Główne bariery biurokratyczne w Czechach

Główne bariery biurokratyczne w
Czechach
2016-11-07 15:32:19
2
Czeski tygodnik Ekonom zwrócił się do czeskich firm i ich zrzeszeń o wskazanie głównych biurokratycznych
barier rozwojowych. W efekcie wytypowano 30 regulacji będących największym obciążeniem dla działających w
Republice Czeskiej przedsiębiorstw. Poniżej opisujemy 10 z nich, które znalazły się na czołowych miejscach
rankingu.
1. Raporty kontrolne na potrzeby VAT – wymóg zgłaszania otrzymanych i wystawionych faktur VAT do
urzędów skarbowych obowiązuje firmy od początku 2016 r. Obowiązek zgłaszania mają wszystkie
przedsiębiorstwa w trybie miesięcznym (małe w trybie kwartalnym). Zważywszy, że raporty nie zastępują
klasycznych rozliczeń z urzędem skarbowym, wymóg ten zwiększył wyraźnie liczbę godzin przeznaczanych
na regulowanie kwestii administracyjnych. Analitycy wskazują, że wprowadzenie tego obowiązku powinno
być zrekompensowane likwidacją części kontroli podatkowych. Jeszcze przed wprowadzeniem tego
dodatkowego obowiązku, Republika Czeska znalazła się w zestawieniu Banku Światowego i PwC na
przedostatnim miejscu w UE (przed Bułgarią) pod względem czasu, który rocznie przeciętna firma traci na
uporanie się z administracją podatkową (405 godzin; dla porównania w najlepszych państwach UE nie
potrzeba na to nawet 100 godzin).
2. Pozwolenia budowlane – w przypadku budowy hali procedura uzyskania pozwolenia trwa przeciętnie 247
dni, tj. więcej nie tylko od europejskiej czołówki (gdzie udaje się to zrobić w niecałych 100 dni), ale też np. od
Rosji czy Tadżykistanu. W przypadku pozwoleń na budowę domu mieszkalnego oczekiwanie trwa przeciętnie
ponad 5 lat. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest duża liczba instytucji, które wypowiadają się w tej
sprawie – jest ich aż 46, a każda z nich ma na wyrażenie opinii 30 dni. Długość procedur ma wpływ na ceny
nieruchomości, które są z tego powodu – wg analiz – wyższe o ok. 10%.
3. Sprawdzanie wiarygodności płatników VAT – przedsiębiorcy mają obowiązek sprawdzać, czy ich partner
handlowy sumiennie odprowadza VAT, co de facto oznacza przeniesienie przez państwo swojej funkcji
kontrolnej na podmioty gospodarcze. Autorzy opracowania wskazują, że prawo nie precyzuje, w jaki sposób
dana firma powinna sprawdzać sumienność płatników VAT-u.
4. VAT z niezapłaconych faktur – zgodnie z ustawą o VAT, firma sprzedająca towar lub świadcząca usługę, z
chwilą sprzedaży towaru lub usługi przejmuje na siebie obowiązek odprowadzenia VAT-u do budżetu
państwa, nawet jeśli faktura nie zostanie uregulowana, np. z powodu niewypłacalności lub nieuczciwości
odbiorcy towaru lub usługi. Odzyskanie takich środków jest możliwe, ale stosunkowo trudne, gdyż należy
spełnić szereg warunków jednocześnie (m.in. dłużnik musi być w trakcie postępowania upadłościowego).
5. Odpowiedzialność za VAT – jeśli odbiorca zapłaci dostawcy na inny rachunek niż znajdujący się w
rejestrze płatników VAT lub też dostawcy, który jest zapisany w rejestrze niewiarygodnych płatników,
wówczas w przypadku niewywiązania się przez dostawcę z obowiązku odprowadzenia VAT do budżetu
państwa, odpowiedzialność za niego przejmuje odbiorca.
6. Utrudnienia przy zwrocie VAT – w niektórych ściśle określonych sytuacjach przedsiębiorcy mogą
wnioskować o zwrot zapłaconego VAT. W praktyce jednak w ostatnich latach stało się to bardzo trudne,
zważywszy na długie procedury kontrolne mające związek z walką Ministerstwa Finansów z oszustwami
podatkowymi (transakcje karuzelowe). Są przypadki, gdy trwa to latami, a konieczne bywa nawet wniesienie
sprawy do sądu.
7. Opłaty skarbowe – choć w Republice Czeskiej wiele spraw administracyjnych można załatwić w sposób
elektroniczny (poprzez system eGovernment), to jednak gdy wnioskowi towarzyszy obowiązkowa opłata
skarbowa, nie ma możliwości uiszczenia jej za pośrednictwem Internetu. Przedsiębiorca musi fizycznie nabyć
znaczki opłaty skarbowej i osobiście zanieść je do urzędu. Dotyczy to np. wniosku o przedłużenie terminu na
złożenie zeznania podatkowego czy też wniosku o wpis do rejestru handlowego.
8. Drożejące normy techniczne – od początku 2015 r. Urząd ds. Normalizacji Technicznej, Meteorologii i
Badań zwiększył opłaty za elektroniczny dostęp do norm technicznych. Kwota za dostęp pozostała taka
sama, tj. 3,5 tys. CZK (ok. 560 PLN), jednakże zmniejszono okres dostępu z 1 na ½ roku.
9. Szkolenia dla pracowników prowadzących samochody w podróżach służbowych – wg czeskich
przepisów każdy pracownik (poza kierowcą zawodowym), którego firma wysyła w podróż służbową pojazdem
(prywatnym lub służbowym), musi oprócz posiadania prawa jazdy przechodzić regularnie (rekomendowana
częstotliwość to raz na 2 lata) specjalne szkolenia teoretyczne z zasad ruchu drogowego, których zakres i
formę ustala pracodawca.
3
10. Nieskoordynowane kontrole – główne 4 instytucje kontrolne w zakresie działalności gospodarczej w
Czechach to: Urząd Finansowy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Inspekcja Pracy oraz ubezpieczalnie
zdrowotne. W przypadku działalności w określonej branży, firmy mogą spodziewać się także kontroli np. ze
strony Czeskiej Inspekcji Handlowej, Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej, Czeskiej Inspekcji Ochrony
Środowiska, Urzędu Budowlanego, czy Państwowego Instytutu Kontroli Leków. W rezultacie, wobec braku
koordynacji i współpracy urzędów, przedsiębiorcy uskarżają się, że natychmiast po skończeniu kontroli
jednej z instytucji pojawia się następna, która kontroluje to samo.
Opracowanie: WPHI w Pradze na podstawie tygodnika Ekonom nr 36/2016, ihned.cz i businessinfo.cz.
4