parémie národů slovanských vii - Filozofická fakulta OU

parémie národů slovanských vii - Filozofická fakulta OU

Ostravská univerzita v Ostravě
Filozofická fakulta
Universitas Ostraviensis
Facultas Philosophica
PARÉMIE
NÁRODŮ SLOVANSKÝCH
VII
Ostrava 2014
PARÉMIE NÁRODŮ SLOVANSKÝCH VII
Editoři:
doc. PhDr. Eva Mrhačová, CSc.
PhDr. Jiří Muryc, Ph.D.
PhDr. Urszula Kolberová, Ph.D.
Recenzenti:
dr hab. prof. UŚ Andrzej Charciarek
(Uniwersytet Śląski w Katowicach)
doc. PaedDr. Blažena Rudincová, CSc.
(Ostravská univerzita v Ostravě)
KATALOGIZACE V KNIZE – NÁRODNÍ KNIHOVNA ČR
Parémie národů slovanských. VII / editor Eva Mrhaĉová,
Urszula Kolberová, Jiří Muryc. -- Vydání první. -- Ostrava :
Ostravská univerzita Ostrava, Filozofická fakulta, 2014. -448 stran
Část. chorvatský, polský, ruský, slovenský a slovinský text,
anglické resumé
ISBN 978-80-7464-704-8 (brožováno)
811.16 * 81'373.7 * 398.9
- slovanské jazyky
- frazeologie
- přísloví a rčení
- sborníky konferencí
811.16 - Slovanské jazyky [11]
Jazyková korektura nebyla provedena.
Za obsah a jazykovou správnost odpovídají autoři příspěvků.
© Eva Mrhačová, Jiří Muryc, Urszula Kolberová (Eds), 2014
© Ostravská univerzita v Ostravě, Filozofická fakulta, 2014
Cover © Tomáš Rucki, 2014
ISBN 978-80-7464-704-8
Summary
SUMMARY
3
OBSAH
7
PAREMIAS – GENUINE DIAMONDS OF LANGUAGE (INSTEAD OF A PREFACE)
EVA MRHAČOVÁ
11
THE PHRASEOLOGY IN MEDICAL COMMUNICATION
MARTA BUGÁROVÁ
15
THE ROLE OF PAROEMIAS IN JOURNALISTIC STYLE TEXTS
ДАРИНА АНТОНЯКОВА
21
“WILLOW, WILLOW, GIVE ME A MAN…” OR THE IMAGE OF A WOMAN IN
SLOVAK PHRASEOLOGY
ZUZANA KOVÁČOVÁ
25
PROVERB IN ADVERTISING
DIANA STOLAC, ANASTAZIJA VLASTELIĆ
33
THE LINGUISTIC IMAGE OF A WOMAN IN POLISH PROVERBS
AGNIESZKA RASZEWSKA-KLIMAS
41
CZESTOCHOWA IN PROVERBS – ABOUT LINGUISTIC-CULTURAL IMAGE
OF THE CITY
RENATA BIZIOR
49
“GDYBYM BYŁ BOGATY...” (“IF I WERE RICH…”) – THE IMAGE OF A RICH
MAN IN POLISH PROVERBS
RENATA DŹWIGOŁ
57
LINGUISTIC IMAGE OF WOLF (AND JACKAL) IN PROVERBS
URSZULA KOLBEROVÁ
69
THE LEXEME SALT AND ITS DERIVATIVES IN FIXED WORD COMBINATIONS
EWA HORYŃ
77
TIME FLIES, ETERNITY WAITS – ABOUT EPIGRAPHIC MAXIMS ON CLOCKS
IWONA STECZKO
85
COLLECTING AND DESCRIBING PROVERBS FROM PARTICULAR REGIONS
OF POLAND
WŁODZIMIERZ WYSOCZAŃSKI
95
INTERPRETATION OF THE UKRAINIAN PAREMIAS REFERRED TO THE
COSSACKS, IN THE PAST AND NOWADAYS (ON THE BASE OF THE
COSSACKS’ CHRONICLES)
ЮЛІЯ ШПАК
107
CROATIAN PROVERBS IN THE PRINTED EDITIONS OF THE 18
ESTELA BANOV
113
TH
CENTURY
3
FORMS AND FUNCTIONS OF PHRASEOLOGY IN THE AUTOBIOGRAPHIC TEXT
“HISTORIA MEGO ŻYCIA. WSPOMNIENIA WARSZAWIANKI” WRITTEN
IN 19TH CENTURY BY ALEKSANDRA TARCZEWSKA
LUCYNA WARDA-RADYS
123
LEXICAL COMPOUNDS IN THE NINETEENTH-CENTURY NOTARIAL
CONTRACTS FROM PODLASIE
JOANNA KUĆ
133
PHRASEOLOGY IN SEVENTEENTH-CENTURY CARMELITE PRAYER BOOKS
AND MEDITATIONS
EWA ZMUDA
141
FRANTIŠEK ČERMÁK’S CONCEPT OF LEXICOGRAPHIC DESCRIPTION
OF PROVERBS
MIECZYSŁAW BALOWSKI
155
IDIOMS WITH “GASTRONOMY” COMPONENTS BY F. L. ČELAKOVSKÝ
ROMAN SLIWKA
165
LEXIS ANALYSIS IN SLOVAK FOLK SONGS
MARTA PANČÍKOVÁ
171
ABOUT SIGNIFICANCE OF DENDROLOGICAL METAPHOR IN SLAVIC
PAREMIOLOGY
НАТАЛЬЯ КОРИНА
179
THE CONCEPT OF LABOUR IN SLOVAK PAREMIOLOGICAL UNITS
KATARÍNA DUDOVÁ
187
NOTES ON THE FUNCTIONS OF FOLK SONGS IN “LEGENDA TATR” OF
KAZIMIERZ PRZERWA-TETMAJER
MACIEJ MĄCZYŃSKI
195
MUSICAL PHRASEMES IN SLOVAK AND RUSSIAN PHRASEOLOGY
MILADA JANKOVIČOVÁ
205
UNIVERSAL PRINCIPLES OF THE COMPARISON OF PHRASAL IDIOMS
(NOT ONLY) IN SLAVONIC LANGUAGES
MARIANNA SEDLÁKOVÁ, IVETA BÓNOVÁ
215
THE OPPOSITIONS BÓG/БОГ – СZŁOWIEK/ЧЕЛОВЕК (ENGLISH: GOD – HUMAN)
IN POLISH AND RUSSIAN PAREMICONS
А. К. ПОГРЕБНЯК, А. Н. СПЕРАНСКАЯ
223
PRAGMATICS OF HUMOUR OF PAREMIA ABOUT HUSBAND AND WIFE
JOANNA MAMPE
231
LEXEME JĘZYK/JAZYK IN POLISH AND CZECH IDIOMATIC EXPRESSIONS
PRESENT IN PROVERBS AND SAYINGS
DARIUSZ TKACZEWSKI
239
VERBALIZATION OF THE CONCEPT OF “MONEY” IN CZECH AND RUSSIAN
PROVERBS
LJUBA MROVĚCOVÁ
249
4
IDIOMS VERSUS ETHNIC MENTALITY ON THE BASIS OF RUSSIAN AND
POLISH BATTLE-RELATED PAREMIOLOGY
ЭВА СТРАСЬ
261
SMILE AS A CULTURAL PRODUCT – ON THE EXAMPLE OF POLISH, RUSSIAN
AND AMERICAN PROVERBS
KRYSTYNA JARZĄBEK
273
CONTAMINATION AS MANNER OF FORMING ANTI-PROVERBS
(ON THE BASIS OF RUSSIAN AND POLISH)
КАТАЖИНА ДЭМБСКА
283
KASHUBIAN-CZECH PAREMIOGRAPHY AND PAREMIOLOGY CONNECTIONS
JUSTYNA POMIERSKA
289
ON THE PROBLEMS OF INTERLINGUAL EQUIVALENCE OF PROVERBS
(BASED ON POLISH AND RUSSIAN WEATHER PROVERBS AND SAYINGS)
ALICJA PRZYSZLAK
297
THE ISSUE OF TRANSATION OF REPRODUCTS ON FOREIGN LANGUAGES
FRANCISZKA WITKOWSKA-MICHNA
303
ABOUT SPECIFIC CHARACTER OF THE USE OF KINSHIP NOMINATIONS
IN RUSSIAN PAREMIAS
ОЛЬГА НИКОЛЕНКО
309
THE LEXICOGRAPHICAL INTERPRETATION OF THE PAREMIC WORLD
PICTURE
Ж. ЖУНУСОВА
317
ABOUT SYSTEMIC RELATIONS IN PAREMIOLOGY
ГАМИДОВ ИЛЬЯС, БАБАШОВА ХАЛИДА
325
PREDICATES IN CROATIAN PROVERBS
GORANKA BLAGUS BARTOLEC, IVANA MATAS IVANKOVIĆ
331
INTERTEXTUALITY AND PROVERBS, OR EVERYTHING THAT CAN HAPPEN
TO THE EARLY BIRD
MIHAELA MATEŠIĆ, ANITA MEMIŠEVIĆ
339
PROVERBS IN THE NATIVE LANGUAGE AND HISTORY CLASSES
KAROL VISINKO, MAJA ĆUTIĆ GORUP
349
PAREMIOLOGICAL RESEARCHES IN THE SLOVENISTIC SPACE
NATALIJA ULČNIK
359
THE SPACE OF PAREMIOLOGY: A GENOLOGICAL PERSPECTIVE
EWA JĘDRZEJKO
367
“A BOOK MAY SMELL WONDERFUL FOR SOME AND AWFUL FOR OTHERS”.
READING IN THE CONTEXT OF POLISH PROVERBS AND COLLOCATIONS
(A BIBLIOGRAPHIC PERSPECTIVE)
GRAŻYNA WRONA, GRZEGORZ NIEĆ
375
PERSPECTIVES OF RESEARCH OF MEDIA-ORIGINATED PHRASEMES
BOGUSŁAW SKOWRONEK
385
5
AWARENESS OF STANDARD PHRASEOLOGY CONTEMPORARY POLES (BASED
ON ONLINE SOURCES: COUNSELING LANGUAGE, THEMATIC BLOG)
DOROTA SUSKA
393
THE INTERNET AS A POPULAR SOURCE OF INFORMATION ON PROVERBS –
RISK ASSESSMENT OF CULTURAL DISTORTIONS
MARTA SZYMOR-RÓLCZAK
403
PHRASEOLOGICAL UNITS AS COMPONENTS OF HYBRID TEXTS
ЯДВИГА ТАРСА
413
THE NEW LIFE OF OLD FORMS. ON MODIFICATION OF PROVERBS IN THE
MEDIA
EMILIA WOJTCZAK
421
THE TIP OF YOU TONGUE WILL BE YOUR GUIDE – ON PHRASEMES AND
PROVERBS IN SELECTED POLISH AS A FOREIGN LANGUAGE TEXTBOOKS
MICHALINA BIERNACKA, MAGDALENA WOJENKA-KARASEK
427
REJSTŘÍK – INDEX
6
441
Obsah
SUMMARY
3
OBSAH
7
PARÉMIE – PRAVÉ DÉMANTY JAZYKA (MÍSTO ÚVODU)
EVA MRHAČOVÁ
11
FRAZEOLÓGIA V MEDICÍNSKEJ PRAXI
MARTA BUGÁROVÁ
15
РОЛЬ ПАРЕМИЙ В ТЕКСТАХ ПУБЛИЦИСТИЧЕСКОГО СТИЛЯ
ДАРИНА АНТОНЯКОВА
21
„VŔBA, VŔBA, DAJ MI MUŽA…“ ALEBO OBRAZ ŽENY V SLOVENSKEJ
FRAZEOLÓGII
ZUZANA KOVÁČOVÁ
25
POSLOVICE U REKLAMAMA
DIANA STOLAC, ANASTAZIJA VLASTELIĆ
33
JĘZYKOWY OBRAZ KOBIETY W PRZYSŁOWIACH POLSKICH
AGNIESZKA RASZEWSKA-KLIMAS
41
CZĘSTOCHOWA W PRZYSŁOWIACH – O JĘZYKOWO-KULTUROWYM
OBRAZIE MIASTA
RENATA BIZIOR
49
„GDYBYM BYŁ BOGATY...” – OBRAZ CZŁOWIEKA BOGATEGO W POLSKICH
PRZYSŁOWIACH
RENATA DŹWIGOŁ
57
JĘZYKOWY OBRAZ WILKA (I SZAKALA) W PRZYSŁOWIU
URSZULA KOLBEROVÁ
69
LEKSEM SÓL I JEGO DERYWATY W UTRWALONYCH POŁĄCZENIACH
WYRAZOWYCH
EWA HORYŃ
77
CZAS UCIEKA, WIECZNOŚĆ CZEKA – O SENTENCJACH EPIGRAFICZNYCH
NA ZEGARACH
IWONA STECZKO
85
ZBIORY I OPISANIE PRZYSŁÓW Z POSZCZEGÓLNYCH REGIONÓW POLSKI
WŁODZIMIERZ WYSOCZAŃSKI
95
ІНТЕРПРЕТАЦІЯ УКРАЇНСЬКИХ ПАРЕМІЙ, ПОВ’ЯЗАНИХ З КОЗАКАМИ,
УЧОРА ТА СЬОГОДНІ (НА МАТЕРІАЛІ КОЗАЦЬКИХ ЛІТОПИСІВ)
ЮЛІЯ ШПАК
107
HRVATSKE POSLOVICE U TISKANIM IZDANJIMA 18. STOLJEĆA
ESTELA BANOV
113
7
FORMY I FUNKCJE FRAZEOLOGIZMÓW W XIX-WIECZNYM TEKŚCIE
AUTOBIOGRAFICZNYM ALEKSANDRY Z TAŃSKICH TARCZEWSKIEJ
„HISTORIA MEGO ŻYCIA. WSPOMNIENIA WARSZAWIANKI”
LUCYNA WARDA-RADYS
123
ZWIĄZKI WYRAZOWE W XIX-WIECZNYCH AKTACH NOTARIALNYCH Z
PODLASIA
JOANNA KUĆ
133
FRAZEOLOGIA W SIEDEMNASTOWIECZNYCH MODLITEWNIKACH
I MEDYTACJACH KARMELITAŃSKICH
EWA ZMUDA
141
KONCEPCJA LEKSYKOGRAFICZNEGO OPISU PRZYSŁÓW FRANTIŠKA
ČERMÁKA
MIECZYSŁAW BALOWSKI
155
FRAZÉMY S „GASTRO“ KOMPONENTY U F. L. ČELAKOVSKÉHO
ROMAN SLIWKA
165
ANALÝZA LEXIKY V SLOVENSKÝCH ĽUDOVÝCH PIESŇACH
MARTA PANČÍKOVÁ
171
О ЗНАЧЕНИИ ДЕНДРОЛОГИЧЕСКОЙ МЕТАФОРЫ В СЛАВЯНСКОЙ
ПАРЕМИОЛОГИИ
НАТАЛЬЯ КОРИНА
179
KONCEPT PRÁCA V SLOVENSKÝCH PAREMIOLOGICKÝCH JEDNOTKÁCH
KATARÍNA DUDOVÁ
187
UWAGI O FUNKCJACH PIEŚNI LUDOWYCH W LEGENDZIE TATR KAZIMIERZA
PRZERWY-TETMAJERA
MACIEJ MĄCZYŃSKI
195
HUDOBNÉ FRAZÉMY V SLOVENSKEJ A RUSKEJ FRAZEOLÓGII
MILADA JANKOVIČOVÁ
205
UNIVERZÁLNE PRINCÍPY POROVNÁVANIA FRAZÉM (NIELEN)
V SLOVANSKÝCH JAZYKOCH
MARIANNA SEDLÁKOVÁ, IVETA BÓNOVÁ
215
ОППОЗИЦИЯ BÓG/БОГ – CZŁOWIEK/ЧЕЛОВЕК В ПОЛЬСКОМ И РУССКОМ
ПАРЕМИКОНАХ
А. К. ПОГРЕБНЯК, А. Н. СПЕРАНСКАЯ
223
ПРАГМАТИКА КОМИЗМА ПАРЕМИЙ О МУЖЕ И ЖЕНЕ
JOANNA MAMPE
231
LEKSEM JĘZYK/JAZYK W POLSKICH I CZESKICH FRAZEOLOGIZMACH
WYSTĘPUJĄCYCH W PRZYSŁOWIACH I SENTENCJACH
DARIUSZ TKACZEWSKI
239
VERBALIZACE KONCEPTU PENÍZE V ČESKÝCH A RUSKÝCH PARÉMIÍCH
LJUBA MROVĚCOVÁ
249
8
ЯЗЫКОВАЯ ИДИОМАТИКА И ЭТНИЧЕСКАЯ МЕНТАЛЬНОСТЬ
(НА МАТЕРИАЛЕ РУССКОЙ И ПОЛЬСКОЙ БАТАЛЬНОЙ ПАРЕМИОЛОГИИ)
ЭВА СТРАСЬ
261
UŚMIECH JAKO WYTWÓR KULTUROWY – NA PRZYKŁADZIE PRZYSŁÓW
POLSKICH, ROSYJSKICH I AMERYKAŃSKICH
KRYSTYNA JARZĄBEK
273
КОНТАМИНАЦИЯ КАК СПОСОБ ОБРАЗОВАНИЯ АНТИПОСЛОВИЦ
(НА ПРИМЕРЕ РУССКОГО И ПОЛЬСКОГО ЯЗЫКОВ)
КАТАЖИНА ДЭМБСКА
283
POWIĄZANIA PAREMIOGRAFICZNE I PAREMIOLOGICZNE KASZUBSKO-CZESKIE
JUSTYNA POMIERSKA
289
Z PROBLEMÓW MIĘDZYJĘZYKOWEJ EKWIWALENCJI PRZYSŁÓW
(NA MATERIALE PAREMII I PRZEPOWIEDNI POGODOWYCH JĘZYKA
POLSKIEGO I ROSYJSKIEGO)
ALICJA PRZYSZLAK
297
PROBLEMATYKA PRZEKŁADU REPRODUKTÓW NA JĘZYKI OBCE
FRANCISZKA WITKOWSKA-MICHNA
303
О СПЕЦИФИКЕ УПОТРЕБЛЕНИЯ НОМИНАЦИЙ РОДСТВА В РУССКИХ
УСТОЙЧИВЫХ ИЗРЕЧЕНИЯХ
ОЛЬГА НИКОЛЕНКО
309
ЛЕКСИКОГРАФИЧЕСКАЯ ИНТЕРПРЕТАЦИЯ ПАРЕМИЧЕСКОЙ
КАРТИНЫ МИРА
Ж. ЖУНУСОВА
317
О СИСТЕМНЫХ ОТНОШЕНИЯХ В ПАРЕМИОЛОГИИ
ГАМИДОВ ИЛЬЯС, БАБАШОВА ХАЛИДА
325
PREDIKAT U HRVATSKIM POSLOVICAMA
GORANKA BLAGUS BARTOLEC, IVANA MATAS IVANKOVIĆ
331
INTERTEKSTUALNOST I PAREMIJA ILI ŠTO SE SVE DOGAĐA ONOME TKO
RANO RANI
MIHAELA MATEŠIĆ, ANITA MEMIŠEVIĆ
339
POSLOVICA U NASTAVI MATERINSKOGA JEZIKA I POVIJESTI
KAROL VISINKO, MAJA ĆUTIĆ GORUP
349
PAREMIOLOŠKE RAZISKAVE V SLOVENISTIČNEM PROSTORU
NATALIJA ULČNIK
359
OBLAST PAREMIOLOGIE Z GENOLOGICKÉ PERSPEKTIVY
EWA JĘDRZEJKO
367
„KSIĄŻKA JEDNYM PACHNIE, DRUGIM ŚMIERDZI”. LEKTURA W ŚWIETLE
PRZYSŁÓW I FRAZEOLOGIZMÓW POLSKICH (SPOJRZENIE BIBLIOLOGICZNE)
GRAŻYNA WRONA, GRZEGORZ NIEĆ
375
9
PERSPEKTYWY BADAŃ FRAZEMÓW MEDIOPOCHODNYCH
BOGUSŁAW SKOWRONEK
385
ŚWIADOMOŚĆ NORMY FRAZEOLOGICZNEJ WSPÓŁCZESNYCH POLAKÓW
(W ŚWIETLE ŹRÓDEŁ INTERNETOWYCH: PORADNIE JĘZYKOWE, BLOGI
TEMATYCZNE)
DOROTA SUSKA
393
INTERNET JAKO POPULARNE ŹRÓDŁO WIEDZY NA TEMAT PAREMII –
OCENA RYZYKA ZNIEKSZTAŁCEŃ KULTUROWYCH
MARTA SZYMOR-RÓLCZAK
403
ФРАЗЕОЛОГИЗМЫ КАК КОМПОНЕНТ КРЕОЛИЗОВАННЫХ ТЕКСТОВ
ЯДВИГА ТАРСА
413
NOWE ŻYCIE STARYCH FORM. O MODYFIKACJI PRZYSŁÓW W MEDIACH
EMILIA WOJTCZAK
421
KONIEC JĘZYKA ZA PRZEWODNIKA – CZYLI O FRAZEOLOGIZMACH
I PRZYSŁOWIACH W WYBRANYCH PODRĘCZNIKACH DO NAUCZANIA
JĘZYKA POLSKIEGO JAKO OBCEGO
MICHALINA BIERNACKA, MAGDALENA WOJENKA-KARASEK
427
REJSTŘÍK – INDEX
441
10