Podejrzany - jego prawa i obowiązki

Podejrzany - jego prawa i obowiązki
Podejrzany - to osoba, co do której w toku śledztwa lub dochodzenia wydano
postanowienie o przedstawieniu zarzutów, albo której bez wydania takiego
postanowienia postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w
charakterze podejrzanego (art.71 § 1 kpk). Osoba taka, z chwilą wniesienia do sądu
akt oskarżenia lub wniosku o warunkowe umorzenie postępowania, uważana jest za
oskarżonego (art. kpk).71 § 2 .
Przy pierwszym przesłuchaniu podejrzany otrzymuje na piśmie pouczenia o
przysługujących mu uprawnieniach i obowiązkach.
Podejrzany jest obowiązany poddać się:
oględzinom zewnętrznym ciała oraz innym badaniom nie połączonym
z naruszeniem integralności ciała, w szczególności wolno od podejrzanego pobrać
odciski, fotografować go oraz okazać w celach rozpoznawczych innym osobom
(art.74 § 2 pkt. 1 kpk).
1.
2.
niezbędnym dla postępowania badaniom psychologicznym i psychiatrycznym
oraz badaniom połączonym z dokonaniem zabiegów na jego ciele, z wyjątkiem
chirurgicznych, przeprowadzanych przez uprawnionego do tego pracownika służby
zdrowia z zachowaniem wskazań wiedzy lekarskiej, jeśli nie zagrażają zdrowiu
podejrzanego; w szczególności podejrzany jest obowiązany poddać się pobraniu
krwi, włosów lub wydzielin organizmu (art. 74 § 2 pkt. 2 kpk).
pobraniu przez funkcjonariusza Policji wymazu ze śluzówki policzków, jeżeli
jest to nieodzowne i nie zachodzi obawa, że zagrażałoby to zdrowiu podejrzanego
lub innych osób (art 74 § 2 pkt. 3 kpk).
3.
Podejrzany pozostający na wolności:
obowiązany jest stawić się na każde wezwanie w toku postępowania karnego
oraz zawiadomić organ prowadzący postępowanie o każdej zmianie miejsca
zamieszkania lub pobytu trwającej dłużej niż 7 dni. W razie nie usprawiedliwionego
niestawiennictwa podejrzanego można zatrzymać i sprowadzić przymusowo (art. 75
§ 1 i 2 kpk).
1.
podejrzany przebywający za granicą ma obowiązek wskazać adresata dla
doręczeń w kraju; w razie nie uczynienia tego pismo wysłane pod ostatnio znanym
adresem w kraju, albo jeżeli adresu tego nie ma, załączone do akt sprawy, uważa się
za doręczone (art. 138 kpk).
2.
w razie zmiany miejsca pobytu, bez podania nowego adresu, pisma wysłane w
toku trwającego śledztwa lub dochodzenia pod dotychczasowy adres, uważa się za
doręczone (art. 139 kpk).
3.
Podstawowe prawa podejrzanego w procesie karnym.
Podejrzany ma prawo:
składać wyjaśnienia, może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi
na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień (art. 175 § 1 kpk).
1.
żądać do czasu zawiadomienia go o terminie zaznajomienia z materiałami
śledztwa podania mu ustnie podstaw zarzutów, a także sporządzenia uzasadnienia
na piśmie – uzasadnienie doręcza się podejrzanemu i jego obrońcy w terminie 14 dni
(art. 313 § 3 kpk).
2.
korzystać z pomocy obrońcy, przy czym, może mieć jednocześnie nie więcej
niż trzech obrońców (art.77 kpk); (podejrzany musi mieć wyznaczonego obrońcę
jeżeli jest nieletni, głuchy, niemy lub niewidomy, zachodzi uzasadniona wątpliwość
co do jego poczytalności, a także, gdy sąd uzna, że występują inne
okoliczności utrudniające jego obronę (art.79 § 1 i § 2 kpk), z tym, że w razie
stwierdzenia przez biegłych lekarzy psychiatrów, że poczytalność podejrzanego w
chwili popełnienia czynu jak i w chwili postępowania nie budzą wątpliwości, udział
obrońcy w dalszym ciągu nie jest obowiązkowy, a sąd może cofnąć wyznaczenie
obrońcy z urzędu (art. 79 § 4 kpk); jeżeli podejrzany wykaże, że nie jest w
stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania
siebie i rodziny, może złożyć do prokuratora (w postępowaniu przygotowawczym)
lub do sądu (w postępowaniu sądowym) wniosek o wyznaczenie mu obrońcy z
urzędu (art. 78 kpk)).
3.
żądać przesłuchania go z udziałem ustanowionego obrońcy, którego
niestawiennictwo nie tamuje jednak przesłuchania (art. 301 kpk).
4.
żądać w postępowaniu przygotowawczym umożliwienia mu w toku
przesłuchania złożenia wyjaśnień na piśmie, przy czym przesłuchujący z ważnych
powodów może odmówić zgody na złożenie wyjaśnień na piśmie (art.176 kpk).
5.
uzyskać, za zgodą prokuratora, dostęp do akt i może sporządzać odpisy oraz
odpłatnie uzyskać kserokopie z akt lub uwierzytelnione odpisy (art. 156 § 5 kpk).
6.
korzystać z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym
stopniu językiem polskim, a także uzyskać wraz z tłumaczeniem odpisy postanowień
o przedstawieniu, uzupełnieniu lub zmianie zarzutów, aktu oskarżenia oraz orzeczeń
podlegających zaskarżeniu (art. 72 kpk).
7.
8.
składać wnioski o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia (art.315
kpk).
jeżeli czynności śledztwa lub dochodzenia nie będzie można powtórzyć na
rozprawie, podejrzany i jego obrońca, mogą być dopuszczeni do udziału w tej
czynności, chyba że w razie zwłoki, zachodzi niebezpieczeństwo utraty lub
zniekształcenia dowodu. Prokurator może także dopuścić pokrzywdzonego do
9.
udziału w innych czynnościach śledztwa lub dochodzenia (art. 316 § 1, art. 317 kpk,
art. 325a kpk).
organ prowadzący postępowanie przygotowawcze ma obowiązek doręczenia
podejrzanemu odpisu postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłych albo
instytucji naukowej lub specjalistycznej oraz zezwala na wzięcie udziału w
przesłuchaniu biegłego i zapoznaniu się z opinią, przy czym podejrzanego
pozbawionego wolności nie sprowadza się, gdy spowodowałoby to poważne
trudności (art. 318 kpk).
10.
otrzymać na swój koszt po jednej kopii zapisu dźwiękowego lub obrazu
utrwalonego w ten sposób czynności procesowej (art.147 § 4 kpk).
11.
zgłosić wniosek o końcowe zaznajomienie go z materiałami postępowania,
przy czym, przy czym w przypadku prawidłowego powiadomienia go o terminie tej
czynności, jego nieusprawiedliwione niestawiennictwo, nie tamuje dalszego
postępowania (art. 321 kpk).
12.
w terminie trzech dni od daty zaznajomienia, ma prawo do złożenia wniosku o
uzupełnienie postępowania (art. 321 § 5 kpk).
13.