nemzetgazdasági miniszter

2012
Narodowa Strategia Wojskowa Węgier
MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ
1
Przedmowa ministerialna do Narodowej Strategii Wojskowej Węgier
Na początku drugiego dziesięciolecia XXI wieku w wyniku nieprzewidywalnych
procesów globalnych i wypływających z nich wyzwań, przed jakimi postawiono
bezpieczeństwo, umocniła się rola sił zbrojnych, a tym samym Węgierskich Sił Zbrojnych.
Jednakże struktura ukształtowana w wyniku licznych przemian, jakie nastąpiły w ciągu
ostatnich dwóch dziesięcioleci i odziedziczona technika wojskowa są w stanie stawić czoła
wszechstronnym i kompleksowym wyzwaniom przyszłości zaledwie w ograniczonym
zakresie. Zorganizowanie i przygotowanie sił zbrojnych zdolnych podołać tradycyjnym i
nowym wyzwaniom wymaga znacznego nakładu czasu i środków. Do wojen jutra nie można
przygotować się bazując wyłącznie na doświadczeniach dnia dzisiejszego, dlatego
szczególnego znaczenia nabiera rozpoznanie kierunku zmian we właściwym czasie. Celem
Narodowej Strategii Wojskowej jest wyznaczenie takiej, bazującej na doświadczeniach
obecnych konfliktów i oczekiwanych wyzwań drogi, która w perspektywie średnio- i
długoterminowej zdeterminuje możliwości działania i kierunki zdolności rozwojowych
węgierskich sił zbrojnych.
Węgierskie Siły Zbrojne wstąpiły na drogę odnowy. Jednym z istotnych kroków
poczynionych w tym kierunku jest utworzenie nowej Narodowej Strategii Wojskowej.
Strategia tą, uwzględniając realia, lecz z należytą ambicją nakreśla obraz przyszłości sił
zbrojnych. Zdajemy sobie sprawę, że podjęliśmy się niezwykłego zadania: stworzenia
nowych podstaw obrony narodowej zarówno pod względem moralnym, jak i profesjonalnym
w obarczonym kryzysem okresie. Stojące przed nami zadanie wymaga równocześnie dojrzałej
koncepcji, strategicznego myślenia, determinacji, wytrwałości i przede wszystkim
konsekwentnej realizacji.
Nie wolno nam dalej trwać w tym zakorzenionym, wygodnym, a jednocześnie niezwykle
niebezpiecznym przekonaniu, według którego problem obrony ojczyzny można rozwiązać
bez środków własnych, opierając się na minimalnych możliwościach, wierząc wyłącznie w
solidarność NATO i państw członkowskich Unii Europejskiej. Patrząc z tego dalekiego także
od ducha Sojuszu punktu widzenia przyszłość mogłaby oznaczać wyłącznie gorzką drogę
redukcji. Służyć naszej Ojczyźnie, Europie i NATO możemy wyłącznie dysponując silną,
pewną siebie i bez wątpienia dumną armią. Nowa Narodowa Strategia Wojskowa
odzwierciedla tą właśnie perspektywę i wskazuje kierunki odrodzenia Węgierskich Sił
Zbrojnych. Bez uwzględniającej faktyczną sytuację Narodowej Strategii Wojskowej łatwo
możemy zmylić drogę w toku wypełniania naszej ryzykownej, pełnej przeszkód misji. Jestem
przekonany, że Strategia służyć będzie również jako punkt odniesienia naszym rodakom
zainteresowanym tym tematem, powiększając jeszcze tym samym społeczne poparcie kwestii
obrony ojczyzny.
dr Csaba Hende
minister obrony narodowej
2
Narodowa Strategia Wojskowa Węgier
I. Wprowadzenie
1. Celem Narodowej Strategii Wojskowej (dalej jako Strategia) jest zgodne z Ustawą
Zasadniczą Węgier, przepisami prawnymi regulującymi działalność sfery obronnej,
Koncepcją Strategiczną Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (dalej jako
NATO) oraz Europejską Strategią Obronną, a także na podstawie zasad określonych w
Narodowej Strategii Obronnej wyznaczenie tych celów, kierunków, środków i źródeł
na poziomie strategicznym, poprzez które Węgierskie Siły Zbrojne realizować mogą
swe posłannictwo.
2. Strategia jest jednym z istotnych narzędzi odnowy Węgierskich Sił Zbrojnych,
nadającym kierunek w perspektywie średnio- i długoterminowej, określającym rolę,
jaką odgrywają Węgierskie Siły Zbrojne w obronie kraju i jego interesów. W tym celu
strategia wyznacza główne zasady działania i utrzymania sił zbrojnych, kierunki
rozwoju, określa te cele i środki, za pomocą których Węgierskie Siły Zbrojne staną się
nowoczesną siłą obronną, dysponującą potencjałem sprawności i skuteczności oraz
stabilną strukturą.
3. Realizację Strategii determinują będące do dyspozycji zasoby budżetowe, jednakże
ich ograniczoność wspomaga jednocześnie przyswojenie nowatorskiego podejścia
zmierzającego do maksymalnej efektywności. Konsekwentna realizacja strategii
oznacza szansę na to, iż po zahamowaniu obniżenia potencjału Węgierskich Sił
Zbrojnych powstaną odrodzone, efektywnie wykorzystujące środki, stojące na
mocnych podstawach, dążące drogą zrównoważonego rozwoju, dobrze zorganizowane
siły zbrojne, które dzięki zapewnionemu wzrostowi środków budżetowych stopniowo
osiągać będą nowoczesny poziom.
4. Strategia pragnie przyczynić się do ożywienia kontaktów pomiędzy ochotniczymi
siłami zbrojnymi a społeczeństwem węgierskim oraz do wzrostu uznania w oczach
narodu. Istotny element umocnienia tych kontaktów stanowi dobrze działający system
ochotniczych sił rezerwowych.
II. Główne założenia
5. Niezwykle dynamiczne i rozprzestrzenione zmiany zachodzące w globalnym
środowisku bezpieczeństwa cechują się nieprzewidywalnością. W Europie i jej
otoczeniu nawet na początku XXI wieku może dojść do tego, że siły zbrojne odegrają
główną rolę w konflikcie o charakterze regionalnym. Wszystko to uzasadnia
utrzymanie nadal godnych zaufania sił wojskowych.
6. W naszym zglobalizowanym świecie w wyniku zastosowania nowoczesnych
technologii i umacniania się kontaktów gospodarczych niektóre państwa i regiony
wykazują wzrastającą współzależność, a ich bezpieczeństwo w coraz mniejszym
stopniu może być rozumiane odrębnie. Integruje się wewnętrzny i zewnętrzny wymiar
bezpieczeństwa, a zagrożenia i ryzyko w coraz większym stopniu wpływają na
międzynarodową stabilizację. Zagrożenia występujące nawet w odległych regionach
mogą mieć zarówno pośredni, jak i bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo Węgier.
7. Bezpieczeństwo strefy północnoatlantyckiej jest niepodzielne. Kamieniem węgielnym
bezpieczeństwa i stabilizacji Węgier jest stabilny sojusz transatlantycki oraz integracja
europejska. Naszym podstawowym interesem jest utrzymanie trwałego i stabilnego
sojurzu transatlantyckiego, którego fundamentalnym warunkiem jest umocnienie
europejskiego potencjału obronnego.
3
8. Węgry w sposób zdecydowany dążą do zachowania międzynarodowego pokoju i
bezpieczeństwa. Umocnienie mechanizmów międzynarodowych służących
zapobieganiu zagrożeniom i niwelowaniu konfliktów ma fundamentalną wagę także
dla bezpieczeństwa Węgier. Dlatego Węgry pragną pełnić aktywną rolę w globalnych
i regionalnych organizacjach stanowiących element strukturalny bezpieczeństwa
międzynarodowego.
9. Węgry nie uznają za wroga żadnego z państw, kwestie sporne pragną rozstrzygać
środkami pokojowymi, zgodnie z zasadami ujętymi w Karcie Narodów
Zjednoczonych i międzynarodowymi normami prawnymi.
10. W przypadku skierowanej przeciwko nam agresji – zgodnie z treścią artykułu 51
Karty Narodów Zjednoczonych – Węgry podejmą wszelkie działania niezbędne w
interesie obrony niepodległości, terytorium, przestrzeni powietrznej, ludności i ich
dóbr materialnych.
11. Obrona ojczyzny jest sprawą narodową, której filary stanowią siły narodowe i
współpraca z NATO. Aby Węgierskie Siły Zbrojne były w stanie spełniać obowiązki
konstytucyjne oraz te, które wypływają z członkostwa naszej ojczyzny w NATO i
Unii Europejskiej, konieczne jest rozwijanie własnych zasobów narodowych.
12. Bezpieczeństwo jest kwestią złożoną, której elementy pozostają ze sobą w ścisłej
zależności, dlatego też sprawa obronności nie może być traktowana sama w sobie, w
odosobnieniu od innych dziedzin bezpieczeństwa. Sprostanie wymogom
bezpieczeństwa przekracza kompetencje poszczególnych ministerstw, dlatego
pożądana jest koordynacja na szczeblu rządowym.
13. Węgierskie Siły Zbrojne są fundamentalną gwarancją suwerenności i integralności
terytorialnej Węgier. Węgierskie Siły Zbrojne odgrywają zdecydowaną rolę w obronie
wolności, porządku konstytucyjnego i bezpieczeństwa przed zewnętrznym
zagrożeniem militarnym. Wyniki i uznanie osiągane na arenie międzynarodowej ma
olbrzymie znaczenie dla autorytetu i roli międzynarodowej Węgier, przyczyniając się
tym samym do zwiększenia zdolności dochodzenia swych praw.
14. Węgierskie Siły Zbrojne muszą dysponować podstawowym potencjałem niezbędnym
do militarnej obrony państwa, aby w przypadku naruszenia środowiska
bezpieczeństwa dysponować możliwością jego ukierunkowanego rozwoju. Narodową
siłę własną należy rozwijać planowo i stopniowo, biorąc także pod uwagę
zobowiązania Węgier wobec NATO.
15. Węgierskie Siły Zbrojne biorą udział w takich działaniach, które przyczyniają się do
umocnienia bezpieczeństwa Węgier i ich sojuszników. Węgierskie siły militarne mogą
wziąć udział w działaniach poza granicami państwa na podstawie odpowiedniego
międzynarodowego pełnomocnictwa poprzedzonego decyzją organów rządowych, w
ramach organizacji międzynarodowych lub w koalicji ad hoc, działając w obronie
wspólnych wartości i interesów.
16. Nieodłącznym elementem nowoczesnych sił zbrojnych opartych na kadrze zawodowej
i na służbie kontraktowej jest system ochotniczych sił rezerwowych. W ramach tego
systemu realizowane są szkolenia obywateli pragnących wziąć aktywny udział w
obronie ojczyzny oraz ich zatrudnianie w okresie pokoju i w szczególnym porządku
prawnym. W czasie stanu nadzwyczajnego i w sytuacji zapobiegania obronnego, jeżeli
Parlament uchwali wprowadzenie obowiązkowej służby wojskowej, Węgierskie Siły
Zbrojne zostaną wzmocnione również przez pobór dorosłych mężczyzn posiadających
obywatelstwo węgierskie i dysponujących miejscem zamieszkania na Węgrzech.
17. Uznanie społeczne Węgierskich Sił Zbrojnych ma fundamentalne znaczenie pod
względem pomyślnego spełniania zadań. Wychowanie dorastającego pokolenia w
4
duchu obrony ojczyzny i zapoznanie go z wartościami militarnymi ma istotne
znaczenia w zwiększeniu autorytetu i społecznego poszanowania wojska.
III. Środowisko działania
18. Coraz większego znaczenia nabierają niemilitarne aspekty bezpieczeństwa, co
jednakże nie pociąga za sobą zmniejszenia roli czynników militarnych. Na pomyślną
realizację zadań Węgierskich Sił Zbrojnych wpływają te warunki, w jakich muszą
spełniać swą misję. Niezbędny potencjał można określić tylko uwzględniając
wyzwania wypływające ze środowiska bezpieczeństwa, prawa i obowiązki
wypływające z członkostwa Węgier i ratyfikowanych konwencji międzynarodowych,
charakter oczekiwanego użycia siły zbrojnej oraz będące do dyspozycji środki
materialne i zasoby ludzkie.
A. Środowisko bezpieczeństwa
19. Środowisko bezpieczeństwa Węgier charakteryzują jednocześnie procesy umacniające
i osłabiające stabilność naszej strefy, a wraz z nią naszego państwa. Tendencje, jakie
można zaobserwować w bezpośrednim otoczeniu Węgier wskazują na kierunek
stabilizacji, jednocześnie sytuacja bezpieczeństwa na terenach dotkniętych uprzednio
kryzysami jest w dalszym ciągu labilna. W oparciu o procesy globalne należy
przypuszczać, iż środowisko bezpieczeństwa jest trudne do przewidzenia w
odniesieniu do dłuższego okresu czasu, co w najgorszym przypadku może
doprowadzić do zahamowania lub wręcz odwrócenia pozytywnych tendencji. Rola
nowego typu wyzwań, pojawiających się w skali globalnej w średnio- i
długoterminowym okresie prawdopodobnie nabierze poważnego znaczenia.
Procesy umacniające bezpieczeństwo i stabilizację
20. Sytuacja bezpieczeństwa bezpośredniego otoczenia Węgier jest w zasadzie stabilna,
większość państw regionu stała się, bądź pragnie stać się członkami determinujących
również dla nas organizacji integracyjnych.
21. Zagrożenie ataku skierowanego przeciwko Węgrom, względnie ich sojusznikom przy
użyciu tradycyjnej broni jest obecnie mało prawdopodobne, a obecne procesy
pozwalają umocnić tą tezę również w okresie średnioterminowym. Równie niewielkie
jest prawdopodobieństwo ataku przeprowadzonego środkami niekonwencjonalnymi,
ograniczonego co do celu, aczkolwiek nie można go całkowicie wykluczyć.
22. Poprzez przyjętą w Lizbonie koncepcję strategiczną NATO dokonała kolejnego
znaczącego kroku w tym kierunku, aby była w stanie z powodzeniem reagować na
wyzwania XXI wieku. Koncepcja Strategiczna wyznacza te wytyczne, dzięki którym
NATO – dostosowując się do zmienionego środowiska bezpieczeństwa - będzie w
stanie spełnić rolę zagwarantowaną w Traktacie Północnoatlantyckim (Traktacie
Waszyngtońskim) i zapewnić obronę państw członkowskich.
23. W zakresie Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony UE (dalej jako WPBiO)
powstały nowe struktury i mechanizmy, które jeszcze bardziej zwiększają rolę polityki
bezpieczeństwa UE.
Procesy zagrażające bezpieczeństwu i stabilizacji
5
24. W wyniku konfliktów regionalnych, jakie miały miejsce w minionych
dziesięcioleciach stabilizacja bezpośredniego otoczenia jest jeszcze gdzieniegdzie
dość niezrównoważona, w szerzej pojętym sąsiedztwie natomiast w dalszym ciągu
występuje możliwość powstania tradycyjnych konfliktów, w niektórych regionach
może ono wręcz wzrosnąć, a ich skutki mogą pośrednio być odczuwalne także przez
Węgry.
25. Rozpowszechnienie chemicznej, biologicznej, radiologicznej i nuklearnej broni
masowego rażenia i jej nośników – włączając w to materiały podwójnego
zastosowania potrzebne do jej produkcji i informacji – stanowi w dalszym ciągu
nieobliczalne źródło zagrożenia dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.
Zagrożeniem jest dostęp do tego rodzaju broni państw i podmiotów pozapaństwowych
o wrogich zamiarach. Ułatwienie dostępu do zaawansowanej technologii może
przyczynić się do zwiększenia prawdopodobieństwa ataku ze strony państw i
podmiotów pozapaństwowych o wrogich zamiarach.
26. Aktywność międzynarodowych organizacji terrorystycznych o globalnych dążeniach
uległa obniżeniu w świecie zachodnim, jednocześnie terroryzm pozostaje w dalszym
ciągu jednym z poważnych zagrożeń globalnych, gdyż nie powiodło się zniwelowanie
przyczyn głównie społecznych, powodujących jego pojawienie się i umocnienie.
Terroryzm stanowi więc ciągle zagrożenie dla bezpieczeństwa i systemu wartości
wspólnoty transatlantyckiej, a pośrednio także dla Węgier.
27. Można zaobserwować nowy podział globalnego układu sił: nowe potęgi dążą do
uzyskania coraz większego wpływu gospodarczego i politycznego. Proces ten nie
stanowi wyzwania militarnego dla strefy transatlantyckiej, jednakże ciągły wzrost
budżetu przeznaczanego na siły zbrojne przez wschodzące potęgi może stać się
źródłem napięć w okresie średnio- i długoterminowym.
28. Występujące na świecie zmiany głównie ekonomiczne i demograficzne mogą
doprowadzić do podniesienia rangi poszczególnych stref pozaeuropejskich, a tym
samym skutkować relatywnym zmniejszeniem znaczenia Europy. Potwierdzają to
wymagania dotyczące weryfikacji obecnych struktur bezpieczeństwa.
29. Światowy kryzys finansowy i ekonomiczny może obniżyć spójność UE. Znaczne
zmniejszenie wydatków na obronę ponoszonych przez państwa europejskie może z
kolei oddziaływać negatywnie na kontakty transatlantyckie.
30. Stabilność państw lub stref trudno dostosowujących się do wyzwań globalizacyjnych
lub niepotrafiących się do tych wyzwań dostosować jest chwiejna, zachodzące w nich
procesy mogą przybrać nieobliczalny kierunek. Może to wpłynąć na umocnienie się
bazy międzynarodowego terroryzmu oraz stać się źródłem zagrożenia wywołanego
przez masową migrację. Państwa objęte anarchią, niezdolne do działania stanowią
zagrożenie dla stabilizacji danego regionu, mogą ponadto stać się schronieniem i bazą
szkoleniową dla ugrupowań terrorystycznych o ambicjach globalistycznych.
31. Prawdopodobne zaostrzenie problemów ekonomicznych, społecznych i
demograficznych państw zepchniętych na peryferie może umocnić pozycje
ekstremistów i nastrój skierowany przeciwko Zachodowi.
32. Bezpieczeństwo i stabilizację poszczególnych stref determinuje głównie polityka
poszczególnych państw, przy jednoczesnym stałym zwiększaniu się roli podmiotów
pozapaństwowych w kształtowaniu środowiska bezpieczeństwa. Na nasze
bezpieczeństwo mają zatem wpływ w coraz większym stopniu - obok
międzynarodowych struktur bezpieczeństwa - także podmioty niekontrolowane
bezpośrednio przez politykę.
6
33. Nowe wyzwania oraz potencjalne źródła zagrożenia stwarzają dostęp i korzystanie z
powszechnych dóbr globalnych – otwartego akwenu morskiego, międzynarodowej
przestrzeni powietrznej, kosmosu i cyberprzestrzeni. Spośród nich wyróżnia się
szczególnie rosnąca liczba ataków przeciwko sieciom i systemom komputerowym
oraz ich potencjał szkód. Odbiegający od zwykłego zagrożenia cyberterroryzm
pociąga za sobą konieczność rozległej weryfikacji naszych pojęć związanych z wojną
oraz w danym przypadku ich modyfikacji.
34. Wpływy ukształtowania się społeczeństwa informacyjnego odczuwalne są we
wszystkich dziedzinach bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego. Obok
licznych skutków pozytywnych tego procesu znaczne są także następstwa negatywne.
Nowoczesne narzędzia infokomunikacyjne używane przez niektóre podmioty
państwowe i pozapaństwowe mogą przyczynić są do powstania ryzyka zagrożenia.
35. Coraz poważniejszy problem stanowi kwestia bezpieczeństwa energetycznego.
Wzrasta liczba konsumentów zależnych od importu oraz narażenie dróg transportu.
Szczególnie charakterystyczne dla naszego regionu jest nieodpowiednia
dywersyfikowalność nabywania źródeł energii. Globalne zmiany klimatyczne i
środowiskowe, zanieczyszczenie środowiska, skrajne warunki atmosferyczne,
wyczerpywanie się zasobów surowców i zasobów naturalnych, dostęp do zdrowej
wody pitnej i pojawiające się na świecie w coraz ostrzejszej formie problemy
żywnościowe będą prawdopodobnie głównym źródłem konfliktów, względnie
czynnikiem konflikty te zaostrzającym. Należy się liczyć z tym, iż wzrośnie liczba i
waga katastrof przyrodniczych i przemysłowych.
B. Członkostwo w Sojuszu i konwencje międzynarodowe
36. Członkostwo Węgier w NATO oznacza kolektywną odpowiedzialność i zadania, ale
także możliwość zbiorowego wystąpienia. Poparcie kolektywnych zadań obronnych i
operacji międzynarodowych oraz udział w zachowaniu i rozwijaniu niezbędnych do
tego zdolności oraz umacnianie kontaktów partnerskich stanowi podstawowe zadania
sojuszników.
37. Obrona zbiorowa realizowana na podstawie artykułu 5 Traktatu Waszyngtońskiego w
ramach NATO – obrona zarówno kraju, jak i jego sojuszników – jest jednym z filarów
bezpieczeństwa Węgier. Do dalszych zamierzeń należą zadania dotyczące wzajemnej
pomocy w oparciu o postanowienia Traktatu Lizbońskiego UE oraz zadania wojskowe
klauzul solidarności.
38. Udział w operacjach międzynarodowych oznacza szeroko zakrojone zadania, którym
– chociażby w perspektywach strategicznych – musimy podołać. Na podstawie
dotyczącego tej kwestii poziomu ambicji Węgry są gotowe i zdolne do
zakwaterowania jednocześnie tysiąca osób podczas operacji międzynarodowych.
39. Powinniśmy wziąć aktywny udział w międzynarodowej kontroli zbrojeń oraz innych
działaniach służących umocnieniu zaufania i bezpieczeństwa. Musimy dołożyć
wszelkich starań w celu zapobieżenia rozprzestrzenianiu się broni tradycyjnej, broni
masowego rażenia oraz jej nośników.
C. Cechy oczekiwanego zaangażowania sił zbrojnych
40. Siły zbrojne mogą podejmować działania w całej gamie ewentualnego przeznaczenia
począwszy od operacji niskiej intensywności po operacje wysokiej intensywności.
Pomimo tego, iż Węgierskie Siły Zbrojne biorą obecnie udział w międzynarodowych
7
operacjach niskiej intensywności, w perspektywie średnioterminowej muszą być w
stanie wykonywać również operacje wysokiej intensywności.
41. Węgierskie Siły Zbrojne są zaangażowane głównie w operacjach reagowania
kryzysowego, częstokroć w miejscach położonych w znacznej odległości od Węgier,
w skrajnych warunkach naturalnych i klimatycznych, na trudnym terenie, gdzie w
nieznacznym stopniu można liczyć lub w ogóle nie można liczyć na wsparcie państwa
przyjmującego. W toku reagowania kryzysowego niezbędne jest prowadzenie działań
na bazie sieci, wywiad i rozpoznanie, broń precyzyjna i nowoczesne instrumenty
techniczne, współpraca cywilno-wojskowa, wojna psychologiczna oraz szerokie
zaangażowanie sił specjalnego przeznaczenia. Do reagowania kryzysowego dochodzi
zazwyczaj w takich słabych, nieumiejących sprostać podstawowym zadaniom
państwach, gdzie należy zapewnić i utrzymać bezpieczeństwo zmagając się z
półwojskowymi, nieregularnymi organizacjami, rebeliantami, uzbrojonymi
ugrupowaniami, międzynarodowymi ugrupowaniami najemników i terrorystów.
42. Miejsce armii masowych zajęły siły zbrojne złożone z niewielkich oddziałów
doskonale wyszkolonych, sprawnie działających żołnierzy. Zamiast na szerokich
liniach frontowych trzeba podjąć walkę z trudnym do rozpoznania wrogiem często na
terenach zamieszkanych i zabudowanych, w środowisku cywilnej ludności i
infrastruktury.
43. Coraz częściej okazuje się konieczne zaangażowanie sił wojskowych w celu
międzynarodowego niesienia pomocy humanitarnej. Kryzysy nie mogą być
likwidowane wyłącznie siłą wojskową, ich rozwiązywanie wymaga złożonych
wysiłków oraz współpracy cywilnej i wojskowej, ze szczególnym uwzględnieniem
wzajemnej zależności specjalistów wojskowych i cywilnych działających na tym
samym terenie operacyjnym. Działań woskowych i cywilnych nie można
rozgraniczyć. Na terenie operacyjnym obecne są nie tylko podmioty państwowe, ale
także w określony sposób obecne są podmioty pozapaństwowe.
44. Wykorzystując przewagę technologiczną, którą dysponujemy wraz z naszymi
sojusznikami bezpośredni kontakt fizyczny pomiędzy siłami zbrojnymi zostanie
zwykle poprzedzony atakiem dokonanym przy pomocy instrumentów bez udziału
człowieka w celu pokonania prawdopodobnego oporu.
45. Do operacji lądowych sił zbrojnych dochodzi wówczas, kiedy wchodzą one w
bezpośredni kontakt z przeciwnikiem przeważnie w formie nieregularnego
ugrupowania, jego cywilnym otoczeniem oraz innymi uczestnikami reagowania
kryzysowego w celu uzyskania poparcia dla osiągnięcia pożądanych celów
politycznych.
46. Wspieranie celów politycznych środkami wojskowymi wymaga zastosowania różnego
rodzaju, niekiedy zaś wszystkich form działalności wojskowej. Żołnierze w każdym
przypadku powinni przyczyniać się do osiągnięcia pożądanych celów politycznych
działając na tym właśnie wielopodmiotowym terenie.
47. Podczas uczestnictwa w operacjach międzynarodowych zadaniem sił zbrojnych nie
jest wyłącznie stworzenie bezpiecznych warunków odbudowy i zwalczanie
działalności uzbrojonych rebeliantów, lecz w razie potrzeby biorą one udział w
odbudowie aż do osiągnięcia stabilizacji. Jeżeli na terenie operacyjnym działają także
cywilne organizacje rządowe i pozarządowe, nieodłącznym warunkiem sukcesu jest
ich ścisła współpraca w interesie globalnego podejścia.
48. Siły zbrojne są angażowane najczęściej w państwach o odrębnej kulturze, z
podziałami społecznymi, zacofaną infrastrukturą i organizacją państwową. Szczególne
znaczenie ma odpowiednie szkolenie i przygotowanie do czekających na żołnierzy
8
warunkach. W trakcie takiego szkolenia należy zwrócić szczególną uwagę na
zapoznanie z warunkami kulturowymi i politycznymi danej strefy.
49. W wyniku zmian zachodzących w globalnym środowisku bezpieczeństwa wzrasta rola
wywiadu i kontrwywiadu, a w często zmieniających się warunkach bezpieczeństwa
wzrasta zapotrzebowanie na dokładne i aktualne informacje i oceny.
50. Charakterystyczne dla minionego dziesięciolecia zwiększone tempo operacyjne oraz
zaangażowanie operacyjne ulegnie prawdopodobnie obniżeniu, ale w dalszym ciągu
będzie znaczne. Udział w operacjach wymaga od kompetentnych dowódców
szybkiego podejmowania decyzji.
51. Z powodu szybkiego przepływu informacji i systemów internetowych coraz bardziej
skraca się czas i pole działania do podjęcia decyzji: ustępując naciskowi opinii
publicznej częstokroć bez gruntownego przygotowania poszczególne rządy zmuszone
są podejmować decyzje odnośnie wszczęcia akcji wojskowych o celu humanitarnym
lub ich zakończenia. Ze względu na to, że społeczeństwo stawia wysokie moralne
wymagania odnośnie sposobu wykonania takich operacji, od sił wojskowych oczekuje
się wykonania zadania z dużą precyzją, z możliwie jak najmniejszą liczbą ofiar w
ludności cywilnej i jak najmniejszymi stratami własnymi. Za pośrednictwem mediów
działalność operacyjna może nabierać w sposób bezpośredni i natychmiastowy
znaczenia strategicznego i politycznego. Z tego też powodu dowódcy jednostek oraz
poszczególni żołnierze powinni w trakcie działalności operacyjnej postępować ze
szczególną rozwagą.
52. Ze względu na nowego rodzaju zagrożenia o charakterze asymetrycznym
niespowodowane interwencją zbrojną, niepociągające za sobą bezpośrednio ofiar w
ludziach, lecz mogące spowodować ogromne szkody materialne i chaos rozszerzyło
się pojęcie wojny i ataku. Zależnie od zakresu szkód atak niemilitarny – pod
względem oceny – może równać się atakowi militarnemu. Takie zagrożenie stanowi w
pierwszym rzędzie wojna cybernetyczna, która pod względem potencjału
wyrządzonych szkód materialnych i zakłócenia porządku publicznego nie pozostaje w
tyle w porównaniu do broni klasycznej.
53. Wraz z rozwojem technologii pojawiają się lub stają się dostępne nowe zdolności,
systemy broni, przekształcając znane uprzednio ramy i charakter wojny.
D. Zasoby
54. Niekorzystna sytuacja gospodarcza istniejąca od 2008 roku wywarła niekorzystny
wpływ również na gospodarkę narodową, a co za tym idzie – na budżet centralny,
stając się powodem znacznych ograniczeń budżetu sił zbrojnych. Ta negatywna
tendencja stanowi szczególnie duże wyzwanie ze względu na to, iż zadania obronne
były niedofinansowane również w poprzednim okresie.
55. W celu zatrzymania i odwrócenia negatywnych tendencji rząd Węgier w uchwale
zobowiązał się do tego, że budżet Ministerstwa Obrony Narodowej w latach
budżetowych 2013-2015 otrzyma wsparcie budżetowe co najmniej na poziomie
odpowiadającym wartości nominalnej wsparcia budżetowego planowanego na rok
2012, zaś od roku budżetowego 2016 przez zwiększenie udziału procentowego PKB o
co najmniej 0,1 punktów procentowych kwota główna wsparcia na rok 2022 osiągnie
1,39% PKB, osiągając w przybliżeniu przeciętną europejskich państw NATO.
56. W interesie zrealizowania celów ujętych w Strategii, skierowanych szczególnie na
osiągnięcie zrównoważonego rozwoju sił zbrojnych należy dążyć do tego, aby w
budżecie obronnym już w perspektywie średnioterminowej osiągnąć proporcje
9
wydatków kadrowych, operacyjnych i przeznaczonych na rozwój w proporcji 40-3030 %.
57. W zagadnieniu dotyczącym działania Węgierskich Sił Zbrojnych poza zasobami
materialnymi krytycznego znaczenia nabiera kwestia będących do dyspozycji
zasobów ludzkich. Najwyższą wartością Węgierskich Sił Zbrojnych jest pełniący
szczególną służbę publiczną, odpowiednio przygotowany, zmotywowany i
zdeklarowany żołnierz. Jego utrzymanie i odpowiednie rezerwy zapewnia realizacja
celów sformułowanych w strategii kadrowej ministerstwa i planowe działanie
podsystemów kadrowych.
58. Wobec obecnych złożonych wyzwań militarnych sukces mogą odnieść tylko takie siły
zbrojne, których kadry biorą udział w kształceniu i szkoleniu najwyższej jakości,
dysponują odpowiednią odpornością fizyczną i psychiczną, są w stanie wykonywać
pracę w środowisku międzynarodowym na szczególnie wysokim poziomie oraz w
toku wykonywania zadań wykazuje się odpowiednią motywacją i zdeklarowaniem. W
tym celu niezbędne jest prowadzenie przygotowującego do wykonywania zadań,
odpowiadającego współczesnym wymaganiom kształcenia średniego i wyższego
stopnia, kursów, szkoleń, ćwiczeń oraz systemu rekrutacyjno-selekcyjnego w celu
właściwego doboru dowódców. Zmodernizowany system szkolenia oficerów mający
na celu kształcenie dowódców oraz podlegające mu szkolenie podoficerów powinno
zapewnić warunki przemieszczania się wewnątrz służby publicznej.
59. Dzięki członkostwu Węgier w NATO i UE w kadrze Węgierskich Sił Zbrojnych coraz
bardziej zwiększa się udział osób dysponujących znacznym doświadczeniem
międzynarodowym. W toku modernizacji Węgierskich Sił Zbrojnych
fundamentalnego znaczenia nabiera wykorzystanie wiedzy i doświadczenia
uzyskanego na polu międzynarodowym.
60. Poprzez utworzenie systemu ochotniczych sił rezerwowych przyczynimy się do
wzrostu zdolności wojskowych Węgierskich Sił Zbrojnych oraz umocnienia idei
patriotyzmu. System rezerwy powinien być w stanie zwerbować z rynku pracy
obywateli dysponujących fachowym wykształceniem, zdeklarowanych i
zmotywowanych, którzy na wezwanie podejmą się działania na rzecz ojczyzny oraz
zapewnić pozostanie w kadrach ochotniczej rezerwy Węgierskich Sił Zbrojnych.
IV. Zadania Węgierskich Sił Zbrojnych
61. Podstawowym zadaniem Węgierskich Sił Zbrojnych jest zbrojna obrona samodzielnie bądź w ramach sojuszu – niepodległości, terytorium, przestrzeni
powietrznej, ludności i dóbr materialnych Węgier przed atakiem zewnętrznym. W tym
celu niezbędne jest odczuwanie zagrożeń militarnych dotyczących Węgier
bezpośrednio lub pośrednio, wykształcenie odpowiedniej zdolności odstraszania, a w
razie potrzeby obrony przed zagrożeniem militarnym.
62. W związku z wypełnianiem podstawowych funkcji ważnym zadaniem jest
zorganizowanie i zapewnienie wsparcia przez państwo-gospodarza na rzecz
sojuszniczych sił zbrojnych. Kolejnym istotnym zadaniem Węgierskich Sił Zbrojnych
jest zapobieżenie używania cywilnych statków powietrznych w celach militarnych.
63. Na Węgrzech spoczywa odpowiedzialność wypływająca z członkostwa ONZ, NATO,
UE oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) oraz
sojuszniczych i innych międzynarodowych obowiązków – szczególnie zadań obrony
zbiorowej, reagowania kryzysowego, humanitarnych oraz zadania umacniające
zaufanie i bezpieczeństwo, w których kluczową rolę odgrywają Węgierskie Siły
Zbrojne. Spełnianie międzynarodowych obowiązków przyczynia się do umocnienia
10
międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa – a tym samym do umocnienia
bezpieczeństwa Węgier, a jednocześnie zwiększa międzynarodowy autorytet państwa.
64. Węgierskie Siły Zbrojne współdziałają w przypadku katastrof przyrodniczych i
przemysłowych, przy usuwaniu ich następstw, w humanitarnych akcjach zarządzania
kryzysowego, a w razie potrzeby wspomagają władze cywilne. Pełnią zadania
saperskie oraz inne, wymagające wojskowej wiedzy fachowej i specjalnych
instrumentów, ponadto zapewniają ochronę i obronę wyznaczonych obiektów
infrastruktury.
65. Węgierskie Siły Zbrojne zabezpieczają także utrzymywanie międzynarodowych
kontaktów wojskowych, ochronę i obronę Świętej Korony, biorą udział w
państwowych zadaniach protokolarnych – związanych między innymi z Pałacem
Aleksandra, współdziałają w zachowaniu tradycji wojskowej oraz wykonywaniu przez
państwo zadań tworzenia rezerw i pracy publicznej.
66. W celu spełniania swych zadań Węgierskie Siły Zbrojne są przygotowane do
wykonywania działań wojennych, reagowania kryzysowego oraz działań w okresie
pokoju.
V. Zdolności
67. Węgierskie Siły Zbrojne powinny stać się siłą spełniającą współczesne wymagania,
odnowioną pod względem nastawienia i techniki wojskowej, dobrze zorganizowaną,
szanującą i dbającą o pielęgnowanie tradycji narodowych, skutecznie działającą tak
samodzielnie, jak i w ramach sojuszniczych, umacniającą swe zdolności systemem
rezerwy. W celu wykonywania zadań wewnętrznych i międzynarodowych powinny
dysponować w równym stopniu taką nowocześnie wyposażoną i wyszkoloną,
dysponującą doświadczeniami operacyjnymi i bojowymi kadrą oraz skutecznymi,
efektywnie stosowanymi, mobilnymi i zrównoważonymi zdolnościami, które
umożliwiają obronę terytorium i suwerenności państwa przyczyniając się w sposób
istotny do obrony zbiorowej prowadzonej w ramach NATO, a także operacji
wykonywanych na podstawie umów NATO, UE, ONZ, OBWE i innych umów dwu- i
wielostronnych.
A. Główne aspekty rozwoju zdolności
68. Kierunki rozwoju i zasady działania Węgierskich Sił Zbrojnych, w celu wykonywania
zadań określonych w Ustawie Zasadniczej oraz wypływających z międzynarodowych
zobowiązań należy określić biorąc pod uwagę środowisko działania i harmonizując je
z naszymi sojusznikami.
69. Węgierskie Siły Zbrojne powinny stać się taką opierającą się na zdolnościach siłą
wojskową, która jest w stanie skutecznie współdziałać z sojusznikami, i w której
strukturze znaleźć można wszystkie niezbędne do zbrojnej obrony państwa
ugrupowania bojowe i zdolności co najmniej na poziomie zdolności podstawowych.
70. W przypadku ewentualnego pogorszenia się sytuacji środowiska bezpieczeństwa,
biorąc pod uwagę nasze członkostwo w sojuszu, powinniśmy być w stanie dokonać
rozwoju podstawowych zdolności niezbędnych do zbrojnej obrony państwa z
wykorzystaniem zasobów zapewnionych przez gospodarkę narodową.
71. Rozwój zdolności Węgierskich Sił Zbrojnych należy zaplanować i zrealizować w
ramach Systemu Planowania Obronnego MON, biorąc pod uwagę cykl planowania
NATO i proces rozwoju zdolności UE.
11
B. Wytyczne rozwoju zdolności
72. W wyniku rozwoju zdolności w perspektywie średnio- i długoterminowej, biorąc pod
uwagę będące do dyspozycji zasoby, należy stworzyć siły zbrojne spełniające
następujące warunki:
a) w ramach systemu obrony zbiorowej NATO potrafi obronić państwo i jest w
stanie – w zależności od rozmiarów agresji – zbrojnie bronić państwa do czasu
przybycia sił sojuszniczych;
b) jest w stanie spełnić zadania wojskowe narodowego wsparcia sił sojuszniczych;
c) odpowiednio do podjętych przez Węgry zobowiązań przyczynia się do obrony
zbiorowej;
d) przyczynia się do działalności operacyjnej i rozwoju zdolności zarządzania
kryzysowego UE w ramach OBWE;
e) jest w stanie wziąć udział w pełnym spektrum operacji od operacji
stabilizacyjnych o niskiej intensywności po operacje militarne o wysokiej
intensywności;
f) poprzez zachowanie i rozwój zdolności związanych z zarządzaniem kryzysowym
jest w stanie wziąć udział w działaniach w przypadku katastrof przyrodniczych i
przemysłowych oraz likwidacji szkód;
g) potrafi współpracować z władzami i organizacjami cywilnymi, organami
rządowymi i pozarządowymi, organizacjami międzynarodowymi na terenach
operacyjnych tak w środowisku krajowym, jak i międzynarodowym;
h) aktywnie bierze udział w działalności transformacyjnej NATO i adaptuje jej
wyniki;
i) Opracowuje uzyskane doświadczenia, dzieli się nimi i wykorzystuje je w toku
przygotowania, szkolenia i zastosowania.
73. W celu skutecznego sprostania wyzwaniom najważniejszymi cechami sił zbrojnych
powinny być szybka reakcja, felksybilność, umiejętność przeżycia i zdolność do
współpracy. W celu pomyślnego wykonania zarówno zobowiązań obrony zbiorowej,
jak i międzynarodowych operacji należy umacniać zdolność przystosowania się
Węgierskich Sił Zbrojnych – ich mobilności i zrównoważonego rozwoju – w pełnym
zakresie operacji.
74. Zbrojna obrona państwa wymaga, aby Węgierskie Siły Zbrojne dysponowały
podstawowymi gatunkami broni wycofanej w toku wcześniejszych restrukturyzacji,
lecz ze względu na pełnienie zadań mającymi kluczowe znaczenie.
75. W skałd Węgierskich Sił Zbrojnych wchodzą siły lądowe i powietrzne, a w tym
jednostki bojowe, wsparcia bojowego i zabezpieczenia bojowego oraz jednostki
prowadzące pozostałą działalność profesjonalną. Zdolności i jednostki należy
utrzymywać w ramach sił połączonych w tym celu, aby Węgierskie Siły Zbrojne były
w stanie przeprowadzać operacje na poziomie wojsk połączonych zarówno
samodzielnie, jak i współdziałając z siłami sojuszniczymi.
76. Integralną częścią Węgierskich Sił Zbrojnych jest system ochotniczych sił
rezerwowych, który w okresie pokoju odciąża i uzupełnia aktywne elementy sił
zbrojnych w zakresie zadań określonych w przepisach prawnych.
77. W celu prognozowania kryzysów, pozyskania informacji niezbędnych do prowadzenia
operacji wojskowych, ich analizy i oceny oraz zapewnienia bezpieczeństwa żołnierzy
pełniących służbę w rejonach objętych kryzysem szczególnie ważna jest skuteczna
działalność Wojskowej Służby Bezpieczeństwa Narodowego. W toku pełnienia swych
zadań Służba musi być umieć współpracować z organami Ministerstwa Obrony
Narodowej i Węgierskich Sił Zbrojnych, krajowymi służbami towarzyszącymi, NATO
12
i grupami wywiadu i kontrwywiadu UE oraz na zasadzie wzajemności z
zagranicznymi służbami bezpieczeństwa narodowego.
78. W toku działalności w ramach bezpieczeństwa narodowego należy zwrócić szczególną
uwagę na rozwój metod i instrumentów uzyskiwania informacji i oceny, stosowanie
nowych i innowacyjnych procedur oraz na wykorzystanie najnowszych wyników
badań i doświadczeń naukowych do celów wywiadu i kontrwywiadu.
79. Należy dalej umacniać zdolność natychmiastowego i szybkiego reagowania na
poziomie narodowym na wydarzenia zachodzące bez uprzedzenia, nieoczekiwanie. Na
poziomie sojuszniczym ważnymi tego typu środkami są Siły Odpowiedzi NATO oraz
grupy bojowe UE.
80. Nieodzownym warunkiem skutecznego działania Węgierskich Sił Zbrojnych jest
stabilna, a jednocześnie zdolna do przystosowywania organizacja i dowództwo
operatywne, zdolność jednostek i podjednostek do samodzielnego działania oraz
możliwość integracji i modułowość elementów struktury.
81. Węgierskie Siły Zbrojne muszą być zdolne do wzięcia udziału w pełnym spektrum
operacji. Część tego zagadnienia stanowi umiejętność współpracy i utrzymywania
kontaktów z międzynarodowymi organizacjami rządowymi i pozarządowymi oraz
władzami i ludnością lokalną. Muszą też dysponować zdolnościami niezbędnymi do
pełnienia zadań szkoleniowych i mentoringu na terenach operacyjnych.
82. Jednym z celów Węgierskich Sił Zbrojnych jest stworzenie warunków
sieciocentrycznych działań bojowych. Jago część tego należy wzmocnić obronę
cybernetyczną Węgierskich Sił Zbrojnych, do czego niezbędne jest opracowanie
koncepcjonalnie ugruntowanych regulacji, nabycie nowoczesnych instrumentów oraz
odpowiednie przygotowanie i wyszkolenie kadry.
83. Wzrost znaczenia kształtujących opinię publiczną środków masowego przekazu
wymaga rozwoju zdolności komunikacyjnych Węgierskich Sił Zbrojnych.
C. Wytyczne realizacji
84. Zdecydowanemu dążeniu do rozwoju Węgierskich Sił Zbrojnych tylko w
perspektywie średnioterminowej towarzyszyć będzie wzrost będących do dyspozycji
środków materialnych. W interesie rozwiązania wynikających z tego problemów
szczególne znaczenie ma zwiększenie efektywności. W ramach tego niezbędne jest
dokładne ustalenie priorytetów, ścisła współpraca pomiędzy organizacjami, wolne od
biurokracji działanie, planowanie na podstawie zadań, konsekwentna, lecz
jednocześnie elastyczna realizacja, podatność na nowe zadania i nowatorskie
podejście.
85. Ograniczone zasoby materialne umożliwiają wyłącznie stopniowy postęp w realizacji
naszych celów rozwoju zdolności. Z powodu braku zasobów konieczne jest
realizowanie rozwoju zgodnie z harmonogramem i w sposób uszeregowany.
86. Niezbędne jest efektywne wykorzystanie zasobów ludzkich, świadome
eksploatowanie możliwości kadry, korygowanie proporcji stopni wojskowych i kadry,
racjonalizowanie struktury wojskowej, struktura konieczna do działalności urzędowej
oraz dalsza racjonalizacja zaopatrzenia w technikę wojskową i inne instrumenty,
zachowanie zdolności bojowej używanego obecnie wyposażenia i wykorzystanie
możliwości współpracy wielonarodowej.
87. Rozwój dotyczący wyposażenia wojskowego powinien być planowany w zależności
od będących do dyspozycji zasobów przy ich celowym wykorzystaniu. W rozwoju
zdolności należy szczególnie korzystać z programów NATO, UE, regionalnych oraz
programów dwustronnych. Szczególną uwagę należy zwrócić na wykrycie i
13
wykorzystanie potencjału gospodarki narodowej i krajowego przemysłu
zbrojeniowego.
88. Dla Węgier olbrzymie znaczenie ma umocnienie współpracy pomiędzy NATO a UE,
zniwelowanie zbędnego paralelizmu. Przynależność do NATO i UE stwarza
możliwości do wykształcenia przy pomocy sojuszników i partnerów naszej ojczyzny
takich, brakujących także na szczeblu międzynarodowym zdolności zgodnych z
priorytetem rozwoju zdolności, których same nie byłyby w stanie uzyskać lub
utrzymać. Mając na względzie efektywność pod względem kosztów należy
wykorzystać możliwości rozwoju i podziału zdolności obronnych w międzynarodowej
współpracy. Warto się przy tym opierać na regionalnej współpracy obronnej i
wojskowej, między innymi na współpracy z Czwórką Wyszehradzką i innymi
partnerami środkowoeuropejskimi.
89. Węgierskie Siły Zbrojne powinny kłaść coraz większy nacisk na zoptymalizowanie
zużycia energii, stosowanie odnawialnych źródeł energii, względnie technologii
przyjaznych środowisku i tanich.
VI. Postanowienia końcowe
90. Biorąc pod uwagę kierunki działania sformułowane w Strategii należy opracować
wytyczne i regulacje planowania Ministerstwa Obrony Narodowej oraz niższego
poziomu strategii, wytyczne, doktryny, regulaminy i plany Węgierskich Sił Zbrojnych.
91. Strategia na podstawie rozporządzenia rządowego nr 38/2012. (III. 12.) O
strategicznym kierowaniu rządowym klasyfikowana jest, jako Koncepcja
Długoterminowa. Śledzenie, ocena i weryfikacja Strategii odbywa się w sposób ujęty
w rozporządzeniu, za jej wykonanie i weryfikację odpowiedzialny jest minister obrony
narodowej. Jeżeli w środowisku bezpieczeństwa Węgier, w zakresie określonych z
góry w Strategii zasobów materialnych, lub innych czynnikach wpływających w
znacznej mierze na bezpieczeństwo Węgier zajdą istotne zmiany, weryfikacji należy
dokonać w jak najkrótszym czasie.
Ministerstwo Obrony Narodowej
www.hm.gov.hu
http://www.kormany.hu/hu/honvedelmi-miniszterium
Honvedelem.hu
www.honvedelem.hu
Węgierskie Siły Zbrojne na Facebooku
https://www.facebook.com/magyarhonvedseg
14
Węgierskie Siły Zbrojne na Youtube-ie
http://www.youtube.com/user/amagyarhonvedseg
15