docpobierz - E-Autonaprawa
download 
Reklamacja Transkrypt
pobierz - E-Autonaprawa
Autonaprawa ISSN 1897-3280 www.e-autonaprawa.pl MIESIĘCZNIK BRANŻOWY Fot. Sachs Recykling wyeksploatowanych samochodów to w Polsce nadal kwestia nie do końca rozwiązana, a jest ona tym bardziej poważna, im więcej mamy w ogólnej strukturze taboru pojazdów w znacznym stopniu wyeksploatowanych. Powinno już wprawdzie działać odpowiednie prawo, gdyż 20 stycznia 2005 roku dokonano implementacji unijnej dyrektywy 2000/53/WE, przyjmując ustawę o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Wciąż jednak brakuje świadomości, że tylko specjalistyczny demontaż pozwala uniknąć zagrożenia dla ludzi i środowiska oraz umożliwia skuteczne odzyskiwanie surowców wtórnych. str. 32 MAJ 2010 Gościnnie na naszych łamach: Bogusław Glac ogrzewanie panelami endotermicznymi Bogusław Glac, Arkadiusz Lorkowski, Bogusław Raatz, Toni Seidel blacharskie systemy pomiarowe i naprawcze Adam Karpiński rozwój programu Motointegrator Witold Kmieciak wymiana dwumasowego koła zamachowego Jarosław Malinowski kryteria oceny narzędzi ręcznych Grzegorz Marat wymiana okładzin hamulcowych Agnieszka Przymusińska czujnik amoniaku Piotr Pyrka kontrola sworzni kulowych OD REDAKCJI | 3 Sprawcy Fot. Archiwum Użytkownicy satelitarnych systemów nawigacyjnych są na różne sposoby instruowani i ostrzegani, by udzielanych przez nie informacji nie traktować z pełnym zaufaniem. Na internetowych forach wciąż pojawiają się podawane ku przestrodze opisy nieprawdopodobnych wręcz wydarzeń, będących udziałem bezkrytycznych realizatorów zaleceń płynących z głośników tego rodzaju urządzeń. Ktoś (podobno) na przejeździe kolejowym skręcił na tory i po pewnym czasie (!) zderzył się czołowo z pociągiem, inny zjechał do rzeki, omijając most, albo spowodował autostradowy karambol, postępując zgodnie z komendą „natychmiast zawróć, jeśli to możliwe!”. Ponieważ bezpośredni sprawcy tego rodzaju incydentów są jednocześnie ofiarami, rzetelna ocena ich winy i umysłowej sprawności uchodzi za niestosowną. Zasługują najwyżej na międzynarodową nagrodę Darwina, przyznawaną pośmiertnie za uchronienie potomności przed dziedziczeniem tak niewydarzonych genów. Czy jednak różnią się oni tak bardzo od producentów nawigacyjnego sprzętu, umieszczających w jego oprogramowaniu wyświetlane każdorazowo ostrzegawcze preambuły i domagających się potwierdzenia ich odbioru? To przecież wydaje się prostą drogą do wyeliminowania swojej marki z rynku. Z treści tych komunikatów wynika bowiem, iż podawane informacje drogowe mają charakter jedynie informacyjny, a cała odpowiedzialność za bezpieczeństwo jazdy i przestrzeganie przepisów ruchu drogowego spoczywa na kierowcy. To oczywiste, że za skręcenie pod prąd w jednokierunkową ulicę mandat (w najlepszym wypadku) zapłaci kierowca, a nie satelita, lecz nie po to kupuje się nawigacyjne systemy, by częściej doświadczać kłopotów. Poza tym, jakie są granice owej orientacyjności? Czy mieszczą się w nich również istotne skądinąd różnice między jazdą w prawo, w lewo i na wprost? Dokładność działania wszelkich urządzeń technicznych obarczona jest zawsze pewnym dopuszczalnym błędem, ale nie ma potrzeby przypominać o tym przy każdej okazji. Nieznane są przypadki, by np. na skali prędkościomierza ktoś umieszczał oświadczenie, iż nie odpowiada za skutki jego błędnych wskazań. W praktyce jednak rzeczywiście samochodowe nawigatory mylą się znacznie częściej i głębiej niż jakiekolwiek pokładowe wskaźniki. Wynika to przede wszystkim ze złej jakości wykorzystywanych map. Wypróbowałem ich wiele, odnajdując we wszystkich pewien wspólny zasób ewidentnych dezinformacji, nakłaniających w tych samych miejscach do opuszczenia optymalnej i najszybszej trasy na rzecz znacznie gorszej, mniej bezpiecznej albo wręcz bezdroży! Nie wynikało to więc, bynajmniej, z nieaktualności lub niedostatecznej precyzji zapisów, bo mapy były pod tym względem różne. Po prostu wszystkie korzystały z tego samego fałszywego źródła. Z ciekawości nie ignorowałem wyraźnie błędnych podpowiedzi, lecz starałem się je wypełniać w miarę technicznych możliwości, myśląc przy tym o ewentualnych skutkach takiego postępowania w jakichś innych, nieznanych okolicach. Formalnie to „w razie czego” byłbym bezpośrednim i jedynym sprawcą doznanych niepowodzeń, ale solidne dochodzenie musiałoby ujawnić cały szereg anonimowych wcześniej współwinowajców. Autonaprawa www.e-autonaprawa.pl Sekretarz redakcji: Bogusława Krzczanowicz tel. 71 712 57 95 [email protected] Marketing i reklama: Marta Napiórkowska-Trzeciak tel. 71 712 57 97 [email protected] Aneta Sadłowska tel. 71 733 67 56 [email protected] Adres redakcji: pl. Nowy Targ 28/16, 50-141 Wrocław faks 71 343 35 41 [email protected] www.technotransfer.pl Redakcja: tel. 71 722 02 26 Stanisław Bortkiewicz [email protected] Szymon Ciach [email protected] Redaktor naczelny: Marian Kozłowski [email protected] Stali współpracownicy: Opracowanie graficzne i skład: Andrzej Kowalewski, Zenon Majkut, Taurus CD Leszek A. Stricker, Toni Seidel, KrzaQ tel. 71 712 57 98 Prenumerata: tel. 71 712 57 95 [email protected] Marian Kozłowski Wydawca: Wydawnictwo Technotransfer Druk i oprawa: Delta Wrocław Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk materiałów wyłącznie za zgodą redakcji. Materiałów niezamówio nych redakcja nie zwraca. Zastrzegamy sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Redakcja nie bierze odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń. Zdjęcia na okładce: Standox, AutaRuta.pl Autonaprawa | Maj 2010 4 | AKTUALNOŚCI | WYDARZENIA Spis treści AKTUALNOŚCI: Wydarzenia............................................... 4 Nowości rynkowe..................................... 44 MOTORYZACJA WCZORAJ, DZIŚ, JUTRO Wydarzenia WYDARZENIA | AKTUALNOŚCI | Sklep z akumulatorami Więcej na stronie: www.e-autonaprawa.pl Rynek transportowy według Goodyeara AMI–AMITEC–AMICOM 2010: I co dalej?................................................. 8 WYPOSAŻENIE WARSZTATÓW Można w nim nabyć akumu stępne ceny oraz szybką reali latory motocyklowe i samo zację zamówień. chodowe marki Varta, a także Przyjazny interfejs pozwa uzyskać niezbędne informacje la wszystkim użytkownikom techniczne dotyczące tych pro na sprawne poruszanie się po duktów. Firma Ravis, do której stronie. należy serwis, zapewnia przy www.ravis-akumulatory.pl 5 Hengst online Jak oceniać narzędzia?............................. 12 FORUM PROFESJONALISTÓW Blacharskie systemy pomiarowe i naprawcze............................ 14 PRAKTYKA WARSZTATOWA Obsługa urządzeń klimatyzacyjnych........... 18 Wymiana sprzęgła i dwumasowego . koła zamachowego................................... 22 Podręcznik mechaniki pojazdowej (cz. XVI): Przyrząd pomiarowy do DKZ..................... 28 Ogrzewanie panelami endotermicznymi...... 29 Kontrola sworzni kulowych........................ 36 Wymiana okładzin w hamulcach BPW........ 38 Nowy katalog filtrów firmy Jeśli to nie wystarcza, można Hengst jest już dostępny w sie skorzystać z bardziej szczegó ci. Pozwala on szybko i precy łowych kryteriów. Informacja zyjnie odnajdywać produkty o odnalezionej pozycji daje się przeznaczone do wielu marek wygenerować w postaci pliku ry w drugiej połowie tegoż roku opony 22.5”, stosowane głów i modeli samochodów. System pdf. Użytkownicy zarejestro transportowych w Polsce spa niemal automatycznie odwró nie w transporcie międzynarodo od razu po wejściu na stronę wani mają prawo do pobrania dła o ponad 30%, lecz spadek ciła te trendy. W konsekwencji wym, utrzymał się na wysokim Czujnik amoniaku optymalizuje . emisję NOX. ............................................ 26 ten był niższy od notowanego zakupy opon do samochodów poziomie z lat wcześniejszych. w innych krajach europejskich. ciężarowych wzrosły wówczas Pozytywnym symptomem jest KONSTRUKCJE Układy przeniesienia napędu (cz. II)........... 30 Przewoźnicy, szukając oszczęd już o ponad 9% w stosunku do również pięcioprocentowy wzrost ności, ograniczali m.in. zakupy analogicznego okresu roku po sprzedaży opon do pojazdów ko EKONOMIA, BIZNES, MARKETING ogumienia. Poprawa koniunktu przedniego. Przy tym popyt na munikacji miejskiej. Podczas tegorocznego Motor w dwu kategoriach: transport rowy do 12 ton), Dariusz Se Show na Międzynarodowych lokalny (zwycięzca: Ireneusz rafiński z Dusznik (ciągnik sio Targach w Poznaniu odbyły Tausz z Piły) i transport tury dłowy z naczepą), Arkadiusz się Mistrzostwa Polski Kie styczny (zwycięzca: Andrzej Wieczorek z Kędzierzyna Koźla rowców Autobusów oraz eli Łabęcki z Warszawy). W zawo (samochód ciężarowy z przy Złomowanie w szarej strefie....................... 32 Ewolucyjny rozwój Motointegratora............. 40 ZENNOWACJE Nadal o amortyzatorach............................ 42 Od redakcji.............................................. 50 SPIS REKLAM Quinton.................................................... 2 Actia Polska............................................... 5 SKF.......................................................... 7 CTS.......................................................... 8 Wichary Technologies................................. 9 Robert Bosch..................................... 11, 13 RoTec Polska........................................... 15 SNA Europe............................................ 17 Delphi.................................................... 19 GG Profits............................................... 21 Magneti Marelli........................................ 23 AD Polska............................................... 25 Johnson Controls Akumulatory................... 27 FBD....................................................... 29 Texa Poland............................................. 31 Multichem............................................... 33 Tenneco.................................................. 35 Hella...................................................... 37 WRC Multiozon........................................ 39 Asmet..................................................... 40 Schaeffler Polska...................................... 41 Wimad.................................................... 45 Techwar.................................................. 46 Launch Polska......................................... 47 ZF Trading............................................... 47 Febi........................................................ 47 Ekolab.................................................... 49 Kyb Europe............................................. 51 Lotos...................................................... 52 wyszu kompletnego katalogu. Serwis kiwania i po wyborze jednej online jest aktualizowany co z opcji umożliwia dokładne 24 godziny. opisanie poszukiwanego filtra. www.hengst-catalog.com wyświetla kategorie Motor Show 2010 minacje do Mistrzostw Świata dach samochodów ciężarowych czepą), Przemysław Kulczyński Zawodowych Kierowców Sa zwyciężyli w poszczególnych z Poznania (furgon). Wszystkie mochodów Ciężarowych. Kie kategoriach: Dariusz Sobczak startujące pojazdy były wypo rowcy autobusów rywalizowali z Krakowa (samochód cięża sażone w opony Michelin. Inwestycja firmy Bosch mikromechaniczne stosowane w samochodach, obiektach budowlanych, a także przed miotach codziennego użytku (telefony komórkowe, laptopy, konsole do gier). W motory zacji wykorzystuje się je m.in. w sterownikach silników spa linowych i przekładni, w elek tronicznym systemie ESP, systemach poduszek powietrz W obecności prezydenta Nie nowej fabryki Boscha w Reu nych oraz układach nokto miec, prof. dra Horsta Köhlera, tlingen. Produkowane w niej wizyjnych i wspomagających dokonano uroczystego otwarcia będą półprzewodniki i układy parkowanie. Autonaprawa | Maj 2010 Fot. Bosch, Goodyear TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU Fot. Hengst, Ravis W 2009 r. sprzedaż usług Autonaprawa | Maj 2010 6 | AKTUALNOŚCI | WYDARZENIA „Strefa Mechatroniki” Mobilny Serwis Euromaster W skład Inter Cars wraz z firmą BETiS niezależnie od ich statusu pra z Radomia uczestniczy w eli cowniczego. Spotkania będą tarnym projekcie szkolenio się odbywać aż do 2011 roku. wym, związanym z diagnosty Udział w nich pozwala na zdo ką i naprawą nowoczesnych bycie i poszerzanie wiedzy systemów mechatroniki samo z zakresu: chodowej. Szkolenia te korzy • budowy i diagnostyki nowo stają z dofinansowania Euro czesnych systemów stero pejskiego Funduszu Społeczne • danych specyficznych dla kosztów uczestnictwa, co dla poszczególnych układów, minimalnej liczby 8 wybra • programowania i kodowa 620,80 zł. Każdy warsztat może wydelegować 2 osoby, Euromaster nym dla klienta miejscu i cza sie, działające w 12 krajach euro w pracy pojazdu (postój cię wykorzystując przerwy pejskich. W Polsce jest ich 24 żarówki w bazie firmy, załadu i dysponują 17 samochodami nek). Wyposażeniem serwisu serwisowymi. są m.in.: montażownica, wy Mobilny serwis świadczy ważarka, podnośniki, przyrząd usługi naprawy i wymiany do rowkowania bieżników, in opon ciężarowych w dogod flator i klucze pneumatyczne. Jubileusz London Eye wania, go. Słuchacz ponosi tylko 20% nych tematów stanowi kwotę sieci wchodzą serwisy typu fast-fit, nia wariantów, • sieci transmisji danych CAN, LIN, MOST. Ranking kolorów według Standoxa Już od dziesięciu lat Koło Mi Pierwsze z nich, o zewnętrz lenijne, zwane „londyńskim nej średnicy 2,66 metra i wa okiem” (London Eye), kręci się dze 6,3 tony, jest osadzone na brzegu Tamizy na łożyskach sztywno na wale. Drugie, o ze tocznych marki FAG. wnętrznej średnicy 2,62 me Cały ten, ważący około tra i wadze 5,2 tony, łączy się 1.500 ton obiekt, obraca się z wałem przesuwnie, by kom dzięki dwóm dwurzędowym, pensować jego rozszerzalność promieniowo-sferycznym ło cieplną. Oprócz tego w mecha żyskom rolkowym. Tworzą one nizmie London Eye znalazły łożyskowanie piasty koła wido zastosowanie duże sferyczne kowego. łożyska ślizgowe marki Elges. Specjaliści Standoxa przeana lory odeszły w zapomnienie. lizowali samochodowe trendy Nadal często pojawiało się kolorystyczne zaobserwowane srebro, ale w odcieniach coraz przez nich na ekspozycjach: bliższych szarości, a na salonie Firma Magneti Marelli zapra go zestawu narzędzi do bada Detroit Auto Show 2010, Es w Genewie takich właśnie po sza mechaników i diagnostów nia i napraw klimatyzacji. Daje sen Motor Show i IAA Frank jazdów było nawet najwięcej. do Katowic na jednodniowe to możliowść symulacji usterek furt. tych Wyraźną tendencją jest także szkolenia techniczne z zakresu elektronicznych i termodyna imprezach dominowały samo stosowanie matowego lakieru obsługi i naprawy układów kli micznych w układach. chody białe. Popularna była bezbarwnego, zwłaszcza przy matyzacji. również czysta czerwień lub czerni i bieli, choć również Zajęcia odbywać się będą leniu wynosi 350 zł. Najbliż czerwień 3-warstwowa. Nie i w wersjach sportowych z ak na specjalnym stanowisku ba sze terminy to 28 i 29 maja oznacza to jednak, że inne ko centami czerwonego i białego. dawczym z użyciem szerokie 2010 r. Autonaprawa | Maj 2010 wszystkich Koszt uczestnictwa w szko Fot. Inter Cars, Schaeffler, Standox Na Szkolenia Magneti Marelli 8 | MOTORYZACJA DZIŚ MOTORYZACJA DZIŚ | AMI–AMITEC–AMICOM 2010 9 cią wystawę o nazwie AMICOM, poświęconą w swych założeniach kompleksowej I co dalej? prezentacji technik telekomunikacyjnych i nawigacyjnych dla pojazdów mechanicznych. Wszystkie razem nie zdołały jednak wypełnić całkowicie pięciu zatłoczonych zwykle ekspozycyjnych hal. Nie można mieć o to pretensji do organizatorów. Oni, jak zawsze, nie szczędzili energii dla pozyskania maksymalnej liczby wystawców i zwiedzających, a potem swe powinności wypełniali wzorowo, lecz efekt przecież w głównej mierze zależy od rynkowych trendów i kontekstów, które są Wartość emisji CO2 to nowe narzędzie marketingowe Kupić – nie kupić, pomarzyć można Elektryczny samochód sportowy elektryzuje tylko wtajemiczonych Anatomia hybrydowej Toyoty Prius prezentowana przez niemieckiego dealera ostatnio dla wielkich międzynarodowych targów zdecydowanie niekorzystne. W oficjalnym, dość szczątkowym zresztą, sprawozdaniu zamieszczonym na internetowych stronach Leipziger Messe GmbH jest mowa o 12-procentowym w stosunku do roku poprzedniego wzroście liczby zwiedzających, o 465 wystawcach z 17 państw i najważniejszych premierach na targach AMI. Informacje te trudno kwestionować, ale liczba wystawców nie przekłada się na ich rangę, państw sama Unia Europejska liczy więcej, a premiery, choć w Lipsku „naj- Jubileuszowa, 20. edycji Między narodowych Targów Samochodo wych w Lipsku stała się okazją zarówno do wspomnieniowych refleksji, jak i uzasadnionych obaw o przyszłość wszystkich tego rodzaju imprez Nie da się ukryć, że w porównaniu z ubie- ważniejsze”, nie były ani liczne, ani szcze- głymi latami, a zwłaszcza z końcówką gólnie istotne. Do zamieszczonych w tym zeszłego wieku, tym razem we wspania- samym miejscu okolicznościowych ko- łych lipskich obiektach targowych wszyst- mentarzy targowych notabli nawiązywać ko prezentowało się znacznie skromniej byłoby nie fair, gdyż wyglądają na formu- i mniej interesująco, próby kontynuowa- łowane w panicznej potrzebie i w związku była nieobecność znacznej części wiodą- nie niemieckiej i wschodnioeuropejskiej A1 po swej genewskiej premierze, choć nia dawnych dobrych tradycji dawały z tym bez namysłu. cych światowych, a nawet europejskich publiczności świeżych jeszcze nowości podobnym transferom powinien sprzyjać samochodowych zaś efekty wręcz anachroniczne. Oprócz „Światowe premiery” to konkretnie trzy również z Genewy, w tym także tych projektowa- brak frankfurckiego salonu w tegorocznym samochodowego salonu AMI i targów nowe wersje znanych skądinąd modeli: znacznie skromniejszy niż dawniej cha- marek, jak nych i produkowanych w Niemczech. targowym kalendarzu. techniki motoryzacyjnej AMITEC zorgani- BMW serii 5 Touring, Volkswagena Touran rakter wszystkich firmowych ekspozycji. W tym roku na tej zasadzie trafiły do Lip- Można mieć nadzieję, że to tylko spra- zowano w tym roku po raz pierwszy trze- i Audi TT. Bardziej od nich zauważalna Było kiedyś dobrą tradycją AMI pokazywa- ska tylko nieliczne modele, w tym Audi wa kryzysu (który kiedyś minie) i związa- CENTRUM SZKOLENIA BLACHARSTWA SAMOCHODOWEGO ● Jedyne w Polsce centrum szkoleniowe kadry blacharskiej. ● Funkcjonuje od stycznia 2001 roku, korzystając z doświadczeń zagranicznych partnerów. C.T.S. sp. z o.o. Generalny Przedstawiciel w Polsce CAR-O-LINER ul. gen. Grota-Roweckiego 130a, 41-200 Sosnowiec tel. 032 291 77 35, tel. 032 290 78 51, faks 032 290 77 68 e-mail: [email protected]; www.car-o-liner.pl Autonaprawa | Maj 2010 Fot. archiwum profesjonalnym zapleczem dydaktyczno-technicznym i bazą hotelową. Fot. archiwum ● Dysponuje Autonaprawa | Maj 2010 10 | MOTORYZACJA DZIŚ pejskich. Ostatni, bo dopiero w tym roku, AMICOM. Wiele hałasu o nic? Przyszłość pokaże (jeśli nastąpi) wycofali się Polacy. Cóż, globalna gospodarka nie uznaje państwowych granic, więc nie potrzebuje też międzynarodowej kooperacji. Debiut targów AMICOM trzeba uznać za niezbyt udany. Wbrew bowiem zapowiedziom niewiele tam można było się dowiedzieć o współczesnym i przyszłym rozwoju samochodowych systemów nawigacyjnych lub telekomunikacyjnych. Ekspozycję zdominowały w planie wizualnym i, co gorsza, akustycznym – monstrualne systemy nagłaśniania pojazdów. Są to produkty przeznaczone wyłącznie dla tzw. niszowych odbiorców, a ci nie mają szczególnej potrzeby szukać obiektów swych fascynacji poza Internetem oraz nego z nim ogólnego spadku liczby samo- rii pamiętne wielkie i bardzo pod każdym specjalistycznymi sklepami i warsztatami chodowych premier, a także mniejszych względem atrakcyjne firmowe ekspozycje w najbliższej swej okolicy. Zwykłemu użyt- (przejściowo) funduszy przeznaczanych Boscha, Helli, Michelina i wielu, wielu kownikowi samochodu perspektywa prze- na promocję nowych modeli. Jednak innych. Wyszły z mody efektowne prezen- kształcenia całego jego wnętrza, włącznie w przypadku targów AMITEC liczyć na to tacje, monograficzne wystawy i prelekcje, z bagażnikiem, w pudło rezonansowe dla trudniej, gdyż zachodzące zmiany ich cha- gromadzące liczne audytoria motoryzacyj- kilkunastu albo nawet kilkudziesięciu gło- rakteru zdają się być nieodwracalne. nych profesjonalistów. śników wydaje się mało ponętna. Wielcy producenci samochodowych Minął też czas wspólnych stoisk zwa- Wszystkie poczynione tu obserwacje komponentów, materiałów eksploatacyj- nych narodowymi, czyli gromadzącymi prowadzą nieuchronnie do tytułowego nych i warsztatowego sprzętu nie pokazują wystawców z tych samych państw. Jesz- pytania: i co dalej? Przykład motoryza- się już tam w ogóle. Jedynie na zbiorczych cze do niedawna oglądało się w Lipsku cyjnych targów lipskich jest szczególnie stoiskach niemieckich firm dystrybucyj- całe sektory oferentów chińskich, tajwań- wdzięcznym polem do takich rozważań, nych. Zdecydowanie przeszły już do histo- skich, tureckich i z krajów środkowoeuro- ponieważ w ich organizacji raczej nie widzi się szkodliwych błędów i zaniedbań ani przyjmowania jakichkolwiek ryzykownych koncepcji. Gdy ich kierownictwo sugeruje, iż jakaś zmiana formuły lub przejście na cykl biennale wynika z jego samodzielnej decyzji, to tylko mężnie bierze na siebie odpowiedzialność za niezawinione kłopoty. Tymczasem formuła zmienia się sama, ewoluując nieuchronnie ku coraz bardziej lokalnej i kiermaszowej w istocie prezentacji ofert dealerów samochodowych marek Narodowe reprezentacje już tylko w celach dekoracyjnych Polski akcent – konferencja firmy Dekra dla polskich Mediów (AMI) i sieci zaopatrujących motoryzacyjne warsztaty (AMITEC). Tak dzieje się wszędzie w wielkich tradycyjnych targowych centrach poza jedynie Detroit i Genewą, a także frankfurcką Automechaniką w zakresie części zamiennych i warsztatowego sprzętu. Równocześnie powstaje i jakoś prosperuje wiele imprez nowych gu, bo taki jest obecnie optymalny model marketingowej Stoisko znanych producentóe sprzętu? SW należy do nielicznych wyjątków Autonaprawa | Maj 2010 Wiedza zawodowa? Czemu nie! Prelegent mówi - sala słucha współpracy globalnych producentów i międzynarodowych dystrybutorów z regionalnymi rynkami. n Fot. archiwum o znacznie mniejszym terytorialnym zasię- 12 | WYPOSAŻENIE WARSZTATU | NARZĘDZIA Jak oceniać narzędzia? obsługę śrub o łbach sześciokątnych, kwa- Jarosław Malinowski dratowych, a także typu Torx i oczywiście Kierownik działu technicznego Marka NEO dzonymi. Ważną zaletą tych nasadek jest W sklepach znajdujemy szeroką ofertę narzędzi ręcznych dla mechaników, dostępnych pod różnymi markami. Które są dobre, a które kiepskie? To zwykle okazuje się już po zakupie, ale na wnioski jest wtedy za późno Spline oraz odkręcanie śrub z łbami uszkokompatybilność rozmiarów metrycznych z calowymi. Godną uwagi innowacją są też nasadki systemu „superlock” (dostępne w ofercie NEO). Mają one specjalny kształt wewnętrzny, zapewniający optymalny rozkład sił. Dzięki temu nacisk wywierany jest na środki ścian łbów śruby lub nakrętki, co zapobiega ich niszczeniu. Można przyjąć zasadę, iż cena jest wy- znaczenie ma stal użyta do ich wyrobu. znacznikiem jakości produktu, lecz to też Materiałem wykorzystywanym do produk- bywa kryterium złudnym. Należy przede cji większości profesjonalnych narzędzi wszystkim zwrócić uwagę na materiały uży- ręcznych jest stal stopowa chromowo- te podczas produkcji oraz precyzję wykona- wanadowa (CrV), najczęściej dodatkowo nia. Gdy jedno z porównywanych narzędzi hartowana. Narzędzia wykonane z tego nie ustępuje drugiemu niczym oprócz ceny, stopu są mocne i wytrzymałe, a jednocze- to z pewnością warto kupić to tańsze. śnie stosunkowo lekkie. Istotną rolę odgry- W każdym warsztacie potrzebny jest wają też walory ergonomiczne płaskiego komplet kluczy płasko-oczkowych. Dla klucza, czyli jego dobre „trzymanie się” jakości tego rodzaju kluczy decydujące w dłoni. Uzyskuje się to dzięki odpowiedniemu przetłoczeniu korpusu, które decyduje o wygodnym kształcie rękojeści i o jej chropowatej, antypoślizgowej powierzchni. Stal chromowo-wanadowa jest również O poręczności narzędzi decyduje też sposób ich przechowywania używana do produkcji nasadek, ale nie tylko ona decyduje o ich jakości. Równie waż- Z nasadkami współpracują pokrętła ne okazuje się ukształtowanie części robo- zwykłe i zapadkowe, czyli „grzechotki”. czych. Kompletując wyposażenie warsztatu Tradycyjnie mają one rękojeści stalowe, rozpoczynającego działalność, warto roz- lecz rozwiązaniem przyszłościowym jest ważyć zakup zestawu 12-kątnych nasadek użycie do tego celu materiału kompo- typu Spline. Ich uniwersalność umożliwia zytowego, np. polipropylenu (PP), który jest tworzywem bardzo lekkim, a zarazem wytrzymałym i odpornym na uszkodzenia. Zadowalającą trwałość mechanizmu zapadkowego zapewnia wykonanie go ze stali CrV, jednak jeszcze lepsze walory użytkowe uzyskuje się, stosując stal chromowo-molibdenową (CrMo), czyli stop bardzo twardy i równocześnie lekki. Z tego samego materiału wykonuje się również wysokojakościowe groty wkrętaków, uzyskujące po odpowiedniej obróbce cieplnej znaczną trwałość i twardość Autonaprawa | Maj 2010 gnetyczne, dzięki czemu wkrętak może być używany do osadzania i demontażu wkrętów w miejscach trudno dostępnych. n Fot. NEO (56 HRC). Końcówki wkrętaków są maPodstawowy zestaw narzędzi ręcznych powinien odznaczać się wysoką jakością i uniwersalnością zastosowań. W przypadku kluczy potrzebna jest jak najszersza gama rozmiarów metrycznych i calowych 14 | FORUM PROFESJONALISTÓW FORUM PROFESJONALISTÓW | 15 Blacharskie systemy pomiarowe i naprawcze Aktualna oferta urządzeń do napraw blacharskich: http://www.e-autonaprawa.pl/oferty/16/urzadzenia-do-pomiarow-nadwozi.html http://www.e-autonaprawa.pl/oferty/15/urzadzenia-do-napraw-nadwozi.html szenia sił powstajacych podczas naprawy przez prowadnice podłogowe (Korek), Rozwój konstrukcji samochodowych nadwozi i zmieniające się kryteria opłacalności ich powypadkowych napraw wywierają bezpośredni wpływ na rodzaj sprzętu używanego przez warsztaty o takiej specjalizacji. W związku z tym poprosiliśmy głównych polskich dystrybutorów systemów blacharskich o charakterystyki ich aktualnych ofert i uzyskaliśmy zamieszczone tu wypowiedzi kotwy punktowe (Mitek), albo też kon strukcję ramy (PL 10, MiniPost, Multirack 2000 i Korek w wersji z podnośnikiem). W urządzeniach tych do wywierania sił prostujących (do 10 T) służą dozery lub układy wektorowe. Przykład odmiennej konstrukcji to Power Pro 1001 – rama na KONKURS! jazdowa z wieżami. Nasi klienci zainteresowani są obecnie wdrażaniem nowoczesnych technologii, umożliwiających zwiększenie efektywności pomiarowy Shark w wersji SH9.14 zasłu napraw: skracaniem czasu napraw i uprasz guje na szczególną uwagę. czaniem czynności pomocniczych techno Możesz wygrać jeden z trzech zestawów kluczy nasadowych, ufundowanych przez dystrybutora marki NEO, Shark jest komputerowym przyrządem logii. Dlatego oferujemy im najnowszy sprzęt ultradźwiękowym, skonstruowanym spe spawalniczo-zgrzewalniczy, szybko mocu Bogusław Glac cjalnie dla potrzeb motoryzacji. Określa jące uchwyty, komputerowe monitorowa Współwłaściciel on w czasie rzeczywistym położenie ele nie naprawy z trójwymiarową wizualizacją, FBD spółka jawna mentów nadwozia względem trójosiowego wydajniejszą hydraulikę siłową, a przede układu współrzędnych. Umożliwia ana wszystkim – fachową wiedzę z zakresu ich importerem lizowanie pozycji wielu punktów charak zastosowania w nowoczesnym serwisie. urządzeń blacharskich amerykańskiej firmy terystycznych, a także bardzo dokładne Blackhawk. Firma oferuje cały asortyment monitorowanie ich przemieszczeń pod urządzeń do napraw samochodów osobo wpływem przyłożonej siły prostującej od Pytania konkursowe wych, dostawczych, wszelkich ciężarówek, kształcenia powypadkowe. Do pomiarów autobusów i pojazdów specjalnych. Syste wykorzystano w nim układ rejestrujący pa my naprawcze firmy Blackhawk, takie jak: rametry rozchodzenia się fali ultradźwięko Toni Seidel 1. Najlepszym materiałem do produkcji kluczy i nasadek jest stal: ❏ a. narzędziowa ❏ b. nierdzewna ❏ c. chromowo-wanadowa ❏ d. żaroodporna zestawy podłogowe Korek i Mitek oraz ramy wej od punktu pomiarowego samochodu Prezes zintegrowane z podnośnikami: Postlift, Po do mikrofonów umieszczonych na belce CTS sp. z o.o. wer Pro, Multirack, wyznaczają kierunki pomiarowej urządzenia, co umożliwia rozwoju technologii blacharskiej. System uproszczenie skomplikowanej procedury Jako generalny przedstawiciel w Polsce pomiaru trójosiowego do prostych czynno szwedzkiej firmy Car-o-Liner oferujemy elek ści, łatwych do wykonania przez wstępnie troniczne systemy pomiarowe Car-o-Tronic przeszkolony personel warsztatowy. (modele Classic, Vision i Vision X3), umoż autoryzowanym ✁ pomiarowych liwiające pomiar usytuowania wszystkich punktów bazowych nadwozia i podwozia może uzyskać w postaci abonamentu kwar pojazdu bez demontażu jego podzespołów. talnego na płytach CD/DVD albo w postaci Są to urządzenia niezależne, niewymagają 5. Na czym polegają ergonomiczne zalety narzędzi ręcznych? plików dotyczących konkretnego samocho ce poziomowania i mogące współpracować du, wysyłanych pocztą elektroniczną. ze wszystkimi rodzajami ram naprawczych. Oferowane przez nas systemy napraw Komunikacja pomiędzy ich zespołem po cze wykorzystują różne układy przeno miarowym a częścią komputerową odbywa ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ Imię i nazwisko uczestnika konkursu ........................................................................................................................ Dokładny adres ..................................................................................................................................................... Autonaprawa | Maj 2010 Prosimy przesłać pocztą lub faksem: 071 343 35 41 3. Główną zaletą 12-kątnych nasadek typu Spline jest ich: ❏ a. wytrzymałość ❏ b. zdolność przenoszenia znacznych sił ❏ c. możliwość pracy udarowej ❏ d. uniwersalność Blackhawk dostęp do aktualnej bazy danych urządzeń Formularz elektroniczny znajduje się na stronie: http://e-autonaprawa.pl/konkurs 2. Stal chromowo-molibdenowa odznacza się szczególną: ❏ a. twardością ❏ b. plastycznością ❏ c. lekkością ❏ d. odpornością na korozję 4. Nasadki systemu „superlock” zapewniają: ❏ a. jednoczesną obsługę nakrętek metrycznych i calowych ❏ b. optymalny rozkład sił na łbie śruby ❏ c. odkręcanie śrub z uszkodzonymi łbami ❏ d. możliwość pracy w miejscach trudno dostępnych Użytkownik System pomiarowy Shark Lista laureatów poprzedniej edycji konkursu, zorganizowanej wspólnie z firmą KYB Europe sp. z o.o. Przedstawicielstwo w Polsce, dostępna jest na stronie internetowej: www.e-autonaprawa.pl/konkurs Fot. CTS, FBD Jesteśmy jeśli zakreślisz właściwe propozycje odpowiedzi na pytania 1, 2, 3, 4 oraz wyczerpująco opiszesz kwestię poruszoną w pytaniu 5. Nie znasz niektórych odpowiedzi lub nie jesteś ich pewien? Przeczytaj w tym wydaniu artykuł „Jak oceniać narzędzia?”, następnie wypełnij kupon zamieszczony poniżej i wyślij go na adres redakcji do dnia 31 maja 2010 r. (decyduje data stempla pocztowego) albo też skorzystaj z formularza dostępnego na stronie: www.e-autonaprawa.pl. Pierwszeństwo mają zarejestrowani użytkownicy witryny. Telefon ........................................ e-mail .............................................................................................................. Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych dla potrzeb niezbędnych do przeprowadzenia niniejszego konkursu (ustawa z 29.08.1997 o ochronie danych osobowych) Autonaprawa pl. Nowy Targ 28/16 50-141 Wrocław 16 | FORUM PROFESJONALISTÓW FORUM PROFESJONALISTÓW | Benchrack BR 550 – przystosowany wymiarów porównawczych z możliwością Oferujemy elektroniczny, laserowy sys- do pracy w nieograniczonej przestrzeni jej bieżącego aktualizowania online. Moż- tem pomiarowy, zdolny do współpracy roboczej, dający się stopniowo rozbu- liwy jest również pomiar symetrii punktów z wszystkimi ramami naprawczymi – także dowywać lub łączyć z elementami in- bazowych. innych producentów. Umożliwia on do- Stale wprowadzane modyfikacje ofe- kładną obserwację równoczesnego prze- Mark6/Compac – z dozerem o sile do rowanego przez nas sprzętu służą przede mieszczania się wielu punktów podwozia 10 T, dostępny też w opcji mobilnej na wszystkim skracaniu czasu wykonywania i nadwozia podczas naprawy pojazdu. kołach, co umożliwia zmianę miejsca prac w warsztatach naprawy nadwozi Może on także być stosowany oddziel- i ram samochodowych. nie do szybkiej diagnozy stanu podwozia nych systemów; System pomiarowy Car-o-Tronic pracy bez demontażu naprawianego Urządzenie pomiarowe Herkules pojazdu z ramy; i nadwozia samochodu na stacjach kontroli pojazdów. ramopodnośnik Speed – z dozerem Bluetooth. Na bazę danych, aktualizowaną 5-tonowym, przeznaczony do usuwa- Uniwersalna rama naprawcza Herkules Nasze urządzenie naprawcze to rama kwartalnie na CD, składają się obecnie kar- nia lekkich uszkodzeń (zamocowanie Strong pozwala na naprawę wszystkich platformowa z najazdami, dająca nieogra- kie. Jej aktualizacja za pomocą płyt DVD ty pomiarowe ponad 14 000 samochodów na nim samochodu trwa zaledwie samochodów terenowych Arkadiusz niczone możliwości mocowania pojazdów. lub online odbywa się dwa razy w roku, przy wszystkich światowych marek. 5 minut), przydatny również w innych oraz niewielkich dostawczych. Wyposażo- Lorkowski Do wywierania sił czym przez pierwsze dwa lata bezpłatnie. rodzajach prac warsztatowych. na jest w szybko mocowaną wieżę ciągną- Dyrektor firmy niezależne kolumny obrotowe, przemiesz- W związku ze zmieniającymi się po- Armal sp. z o.o. czane dowolnie wokół całej ramy. Stan- trzebami klientów, producent usprawnił dardowe wyposażenie stanowią dwie takie konstrukcję ramy, umożliwiając rampowy Najnowszym systemem naprawczym firmy Car-o-Liner jest rama Quick 42 Z urządzeniami tymi kompatybilne są nie cą z siłownikiem 120 KN, skracającą do przeznaczona do napraw samochodów tylko dozery (z przesuwem dookoła obwo- minimum czas przygotowań do naprawy. osobowych i niewielkich dostawczych du ramy), lecz także opcjonalne układy o masie poniżej 3000 kg. Zapewnia pracę wektorowe. prostujących służą System Herkules Truck służy do na- Nasza firma wprowadza na polski rynek kolumny o sile 10 T każda, lecz opcjonal- najazd i ustawienie optymalnej wysoko- praw ram ciągników siodłowych, samo- urządzenia amerykańskiej marki Chief nie ich liczbę można zwiększyć do pięciu. ści roboczej siłownikami hydrauliczny- efektywną, prostą i wygodną dzięki swym chodów ciężarowych, przyczep, naczep, Automotive Technologies przeznaczone do Wartość siły ciągnięcia stale kontrolowana mi. Udoskonalenia polegające na zwięk- walorom ergonomicznym. Ma konstrukcję autobusów, a nawet pojazdów szynowych. pomiarów i napraw samochodów osobo- jest wskaźnikami. szeniu dokładności i szybkości pracy Oferujemy przystosowaną do współczesnych nad urządzenia pomiarowe wozi wykonanych z blach o podwyższonej mechaniczne typu Commpact oraz elek- i wysokiej wytrzymałości, umożliwiając troniczno-komputerowe Master Liner 2. ich szybkie naprawy nawet w przypadku Bogusław Raatz Mechaniczne poważnych i skomplikowanych uszko- Właściciel firmy może być wspomagane specjalnie do dzeń. Daje się łatwo przemieszczać w ob- Herkules tego stworzonym oprogramowaniem. Sys- ciągnące sterowane są pilotem. urządzenie wych do 3,5 T. dotyczyły też elektronicznego systemu Baza danych obejmuje niemal wszystkie wych, dostawczych, terenowych i ciężaro- pomiarowego. marki europejskie, amerykańskie i azjatyc- n pomiarowe tem komputerowy oparty jest na zasadzie rębie warsztatu. Podnośnik i urządzenia Jesteśmy producentem urządzeń napraw- pomiaru elektroniczną głowicą, z której Podobne przeznaczenie i zalety mają czych: Herkules Strong i Herkules Truck sygnał przesyłany jest do komputera ste- też inne dostępne w naszej ofercie syste- oraz pomiarowych: Compact i Master Li- rującego i dokonującego obliczeń. W kom- my tego samego producenta: ner 2. puterze zainstalowana jest baza danych ✁ KONKURS Profesjonalna rama i elektroniczny system pomiarowy Chief się bezprzewodowo za pomocą technologii osobowych, 17 Zestaw kluczy nasadowych marki NEO (08-621) Oszukani przez tester? To zaskakujące, jak wielu kierowców i właścicieli samochodów utożsamia diagnostykę z „podłączeniem komputera do samochodu”. Niestety te mylne wyobrażenia panują też w niektórych warsztatach. Tester, nazywany też narzędziem skanującym, wskazuje, co może być przyczyną problemu występującego w samochodzie, ale mechanik powinien umiejętnie zinterpretować tę informację, sprawdzić podejrzany obwód multimetrem lub oscyloskopem, zanim podejmie decyzję o rodzaju i zakresie naprawy. To pozwoli mu zaoszczędzić czas i pomoże uniknąć niepotrzebnej wymiany części. Przykład: silnik pracuje nieregularnie i ma bardzo dużo węglowodorów w gazach spalinowych. Urządzenie skanujące wykrywa brak zapłonu w drugim cylindrze i awarię jego wtryskiwacza. Mechanik wymienia podejrzany wtryskiwacz, lecz usterka nie ustępuje i skaner wyświetla to samo jej określenie. Mechanik zamienia więc wzajemnie wtryskiwacze poszczególnych cylindrów, ale i tym razem uzyskuje te same negatywne efekty. Nie pomaga też demontaż i sprawdzanie świec. Potem zmarnował jeszcze wiele czasu na rozmaite, równie nieudane próby. Doszedł w nich nawet do bardzo kosztownej wymiany ECU, a błąd był wciąż ten sam… W desperacji zadzwonił na infolinię techniczną. Zapytano go, czy miał zmierzone obwody wtryskiwaczy oscyloskopem. Nie miał oscyloskopu, ale miał multimetr. Zalecono mu, by sprawdził połączenia między ECU i wtryskiwaczem, aż do zwarcia. Sprawdził i zauważył opór 0 omów! Po kontroli okablowania wyszło na jaw, że przetarła się izolacja na kablu. Po naprawie usterki i ich kody zniknęły… przekaźnik ECU silnika B A 1 wtryskiwacz paliwa 2 X 3 Zwarcie elektryczne spowodowane przetarciem izolacji przewodu („x” na schemacie) można było bez trudu wykryć multimetrem Autonaprawa | Maj 2010 18 | PRAKTYKA WARSZTATOWA | MECHATRONIKA MECHATRONIKA | PRAKTYKA WARSZTATOWA | 19 Obsługa urządzeń klimatyzacyjnych Aktualna oferta sprzętu do obsługi klimatyzacji: http://www.e-autonaprawa.pl/oferty/35/ urzadzenia-do-obslugi-plynoweksploatacyjnych---chlodzeniei-klimatyzacja.html Agregaty serwisowe różnych producentów stają się coraz bardziej do siebie podobne sprężarka do przetłaczania czynnika zregenerowanego, termometry i manometry do kontroli pracy klimatyzatora, chłodniczego i włączyć agregat. Następnie, za pośrednictwem menu „Ustawienia”, kontroluje się zapas materiałów eks- przełączać w razie potrzeby na tryb obsłu- cych prawidłowe ilości czynnika i oleju ploatacyjnych (czynnik chłodniczy, olej, gi manualnej. w instalacji klimatyzacyjnej. czynnik UV). Przygotowanie pojazdu do odzysku czyn- Niezależnie od rodzaju i trybu pracy wykorzystywanego oprzyrządowania Serwisowaniu za pomocą wymienionego nika z klimatyzacji polega na uruchomieniu w jego skład wchodzić muszą: silnika, włączeniu klimatyzacji nastawionej instalacje całkowicie sprawne. Dlatego na maksymalną wydajność i utrzymywa- czynnik roboczy z obsługiwanego kli- czynności obsługowe należy zawsze po- niu przez kilka minut prędkości obrotowej matyzatora, przedzać i kończyć pełną diagnozą stanu w zakresie 1500-2000 obr./min. Potem odpowiednio pojemny zbiornik (10 do klimatyzatora, czyli kontrolą jego szczelno- do przyłączy serwisowych klimatyzacji 20 kg dla samochodów osobowych, ści i prawidłowości funkcjonowania. Nie- w pojeździe podłącza się węże agregatu odzowną częścią obsługowego programu z ewentualnym wykorzystaniem akceso- jest także czyszczenie i dezynfekcja kana- ryjnych adapterów. podciśnieniowa Niezbędne wyposażenie serwisowe dostawczych i ciężarowych, od 20 do elementów klimatyzatora sprawia, że ko- Urządzenia automatyczne po podłączeniu 40 kg dla autobusów) na czynnik zuży- nieczne staje się jego cykliczne, coroczne do obiegu klimatyzatora wszystkie czyn- ty, zintegrowany z wagą do pomiarów serwisowanie, polegające na oczyszczeniu ności obsługowe wykonują samoczynnie ilości czynnika pobieranego z i zwraca- i osuszeniu czynnika roboczego oraz na według zadanego programu. Dysponują wymianie oleju i filtra powietrza. Ostatnia też zainstalowanymi bazami danych róż- z tych czynności wykonywana jest bez nych modeli i wersji klimatyzowanych korzystania ze specjalistycznych narzędzi, pojazdów. Półautomaty pracują podobnie, natomiast pozostałe wymagają zastosowa- ale z tą różnicą, iż świeży olej i środek nia odpowiedniego sprzętu, obsługiwane- barwiący trzeba przy ich wykorzystywaniu dozowniki oraz zbiorniki oleju i środka go w trybie manualnym, półautomatycz- wprowadzać ręcznie. Oba rodzaje urzą- barwiącego (widocznego w promie- nym lub automatycznym. dzeń zautomatyzowanych dają się z reguły niach UV), nego do układu, filtry separujące olej i wodę z czynnika zużytego w celu jego regeneracji, waga do pomiarów ilości oleju odzyskiwanego i wprowadzanego, FOT. Bosch, Italcom, Launch, Magneti Marelli, WSOP tu sprzętu mogą być poddawane jedynie odsysająca pompa Eksploatacyjne zużywanie się niektórych Autonaprawa | Maj 2010 odryglować zabezpieczenie wagi czynnika zestaw danych technicznych określają- Fot. Italcom W trakcie użytkowania samochodowych układów klimatyzacji znajdujący się w nich czynnik roboczy ulega stopniowemu zanieczyszczeniu wodą, zużywa się olej smarujący sprężarkę i traci sprawność filtr powietrza oraz poziom oleju w pompie próżniowej, łów nawiewu schładzanego powietrza. Jeśli praca ma się odbywać w trybie automatycznym, trzeba w menu „Usta- Przebieg serwisowania wienia” wybrać opcję „Zmiana wartości Rodzaj i kolejność operacji wykonywanych startowych”, a następnie „Tryb automa- w trybie automatycznym lub ręcznym zo- tyczny”, co otwiera możliwość wyboru staną tu przedstawione na przykładzie programu według typu pojazdu (z bazy konkretnego uniwersalnego agregatu ob- danych) albo danych klienta zarejestrowa- sługowego Behr Eco Pro 3001. nych już wcześniej bądź wprowadzanych Przed rozpoczęciem pracy tego urzą- w tym momencie ręcznie. W bazie danych dzenia należy: sprawdzić ogólny jego stan do każdego pojazdu przypisane są ilości Autonaprawa | Maj 2010 20 | PRAKTYKA WARSZTATOWA | MECHATRONIKA NAJWIĘKSZE WYMAGANIA (EV)1 Zawór magnetyczny węża serwisowego HP (EV)2 Zawór magnetyczny przewodu napełniania nowym olejem (EV)3 Zawór magnetyczny przewodu napełniania czynnikiem chłodniczym R134a (EV)4 Zawór magnetyczny przewodu odzysku czynnika chłodniczego z instalacji A/C (EV)5 Zawór magnetyczny przewodu odzysku starego oleju (EV)6 Zawór magnetyczny destylacji oleju do sprężarki (EV)7 Zawór magnetyczny węża serwisowego LP (EV)8 Zawór magnetyczny przewodu napełniania czynnikiem kontrastującym UV (EV)9 Zawór magnetyczny pompy próżniowej (EV)10 Zawór magnetyczny czujnika próżni (wakuostatu) 1 Skraplacz z wentylatorem 2 Pompa próżniowa 3 Wyłącznik ciśnieniowy HP (presoswitch HP) 4 Wyłącznik ciśnieniowy LP (presoswitch LP) 5 Wyłącznik próżniowy (czujnik próżni) V11 Zawór cieczowy na butli z czynnikiem V12 Zawór gazowy na butli z czynnikiem V13 Zawór serwisowy butli z czynnikiem chłodniczym strony wysokiego ciśnienia 6 Manometr ciśnienia w butli 7 Butla z czynnikiem chłodniczym 8 Sprężarka 9 Wąż serwisowy wysokiego ciśnienia 10 Wąż serwisowy niskiego ciśnienia CEL1 Waga czynnika kontrastowego UV – 3kg CEL2 Waga świeżego oleju – 3kg CEL3 Waga oleju odzyskanego z instalacji klimatyzacyjnej – 3kg CEL4 Waga czynnika chłodniczego w butli wewnętrznej – 50kg F1 Filtr-osuszacz CV13 Zawór zwrotny w przewodzie skraplacza (przed skraplaczem) CV14 Zawór zwrotny w przewodzie odzysku czynnika chłodniczego CV15 Zawór zwrotny w przewodzie napełniania czynnikiem chłodniczym CV16 Zawór zwrotny w przewodzie skraplacza (za skraplaczem) 11 Przyłącze serwisowe butli z czynnikiem chłodniczym strony wysokiego ciśnienia 12 Manometr niskiego ciśnienia 13 Manometr wysokiego ciśnienia 14 Presoswitch obiegu separatora oleju 15 Taśma grzejna Małgorzata Kluch Marketing manager GG Profits W ostatnich latach niemal każda większa firma produkcyjna lub handlowa w Polsce wykorzystuje w swym wewnętrznym transporcie wózki widłowe i chce, by były one maksymalnie niezawodne oraz bezpieczne. Ze względu na rodzaj zużywa nej energii wózki dzielą się na akumulatorowe i spalinowe. Wśród tych ostatnich silniki wy sokoprężne coraz częściej ustę pują miejsca bardziej „czystym” gazowym, zasilanym LPG. Przy spalaniu gazu bardzo istotna jest wysoka sprawność układów zapłonowych, zależna w głów nej mierze od jakości prze wodów wysokiego napięcia. Przewody ferrytowe Sen tech cieszą się więc doskona łą opinią wśród „gazowych wózkarzy”, zwłaszcza że ich producent – firma GG Profits – przygotowała specjalnie skon struowane kable z końcówkami zakładanymi na świece. Tak hermetyczna konstruk cja jest w tym wypadku roz wiązaniem optymalnym, po nieważ wózek widłowy pracuje często w trudnych warunkach środowiskowych. Narażony jest na długotrwałą pracę, wysokie temperatury, zapylenie, prze ciążenia i drgania wywoływa ne jazdą po nierównych na wierzchniach. Przeznaczone do wózków widłowych przewody Sentech zostały przebadane laborato ryjnie pod względem konstruk cyjnym i surowcowym. Wyniki wszechstronnych testów nie budzą żadnych zastrzeżeń. Dzięki zaawansowanej tech nologii wózek widłowy, w któ rym zastosowano przewody Elementy konstrukcji urządzenia Behr Eco Pro 3001 czynnika chłodniczego oraz ilości oleju Po ich zakończeniu i skontrolowaniu w instalacji. Operator musi tylko zdecydo szczelności układu metodą ujawniania wać, czy wraz z regeneracją czynnika chce wycieków promieniami należy uruchomić dokonać automatycznego dodania oleju klimatyzację i za pomocą czujnika tempe i czynnika barwiącego. Po potwierdzeniu ratury stwierdzić skuteczność schładzania wszystkich podjętych decyzji rozpoczyna powietrza nawiewanego do kabiny. automatycznym. Ekran konfiguracji trybu automatyczne procesu serwisowego. W fazie opróżnia go daje też użytkownikowi możliwość wy nia układu wybierać można między opcją boru poszczególnych elementów pełnego odzysku całego czynnika a określeniem cyklu serwisowego, które mają być wyko konkretnej ilości czynnika chłodniczego nane w trybie automatycznym. Ustawie do odzyskania. Odzysk oleju następuje nia te są zapisywane w pamięci urządze po wyborze i uruchomieniu odpowiedniej nia i będą pojawiać się przy następnych procedury i kończy się wyświetleniem ko uruchomieniach trybu automatycznego aż munikatu o poprawnym jej zakończeniu do momentu zmiany jego parametrów. i o ilości odzyskanego oleju. Podczas pracy w trybie automatycznym Pomocniczy sprzęt: 1. montażowy, 2. do kontroli wycieków, 3. do pomiaru temperatur Autonaprawa | Maj 2010 Praca w trybie ręcznym pozwala na wy konywanie przez operatora dowolnej fazy W trybie ręcznym wytwarzanie pod wykonywane są kolejno: ciśnienia i test próżni mogą być wyko odzysk czynnika z instalacji (z wyświe rzystywane do celów diagnostycznych, tlaniem informacji o jego wynikach), niezależnych bezpośrednio od cyklu ser test ciśnienia (według procedury usta wisowego, lecz związanych np. z przepro lonej w menu „Ustawienia”), napełnianie instalacji. wadzoną naprawą, usunięciem nieszczel ności lub płukaniem układu. n Fot. Mar-Art Behr, Magneti Marelli się właściwa praca urządzenia w trybie zapłonowe Sentech, bez trudu przechodzi też badania tech niczne Urzędu Dozoru Tech nicznego w zakresie popraw ności działania. Jego układ zapłonowy jest kompatybilny z innymi syste mami i urządzeniami zainsta lowanymi w tym specyficznym pojeździe. Nie powoduje na przykład zakłóceń sygnalizacji dźwiękowej i w ogóle nie koli duje z układami elektrycznymi i elektronicznymi wózka. Nie emituje również zakłóceń elektro magnetycznych na zewnątrz. Zastosowanie wysokiej klasy przewodów Sentech zapewnia bezpieczną eksploatację wóz ków oraz wyklucza ich awa ryjność powodowaną przez usterki układu zapłonowego. Użytkownicy mają pewność, że wyprodukowane przez tę firmę wiązki odznaczają się bardzo wysoką jakością, gdyż zostały wprowadzone do produkcji po wykonaniu wielu rygory stycznych badań elektrotech nicznych i wytrzymałościowych w firmowych i niezależnych laboratoriach badawczo-kon trolnych. Autonaprawa | Maj 2010 22 | PRAKTYKA WARSZTATOWA | MECHANIKA MECHANIKA | PRAKTYKA WARSZTATOWA | 23 Wymiana sprzęgła i dwumasowego koła zamachowego gają też różne inne elementy, mogące Witold Kmieciak utrudniać dostęp do wału napędowego. Procedura wymiany sprzęgła wraz z dwumasowym kołem zamachowym (DMF) została tu przedstawiona na przykładzie Mercedesa E220 CDI, ale daje się zastosować z niewielkimi zmianami i w innych samochodach osobowych Fot. 1. Odłączanie paska uziemiającego oraz przewodu hydraulicznego wysprzęglika CSC Po wykonaniu tych czynności podpiera Fot. 2. Odłączanie włącznika światła biegu wstecznego oraz mechanizmu zmiany biegów się skrzynię biegów podnośnikiem kanałowym lub mobilnym hydraulicznym i rozłądemontuje się cały zespół sprzęgła, co jąc je ręcznie. Należy przy tym upewnić obracanie się koła DMF podczas dynamo- W dalszej kolejności trzeba zaznaczyć pozwala na odkręcenia DMF od wału kor- się, czy koło DMF zostało zamontowane metrycznego dokręcania śrub po przekąt- położenie gumowych łączników oraz koł- bowego. Przed zamontowaniem nowego w prawidłowej pozycji, bo jest to warun- nej, zgodnie z wytycznymi producenta. koła DMF konieczne jest (fot. 4) dokład- kiem jego pracy bez niepożądanych wi- W przypadku DMF Sachs najpierw docią- ne wyczyszczenie powierzchni jego styku bracji i hałasu. Wieniec zębaty współpra- ga się te śruby momentem 50 Nm, a na- z kołnierzem wału korbowego. Następnie cujący z rozrusznikiem trzeba zablokować stępnie za pomocą klucza z kątomierzem zakłada się koło i dokręca śruby, dociąga- specjalnym przyrządem, aby uniemożliwić przekręca jeszcze o kąt 90 stopni. cza jej tylne mocowanie. Fot. ZF Trading Dyrektor Przedstawicielstwa ZF Services Polska nierzy na obu końcach wału napędowego dla ułatwienia jego ponownego montażu we właściwej pozycji. Niespełnienie tego wymogu może spowodować późniejsze wibracje w układzie przeniesienia napędu. Tego rodzaju koła zamachowe produkcji tora, co powoduje rozkodowanie radia Potem odłącza się wał napędowy po odkrę- ZF Sachs są coraz powszechniej wyko- i ewentualnych innych kodowanych urzą- ceniu śrub jego centralnego łożyska i połą- rzystywane w podobnych (klasycznych) dzeń elektrycznych, więc wcześniej należy czeń ze skrzynią biegów oraz z tylnym mo- układach klasy odpowiednie kody ustalić i zapisać. Na- stem napędowym. Operację tę łatwiej jest wyższej średniej rozmaitych marek. We stępnie trzeba odłączyć wspornik od obu- wykonać przy współpracy drugiej osoby. wszystkich dostęp do tych podzespołów dowy skrzyni biegów i zapewnić swobod- W kolejnej fazie (fot. 1) demontuje się uzyskuje się po uprzednim zdemontowa- ny dostęp do niej poprzez wymontowanie „masowy” przewód elektryczny z obudo- niu skrzyni biegów. napędowych modeli środkowego odcinka układu wydechowe- wy skrzyni biegów bez jego odłączania Pracę, ze względów bezpieczeństwa, go i jego osłon termicznych. W niektórych od nadwozia pojazdu. Odłączyć też trze- rozpoczyna się od odłączenia akumula- modelach pojazdów demontażu wyma- ba elastyczny przewód hydrauliczny wy- 30 milionów rocznie Musi być jakiś powód sprzęglika centralnego (CSC) od przewodu sztywnego, zbierając wyciekający przy tym płyn do podstawionego naczynia. Odłączenia wymagają również (fot. 2) złącza konektorowe elektrycznego przewodu światła cofania i zewnętrzny mechanizm zmiany biegów (poprzez wyciśnięcie zatrzasków), a także elektryczny bądź mechaniczny napęd prędkościomierza i licznika kilometrów. Po wykonaniu tych czynności i odkręceniu śrub łączących ją z silnikiem można już wymontować skrzynię biegów, manewrując odpowiednio podpierającym ją podnośnikiem. wolno używać jedynie kluczy ręcznych, którymi luzuje się po przekątnej śruby mocujące pokrywę sprzęgła do koła zamaMercedes E220 CDI Autonaprawa | Maj 2010 chowego, a po całkowitym ich odkręceniu Fot. ZF Trading Do demontażu sprzęgła i koła DMF Magneti Marelli Aftermarket Sp. z o.o. Plac pod Lipami 5, 40-476 Katowice Tel. +48 32 60 36 107 Fax. +48 32 60 36 108 e-mail: [email protected] www.magnetimarelli-checkstar.com Każdego roku Magneti Marelli produkuje ponad 30 milionów amortyzatorów, które następnie trafiają do producentów samochodowych i są oryginalnie montowane w większości pojazdów, sprzedawane są również na rynku części zamiennych. Amortyzatory powstają w 11 zaawansowanych technologicznie fabrykach, w tym w fabryce w Bielsku Białej, a nad procesem ich produkcji czuwa 6 nowoczesnych ośrodków badawczo-rozwojowych. Z sukcesem, sprzedawane i stosowane są na całym świecie. Autonaprawa | Maj 2010 24 | PRAKTYKA WARSZTATOWA | MECHANIKA SIEĆ SERWISÓW Bądź rozpoznawalny na rynku Jednorodny wizerunek serwisów w całym kraju sprawia, że sieć Auto PRIMO jest marką widoczną i rozpoznawalną na rynku. Wzmocnij pozycję swojej firmy Fot. 3. Demontaż skrzyni biegów Przynależność do sieci Auto PRIMO to możliwość skorzystania z pakietu narzędzi komunikacji marketingowej, ułatwiających dotarcie do Klienta. Fot. 4. Montaż nowego koła DMF Bądź na bieżąco z najnowszymi technologiami Szeroki program wsparcia technicznego, informatycznego i sprzedażowego oferowanego w ramach sieci Auto PRIMO umożliwia warsztatom ciągły, dynamiczny rozwój. Miej dostęp do atrakcyjnej oferty Fot. 6. Smarowanie wieloklinu wału wejściowego Przystępując do montażu nowego sprzęgła, niezbędne jest (fot. 5) sprawdze- Fot. 8. Instalacja nowego wysprzęglika CDC Autonaprawa | Maj 2010 samonastawnych). nie bicia promieniowego jego nowej tar- Przed montażem skrzyni biegów zaleca czy, ponieważ mogła ona ulec wypaczeniu się prewencyjnie (fot. 8) wymienić wysprzę- podczas transportu. W ofercie firmy Sachs glik centralny (CSC), by uniknąć później- dostępne jest urządzenie do pomiaru bi- szej zbędnej rozbiórki układu napędowego cia, składające się z jednostki centrującej w przypadku pojawienia się wycieków oraz skali. Zmierzona wartość bicia nie z tego elementu. Podczas montażu nie nale- powinna przekraczać 0,5 mm. ży ściskać wysprzęglika ręcznie, gdyż może Wielowypust wału wejściowego skrzyni Fot. 7. Instalacja nowej tarczy oraz pokrywy sprzęgła szczególnie ważne w przypadku sprzęgieł to spowodować uszkodzenie uszczelki. biegów należy pokryć (fot. 6) odpowied- Sworznie prowadzące, osadzone w obu- nim smarem, np. Sachs High Performance dowie sprzęgła i kołnierzu silnika, pokrywa Grease (dostarczanym w komplecie z no- się smarem, montuje skrzynię biegów i do- wymi sprzęgłami), i kilkakrotnie przesunąć ciąga mocujące ją śruby właściwym mo- po nim piastę tarczy sprzęgła. Po równo- mentem obrotowym. Zazębienie się wielo- miernym rozprowadzeniu smaru usuwa wypustów piasty tarczy i wału wejściowego się jego nadmiar z ponownie zdjętej tarczy. skrzyni biegów stanie się łatwiejsze, gdy Powierzchnie cierne pokrywy oraz wał ten będzie mieć możliwość swobodne- koła DMF trzeba delikatnie wyczyścić go obracania się. Po podłączeniu przewodu (fot. 7), wycentrować tarczę sprzęgła hydraulicznego do wysprzęglika CSC trzeba z kołem DMF za pomocą odpowiednie- napełnić ponownie płynem roboczym ten go narzędzia i założyć pokrywę sprzęgła, układ i odpowietrzyć go. dociągając śruby po przekątnej, zgodnie Pozostała część procedury montażu z wytycznymi oraz momentem obroto- polega na odwróceniu wcześniej opisa- wym zalecanym przez producenta (jest to nych czynności demontażowych. n Fot. ZF Trading Fot. 5. Kontrola bicia poprzecznego tarczy Szeroka gama części zamiennych renomowanych producentów w połączeniu z rozwiniętą na wysokim poziomie logistyką oraz dogodnymi systemami rabatowymi czynią ofertę wyjątkowo atrakcyjną. www.autoprimo.pl 26 | TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU | ELEKTROTECHNIKA ELEKTROTECHNIKA | TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU | Czujnik amoniaku optymalizuje emisję NOX 27 Czujnik amoniaku (z lewej) i szerokopasmowy czujnik tlenu, czyli sonda lambda, mają odmienną budowę i przeznaczenie. Podobieństwo wynika tylko z technologicznych tradycji Delphi spalanych dawek paliwa, czyli pośrednio do ilości wytwarzanych spalin. Tymczasem zawartość tlenków azotu w spalinach zmienia się w dość znacznym zakresie zależnie od wielu czynników występujących w trakcie procesów spalania, a nie ma metody, by mierzyć ją bezpo- gazów wydechowych, dokonywany po- w zakresie od 0 do 100 ppm (cząstek na Początkowo czujniki amoniaku będą ilość cząstek NOX nie zostaje przetworzo- przez przekształcenie energii chemicznej milion). Pod względem konstrukcyjnym stosowane w dużych i średnich pojazdach na, więc trafia do atmosfery, a z kolei przy amoniaku na sygnał elektryczny. Korzy- urządzenie to odznacza się dużą trwa- użytkowych wyposażonych w silniki wysoko nadmiarze – w spalinach opuszczających stają z tego systemy sterowania oczysz- łością i niezawodnością w trudnych wa- prężne. W 2012 roku rozpocznie się ich katalizator pojawia się mniej szkodliwy czaniem spalin, a także diagnostyki OBD runkach pracy układów wydechowych produkcja na europejski rynek pojazdów dla ludzi i zwierząt amoniak – substancja oraz system diagnozujący skład roztworu silników Diesla, czyli w wysokich tempe- samochodowych. Później z pewnością tra- mocznika w zbiorniku. Czułość przyrzą- raturach i przy znacznych prędkościach fią wraz z systemami SCR do samocho- du pozwala wykrywać stężenia amoniaku przepływu spalin. dów osobowych i specjalnych. Fot. Delphi średnio. Przy niedoborze mocznika pewna o nieprzyjemnym zapachu. Konstruktorzy wybierali dotychczas mniejsze zło, dozu- n jąc AdBlue z zapasem pozwalającym neutralizować maksymalne dla danego silnika ilości NOX, by w każdych warunkach speł- Wiosna i lato to czas, który najchętniej spędzamy na świeżym powietrzu w gronie przyjaciół i rodziny. Jeśli w podróży twoja przyczepa kempingowa ma być zasilana prądem, jeśli twoja łódź potrzebuje energii – pomyśl o niezawodnym, sprawdzonym rozwiązaniu, jakim jest akumulator HOBBY. nić obowiązujące wymogi ekologiczne. W praktyce przy silniku spełniającym normę Euro 4 dodatek AdBlue stanowi około Jeszcze kilka lat temu silniki Diesla uchodziły za ekologiczne „z natury”. Potem zaczęły się pojawiać w ich osprzęcie coraz doskonalsze systemy oczyszczania spalin 3-4% ilości paliwa, a 5-7% przy spełnianiu wymagań normy Euro 5. Czujnik amoniaku firmy Delphi sygnalizuje jednostce sterującej obecność Agnieszka Przymusińska PR manager Delphi w Polsce i Europie Środk.-Wsch. Katalizatory SCR redukują zawartość tlenków azotu w spalinach silników wysokoprężnych. Nowe rozwiązanie Delphi umożliwia bardziej precyzyjne działanie tych systemów Kampery i przyczepy kempingowe a także łodzie i jachty wyposażone są w coraz większą ilość odbiorników energii elektrycznej. Nowoczesne wyposażenie kuchenne jak np. ekspres do kawy, kuchenka mikrofalowa, lodówka czyľ odpowiednie oświetlenie wymagają niezawodnego zasilania. Niezbędne w przypadku łodzi i jachtów są systemy nawigacyjne, światła pozycyjne, pompa zenzowa czy automatyczna wyciągarka kotwicy. Do tego dochodzą zarówno elektryczne odbiorniki, zapewniające komfort w pomieszczeniach sypialnych, mieszkalnych czy łazience, jak również ogrzewanie czy oświetlenie w pomieszczeniach. amoniaku na wylocie katalizatora, dzięki czemu pozwala bieżąco i precyzyjnie modyfikować dozowanie mocznika, stosownie do aktualnych potrzeb. Oznacza to dla systemów SCR przełom porównywalny z wprowadzeniem sond lambda do układów wydechowych silników z zapłonem iskrowym. Z technicznego punktu widzenia jest to pierwsze w historii praktyczne wykorzystanie teorii nierównowagowych (tzw. teorii mieszanego potencjału) dla czyli substancje nieszkodliwe i naturalne wielu zespołów naukowców i inżynierów duction – selektywna redukcja katalitycz- w ziemskiej atmosferze. Wiadomo jednak, Delphi Powertrain Systems. Do tego suk- na) włączonego w układ wydechowy tra- iż skład produktów każdej chemicznej re- cesu przyczyniło się niewątpliwie ponad fiają spaliny zawierające tlenki azotu NOX akcji zależy nie tylko od rodzaju uczestni- 30-letnie doświadczenie Delphi w kon- oraz dodatkowo do nich wtryskiwany wod- czących w niej składników, lecz także od struowaniu i produkcji czujników analizu- ny roztwór mocznika o handlowej nazwie ich wagowych proporcji. W dotychcza- jących skład gazów wydechowych. AdBlue. W wyniku zachodzących reakcji sowych systemach SCR zużycie dodatku Za pomocą opatentowanego przez Del- chemicznych z tlenków azotu i mocznika AdBlue regulowane było w sposób uprosz- phi czujnika amoniaku możliwy jest bez- przetwarzane są na azot i parę wodną, czony, stosownie do wielkości aktualnie pośredni pomiar jego ilości w strumieniu Autonaprawa | Maj 2010 Fot. Delphi, Iveco sensorów elektrochemicznych, efekt pracy Do katalizatora SCR (selective catalytic re- VARTA hobby to dwa typy akumulatorów: • wykonane w technologii wapniowej, hermetycznie zamknięte, dostępne w zakresie pojemności przy K-20 od 50Ah do 105 AH. VARTA w segmencie akumulatorów Hobby, stosuje technologię wapniową jako rozwiązanie dla zastosowań z mniejszym zapotrzebowaniem energetycznym. Stop pozytywnej i negatywnej kratki wapniowej redukuje do minimum zarówno samorozładowanie jak i korozję kratki i zużycie wody. Dzięki użyciu wyjątkowo grubych płyt i separatora z włókna szklanego wzmocniona zostaje odporność na obciążenia cykliczne. Akumulatory Hobby, dostarczane są w stanie napełnionym i naładowanym, gotowe są do natychmiastowego użytku. Dzięki nowej pokrywie labiryntowej akumulator ten jest całkowicie bezobsługowy i odporny na wycieki, również przy kącie nachylenia do 90°. • wykonane w technologii hybrydowej, w przypadku których możliwa jest kontrola poziomu elektrolitu, dostępne w zakresie pojemności przy K-20 od 120 AH do 230 AH. Akumulatory Hobby występują także w technologii hybrydowej jako rozwiązanie dla zastosowań z większym zapotrzebowaniem na energię. Dzięki tej technologii minimalizuje się samorozładowanie akumulatora i można go przechowywać do 15 miesięcy bez konieczności doładowania. Idealne rozwiązanie w przypadku eksploatacji sezonowej. Separator z włókna szklanego przedłuża żywotność i gwarantuje odporność cykliczną. Jako że odpada z reguły potrzeba uzupełniana poziomu elektrolitu, akumulator jest tym samym bezobsługowy. Akumulatory VARTA Hobby są zawsze napełnione, naładowane i natychmiast gotowe do użytku. Zapraszamy na: www.varta.com.pl Autonaprawa | Maj 2010 28 | PRAKTYKA WARSZTATOWA | MECHANIKA LAKIERNICTWO | PRAKTYKA WARSZTATOWA | Ogrzewanie panelami endotermicznymi Trzy marki wchodzące w skład Schaeffler Group od wielu już lat wytyczają trendy rozwoju samochodowych układów napędowych, tworząc nie tylko nowe konstrukcje podzespołów, lecz także wzorcowe technologie montażowe w eksploatacji pomiędzy systemem tradycyj- Bogusław Glac Współwłaściciel firmy FBD spółka jawna Podręcznik mechaniki pojazdowej (cz.XVI) Firma Saima Meccanica wprowadziła innowacyjny system ogrzewania w kabinach lakierniczych promieniami podczerwonymi. Jego wyłącznym dystrybutorem w Polsce jest FBD Przyrząd pomiarowy do DKZ ruchomić DKZ blokadą i odpowiednimi elementami dystansowymi znajdującymi się w zestawie tak, by oba zęby blokady Urządzenie grzewcze składa się z zestawu przylegały całkowicie do wieńca zębatego ekranów promiennikowych zainstalowa- wszystkich lakierowanych powierzchni. (fot. 4). nych na ścianach kabiny, zasilanych elek- Ponadto system ten przynosi poprawę ja- niowego ogrzewania konwekcyjnego, przy którym palnik gazowy lub olejowy ogrzewa wymiennik ciepła. Ten z kolei ogrzewa powietrze technologiczne tłoczone przez wentylatory do wnętrza kabiny lakierniczej. ujednolicenie efektów utwardzania dla trycznie, nagrzewających polakierowany kości i zmniejszenie liczby wtrąceń na su- element lub pojazd w sposób bezpośredni szonych powłokach. Zapewnia też poprawę wych pomiędzy masą pierwotną i wtórną, – poprzez promieniowanie cieplne. Sys- parametrów technicznych istniejących już więc opór sprężyn przy obrocie w prawo tem ten można zainstalować w istniejącej instalacji grzewczych w lakierniach. Kabina i w lewo wyznacza oba punkty pomiarowe lub nowo budowanej kabinie lakierniczej. z systemem paneli endotermicznych jest System ogrzewania panelami endoter- mało wrażliwa na wpływ niskich temperatur micznymi Saima generuje energię cieplną zewnętrznych i wydatnie zmniejsza emisję na elemencie lakierowanym na zasadzie szkodliwych substancji do atmosfery. jednostopniowego przekazywania energii, 3 Podstawowe zalety systemu: trolowanego podzespołu. W DKZ z tarczą skrócenie czasu suszenia o minimum kontroli tarcia, odczuwalny jest silny opór 40%, a całego cyklu lakierniczego – masy wtórnej podczas obrotu w jedną o 20-30%; Podczas wymiany sprzęgła konieczna sprężyny o kilka milimetrów, a później jej jest ocena stanu dwumasowego koła za- powrót do punktu początkowego. machowego. Zużyte, niesprawne DKZ W celu dokonania pomiaru wartości może być przyczyną uszkodzenia nowych, kątowej luzu trzeba zamocować ramię współpracujących z nim części. kątomierza, oprzeć je o wieniec zębaty i zablokować obiema śrubami (fot. 5). chowych przedstawione zostały w poprzed- W następnej kolejności obraca się nim odcinku tego cyklu. Jeśli dokonana masę wtórną DKZ przeciwnie do ruchu na tych zasadach kontrola organoleptycz- wskazówek zegara aż do pojawienia się na nie kwalifikuje całego zespołu do wy- wyczuwalnego oporu sprężyny łukowej. miany, pozostaje jeszcze sprawdzić cha- Przy DKZ z tarczą kontroli tarcia należy rakterystykę sprężyny łukowej podczas postępować w tym momencie zgodnie jej ściskania. Taki test można wykonać ze wspomnianym już wcześniej zalece- jedynie przy użyciu specjalnego urządze- niem. zwiększenie przepustowości techno 4 logicznej kabiny; zmniejszenie kosztów ogrzewania o 35-45%; zapewnienie zgodnych z technologią parametrów utwardzania lakieru; W tradycyjnym systemie obiekt ogrze- za pośrednictwem promieniowania cieplne- wany jest strumieniem powietrza, które go. Dlatego nakłady ponoszone na ogrze- musimy nagrzać, aby wtłoczone do wnę- wanie wykorzystywane są w sposób naj- trza kabiny lakierniczej oddało ciepło na bardziej efektywny, a wymierne skrócenie powierzchniach lakierowanych. Proces ten całego procesu suszenia zwiększa wydaj- jest obarczony niską sprawnością energe- ność lakierni. System ten wprowadzony tyczną i dużą czasochłonnością. Różnica został do sprzedaży w roku 2009. n 5 F.B.D. Dariusz Górecki Bogusław Glac spółka jawna ul. 3-go Maja 64/1, 41-500 Chorzów tel. 606 888 653, 606 888 735, faks 032 24 99 227 e-mail: [email protected], www.fbd.pl INNOWACYJNE TECHNOLOGIE • AUTORYZOWANY IMPORTER 6 Po łagodnym zwolnieniu dźwigni po- gło są już w tej fazie pracy zdemontowane, sprężyn ustawia się wskazówkę kątomie- przygotowania do użycia przyrządu po- rza w pozycji „0” na jego skali. miarowego rozpoczynają się od wkręcenia Po obróceniu masy wtórnej DKZ zgod- odpowiednich trzpieni do dwóch przeciw- nie z ruchem wskazówek zegara, aż do ległych otworów po śrubach mocujących wyczuwalnego oporu sprężyny łukowej (tu wynik interpretuje się w oparciu o dane obudowę sprzęgła (fot. 2). Następnie też obowiązuje zasada dotycząca modeli wzorcowe należy osadzić dźwignię pomiarową na z tarczą kontroli tarcia), można odczy- i elektronicznych materiałach instruktażo- trzpieniach mocujących, wycentrować ją tać zmierzoną w stopniach wartość kąta wych LuK, a także na www.repxpert.com i dokręcić nakrętki (fot. 3), a potem unie- swobodnego obrotu (fot. 6). Uzyskany i www.schaeffler-aftermarket.com. dostępne w drukowanych Cdn. Fot. FBD miarowej aż do całkowitego zluzowania Fot. LuK Ponieważ skrzynia biegów oraz sprzę- Autonaprawa | Maj 2010 wstających podczas klasycznego, wielostop- Kąt swobodnego obrotu DKZ odpowia- nie siły wywieranej na koło, aż do ugięcia nia (fot. 1). wynika ze zniwelowania strat ciepła po- da kątowej wartości luzu sprężyn obwodo- stronę. Konieczne jest wówczas zwiększe- Typowe usterki dwumasowych kół zama- nym a systemem z ekranami podczerwieni 2 pozwalające ocenić stopień zużycia kon- 1 29 Autonaprawa | Maj 2010 30 | KONSTRUKCJE | PODWOZIA PODWOZIA | KONSTRUKCJE | Układy przeniesienia napędu (cz.II) Andrzej Kowalewski Prezes Zarządu Launch Polska sp. z o.o. Silniki spalinowe generują moc użyteczną tylko w pewnym zakresie prędkości obrotowej. Oznacza to konieczność stosowania w układzie napędowym mechanizmów niwelujących tę niedogodność Tarcza zawiera też w swojej konstrukcji samochodów wyższych klas pojawiają się sprężyste wkładki, zapewniające elastycz- koła zamachowe „dwumasowe”, czyli ność docisku okładzin. Dzięki nim sprzę- o masie rozdzielonej na dwie części po- gło nie szarpie w trakcie włączania, a jego łączone tłumikiem drgań skrętnych. Takie powierzchnie cierne przylegają do siebie rozwiązanie pozwala przesunąć częstotli- dokładniej. Istotną częścią tarczy jest tłu- wość drgań rezonansowych poniżej zakre- mik drgań skrętnych, zapobiegający ich su prędkości obrotowej odpowiadającej przenoszeniu się z silnika do skrzyni bie- biegowi jałowemu silnika. Drgania wału gów. Składa się on z elementów skrętnych ści obrotowej) moment obrotowy występu- korbowego o innych częstotliwościach są (para tarcz połączonych kolistym układem jący na kołach samochodu. przejmowane głównie przez pierwsze koło spiralnych sprężyn umożliwiających skręt zamachowe, wyposażone w zespół sprę- piasty względem tarcz w granicach około Mechanizm wysprzęglający Funkcje i budowa sprzęgła głównego żyn tłumiących, oddzielających je od po- 20°) oraz ciernych, tłumiących drgania Służy on do włączania i rozłączania sprzę- Mechanizmem umożliwiającym płynne zostałych części układu, w tym również od układu skrętnego. gła, a składa się z łożyska wyciskowego, zwiększanie momentu obrotowego prze- drugiego koła zamachowego. Ostatnim elementem sprzęgającym jest Wysprzęglik centralny, czyli silownik hydrauliczny o bezpośrednim działaniu tulei prowadzącej i (ewentualnie) widełek kazywanego z silnika do skrzyni biegów Tarcza sprzęgła wraz z nitowanymi zespół dociskowy, którego zadaniem jest jest sprzęgło. Służy ono równocześnie do lub klejonymi okładzinami ciernymi jest zacieśnianie i rozluźnianie kontaktu tarczy Kulkowe wzdłużne łożysko wycisko- wyłączających. okresowego rozłączania napędu podczas ściskana pomiędzy kołem zamachowym ze współpracującymi z nią płaszczyznami we bierze udział w rozłączaniu sprzęgła, zmiany przełożeń w tradycyjnych, ręcz- a zespołem dociskowym, czyli stopniowo ciernymi. Składa się on z: obudowy, sprę- ponieważ przesuwa się ono po tulei pro- nie sterowanych skrzyniach biegów. Musi blokowana między nimi dzięki odpowied- żyn obwodowych, żeliwnej płyty docisko- wadzącej (współśrodkowej z wałem wej- więc ono spełniać następujące zadania: nio dużemu tarciu. Jej wieloklinowa piasta wej, pierścieni oporowych i sprężyny ta- ściowym skrzyni biegów) w kierunku osio- umożliwiać łagodne dochodzenie do przenosi bezpośrednio moment obrotowy lerzowej. Obudowa tarczy mocowana jest wym, a jego płaszczyzna czołowa napiera Sprzęgła szaniu pojazdu z miejsca powinien on być pełnej synchronizacji prędkości obro- silnika na wał wejściowy skrzyni biegów, do koła zamachowego i stanowi zarazem na końce sektorów sprężyny talerzowej. Przy prędkości rzędu 750-1000 obr./min, wielokrotnie większy, a obroty w pierw- towych wału korbowego silnika i wału ponieważ jest na nim wieloklinowo osa- oparcie dla sprężyny talerzowej, prze Pod tym naciskiem sektory wyginają się czyli na biegu jałowym, moc silnika nie szej fazie startu zdecydowanie mniejsze. wejściowego skrzyni biegów; dzona. Ze względu na zastosowany mate- nosząc wywieraną przez nią siłę docisku. i docisk sprężyny zostaje zwolniony. Tarcza przekracza nawet 10% swej wartości Problemu tego nie rozwiązuje do końca riał okładziny cierne dzielą się na organicz- Sprężyny płytkowe łączą płytę dociskową obraca się wówczas swobodnie pomiędzy znamionowej. Równie mały jest rozwija- stosowanie w układzie napędowym wielo ne i nieorganiczne. Dziś zdecydowana ich z obudową. Ich zadaniem jest środko- płaszczyznami ciernymi koła zamachowe- ny wówczas moment obrotowy, choć dla stopniowych przekładni (skrzyń biegów), większość wykonywana jest z materiałów wanie płyty dociskowej w obudowie, za- go i płyty dociskowej. pokonania oporów towarzyszących np. ru- zwiększających (kosztem redukcji prędko- organicznych o współczynniku tarcia wy- pewnianie jej ruchu podczas rozłączania Ruch łożyska wyciskowego może być noszącym około 0,3 i maksymalnych tem- sprzęgła i przenoszenie 50% wartości mo- wymuszany przez widełki wyciskające, Pod względem konstrukcyjnym sprzęgło peraturach pracy do 300°C. W sprzęgłach mentu obrotowego. uruchamiane po naciśnięciu pedału sprzę- musi się charakteryzować pełną skutecz- pracujących w wyższych temperaturach Zadaniem pierścieni oporowych jest gła pośrednimi cięgnami mechanicznymi nością przenoszenia momentu obrotowe- stosowane są okładziny nieorganiczne wy- przeginanie sektorów sprężyny talerzowej. lub tłokowym siłownikiem hydraulicznym. go przy swych ograniczonych wymiarach konywane ze spiekanych brązów lub spie- Najczęściej stosowane są dwa pierścienie Coraz częściej jednak stosowane są hy- i masie. Musi też wykazywać znaczną ków żelaznych. Ich współczynnik tarcia oporowe wykonane ze zgrzewanego drutu drauliczne mechanizmy wysprzęglające trwałość i łatwość uruchamiania za pomo- sięga do 0,5; co umożliwia przenoszenie sprężynowego. Sprężyna talerzowa, wyko- bez widełek. Ruch łożyska wymuszany cą niewielkiej siły zewnętrznej. znacznych obciążeń roboczych, a dopusz- nana zwykle ze stopowej stali chromowej, jest w nich pierścieniowym siłownikiem czalna temperatura pracy dochodzi nawet zapewnia docisk okładzin ciernych do koła centralnym, osadzonym koncentrycznie do 600°C. zamachowego i płyty dociskowej. na tulei prowadzącej. 7 8 9 10 4 5 2 6 1 Sterowanie cięgłem elastycznym (linką) 4 12 8 9 1 10 Elementy sprzęgła: 1. pedał sprzęgła 2. sprężyna powrotna 3. regulacja automatyczna 4. oś obrotu 5. dźwignia wysprzęglająca 6. linka sprzęgła 7. łożysko wyciskowe 8. tarcza dociskowa 9. tarcza sprzęgłowa 10. łożysko w wale korbowym 11. siłownik hydrauliczny 12. pompa 13. przewód łączący ograniczać przenoszenie drgań skrętnych pomiędzy tymi wałami; zabezpieczać układ przeniesienia napędu przed przeciążeniem. Główne części klasycznego, jedno tarczowego sprzęgła samochodowego to: silnika, tarcza sprzęgłowa z okładzinami ciernymi, zespół dociskowy z cierną płaszwysprzęglający. Współpraca elementów sprzęgających Koło zamachowe jako jeden z ciernych elementów sprzęgła musi skutecznie od- 5 w kołach zamachowych wykonuje się pro- 13 mieniowe otwory dla poprawy chłodzenia Sterowanie hydrauliczne oraz wyrzucania na zewnątrz pyłu ze ścieranych okładzin tarczy. Fot. Launch skutek tarcia. Powinno być także odporne na cierne zużycie mechaniczne. Dlatego Autonaprawa | Maj 2010 TWÓJ PARTNER W DIAGNOSTYCE WIELOMARKOWEJ czyzną dociskającą tarczę i mechanizm prowadzać ciepło wydzielające się na 7 Cdn. płaszczyzna cierna koła zamachowego Fot. Launch, archiwum 3 11 Coraz częściej w układach napędowych 31 Urządzenia TEXA oferują zaawansowane bazy danych i bardzo szerokie pokrycie, są proste w obsłudze i przyspieszają codzienną pracę w warsztacie, dostarczają wsparcia dodatkowego w postaci procedur naprawczych, diagnostycznej przeglądarki Google i wielu innych nowoczesnych funkcji. Pytaj o liczne promocje na: - aktualizacje oprogramowania - migrację do wersji Plus - złomowanie sprzętu - wejście do sieci dla urządzeń marek trzecich Szczegóły u dystrybutorów oraz na www.texapoland.pl TEXA Poland Sp. z o.o. ul. Babińskiego, 4 30-393 Kraków - POLAND Phone: 0048-12-263 10 12 Fax 0048-12-263 29 85 www.texapoland.pl [email protected] Autonaprawa | Maj 2010 32 | EKONOMIA, BIZNES, MARKETING EKONOMIA, BIZNES, MARKETING | Złomowanie w szarej strefie 33 z eksploatacji w Polsce w 2009 roku, do legalnych stacji demontażu oddano tylko około 250 tys. pojazdów. To znaczy, że ponad 750 tysięcy zostało rozmontowanych nielegalnie. Wstąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do UE spowodowało wyraźne załamanie sprzedaży nowych samochodów. Od maja 2004 do grudnia 2006 wyniosła ona tylko 19,4 tys. sztuk, podczas gdy w okresie poprzedzającym (I 2003 – IV 2004) średnia Pojazdy do stacji demontażu trzeba przeważnie dowozić miesięczna (!) sprzedaż kształtowała się na poziomie 31 tys. sztuk. Klienci przestali odwiedzać salony, gdyż rozpoczęło się masowe przywożenie aut zza granicy. Już w pierwszym miesiącu członkostwa na polski rynek trafiło 32 tys. używanych samochodów (w ostatnim miesiącu przed akcesją zaledwie 5 tys.) Potem ten import zaczął lawinowo rosnąć. Rekord padł w sierpniu 2004 r. – 131,2 tys. aut! Ten boom miał (i ma nadal) swoje niekorzystne konsekwencje. Przywożone pojazdy są bowiem najczęściej stare lub powypadkowe. Przed akcesją obowiązywała norma EURO II i wtedy struktura wiekowa była stosunkowo korzystna, po- Przed rozbiórką należy samochód selektywnie osuszyć z płynów eksploatacyjnych nieważ 73% stanowiły samochody najwyżej 10-letnie. Kiedy ograniczenie to zostało zniesione, sytuacja zmieniła się nieco nowszymi, ale w ten sposób ogól- jest, szczególnie w odniesieniu do artykułu radykalnie. W pierwszych 8 miesiącach na ilość wymagających złomowania ulega 11 pkt 1, który stanowi: członkostwa udział samochodów ponad zwielokrotnieniu. 10-letnich wzrósł do ponad 80%. Obecnie według dyrektyw unijnych od roku 2006 Recykling wyeksploatowanych samochodów to w Polsce nadal kwestia nie do końca rozwiązana, a jest ona tym bardziej poważna, im więcej mamy w ogólnej strukturze taboru pojazdów w znacznym stopniu wyeksploatowanych „Wprowadzający pojazd jest obowiązany zapewnić sieć zbierania pojazdów, stan ten zaczyna się poprawiać, jednak Dobra ustawa – zła realizacja zwaną dalej „siecią”, obejmującą teryto- samochody w tym wieku nadal stanowią Ustawa przyjęta w styczniu 2005 roku rium kraju w taki sposób, aby zapewnić połowę wszystkich sprowadzanych. mogłaby regulować te problemy w sposób właścicielowi możliwość oddania pojaz- na wysypiska powinno trafić maksymal- Czas ich użytkowania jest stosunkowo optymalny, gdyby spełniane były w prak- du wycofanego z eksploatacji do punktu nie 15% masy złomowanego samocho- krótki. Pojazdy wycofane zastępuje się tyce wszystkie jej wymogi. Niestety tak nie zbierania pojazdów lub stacji demontażu, du, a po 2015 już tylko 5%. Pozostała część musi zostać poddana recyklingowi w celu ponownego użycia. Niestety w Polsce nadal funkcjonuje bardzo rozwinięta szara strefa szrotów i złomowisk, które demontują samochody bez odpowiedniego sprzętu, a pozyskane w ten sposób części Powinno już wprawdzie działać odpowied- Według danych GUS w roku 2008 było nie prawo, gdyż 20 stycznia 2005 roku zarejestrowanych w kraju 16 079 533 sa- dokonano implementacji unijnej dyrekty- mochodów, z czego te liczące sobie ponad Nielegalny demontaż wy 2000/53/WE, przyjmując ustawę o re- 11 lat stanowiły aż 68%. Auta wycofane Nie ma wprawdzie oficjalnych danych na cyklingu pojazdów wycofanych z eksplo- z eksploatacji zawierają metale, oleje, pły- ten temat, choć sukcesywnie wdrażany jest atacji. Wciąż jednak brakuje świadomości, ny chłodnicze, akumulatory, szkło i two- system informatyczny Centralna Ewidencja że tylko specjalistyczny demontaż pozwala rzywa sztuczne. Jeżeli ich demontaż nie Pojazdów i Kierowców (CEPiK), w którym uniknąć zagrożenia dla ludzi i środowiska odbywa się w specjalistycznym zakładzie, całe to zjawisko powinno być wyraźnie oraz umożliwia skuteczne odzyskiwanie większość tych szkodliwych materiałów po widoczne. Eksperci oceniają jednak, że surowców wtórnych. prostu zaśmieca środowisko. Tymczasem z ponad miliona samochodów wycofanych Autonaprawa | Maj 2010 Fot. AutaRuta.pl, Wichary Fot. Greenwise wprowadzają do pokątnego obrotu. WYBRAŁEŚ KOLOR ? pozwól, że dostarczymy materiały Multichem Sp. z o.o. • ul. Przemysłowa 2 62-032 Luboń • tel. +48 61 893 37 31 • [email protected] • www.multichem.pl Autonaprawa | Maj 2010 34 | EKONOMIA, BIZNES, MARKETING położonych w odległości nie większej niż utworzył. Naliczono kary w łącznej wyso- nie stosuje się nadal nawet do tych złago- 50 km w linii prostej od miejsca zamiesz- kości ponad 120 mln złotych. Wywołało dzonych przepisów. Tak więc problem nie- kania albo siedziby właściciela pojazdu”. to protesty zainteresowanych, w wyniku ściągalnych kar może powrócić. „Wprowadzającym” nazywa się tutaj których w połowie 2007 r. znowelizowa- Na koniec roku 2006 zezwolenia na dostawcę ponad 1000 pojazdów rocznie. no ustawę i kary złagodzono. System zbieranie i przetwarzanie pojazdów posia- Za brak takiej sieci przewidziano wyso- komputerowy oparty na satelitarnej ma- dało 461 stacji demontażu i 86 punktów kie kary, jednak już pierwsza kontrola pie Polski, uruchomiony przez Główny zbierania pojazdów. Pod koniec 2007 r. z 2006 roku wykazała, że żaden ze zobo- Inspektorat Ochrony Środowiska na po- liczba ta wzrosła do 548 i 104. Ostatnie wiązanych do tego podmiotów jej nie czątku 2008 r., wykazuje, że wiele firm dane mówią już o w sumie 750 takich suspension punktach. W krajach Unii Europejskiej podobnych punktów jest ponad 10 tys. Jed- Wiele zależy od świadomości ekologicznej Rozmowa z Kacprem Rutą – właścicielem stacji demontażu pojazdów AutaRuta.pl w Chojnowie na Dolnym Śląsku nak polskim stacjom recyklingu trudno jest pozyskać „surowiec”, gdyż przechwytuje go szara strefa. Dopóki taka „konkurencja” będzie się utrzymywać, legalnie działający przedsiębiorcy nie będą mieli w niej szans. Niewykorzystane zostaną też pieniądze, które w myśl ustawy wpływają na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (500 zł od każdego sprowadzonego samochodu), ponieważ – Czy Pana firma ma zawartą umowę stacja posiada maszyny i urządzenia dodat- z jakimś dystrybutorem (dystrybutorami) kowe, pozwalające na sprawniejsze wyko- nowych samochodów w Polsce? nywanie jej zadań, np. podnośniki hydrau- – Tak, z dystrybutorem marki Toyota. liczne, montażownice do opon, kompresory, Koncern, który wprowadza na polski rynek wysysarki do oleju itd. Konieczne jest rów- tak dużo samochodów, jest zobowiązany do nież odpowiednie zabezpieczenie proekolo- zapewnienia sieci zbierania samochodów giczne tej działalności i sprzęt do transportu wycofanych z eksploatacji. Należymy też do wyeksploatowanych pojazdów (autolawety, ogólnopolskiej sieci zbierania Eco-Cars, która lawety, w tym także te największe do wywo- obejmuje swoim zasięgiem 97% terytorium zu większych ilości samochodów z punktu kraju. zbierania). – Jakie są główne, a jakie dodatkowe Z kolei w transporcie wewnętrznym nie- źródła przychodów firmy zajmującej się zbędne są wózki widłowe, podnośniki, wóz- złomowaniem pojazdów? ki ręczne paletowe itd.). Zatrudniony u nas – Głównym jest sprzedaż materiałów personel posiada wszelkie kwalifikacje nie- uzyskanych w procesie rozbiórki pojazdów, zbędne do pracy na zajmowanych stano- m.in. stali, metali kolorowych, a także wiskach. Mamy w firmie trzy działy: trans- tzw. odpadów niebezpiecznych. Dodatkowo portu, warsztatowy oraz sprzedaży i obsługi stacja zarabia na ponownym wprowadzaniu klienta. Nie jest to jednak duży zarobek. Każda część NOWOŚĆ Po mechanicznym demontażu zostaje tylko samo nadwozie... – Jaka jest obecna kondycja Pana firmy Części zawieszenia i od czego zależy przyszły jej rozwój? przed wprowadzeniem na rynek wtórny musi – Działamy na rynku od niespełna roku być przetestowana, a zdawane pojazdy są i dopiero zapoznajemy się praktycznie z re- często w bardzo złym stanie. Dlatego w ogól- aliami branży. Jej pomyślny rozwój zale- nym obrocie firmy są to przychody raczej ży w znacznym stopniu od ekologicznej marginalne. edukacji społeczeństwa i skutecznej walki – Jakie jest wyposażenie techniczne państwa z tzw. szarą strefą. Ona jest teraz Pana placówki i kwalifikacje zatrudnianego największym zagrożeniem dla każdego wła- w niej personelu? ściciela autoryzowanej stacji. A jeśli chodzi – Wyposażenie jest w pełni zgodne z wy- o ocenę kondycji finansowej firmy… Cóż, mogami ustawy o recyklingu pojazdów wy- zachowujemy płynność i wszystko wskazuje cofanych z eksploatacji. Jednak oprócz tego na to, że nasze długookresowe plany roz „obowiązkowego” sprzętu prawie każda woju dadzą wreszcie pozytywne rezultaty. Autonaprawa | Maj 2010 dów nie ubiegają się raczej o dotacje. ... które trzeba rozdrobnić w maszynie zwanej sptrzępiarką 12 marca 2010 roku weszła w życie nowa ustawa o odpadach, która uznaje działania szarej strefy demontażowej za sprzeczne z prawem. Domorosłym utylizatorom grożą kary pieniężne nawet do 300 tys. złotych. Czy to poprawi sytuację? Miejmy nadzieję, że tak, bo w przeciwnym wypadku ekologicznych kłopotów możemy doświadczać jeszcze przez wiele lat. Szymon Ciach Fot. AutaRuta.pl, Wichary do użytku części z utylizowanych pojazdów. stacje nieotrzymujące zużytych samocho- Najnowsza część z rodziny Monroe® www.tenneco.eu 36 | PRAKTYKA WARSZTATOWA | MECHANIKA MECHANIKA | PRAKTYKA WARSZTATOWA | Kontrola sworzni kulowych 37 dzić połączenie śrubowe mocowania sworznia, w celu zapewnienia prawidłowej pracy. Połączenia śrubowe elementu regulacyjnego (np. stożkowego gniazda ramienia zwrot- Obracając kierownicą na przemian w pra- Piotr Pyrka nicy) należy usunąć wszelkie ślady korozji. wo i w lewo do momentu poruszenia się Technical support manager TRW Automotive Aftermarket Nieoczyszczenie takich miejsc powoduje przednich kół, sprawdzamy (np. palcem), szybkie korodowanie nowo zamontowane- czy następuje przesunięcie gwintu w ele- go elementu i przedostawanie się korozji mencie regulacyjnym, mogące spowodo- poprzez wargę osłony przeciwpyłowej do wać przedwczesne jego uszkodzenie. Każdy samochód wymaga okresowej kontroli mechanizmów podwozia. Należy raz w roku lub co około 20 tys. km sprawdzić poprawność ich działania, uwzględniając przy tym dane serwisowe pojazdu Jeśli wyniki kontroli któregokolwiek wnętrza sworznia, powodując jego szybkie kontrolowanego elementu nie są zadowa- zniszczenie. Kontrolę stanu zużycia drążków kie- lające, należy wymienić część na nową. rowniczych i ich końcówek należy rozpo- Wszystkie te operacje są istotne dla bez- cząć od obracania kierownicą (przy obcią- pieczeństwa. Dobry stan techniczny moż- żonej osi) na przemian w prawo i w lewo na utrzymywać nawet po wieloletniej eks- do momentu poruszenia się kół. Podczas ploatacji auta, lecz tylko pod warunkiem Trwałość elementów podwozia zależy od Najlepiej odbyć ją, pokonując dystans kil- tej operacji odchylenie sworznia końcówki stosowania przy naprawach części orygi- ich konstrukcji, zastosowanych materia- kunastu kilometrów po drogach o zróżni- drążka kierowniczego w kierunku obudo- nalnych, produkowanych przez renomo- łów i warunków eksploatacji pojazdu, cowanym stanie nawierzchni, ze zmienną wy (osiowym) spowodowane ugięciem wanych dostawców, łączących najwyższą czyli od jakości dróg i czynników atmos- prędkością, intensywnymi przyspieszenia- sprężystego łożyska sworznia kulistego nie jakość z właściwymi parametrami tech- ferycznych. Poniższe zalecenia dla me- mi i kilkakrotnym hamowaniem. Należy może przekroczyć 0,3 mm. Jest to war- nicznymi. chaników należy traktować wyłącznie jako wykonać próbę zawracania z maksymal- tość uśredniona dla różnych elementów. zbiór wskazówek. Dokładne dane doty- nym skrętem koła kierownicy, nasłuchu- Jej przekroczenie lub słyszalne stuki pod- czące kontroli i regulacji zawieszeń trzeba jąc stuków zawieszenia bądź układu kie- czas jazdy kwalifikują część do wymiany. każdorazowo sprawdzić w danych serwi- rowniczego. Sprawdzamy też stabilność sowych konkretnego modelu samochodu. ruchu pojazdu na nierównej nawierzchni. Elementy gumowe Jakiekolwiek nieprawidłowości resorowa- Kontrola osłony przeciwpyłowej polega na nia lub problemy z utrzymaniem obranego naciskaniu na osłonę ręcznie dla spraw- toru jazdy mogą być spowodowane luzami dzenia, czy na jej powierzchni nie wy- wahaczy lub sworzni kulowych. dobywa się smar. Może on pojawiać się wszelkie objawy zgłaszane przez klienta. zaślepka korpus współpracujący z kulą Samochód powinien być gotowy do jazdy, dokładną kontrolę wzrokową powierzchni. nieobciążony lub obciążony częściowo. Na powierzchni osłony nie mogą występo- Oś przeznaczona do kontroli nie może wać otwory, rozdarcia, ślady otarcia, uszko- być uniesiona. Należy oczyścić sworzeń, dzenia chemiczne; struktury materiału (na uwzględniając przeciwpyłowe skutek działania płynu hamulcowego lub i śruby. Nie wolno stosować agresywnych osłony innych agresywnych środków chemicz- środków czyszczących, a szczególnie roz- nych). Uszkodzone osłony mogą być przy- opaska zaciskowa puszczalników. Do czyszczenia używa się czyną uszkodzenia korozyjnego sworznia specjalnych środków czyszczących neu- z powodu przedostania się do niego wody osłona przeciwpyłowa tralnych dla farb, lakierów, osłon gumo- i innych zanieczyszczeń. Krawędzie osłon wych oraz czujników ABS. Przy czyszcze- przeciwpyłowych dociskanych pierścienia- niu trzeba uważać, by nie uszkodzić osłon mi zaciskowymi muszą spoczywać w row- przeciwpyłowych. ku wykonanym w korpusie sworznia. Siła stożek ustalający gwintowana końcówka trzpienia Kompletny samochodowy sworzeń kulowy Autonaprawa | Maj 2010 sworzniem. Dodatkowo przeprowadza się Podczas kontroli wzrokowej sprawdza- ściskająca powinna być na tyle duża, by my ewentualną obecność korozji. Korpus, ręczne obrócenie mieszków na obudowie trzpień i pokrywa sworznia muszą być było niemożliwe. Jeśli wynik kontroli jest wolne od śladów głębokiej korozji (do- niezadowalający, należy wymienić sworzeń puszczalne są uszkodzenia o głębokości lub kompletny element. do około 0,5 mm). Z powierzchni styku Nakrętka samohamowna musi być i połączeń współpracującej z nim części prawidłowo zamocowana. Należy spraw- Systemy termiczne Wspomaganie sprzedaży Serwis techniczny Nasze pomysły, Państwa sukces. Zaufajcie Państwo prawdziwemu ekspertowi w dziedzinie klimatyzacji i chłodzenia silnika! jedynie w miejscu połączenia osłony ze Kontrola na stanowisku warsztatowym Elektronika Behr Hella Service jest ekspertem dla całościowego asortymentu produktów z zakresu chłodzenia silnika i klimatyzacji. Nasza siła co do jakości produktów, zaufania i niezawodności jest oparta na know-how firmy Behr (dostawcy na pierwszy montaż) i jest widoczna w naszych produktach. Zaufajcie… Kompleksowej ofercie i dużemu wyborowi produktów. Co oznacza, że dostają Państwo to, czego Państwo szukają. Produktom jakości Behr Hella Service Technicznemu know-how Instrumentom wspomagania sprzedaży dla Państwa Korzyści dla Państwa są naszą siłą ! Skorzystajcie Państwo z naszych lat doświadczeń na polu chłodzenia silnika i klimatyzacji! Z naszymi produktami, profesjonalną i kompleksową obsługą mogą Państwo zachować „chłodną głowę” w każdej sytuacji. ADV00361_f_PL2 próbna. W jej trakcie należy zweryfikować Elektrotechnika Kontrola szczelności osłony przeciwpyłowej Hella Polska Sp. z o.o., ul. Muszkieterów 15 a, 02-273 Warszawa www.hella.com.pl Fot. TRW Obowiązkową czynnością jest jazda Fot. TRW Jazda próbna Oświetlenie Sprawdzanie luzu osiowego sworznia n Autonaprawa | Maj 2010 38 | PRAKTYKA WARSZTATOWA | MECHANIKA MECHANIKA | PRAKTYKA WARSZTATOWA | 39 Wymiana okładzin w hamulcach BPW Grzegorz Marat Doradca techniczny BPW Polska W ciężkich pojazdach użytkowych okładziny cierne nitowane do szczęk są nadal rozwiązaniem dominującym, choć w lżejszych – już niestosowanym. Warto więc przypomnieć zasady ich prawidłowej wymiany Przy intensywnej eksploatacji pojazdu Spęczanie nitów na prasie podczas montażu nowej okładziny ciernej kontrola stanu okładzin powinna się od bywać co kwartał. Służy do tego otwór Nitowanie dłuższej części okładziny, krótszą nituje się też, zaczynając od środka Sprawdzanie prawidłowości nitowania za pomocą szczelinomierza i młotka kontrolny w blasze osłonowej hamulca, zasłaniany w większości modeli osi za można ściąć końcówki nitów prze Nowe okładziny muszą całą powierzch ślepką gumową. Wymiana staje się ko cinakiem lub rozwiercić je wiertłem nią przylegać do szczęk. 8,6 mm) i wybić przebijakiem. nieczna, gdy grubość okładziny mierzo (Ø się dźwięczny odgłos. Dźwięk głuchy świad na suwmiarką wynosi 5 mm lub mniej, Potem średnice otworów w szczękach z dwóch elementów, z których krótszy czy o ich zbyt luźnym lub nierównomier a także wówczas, gdy zużycie sięga już do trzeba sprawdzianem. powinien zawsze być mocowany od nym przyleganiu do szczęk albo o pęk uskoku kontrolnego na okładzinie. max skontrolować Kompletna okładzina Okładziny przynitowane prawidłowo wydają po lekkim uderzeniu młotkiem składa Nie mogą one przekraczać średnicy nitu strony rolki. Potem we wszystkie otwory nięciach (przeważnie w pobliżu nitów). Wymienia się zawsze wszystkie okła o więcej niż 0,6 mm. Poza tym wymia okładzin i szczęk wkłada się nity o roz Ewentualne błędy przylegania można dziny danej osi. Rodzaj zastosowanych ny wymagają szczęki z uszkodzonymi miarach 8 x 15 mm i spęcza je siłą sprawdzić szczelinomierzem. Dopuszczal okładzin wymiennych zależy nie tylko od powierzchniami przylegania okładziny 21 kN, w kolejności od środka szczęki ku ne odchyłki to 0,15 mm, sięgające nie wersji hamulca, lecz także od stanu jego – wygięte, pęknięte lub skorodowane. jej końcom. głębiej niż do pierwszego rzędu nitów. n bębna. Gdy wymaga on przetoczenia, konieczne będzie użycie okładzin nad wymiarowych. Dostęp do szczęk hamulcowych uzy OZONOWANIE – najskuteczniejsza metoda skuje się po dokonanym według zaleceń producenta demontażu z czopa osi bębna wraz z piastą, łożyskami i przeważnie z ko czyszczenia (odgrzybiania ) klimatyzacji samochodowych łem. W tradycyjnych rozwiązaniach trzeba Miejsca sprawdzania stanu okładzin star- Zwalnianie mechanizmu regulacji szczęk szych (z lewej) i nowszych hamulców BPW (z lewej krzywka rozpieracza) użyć do tego celu specjalnego ściągacza, w nowoczesnych – jego funkcję pełni cen Ozonowanie jest obecnie najczęściej stosowaną metodą odgrzybiania układu klimatyzacji w pojazdach. Prawidłowo przeprowadzony proces dezynfekcji ozonem daje skuteczność na poziomie 97%! tralna śruba lub nakrętka. Podczas roz biórki należy oznaczyć piasty i przynależ ne im łożyska, aby uniknąć późniejszego ich pomieszania podczas montażu. Po zdjęciu bębna cofa się dźwignie re Dlaczego wlaśnie OZON? Ozon w stanie gazowym posiada silne właściwości utleniające. Ozon skutecznie likwiduje pleśń i grzyby z kanałów wentylacyjnych i parownika układu oraz usuwa nieprzyjemne zapachy (papierosowe, zwierzęce, po zalaniach). Stosując technologię ozonową eliminujemy również „zanieczyszczenia” z wnętrza kabiny, które osiadają na tapicerce i innych elementach wnętrza. Tak więc tylko „ozonowanie” jest procesem kompleksowym. Ponadto ozon gulatorów luzu szczęk do pozycji, w której krzywka rozpieraka przestaje naciskać na rolki. Potem (w hamulcach wyprodukowa nych po 1995 roku) trzeba rozłączyć sprę Rozłączanie dwuczęściowych sprężyn spinających stopy szczęk Wyjmowanie szczęk przez ich podważanie łyżką monterską opieraną o korpus osi żyny stóp szczęk wkrętakiem i podważyć szczękę łyżką monterską, zwracając uwa gę, by nie uszkodzić czujnika i jego prze wodu. Po wymontowaniu szczęk wyjmuje się sprężyny z ich uchwytów. W hamul jest produktem naturalnym wolnym od powszechnie stosowanej chemii – całkowicie bezpiecznym. Skuteczność ozonowania Skuteczność prawidłowo przeprowadzonego ozonowania oraz czas procesu, zależą od kilku czynników: • Kubatura ozonowanego pomieszczenia (pojazdu) • Odpowiednio dobrany sprzęt (wydajność) Posiadamy w ofercie szeroką gamę rozwiązań stosowanych w branży motoryzacyjnej, pozwalającej odgrzybiać samochody osobowe, ciężarowe, autobusy, przyczepy kampingowe i inne. Szczegóły ofert znajdują się na stronie www.ozon24.pl. Posiadamy w ofercie wyłącznie markowy sprzęt oraz gwarantujemy Klientom konkurencyjne ceny. Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą. WRC MULTIOZON cach starszych wszystkie sprężyny wypi na się jednakowo przed wymontowaniem szczęk. Kolejną operacją jest roznitowanie Roznitowywanie starych okładzin na prasie za pomocą specjalnego trzpienia Autonaprawa | Maj 2010 Zastępcze metody usuwania starych nitów łączących okładziny ze szczękami i oczyszczenie szczęk z nalotów i rdzy. Zastępczo zamiast użycia nitownicy Fot. BPW niem odpowiednim do średnicy nitów Fot. BPW starych okładzin nitownicą z trzpie WRC MULTIOZON ul. Polna 1 81-745 Sopot tel. 504 309 058 [email protected] www.ozon24.pl www.ozonatory.com Firma WRC MULTIOZON zajmuje się wyposażaniem w sprzęt ozonowy oraz systemy ozonowe firm działających w następujących branżach: motoryzacja sprzątanie i dezynfekcja przemysł przetwórczy restauracje i gastronomia hotelarstwo medycyna uzdatnianie wody Autonaprawa | Maj 2010 40 | EKONOMIA, BIZNES, MARKETING EKONOMIA, BIZNES, MARKETING | Ewolucyjny rozwój Motointegratora 41 – To znaczy, że eksperymentalna faza przedsięwzięcia została już pomyślnie zakończona? – Nie da się tego tak sformułować. Projekt, by istnieć i rozwijać się, musi być stale w toku ewolucji. Trzeba go ustawicznie doskonalić, rozbudowywać i modyfikować, stosownie do aktualnych oczekiwań wszystkich użytkowników. Koncepcja była od początku wszech- Rozmowa z Adamem stronnie korzystna: właściciel samochodu kupuje części w Internecie, odbiera je Karpińskim, i opłaca w rekomendowanym przez nas Dyrektorem Pionu Sprzedaży Korporacyjnej Inter Cars SA, Managerem projektu Motointegrator warsztacie, który zajmuje się również ich montażem. Nie ma tu typowych dla zwykłej sprzedaży internetowej obaw o bezpieczeństwo transakcji ani niedogodności Uroczysta premiera programu na 9. Targach Inter Cars związanych z kurierskimi dostawami prze- wzbogacać. Współpracuje już z nami po- nich części i warsztatów, zawierają też ta- syłek. Warsztaty uzyskują dodatkowych nad 1300 warsztatów. kie pożyteczne rozwiązania, jak możliwość klientów i marżę handlową od wartości Możliwości są jednak znacznie, znacz- obiektywnego wyznaczania czasu i kosztu tych internetowych zakupów. Partnerami nie większe, a wszystko zależy od nawią- usługi już na etapie prezentacji oferty, jak programu obecnie są tak renomowane zania kontaktu z potencjalnymi klientami. również budowanie w bazie Motointegra- – Od premiery tego projektu na 9. Tar dów – tworzyliśmy jako pierwsi nie tylko miesiącach przeprowadziliśmy także kil- firmy, jak: ATE, Bosch, Contitech, Wix Dlatego zdecydowaliśmy się na współpra- tora solidnie udokumentowanej historii gach IC minęło parę miesięcy. Czy można w Polsce, ale i w Europie. Dlatego nie kaset zleceń testowych, mających na celu Filtron, Castrol, Luk, INA, FAG , Brembo, cę z jedną z najlepszych agencji reklamo- napraw konkretnego pojazdu, przydatnej już powiedzieć, że przeszedł on pomyśl mieliśmy skąd czerpać wzorów ani nie analizę poprawności działań call-center TRW i Goodyear, a to gwarantuje wysoką wych specjalizujących się w budowaniu podczas jego bieżącej eksploatacji i przy nie swą fazę wdrożeniową? mogliśmy uczyć się na cudzych błędach. i logistyki. W efekcie wiele trzeba było jakość wykonywanych usług. stron internetowych. Efektem są działają- ewentualnej odsprzedaży. Od połowy zeszłego roku trwała faza te- w tym projekcie poprawić lub zmienić. ce od początku tego roku całkowicie nowe Można by więc znów spytać: czy to stowa, mająca na celu analizę funkcjo- Wszystkich dotychczasowych użytkow- – Czego powinno być więcej? Zaintere strony Motointegratora. Zostały one bardzo ostateczna forma naszej witryny? Jestem wanych wcześniej trudności. Internetowy nalności strony Motointegrator.pl pod ników, którzy doświadczyli w tym cza- sowanych programem partnerów, warsz dobrze przyjęte przez środowisko naszej pewien, że nie. Internetowe strony, aby system, integrujący rozbieżne, zdawałoby kątem jej komunikatywności i zgodności sie jakichkolwiek niedogodności, bardzo tatów czy klientów? branży, a badania opinii reprezentatywnej „żyć”, też muszą ewoluować, bo zawsze się, interesy wielkiego dystrybutora czę- z oczekiwaniami klientów. Wyciągaliśmy przepraszamy, ale jestem też pewien, że – Jeśli chodzi o partnerów, to ich grupy użytkowników dają wyniki zdecy- priorytetem dla nas będzie ich funkcjonal- ści zamiennych, niezależnych warsztatów też krytyczne wnioski z przebiegu reali- wszyscy zainwestowaliśmy naszą cierpli- wspólna oferta już jest kompleksowa, co dowanie dla nas pomyślne. Oprócz tego, ność dla klienta i skuteczność w kierowa- naprawczych i użytkowników samocho- zacji pierwszych zamówień. W ostatnich wość w dobrą sprawę. nie znaczy jednak, że nie trzeba jej nadal że ułatwiają one odnajdywanie odpowied- niu go do „naszych” warsztatów. 185x86_INA_KIT new 2008_PL_curves.indd 2 Autonaprawa | Maj 2010 n Fot. Inter Cars Fot. Inter Cars – Myślę, że tak, chociaż po drodze trzeba było pokonać wiele niespodzie- 19.1.2009 17:21:55 Autonaprawa | Maj 2010 42 | ZENNOWACJE ZENNOWACJE | Nadal o amortyzatorach 43 W metodzie EuSAMa podstawą oceny stanu zawieszenia jest stosunek minimalnej rezonans podczas rozpędzania rezonans podczas wybiegu wartości siły wywieranej przez drgające koło na podstawę wymuszającą drgania FST = 100% do statycznego nacisku koła, wyrażony w procentach. Na podstawie równania [1] Obecnie są znane co najmniej trzy pod- Zenon Majkut zależność ta określana jest następująco: . . stawowe metody badania stanu zawieszeń, FSTAT + c2(x2 – x3) + k2(x2 – x3) [4] akryt = ––––––––––––––––––––––– ⋅ 100% FSTAT z których najbardziej dziś rozpowszechnio- Reakcja ludzkiego organizmu na drgania o wyższych częstotliwościach może być tylko bierna, natomiast częstotliwości niższe, nazywane wstrząsami, są zwykle niwelowane pracą układu mięśniowo-szkieletowego ną zaproponował Europejski Związek Pro- gdzie: FSTAT – statyczny nacisk koła na pod- ducentów Amortyzatorów (EuSAMa). stawę. Opiera się ona na wymuszaniu ze zmien- Uzyskany wynik to wskaźnik lub ną częstotliwością pionowych drgań kół współczynnik EuSAMa (akryt). Oscylacje przy stałej amplitudzie 6 mm. Po uzyskaniu wielkości siły wokół wartości nacisku sta- drgań ustalonych o częstotliwości 25 Hz tycznego nie są symetryczne, przy czym i utrzymaniu ich przez co najmniej 5 sekund odciążenie koła jest większe niż docią- układ wymuszający zostaje wyłączony. Na- żenie. Jest to wynikiem niesymetrycznej stępuje tzw. wybieg, czyli stopniowe zanika- charakterystyki amortyzatora. nie drgań i zmniejszanie ich częstotliwości, Przy badaniach prowadzonych tą meto- Z fizycznego punktu widzenia przy często- nansową rzędu 1-3 Hz. Dla masy nie zależne w istotnej mierze od bezwładności dą ważne jest, by w zawieszeniu nie wy- tliwości mniejszej od 2 Hz ciało człowieka resorowanej, czyli kół, zawieszeń oraz układu wymuszającego. W czasie obniżania stępowało zbyt duże tarcie, powodujące, zachowuje się jak jednolita masa. Pierw- części układów: kierowniczego, napędo- częstotliwości koło z zawieszeniem powinno iż minimalna wartość dynamicznej siły sza częstość rezonansowa wynosi 4 Hz wego i hamulcowego – częstotliwości re- przejść przez swą częstotliwość rezonanso- kontaktowej nie występuje podczas rezo- lub 6 Hz dla pozycji siedzącej oraz 5 lub zonansowe pojawiają się przy 12÷20 Hz. wą (zazwyczaj ok. 10÷18 Hz). nansu. Należy też z dokładnością ±5% 12 Hz dla pozycji stojącej – zależnie od Postęp w konstrukcji zawieszeń powo- Dla przedstawionego tu uproszczone- przestrzegać nominalnego ciśnienia po- indywidualnej budowy człowieka. Często- duje ogólnie korzystną redukcję ich masy, go modelu fizycznego przyjęto jednolity wietrza w ogumieniu, ponieważ sztywność tliwości 3÷4 Hz pobudzają narządy jamy ale ich mniejsza bezwładność oznacza (również w późniejszych rozważaniach) opony (zależna od ciśnienia) ma bardzo brzusznej do silnych drgań, których mak- równocześnie mniej skuteczne absorbo- i podany na ilustracji sposób oznacza- duży wpływ na uzyskany wynik testu. Tem- simum występuje przy 5÷8 Hz. W zakre- wanie drgań. Dlatego rosną wymagania nia wielkości. Został on wykorzystany peratura amortyzatorów powinna wynosić sie 7÷8 Hz pojawia się rezonans klatki w stosunku do parametrów użytkowych także do wyprowadzenia układu równań 0÷50ºC. Podczas prób nie może być włą- piersiowej, a w okolicy 20÷30 Hz – rezo- i stanu technicznego elementów spręży- różniczkowych równowagi układu kine czony hamulec zasadniczy ani pomocniczy, nans narządów głowy. sto-tłumiących. Badania stanu zawieszeń matycznego: jak również żaden bieg. Koła powinny być Według normy ISO 2631, zakres drgań stanowią ze względu na bezpieczeństwo od 1÷20 Hz powoduje problemy z samo- i komfort jazdy obowiązkową część ba- poczuciem, a przy dłuższym ich oddziały- dań warunkujących dopuszczenie pojaz- waniu – nawet ze zdrowiem. Nadwozie du do ruchu drogowego. Powinny więc samochodu wchodzące w skład tzw. masy trwać krótko, ale bez szkody dla rzetel- resorowanej ma swą częstotliwość rezo- ności testów. ustawione do jazdy na wprost. ⋅x⋅ + c (sgn x ) ⋅ x⋅ + k ⋅ x + [1] m2 ⋅ 2 1 2 2 1 2 c2(x⋅2 – x⋅3) + k2(x2 – x3) = 0 Przedstawioną graficznie symulację działania stanowiska pomiarowego dorównaniami [1] i [2]. c1 x2 m2 k2 c2 płyta najazdowa Ms Js’Cs mimośród przekładnia Autonaprawa | Maj 2010 silnik x3 ±1% oraz odchylenie wyniku nie większe 75 70 65 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 nowe i prawie nowe dopuszczalne akryt graniczne m1 /m2 1 2 3 4 5 6 1 Różnica strona lewa/prawa 2 7 8 9 3 Symulacja działania stanowiska pomiarowego: m2 = 20 kg Js = 0,1 kgm² c1 = 500 Ns/m (rozciąganie); 100 Ns/m (ściskanie) c2 = 5 Ns/m cs = 0,1 Nms/rad k1 = 8 000 N/m k2 = 120 000 N/m Ms = 15,7 Nm Fstat =2500 N r = 0,006 m 1 – małe samochody osobowe (np. Toyota Yaris), dostawcze – tylna oś złe 2 – samochody osobowe klasy niższej, terenowe (np. VW Golf) 3 – samochody osobowe klasy średniej (np. VW Passat), pojazdy ze sportowym zawieszeniem 10 11 i dostawcze – przednia oś 4 – samochody osobowe klasy 4 wyższej (np. Mercedes S) Zmierzona wartość przylegania koła do podłoża Ocena wg EUSAMA < 5% >32 >42 >45 >50 nowe i prawie nowe 5–15% 32–24 42–34 45–37 50–40 dopuszczalne 15–25% 24–14 34–22 37–24 40–25 graniczne >25% <14 <22 <24 <25 złe niż ±2% w przypadku różnej pozycji koła na płycie testera. Wyniki badań interpretujemy następu- sorowanej trzeba do powyższych kryteriów jąco: oceny wprowadzać pewne korekty zależne akryt ≥ 61% – bardzo dobry kontakt dy- od rodzaju pojazdu (stosunku jego masy re- namiczny koła z podłożem, akryt 41÷60% – dobry kontakt dyna- sorowanej m1 do nieresorowanej m2) i pokazane na umieszczonej wyżej ilustracji. Cdn. miczny koła z podłożem, Rys. Jacek Kubiś, Wimad k1 x1 – przemieszczenie pionowe nadwozia samochodu (masy resorowanej) x2 – przemieszczenie pionowe koła (obręczy) x3 – przemieszczenie pionowe podstawy koła: płyty testera (wymuszenie kinematyczne) ϕ – kąt obrotu korby mimośrodu wymuszającego drgania m1– masa zredukowana kompletnego nadwozia (masa resorowana) m2– masa zredukowana koła, zawieszenia, sprężyny i amortyzatora (masa nieresorowana) Js– moment bezwładności stanowiska badawczego c1– współczynnik tłumienia badanego amortyzatora (zależny od kierunku działania: ściskanie lub rozciąganie) c2 – współczynnik tłumienia opony Cs – współczynnik oporów ruchu stanowiska proporcjonalnych do prędkości obrotowej k1 – sztywność sprężyny zawieszenia k2 – sztywność ogumienia Ms – moment napędowy silnika Fs – siła oddziaływania między kołem a podstawą realizującą wymuszenie kinematyczne r – ramię mimośrodu Rys. Jacek Kubiś, Wimad x1 Ocena zużycia amortyzatora na podstawie pomiaru wartości przylegania opony do podłoża w tych samych warunkach z odchyleniem Schemat kinematyczny stanowiska badawczego i jego uproszczony model fizyczny m1 Drgania i siły istotne dla metody EuSAMa Samo stanowisko testowe musi zapewniać powtarzalność wyniku uzyskanego sprawdzane zawieszenie FSmin = 45,4% konano na podstawie modelu opisanego .. [2] Js f + csf = Ms – Fs ⋅ r ⋅ sin f [3] k2 = r ⋅ f ⋅ cos f nadwozie 25 Hz wyłączenie układu napędowego (początek wybiegu) akryt 21%÷40% – kontakt dynamiczny równoważny (nieokreślony), akryt 0%÷20% – kontakt zły lub jego brak. Ze względu na zróżnicowany dla różnych modeli stosunek masy resorowanej do niere- Cały dotyczący tej problematyki cykl artykułów poświęcam pamięci wspaniałego naukowca i wykładowcy – prof. dra hab. inż. Jacka Grajnerta. Odszedł od nas na zawsze, ale to dzięki Niemu mogę tę wiedzę stosować i przekazywać dalej z pożytkiem dla innych. Zenon Majkut Zależność wartości wskaźnika EuSAMa od sztywności ogumienia (ciśnienia) akryt [%] 50 40 30 20 10 0 1,20 1,40 1,60 1,80 2,00 x 105 k2 [N/m] Autonaprawa | Maj 2010 44 | AKTUALNOŚCI | NOWOŚCI NA RYNKU Nowości na rynku Więcej na stronie: www.e-autonaprawa.pl Pirelli Scorpion Verde oponę zimową Goodyear Na torze Idiada Inter UltraGrip Performance 2 national Testing Circuit z technologią RunOnFlat w Barcelonie zapre – do samochodu BMW zentowano seria 7, ekologiczną oponę Dunlop SP Sport Pirelli pierwszą do oponę samocho FastResponse – do Volks dów SUV i Crossover. wagena Golf Blue Morion. Model Scorpion Verde Ogumienie firmy Goodyear (dostępny od kwietnia i Dunlop miało również kilka 2010) jest w pełni naście pojazdów koncepcyj przyjazny dla środowi nych na ska, zmniejsza zużycie zaprezentowanych Opony Goodyear i Dunlop są tegorocznym Międzynarodo paliwa o 3,9% pod coraz częściej wybierane jako wym Salonie Samochodowym czas jazdy miejskiej pierwsze wyposażenie przez w Genewie. oraz o 3,4% w cyklu czołowych producentów samo chodów. W zeszłym roku za stosowano je w wielu nowych modelach aut, w tym m.in.: Goodyear Dunlop Tires Polska sp. z o.o tel. 22 571 59 00 www.goodyear.pl mieszanym. Odznacza się też oferuje równie ekologiczny mo zredukowaną o 30% emisją del Cinturato P4, do aut klasy hałasu. Inną ważną zaletą tej średniej – Cinturato P6, a Cin „zielonej opony” jest podwyż turato P7 – dla klasy premium. szona przyczepność na wszyst Nowości firmy Nissens W211 (02-09) z silnikiem benzynowym o pojemno ści 3,5 z automatyczną W marcu firma Nissens wpro wadziła do oferty kolejne nowe produkty. Należy do nich chłod nica cieczy do Mercedesa E kich rodzajach nawierzchni. Do samochodów miejskich Pirelli Wiosenne nowości KYB Tiguan (od 09.07) – amor 7-biegową skrzynią bie W kwietniu w ofercie firmy gów. Wśród systemów kli KYB pojawiły się amortyzatory matyzacji oferta rozszerzy do następujących modeli sa ła się o dwa kondensory mochodów: Fiat Panda 1.2 z napędem do Mazdy 6 (07-) i Forda Citroën C5 z wyłączeniem 4x4 (od 10.04), Kia Rio Mondeo (07-) oraz o pa wersji Hydractive III (od (od 03.05), Škoda Fabia rownik przeznaczony do 02.08), Renault Mégane II wersja „sport suspension” modeli: Ford Focus (04-), (od 10.02), Mégane II Grand (od 03.07), Volkswagen Focus C-Max (03-), Mazda tour (od 09.03), Škoda Tiguan (od 09.07) – amor 3 (03-) i Mazda 5 (05-). Roomster (od 09.06) – amor tyzatory tylne. Chłodnice Nissens Polska sp. z o.o. tel. 61 653 52 07 www.nissens.com.pl tyzatory przednie i tylne; Dacia Logan MCV (od 02.08), Hyundai i10 1.1 (od 01.08), Volkswagen Pulsacyjne płukanie Urządzenie Flush A/C 5000, ces „płukania pulsacyjnego”. temu wewnętrzne powierzch oferowane przez firmę Werther Uporządkowany według ściśle nie układu stają się idealnie International, czyści układy kli ustalonych parametrów, prze czyste, co przywraca klimaty matyzacji ze starego oleju oraz mienny przepływ powietrza zacji pierwotną wydajność. mechanicznych produktów zu i rozpuszczalnika daje efekt życia sprężarki i uszczelek, wy udarowy i działa podobnie jak korzystując opatentowany pro szorowanie szczotką. Dzięki Autonaprawa | Maj 2010 Pirelli Polska sp. z o.o. tel. 22 517 10 00 www.pirelli.pl Werther International Polska sp. z o.o. tel./faks 52 581 22 51 www.werther.pl tyzatory przednie; Dacia Sandero (od 06.08), KYB Europe sp. z o.o. Przedstawicielstwo w Polsce tel. 91 882 14 06 www.kyb.pl Fot. Goodyear, Nissens, Pirelli, Werther Opony do nowego Golfa i BMW 7 46 | AKTUALNOŚCI | NOWOŚCI NA RYNKU Promocja podnośników czteroklumnowych Drzewka zapachowe i emulsja Firma Launch Polska sp. z o.o. TLT-440 – 13 000 zł netto, przygotowała promocyjną ofer- TLT-440W – 19 000 zł netto, tę, obniżając ceny wszystkich TLT-455 – 22 000 zł netto, swych modeli podno- TLT-455W – 25 000 zł netto śników Launch Polska sp. z o.o. tel. 52 585 55 10 www.launch.pl czterokolum- nowych do poziomu: Masz prawo do mocnej marki Na rynku polskim pojawiły się przeznaczoną do mycia i pielę- trzy nowe drzewka zapachowe gnacji silnie zabrudzonych rąk marki Wunder-Baum. Są to: bez użycia wody. Produkt nie Karma, Leśny i Aqua. Produkty zawiera rozpuszczalników. te są dostępne w sklepach mo- Oferowany jest w butel- toryzacyjnych, hipermarketach kach: 444 ml ze szczoteczkę i na większości stacji paliw. do paznokci oraz 3,79 litra Sugerowana cena detaliczna: z dozownikiem. 4,60 złotych. Firma Amtra oferuje też amerykańską emulsję Permatex – Fast Orange, Amtra sp. z o.o. tel. 32 294 41 00 www.amtra.pl Polerka Skil Masters Akcesoria Mammooth Nowa polerka Skil Masters mo- ni. Ma regulację prędkości ob- Produkty tej marki przeznaczo- del 9950 przeznaczona jest do rotowej w zakresie od zera do ne są do tuningowych modyfi- obróbki dowolnych powierzch- 3000 obr./min. Jej zaletą jest kacji samochodów terenowych także i pickup. Na polskim rynku możliwość dostępne są w sieci Inter Cars. współpracy W skład oferty wchodzą: z różnymi typami zderzaki stalowe z rurą dodatkowe i rozmiarami tarcz po- osłonową i miejscem do bocznych, lerskich. Sugerowana cena detaliczna 699 zł. Robert Bosch sp. z o.o. tel. 22 715 45 33 www.bosch.pl montażu wyciągarki, płyty osłonowe podwozia, osłony reflektorów i lamp, mocowania foteli sportowych, progi drzwi bagażniki dachowe. Inter Cars SA tel. 22 714 14 20 www.intercars.com.pl www.mammooth.pl 10,7 miliona samochodów rocznie febi bilstein. Zawsze najlepszy wybór. Firma febi bilstein oferuje Państwu najszerszą ofertę asortymentową produktów o jakości SACHS – od pierwszego montażu, oryginału. Jako wiodący producent i dostawca części zamiennych do Fot. Amtra, Inter Cars, Launch, Robert Bosch przez cały okres użytkowania pojazdu! Autonaprawa | Maj 2010 samochodów osobowych i użytkowych utożsamiamy się z niezależnym rynkiem części zamiennych i w szerokim zakresie wspieramy naszych partnerów rynkowych. Masz prawo do szerkiej gamy produktów, Ponad 10 milionów samochodów wyposażonych w amortyzatory SACHS opuszcza corocznie linie produkcyjne na całym świecie. Te same wymagania jakościowe SACHS dotyczą również amortyzatorów i sprzęgieł przeznaczonych na rynek części zamiennych. Wybór oryginalnej jakości SACHS to najlepsza gwarancja bezpieczeństwa na drodze. sprawdzonej jakości i kompetentnego serwisu! febi bilstein – jakość na pierwszym miejscu. Oryginalne części zamienne febi bilstein otrzymacie Państwo u dystrybutorów. febi Polska Sp. z o.o. Pl. Przymierza 6 · 03-944 Warszawa Tel: +48 22 403 47 29 Fax: +48-22-403 47 28 Mail: [email protected] www.febi.com www.zf.com AZ_Marke_PL_0309.indd 1 20.04.2009 Autonaprawa | Maj 201015:45:46 Uhr 48 | AKTUALNOŚCI | NOWOŚCI NA RYNKU Montażownica Quadriga Ekologiczne opakowania Ten najnowszy produkt marki Firma Shell wprowadziła nowe się w porównaniu z poprzedni- John Bean pozwala na całko- opakowania olejów Shell He- mi o 11% mniej plastiku. Rów- wicie lix. Przy ich produkcji zużywa nocześnie z oszczędniejszymi zautomatyzowany de- montaż i montaż opon o średni- rozwiązaniami produkcyjnymi cach wewnętrznych od 12’’ do opracowano nowe, bardziej 30’’ i maksymalnej średnicy ze- ergonomiczne kształty pojem- wnętrznej 47’’. Urządzenie ob- ników. sługuje bez kontaktu łyżki z ob- oraz 4-litrowe mają obecnie ręczą wszystkie rodzaje opon podwójne uchwyty, co znacz- i kół. Posiada certyfikat nie- nie ułatwia ich przenoszenie mieckiego stowarzyszenia WDK. oraz opróżnianie. Cartec K.Wiśniewski, B.Nowak sj. tel. 32 203 03 13 www.cartec-polska.pl Shell Polska sp. z o.o. tel. 22 570 00 00 www.shell.pl Akumulatory Freshpack Opakowania litrowe InMaster 6U Funstart Freshpack 2in1 to ofercie 29 typów tego rodzaju Urządzenie to pozwala diagno- suchoładowany akumulator produktów przeznaczonych do zować oraz regenerować wtry- oraz pojemnik z odmierzo- różnych pojazdów jednoślado- skiwacze benzyny i gazu. ną ilością elektrolitu. Firma wych. We wszystkich zastoso- Umożliwia jednoczesną Johnson Controls Akumula wano wzmocnioną konstruk- obsługę sześciu wtryskiwa- tory sp. z o.o. ma w swej cję płyt i specjalne separatory znacznie czy, polegającą na: czyszcze- zwiększające niu ultradźwiękowym i środ- prąd rozruchu. Zapew- kiem chemicznym, spraw niają one optymalne prze- dzaniu szczelności wtryskiwa- wodzenie prądu, a także cza, prawidłowości rozpylania odporność na wstrząsy i wielkości wtryskiwanych da- i wibracje. wek paliwa. Cena: 2999 zł netto. Johnson Controls Akumulatory sp. z o.o. tel. 32 608 69 50 www.varta-automotive.pl DeltaTech Electronics tel. 13 446 59 19 www.dte.com.pl Chcesz otrzymy wać wszystkie numery „Autonapraw y” – w ykup abonament! ❏ 11 kolejnych wydań w cenie 61,00 zł brutto (w tym VAT 22%) od numeru ........................ ❏ 6 kolejnych numerów w cenie 42,70 zł brutto (w tym VAT 22%) od numeru .................... Czasopismo jest bezpłatne. Cena obejmuje umieszczenie prenumeratora w bazie danych i obsługę wysyłek. DANE ZAMAWIAJĄCEGO: ❏ Jestem prenumeratorem ❏ Nie jestem prenumeratorem Nazwa firmy .................................................................................................................................................................................................................... ulica i numer domu ................................................................................ kod pocztowy ................. miejscowość ..................................................... Imię i nazwisko zamawiającego ................................................................................................. NIP (ewentualnie PESEL) ........................................ telefon do kontaktu ................................., e-mail ................................................................................................. ADRES DO WYSYŁKI (należy podać, jeśli jest inny niż podany wyżej adres płatnika): Odbiorca ......................................................................................................................................................................................................................... ulica i numer domu ................................................................................ kod pocztowy ................. miejscowość ..................................................... Faktura VAT zostanie dołączona do najbliższej wysyłki zamówionych czasopism. Upoważniam Wydawnictwo Technotransfer do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy oraz umieszczenia moich danych w bazie adresowej wydawnictwa. ....................................................... (data) Autonaprawa | Maj 2010 .................................................................... (podpis) Fot. Cartec, Delta Tech, Johnson Controls, Shell faks 71 343 35 41 F O R M U L A R Z P R E N U M E R A T Y M I E S I Ę C Z N I K A A U T O N A P R A W A Zamawiam 50 | OD REDAKCJI W najbliższych wydaniach Bogusława Krzczanowicz nać i robimy to szczególnie intensywnie w dawnych cyklach publikacji drukowanych tabel. Tak doszliśmy do sprawy internetowych nowości. Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią we współpracy z Wydawnictwami Komunikacji i Łączności uruchomiliśmy w naszej witrynie księgarnię online. Można w niej przeglądać i kupować wszystkie książki o tematyce motoryzacyjnej dostępne w aktualnej ofercie tego renomowanego i bardzo zasłużonego dla polskiej literatury technicznej wydawcy. Specjalnie dla internetowych gości odwiedzających te strony przygotowujemy szersze omówienia i recenzje szczególnie polecanych przez nas pozycji. Warto jednak na własną rękę uważnie śledzić i pozostałe, bo wybór jest bardzo duży i atrakcyjny. Obejmuje zarówno prace najlepszych polskich specjalistów w różnych motoryzacyjnych dziedzinach, jak i bardzo starannie wybierane i przygotowywane przekłady najnowszych opracowań zagranicznych. Mamy nadzieję, że dla każdego doskonalącego swe kwalifikacje profesjonalisty znajdzie się tam coś interesującego i wartościowego, w dodatku za bardzo przystępną cenę. n Fot. Archiwum B2B Specyficzny charakter tej rubryki sprawia, że trzeba w kwietniu pisać o sprawach, które staną się aktualne dopiero w czerwcu. Na szczęście prezentuję tu tylko nasze redakcyjne plany, a nie prognozy nadchodzących wydarzeń. Plany zawsze się jakoś realizują, nawet gdy nie w pełni lub nie całkiem dokładnie. Przyszłość potrafi zmieniać się w teraźniejszość sposobem przez nikogo nieprzewidywanym, niechcianym, wręcz niewyobrażalnym… Harmonogram opracowany na ten rok przewiduje, że głównym tematem czerwcowym mają być gazowe układy zasilania LPG i CNG. Nie rezygnujemy z tych zamierzeń, ale jednak trzeba je nieco zmodyfikować. Wbrew oczekiwaniom gaz ziemny jako paliwo do silni- ków samochodowych nadal nie jest w Polsce zbyt popularny, a z kolei rozwój instalacji na propan-butan uległ u nas ostatnio pewnemu spowolnieniu, więc w sumie nie ma powodu, by ten temat uznać teraz za wiodący. Potraktujemy go w takim razie na równi z planowanymi też publikacjami dotyczącymi oświetlenia pojazdów drogowych, mechanizmów podwozi i samochodowych systemów elektronicznych. Najwięcej natomiast miejsca i uwagi poświęcimy tym razem satelitarnym systemom nawigacyjnym. Są bowiem po temu aż dwa powody. Po pierwsze, sprawami tymi interesuje się obecnie coraz większa liczba użytkowników pojazdów, czyli więcej o nich wiedzieć powinien również personel warsztatów i serwisów, by służyć swym klientom kompetentną pomocą lub radą. Po drugie, w czerwcowych wydaniach „Autonaprawy” zamieszczaliśmy tradycyjnie tabelaryczne przeglądy rynkowych ofert dystrybutorów tego rodzaju systemów. Teraz wszystkie nasze przeglądy przenieśliśmy do internetowego serwisu www.e-autonaprawa.pl, gdyż daje to możliwość ich bieżącej aktualizacji. Staramy się jednak zainteresowanym firmom o tej możliwości przypomi- Autonaprawa | Maj 2010
