„Ozdobić wiejski kościół”. Józefa Mehoffera polichromia kościoła w

„Ozdobić wiejski kościół”. Józefa Mehoffera polichromia kościoła w

„Ozdobić wiejski kościół”. Józefa Mehoffera
polichromia kościoła w Lubieniu
22.10.2015 – 24.01.2016
To była jedna z ostatnich prac Józefa Mehoffera, wówczas
cieszącego się międzynarodowym uznaniem twórcy
projektów witraży do gotyckiej katedry we Fryburgu.
Zaczynał się rok 1942, trwała wojna, brakowało
podstawowych potrzebnych do życia produktów.
Do Krakowa przyjechał ksiądz Andrzej Knaś, proboszcz
parafii w maleńkim Lubieniu koło Piotrkowa
Trybunalskiego, by osobiście poprosić mistrza Mehoffera
o zaprojektowanie polichromii do wzniesionej w latach
trzydziestych świątyni. Malarz nie odmówił. Fotografie
powstałej w tak niezwykłych okolicznościach dekoracji
malarskiej można oglądać od 22 października 2015 roku na
specjalnym pokazie w Domu Józefa Mehoffera – Oddziale
Muzeum Narodowego w Krakowie.
Polichromia w Lubieniu:
Wieża Dawidowa
Fot. Muzeum Narodowe w Krakowie
Radość niewypowiedziana
zalała mą duszę (…) sam
uwierzyć nie mogę,
jak to się stało i jak to się
stać mogło, że tyle miłości i
troski dla oddalonego,
cichego zakątka wsi
w sercu Magnificencji się
znalazło
Ks. Andrzej Knaś
proboszcz z Lubienia,
fragment listu do Józefa
Mehoffera
Proboszcz z Lubienia prawdopodobnie nie liczył na
powodzenie swojej misji, ponieważ po powrocie napisał do
Józefa Mehoffera: „Radość niewypowiedziana zalała mą
duszę do tego stopnia, że sam uwierzyć nie mogę, jak to się
stało i jak to się stać mogło, że tyle miłości i troski dla
oddalonego, cichego zakątka wsi w sercu Magnificencji się
znalazło. Bóg zapłać za wszystko”. Bo artysta nie tylko podjął
się zadania, ale nawet zatroszczył się o zorganizowanie
całego przedsięwzięcia, zdobycie farb i innych materiałów
potrzebnych do wykonania polichromii.
– Ta ostatnia malarska dekoracja ścienna Mehoffera znana
jest bardzo słabo, w zasadzie lokalnie – mówi kustosz Beata
Studziżba-Kubalska, która jest autorką pokazu zdjęć z
Lubienia w krakowskim domu artysty. – Tymczasem na tle
jego monumentalnej twórczości polichromia wiejskiego
kościółka wyróżnia się odrębnym, oryginalnym wyrazem.
Mehoffer podjął w niej tematy ze swych wcześniejszych
polichromii i witraży, przetwarzając je, nadając im nową
formę. Czerpał inspirację z polskiej i europejskiej sztuki
minionych epok, ale równocześnie wyposażył malowidła
w rys zamierzonej naiwności, kreując pełną wdzięku całość,
która koresponduje z charakterem i funkcją niewielkiego
wiejskiego kościoła.
Głównym motywem polichromii jest gloryfikacja Matki
Bożej – świątynia nosi wezwanie Najświętszej Maryi Panny
Królowej Polski. Chwałę Marii głosi chór kilkunastu aniołów,
unoszących się w półkolu nad ołtarzem – ta kompozycja,
1
„Ozdobić wiejski kościół”. Józefa Mehoffera
polichromia kościoła w Lubieniu
22.10.2015 – 24.01.2016
podobnie jak np. malowidła Mehoffera na sklepieniu skarbca katedry na Wawelu, inspirowana
jest formalnie sztuką ludową. Przywodzi też na myśl wspaniały, niezrealizowany projekt
z postacią anioła do polichromii katedry płockiej, należący obecnie do zbiorów Muzeum
Narodowego w Poznaniu.
Artysta stworzył w kościele w Lubieniu także bardzo interesującą interpretację wezwań z Litanii
Loretańskiej. Urzekające są dekoracyjne wyobrażenia Wieży Dawidowej i Wieży z Kości
Słoniowej. Natomiast w scenie Bożego Narodzenia znakomicie widać wieloletnią fascynację
Mehoffera jasełkami i polską szopką; Święta Rodzina zgromadziła się u żłobka nie w
betlejemskiej grocie, ale w polskiej stajence, otoczona przez swojsko wyglądające postaci
pasterzy. Intrygujące tematem i stylistyczne niezwykle interesujące są ornamentalne malowidła
na sklepieniu, które zdają się wyobrażać rytmiczne ciągi anielskich skrzydeł.
Według zachowanej korespondencji malowanie polichromii trwało ok. trzech miesięcy, od
września do listopada 1942 roku. „Czuję się szczęśliwym, że mogłem raz jeszcze w życiu ozdobić
wiejski kościół”, napisał artysta w Księdze parafialnej Lubienia. Efektu pracy Józefa Mehoffera
i ekipy malarzy realizujących jego projekt nigdy, niestety, nie miał zobaczyć inicjator całego
przedsięwzięcia, ks. Andrzej Knaś. W czasie powstawania dekoracji został aresztowany przez
Niemców, zginął w hitlerowskim obozie zagłady w Oświęcimiu.
Na wystawie w Domu Józefa Mehoffera możemy oglądać kilkanaście fotografii najpiękniejszych
fragmentów polichromii z Lubienia. Nie zabraknie też archiwalnego zdjęcia artysty, wykonanego
na miejscu, po ukończeniu prac nad dekoracją kościoła.
(oprac. MB)
2
„Ozdobić wiejski kościół”. Józefa Mehoffera
polichromia kościoła w Lubieniu
22.10.2015 – 24.01.2016
Informacje dla zwiedzających:
„Ozdobić wiejski kościół” – Józefa Mehoffera polichromia
kościoła w Lubieniu
Dom Józefa Mehoffera
ul. Krupnicza 26
22 października 2015 – 24 stycznia 2015
Wstęp na wystawę w ramach biletu do Domu Józefa Mehoffera
Pon.: nieczynne
Wt. – niedz.: 10.00–16.00
MNK Media:
KATARZYNA BIK
(695 981 817)
[email protected]
MARTA BOSAK (606 207
728) [email protected]
Pliki do pobrania:
SERWER ftp.mnk.pl
UŻYTKOWNIK: media HASŁO:
fCZRRtme6w
Bilet normalny – 9 zł
Bilet ulgowy – 5 zł
Bilet rodzinny (maks. 5 osób) – 18 zł
Bilet grupowy normalny (min. 15 osób) – 7 zł
Bilet grupowy ulgowy (min. 15 osób) – 4 zł
Dzieci do 7 lat – wstęp bezpłatny
Dzieci i młodzież do 16 lat – 1 zł
Uczniowie i studenci do 26 lat – 1 zł
Niedziela – wstęp wolny
Kurator: Beata Studziżba-Kubalska
Aranżacja: Luiza Berdak
Organizator:
Muzeum Narodowe w Krakowie
3