- 1 – Złącza silnoprądowe w ofercie firmy TME

- 1 – Złącza silnoprądowe w ofercie firmy TME

Złącza silnoprądowe w ofercie firmy TME
Złącza bywają przez projektantów i dystrybutorów traktowane po macoszemu, jako elementy
prymitywne i nie warte uwagi. Zapomina się czasem, Ŝe to właśnie złącza są często jednym
z niewielu elementów systemu, do których uŜytkownik ma bezpośredni dostęp i od których
niezawodności zaleŜy w duŜym stopniu praca całego urządzenia. Jak wielki to błąd – moŜna
pokazać na przykładzie złączy silnoprądowych, stosowanych przede wszystkim w
przemyśle, wyposaŜonych często w zaawansowane technologie materiałowe i mechaniczne
oraz często przystosowanych do pracy w bardzo trudnych warunkach.
Gdy mowa o niezawodności, jednym z pierwszych skojarzeń jest sprawdzony producent. Do
najpopularniejszych marek w naszym kraju naleŜą: Harting, Phoenix Contact, Amphenol
Tuchel, Tyco Electronics i Molex. Złącza wszystkich tych producentów są dostępne w ofercie
TME.
Drugą gwarancją jakości i niezawodności, przydatną szczególnie w przypadku mniej
znanych producentów, są certyfikaty i oznaczenia uzyskiwane wskutek przeprowadzenia
badań przez niezaleŜne laboratoria. Kluczową rolę w przypadku złączy odgrywają
oznaczenia klasy palności oraz stopnia ochrony. Pierwsze są wydawane przez Underwriters
Laboratories i mają postać UL94V-x, gdzie ostatni symbol przyjmuję wartości 0, 1 lub 2.
Rys. 1. Logo Underwriters Laboratories
NajwyŜszą klasę jest 0, oznaczające szybki zanik płomienia i Ŝarzenia oraz brak wpływu na
integralność obudowy przy dwukrotnym umieszczeniu złącza bezpośrednio w płomieniu.
Stopień ochrony oznaczany jest z kolei symbolem IPxy, pochodzącym ze standardu IEC
60529 (opis w ramce). Bardzo wiele złączy ma stopień ochrony IP67 (pyłoszczelność i
moŜliwość krótkotrwałego zanurzenia w wodzie), natomiast produkty do pracy w warunkach
ekstremalnych mogą mieć oznaczenie IP69K.
Stopień ochrony - znaczenie symbolu IPxy
Skrót IP rozwija się Ingress Protection (ochrona przed wchodzeniem/wnikaniem), a dwie
cyfry po skrócie określają stopień zabezpieczenia przed ciałami stałymi (x) i cieczami (y). x
moŜe przyjmować wartości od 0 do 6, określające rozmiary obiektów, których nie da się
włoŜyć do obudowy. Np. IP4y oznacza, Ŝe do obudowy nie da się włoŜyć obiektu o średnicy
większej niŜ 1 mm, a IP6y całkowitą szczelność, nawet jeśli chodzi o pył. MoŜliwe wartości y
to z kolei liczby od 0 do 8. Odpowiadają one ilości wody w otoczeniu złącza, która nie
powoduje przeniknięcia wilgoci do wnętrza obudowy, np. IPx3 oznacza odporność na 0,7
litra wody rozpylane w otoczeniu przez pięć minut, a IPx7 moŜliwość zanurzenia urządzenia
na pół godziny w wodzie do głębokości 1 metra. Oznaczenie IP69K, które jest pochodzi z
-1–
niemieckiego rozszerzenia standardu IEC, opisuje urządzenia mogące pracować pod
strumieniem wody o ciśnieniu 80 – 100 barów i temperaturze 80oC.
Do często spotykanych naleŜą teŜ certyfikaty wydawane przez organizacje: Canadian
Standards Association (CSA), Technischer Überwachungs-Verein (TÜV lub TUV), Société
Générale de Surveillance (SGS) oraz Verband der Elektrotechnik, Elektronik und
Informationstechnik e.V. (VDE), a takŜe certyfikaty UL nie dotyczące klasy palności.
Jednym z najwaŜniejszych standardów przemysłowych, dotyczących złączy silnoprądowych
jest stosowana powszechnie w automatyce szyna DIN, która jest sprawdzona, ułatwia pracę
instalatorom oraz pomaga szybko usuwać ewentualne usterki. Złącza do montaŜu na tej
szynie stanowią duŜą grupę w ofercie TME. Produkuje je wiele firm, w tym największe, jak
np. Phoenix Contact, ale warte uwagi są teŜ złącza mniej znanych marek. Przykładem moŜe
być działająca na terenie krajów bałtyckich firma Morek. W jej ofercie znaleźć moŜna złącza
jednotorowe, przystosowane do kabli aluminiowych i miedzianych, w wersjach dwu- i
czterozaciskowych.
Rys. 2. Złączki firmy Morek
Ich wyróŜnikiem jest duŜa obciąŜalność prądowa, zaleŜna oczywiście od przekroju
zastosowanych przewodów, sięgająca 850 A. Maksymalne napięcie pracy dla wszystkich
modeli wynosi 690 V. Złączki Morek nie wymagają montowania ścianek bocznych, a do
szyny DIN mocowane są za pomocą zatrzasków lub śrub. Dostępne są w trzech opcjach
kolorystycznych. Ich wysoką jakość potwierdzają certyfikaty CE, UL1059 oraz SGS, a takŜe
zgodność z normą SFS 2663.
Złącza przeznaczone do montaŜu na szynie DIN są często produkowane w systemach
modułowych, pozwalających łączyć ze sobą dowolną liczbę bloków podstawowych, zgodnie
z zapotrzebowaniem. Rozwiązanie takie jest wygodne dla uŜytkownika z oczywistych
przyczyn, a producentowi pozwala obniŜyć koszty produkcji dzięki ograniczeniu asortymentu
w danej klasie produktów do kilku typów odpowiednio elastycznych modułów podstawowych.
Dobrym przykładem jest tu amerykańska firma WAGO, mająca w ofercie bardzo szeroką
gamę złączy modułowych.
Rys. 3. Moduły złączy firmy WAGO
W ofercie dystrybucyjnej TME dostępne jest kilkadziesiąt modeli złączy szynowych tego
producenta montowanych za pomocą zacisków spręŜynowych, róŜniących się maksymalną
grubością dołączanych przewodów (od 1,5 do 95,0 mm2), prądem znamionowym (od 1 do
232 A), rozmiarami oraz kolorem.
-2–
Stosunkowo nowym trendem jest wzrost popularności złączy hybrydowych, czyli łączących w
jednej obudowie styki róŜnych rozmiarów o róŜnej obciąŜalności prądowej lub nawet sygnały
zupełnie róŜnych typów: elektryczne, optyczne i pneumatyczne. Pozwala to na przesyłanie w
jednym złączu np. zasilania wraz z sygnałami sterującymi i realizację kompletnego
połączenia między urządzeniami czy modułami systemu w jednym złączu. Ciekawy przykład
stanowią tu złącza typu MH firmy Harting wykorzystujące niestandardowe rozszerzenia
magistrali DIN 41612. Składają się one z 24 styków sygnałowych i 7 prądowych o
maksymalnym prądzie 15 A. Styki prądowe są srebrzone, a obudowa jest wykonana z
termoplastu zbrojonego włóknem szklanym i ma klasę palności UL94V-0.
Rys. 4. Męskie gniazdo złącza DIN 41612 typu MH firmy Harting
Odrębną grupę złączy silnoprądowych stanowią montowane zwykle na przewód złącza
okrągłe. Dobrym przykładem są tu produkty brytyjskiej firmy Bulgin z rodziny Buccaneer
(ang. korsarz). Nazwa ta nie jest przypadkowa, gdyŜ wszystkie złącza tej rodziny mają
stopień ochrony IP68 i są przetestowane pod kątem pracy pod wodą, testy obejmowały
natomiast dwutygodniowe zanurzenie na głębokości 10 metrów. W rodzinie Buccaneer są
trzy linie, nazwane 400, 900 i Standard.
Rys. 5. Wtyk męski serii Buccaneer 400 bez styków
Rys. 6. Wtyk męski serii Buccaneer 900 firmy Bulgin
-3–
Rys. 7. Wtyk męski serii Buccaneer Standard
W ramach pierwszej dostępne są złącza od 2 do 12 styków, o prądzie znamionowym od 1 do
8 A i maksymalnym napięciu od 50 do 250 V. W drugiej znaleźć moŜna złącza o prądzie
znamionowym 10 lub 32 A i napięciu maksymalnym od 250 do 600 V, wyposaŜone w od 2
do 12 styków. Trzecia zawiera natomiast złącza o prądzie znamionowym od 1 do 12 A i
napięciu maksymalnym od 50 do 277 V, z miejscem na od 2 do 25 styków. Wszystkie złącza
Buccaneer mają klasę palności UL94-V0 i certyfikaty CSA oraz VDE, potwierdzające
najwyŜszą jakość wykonania.
Ogólnym trendem w niemal wszystkich dziedzinach techniki jest miniaturyzacja, która nie
ominęła teŜ złączy silnoprądowych. Dzięki rozwojowi inŜynierii materiałowej i coraz bardziej
wyrafinowanym pomysłom na realizację styków złącza naprawdę niewielkich rozmiarów
mogą się cechować duŜą obciąŜalnością. Jako przykład mogą posłuŜyć złącza
amerykańskiej firmy Molex rodziny Mini-Fit Sr. Cechują się rastrem styków 10 mm,
pozwalając jednocześnie na obciąŜenie prądem 50 A na styk i napięciem znamionowym 600
V.
Rys. 8. Wtyk męski z rodziny Mini-Fit Sr. Firmy Molex
Są dostępne w wersjach do montaŜu na wiązkę niezaleŜnych przewodów, jak i na płytkę i
posiadają certyfikaty UL, CSA oraz TUV.
Molex jest teŜ producentem złączy do zastosowań specjalnych rodziny MX150. NaleŜą do
niej wstępnie zmontowane, w pełni zanurzalne w wodzie złącza o rastrze 3,5 mm,
występujące w wersjach jedno- i dwurzędowej, od 4 do 20 styków, o prądzie znamionowym
18 A. Złącza MX150 są wyposaŜone w róŜne rodzaje uszczelnień i zabezpieczenia przeciw
wypinaniu TPA.
-4–
Rys. 9. śeński wtyk z rodziny MX150 firmy Molex
Warta wspomnienia jest teŜ rodzina nowoczesnych złączy przemysłowych firmy Harting
nazwana Han. Kilkaset modeli tej rodziny, naleŜących do kilkudziesięciu serii moŜna znaleźć
w ofercie TME. Jest wśród nich duŜa gama złączy przeznaczonych do pracy z prądami do 10
A (rys. 10), 16 A (rys. 11), 40 A (rys. 12), a nawet 100 (rys. 13) i 200 A.
Rys. 10. Złącze serii Quick Lock firmy Harting o prądzie znamionowym 10 A
Rys. 11. Moduł HAN EEE firmy Harting o prądzie znamionowym 16 A
Wiele modeli ma srebrzone styki, wytrzymałość mechaniczną zapewniającą 500 cykli
rozłączania-łączenia i klasę palności UL94V-0.
-5–
Rys. 12. Złącze Han Modular 40A firmy Harting
Rys. 13. Złącze prostokątne firmy Harting o prądzie znamionowym 100 A
Ze względu na rozmiary oferty firmy TME w zakresie złączy przemysłowych i zasilających, w
niniejszym artykule przedstawione zostały tylko wybrane grupy produktów. Z całą ofertą oraz
szczegółami dotyczącymi poszczególnych złączy moŜna zapoznać się za pośrednictwem
strony internetowej www.tme.eu.
Więcej informacji: Transfer Multisort Elektronik Sp. z o.o., ul. Ustronna 41, 93-350 Łódź, tel.:
42 645 55 55, fax: 42 645 55 00, e-mail: [email protected], www.tme.pl.
-6–