).
Aby powrócić do ustawień pierwotnych można dwukrotnie zmienić wielkość czcionki
np. następująco: \small\normalsize. Należy jednak pam iętać, by umieścić je w
oddzielnym paragrafie, gdyż wielkość odstępu jest ustalana dopiero na końcu, po
przeczytaniu przez program całego akapitu. W przeciwnym wypadku ważne dla całego
akapitu byłyby ustawienia um ieszczone na jego końcu.
Aby odstępy między wierszam i by ły dobierane prawidłowo wraz ze zm ianą w ielkości
fontu należy zmienić wartość czynnika \base linestretch. Rzeczywista wielkość odstępu
między wierszami jest wyliczana przez program według wzoru
\baselinestretch x \baselineskip
Domyślnie wartość \baselinestretch jest równa 1. Użytkow nik może zmienić wielkość
odstępu między wierszami zm ieniając jego wartość na dowolną liczbę dziesiętną poleceniem
\rene wcommand{\baselinestretch}{liczba }
Jeżeli w m iejsce liczba wstawimy na przykład liczbę 1.5 to odstęp między w ierszami
będzie zwiększony o 50%.
Zobaczmy jak w tym przypadku będą wyglądały poprzednie akapity tym razem z odstępem
powiększonym o 50%.
Wartość ta jest zależna od wielkości bieżącego fontu, zatem należy pamiętać, że wraz ze
zmianą wielkości fontu zmienia się odstęp między wierszami. Zależność tą można zobaczyć w
poniższym przykładzie. Pierwszy akapit tekstu jest złożony czcionką tej samej wielkości co
cały dokument ale z podwójnym odstępem (24pt) a drugi czcionką \small.
Wartoś ć ta jes t zależna od wielkoś ci bieżącego fontu, zatem n ależy pamiętać , że wraz z e zmian ą wielkoś ci fontu zmienia
się ods tęp między wiers zami. Zal eżnoś ć tą możn a zob aczyć w poniżs zym przykładzie. Pierws zy akapit teks tu jes t złożony czcionką
tej s amej wielkoś ci co cały dokum ent ale z podwójnym ods tępem (24pt) a drugi czcionką \smal l .
W przypadku polecenia \baselinestretch aby powrócić do poprzednich ustawień należy
ustawić jego wartość na domyślną czyli 1 oraz wstawić polecenie zmiany wielkości czcionki np.
\small\normalsize.
\baselineskip x \base linestretch – odstępy między wierszam i. Domyślnie ustawione na
1. jak umieśćimy to w preambule to zadziała do całego dokumentu, a jak wewnątrz
dokumentu, to się zmieni dopiero gdy zm ienimy wielkość czcionki. Można te wielkości
zmienić poleceniem
\baselinestre ch
to
komenda
i
ją
się
przedefiniow uje
poleceniem
\renewcommand{\baselinestretch}{2} i jeśli to wpiszemy w preambule to nam zmieni
odstępy pomiędzy wierszami w całym dokumencie
\setlength{\baselineskip}{24pt} czyli pry 12punktowej czcionce będzie to podwójny
odstęp. Jak chcemy, by to się tyczyło tylko jednego akapitu, to wsadzamy całość w klamry,
czyli
9
{\setlength{\base lineskip}{24pt} treść a kapitu} PAMIETAĆ O NAW IASACH BY
DZIAŁAŁO TY LKO DO TEGO JEDNEGO AKAPITU!!
\textbf{i w tych nawiasach tekst, który chcemy pogrubić }
\textit{I tu będzie tekst pochylony}
\textsc{małe literki dr ukowane}
\textsl{antykwa – proste pismo pochylone}
\underline{tekst, który będzie podkreślony }
\em (lem ph) pochyła czcionka
Numerowanie stron
Numery stron domyślnie są pisane cyframi arabskimi, możemy jednak zmienić sposób
numerowania. Dostępne sa następujące style numerowania:
arabic – liczby arabskie (domyślnie)
roman – liczby rzymskie małe
Roman – liczby rzymskie duże
alph – małe litery alfabetu łacińskiego
Alph – duże litery alfabetu łacińskiego.
Sposób numerowania zm ienia sie za pomocą komendy
\pagenumbe ring{sty l nume rowania}.
Za numerowanie stron odpow iada licznik o nazwie page. Aby go zmienić należy na stronie
umieścić komende \setcounte r{pa ge}{numer}. Strona na której pojaw iła się ta
komenda zostaje zanumerowana liczba ”numer” a następne strony otrzymują numery
kolejne.
Zadanie 6. Wypróbuj w swoim dokumencie rózne style strony.
Zadanie 7. Zm ień w swoim dokumencie sposób numerowania stron.
Zadanie 8. Zm ień w swoim dokumencie numeracje stron.
Style strony
Styl strony to inaczej jej wygląd. Możemy go zadeklarować umies zczając w preambule
komendę
\pagestyle{nazwa stylu}. Standardowo dostępne sa następujące:
– plain – główka (head) strony jest pusta, stopka (foot) zawiera wycentrowany numer
strony. Ten styl przyjmowany jest jako domyślny, jeżeli żaden inny nie jest okre ślony w
preambule.
– empty – głów ka i stopka są puste, nie drukują sie numery stron.
– headings – głów ka zawiera numer strony i nazwę i tytuł rozdziału (paragrafu, zależnie od
klasy dokumentu). Na stronie z tytułem główka jest pusta. Stopka jest zawsze p usta.
– myheadings – tak samo jak w stylu headings ale trzeba samemu podąć treść jaka ma
być umieszczona w główce przy pomocy poleceń \markright{tekst}, \markleft{te kst}
lub \markboth{te kst le wy}{te kst pra wy}. Stopka, tak jak w stylu headings jest pusta.
Jeżeli chcemy, by na jakiejś stronie nie było numeru, wtedy na tej stronie gdziekolwiek
10
w tekście umieszczamy komendę \thispagesty le{empty}. Następna strona będzie miała
numer kolejny (poprzednia będzie policzona lecz numer nie będzie drukowany).
UZUPEŁNIENIE
11
Łamanie linii tekstu
LATEX łamie linie tekstu automatycznie, ale nie zawsze chcemy, by robił to za nas.
Możemy go zmusić do złamania linii w konkretnym miejscu (poleceniem \linebreak[liczba] lub
nie pozwolić mu jej złamać (poleceniem \nolinebreak[liczba]). Argument liczba jest
opcjonalny i informuje jak ważne jest złamanie linii właśnie w tym miejscu. Może przyjmować
wartości od 0 do 4 i im wyższa wartość tym polecenie jest silniejsze. Domyślnie jest przyjęta
wartość 4.
Komenda \\ um ieszczona w dowolnym miejscu tekstu powoduje złamanie linii w tym
miejscu. Dalszy ciąg tekstu umieszczony jest w kolejnej linii. Jeżeli dodamy opcjonalny
argument odległość (\\[odległość]) wówczas odległość złamanej linii od następnej jest
zwiększona o wielkość odległość.
Podobny efekt jak \\ otrzymamy gdy zastosujemy komendę \newline, z tym, że nie ma tu
możliwości dodania dodatkowego odstępu m iędzy wierszami.
Polecenie \linebreak powoduje, że tekst w łamana linii jest wyrównywany do lewego i
prawego marginesu poprzez dodanie dodatkowych odstępów międzywyrazowych podczas gdy
polecenia \\ i \newline powodują, że tekst jest uzupełniany do końca linii pustymi odstępami i
odstępy między wyrazami pozostają niezm ienione.
Łamanie stron
Podobnie jak z linią możemy postąpić ze stroną tekstu i zażyczyć sobie złamanie jej w
konkretnym, wygodnym dla nas miejscu. Służą do tego dwa polecenia: \pagebreak[liczba] i
\newpage. Argument liczba jest opcjonalny i informuje jak ważne jest złamanie strony
właśnie w tym miejscu. Może przyjmować wartości od 0 do 4 i im wyższa wartość tym
polecenie jest silniejsze. Domyślnie jest przyjęta wartość 4. Polecenia te różnią się podobnie jak
te dotyczące łamania linii. Po zastosowaniu \pagebreak tekst na stronie poprzedzającej to
polecenie zostanie rozmieszczony na całej szerokości i wysokości strony poprzez dodanie
pustych linii tak by zaczynał się na górze strony a kończył na dole. Polecenie \newpage
powoduje zakończenie strony w miejscu jego pojawienia, wy pełnienie jej pustymi odstępami i
rozpoczęcie nowej.
Możemy również zabronić LATEX-owi złamania strony w danym miejscu. Polecenie
\nopagebreak umieszczone między paragrafami zabrania złamania tam strony, a umieszczone
wewnątrz paragrafu zabrania złamania strony na końcu bieżącej linii.
Zadanie 11. Wypróbuj działanie komend łamiących linie i strony w swoim dokumencie.
Formatowanie paragrafu
Nowy paragraf w dokumencie rozpoczyna pusta linia w tekście lub polecenie \par.
Odległość między paragrafami jest ustalana poleceniem \parskip i możemy ją zmienić komendą
\setlength{\parskip}{odległość}. W ten sposób zmienimy odległość we wszystkich następujących po
tym poleceniu paragrafach w dokumencie. Jeżeli chcemy zmienić odstęp między konkretnymi
dwoma
paragrafami
wtedy
możemy
użyć
polecenia
\vspace{odległość}
(lub
\vspace*{odległość}). Parametr odległość musi być liczbą (dodatnią lub ujemną) z mianem (np.
1cm, 3ex, itp). Ujemny parametr wstawia ujemny odstęp (zmniejsza odstęp istniejący).
Komenda z gwiazdką wstawia dodatkowy pionowy odstęp od góry strony.
Komenda \vfill (skrócona forma \vspace{\fill}) powoduje wypełnienie strony pustą przestrzenią, a
gdy pojawia się u góry strony musi mieć postać z gwiazdką \vspace*{\fill}.
Dodatkowe pionowe odstępy można także uzyskać stosując komendy \bigskip, \medskip i
\smallskip. Wielkość odstępu zależy od wielkości zadeklarowanego fontu.
Wielkość wcięcia paragrafu regulowana jest poleceniem \parindent. Można ją zmienić w
standardowy sposób komendą
\setlength{\parindent}{odległość}. Aby zlikwidować wcięcie akapitowe możemy użyć komendy
\noindent, aby wstawić wcięcie możemy użyć komendy \indent.
12