Historia i społeczeństwo II etap

HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO
PROGRAM NAUCZANIA W SZKOLE PODSTAWOWEJ DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM
UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM.
REALIZOWANY W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 40 W BYTOMIU.
OPRACOWANIE:
mgr Przemysław Paprzycki
1
(PROGRAM AUTORSKI)
3
SPIS TREŚCI:
I. Wstęp.
II. Cele kształcenia i wychowania.
III. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania, oraz sposoby ich realizacji.
IV. Materiał nauczania dla klas IV-VI
V. Przydział godzin
VI. Procedury i metody osiągania celów edukacyjnych
VII. Ocena osiągnięć ucznia.
VIII. Przewidywane osiągnięcia ucznia.
2
I.WSTĘP.
Prezentowany program przeznaczony jest dla drugiego etapu edukacyjnego ( klasy IV–VI).
Stanowi propozycję realizacji podstawy programowej
kształcenia specjalnego ujętej w rozporządzeniu Ministra Edukacji z dnia 27 sierpnia 2012 r. z
późniejszymi zmianami.
Program ten ma być dla nauczyciela podstawą, na której będzie on mógł wprowadzić
ucznia w świat wydarzeń historycznych, pobudzając wyobraźnię dziecka.
Na każdej lekcji historii i społeczeństwa przewidziana jest realizacja następujących
standardów wymagań
edukacyjnych:
– pisania,
– czytania,
– rozumowania według związku przyczynowo-skutkowego,
– korzystania z informacji źródłowych,
– stosowania wiedzy w praktyce.
Wszystko to w wymiarze i formie dostępnej dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu
lekkim.
Program nauczania historii i przewiduje trzyletni tok nauczania
przy siatce godzin rozbitej na jedna godzinę tygodniowo w klasie czwartej
i w klasie szóstej, oraz dwie godziny w klasie piątej.
Szkoła podstawowa to okres w życiu dziecka, w którym jego rozwój wymaga
wzmożonej motoryki, wyobraźni, a przede wszystkim zaciekawienia. Stad na lekcjach
historii i społeczeństwa punktem wyjścia jest konieczność wzbudzenia
w uczniu chęci poszukiwania odpowiedzi na nurtujące go pytania dotyczące życia
oraz wydarzeń z minionych w zakresie charakterystycznym dla szkoły specjalnej. Ten rodzaj
aktywności
dziecku wejść w formie i zakresie mu dostępnym w rolę odkrywcy, który za pomocą
wybranych przez siebie narzędzi będzie poszukiwał potrzebne wiadomości. Będzie to
również pozytywny
aspekt rozwijania osobowości dziecka przy nieustannej stymulacji przez nauczyciela.
6
Nauczyciel historii ma obowiązek postępować w taki sposób, aby uczeń nie czuł się
skrępowany w swoich wypowiedziach, nie bal się pytać i nie był oceniany według kryteriów
i norm dla niego niezrozumiałych, co jest szczególnie ważne u uczniów z upośledzeniem
umysłowym.
Zadaniem nauczyciela jest stymulowanie pracy uczniów na lekcji, czuwanie nad
poprawnością
doboru faktów, wydarzeń oraz nad umiejętnościami korzystania z ogólnie
dostępnych źródeł. Dzięki zainteresowaniu, budujemy
w dziecku wiary we własna siły, co owocuje pozytywnym nastawieniem do nauki oraz
otoczenia, w którym ono przebywa.
Obowiązkiem nauczyciela jest indywidualne podejście do każdego z uczniów. Może
być to trudne w realiach dzisiejszej szkoły, ze względu na dużą liczbę
uczniów w klasach oraz ograniczony czas lekcji. Należy jednak pamiętać o konieczności
zwrócenia uwagi na każde dziecko, dostrzeganie jego sukcesów i motywowanie
3
do dalszej pracy.
Olbrzymią rolę w pracy nauczyciela odgrywa jego warsztat, a przede wszystkim
metody, jakie stosuje w czasie zajęć lekcyjnych. Należy pamiętać, że im większa
różnorodność stosowanych metod, tym łatwiej zainteresować ucznia.
Nadrzędnym celem lekcji historii i społeczeństwa jest przekazanie uczniowi wiedzy
w sposób adekwatny do jego możliwości percepcyjnych. Form´ przekazu powinien
charakteryzować prosty język, który umożliwi nawiązanie dialogu między uczniem
i nauczycielem.
Historia i społeczeństwo jest przedmiotem, który nie tylko wzbudza zainteresowanie ucznia
Przeszłością, ale również kształtuje jego postawę patriotyczna i obywatelska. Te działania wyzwalają w dziecku poczucie odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu społecznym
i publicznym. Historia i społeczeństwo pomaga również w budowaniu światopoglądu
poprzez dostarczanie wiedzy na temat najważniejszych wydarzeń z historii Polski
i historii powszechnej.
Szkolne zajęcia z historii i społeczeństwa zakładają realizację zadań na kilku płaszczyznach
kształcenia:
– nauczania przez dostarczanie i systematyzowanie wiedzy,
– poszerzania i pogłębiania zainteresowań uczniów poprzez poszukiwanie i ocenianie
Wydarzeń zapisanych w źródłach historycznych,
– nabywania umiejętności utożsamianie swojego życia ze społeczeństwem.
Nauczanie przez dostarczanie i systematyzowanie wiedzy.
Poprzez to uczeń:
– zdobywa wiadomości o życiu wybitnych i postaci z dziejów Polski, Europy
i świata;
– poznaje i rozumie ciąg przyczynowo-skutkowy wydarzeń zaistniałych w poszczególnych
okresach historycznych;
– poznaje i rozróżnia symbole państwowe, narodowe i religijne;
– zdobywa podstawy do kształtowania własnych postaw patriotycznych i tolerancyjnych;
– przy pomocy nauczyciela kształtuje wyobraźnię
– rozwija zainteresowania przeszłością własna, rodziny, narodu;
II. CELE EDUKACJI:
Cele kształcenia i wychowania:
Poszerzanie i pogłębienie zainteresowań:
Uczeń:
– nabywa podstawowe zdolności organizowania własnego warsztatu pracy na lekcji,
to jest korzystania ze źródeł historycznych, materiałów poza podręcznikowych i innych;
– rozwija własne zainteresowania historyczne.
– potrafi samodzielnie oceniać różne fakty z przeszłości.
4
Nabywanie umiejętności:
Uczeń:
– uczy się samodzielnego myślenia;
– porządkuje, poszukuje i przedstawia informacje.
– dokonuje samooceny.
– dokonuje publicznej prezentacji własnych poglądów;
– pracuje w zespole, grupie, klasie.
Kształtowanie postaw:
Uczeń:
– potrafi zbudować postawę tolerancji przez uświadomienie sobie istnienia pluralizmu
poglądowego, kulturowego, religijnego; życia ludzi budujących
historię, np. Bolesława Chrobrego, Królowej Jadwigi, Stefana
Batorego, Tadeusza Kościuszki, Jana Pawła II, Lecha Wałęsy i innych;
– rozwija zdolności wnikliwej obserwacji, percepcji, analizy faktów.
Zainteresowanie przeszłością:
Uczeń:
– Uświadamia sobie różnorodność źródeł historycznych;
– kształtuje w sobie postawę zainteresowania historia, zarówno powszechna, jak
i Polski oraz swojej małej ojczyzny;
– nabywa umiejętności wykorzystywania wiedzy pochodzącej z różnych źródeł.
– rozumie zależności przyczynowo-skutkowe w procesie historycznym;
Rozwijanie poczucia przynależności do grupy społecznej:
Uczeń:
– ma poczucie tożsamości z własnym krajem, miastem, wsią, dzielnica;
– odczuwa przynależność do swojej grupy rówieśniczej;
– jest odpowiedzialny za własne sady i opinie;
– umie ocenić wydarzenia i postacie historyczne.
Świadoma postawa obywatelska:
Uczeń:
– interesuje się historią Polski oraz dziejami własnej rodziny;
– przejawia postaw´ tolerancji.
– przyjmuje postaw´ szacunku wobec odmiennych poglądów;
– odczuwa dumę z własnej przynależności narodowej;
– ma szacunek dla kultury polskiej oraz kultur innych narodów.
Zadania szkoły:
Umożliwić uczniowi wszechstronny rozwój jego osobowości w obszarach i zakresach
dostępnych dla dziecka z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim.
5
Dostarczyć odpowiedniej wiedzy i stworzyć odpowiednie warunki,
w których dziecko będzie się rozwijało i wzbogacało swą wiedzę historyczną.
(zgodnie z podstawą programową):
– Dostarczanie wiedzy na temat najważniejszych wydarzeń i najwybitniejszych postaci
z dziejów Polski (w tym regionu) oraz Europy i świata.
III. SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACJI:
Szczegółowe cele kształcenia i wychowania, oraz sposoby ich realizacji:
10
WSTĘP:
W klasie IV uczeń po raz pierwszy zapoznaje sie z przedmiotem historia i społeczeństwo.
Jest to niezwykle ważny moment i w dużej mierze od nauczyciela zależy, czy
dziecko zainteresuje się przeszłością w ciągu dalszej edukacji będzie z chciało uczyć
się historii.
Zastosowany w programie podział ma na celu stopniowe wprowadzenie ucznia
w wiedzę historyczną, oraz zagadnienia dotyczące społeczeństwa. Począwszy od wyjaśnienia
podstawowych terminów związanych z historia, poprzez wskazanie związków
pomiędzy procesem historycznym a życiem ludzi, wprowadzenie w wybrane zagadnienia
z historii powszechnej i Polski – program krok po kroku przybliża uczniowi zakres
i metodologię badań historycznych. Odchodząc od ukazywania historii przez
pryzmat dat i wydarzeń politycznych, położono nacisk na przedstawienie życia
codziennego ludzi w różnych epokach – także w czasach współczesnych. Powyższa wiedza w
momencie jej zdobycia pomaga dziecku w nabyciu, oprócz wiedzy historycznej, wiedze o
codziennym życiu, wychowuje, kształtuje właściwy światopogląd i system wartości u
młodego człowieka w zakresie i formie właściwej dla jednostki z upośledzeniem umysłowym
w stopniu lekkim.
Cele szczegółowe kształcenia i wychowania:
( W przedmiocie „Historia i społeczeństwo” w szkole podstawowej cele kształcenia i
wychowania przeplatają się ze sobą i są ściśle wzajemnie spojone. Wynika to ze specyfiki
przedmiotu, oraz jego zakresu.)
– Zapoznanie z symbolami narodowymi, państwowymi i religijnymi; wyjaśnienie ich
znaczenia, oraz kształtowanie szacunku wobec nich..- wyjście do Urzędu miasta, lub wizyta
6
na oficjalnej stronie internetowej Urzędu Miejskiego W Bytomiu, a także wyjście do
dowolnej świątyni, lub kapliczki.
- Rozwijanie postawy patriotycznej – szukanie w polskiej literaturze [przykładów patriotyzmu
(w nawiązaniu do obecnej w 2014 roku sytuacji na Ukrainie).
– Kształtowanie wyobraźni historycznej – inicjowanie dyskusji na zasadzie „burzy mózgów”
typu: „Co by było gdyby…?
– Zapoznanie z elementarnymi pojęciami historycznymi – przypomnienie terminów
związanych z historia, które nie są obce uczniom i zdefiniowanie ich.
– Rozbudzanie zainteresowań przeszłością własną, swojej ojczyzny i narodu oraz korzeniami
i rozwojem rodzimej kultury – prezentacja ciekawych pamiątek z zasobów prywatnych
uczniów, lub nauczycieli.
- elementy dobrego wychowania i ich przydatność we współczesnym świecie. Jak i gdzie się
zachować, aby nie wytykano nas palcami ( inicjowanie sytuacji z życia codziennego).
-Rozwijanie umiejętności radzenia sobie w rozmaitych sytuacjach życiowych – ćwiczenia
praktyczne.
- Umiejętność przezwyciężania różnych trudności codziennego życia – prezentacja
przykładów.
-Dostarczanie ogólnej wiedzy na temat zachowania się w poszczególnych sytuacjach.
-Wzmocnienie wrażliwości na ludzka krzywdę .
-Poszerzenie wiedzy na temat własnej osoby i jej zadań społecznych.
-Socjalizacja dzieci upośledzonych umysłowo i spajanie ich ze społeczeństwem.
SPOSOBY REALIZACJICELÓW:
SPOSOBY REALIZACJI celów szczegółowych muszą być tak skonstruowane, aby osiągalne
były dla dziecka z upośledzeniem umysłowym lekkiego stopnia. Dlatego tak istotne jest tu
użycie i zastosowanie naczelnej zasady stosowanej w pracy z tymi dziećmi, a mianowicie
zasady poglądowości. W praktyce oznacza to jak najczęstsze korzystanie z pomocy
dydaktycznych takich jak: mapy, plany pamiątki rodzinne, czy z podróży, zdjęcia, albumy, w
miarę możliwości wycieczki do muzeów, w teren (oglądanie zabytków), projekcja filmów, czy
korzystanie z Internetu. Drugim ważnym kryterium doboru form i metod jest uwzględnienie
warunków w jakich dochodzić będzie do realizacji owego programu nauczania.
Mając powyższe na uwadze opracowano w odniesieniu do poszczególnych działów
następujące sposoby realizacji powyższych celów:
1. Zagadnienie :Czym jest historia?
Próba zdefiniowania pojęcia, nauki pomocnicze historii, oraz poznanie warsztatu historyka –
wizyta w muzeum regionalnym, na wystawie tematycznej etc.
2. zagadnienie: Bogactwo źródeł historycznych (rodzaje źródeł historycznych i ich znaczenie)
– odwiedziny biblioteki miejskiej czy biblioteki szkolnej.
7
3. zagadnienie: Jak mierzymy czas w historii? (sposoby mierzenia źródeł czasu, zapis i
obliczanie upływu
czasu) – katalog „upływ czasu” – ( prezentacja szerokiego spektrum modeli i typów
czasomierzy dawnych i współczesnych).
4. Zagadnienie: Do czego historykowi potrzebne są mapy? (znaczenie map, umiejętność
czytania
map historycznych, dawne mapy) – korzystanie ze szkolnego zasobu map ściennych.
5.Zgadnienie: Muzea i zabytki (zadania społeczne i edukacyjne jakie pełni muzeum, rodzaje
muzeów, konserwacja zabytków, wybrane
zabytki Polski) – wizyta w muzeum interaktywnym, lub tematycznym (np. Muzeum Chleba w
Radzionkowie)
Sprawdzamy wiadomości i umiejętności – oprócz standardowych prac pisemnych, także
scenki sytuacyjne, kreatywny internet, lub „prace własnego stylu”.
W taki sposób zrealizowane cele kształcenia i wychowania mają docelowo doprowadzić do
niżej wymienionych osiągnięć ucznia:
Zamierzone szczegółowe osiągnięcia ucznia:
Uczeń:
– umie korzystać z osi czasu;
– zna metody zapisywania i obliczania wieku.
– zna historię i tradycje własnej rodziny, miejsca zamieszkania, miasta, w którym
żyje;
– zna daty istotne dla swej rodziny.
– ma poczucie własnej tożsamości.
– prezentuje postawy tolerancji i obowiązkowości.
– potrafi rozwiązywać konflikty pojawiające się w klasie.
– zna tradycje panujące w danym regionie;
– umie wymienić polskie krainy historyczno-geograficzne;
- zna związki przyczynowo - skutkowe zachodzące na przestrzeni wieków.
– prezentuje postaw´ szacunku wobec tradycji.
– odznacza się szacunkiem i tolerancja w stosunku do mniejszości narodowych i ich
kultur;
– potrafi wymienić kraje graniczące z Polska;
– potrafi wymienić polskie symbole narodowe;
– prezentuje postaw´ dumy z faktu bycia Polakiem;
– zna podstawowe fakty dotyczące procesów zjednoczeniowych Europy.
8
IV. MATERIAŁ NAUCZANIA:
KLASA IV
JA I MOJA RODZINA.
TO, CO JEST NAM NAJBLIŻSZE
Rodzina – klucz do mojej historii (znaczenie rodziny w życiu człowieka, zależności
pokrewieństwa i powinowactwa zna historię rodziny)
Moje prawa i obowiązki w rodzinie – podział obowiązków codziennych, okazjonalnych,
wyjątkowych.
Znaczenie rodziny dla prawidłowego rozwoju osobowości dziecka, jego zdolności do uczuć,
rozumienia innych, gotowości do poświęceń.
Rodzina jako baza i wzór do zasad panujących w późniejszej własnej rodzinie.
HISTORIA I PAMIĄTKI MOJEJ RODZINY.
Rozglądamy się po mieszkaniu – poszukiwanie rodzinnych pamiątek w pokojach, na strychu,
w piwnicy.
W odwiedzinach u dziadków – rozmowa z nestorami rodów, pożyczamy cenne drobiazgi od
dalszej rodziny.
Tradycje w mojej rodzinie – opis tradycji, zasad i zwyczajów panujących w naszych familiach.
Rozmowy z krewnymi na temat ważkich wydarzeń, wypadków, świąt i dni powszednich w
mojej rodzinie.
SZKOŁA DO KTÓREJ CHODZĘ
Szkoła –moim drugim domem. Charakterystyka szkoły, opis społeczności szkoły.
Władze szkoły, jej nauczyciele i inni pracownicy – formy okazywania szacunku pracownikom
szkoły i osobom starszym wiekiem.
Prawa i obowiązki ucznia w szkole i w domu. Prezentacja wzorowego ucznia, oraz ucznia
nagannego.
Jak zachowywać się w stosunku do słabszych i młodszych kolegów.
ODMIENNOŚĆ NIE JEST WADA.
Czy wszyscy ludzie są tacy sami? Wpajanie zasad tolerancji i zrozumienia dla innych ludzi.
Z drugiej strony globu – prezentacja odmiennych kultur, języków, wierzeń, zachowań.
Poszanowanie innych zachowań i przyzwyczajeń u poznanych osób.
To ja mogę nie mieć racji – gotowość do ustępstw i słuchania innych osób.
JA I MOJE POTRZEBY:
Prezentowanie swoich codziennych potrzeb.
Jakie mam marzenia? – wyrażanie marzeń, oczekiwań.
Podstawowe potrzeby i potrzeby drugorzędne – próba gradacji.
9
Jak najprościej spełniać marzenia? Sposoby dochodzenia do wyznaczonych celów.
KTO RZADZI W MOJEJ SZKOLE?
Ukazanie struktur i zależności służbowych występujących w naszej szkole.
Określanie funkcji jaką sprawują w niej uczniowie.
Co może szkolny samorząd uczniowski – podstawowe prawa i obowiązki tej struktury.
Szkoła nie tylko uczy, również wychowuje i rozwija osobowość, zainteresowania i spełnia
marzenia .Pozalekcyjne funkcje szkół.
SPRAWIEDLIWOŚĆ TO WIELKIE SŁOWO!
Nazywanie sprawiedliwości – podanie definicji, cech, przykładów.
Czy opłaca się być uczciwym i sprawiedliwie podchodzić do życia – aspekt historyczny
człowieka sprawiedliwego.(np. w oparciu o biblię, Koran etc).
Ludzie sprawiedliwi to wyjątkowe osoby i postaci historyczne – analiza cech wybranych
postaci.
Podawanie przykładów osób i zachowań sprawiedliwych w świecie współczesnym (sądy,
rozjemcy, mędrcy i starszyzna plemienna u ludów Afryki).
JESTEM UPRZEJMY I TOLERANCYJNY – CZY TO MI SIĘ OPŁACA?
Nazywanie tolerancji, podawanie cech, przykładów z otoczenia, filmów, opowiadań, czy
książek.
Czy ja jestem tolerancyjny dla innych?
Szanujmy odmienność drugiego człowieka.
Uprzejmość popłaca! – wyjaśnianie pojęć: czarodziejskie słowa, słowo – klucz, grzeczność to
dobra wróżka.
Cechy nowoczesnego Europejczyka w aspekcie powyższych pojęć.
KONFLIKTY I KŁÓTNIE - CZY SĄ KONIECZNE DO ŻYCIA?
Wyjaśnianie znaczeń słów: konflikt, kłótnia, różnica zdań, zgoda.
Dom bez konfliktów to dom szczęśliwy, czy nie?
Czy można „dobrze się kłócić”? cechy zdrowej wymiany zdań.
Skąd biorą się kłótnie wśród ludzi? – wskazywanie sytuacji i momentów stwarzających
konflikty.
Wymiana zdań i poglądów nie jest kłótnia i nie prowadzi do konfliktów.
Cechy dyskusji w zestawieniu z cechami kłótni – rozgraniczenie tych pojęć.
MAŁA OJCZYZNA
MAŁA OJCZYZNA – DUŻA SPRAWA.!
„Mała ojczyzna” – miejsce w który się urodziłem i dorastam.
Region w którym żyje – opis Śląska, jego cech, odmienności, zalet i wad.
Śląski przemysł – główne gałęzie przemysłu ciężkiego na Śląsku ubiegłego wieku.
10
Tworzymy reklamę Śląska i zachęcamy turystów do przyjazdu do nas.
PAMIĘTAJMY O TYCH, KTÓRZY ODESZLI.
Do kogo należała nasza ziemia w przeszłości – polsko – niemieckie konflikty o śląskie ziemie,
powstania, plebiscyty, walki zbrojne.
Pamiątki historyczne w naszym regionie.
Wybitni synowie i córy ziemi śląskiej.
Walczyli o polskość Śląska – czy o tym pamiętamy? Pomniki, kopce i obeliski w naszej okolicy.
Filmografia, reżyserzy, książki o śląskiej ziemi, jej historii i dniu obecnym.
KTO NAMI RZĄDZI Z BLISKA?
Plan Bytomia i ważne punkty w topografii miasta.
Sąsiedzi naszego miasta – prezentacja gmin ościennych.
Gdzie urzęduje Prezydent Bytomia?
Prezentacja władz lokalnych, ich kompetencji i obowiązków codziennych.
Opis dumy Bytomia C.H.R. 0 „Agora”.
Co jest jeszcze do zrobienia w naszym mieście – pomysły na przyszłość.
MOJA OJCZYZNA.
RZECZY WAŻNE DLA POLAKÓW.
Hymn polski –okoliczności powstania, autorzy słów i muzyki.
Józef Wybicki – opis postaci.
Nasza flaga – skąd te barwy?
Biały orzeł na czerwonym tle i w złotej koronie na głowie to nasze godło.
Dni świąteczne w Polsce (znajomość dat najważniejszych świąt narodowych i kościelnych w
naszym kraju).
Gdzie turysta w Polsce powinien się udać? – prezentacja miejsc związanych z nasza historią.
JAK PODZIELONA JEST POLSKA.
Mapa Polski – prezentacja i opis głównych części naszej ojczyzny.
Różnice dzielące różne części Polski. Dostrzeganie tego, co odróżnia np. Pomorze, od
Podhala.
Cechy charakterystyczne dla Górnego Śląska (ukształtowanie terenu, kultura, zabudowa,
lokalizacja, wygląd miast, gęstość zaludnienia etc.)
Konstruowanie schematycznej mapy polski z naniesieniem głównych jej regionów.
KOGO MOŻNA SPOTKAĆ W POLSCE?
Pojęcie mniejszości narodowych – przykłady mniejszości na przykładzie np. U.S.A. w oparciu
o filmy, teledyski itp.
11
Mniejszości narodowe w Polsce oraz rejony w których zamieszkują.
Prawa i obowiązki mniejszości narodowych w naszym kraju.
Czego uczymy się od siebie nawzajem? – korzyści z mniejszości..
Gdzie spotkać można Polaków ? polska mniejszość narodowa w państwach świata.
NASZE PAŃSTWO.
DEMOKRACJA W POLSCE.
Pojęcie demokracji, wolności, sprawiedliwości i równości.
Polska – jako kraj nowoczesny i demokratyczny.
Wolność – przejawy wolności w naszym kraju (wolne wybory, wolność słowa, wolność gazet,
telewizji, radia).
Konstytucja – jako podstawa praw obywatelskich.
KTO MAMI RZĄDZI?
Prezentacja i opis władz Rzeczpospolitej Polskiej.
Prezydent, Premier, minister, wojewoda to przedstawiciele władzy. Codzienne obowiązki
tych osób.
Nasze prawa i obowiązki w oparciu o Konstytucję R.P.
Znajomość funkcji jaką spełnia kodeks prawny. Za co można być ukaranym i w jaki sposób.
CO WOLNO DZIECKU?
Nasze prawa w szkole – kodeks ucznia.
Moje prawa w życiu – prawa dziecka w Polsce.
Kto może mi pomóc w potrzebie? – rzecznik praw dziecka, ucznia, policja, placówki opieki
dziennej i całodobowej także w Bytomiu i okolicy.
NASZE SPOŁECZEŃSTWO I JA.
PRACA –RZECZ ŚWIĘTA!
Funkcja społeczna pracy i osobiste jej znaczenie w życiu człowieka.
Znajomość predyspozycji własnych do wykonywania określonej pracy.
Po co człowiek pracuje?
A JEDNAK SIĘ RÓŻNIMY.
Podział pracy według sposobu jej wykonywania – praca fizyczna i umysłowa.
Podział ludności na grupy społeczno-zawodowe (lekarze, kierowcy, nauczyciele, rybacy,
artyści, duchowni etc.).
Znajomość funkcji jakie pełnia powyższe grupy zawodowe, gradacja celów, prestiż
zawodowo – społeczny, zarobki.
POLSKA TEŻ , TAK JAK MY, CZASAMI MA KŁOPOTY.
12
Z czym Polska nie radzi sobie najlepiej? Sygnalizowanie problemów wzrostu cen,
przestępczości, kryzysu ekonomicznego, niestabilności politycznej.
Dlaczego Polacy się kłócą? – różnice polityczne, światopoglądowe, wyznaniowe jako
przyczyna sporów politycznych w naszym kraju.
UNIA EUROPEJSKA – JEDNA RODZINA.
CO NAM DAJE UNIA?
Podstawowe cele i założenia Unii Europejskiej.
Korzyści dla Polski z tego, że do niej przystąpiła.
Stosunki panujące między państwami Unii.
Znajomość hymnu, flagi i barw Unii.
Euro – walutą europejska i przyszłością dla Polski.
Do czego dąży Unia Europejska? – prognozy, cele i założenia przywódców tej wspólnoty.
ŚWIAT – JAKI JEST?
ŚWIAT- DUŻY, CZY MAŁY?
Obraz zmieniającego się świata na przestrzeni lat.
Komunikacja pasażerska na świecie.
Komunikacja medialna – jej zalety i wady.
Znaczenie kontaktu „żywego” z drugim człowiekiem we współczesnych czasach.
ZDOBYCZE TECHNIKI – NASI PRZYJACIELE, CZY WROGOWIE?
Korzyści z wynalazków i odkryć dokonanych przez człowieka.
Zagrożenia ze strony wynalazków człowieka.
Sposoby dbania o czystość: wód, gleby i powietrza.
ŻYCIE Z KOMPUTEREM.
W czym pomaga nam komputer?
Zagrożenia płynące ze złego korzystania z Internetu.
Co można, a czego nie da się załatwić przy pomocy komputera?
Telefony komórkowe, a wolność człowieka.
POMOC INNYM LUDZIOM NASZYM OBOWIĄZKIEM!
Przyczyny biedy w państwach Afryki.
Jak pomóc głodującym?
Organizacje charytatywne do pomocy potrzebującym (Czerwony Krzyż, Czerwony Półksiężyc,
Unesco).
Ubóstwo w naszym społeczeństwie i formy pomocy w Polsce.
13
WOJNY - PRZEKLEŃSTWO LUDZKOŚCI!
Przyczyny konfliktów zbrojnych.
Następstwa wojen.
Typy wojen.
Rodzaje prowadzenia działań wojennych, techniki wojenne, uzbrojenia armii.
Wojna – ostateczna forma rozwiązywania sporów w polityce.
KLASA V
HISTORIA – TO CO SIĘ DZIAŁO DAWNO I ZUPEŁNIE NIEDAWNO.
HISTORIE BABCINE, A HISTORIA W SZKOLE.
Rozróżnianie opowiadań z przeszłości, historii rodzinnych, legend, mitów i podań od
chronologicznych faktów historycznych.
Przykłady związków przyczynowo – skutkowych w opisie dziejów przeszłości.
Liniowy układ faktów i wydarzeń historycznych.
Pojęcie „toczącego się koła historii” – wyjaśnianie na przykładach.
LUDZIE POCHŁONIĘCI PRZESZŁOŚCIĄ.
W pracowni historyka – pomocne przedmioty i urządzenia.
Badacz w terenie – rola wykopalisk, skamieniałości, odkryć, znalezisk w pracy historyka.
Domniemanie, a udokumentowanie zdarzenia w badaniach dziejów ludzkości.
SKĄD MY TO WIEMY?
Źródła historyczne i ich funkcja w poznawaniu dziejów.
Zasady korzystania ze źródeł wiedzy historycznej.
Dbałość o przyszłe pokolenia badaczy – nie niszczenie istotnych okazów.
Rzeczy zwykłe kiedyś będą cenne – zostawmy coś na potem.
NASZA STARA POCZCIWA EUROPA.
POCZĄTKI NASZEGO KONTYNENTU.
Sposoby komunikowania się ludzi w czasach przedpiśmiennych.
Znaczenie pisma w porozumiewaniu się naszych przodków.
Rodzaje pisma.
Umiejętność posługiwania się pismem dzisiaj.
14
ATENY PERYKLEJSKE.
Charakterystyka Aten Peryklejskich ze strukturą ludności.
Wyjaśnianie pojęć: teatr, bogowie, igrzyska olimpijskie, filozof, mit.
Imiona bogów greckich – Zeus, Apollo, Atena.
Starożytne dyscypliny olimpijskie, ubiór zawodników, kobiety, a olimpiada.
RZYM I JEGO MĄDROŚĆ.
Rzymski prawo na tle praw współczesnych barbarzyńców.
Szkice akweduktów, ich opis i zasady działania.
Via Appia Antica i inne drogi, jako szlaki komunikacyjne ówczesnego Rzymu.
Opis urządzeń rzymskich, które dotrwały do czasów współczesnych.
JEZUS POJAWIA SIĘ NA ŚWIECIE.
Osadzenie Jezusa, jako postaci historycznej w realiach dziejów ludzkości.
Geneza chrześcijaństwa.
Rozprzestrzenianie się nowej religii na Rzym i poza państwo.
Walka i końcowa aprobata chrześcijaństwa przez rzymskich cesarzy (Konstantyn).
Chrześcijaństwo dzisiaj.
POCZATKI NASZEGO PAŃSTWA.
Definicja oraz przykłady legend.
Legenda, a fakt historyczny.
Opis postaci Piasta Kołodzieja, Króla Popiela, Lecha, Czech i Rusa.
GNIEZNO – GNIAZDO.
Praca z mapą Polski „Początki państwa polskiego”
Gniezno – jako zalążek polskiej państwowości.
Mieszko I i jego kraj w początkowym stadium tworzenia.
Opis kształtu i obszaru Polski za pierwszych Piastów.
NASZ PIERWSZY WŁADCA.
Opis Mieszka I i jego charakterystyka jako władcy.
Określanie wieków na które przypadło panowanie Mieszka I.
Struktura organizacyjna państwa Mieszka I.
Definiowanie pojęć związanych z państwem polskim tamtego okresu: gród, wojowie,
plemię, stolica, drużyna, książę.
OKRĄGŁY ROK 1000.
Syn wielkiego księcia – Mieszka I pierwszym królem Polski.
15
Cel i przebieg zjazdu w Gnieźnie w roku 1000.
Opis postaci kluczowych dla tamtego okresu, a więc; Bolesława Chrobrego, Cesarza Ottona
III, oraz Świętego Wojciecha.
Kult Św. Wojciecha w Polsce.
TEN, KTÓRY BUDOWAŁ ZAMIAST WALCZYĆ.
Wskazywanie na mapie polski drugiej naszej stolicy – Krakowa wraz z opisem
najważniejszych zabytków.
Opis państwa polskiego za panowania Kazimierza Wielkiego.
Rozwinięcie porzekadła charakteryzującego K. Wielkiego :”Zastał Polskę drewniana, a
zostawił murowaną”
Określanie wieku w układzie odniesieniowym do roku 1000 w którym panował w Polsce K.
Wielki.
ZA CO POLACY CENIĄ KAZIMIERZA WIELKIEGO?
Charakterystyka strategii międzynarodowej Kazimierza Wielkiego.
Opis działań związanych z zagospodarowywaniem i rozbudową kraju.
Żacy w Akademii Krakowskiej.
U „Wierzynka” – uczta nad uczty.
W KLASZTORNYCH MURACH.
JAK TO BYŁO W KLASZTORACH PRZED WIEKAMI.
Opis średniowiecznego klasztoru i zasad w nim panujących.
Rozkład dnia mnicha klasztornego.
Co dawała zakonnikom tzw. Reguła zakonna, oraz śluby posłuszeństwa, ubóstwa, czystości.
ŚWIĘTY FRANCISZEK.
Poznajemy postać Sługi Bożego Świętego Franciszka z Asyżu.
Opis sposobu ascetycznego stylu życia tego zakonnika.
Zakon Franciszkanów w czasach nam współczesnych.
ŚREDNIOWIECZNE BUDOWLE.
JAK TO JEST ZROBIONE?
Średniowieczne budowle obronne i ich charakterystyka.
Kto mieszkał w zamku?
16
Podział obowiązków mieszkańców średniowiecznej twierdzy zamkowej.
RYCERSKIE ZASADY.
CO MÓGŁ, A CZEGO NIE WYPADAŁO RYCERZOWI?
Umieszczanie stanu rycerskiego w strukturach społeczeństwa średniowiecznego.
Opis średniowiecznych zasad rycerskich.
Związek: rycerz – giermek – Białogłowa. Określenie zasad współzależności.
ŚREDNIOWIECZNE MIASTO I JEGO MIESZKAŃCY.
KTO ŻYŁ W MASTACH PRZED WIEKAMI.
Szkic miasta zakładanego w średniowieczu.
Bytom miastem średniowiecznym.
Kościół N.M.P .przy bytomskim rynku jako przykład świątyni średniowiecznej.
Opis usytuowania; rynku, świątyni, ratusza, układ ulic w mieście wieków średnich.
Struktura ludności miejskiej tamtego w Xi i XII wieku.
Kim byli: Burmistrz, kupcy, rzemieślnicy, mieszczanie, żacy, rzemieślnicy, ?
Budowanie makiety grodu średniowiecznego z lokalizacja murów miejskich, rynku, kościoła,
kamienic mieszczańskich.
Zestawienie cechów średniowiecznych na przykładzie Krakowa, bądź Bytomia.
JAK TO KIEDYŚ U NAS BYWAŁO.
Wykorzystanie wiadomości zdobytych wcześniej do opisu wyglądu i warunków życia
mieszkańców Bytomia w czasach średniowiecza.
Współczesny Bytom – opis na podstawie zdjęć, lub spaceru po najciekawszych jego
fragmentach.
Zestawianie materiałów, bądź opinii i wiadomości dotyczących ówczesnego i współczesnego
obrazu naszego miasta.(Materiał może tez dotyczyć np. Krakowa, bądź innego miasta
średniowiecznego w Polsce, lub Europie).
NAJBIEDNIEJSZA WARSTWA SPOŁECZNA – CHŁOPI.
BIEDNA WIEŚ.
Jak żyli chłopi na wsi polskiej w wiekach średnich.
Co to znaczy, że chłopi byli :”przywiązani do ziemi”?
Sonda: czy chciałbyś(abyś) zamieszkać na wsi?
KOMU WIODŁO SIĘ LEPIEJ?
Przedstawienie warunków życia na wsi w średniowieczu.
17
Opis warunków życia rycerza i mieszczanina.
Porównywanie warunków życia wiejskiego chłopa w średniowiecznej wsi z życiem rycerza,
oraz mieszczanina.
NA EUROPIE ŚWIAT SIĘ NIE KOŃCZY!
KIM BYŁ K. KOLUMB?
Skąd pochodził K. Kolumb i czym się zajmował?
Określanie dat związanych z ta postacią.
CZEGO DOKONAŁ KOLUMB?
Co oznacza pojęcie :”Odkryć Amerykę?”
Dlaczego mieszkańcy Ameryki zwą się Indianami?
Opis wyglądu i przyrządów pokładowych karaweli.
Stosunki europejczyków z Indianami – użycie broni palnej jako „argumentu” w rozmowach z
nimi.
Wyjaśnianie pojęcia „nowy świat”.
CO NAM TO DAŁO?
Szacowanie zysków i strat dla europejczyków i Amerykanów z odkrycia dokonanego przez
Krzysztofa Kolumba.
Ocena rzeczywistych zysków finansowych tych wypraw.
Określanie następstw odkrycia Kolumba dla człowieka współczesnego.
WIELKI UCZONY Z TORUNIA.
KIM BYŁ MIKOŁAJ KOPERNIK?
Gdzie i kiedy urodził się i żył ten wielki Polak?
Określanie dziedzin nauki jakimi zajmował się Kopernik (astronom, matematyk, konstruktor,
duchowny etc.).
Główne dzieło astronoma z Torunia.
CZY KOPERNIK ZMIENIŁ OBLICZE ŚWIATA?
Czego dokonał Kopernik, że mówimy o nim: „Wstrzymał Słońce ruszył Ziemię”?
Określanie wpływu odkrycia kopernikowskiego na losy i poglądy ludzi jemu współczesnych.
JADWIGA I WŁADYSŁAW – CZY TO DOBRANA PARA ?
NASZ WIELKI SĄSIAD.
18
Umieszczanie na mapie Europy Wielkiego Księstwa litewskiego.
Ogląd ówczesnych terytoriów Rzeczpospolitej.
Zauważanie bliskości sąsiedzkiej obydwu państw.
RAZEM BEZPIECZNIEJ.
Dostrzeganie przyczyn polityczno-gospodarczych powstania Unii polsko-litewskiej.
Docenianie i wymienianie korzyści, jakie niesie ze sobą połączenie sił.
Określanie zasad na których opiera się unia.
JADWIGA, A POLSKA.
Określanie pochodzenia Królowej Jadwigi.
Nakreślanie cech charakteryzujących Jadwigę.
Wpływ polskiej kultury na Królową, oraz Jadwigi na kulturę polską.
Określanie zasług królowej na polu politycznym dla naszego kraju.
GRUNWALD – MIEJSCE MAGICZNE DLA POLAKA.
Określanie sytuacji politycznej w Polsce na początki XV wieku.
Charakterystyka zakonu N.M.P.
Analizowanie przyczyn bezpośrednio prowadzących do zbrojnego starcia z zakonem.
Data i symbolika bitwy pod Grunwaldem.
Analiza skutków bitwy pod Grunwaldem dla Zakonu Krzyżackiego, oraz korzyści dla Polski.
ŻYCIE DWORSKIE – CZY TAK CHCIELIBYŚMY ŻYĆ?
Jagiellonowie.
Kim byli Jagiellonowie i co uczynili dla Polski?
Opis życia dworskiego tamtego okresu.
Definiowanie pojęć związanych z okresem zygmuntowskim: arras, paź, komnata, halabarda,
dwór, etykieta etc.
POLSKI SZLACHCIC – PODZIWIAĆ, CZY ŚMIAĆ SIĘ Z NIEGO?
CO POWINIEN CZYNIĆ SZLACHCIC?
Określanie obowiązków szlachty wobec ojczyzny.
Udział szlachcica w sejmie i sejmikach.
Waga pospolitego ruszenia dla Rzeczpospolitej.
CZY TYLKO POLTYKA?
Opis funkcjonowania szlachcica na polu gospodarczym.
Zastosowanie pojęć :folwark, spichlerz, kmiecie, pańszczyzna, spływ rzeką Wisłą do Gdańska
przy określaniu sposobu funkcjonowania szlachty w ówczesnej Polsce.
19
DWA NARODY W JEDNYM KRAJU.
PO CO ŁACZĄ SIĘ KRAJE?
Umiejscowienie Unii Lubelskiej miejscu i czasie.
Znajomość treści będących przedmiotem unii.
Umiejscowienie na mapie Europy Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
JAK DZIAŁAŁA UNIA?
Definiowanie pojęć związanych z unią – w szczególności: elekcja, koronacja, pole elekcyjne,
zgromadzenie elekcyjne.
Jakie zasady rządziły unią Polski i Litwy?
Opis procedury elekcyjnej.
WIEK XVII –CZAS WIELKICH ZWYCIĘSTW.
CZY TO BYŁA WODA?
Wyjaśnienie pojęcia „potop szwedzki”.
Określanie czasu i miejsca decydującego starcia – obrony jasnej Góry w Częstochowie przed
Szwedami.
Omówienie strategii zastosowanej przez obrońców Jasnej Góry.
Naświetlenie cech stratega i wodza Stefana Czarneckiego.
CO WIEDEN ZAWDZIĘCZA POLSKIEMU KRÓLOWI?
Znamy przyczyny dla których polski król wyprawił się do Wiednia w 1683 roku.
„Diariusz z wyprawy wiedeńskiej” – jako dzieło dokumentujące dni drogi na Wiedeń.
Opis bitwy w oparciu o nazewnictwo typowe dla opisu strategicznego, a więc: husarzy,
oblężenie, odsiecz, Turcy, sułtan, Kahlenberg, odwrót.
KLASA VI
DLACZEGO POLSKA POPADŁA W KŁOPOTY?
WIEM JAK NAPRAWIĆ KOMPUTER, ALE JAK TO ZROBIĆ Z PAŃSTWEM?
Analiza przyczyn pogorszenia się kondycji państwa polskiego.
Stanisław August Poniatowski i jego sposoby usprawnienia Polski.
Konstytucja 3 – Maja, jako system naprawczy państwa.
Innowacja na skalę światową, czyli Polska konstytucja z 1791 roku.
POSTAĆ TADEUSZA KOŚCIUSZKI.
20
Kiedy i gdzie wybuchło Powstanie Kościuszkowskie?
Kim był w czasie powstania T. Kościuszko? - nazwanie funkcji sprawowanej w czasie
powstania przez T. Kościuszkę.
Określenie gdzie i kiedy odbyła się przysięga kościuszkowska?
Symbole powstania: naczelnik, kosynierzy, przysięga – insurekcja. Definicje i opis terminów.
POLSKA NIESTETY UPADA I NA 123 LATA ZNIKA Z MAPY EUROPY.
Jak do tego doszło, że Polska zniknęła?
Określanie przyczyn bezpośrednich likwidacji państwa polskiego w XVIII wieku.
Datowanie ( I, II i w szczególności III rozbioru Polski).
Nawiązanie do zakończenia I wojny światowej – obliczanie dat według wzoru: 1918 -123
=1795.
TRZEBA ODZYSKAĆ CO UTRACONO!
Dwa powstania – jedna sprawa! Powstanie Listopadowe – określenie daty.
Dwa powstania – jedna rzecz! Powstanie Styczniowe – datowanie wydarzenia.
DLACZEGO NIC Z TEGO NIE WYSZŁO?
Prezentacja celów i analiza przyczyn porażek powstańców.
Nazywanie represji i skutków powstańczych zrywów.
„Nieudolni i opieszali przywódcy – to główna przyczyna porażki” – dokumentowanie tej tezy
w oparciu o konkretne przykłady ( także z pola poezji popowstańczej).
MY CHCEMY PO POLSKU!
Odpowiedź na pytanie: Dlaczego Polacy nie mogli mówić po polsku?
Jak doszło i jak przebiegał bunt dzieci we Wrześni?
Prezentacja lokalnych postaci walczących o polskość śląskich szkól i urzędów (W. Korfanty,
X.J. Szafranek i inni).
GDYBY NIE ONI….
Źródła informacyjne dotyczące okresu walki o niepodległość ojczyzny.
Przywołujemy wybitnych Polaków tamtego okresu – na przykład: S. Moniuszkę, A
Mickiewicza, J. Słowackiego, M. Curie – Skłodowską, F. Chopina, H. Modrzejewską i innych.
TAK DALEKO OD OJCZYZNY!
UCIECZKA PRZED ZEMSTĄ.
Praca z mapą i lokalizowanie państw, które stanęły otworem przed polskimi uchodźcami po
upadku powstań.
Jak Polacy radzili sobie z dala od domów?
21
Znajdujemy osady na świecie założone przez polskich powstańców z tamtych lat (Jackowo,
Annopol, Częstochowy, Warszawy, Krakowy itp.).
DLACZEGO WYJEŻDŻALI?
Analiza przyczyn wyjazdów.
Odróżnianie powodów politycznych od zarobkowych ze wskazaniem różnic między nimi.
Szlachetność emigracji politycznej – małostkowość zarobkowej to fakty czy mity?
Powtórne przywołanie wybitnych osobistości emigracyjnych ze świata polskiej kultury i
sztuki. Prezentacja zdobytych informacji o tych osobach.
REWOLUCJA W EUROPEJSKIM PRZEMYŚLE XIX WIEKU.
Jak maszyna zastąpiła człowieka – opis procesu wyparcia systemu manualnego w przemyśle
przez mechaniczny.
Prezentacja wynalazków rewolucji przemysłowej takich jak: silnik elektryczny, maszyna
parowa, latające wrzeciono, kolej żelazna, telegraf, parowiec, mechanizacja.
GDZIE FUNKCJONOWAŁA AUTOMATYKA?
Praca z mapą – umiejscawianie na mapie Polski głównych ośrodków industrializacji okresu
rewolucji przemysłowej.
Określanie wpływu rewolucji przemysłowej w Anglii na rozwój przemysłu Górnego Śląska.
Bytom tamtego okresu – prezentacja fotografii i pamiątek tamtego okresu.
Z MASZYNĄ ŁATWIEJ!
Nazywanie cech rzemieślniczej formy wytwarzania produktów.
Charakteryzowanie cech fabryki w wieku XIX.
Wskazywanie różnic pomiędzy powyższymi sposobami wytwarzania dóbr materialnych.
ROBOTNICZY LOS.
Określanie warunków w jakich pracowali dziewiętnastowieczni robotnicy.
Warunki pracy we współczesnych zakładach produkcyjnych – opis.
Zestawiamy cechy jakimi charakteryzowała się praca robotników obecnych i tych sprzed
dwustu laty.
POLSKA ZNÓW WOLNA!
OGLĄDAMY MAPY.
Analizowanie nowego kształtu rzeczpospolitej po odzyskaniu wolności.
Pokazywanie na mapie Europy położenia naszego kraju po roku 1918.
Znajomi „zza miedzy’ – sąsiedzi polski w 1918 roku.
22
JAK TO SIĘ UDAŁO?
Wiemy jak doszło do powrotu Polski na mapy europejskie po I wojnie światowej.
„Gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta” – sens tego porzekadła w zastosowaniu do
sytuacji Polski po I wojnie światowej.
Podsumowujemy ówczesną sytuacje geopolityczna w Europie.
KIM BYLI CI PANOWIE?
Józef Piłsudski – wiem kim był i czego dokonał Naczelnik Państwa Polskiego.
Czym zasłużył się dla Polski Roman Dmowski?
Ogólny opis obydwu postaci na zasadzie zestawienia cech, funkcji i zasług dla ojczyzny.
NAJSTRASZNIEJSZA Z WOJEN TRWA!
KTO NA NAS NPADŁ W 1939 ROKU?
Pracujemy z mapą określając nazwy i położenie państw, które dokonały agresji na Polskę w
1939 roku.
Porównanie ich ówczesnych i obecnych kształtów.
WIELCY TYRANI: JÓZEF STALIN I ADOLF HITLER.
Znamy cechy rządów totalitarnych.
Charakterystyka cech osobowości obydwu postaci ze wskazaniem na podobieństwa między
nimi.
Podobieństwa na polu polityki stosowanej przez tyranów.
Losy obywateli Związku Sowieckiego i III Rzeszy, którzy przeciwstawili się reżimowi Hitlera i
Stalina.
Wiem co spotkało Polaków w Oświęcimiu, Sztutowie, Starobielsku, Ostaszkowie, czy Katyniu.
LOSY POLAKÓW I ŻYDÓW W CZASIE OKUPACJI NASZEGO KRAJU.
Znajomość losów Polaków w czasie okupacji – co im było wolno, a co było zakazane.
W czym los Żydów różnił się od niedoli Polaków?
Świadomość tego, co groziło polakowi pomagającemu Żydom i podawanie przykładów na
taką pomoc z narażeniem własnego życia.
MY SIĘ WAM NIE DAMY!
Zna formy walki, jakie stosowali Polacy przeciw Niemcom.
Omawianie cech charakterystycznych walki partyzanckiej, sabotażu, zamachów, akcji
dywersyjnych, jako form walki z okupantem.
Jak walczyły kobiety i dzieci? – docenianie funkcji tzw. działań wspomagających w czasie walk
żołnierzy na froncie.
23
WALCZĄ NIE TYLKO ZOŁNIERZE – POWSTANIE TO WSPÓLNA RZECZ!
Zna datę i przyczyny wybuchu Powstania Warszawskiego.
Bohaterstwo Warszawiaków w walce z okupantem w czasie działań powstańczych.
Wie, iż obok regularnych oddziałów żołnierskich z Niemcami walczyli też żołnierze - dzieci,
żołnierze – kobiety i żołnierze - starcy.
Wyzwolenie stolicy to nasza wspólna rzecz! Opis postawy charakterystycznej dla wspólnej
sprawy – wyzwolenia Warszawy.
I JUŻ PO WOJNIE! CZY MAMY WOLNĄ POLSKĘ?
PRACA Z MAPĄ POLITYCZNĄ EUROPY PO 1945 ROKU.
Wiemy jaki kształt przyjęła polska po zakończeniu II wojny światowej.
Wiemy z kim Polska graniczyła od tego roku.
Znamy ustroje polityczne, stolice i nastawienie do naszej ojczyzny państw ościennych.
JAK ŻYŁO SIĘ W POLSCE POWOJENNEJ?
Wiem, jak nazywała się Polska oficjalnie po II wojnie światowej.
Znamy realia i warunki życia w Polsce po 1945 roku.
Wiemy co oznaczają słowa: cenzura, zakłamanie, propaganda, komunizm.
Zna założenia i dążenia władz komunistycznej Polski w szczególności do likwidacji
analfabetyzmu, awansu społecznego wybranych grup społecznych i zawodowych, odbudowy
polski ze zniszczeń wojennych, centralnego zarządzania i planowania, podległości Z.S R.R.,
kontroli obywateli, dyktatury władz komunistycznych oraz inwigilacji zwykłych obywateli.
POWSTANIE I ZNACZENIE N.S.Z.Z. „SOLIDARNOŚĆ”
NAJNOWSZE KSZTAŁTY POLSKI.
Pracujemy ze współczesną mapą Polski – określanie jej kształtu, oraz sąsiadów.
Wiemy jak zmieniały się nazwy i kształty państw ościennych na przestrzeni ostatnich dekad
(Czechosłowacja, N.R.D. i R.F.N., Z.S.R.R.).
CO ROBIŁA „ SOLIDARNOŚĆ” PO SWOIM POWSTANIU?
Zna okoliczności powstania ruchu solidarnościowego.
Wiemy co to były strajki i dlaczego do nich dochodziło.
Czy dało się walczyć z komunistami bez używania przemocy? Znamy treści ustaleń jakie
zapadały przy „okrągłym stole”.
Analiza przyczyn wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Zna datę jego ogłoszenia,
autorów stanu wojny, oraz następstwa dla opozycjonistów i zwykłych obywateli.
Próba własnej oceny zasadności wprowadzenia stanu wojennego w Polsce.
24
CO ZMIENIŁO SIĘ W POLSCE PO ROKU 1989?
Mamy świadomość zmian na lepsze, jakie zaszły w Polsce tego okresu.
Próba wymienienia obszarów życia w których zaczęło się wieść polakom lepiej, oraz tych w
których niewiele się zmieniło.
Precyzowanie na czym polegały zmiany w warunkach życia, swobodach obywatelskich, oraz
godności człowieka w wolnej Polsce – tzw. Trzeciej Rzeczpospolitej.
Umiemy docenić to co dziś mamy – określanie zdobyczy współczesnej Polski w Europie i na
świecie.
V. PRZYDZIAŁ GODZIN:
W klasie IV – 1 godzina tygodniowo.
W klasie V – 2 godziny tygodniowo.
W klasie VI – 1 godzina tygodniowo.
.
VI.PROCEDURY, METODY I KRYTERIA OSIĄGANIA CELÓW PEDAGOGICZNYCH (osiągnięć
uczniów).
Metody eksponujące:
Metody te maja na celu przybliżenie uczniom omawianych zagadnień poprzez odwołanie
Się do innych niż pismo środków przekazu. Jest to szczególnie ważne w dzisiejszych
czasach, gdy dzieci od najmłodszych lat ma kontakt głównie z kultura
audiowizualna, a mniej ze słowem pisanym.
Metody praktyczne
Główna zaleta metod praktycznych jest ich wieloaspektowość. Przy ich zastosowaniu
uczniowie maja szanse poznać badane zagadnienie od różnych stron, sprawdzić
w praktyce pewne metody badawcze oraz nauczyć się współpracy w grupie.
Ważnym uzupełnieniem opisanych metod są środki dydaktyczne oraz rozmaite
techniki pracy ucznia. Sala lekcyjna powinna być wyposażona w mapy, atlasy historyczne
oraz materiały źródłowe.
32
Ocena z historii i społeczeństwa powinna być adekwatna do wiedzy i poziomu umiejętności
ucznia. Jest ona informacja dla ucznia, rodziców i nauczyciela o stanie i poziomie
posiadanej wiedzy. Powinna być jawna, sprawiedliwa i czytelna dla ucznia. Nauczyciel
jest zobowiązany uargumentować wystawiona ocen´.
Każdy nauczyciel powinien przed wystawianiem ocen z historii i społeczeństwa
poinformować
uczniów o wymaganiach oraz kryteriach oceniania obowiązujących
na poszczególnych etapach nauczania, czyli odpowiednio do obowiązującego programu
25
nauczania w danej klasie. Przy ocenianiu należy zawsze brać pod uwagę umiejętności
poznawcze ucznia.
Indywidualne podejście do ucznia pozwala nauczycielowi budować czytelny obraz ucznia.
VII. OCENA POSTĘPÓW I OSIĄGNIĘĆ UCZNIA.
(przedmiotowy system oceniania)
3((
Oceny i wymagania:
Skala ocen: niedostateczny, dopuszczający, dostateczny, dobry, bardzo dobry, celujący.
Niedostateczny - otrzymuje uczeń który:
– mimo pomocy nauczyciela nie potrafi odpowiedzieć na postawione
pytanie
– nie potrafi wykonywać prostych poleceń nauczyciela
– nie opanował podstawowego materiał u historycznego
– nie kojarzy faktów i ma problemy z pamiętaniem ważniejszych dat
– nie odrabia prac domowych
– jest mało aktywny na lekcji
– nie wyraża chęci uczestnictwa w lekcji
– wykazuje kompletny brak zainteresowania przedmiotem
Dopuszczający- otrzymuje uczeń który:
– przy pomocy nauczyciela potrafi sformułować prostą wypowiedź
– rozumie, a przede wszystkim stosuje znane pojęcia z zakresu historii:
na przykład monarchia, cywilizacja, państwo, demokracja, cezura
czasowa, historia, prehistoria, wiek, era, epoka
– posiada minimum wiedzy
– ma braki w opanowaniu wiedzy potrzebnej do dalszego toku nauczania
– sporadycznie odrabia prace domowe
– nie jest aktywny na lekcji
– unika prowadzenia dialogu
– zna podstawowe pojęcia i definicje
– wybiorczo łączy fakty z datami
Dostateczny –otrzymuje uczeń który:
i
26
– formułuje podstawowe, proste wypowiedzi
– sporadycznie bierze udział w lekcji
– stara się odrabiać prace domowe
– posługuje się ubogim zasobem wiedzy, jednak pamięta ważniejsze
daty
– zna pojęcia z zakresu historii oraz tematyki lekcji
– opisuje oraz kwalifikuje przyczyny i skutki
– dokonuje krótkiej charakterystyki faktów– czasami włącza się´ do dyskusji
– posiada wiedzę nieusystematyzowana, fragmentaryczna
– potrafi omówić proste tabele, diagramy i wykresy
– potrafi na podstawie podręcznika sformułować odpowiedzi na postawione
pytania
– potrafi skomentować wydarzenia z zakresu historii
– ma trudności z komunikowaniem się chętniej buduje proste zadania
i wypowiedzi.
Dobry – otrzymuje uczeń który:
– jest aktywny na lekcji
– chętnie pracuje w grupie
– umiej´tnie wykorzystuje zdobyte informacje
– rozumie znaczenie związków zachodzących między pojęciami.
– próbuje uzasadniać wyciągnięte wnioski, oceny i sądy
– dostrzega rozwój kulturowy człowieka na przestrzeni dziejów
– dostrzega związek przyczynowo-skutkowy między poznanymi na lekcji
faktami
– poprawnie stosuje i rozumie pojęcia
– Łączy daty z faktami, ukazując przyczyny i skutki wydarzeń
34
Bardzo dobry – otrzymuje uczeń który:
– posiada kompetencje określone w poziomie wymagań koniecznych,
podstawowych i rozszerzających
– samodzielnie redaguje notatki na lekcji
– umie formułować i przedstawiać własne opinie, sady
– potrafi samodzielnie umiejscawiać wydarzenia w czasie
– umie operować pojęciami, łączyć je w swoich wypowiedziach
– wykazuje się wiedza określona wymaganiami programowymi.
– aktywnie uczestniczy w lekcji, zawsze jest do niej przygotowany
– wskazuje na podobieństwa i różnice, jakie zachodzą między pojęciami,
wydarzeniami i wypowiedziami wybitnych postaci historycznych
– charakteryzuje poszczególne dynastie
– potrafi scharakteryzować panujące na przestrzeni dziejów ustroje.
Celujący – otrzymuje uczeń który:
27
– posiada kompetencje określone w poziomach koniecznym, podstawowym,
dopełniającym i rozszerzającym
– rozwija własne zainteresowania
– osiąga sukcesy w konkursach
– potrafi wykorzystywać nabytą wiedzę na lekcjach innych przedmiotów
– posiada umiejętności wykraczające poza określone w wymienionych
Poziomach.
METODY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA:
Przystępując do oceny osiągnięć przedmiotowych ucznia należy bezwzględnie mieć na
uwadze nie tylko zestaw kryteriów oceny przedmiotowej, ale także wkład pracy
poszczególnych uczniów, jaki był ich udziałem w dojściu do celu. KAZDEGO UCNIA NALEŻY
ROZPATRYWAĆ INDYWIDUALNIE ! wzorując się oczywiście na zawartym powyżej systemie
oceniania. To ważne szczególnie w szkole dla uczniów z upośledzeniem umysłowym.
(Na ocenę końcową maja wpływ oceny cząstkowe stanowiące
pewnego rodzaju nagrodę za dobrze wykonywaną pracę.).
Uczniów oceniamy w oparciu o:
– wypowiedzi ustne – aktywność na lekcji, logiczne wypowiedzi, umiejętność
wykorzystywania
wiedzy z poprzednich lekcji,
– prace pisemne – sprawdziany, prace klasowe, kartkówki,
– prace domowe,
– prace zespołowe,
– prace poza programowe –udział w olimpiadach, konkursach, itp.
-własne spostrzeżenia i obserwacje prowadzącego zajęcia.
Do metod stosowanych celem sprawdzenia stanu wiedzy i umiejętności przedmiotowych
uczniów należą:
-ustne odpytanie
-prace pisemne (kartkówki i klasówki)
-zadania domowe – szczególnie dla chętnych i ambitniejszych uczniów.
-sprawdzanie praktycznego zastosowania zdobytych umiejętności w czasie pracy w grupach.
-inicjowanie przez prowadzącego „sytuacji trafnych decyzji”.
-„burza mózgów” o charakterze rozeznaniowym i diagnostycznym..
VIII.PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA. (mając na względzie niepełnosprawność ucznia
upośledzonego umysłowo).
Uczeń zna i rozumie:
28
– zakres dyscyplin wspomagających historię jako naukę.
– zakres terytorialny omawianych wydarzeń;
– system pojęć potrzebnych do analizowania wydarzeń z poszczególnych okresów;
– związek przyczynowo-skutkowy poszczególnych wydarzeń
– daty ważniejszych wydarzeń historycznych uporządkowanych chronologicznie;
– postaci historyczne i związane z nimi wydarzenia w ciągu chronologicznym i przyczynowoskutkowym;
– związki pomiędzy epokami historycznymi;
– najważniejsze konflikty w poszczególnych okresach historycznych;
– ustroje polityczne poszczególnych organizmów państwowych;
– przebiegi konfliktów zbrojnych;
– zasady zawieranych pokojów, traktatów, unii;
– przyczyny i skutki kryzysów mających miejsce w poszczególnych epokach, okresach
historycznych.
Uczeń potrafi:
– pracować z mapą.
– używać terminologii historycznej;
– charakteryzować wydarzenia i osadzać je w czasie i przestrzeni;
– oceniać postawy królów, polityków i innych ważnych dla historii postaci;
– analizować przebieg wydarzeń, konfliktów zbrojnych;
– wyciągać wnioski z poszczególnych sytuacji politycznych i gospodarczych;
– na podstawie różnorodnych źródeł historycznych wyrażać własne zdanie;
– dokonywać identyfikacji źródeł
– wykazywać zależności między kulturami, poglądami;
– zdobywać samodzielnie informacje;
– dostrzegać różnice między poszczególnymi zdarzeniami.
– wyrażać szacunek wobec innych kultur, nacji
– szanować poglądy innych;
– szanować i dbać o relikty przeszłości.
– ukazywać przemiany społeczne, polityczne i gospodarcze na przestrzeni dziejów
historii powszechnej i Polski.
35
Uczeń po trzech latach uczenia się historii w szkole podstawowej powinien wykazać się
wiedzą nabytą podczas lekcji i umiejętnościami praktycznymi związanymi z zastosowaniem
tej wiedzy w odniesieniu do konkretnych sytuacji i wydarzeń historycznych.
W szkole specjalnej dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim należy jednak przy
wystawianiu ocen i wyrażaniu opinii mieć przede wszystkim na względzie upośledzenie
umysłowe uczniów, a przy ocenianiu i stawianiu przed dzieckiem wymagań trzeba
dostosować je do indywidualnych możliwości poznawczych ucznia, jego umiejętności i
zainteresowań. Należy też zawsze oceniać wkład pracy dziecka , chęć nauki, motywację i
mieć na względzie deficyty i ograniczenia jakie u dziecka występują. Naczelna zasada w pracy
z dziećmi umysłowo upośledzonymi powinna brzmieć :” Najważniejsze jest to, ile pracy
włożył uczeń w efekty jakie wraz z nim uzyskaliśmy, a które dopiero przy tej wiedzy możemy
dopiero spróbować poddać ocenie”.
29
Tekst powyższy opracowano w oparciu o następujące akty prawne:
1. Rozporządzenie MEN z dnia 27 sierpnia 2012r. z późniejszymi zmianami
2. Podstawę programowa dla szkoły podstawowej zawartą w Rozporządzeniu MEN z
dnia 27 sierpnia 2012r.
3. Statut szkoły.
4. Wewnątrzszkolny system oceniania.
5. Rozporządzenie M.E.N. z dnia 7 lutego 2012 r.
30
i