Nie obwiniaj psa - Fundacja Civis Polonus

Nie obwiniaj psa - Fundacja Civis Polonus

Nie obwiniaj psa
czyli o wzięciu odpowiedzialności na siebie jako fundamentalnym czynniku samorozwoju.
Daniel Lichota
Artykuł przedstawia:
• Dlaczego ważne jest branie
odpowiedzialności na
siebie.
• Co konkretnie można
zrobić aby wykorzystać
każdą sytuację do
samorozwoju.
Zwyciężaj rozwijając
siebie w każdej
sytuacji.
Po raz kolejny zainspirował mnie Peter Bergman autor bloga na portalu
hbr.com swoim tekstem o tym jak często szukamy przyczyn trudnych wydarzeń
u innych zamiast u siebie. Postanowiłem wykorzystać jego tekst aby pokazać
jak obwinianie innych uniemożliwia nam własny rozwój.
• Jak sobie radzić w trudnych
sytuacjach.
„Patrząc na jakąkolwiek
sytuację edukacyjnie to
obwinianie innych osób
Przypomnijmy sobie wydarzenie, kiedy usłyszeliśmy skowyt psa, który został
przez nieostrożność nadepnięty. Psa boli ale my zazwyczaj słyszymy krzyk osoby
która nastąpiła na psa: czego mi się tu kładziesz pod nogami! Jak często pies
zostanie jeszcze kopnięty lub odepchnięty?
niewiele wnosi a jedynie
blokuje wyciąganie
wniosków.”
Przykłady można mnożyć zarówno tych skierowanych na psy, jak i ludzi (to ta
druga strona mnie nie słucha, jest uparta, ma własny pomysł ... etc.) lub systemy
czy maszyny (spóźniłem się przez korki, nie mam gotówki bo bankomat był
popsuty etc.).
Trudnymi wydarzeniami bardzo często obwiniamy innych, ale nie siebie zarówno w naszych relacjach zawodowych
jak i prywatnych. To moim zdaniem bardzo zła strategia. Rujnuje relację oraz niszczy osobowość zarówno
obwinianego jak i obwiniającego.
Patrząc na jakąkolwiek sytuację edukacyjnie to obwinianie innych osób niewiele wnosi. Możemy jedynie dać
upust emocjom i "kopnąć psa". Może niektórzy poczują się lepiej, inni gorzej, ale nikt kto "kopie psa" nie
wykorzystuje danej sytuacji jako szansy na własną zmianę i nie powielanie danych błędów w przyszłości.
Lesson Learned (lekcja odrobiona) to zawołanie amerykańskich komandosów Foki może przyczynić się do
samorozwoju. Rozwijanie siebie to droga do podnoszenia własnych umiejętności, a dzięki temu osiągania lepszych
wyników czy większej satysfakcji z relacji z innymi osobami. Wyciągając wnioski nie tylko przestaniemy kopać psa,
ale też ustrzeżemy się sytuacji, że pies to koń i nam odda (chociaż już jak kopiemy tego biednego psa, to może
i należałoby nam się aby koń nam oddał - taka sytuacja choć bolesna to bywa edukacyjna, w myśl zasady dostał po
grzbiecie od życia to się zmienił).
Nie obwiniaj psa. Daniel Lichota, Szkoła Liderów Doradztwo i Szkolenia
Z perspektywy samorozwoju
Co mogę wziąć dla siebie z tej sytuacji?
Czego ta sytuacja mnie uczy?
Żeby zadać te pytania sobie samemu
trzeba być otwartym na siebie i innych.
- czyli własnej edukacji poprzez
refleksję,
wyciąganie wniosków, patrzenie na
sytuację z wielu perspektyw,
budowanie różnych scenariuszy
własnego
zachowania, działań
i decyzji - wzięcie odpowiedzialności
na
siebie,
dostrzeżenie
i zaakceptowanie własnego wpływu
na każdą sytuację związaną
zarówno z sukcesem jak i porażką
jest
kluczowym
czynnikiem
w kontekście samorozwoju.
Z tego punktu widzenia nieważne
jest kto miał rację, kto zawinił, kto
pierwszy rozpoczął konflikt, a kto go
eskalował do kolejnych wymiarów.
Tak może być, że obiektywnie
i merytorycznie patrząc na takie
sytuacje można dojść do
wniosku, że wina leży po drugiej
stronie albo co najwyżej po
środku.
Nie chodzi też o obwinianie
samego siebie. Taka postawa też
nie będzie edukacyjna, co więcej
będzie wpływać negatywnie na
poczucie własnej wartości oraz
zaufanie do siebie i innych.
To w konsekwencji może jeszcze
bardziej utrudnić nasze relacje
z innymi.
Edukacyjne będzie zaakceptowanie sytuacji takiej jaką jest i zadania sobie fundamentalnego pytania:
Czego ta sytuacja mnie uczy?
Celem własnej edukacji jest dostrzeżenie tego co robię dobrze, żeby świadomie powielać to co przyczynia się do
osiągania przeze mnie sukcesu oraz (oraz, a nie przede wszystkim) tego co powinienem zmienić w sposobie mojego
działania gdy aktualny nie przynosi pożądanych efektów.
Stawiam znak równości pomiędzy uczeniem się z sukcesów, a uczeniem się z porażek. Z mojego doświadczenia
zawodowego wiem, że równie często blokujemy się na wyciąganie wniosków z przekraczających oczekiwania efektów
własnych działań, jak i z niespełnionych założeń.
Czego ta sytuacja mnie uczy? - to pytanie możemy rozwijać w postaci kolejnych pytań szczegółowych oraz zamieniać
na różne narzędzia:
1. Pytania o znaczenie sytuacji.

Co ta sytuacja mi mówi o mnie?

Jakie ma dla mnie znaczenie?

Jaki ma na mnie wpływ?

Czego się o sobie dowiedziałem?

Co inni mogli się o mnie dowiedzieć?

Czy to jak się zaprezentowałem w tej
sytuacji jest dla mnie satysfakcjonujące?
2. Budowanie na sukcesie.
 Jakie są czynniki sukcesu?
 Co zrobiłem dobrze?
 Co się sprawdziło?
 Co mogę powielać?
3. Budowanie na trudnej sytuacji.
 Co się nie sprawdziło?
 Czego mi zabrakło?
 O co jeszcze mogłem zadbać?
 Co następnym razem zrobię inaczej?
4. Uczenie się "Partnera".
 Czego się nauczyłem na temat partnera?
 Jakie są jego potrzeby?
 Jak mogę budować naszą relację?
 Jak mogę wspierać strategię wygranywygrany?
Nie obwiniaj psa. Daniel Lichota, Szkoła Liderów Doradztwo i Szkolenia
5. Myślenie scenariuszowe.
6. Schemat coachingowy GOLD.
Opisz działanie, które zastosowałeś i nazwij jego
konsekwencje. Teraz zbuduj trzy alternatywne
i odmienne od siebie zachowania oraz zbadaj
ich konsekwencje. Masz teraz cztery
scenariusze zachowania w danej sytuacji. Który
wydaje Ci się najwłaściwszy i dlaczego?
 Jaki był Twój cel? (Goal)
 Jaki jest efekt? (Outcome)
 Czego się nauczyłem? (Lerned)
 Co następnym razem zrobię inaczej?
(Differently)
Przyjrzyjmy się dwóm przykładowym sytuacjom, nad którymi miałem możliwość pracować.
Zwyciężaj
rozwijając siebie
w każdej
sytuacji.
Szefowa dużej i prestiżowej organizacji współpracowała z jeszcze
większą
organizacją w formule partnerstwa przy
Racjonalna (nie)wygrana.
jednym z dużych akademickich programów. Zidentyfikowała dużą ilość obszarów gdzie partner mógł się zachować
lepiej, zrealizować zadania na wyższym poziomie i bardziej przysłużyć się do osiągnięcia sukcesu przez projekt.
Zorganizowała spotkanie podczas którego wytknęła wszystkie niedociągnięcia partnerowi. Współpraca zawisła na
włosku bo partner nie chciał słuchać, nie przyjmował argumentów, był zamknięty i nie potrafił przyznać się do
błędów. Ponadto bohaterka powiedziała partnerowi, żeby nie podchodził do tego emocjonalnie bo przecież chodzi
o sukces wspólnego projektu.
Zaproponowałem formułę GOLD abyśmy przyjrzeli się samemu
procesowi spotkania i współpracy z partnerem, jednocześnie
zachęcając do wzięcia pełnej odpowiedzialności na siebie:
G. Co było Twoim celem? Zwiększenie zaangażowania partnera
w projekt, poprawienie jakości projektu, zwiększenie efektów
końcowych projektu. Prawda jest też taka, że liczyłam na kolejne
wspólne projekty, jeśli ten odniesie sukces.
O. Jaki osiągnęłaś efekt? Współpraca stała się znacznie
trudniejsza. Nie dość, że ciężko jest teraz o wyższą jakość
i zaangażowanie z ich strony, to jeszcze żadna ze stron nie ma
ochoty na współpracę. To chyba pierwszy i ostatni nasz wspólny
projekt.
L. Czego się nauczyłaś? Druga strona może mieć trudność
z przyjęciem moich sugestii wyrażonych w taki sposób. Widzę, że
nie można wytykać błędów partnerowi. Na pewno nie tak
jednostronnie.
D. Co zrobisz następnym razem inaczej? teraz na pewno inaczej
poprowadziłabym to spotkanie. Bardziej zadbałabym o atmosferę
spotkania i emocje partnera. Może pokazałabym jakie my błędy
popełniamy i jak z nimi walczymy. Zapytałabym ich jak oni widzą
naszą pracę i czy mają jakieś wskazówki. A może w ogóle
zaprosiłabym ich jeszcze wcześniej do wspólnej ewaluacji.
Schemat GOLD to jedno z najczęściej
używanych i najmocniejszych narzędzi
Coacha.
Nie obwiniaj psa. Daniel Lichota, Szkoła Liderów Doradztwo i Szkolenia
W tym momencie otworzyła się przestrzeń do planowania kolejnych kroków w celu odbudowania relacji z partnerem.
Szefowa zdecydowała, że zorganizuje kolejne spotkanie, na którym przeprosi partnera i opowie jak ona by się czuła
w takiej sytuacji. Przyzna się do złego zaplanowania spotkania oraz zapyta o to co mogą wspólnie zrobić aby
odbudować relacje. Powie również, że jej na tych relacjach bardzo zależy gdyż widzi wiele wspólnych płaszczyzn do
dalszego działania.
Niedoceniająca szefowa.
„Mam problem ze swoją szefową. Czuję się przez nią niedoceniana i lekceważona. Ostatnio kazała mi w piątek po
południu przygotować nowe dokumenty na poniedziałek rano. Dotyczyły aspektów prawnych związanych
ze zmianami w statucie. Przygotowałam pracując w sobotę i w niedzielę. W poniedziałek rano usłyszałam jedynie,
że cytowane fragmenty ustawy nie mają podanych numerów paragrafów i ustępów. Szefowa krzyknęła, że mam
godzinę na poprawki. Ja spodziewałam się raczej podziękowania za pracę przez weekend. Wróciłam po godzinie
z poprawkami i pracowałyśmy normalnie, ale jak sobie o tym przypominam to czuję się niedoceniona. Ona jest
zamknięta w sobie i nie widzi pracy innych”.
Nierówność w sytuacji przełożony - podwładny jest niby oczywista, ale tak naprawdę jaka? Czy nie istnieje tylko
dlatego, że to ten pierwszy zatrudnia drugiego? A może to ten drugi pozwala zatrudniać się pierwszemu. Według
mnie w dzisiejszych czasach przełożeni mają nad nami tyle władzy ile im damy. W tej sytuacji wina szefowej jest
oczywista, niemniej to nie z przełożoną pracowałem, a z pracownicą. Czy nawet w takiej sytuacji można nie obwiniać
innych? Czy można wziąć odpowiedzialność na siebie za tę sytuację?
Spójrzmy - w uproszczeniu oczywiście - na rozwinięcie tej sytuacji w stronę edukacyjną poprzez wzięcie
odpowiedzialności. Praca edukacyjna powinna jednak nastąpić po emocjonalnym wsparciu pracownicy.
Jaki ta sytuacja ma wpływ na Ciebie? Czuję się niedoceniana, bez wiary we własne kompetencje.
Kto naprawdę decyduje o tym jak się czujesz? (…) Ja.
Stwórz trzy alternatywne scenariusze swojego zachowania w tej sytuacji i zastanów się nad możliwymi
konsekwencjami.
Czy masz wpływ na tę sytuację? Jaki? Jaką podejmiesz decyzję następnym razem - jak się zachowasz? Czego
ta sytuacja Cię uczy?
Jakim chcę być?
Czy moje zachowanie mnie
satysfakcjonuje?
Czy mógłbym o nim opowiedzieć przed
zespołem?
Kim chcę być?
Mocne pytania w samorozwoju.
Nie obwiniaj psa. Daniel Lichota, Szkoła Liderów Doradztwo i Szkolenia
Trudnością w mojej propozycji aby
nie obwiniać innych, a samemu
brać na siebie odpowiedzialność
jest jeden bardzo wrażliwy element
- my sami.
Coach to osoba, która towarzyszy
nam w samorozwoju poprzez
budowanie
Ciekawości dla samego siebie,
wspiera nas w samorozwoju dbając
zarówno o wyzwania edukacyjne jak
i bezpieczeństwo całego procesu.
W procesie uczenia się na własnym
doświadczeniu
trzeba
zadbać
o poczucie własnej wartości. Może
tak być, że wina będzie całkowicie
po naszej stronie, a dostrzeżenie
własnej porażki może być bardzo
trudne i emocjonalnie kosztowne.
Możemy dojść do sytuacji, gdzie
zatrzymamy się na obwinianiu
siebie bez zrobienia kolejnego
wzmacniającego i edukacyjnego
kroku.
procesu edukacyjnego. Zadba o
wyciąganie wniosków z życiowej
lekcji oraz pomoże nam na tym
doświadczeniu
zbudować
poczucie wewnętrznej siły oraz
wzmocnić poczucie własnej
wartości. Drugim sposobem jest
zapisanie wcześniej pytań na
które chcemy odpowiedzieć,
włączając
również
pytania
o charakterze edukacyjnym.
W tym przypadku o powodzeniu
edukacji będzie decydować
nasza wewnętrzna dyscyplina
i przejściu całego procesu od
początku do końca.
Jak zapobiec takiej sytuacji?
Przede wszystkim można pracować
z coachem lub tutorem, który
będzie dbał o kompleksowość
Nie obwiniaj psa, gdy go niechcący nadepniesz. Pogłaszcz go i przytul. A sobie obiecaj, że zapamiętasz
aby chodzić z szeroko otwartymi oczami na własne kroki i więcej na niego nie wejdziesz.
Daniel Lichota
z wykształcenia ekonomista o specjalizacji strategia w biznesie. Absolwent Szkoły Treningu Grupowego.
Trener i autor programów szkoleniowych z zakresu umiejętności społecznych. Od ponad 15-tu lat jest związany
ze Stowarzyszeniem Szkoła Liderów gdzie prowadzi programy rozwojowe dla liderów i ich zespołów.
www: www.szkola-liderow.com, www.szkola-liderow.pl
Blog: http://daniellichota.wordpress.com/
Facebook: https://www.facebook.com/daniel.lichota.1
Nie obwiniaj psa. Daniel Lichota, Szkoła Liderów Doradztwo i Szkolenia