docpobierz - Fundacja Nasza Nadzieja
download 
Reklamacja Transkrypt
pobierz - Fundacja Nasza Nadzieja
Człowiek – najlepsza inwestycja Autor opracowania: Andrzej Zapasa Redakcja: Kinga Kuśmiderska Agnieszka Rudawska Publikacja dystrybuowana bezpłatnie Człowiek – najlepsza inwestycja Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PORADNIK e-learningu Świdnik, 2011 Spis treści Wstęp .............................................................................................................................................. 3 Część I. ABC e-learningu 1.1. Co to jest e-learning ................................................................................................. 4 1.2. Historia – skala powszechności, dane statystyczne ........................................ 5 1.2.1. e-learning na świecie ..................................................................................... 5 1.2.2. e-learning w Polsce ........................................................................................ 6 1.2.3. Skala powszechności e-learningu – dane statystyczne ...................... 6 1.3. Formy e-learningu .................................................................................................. 10 1.4. elementy składowe stosowane w kursach e-learningowych ..................... 16 1.5. Zalety i wady e-learningu...................................................................................... 19 Część II. Platformy e-learningowe 2.1. Budowa systemów e-learningowych ................................................................. 21 2.2. Rodzaje platform e-learningowych ................................................................... 22 2.3. Zasoby interaktywne platform e-learningowych .......................................... 28 2.4. Zasoby społecznościowe platform e-learningowych .................................. 30 2.5. Zasoby statyczne platform e-learningowych ................................................. 34 Część III. Zasady pracy na platformie szkolnej 3.1. Wymagania sprzętowo – programowe szkolnej platformy ........................ 38 3.2. Jak być dobrym użytkownikiem platformy (e-uczniem)? ........................... 39 3.3. Instrukcja korzystania z platformy szkolnej ..................................................... 40 2 Wstęp Niniejszy poradnik ma na celu zapoznanie potencjalnych użytkowników szkolnych platform e-learningowych z ich budową i możliwościami. Przeznaczony jest dla wszystkich uczestników projektu „ustawiczna @-dukacja w powiecie świdnickim” i przyszłych użytkowników jako materiał wspomagający korzystanie z platformy e-learningowej. Forma poradnika została ułożona w taki sposób, aby w pełny, a jednocześnie jasny i zrozumiały sposób zaprezentować czytelnikowi zagadnienia praktyczne związane z pracą na platformie e-learningowej. Wszystkie wskazówki i przykłady zawarte w tym poradniku mają służyć jako pomoc w procesie kształcenia na odległość z wykorzystaniem internetu. Życzymy pożytecznej lektury 3 Część I ABC e-learningu 1.1. Co to jest e-learning W literaturze można znaleźć wiele definicji e-learningu. Jedna z nich podaje, że e-learning to wszelkie działania wspierające proces szkolenia, wykorzystujące technologie teleinformatyczne. e-learning obejmuje m.in. programy komputerowe, kursy internetowe, wewnętrzne i zewnętrzne portale naukowe, portale dydaktyczne, a nawet kompleksowe i interaktywne symulacje. Jednak najczęściej spotykaną wśród polskiego społeczeństwa interpretacją pojęcia jest utożsamienie jej z formą nauczania na odległość, za pomocą medium internetu. e-learning inaczej nazywany jest również kształceniem zdalnym. Pozwala on na ukończenie kursu, szkolenia, a nawet studiów bez konieczności fizycznej obecności w sali wykładowej. Jednak należy pamiętać, że cele tradycyjnego procesu nauczania i cele e-learningu są zbieżne i uczestniczą w nich te same podmioty, a co za tym idzie e-learning w dzisiejszych czasach najczęściej jest traktowany jako uzupełnienie tradycyjnych metod. Dużo osób, które nie korzystały z e-learningu ma wyobrażenie, że jest on oparty na samodzielnym czytaniu materiałów zamieszczonych w sieci www i zaliczenie jakiegoś ćwiczenia lub testu. Jednak e-learning to kształcenie pobudzające do myślenia, dające różnorodne możliwości 4 poszerzania wiedzy, kontakt z innymi użytkownikami lub wykładowcami. W tej formie kształcenia użytkownik ma nie tylko prawa, ale też obowiązki. Ważna jest tu samodyscyplina, praca i zaangażowanie w pozyskiwaniu wiedzy i umiejętności. e-learning daje możliwość zdobycia wykształcenia każdej osobie — niezależnie od miejsca zamieszkania. Jest on ułatwieniem dla osób pochodzących spoza dużych ośrodków akademickich, niepełnosprawnych, obciążonych obowiązkami rodzinnymi i zawodowymi. umożliwia naukę kobietom pracującym zawodowo czy też wychowującym w domu dzieci — bez konieczności uciążliwych dojazdów (a tym samym ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z przejazdami) i dezorganizacji dotychczasowego życia. 1.2. Historia – skala powszechności, dane statystyczne 1.2.1. E-learning na świecie Idea kształcenia na odległość nie jest niczym nowym i ma wieloletnią tradycję, sięgającą początków XVIII wieku. Oczywiście wtedy występowała w odmiennej postaci i wykorzystywała inne sposoby przekazywania informacji, jednak była początkiem idei kształcenia na odległość. Za narodziny kształcenia zdalnego uznaje się rok 1728, kiedy to jedna z bostońskich gazet jako pierwsza ogłosiła informację o prowadzeniu kursu korespondencyjnego – kursu stenografii. Z biegiem lat oferta kursów była coraz szersza i oferowana przez wiele różnych podmiotów i instytucji. Następnym krokiem do rozwoju kształcenia na odległość był rozwój radia i telewizji, za pośrednictwem których emitowano audycje o charakterze edukacyjnym. Radiowe programy edukacyjne powstały na uniwersytecie Stanu Iowa w 1925 roku wraz z upowszechnianiem się radia. W 1933 roku ten sam uniwersytet uruchomił pierwsze kursy edukacyjne za pośrednictwem telewizji. W roku 1965 powstał pierwszy system kształcenia zdalnego z przeznaczeniem na komputer stworzony przez uniwersytet Illinois. Od tego momentu można mówić już o e-learningu. W późniejszych latach kolejne ośrodki uniwersyteckie w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii rozszerzały swoją ofertę o edukację przy wykorzystaniu kursów online. Z biegiem lat coraz bardziej rozwijała się najnowsza technologia informatyczna, a przede wszystkim internet. W 1992 roku Szkoła edukacji ustawicznej uniwersytetu w Nowym Yorku uruchomiła Virtual College, w którym oferowała kursy dla studentów. Od tego czasu rynek e-learningowy w Stanach Zjednoczonych zaczął się kształtować, a na przełomie XX i XXI wieku rozwijał się bardzo dynamicznie. Dzięki internetowi e-learning rozwinął się w błyskawiczny sposób i cieszy się coraz większą popularnością. 5 1.2.2. E-learning w Polsce W Polsce e-learning zapoczątkowany został w 1776 roku, kiedy to uniwersytet w Krakowie podejmował pierwsze próby prowadzenia zajęć metodami nauczania korespondencyjnego. W 1960 roku została uruchomiona telewizja edukacyjna nazwana „Programy szkolne”. W latach 1966 – 1971 funkcjonowała w Polsce Politechnika Telewizyjna, która wykorzystywała w procesie edukacji metody nauczania na odległość. Oferta Politechniki w postaci kursów skierowana była do studentów i kandydatów na wyższe uczelnie. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku wzrosło zainteresowanie edukacją zdalną, powstał e-learning oparty o internet. lata 2001 – 2008 wiążą się z rozwojem e-learningu akademickiego i korporacyjnego w Polsce. Obecnie uczelnie wyższe coraz częściej wprowadzają tę formę kształcenia, e-learning powoli przenika do placówek oświatowych i szkół różnego szczebla. • największy Amerykański uniwersytet online ma 490.000 członków. e-learning w Polsce nie jest tak rozwinięty jak w Stanach Zjednoczonych, jednak ma coraz większy wpływ na nauczanie – uczelnie wyższe coraz częściej wprowadzają tę formę kształcenia w postaci studiów licencjackich, magisterskich i podyplomowych, jak również dodatkowych kursów. Do prekursorów nauczania na odległość w naszym kraju należą m.in.: • • • • • 1.2.3. Skala powszechności e-learningu – dane statystyczne Rynek e-learningowy bardzo prężnie się rozwija, jednak najbardziej doświadczonym rynkiem jest rynek amerykański. W 2010 roku przeprowadzono badania amerykańskiego rynku akademickiego, a oto najciekawsze wyniki: • kursy, w których powyżej 80% treści jest przekazywanych online (bez spotkań twarzą w twarz) stanowią już 20% całego nauczania, • nie ma już kursów, w których w jakikolwiek sposób nie zostałaby wykorzystana technologia (choćby do przekazania materiałów), • podczas jednego semestru ponad 4,8 mln studentów ukończyło przynajmniej jeden kurs online, • ponad 96% uniwersytetów ma w swojej ofercie chociaż jeden kurs dostępny jedynie online, 6 Polski uniwersytet Wirtualny (PuW) – http://www.puw.pl, Wyższa Szkoła Społeczno-ekonomiczna w Warszawie (WSSe) – http://www.wsseuczelnia.edu.pl, Ośrodek Kształcenia na Odległość (OKNO) – http://www.okno.pw.edu.pl, Centrum Otwartej i Medialnej edukacji (COMe) uniwersytetu Warszawskiego – http://www.come.uw.edu.pl, Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych w Warszawie – http://www.pjwstk.edu.pl. W lipcu 2011 roku portal internetowy Langloo.com w oparciu o badania przeprowadzone na grupie internautów wraz z firmą Gemius opublikował raport o rynku e-learningowym w Polsce („E-learning Trends 2011. Pierwsze w Polsce dedykowane badanie internautów na temat e-learningu przy współpracy z firmą badawczą Gemius”). Na podstawie przeprowadzonych badań wynika, że jedynie co ósmy internauta w Polsce korzysta z e-learningu. Chętniej wykorzystują tę metodę osoby starsze (powyżej 50 roku życia), a najmniej popularna jest wśród studentów, którzy studiują głównie na rzeczywistych uczelniach wyższych. Wykres 1. Czy obecnie korzystasz z e-learningu – odpowiedzi internautów na podstawie raportu o e-learningu 12% 88% tak nie Wykres 2. Czy planujesz skorzystać z e-learningu w ciągu najbliższego roku – odpowiedzi internautów na podstawie raportu o e-learningu Jak również wynika z przeprowadzonego badania najbliższy rok prawdopodobnie nie przyniesie większych zmian w popularności e-learningu w Polsce. Badania wykazały, że jedynie co ósmy respondent zamierza skorzystać z tej formy nauczania. Można zauważyć, że e-learning w Polsce ma duże grono entuzjastów, ale również niemało sceptyków, którzy podchodzą do niego z dużą rezerwą – bowiem co drugi Polak nie wie czy w 2011 roku skorzysta z nauczania na odległość. Dezaprobata ta może wynikać z faktu nieznajomości specyfiki tej formy nauczania i uczenia się lub może być podsycana przez stereotypy i niechęć dotyczące tego zjawiska. 39% 49% 12% tak nie nie wiem/trudno powiedzieć 7 Badani internauci określili, że najpopularniejszym celem wykorzystania e-learningu jest wspomaganie tradycyjnego systemu nauczania jako źródła zagadnień potrzebnych w szkole lub na uczelni (44%). Co trzecia ankietowana osoba wśród korzystających obecnie z e-learningu uczy się języków obcych i prawie tyle samo ankietowanych wykorzystuje tę formę do nauki obsługi programów komputerowych. 80% respondentów korzystających z e-learningu w wieku 15-24 lat uczy się zagadnień potrzebnych im w szkole lub na uczelni. Osoby w wieku 35-49 lat, głównie szkolą się z wiedzy o produktach i ofertach firm, a także z zakresu języków obcych. Respondenci powyżej 50 roku życia najczęściej wykorzystują elektroniczne systemy nauczania na odległość do nauki obsługi programów komputerowych. Wykres 3. W jakim celu korzystasz z e-learningu – odpowiedzi internautów na podstawie raportu o e-learningu 50% 40% 44% 34% 30% 20% 10% 32% 22% 22% 16% 14% 11% 0% uczę się obsługi urządzeń uczę się języków obcych szkolę się z umiejętności miękkich uczę się programów komputerowych uczę się z wiedzy o produktach szkolę się z BHP uczę się zagadnień potrzebnych w szkole w innym celu Najnowsze badania guS pokazują, że 80% polskich gospodarstw domowych posiada dostęp do internetu i regularnie z niego korzysta. Może mieć to duży wpływ na to, że 75% internautów określiło dom jako miejsce korzystania z e-learningu. Co czwarta osoba określa, że korzysta z e-learningu w pracy, a około 15% internautów korzysta z niego na uczelniach i tyle samo w szkołach. 8 80% 70% Wykres 4. Gdzie korzystasz z e-learningu – odpowiedzi internautów na podstawie raportu o e-learningu 75% 60% 50% 40% 30% 26% 20% 10% 14% 15% 5% 0% 10% 7% 12% w domu w kafejce internetowej w pracy w bibliotece na uczelni korzystam z urządzeń mobilnych w szkole w innych miejscach Kolejnym zagadnieniem badanym wśród internautów był sposób opłacania e-learningu. Okazało się, że aż 60% badanych internautów korzysta z bezpłatnej formy e-learningu, a co czwarty uczestnik szkoleń opłaca je sobie samodzielnie. Bezpłatna forma e-learningu jest bardzo popularna wśród uczniów szkół średnich i studentów, gdzie powyżej 70% ankietowanych korzysta z tej formy e-learningu. Wykres 5. W jaki sposób opłacasz e-learning – odpowiedzi internautów na podstawie raportu o e-learningu 4% opłacam z wlasnej kieszeni 12% koszty e-learningu pokrywa za mnie pracodawca / szkoła / uczelnia koszty e-learningu pokrywają za mnie inne osoby korzystam z bezpłatnej formy e-learningu 24% 60% 9 1.3. Formy e-learningu Jak już zostało wspomniane, e-learning jest bardzo szeroko pojmowanym pojęciem. Występuje on w wielu formach. Często mając do czynienia z odmiennym sposobem nauczania nie zdajemy sobie sprawy, że to może być e-learning. Poniżej przedstawione są przykładowe formy e-learningu: Rys. 1. Kurs załączony do gazety Rzeczpospolita - Twoja pierwsza praca kurs na płycie CD/DVD – umożliwia indywidualną pracę z materiałem szkoleniowym według określonych metod nawigacyjnych, dostarczany wraz z gazetami, książkami lub materiałami szkoleniowymi; 10 Rys 2. Przykład kursu na platformie e-learningowej – Akademia PARP kurs e-learningowy na platformie – pozwala na pracę z materiałem szkoleniowym, sprawdzanie zdobytej wiedzy, komunikowanie się z pozostałymi użytkownikami i prowadzącym kurs (moderatorem), a ponadto jest dostępny poprzez sieć komputerową. Jednym z najpopularniejszych portali internetowych jest portal udostępniający kilkadziesiąt szkoleń e-learningowych, których tematyka dopasowana jest do potrzeb sektora małych i średnich przedsiębiorstw - www.akademiaparp.gov.pl; 11 Rys. 3. Przykład kursu na platformie e-learningowej – NBPortal.pl Portal Edukacji Ekonomicznej Rys. 4. Przykład portalu zawierającego filmy instruktażowe – spryciarze.pl filmy instruktażowe zamieszczone na portalach internetowych, przedstawiające w kolejnych krokach np. sposób tworzenia elementów, funkcjonowanie czy zasadę posługiwania się programami. Dostarczają wiedzę z różnych zakresów – jednym z najpopularniejszych portali, na którym można znaleźć filmy instruktażowe jest www. youtube.com. Na tym portalu youtube.com można również znaleźć pliki z zakresu m.in. muzyki, rozrywki, sportu; 12 Rys. 5. Encyklopedia powszechna tworzona przez internautów – Wikipedia środowisko Wiki – stworzone w celu oddolnego dzielenia się wiedzą i informacjami pomiędzy internautami. http://pl.wikipedia.org – jest to rodzaj encyklopedii powszechnej, którą każdy może redagować; 13 Rys. 6. Przykład forum dyskusyjnego z wieloma kategoriami – Forumeo.pl fora dyskusyjne – umożliwiające poszerzanie wiedzy, wymianę informacji oraz dyskusję w zakresie nurtujących zagadnień; Rys. 7. Przykłady gier edukacyjnych online gry edukacyjne – rozwijające umiejętności lub poszerzające wiedzę z danej dziedziny, mogą być dostępne na płytach lub online; 14 samouczki na komputerze oraz w internecie – dostarczają szczegółowych informacji umożliwiających obsługę danego programu i poznanie w pełni jego funkcjonalności; Rys. 8. Przykład poradnika online – Microsoft Office, Power Point 2007 Ponadto zdalne nauczanie może odbywać się przy pomocy: • • • • • • • blogów tematycznych, krzyżówek internetowych, portali społecznościowych, na których nawiązywane są nowe znajomości oraz wymieniana jest wiedza i doświadczenia pomiędzy użytkownikami, internetowych wykładów prowadzonych przez sieć „na żywo”, jak i w sposób asynchroniczny, poprzez odtworzenie materiału na żądanie, szkoleń grupowych prowadzonych na odległość z wykorzystaniem nowoczesnych technologii - konferencje internetowe, komunikacji drogą e-mailową – rozsyłanie materiałów drogą elektroniczną, komunikatorów umożliwiających prowadzenie wymiany informacji w trybie synchronicznym. 15 1.4. Elementy składowe stosowane w kursach e-learningowych Treść szkoleniowa dostarczana w modelu e-learningu może przyjmować bardzo różną postać. Najczęściej wykorzystywane są jednak: • tekst, • proste elementy graficzne i multimedialne, takie jak zdjęcia, rysunki i animacje, • filmy i nagrania dźwiękowe niosące przekaz edukacyjny, • testy i ćwiczenia, • różnego rodzaju zestawienia, listy kontrolne, leksykony, pliki pomocy (helpy), • hiperlinki (odnośniki). Tekst jest podstawowym elementem składowym kursu e-learningowego. Od jakości prezentowanych treści zależy nie tylko komfort pracy użytkownika, ale przede wszystkim skuteczność w przyswajaniu materiału. Wysoka jakość tekstu jest wówczas, jeśli: • zachowana jest poprawność merytoryczna kursu – staranność w doborze przekazywanych informacji, • zadbano o styl – zdania proste, nie używano słów wieloznacznych, unikano fachowych terminów, • wyeliminowano błędy ortograficzne i interpunkcyjne, • zapewniono czytelność materiału tekstowego, • wykorzystano różne formy przekazu – odnośniki do innych miejsc w kursie lub stron internetowych, zastosowano wypunktowania, • ograniczono treści do niezbędnych, aby osiągnąć cel szkoleniowy. 16 Wykres 6. Czynniki wpływające na czytelność tekstu nieprzeładowanie ekranu tekstem stosowanie barw konsekwentnie i w rozsądnej ilości spójne stosowanie wyróżnień, pochylenia, pogrubienia, hiperlinki spójne czcionki - styl, rozmiar jednolite formatowanie - akapity, justowanie Elementy graficzne takie jak zdjęcia, wykresy czy ikony są najprostszym sposobem uatrakcyjnienia kursu. Jednak należy zachować umiar w dodawaniu tego typu elementów. grafika powinna być wykorzystywana jako element obrazujący przekazywane treści oraz wzbogacający estetykę kursu. Zbędne przesycenie kursu elementami graficznymi może powodować zaciemnienie treści kursu i źle wpływać na odbiór kursu przez użytkowników. Elementy graficzne wykorzystywane w kursie powinny być: • integralną częścią przekazu i uzupełnieniem do przedstawianej treści, • adekwatne do przedstawianej tematyki, • spójne w całym kursie, • proste, czytelne i jednoznaczne, • zrozumiałe, mogą być uzupełnione o tekst lub podpis tak, aby w przystępny sposób przekazywały wiedzę, • dobrze technicznie przygotowane – wykadrowane, czytelne, ale nie za dużych rozmiarów, • ewentualnie uzupełnione o źródło grafiki lub autora zdjęcia, wykresu. Dla podniesienia atrakcyjności kursu często stosowane są również animacje, nagrania dźwiękowe czy filmy. Jednak tylko wtedy spełnią swoją funkcję, jeśli będą adekwatne do przedstawianego zakresu tematycznego, będą w odpowiedniej jakości, a wielkość plików nie zakłóci szybkości pracy przy kursie. Animacje tworzone są w specjalnie do tego przystosowanych programach - najpopularniejszym komercyjnym programem jest Adobe Flash. Animacja jest bardzo ważnym elementem w osiągnięciu celów szkoleniowych. Pozwala zobrazować proces, sposób działania czy procedurę, jak również umożliwia symulację zjawisk, naukę przez zabawę (gry edukacyjne) czy wykorzystanie animowanych ćwiczeń. Nagrania dźwiękowe wykorzystywane przy kursach mogą występować w różnych formach: • głos lektora – odczytującego tekst, który równocześnie pojawia się na ekranie, ewentualnie rozwija nieznacznie treść o dodatkowe elementy, • nagrania, np. fragment wykładu, utwory muzyczne danych wykonawców czy muzyka przedstawiająca odgłosy przyrody, • podkład dźwiękowy – stosowany jest rzadko, gdyż może wpływać negatywnie na skupienie uwagi użytkownika na treści kursu. Filmy mogą mieć różny charakter ze względu na cel jaki mają osiągnąć. Mogą to być: • filmy instruktażowe – przedstawiające krok po kroku np. sposób działania danego procesu czy obsługi narzędzia, • filmy poglądowe – ilustrujące dane zagadnienie, dostarczające szerszych informacji np. na temat zalet i wad lub możli-wości jakie daje dane rozwiązanie, • filmy interaktywne – przedstawiające problem oraz dające użytkownikowi możliwość wyboru między kilkoma opcjami wydarzeń. Ćwiczenia i testy to jeden z kluczowych elementów kursu e-learningowego. Ćwiczenia są najprostszą formą interakcji osoby szkolonej z kursem. Trudno również nie docenić roli testów. Rozpoczęcie kursu od prostego testu ma funkcję motywującą. Zamknięcie kursu testem nie tylko uświadamia osobie szkolonej przyrost wiedzy, ale również stanowi czynnik certyfikujący. Zestaw test początkowy – test końcowy daje podstawy do oceny jakości kursu. Celem ćwiczenia jest nauczenie czegoś, motywacja do skorzystania z dalszej części kursu, zaś celem testu jest sprawdzenie – określenie stanu wiedzy osoby szkolonej. Pytania, na podstawie których budowane są ćwiczenia oraz testy, mogą przybierać różną postać. Im bardziej zaawansowana forma pytania, tym atrakcyjniejsze dla osoby szkolonej może być udzielenie prawidłowej odpowiedzi. Dla atrakcyjności kursu ważniejsza jest jednak różnorodność pytań ćwiczeniowych niż ciągłe korzystanie z ich najbardziej zaawansowanych form. 17 Wykres 7. Rodzaje wykorzystywanych pytań wpisywanie odpowiedzi kliknięcie odpowiedniego miejsca rysunku lub zdjęcia (hot spot) Dzięki dodanej do materiału szkoleniowego pomocy użytkownik może odnaleźć się nie tylko w mnogości opcji wyboru w interfejsie (różne przyciski nawigacyjne, drzewo lekcji itp.), ale również bez problemu posługiwać się zaawansowanymi elementami treści (niektóre typy pytań np. drag & drop). Moduł pomocy powinien podpowiadać rozwiązania tych problemów, na które może natrafić użytkownik najmniej przygotowany do kursu e-learningowego. Powinien na przykład wytłumaczyć, jak posługiwać się symulatorem umieszczonym w kursie, w jaki sposób zrealizować ćwiczenia oparte na zaawansowanych mechanizmach (np. drag & drop) lub posługiwać się grą, by sprawiła przyjemność osobie szkolonej, a nie była powodem stresu. Hiperlinki (odnośniki) – jest to doskonały sposób sięgnięcia do leksykonu, okna pomocy czy wejścia do pożądanego fragmentu kursu. określenie kolejności wystąpień lub przyporządkowanie parami pytanie TAK/NIE pytania jednokrotnego lub wielokrotnego wyboru przesunięcie elementów graficznych w odpowiednie miejsce ekranu (drag&drop) Leksykon jest uporządkowanym alfabetycznie zbiorem terminów i ich definicji, charakterystycznych dla danej tematyki kursu. Największą korzyść z zastosowania leksykonów można osiągnąć, gdy z trudnego terminu, który wystąpi w treści kursu, stworzony jest odsyłacz (hiperlink) do leksykonu. Kliknięcie niezrozumiałego wyrazu spowoduje wówczas wyświetlenie jego znaczenia. Leksykony mogą również stanowić niepowiązany z kursem zasób treści, w którym użytkownik może odszukać znaczenie wyrazu np. Wikipedia. Moduł pomocy (help) – przydatny tym bardziej, im bardziej zaawansowany jest kurs oraz im bardziej interaktywne formy edukacyjne są stosowane. 18 Do przekazania treści można również wykorzystać: • dokumenty w postaci elektronicznej, • prezentacje w PowerPoint, • zasoby wiedzy udostępniane z poziomu systemów eksperckich, systemów zarządzania wiedzą, systemów EPSS itp., • materiały wykorzystywane jako pomoc dydaktyczna podczas sesji szkoleń synchronicznych (np. z wykorzystaniem wideokonferencji lub konferencji internetowych), • różnego rodzaju elementy multimedialne oraz interaktywne, które mogą pełnić samodzielną funkcję w czasie szkoleń (np. gry interaktywne). Wpływ multimediów na kurs e-learningowy jest nieoceniony. Zastosowanie zdjęć, grafiki, animacji, dźwięków czy filmów wpływa na podniesienie wartości estetycznej kursu i powoduje, że kurs zapada w pamięć. Multimedia należy jednak stosować z umiarem, ponieważ ich przesyt nic nie wnosi, wpływa zaś na obciążenie łączy sieciowych przez co kursy stają się nieużyteczne. 1.5. Zalety i wady e-learningu ZALETY We wszystkim co podlega ocenie można dostrzec zarówno zalety jak i wady. e-learning nie jest tutaj wyjątkiem – posiada wiele zalet, ale również wady. Jednak podejmując odpowiednie działania naprawcze, niedoskonałości te można minimalizować. • • • • • • • • • • • • • • • duża elastyczność – swoboda w wyborze czasu i miejsca uczenia się, dopasowanie tempa uczenia się do indywidualnego zapotrzebowania i możliwości, nie istnieje bariera odległości od miejsca prowadzenia szkolenia, ciągła dostępność materiałów szkoleniowych – 24 godz. na dobę przez 7 dni w tygodniu, możliwość wielokrotnego powrotu do już przeanalizowanych treści, powtarzalna jakość szkoleń, prezentowanie wiedzy w atrakcyjny sposób z wykorzystaniem multimediów, nieograniczona ilość osób uczących się, łatwy dostęp do szkoleń również dla osób niepełnosprawnych, ułatwiony kontakt z nauczycielem poprzez różne narzędzia komunikacji np.: e-mail, forum, czat, łatwy monitoring wyników kształcenia, wygoda realizacji szkoleń, łatwość w modyfikacji treści szkoleń przez moderatora - stałe doskonalenie programu szkoleniowego, łatwy dostęp do uzupełniania wiedzy zdobytej poprzez tradycyjne kształcenie, dostęp do baz wiedzy, szkoleń, zasobów internetowych, co wpływa na zwiększenie możliwości samokształcenia się. WADY • • • ograniczenie lub brak kontaktu ucznia z nauczycielem „na żywo”, osłabiony kontakt pomiędzy uczestnikami szkoleń, problemy z samodyscypliną i motywacją mogą zakończyć się nieukończeniem kursu e-learningowego. 19 Część II Platformy e-learningowe 20 i Pojęcie platformy e-learningowej W części I poradnika zostały zaprezentowane zróżnicowane formy nauczania na odległość. Zdecydowanie najpopularniejszą z nich stają się w ostatnich latach platformy e-learningowe czyli rozbudowane aplikacje internetowe ułatwiające tworzenie, prowadzenie i administrowanie kursami edukacyjnymi. 2.1. Budowa systemów e-learningowych Platformy e-learningowe składają się z dwóch w pełni zintegrowanych i wzajemnie przenikających się systemów: Systemu Zarządzania Materiałem Nauczania – lCMS (ang. learning Content Management System) – umożliwia budowę kursów. lCMS ma na celu umożliwienie przygotowania wysokiej jakości materiału edukacyjnego zarówno pod względem wizualnofunkcjonalnym jak i merytorycznym. Pozwala również na wielokrotne jego wykorzystywanie. Systemu Zarządzania Nauczaniem – lMS (ang. learning Management System) umożliwiającego przeprowadzanie szkoleń. lMS zawiera wiele mechanizmów, które pozwalają na prowadzenie szkoleń przy użyciu materiałów edukacyjnych udostępnionych dzięki lCMS. Prowadzenie szkoleń może być wspierane przez rozmaite narzędzia komunikacyjne. Ponadto lMS umożliwia monitorowanie czasu spędzanego przez poszczególnych uczestników szkolenia podczas nauki na platformie oraz automatyczne ocenianie postępów w nauce w oparciu o testy zawarte w materiale edukacyjnym. Istnieje również trzeci rodzaj systemu informatycznego tworzącego platformy dla e-learningu. Jest nim system klasy VCS (Virtual Classroom System) - który umożliwia prowadzenie nauki na odległość w trybie synchronicznym („na żywo”). VCS daje możliwość współpracy, komunikacji oraz dystrybucji wiedzy z błyskawiczną informacją zwrotną. Podstawowe wymagania, jakie powinien spełnić system klasy VCS: • połączenie audio lub audio-wideo w czasie rzeczywistym pomiędzy uczestnikami, • współdzielone tablice (shared whiteboard), • wydzielony obszar dający możliwość wyświetlania w nim prezentacji (slajdy lub inna forma przekazu multimedialnego), • możliwość przesłania tekstu jako interakcji między osobami czy jako komentarza do prezentacji, • możliwość zasygnalizowania w trakcie przekazu chęci zadania pytania lub wyrażenia braku zrozumienia tego przekazu, • możliwość natychmiastowego przekazu nastrojów, opinii czy komentarzy przez uczniów do prowadzącego zajęcia, • możliwość obserwacji przez prowadzącego stopnia zaangażowania uczestników. 21 2.2. Rodzaje platform e-learningowych Oferta rynkowa internetowych platform edukacyjnych z roku na rok jest coraz bogatsza. Obok szerokiej oferty platform płatnych dostępne są również platformy e-learningowe Open Source (darmowe). Do dobrego obyczaju należy, aby użytkownik platformy udostępnianej bezpłatnie włączył się do prac nad udoskonalaniem produktu, dzięki czemu tempo rozwoju bezpłatnych platform jest znacznie szybsze niż aplikacji komercyjnych. Oferowane na rynku platformy oferują zbliżoną funkcjonalność i dają następujące możliwości: • tworzenie kursów różnego typu, lekcji, warsztatów, • zamieszczanie materiałów multimedialnych i plików różnych formatów, • sprawdzanie aktywności uczniów i ocena wyników, • tworzenie słowników tematycznych, ankiet, głosowań, testów, quizów, • komunikację za pośrednictwem forum i czatu. Należy zatem poznać najbardziej popularne, darmowe platformy e-learningowe. Poniżej zostanie przedstawiona budowa tych platform oraz przyjrzymy się ich funkcjonalnościom. 22 Platforma Moodle Najpopularniejszym systemem Open Source jest system Moodle. Autorem Moodla był Martin Dougiamas, który projektował ją z myślą o zastosowaniu w nauczaniu. Termin Moodle jest skrótem od “Modular Object-Oriented Dynamic learning environment” (modularne, zorientowane obiektowo, dynamiczne środowisko nauczania) i tłumaczone jako proces “leniwego wałęsania się”, “przyjemnego majsterkowania”, prowadzącego do zdobywania wiedzy i kreatywności. Według twórcy tego oprogramowania, każdy korzystający z Moodle’a, jest właśnie takim “Moodlerem”, “kreatywnym majsterkowiczem”. Platforma Moodle jest rozpowszechniana za darmo na zasadach licencji gPl, dostępna jest pod adresem: http://moodle.org/downloads/. Rys. 9. Platforma Moodle: http://moodle.org/ Charakterystyczne cechy Moodle’a: • • • • ograniczenie potrzeby interwencji administratora do minimum, przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa i jak największej elastyczności podczas pracy, doskonałe wsparcie dla prawie 30 języków (i ta liczba stale się powiększa), dostęp do zbioru wielu “składowych systemu”, jak np.: fora dyskusyjne, pokoje rozmów, dzienniki, quizy, zasoby, ankiety, zadania, możliwość określania, które zasoby i części interfejsu Moodle’a mają być widoczne dla zarejestrowanego użytkownika, a które dla “gościa”, odwiedzającego przypadkowo platformę. 23 Platforma OLAT OlAT to internetowa platforma wspomagająca instytucje dydaktyczne przede wszystkim w krajach niemieckojęzycznych, tj. Szwajcarii, Niemczech i Austrii. Budowę platformy OlAT rozpoczął w 1999 roku zespół programistów na uniwersytecie w Zurychu. Oprogramowanie jest na bieżąco modyfikowane i uaktualniane. Rys. 10. Platforma OLAT: http://demo.olat.org/demo Charakterystyczne cechy OLAT: • • możliwość używania platformy na różnych systemach operacyjnych, jak np. Windows czy linux; system posiada dwa sposoby współpracy, a mianowicie praca w kursach oraz praca w grupach. W pierwszym przypadku współpraca jest częścią dydaktycznego pojęcia kursu, w drugim zaś odnosi się do narzędzi pracy grupowej, które umożliwiają autorowi kursu i jego uczestnikom wspólne tworzenie zawartości danego kursu. użytkownicy mogą być organizowani w trzy podstawowe rodzaje grup: grupy edukacyjne - to grupy związane tylko z określonymi kursami. Tworzone są przez wybranych użytkowników (właścicieli grup), wyznaczonych do tego przez administratora. Dostęp do tych grup mają tylko zarejestrowani użytkownicy (nauczyciele i studenci), po dołączeniu do kursu. 24 grupy projektu - nie są związane z żadnym konkretnym kursem. Tworzone są z myślą o wykonywaniu wspólnych zadań poza kursami. Na przykład - przygotowując wspólną prezentację, czy też pracując nad wspólną publikacją, można utworzyć stosowną grupę projektu, która będzie dostępna tylko dla jej członków. grupy uprawnień - są związane z kursem i zarządzane przez jego autorów. Rozróżniane są następujące grupy uprawnień: zarządca grupy - zarządza grupami edukacyjnymi, edytor kursu - może zmieniać jego zawartość, archiwizator - przechowuje określone elementy w archiwum (np. wyniki ankiet), grupa oceniająca - ocenia prace nadesłane przez uczniów, grupa zarządzająca słownikiem - edytuje słownik kursu. 25 Platforma Ilias Ilias czyli zintegrowany system nauki, informacji i współpracy służący do edukacji przez internet. Pierwszy prototyp platformy powstał w 1997 roku na uniwersytecie w Kolonii w ramach projektu VIRTuS. W 2000 roku ze względu na duże zainteresowanie innych uczelni został opublikowany jako oprogramowanie Open Source na licencji gNu gPl. Rys. 11. Platforma Ilias : http://www.ilias.de/docu/ Charakterystyczne cechy Ilias: • • • • 26 posiada bardzo zaawansowany system zarządzania serwisem internetowym, który udostępnia oddzielne konta dla administratora i użytkowników, umożliwia wystawianie najróżniejszego typu kursów, arkuszy zadań, zawiadomień, dokumentacji, itp. z zachowaniem pełnej komunikacji między użytkownikami a administratorem, każdy użytkownik ma swój własny pulpit (personal desktop), który jest przestrzenią osobistej pracy użytkownika. Znajdują się w nim wszelkie zasoby konieczne do procesu kształcenia: aktualności, wiadomości e-mail, zasoby edukacyjne, osobiste notatki, aktywni użytkownicy, posiada zintegrowane środowisko do prowadzenia ewaluacji procesu kształcenia, dzięki możliwości wykorzystania szablonów ankiet online. Platforma Claroline Claroline jest systemem służącym do budowania portali edukacyjnych i kursów online. Platforma powstała w Belgii i została przetłumaczona na 35 języków i używana jest na całym świecie w szkołach i na uniwersytetach. Claroline jest ciekawą platformą posiadającą wiele oryginalnych i przydatnych funkcji. Rys. 12. Platforma Claroline: http://www.claroline.net/ Charakterystyczne cechy Claroline: • • • • umożliwia bardzo elastyczne zarządzanie użytkownikami i zasobami, umożliwia tworzenie kursów online, udostępnianie materiałów dydaktycznych w różnych formatach, tworzenie testów i ćwiczeń, pozwala nadzorować przebieg nauki i postępy poszczególnych studentów oferując do dyspozycji różne narzędzia, tj.: czaty, pocztę elektroniczną, forum, ma ograniczone możliwości komunikowania się użytkowników platformy. Poza wymienionymi wyżej systemami zarządzania nauczaniem z grupy Open Source są dostępne w Polsce inne, mniej popularne: • Dokeos (zawiera rozbudowane moduły do komunikacji synchronicznej, które umożliwiają pracę grupową w wirtualnej klasie przy wspólnej tablicy czy wideokonferencje), • ATutor (mocną stroną tej platformy są możliwości administratora w zakresie projektowania strony estetycznej platformy), • Bazar (mniej rozbudowany), • Eduzope, CHEF, Adept, .LRN, eClass.net, WBT-Master, Open Course. 27 Aby przybliżyć potencjalnym i przyszłym użytkownikom szczegóły budowy platform e-learningowych należy poznać ich elementy składowe, tj: • zasoby interaktywne, • zasoby społecznościowe, • zasoby statyczne. i 2.3. Zasoby interaktywne platform e-learningowych Zasoby interaktywne to takie, które umożliwiają uczniom interakcję z nauczycielem, systemem lub innymi uczniami. Zasoby interaktywne dostępne w różnych platformach e-learningowych zostaną przedstawione na przykładzie platformy Moodle. Głosowanie Prowadzący kurs (nauczyciel) zadaje pytanie i oferuje szereg możliwych odpowiedzi do wyboru. Moduł ten jest przydatny, gdy prowadzący chce przeprowadzić szybką ankietę mającą na celu zachęcić do zastanowienia się nad danym tematem czy umożliwić grupie głosowanie na temat kierunku kursu. Zadania Zadania umożliwiają prowadzącemu określenie pracy, którą uczniowie mają wykonać w formie elektronicznej (w dowolnym formacie) i przesłać na serwer. Typowe zadania to wypracowania, projekty, raporty itp. Platforma Moodle udostępnia kilka rodzajów zadań, a najczęściej wykorzystywane są: • „Tekst online” – wymaga od ucznia stworzenia własnego tekstu i wpisania go we wskazane pole; • „Prześlij plik” – jest bardzo podobne do tekstu online, z tą różnicą, że zamiast wpisywać własny tekst, należy przygotować własny plik (np. w edytorze Word lub Notatniku) i przesłać go do wykładowcy; 28 • „Zaawansowane ładowanie plików” – funkcja podobna do „prześlij plik” lecz wyposażona w więcej opcji określających możliwość wysyłania pliku. Nauczyciel może np. określić ile wersji roboczych może wysłać uczeń. uczeń może podmieniać istniejący plik, który nie jest oznaczony jako wersja ostateczna. uczniowie mogą też przesyłać uwagi wraz z plikiem. Lekcja lekcja składa się ze stron internetowych bądź slajdów wyświetlanych w żądanej kolejności, w której każda kolejna strona może zależeć od odpowiedzi ucznia na pytanie. Zazwyczaj te pytania mają na celu sprawdzenie, czy uczeń zrozumiał materiał. Jeśli tak, prezentowana jest mu następna część zagadnienia, jeżeli nie, można pozostawić ucznia na tej samej stronie lub odesłać do strony z materiałem uzupełniającym. Oceny Dokonania uczniów mogą być oceniane i to zarówno przez nauczycieli jak i samych uczniów. Platformy posiadają narzędzia służące do wykonywania raportów ocen, według ustalonej wcześniej skali. Oceny mogą być powszechnie udostępniane lub ukrywane w zależności od potrzeb. Dzienniki Ten moduł pozwala na zbieranie i kategoryzowanie osiągnięć uczniów. Prowadzący może prosić uczniów o refleksje na dany temat. uczniowie mogą przez pewien czas edytować i modyfikować swoje wypowiedzi, które są poufne i dostępne tylko dla prowadzącego. Prowadzący może skomentować każdy wpis oraz ocenić go. Quizy Moduł ten umożliwia prowadzącemu tworzenie, udostępnianie uczniom testów składających się z pytań wielokrotnego wyboru, pytań typu prawda/fałsz oraz pytań wymagających udzielenia krótkich odpowiedzi. Pytania te, uporządkowane według kategorii, przechowywane są w bazie danych i mogą być ponownie wykorzystywane w ramach danego kursu lub nawet przenoszone do innego kursu. Ankiety Moduł ten oferuje szereg sprawdzonych instrumentów do badań ankietowych, które są przydatne w ocenianiu i stymulowaniu procesu uczenia się w środowisku online. Prowadzący mogą wykorzystywać te narzędzia do zbierania od swoich uczniów danych, które pomogą im lepiej poznać swoją grupę i ułatwią refleksję na temat swoich metod nauczania. Ankiety w Moodle’u zawierają pytania dotyczące podejścia uczniów do nauki oraz opinii towarzyszących korzystaniu z kursu. Pakiety SCORM Pakiet SCORM jest zestawem treści stworzonym w oparciu o standard SCORM dla obiektów edukacyjnych. Pakiet ten może zawierać strony www, grafiki, skrypty Java Script, prezentacje Flash i wszystko, co działa w przeglądarkach stron www. Moduł SCORM pozwala łatwo przesłać dowolny, trzymający się standardów, pakiet SCORM i zrobić z niego część kursu. 29 2.4. Zasoby społecznościowe platform e-learningowych elementy społecznościowe platform e-learningowych odgrywają szczególnie ważną rolę w realizacji kształcenia na platformach, ponieważ zachęcają do interakcji pomiędzy uczniami. Zasoby społecznościowe zachęcają nie tylko do uczenia, ale i do eksploracji, wymiany poglądów i doświadczeń pomiędzy uczniami, umożliwiają konsultowanie rozwiązania problemu z nauczycielem. Rys. 13. Czat na platformie Moodle Czat pozwala utworzyć pokój rozmów, w którym uczniowie mogą dyskutować online w czasie rzeczywistym. Moduł ten służy do komunikacji wielu osób w tzw. pokojach. Po dodaniu pokoju rozmów do kursu każdy uczeń zapisany na kurs może wejść do niego w dowolnym momencie. Istnieją dwa rodzaje rozmowy – prywatna, której przebieg mogą śledzić tylko dwie osoby, oraz publiczna, dostępna dla wszystkich zalogowanych użytkowników kursu. Dostępne są również graficzne emotikony, stworzone dla ułatwienia ekspresji emocji. element ten można wykorzystać, np. kiedy uczniowie mają wykonać wspólną pracę (np. w grupie), wówczas kanał komunikacji jakim jest czat może okazać się bardzo przydatny. Czat, bardziej niż inne elementy interaktywne, wymaga dobrego objaśnienia go użytkownikom i prawidłowego zarządzania. 30 Rys. 14. Forum ogólne na platformie Moodle Forum Forum to jedno z narzędzi platformy o ogromnych możliwościach. Dobrze prowadzone forum stymuluje przemyślane dyskusje, motywuje uczniów do angażowania się w kurs i ujawnia nietypowe punkty widzenia. 31 Do strony głównej platformy i do poszczególnych kursów można dodawać dowolną liczbę forów. Istnieje kilka typów forów. Każdy z nich może być wykorzystywany w inny sposób. Dostępne typy to: • forum pytań i odpowiedzi – jest to forum, w którym każdy wątek jest pytaniem zadawanym nauczycielowi, • forum do użytku ogólnego – tzw. towarzyskie pozwala uczestnikom na komunikację i zakładanie własnych tematów, • forum typu „jeden temat” – forum, w którym nie można zakładać nowych tematów, a dyskusja musi odbywać się na temat wyznaczony przez nauczyciela, • forum pojedynczej dyskusji – forum pozbawione podziału na tematy. Rys.15. Forum typu „jeden temat” Rys. 16. Forum do użytku ogólnego 32 Słownik pojęć Słownik pojęć jest listą słów i definicji, które uczniowie mogą czytać, a jednocześnie mogą samodzielnie dodawać wpisy do słownika. Dzięki temu słownik jest dynamicznym narzędziem wspomagającym współpracę i naukę. Słownik może być wykorzystywany do budowania różnych katalogów, kolekcji pytań egzaminacyjnych z poprzednich lat, zbiorów fotografii. Pojęcia wprowadzane przez uczniów do słownika pojęć mogą być automatycznie dodawane do słownika bądź też mogą wymagać zatwierdzenia przez nauczyciela. Strony Wiki Moduł Wiki występujący m.in. w platformie Moodle pozwala uczniom współpracować w celu utworzenia projektu, zbudowania bazy wiedzy i dyskutowania na tematy poruszane na zajęciach. Zasadniczą różnicą pomiędzy forum a stroną Wiki jest to, że gdy użytkownicy wchodzą na forum, widzą wątki poświęcone różnym tematom. W przypadku Wiki użytkownicy widzą końcowy efekt pracy wielu osób. W ustawieniach strony Wiki można zapewnić jej edycję i wyświetlanie całej klasie, grupie, nauczycielowi lub pojedynczemu uczniowi. Autor kursu określa, kto może edytować strony Wiki i kto może je oglądać. Warsztaty Warsztaty to miejsce, w którym uczniowie mogą zobaczyć przykładowy projekt, przesłać swoje własne projekty i zobaczyć oraz ocenić projekty innych. 33 2.5. Zasoby statyczne platform e-learningowych Zasoby statyczne to takie, które nie wymagają od ucznia interakcji, są to pliki zaprezentowane w różny sposób i w różnych formach – pliki tekstowe, graficzne, dźwiękowe, wideo (filmy z YouTube). Platformy pozwalają każdemu, kto posiada uprawnienia do tworzenia kursów, przesyłać pliki do witryny lub do poszczególnych kursów. Rys. 17. Przykład slajdu stworzonego z elementów statycznych (tekst, plik graficzny, materiał multimedialny) 34 i Zakres możliwości korzystania z platformy e-learningowej i wszystkich wymienionych zasobów zależy od rodzaju użytkownika. Każdy system e-learningowy ma określone grupy użytkowników oraz ich uprawnienia, stosowne do roli jaką będą pełnić w procesie kształcenia zdalnego. Użytkownicy platform Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje użytkowników platform: Administrator – ma największe uprawnienia: jest odpowiedzialny za administrowanie platformą oraz zarządzaniem działaniami związanymi z procesem nauczania, a w szczególności za parametry systemu, zakładanie oraz organizację kursów, aktywację nowych użytkowników, nadawanie uczestnikom uprawnień w dostępie do poszczególnych szkoleń, tworzenie grup użytkowników. Posiada dostęp do różnorodnych statystyk począwszy od indywidualnych statystyk dla każdego użytkownika poprzez statystyki dotyczące lekcji, kursów, testów aż do statystyk dla całego systemu. Uczeń może aktywnie uczestniczyć w kursach (rozwiązywać zadania, dyskutować, głosować, itp.). umiejętności ucznia z zakresu obsługi platformy e-learningowej będą się ograniczać do obsługi intuicyjnego układu menu strony, uczestniczenia w dyskusjach na czacie internetowym i forum, wypełnianiu zamieszczanych ankiet, testów, korzystania z poczty elektronicznej. Funkcjonalność dostępna dla ucznia jest ściśle związana z tym co nauczyciel doda do kursu, tzn. jakich zasobów użyje i z jakich modułów skorzysta. \ Nauczyciel, moderator – jako autor może tworzyć nowe kursy, zamieszczać materiały dydaktyczne w postaci plików o różnych formatach, publikować ankiety, testy itp.; jako prowadzący – moderator może zmieniać i dodawać elementy w ramach istniejącego kursu, oceniać aktywność uczniów i ich prace. Często do platformy ma dostęp jeszcze jeden rodzaj użytkownika – gość. Ma on najmniejsze uprawnienia. Może przeglądać listę kursów, nie może się jednak na żaden z nich zapisać (przy zapisie trzeba już mieć konto ucznia). Jeżeli prowadzący dany kurs na to pozwoli, gość może oglądać kurs, jednak nie może wypełniać testów, formularzy, itp. 35 Przedstawione w II części poradnika platformy e-learningowe posiadają zróżnicowaną funkcjonalność w zakresie komunikacji pomiędzy użytkownikami oraz zarządzania zasobami. Potencjalnym użytkownikom pozostaje tylko wybrać taką platformę, której funkcjonalność będzie w pełni odpowiadała jego potrzebom. 36 i Część III Zasady pracy na platformie szkolnej W tej części poradnika zostanie zaprezentowana platforma, która została zbudowana na potrzeby realizacji projektu „ustawiczna @-dukacja w powiecie świdnickim” w ramach Działania 9.3 upowszechnienie formalnego kształcenia ustawicznego Programu Operacyjnego Kapitał ludzki, współfinansowanego ze środków unii europejskiej w ramach europejskiego Funduszu Społecznego. Celem projektu jest podniesienie jakości kształcenia poprzez wdrożenie innowacyjnych form nauczania, głównie e-learningu w trzech placówkach kształcenia ustawicznego na terenie powiatu świdnickiego. W trzech placówkach oświatowych, które prowadzą kształcenie ustawiczne zostały wdrożone platformy e-learningowe: 1. Powiatowe Centrum edukacji Zawodowej im. Z. Puławskiego w Świdniku – Technikum uzupełniające dla Dorosłych nr 1 w Świdniku, 2. Zespół Szkół nr 1 im. C.K. Norwida w Świdniku – Technikum uzupełniające nr 2 w Świdniku, 3. Zespół Szkół w Trawnikach – uzupełniające liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Trawnikach. Projekt jest realizowany przez Fundację Nasza Nadzieja. 37 Podstawowym wymogiem stawianym użytkownikom platform, czyli przyszłym e-uczniom, jest posiadanie podstawowej wiedzy informatycznej, rozumianej jako znajomość obsługi komputera klasy PC oraz przeglądarki internetowej. i 3.1. Wymagania sprzętowo – programowe szkolnej platformy Do poprawnego działania platformy niezbędne jest posiadanie zainstalowanego następującego oprogramowania: 1. 2. 3. Odpowiednia przeglądarka internetowa - obsługiwane są: • Mozilla Firefox • Internet explorer 9 • Opera • Chrome • Safari Wirtualna maszyna Java 6 lub nowsza (http://www.java.com/pl/download/) Adobe Flash Player 10 lub nowszy (http://get.adobe.com/pl/flashplayer/) By móc w pełni korzystać z możliwości Audio/Video platformy konieczne jest posiadanie następującego sprzętu: 1. 2. 3. 38 Karta dźwiękowa Mikrofon Słuchawki/głośniki 3.2. Jak być dobrym użytkownikiem platformy (e-uczniem)? Każdy uczeń, szczególnie ten, który korzystał dotychczas z tradycyjnej formy zajęć, zastanawia się, czy poradzi sobie z nauką w trybie e-learningowym. Aby skutecznie korzystać z zajęć e-learningowych, powinny zostać spełnione poniższe warunki: • Podstawowym warunkiem bycia e-uczniem jest dostęp do komputera i internetu (najlepiej stałe łącze) oraz posługiwanie się komputerem w podstawowym zakresie (obsługa poczty elektronicznej, przeglądarki internetowej, edytora tekstu). używanie komputera nie może być utrudnieniem lecz wsparciem! • Komunikacja podczas kursu odbywa się głównie w formie pisemnej (zadania, forum), dlatego e-uczeń powinien skutecznie posługiwać się słowem pisanym. • e-uczeń powinien umieć efektywnie zarządzać czasem nauki, za to ta forma kształcenia pozwala na naukę „we własnym tempie”. • e-uczeń powinien być zdyscyplinowany i wytrwały. Nauka w formie e-learningowej pozwala na dużą elastyczność w wyborze czasu i miejsca, dlatego może się zdarzać, że będziemy „odkładać naukę na później”. Jednak trudno jest nadrobić zaległości. • Bardzo ważna jest systematyczność oraz umiejętność skupienia uwagi. Najlepsze efekty e-uczeń uzyska rozkładając pracę na kilka krótszych „sesji” nauki w tygodniu, zamiast jednorazowego, długiego „siedzenia” w kursie. • Dobry e-uczeń powinien brać odpowiedzialność za własną naukę, odważnie poprosić o pomoc, gdy pojawiają się problemy, stawiać sobie własne cele i dążyć do ich osiągnięcia. Często osoby nieśmiałe, takie które lubią pomyśleć, zanim coś powiedzą, które w tradycyjnej klasie rzadko zabierają głos w dyskusji, w środowisku online rozkwitają. Wirtualna klasa pozwala zminimalizować strach i nieśmiałość. 39 3.3. Instrukcja korzystania z platformy szkolnej Platforma szkolna jest dostępna pod adresem: 1. Powiatowe Centrum edukacji Zawodowej im. Z. Puławskiego w Świdniku – Technikum uzupełniające dla Dorosłych nr 1 w Świdniku - http://www.elearning.pcez.pl/ Rys. 18 Zrzut ekranu z głównej strony platformy szkolnej Technikum Uzupełniającego dla Dorosłych nr 1 w Świdniku 2. Zespół Szkół nr 1 im. C.K. Norwida w Świdniku – Technikum uzupełniające nr 2 w Świdniku - http://www.platforma.zsnorwid.swidnik.pl/ Rys. 19. Zrzut ekranu z głównej strony platformy szkolnej Technikum Uzupełniającego nr 2 w Świdniku 40 3. Zespół Szkół w Trawnikach – uzupełniające liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Trawnikach - http://www.zstrawniki.eu/ Rys. 20. Zrzut ekranu z głównej strony platformy szkolnej Uzupełniającego Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych w Trawnikach Po wpisaniu w okno adresowe przeglądarki wybranego adresu platformy, zobaczymy jej stronę główną. Na stronie głównej platformy znajdziemy: • Informacje o obecnie dostępnych kursach; • Aktualności, czyli wiadomości zamieszczane przez administratora platformy; • Informacje o platformie; • Indeks kursów – wykaz wszystkich kursów, także tych już zakończonych; • Opcję do logowania (dostępna w spisie głównym na samym dole oraz w prawym górnym rogu). 41 Rejestracja użytkownika Korzystać z kursów na platformie e-learningowej mogą jedynie zarejestrowani użytkownicy: administrator, nauczyciel oraz uczeń / słuchacz danej szkoły. Na platformach szkolnych nie istnieje profil „gościa”. Podczas pierwszej wizyty na stronie platformy należy dokonać rejestracji. Aby się zarejestrować należy kliknąć na nazwę wybranego kursu, który chce się zrealizować, a następnie wcisnąć przycisk Zapisz się. Rys. 21. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – wybór kursu i rejestracja 1 2 Pojawi się wówczas formularz zgłoszeniowy, który należy wypełnić i wysłać. 42 Rys. 22. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – wysyłanie formularza rejestracyjnego 1 Formularz zgłoszeniowy zostanie przesłany do nauczyciela prowadzącego dany kurs. Nauczyciel sprawdzi czy zgłoszenie pochodzi od ucznia danej szkoły. W odpowiedzi uczeń otrzyma drogą e-mailową (na podany w formularzu zgłoszeniowym e-mail) indywidualny login (nazwa użytkownika) i hasło. Po otrzymaniu e-maila z danymi dostępowymi użytkownik może już skorzystać z kursu na platformie. 43 Logowanie Po wejściu na stronę główną platformy e-learningowej, wybieramy przycisk Logowanie (do wyboru 1 lub 2). Rys. 23. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przejście do panelu logowania się na platformę 1 2 gdy pojawi się okno logowania do systemu, należy wpisać odpowiednio login (nazwa użytkownika) i hasło, a następnie wybrać przycisk Zaloguj się lub zatwierdzić klawiszem Enter. Rys. 24. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – pola, które należy wypełnić swoimi danymi dostępowymi Rys. 25. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przykład prawidłowego logowania się na platformę Logowanie: Logowanie: 1 Login: Hasło: 2 Zaloguj się 44 Login: Hasło: uczeń ............. Zaloguj się 1 2 PAMIĘTAJ! Po pierwszym logowaniu zmień hasło. Hasło można zmienić w „Profilu ucznia” (patrz str. 46). Po zalogowaniu mamy dostęp do wszystkich modułów platformy pozwalających na poruszanie się po kursach, uczestnictwo w nich i komunikację. Rys. 26. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przykładowy widok platformy szkolnej po zalogowaniu Jesteś zalogowany jako: Słuchacz Profil Ucznia Wiadomości Nowe wiadomości(0) Forum Plan zajęć Dziennik ocen Prace domowe(0) Fundacja nasza_nadzieja_U Edycja danych Zmiana hasła Wyloguj Edycja danych Zmiana hasła Wyloguj Baza wiedzy Platforma Elearningowa Zespołu Szkół nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku Profil Pytania z lekcji(0) podgląd użytkownika „uczen_U” Dziennik obecności Witaj, fundacja nasza_nadzieja_U! imię: nazwisko: Ulica: fundacja nasza_nadzieja_U Numer domu: Numer mieszkania: Kod pocztowy: Miejscowość: e-mail: telefon: [email protected] (81) 751 74 00 wew. 52 Na szarym, górnym pasku (pasek menu) widoczne są następujące informacje: Rys. 27. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – pasek menu Jesteś zalogowany jako: Słuchacz • • • • • • Nowe wiadomości(0) Pytania z lekcji(0) Prace domowe(0) Fundacja nasza_nadzieja_U poziom profilu: „Jesteś zalogowany jako: Słuchacz”, nowe wiadomości – przesłane przez administratora, nauczyciela, innych uczniów, pytania z lekcji – pytania otrzymane od nauczyciela przesłane w czasie trwania lekcji. Nauczyciel wysyłając pytanie wyznacza czas, w którym uczeń powinien odpowiedzieć na to pytanie. Jeśli uczeń nie odpowie na pytanie w wyznaczonym czasie – zdobędzie 0 punktów i nie będzie mógł odpowiedzieć na to pytanie w innym terminie, prace domowe – tutaj znajdziemy te prace domowe, które nie zostały odrobione. W wiadomości znajduje się link przekierowujący do danej pracy domowej i można ją odrobić w każdej chwili, imię i nazwisko ucznia, edycja danych – po wybraniu tej opcji możemy uaktualnić swój profil, tj. zmodyfikować lub uzupełnić informacje personalne, wstawić zdjęcie. 45 użytkownik ma dostęp do paska menu przez cały czas swojej pracy na platformie. Rys. 28. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – edycja danych użytkownika Jesteś zalogowany jako: Słuchacz Profil Ucznia Wiadomości Nowe wiadomości(0) Forum Pytania z lekcji(0) Prace domowe(0) Fundacja nasza_nadzieja_U Baza wiedzy Platforma Elearningowa Zespołu Szkół nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku podgląd użytkownika „uczen_U” zmień Aktualizacja Twojego profilu Ustawienia dodatkowe W tym miejscu masz możliwość edycji i przeglądania Twoich danych personalnych. Każdą dostępną do edycji daną możesz modyfikować wg swoich potrzeb. imię: nazwisko: fundacja nasza_nadzieja_U Ulica: Numer domu: Numer mieszkania: Kod pocztowy: Miejscowość: NIP: PESEL: e-mail: [email protected] telefon: (81) 751 74 00 wew. 52 Zdjęcie: dopuszczalne rozszerzenia: jpg, jpeg, gif, png Zmiana hasła Funkcja ta pozwala na zmianę hasła użytkownika. Po pierwszym zalogowaniu się na platformie należy zmienić hasło na jedynie sobie znane. Po wpisaniu nowego hasła (dwukrotnie) zapisujemy je klikając w przycisk Zmień (w lewym górnym rogu). PAMIĘTAJ! Nie udostępniaj swojego hasła innym! 46 Rys. 29. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – zmiana hasła użytkownika 2 zmień Zmiana hasła użytkownika Zmiana hasła użytkownika W tym miejscu masz możliwość zmiany Twojego hasła, dzięki któremu logujesz się do systemu. Aby zmienić hasło podaj dwukrotnie jego nową postać. hasło: 1 hasło (powtórz): podpowiedź do hasła: imię Wyloguj Przycisk Wyloguj wylogowuje nas z systemu. PAMIĘTAJ! Aby wylogować się zawsze, gdy kończysz pracę na platformie! Moduły platformy Na zielonym pasku modułów platformy mamy następujące moduły: Rys. 30. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – pasek modułów Profil Ucznia Wiadomości Forum Baza wiedzy Poniżej zaprezentujemy kolejno każdy z tych modułów. 47 PROFIL UCZNIA Profil Ucznia Jest podstawowym modułem pracy ucznia na platformie. To z tego miejsca uczeń ma możliwość wejścia do swoich kursów, sprawdzenia planu lekcji, swoich ocen i obecności na lekcjach. Jest to więc główne narzędzie do zarządzania i monitorowania swojej aktywności na platformie. Wiadomości Forumma podgląd Baza wiedzy Tutaj także uczeń na swój profil i zawarte w nim informacje. Zakładki dostępne w module Profil ucznia: Profil, Plan zajęć, Dziennik ocen, Dziennik obecności. Podświetlenie zakładki ciemniejszym kolorem oznacza, że obecnie znajdujemy się w tym miejscu na platformie (w tej zakładce). Rys. 31. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – zakładki w module Profil Ucznia Profil Plan zajęć Dziennik ocen Dziennik obecności Plan zajęć Aby wejść w wybrany kurs lub konkretną lekcję należy w module Profil ucznia wybrać zakładkę Plan zajęć. Dział ten przedstawia wykaz kursów przypisanych do danego ucznia wraz z planem i wykazem lekcji obowiązujących w ramach tych kursów. Rys. 32. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – wygląd zakładki Plan zajęć Platforma Elearningowa Zespołu Szkół nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku Profil 48 Plan zajęć Dziennik ocen podgląd użytkownika „uczen_U” Dziennik obecności Twoje grupy: 1 Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część I - Kurs obsługi platformy na poziomie Administratora zobacz plan lekcji wykaz lekcji Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część III - Kurs obsługi platformy na poziomie Ucznia zobacz plan lekcji wykaz lekcji język angielski tku zobacz plan lekcji wykaz lekcji 2 Klikając przycisk Zobacz plan lekcji wyświetla nam się kalendarz z lekcjami. lekcja dostępna wyświetlana jest na pomarańczowo, natomiast lekcja niedostępna nie jest podświetlana. Jeśli chcemy przystąpić do danej lekcji należy na nią kliknąć, wtedy zostaniemy przeniesieni bezpośrednio do podstrony ze slajdami i możemy rozpocząć lekcję. Rys. 33. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przykładowy fragment planu lekcji 01/05/2011 - 31/05/2011 12/05 13/05 14/05 15/05 16/05 17/05 19/05 (11:30) Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część III Kurs obsługi platformy na poziomie Ucznia Wykaz lekcji dla kursu Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część III Lekcja 1: Informacje organizacyjne Prowadzący: Aneta Kowalczyk, Data 2011-05-19 08:55:29 Czas trwania: 65000 min. Lekcja 2: Wprowadzenie do e-learningu Prowadzący: Aneta Kowalczyk, Data 2011-05-19 08:55:29 Czas trwania: 65000 min. Lekcja 3: Logowanie na platformę e-learningową Prowadzący: Aneta Kowalczyk, Data 2011-05-19 08:55:29 Czas trwania: 65000 min. Lekcja 4: Komunikacja na platformie 21/05 Lekcja 1: informacje organizacyjne Rys. 34. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przykładowy wykaz lekcji w kursie Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część III - Kurs obsługi na poziomie Ucznia 20/05 Klikając przycisk Wykaz lekcji wyświetlają nam się wszystkie lekcje przypisane do tego kursu. Zielony znacznik przy lekcjach oznacza, że dana lekcja została już zrealizowana, natomiast czerwony znacznik oznacza, że nie zrealizowaliśmy jeszcze danej lekcji. Po kliknięciu na nazwę danej lekcji, zostaniemy przeniesieni do podstrony ze slajdami i możemy realizować wybraną lekcję. Prowadzący: Aneta Kowalczyk, Data 2011-05-19 08:55:29 Czas trwania: 65000 min. 49 Jeśli przy lekcji nie pojawia się żaden znacznik oznacza to, że lekcja jest nieaktywna. Mogą być dwa powody takiej sytuacji: termin zaplanowanej lekcji jeszcze jest przed nami lub czas przewidziany na realizację lekcji już minął. Do lekcji możemy przystąpić wielokrotnie, przypomnieć sobie dane zagadnienia lub powtórzyć trudniejsze tematy. Czas trwania lekcji określony jest przez nauczyciela tworzącego kurs. Po tym czasie lekcja jest nadal dostępna, jednak nie jest uwzględniana obecność na kursie oraz nie są zapisywane wyniki testów i zadań. Rys. 35. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przykładowy widok Dziennika ocen Platforma Elearningowa Zespołu Szkół nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku Profil Plan zajęć Dziennik ocen Dziennik ocen Ta zakładka przedstawia wszystkie oceny z każdego przedmiotu oraz daty ich wystawienia. podgląd użytkownika „uczen_U” Dziennik obecności Wybierz grupę: Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część I - Kurs obsługi platformy na poziomie Administratora zobacz oceny Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część III - Kurs obsługi platformy na poziomie Ucznia zobacz oceny kurs z matematyki zobacz oceny 1 2 Grupa Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część I - Kurs obsługi platformy na poziomie Administratora Twoje oceny: 50 Test Ocena Data wystawienia Test - Moduł Edukacji (kurs dla administratora) 0 24/05/2011 11:22 Test - Moduł Użytkownicy (kurs dla administratora) 6 26/05/2011 09:32 Zobacz oceny 3 Użytkownik oprócz wyników testów i zadań, może również sprawdzić, w których pytaniach popełnił błędy i jaka jest prawidłowa odpowiedź. Prawidłowe odpowiedzi wyświetlają się zieloną czcionką, a błędne czerwoną. Użytkownik widzi również ile punktów otrzymał za poszczególne pytanie lub zadanie. Rys. 36. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – podgląd odpowiedzi i wyników przykładowego testu Podgląd: język angielski Pytanie Odpowiedź Punkty Wendy is wearing a suit. She is at an ........... >> job talk application form interview true false good morning good afternoon good evening look for >> enter enclose scientist >> waiter journalist 0.00/1.00 I ............................. my CV with details of my work history. A ...................... has to work in a restaurant. 0.00/1.00 1.00/1.00 Dziennik obecności Zakładka Dziennik obecności pozwala na sprawdzenie obecności ucznia na lekcjach, wraz z wyszczególnieniem dat i nauczycieli prowadzących. Zakładka uwidacznia listę kursów przypisanych do danego ucznia. Aby sprawdzić obecności na danym kursie, należy wybrać przycisk Zobacz obecności. Przy zrealizowanych lekcjach wyświetla się zielony znacznik (V), zaś przy lekcjach, które nie zostały jeszcze rozpoczęte lub w całości zrealizowane widać czerwony znacznik (X). Rys. 37. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – podgląd obecności w przykładowym kursie Twoja obecność: Kurs Lekcja Data Nauczyciel Kurs e-learningowy z obsługi platformy część III - Kurs obsługi platformy na poziomie Ucznia Lekcja 1: Informacje organizacyjne 19/05/2011 11:00 Aneta Kowalczyk Lekacja 2: Wprowadzenie do e-learningu 19/05/2011 12:00 Aneta Kowalczyk Lekcja 3: Logowanie na platformę e-learningową --- Aneta Kowalczyk Lekcja 4: Komunikacja na platformie 19/05/2011 14:00 Aneta Kowalczyk Kurs e-learningowy z obsługi platformy część III - Kurs obsługi platformy na poziomie Ucznia Kurs e-learningowy z obsługi platformy część III - Kurs obsługi platformy na poziomie Ucznia Kurs e-learningowy z obsługi platformy część III - Kurs obsługi platformy na poziomie Ucznia Obecność 51 WIADOMOŚCI cznia Wiadomości 1. 2. 3. PoForum wejściu w moduł automatycznie znajdujemy się w naszej skrzynce odbiorczej. Bazawiadomości wiedzy Wiadomości w ramach platformy dzielą się na 3 typy: Zwykłe wiadomości – będą to wiadomości wysyłane bądź odbierane od innych uczniów, nauczyciela, administratora. Pytanie od Nauczyciela – zawiera pytania od nauczyciela przesłane w czasie trwania lekcji. Nauczyciel wysyłając pytanie wyznacza czas, w którym uczeń powinien odpowiedzieć na to pytanie. Jeśli uczeń nie odpowie na pytanie w wyznaczonym czasie – zdobędzie 0 punktów i nie będzie mógł odpowiedzieć na to pytanie w innym terminie. Praca domowa – zawiera te prace domowe, które nie zostały odrobione. W wiadomości znajduje się link przekierowujący do danej pracy domowej i można ją odrobić w każdej chwili. Wysyłanie wiadomości: Aby stworzyć nową wiadomość wybieramy przycisk Nowa i przechodzimy do okna tworzenia i wysyłania wiadomości. Rys. 38. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – okno do tworzenia nowych wiadomości Po wpisaniu tytułu i treści wiadomości możemy wybrać do kogo wiadomość ma być wysłana. Aby wysłać wiadomość do konkretnego użytkownika wybieramy najpierw grupę użytkowników, do której jest on przypisany, a następnie wybieramy go z listy (Wybierz grupę > Wiadomość do). Mamy też możliwość wybrania odbiorcy z bazy (Zaczytaj odbiorcę z bazy). Po wybraniu interesującego nas odbiorcy klikamy Wyślij wiadomość. 52 omości Rys. 39. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – menu boczne modułu Wiadomości Zarządzanie wiadomościami: W skrzynce odbiorczej magazynowane są wszystkie wiadomości, które do nas przychodzą. Jeśli elementów odebranych mamy dużo możemy je filtrować (np. po tytule) lub w przypadku starszych czy mniej istotnych wiadomości – archiwizować. W menu bocznym możemy dowolnie przechodzić pomiędzy poszczególnymi wiadomościami (skrzynka odbiorcza, archiwalne, elementy wysłane, itp.). Odebrane Archiwalne Wysłane Prace domowe Pytania od Nauczyciela FORUM Forum Po wejściu w moduł forum, automatycznie przechodzimy na stronę z istniejącymi forami Baza wiedzy dyskusyjnymi. Widzimy tu listę forów, które są stworzone, hierarchię forów (jedno forum może być nadrzędne w stosunku do drugiego), liczbę tematów poruszanych w ramach konkretnego forum, liczbę wszystkich postów na forum (pojedynczych wypowiedzi uczestników forum), a także kto i kiedy zamieścił ostatni post. Rys. 40. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przykładowa lista forów na platformie e-learningowej Forum Kategoria Baza wiedzy Tematy Posty Ostatni post 2 6 przez Agnieszka Cabacka 3 7 przez Agnieszka Cabacka E-uczeń 2 7 Zadanie 2 3 przez Magdalena Nowak U technologia informacyjna 1 1 przez Bożena Abacka N Powitanie 3 3 Baza wiedzy - dostępne dla wszystkich Ogólne Powitanie 2011-04-28 16:29:07 2011-06-28 14:29:49 przez Magdalena Nowak U 2011-06-30 12:35:02 2011-06-30 13:13:55 2011-05-25 18:38:41 przez Katarzyna Kowalik 2011-05-21 07:33:59 53 Aby wziąć udział w dyskusji na interesującym nas forum musimy z listy forów wybrać to, w którym chcemy się wypowiedzieć. Po wejściu na konkretne forum wyświetlają nam się wszystkie tematy poruszane w jego ramach. Rys. 41. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przykładowa lista tematów w wybranym forum Nowy temat Forum >> E-uczeń Kategoria Zaleta elearningu przez Bożena Kowalik U >> 2011-06-02 10:17:34 Jak wygląda praca? przez Bożena Kowalik U >> 2011-08-02 10:28:45 Odpowiedzi Ostatni post 4 przez Magdalena Cabacka U 1 przez Agnieszka Nowak 2011-06-30 12:35:02 2011-06-28 14:33:18 Możemy na tym etapie wybrać jeden z tematów i wypowiedzieć się na nim wykorzystując do tego celu przycisk Odpowiedz znajdujący się na samym dole tematu pod wszystkimi postami. Rys. 42. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – fragment wypowiedzi na forum Największą zaletą tego sposobu nauczania jest możliwość uczenia się w dowolnie wybranym momencie. Jest to też wada - uczeń nie pracuje systematycznie. Magdalena Nowak U 2011-06-30 12:35:02 Dla mnie również największą zaletą jest to, że sami decydujemy o tym, kiedy i gdzie się uczymy, Odpowiedź 54 Możemy także dodać nowy temat do dyskusji na forum za pomocą przycisku Nowy temat, o ile nauczyciel przewidział taką funkcję dla ucznia (opcja dostępna na samej górze nad wszystkimi tematami danego forum). Rys. 43. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – dodawanie nowego tematu na forum. Nowy temat 1 Forum >> E-uczeń Temat Po wpisaniu tematu oraz treści pierwszego postu zapisujemy go klikając w przycisk Zapisz (w górnym lewym rógu). Zaleta elearningu przez Bożena Kowalik U >> 2011-06-02 10:17:34 Jak wygląda praca? przez Bożena Kowalik U >> 2011-08-02 10:28:45 Rys. 44. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – zapisywanie nowego tematu na forum. Warto pamiętać, że do naszej wypowiedzi na forum możemy dodawać załączniki. Może to być jakiś ciekawy artykuł, referat, przykład itp. Może to być szczególnie przydatne, jeśli chcemy podeprzeć się w dyskusji jakimś przykładowym opracowaniem. PAMIĘTAJ! Nie na każdym forum możemy wziąć udział w dyskusji i nie każdy post może być dla nas dostępny. Zależy to od tworzącego dany temat (administratora lub nauczyciela). 55 BAZA WIEDZY rum Moduł Baza wiedzy działa na takiej samej zasadzie jak forum dyskusyjne, tzn. można tu dodawać nowe tematy i odpowiadać na Baza wiedzy istniejące już wiadomości. Z założenia jednak baza wiedzy powinna służyć przechowywaniu materiałów przekazanych przez nauczycieli. Co ważne - dostęp do bazy wiedzy mają wszyscy użytkownicy, natomiast do forum dyskusyjnego mogą mieć tylko uprawnione grupy użytkowników. Rys. 45. Forum Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przykładowa baza wiedzy na platformie e-learningowej Kategoria Baza wiedzy Baza wiedzy - dostępne dla wszystkich Ogólne Tematy Posty Ostatni post 2 6 przez Agnieszka Cabacka 3 7 przez Agnieszka Cabacka 2 3 przez Magdalena Nowak U 2011-04-28 16:29:07 2011-06-28 14:29:49 użytkownik platformy zapoznał się już ze wszystkimi jej modułami. Możemy przystąpić przez Magdalena Nowak U do nauki na platformie. Jak to zrobić? E-uczeń 7 2 2011-06-30 12:35:02 Poruszanie się po kursie Zadanie 2011-06-30 13:13:55 Każdy kurs na informacyjna platformie składa się z lekcji, które z kolei składają się z pojedynczych przez Bożena Abacka N technologia 1 slajdów. 1 2011-05-25 18:38:41 Aby wejść w wybrany kurs lub konkretną lekcję należy w module Profil Ucznia wybrać przez Katarzyna Kowalik zakładkę Plan zajęć. Powitanie 3 3 2011-05-21 07:33:59 Powitanie Zakładka ta przedstawia wykaz kursów danego ucznia oraz plan i wykaz lekcji każdego z kursów. Rys. 46. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przykładowy plan zajęć Platforma Elearningowa Zespołu Szkół nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku Profil Plan zajęć Dziennik ocen podgląd użytkownika „uczen_U” Dziennik obecności Twoje grupy: 56 Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część I - Kurs obsługi platformy na poziomie Nauczyciela zobacz plan lekcji wykaz lekcji Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część II - Kurs obsługi platformy na poziomie Administratora zobacz plan lekcji wykaz lekcji Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część III - Kurs obsługi platformy na poziomie Ucznia zobacz plan lekcji wykaz lekcji 1 Chcąc rozpocząć realizację kursu wybieramy przycisk Wykaz lekcji i klikamy na pierwszą lekcję. Rys. 47. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – rozpoczęcie kursu Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część I - Kurs obsługi platformy na poziomie Nauczyciela zobacz plan lekcji wykaz lekcji Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część II - Kurs obsługi platformy na poziomie Administratora zobacz plan lekcji wykaz lekcji Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część III - Kurs obsługi platformy na poziomie Ucznia zobacz plan lekcji wykaz lekcji Wykaz lekcji dla kursu Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część I Kurs e-learningowy z obsługi platformy - część I - Kurs obsługi na poziomie Administratora Lekcja 1: Informacje organizacyjne 1 Prowadzący: Magdalena Nowak, Data 2011-05-19 08:55:29 Czas trwania: 65000 min. Lekcja 2: Wprowadzenie Prowadzący: Magdalena Nowak, Data 2011-05-19 08:55:29 Czas trwania: 65000 min. Lekcja 3: Twoja platforma e-learningowa Prowadzący: Magdalena Nowak, Data 2011-05-19 08:55:29 Czas trwania: 65000 min. Wówczas zostaniemy przeniesieni bezpośrednio do podstrony ze slajdami i możemy rozpocząć lekcję (przycisk Rozpocznij lekcję). 57 Rys. 48. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – rozpoczęcie lekcji TEMAT LEKCJI: Lekcja 1: Informacje organizacyjne Start Temat lekcji: Lekcja 1: Informacje organizacyjne Wprowadzenie i cele kursu Zadania i obowiązki uczestnika kursu Harmonogram Pomoc Rozpocznij lekcję 1 Realizując lekcje poruszamy się korzystając z przycisków: następny slajd, poprzedni slajd, zakończ lekcję. Rys. 49. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przykładowy slajd ze zdjęciem Na slajdach platformy e-learningowej oprócz treści występują także inne elementy, wzbogacające kurs: • zdjęcia • filmy • materiały dźwiękowe Zdjęcia wstawione na slajdzie mogą być różnej wielkości. Jeśli treść zdjęcia jest mało czytelna, należy kliknąć na zdjęcie, które po chwili powiększy się. Po zalogowaniu przechodzimy do widoku swojego profilu oraz mamy dostęp do wszystkich modułów platformy pozwalających na poruszanie się po kursie, uczestnictwo w nich i komunikację. Strona główna platformy Jesteś zalogowany jako: Słuchacz Profil Ucznia Wiadomości Forum Nowe wiadomości(0) Baza wiedzy Platforma Elearningowa Zespołu Szkół nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku Profil Plan zajęć Dziennik ocen podgląd użytkownika „uczen_U” Dziennik obecności Witaj, fundacja nasza_nadzieja_U! imię: nazwisko: Ulica: Numer domu: Numer mieszkania: Kod pocztowy: Miejscowość: e-mail: telefon: fundacja nasza_nadzieja_U 1 [email protected] (81) 751 74 00 wew. 52 Kliknij, aby powiększyć POPRZEDNI SLAJD 58 NASTĘPNY SLAJD Pytania z lekcji(0) Rys. 50. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przykładowy slajd z filmem Jeśli trafimy na film w slajdzie, należy go włączyć (1). Według swojego upodobania można ustawiać głośność odtwarzanego materiału filmowego (2). W pasku nawigacyjnym filmu widoczny jest również czas już odtworzonego materiału oraz całkowity czas trwania filmu (3). Ikonka filmu wstawionego w slajd lekcji jest niewielka, ale odtwarzany film możemy powiększyć (4). 1 2 3 4 W treściach lekcji możemy również odnaleźć materiały dźwiękowe – oznaczone są czerwonym przyciskiem Play (1), po której kliknięciu pojawi się po lewej stronie okno do nawigacji materiałem dźwiękowym (2). Pojawia się tam nazwa materiału dźwiękowego, a poniżej pasek do nawigacji materiałem: rozpoczęcie i zakończenie materiału, czas trwania, podgłaśnianie i ściszanie dźwięków. Rys. 51. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przykładowy materiał dźwiękowy Poniżej znajduje się również materiał dźwiękowy. materiał dźwiękowy - trąbka 00:00 00:00 Lekcja 1 2 59 Jeśli jednym ze slajdów jest praca domowa, pojawi się pytanie: „Czy chcesz zobaczyć pracę domową?”. W przypadku wybrania przycisku TAK - uczeń będzie musiał rozwiązać pracę domową w tym czasie i odpowiedzi zostaną automatycznie przesłane do nauczyciela, jeśli natomiast wybierze przycisk NIE - praca domowa zostanie przesłana do profilu ucznia (moduł Wiadomości, dział Praca domowa). Rys. 52. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – przykładowy slajd z rozpoczęciem pracy domowej Do końca: 0:00:00 TEMAT LEKCJI: Lekcja 3: Logowanie na platformę e-learningową 24/08/2011 8:27 POPRZEDNI SLAJD NASTĘPNY SLAJD Zadanie - mój profil Strona główna platformy Logowanie Profil użytkownika Zadanie - mój profil Praca domowa: Zadanie - mój profil Czy chcesz wykonać teraz? 1 POPRZEDNI SLAJD TAK NIE 2 NASTĘPNY SLAJD Jeśli jednym ze slajdów jest test - uczeń może rozwiązać go w czasie trwania lekcji lub powrócić do rozwiązania testu w późniejszym terminie. Jeśli uczeń obejrzy wszystkie slajdy testu i wybierze przycisk Zakończ test - wyświetli się komunikat „Czy na pewno chcesz zakończyć ten test? Pamiętaj, że nie będziesz mógł rozwiązać go ponownie”. 60 Rys. 53. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – komunikat na zakończenie testu TEMAT LEKCJI: Countries and nationalities Tematyka i cele lekcji 2 Countries and nationalities Cele i tematyka testu - lessons 1-2 test lessons 1 and 2 Do końca: 0:00:00 24/08/2011 8:27 Czy na pewno chcesz zakończyć ten test? Pamitaj, że nie będziesz mógł rozwiązać go ponownie. POPRZEDNI NASTĘPNY SLAJD SLAJD Zadanie - mój profil OK Anuluj a. Austria b. Australia c. America POPRZEDNIE PYTANIE POPRZEDNI SLAJD KONIEC TESTU 1 NASTĘPNY SLAJD Bookmarki Bookmark to oznakowanie miejsca w internecie, do którego chcemy szybko sięgnąć w następnych sesjach. Funkcja Bookmark na platformie pozwala na zapamiętanie (w schowku) dowolnego slajdu, np. gdy mamy podczas lekcji 20 slajdów i chcemy zapamiętać slajd nr 5 to klikamy Zaznacz bookmark (1). Wówczas będąc na jakimkolwiek innym slajdzie – wystarczy kliknąć Przejdź do bookmark (2) i zostaniemy przeniesieni do zapamiętanego slajdu. 1 TEMAT LEKCJI: Rys. 54. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – wykorzystywanie funkcji Bookmark 2 Lekcja 2: Wprowadzenie do e-learningu E-learning Do czego można wykorzystać e-learning? Platforma e-learning E-uczeń Podyskutuj na forum Automatyczna zmiana slajdu za: 0:00:00 24/08/2011 8:27 NASTĘPNY SLAJD E-learning E-learning to nauczanie na odległość z wykorzystaniem technik komputerowych i internetu. Oznacza wspomaganie dydaktyki za pomocą komputerów osobistych. CDROM-u i internetu. Pozwala na ukończenie kursu, szkolenia, a nawet studiów bez konieczności fizycznej obecności w Sali wykładowej. E-learning świetnie uzupełnia również tradycyjny proces nauczania w formie kursów mieszanych. Mówimy wtedy o blended learningu (nauczanie mieszane lub hybrydowe). 61 Po zapoznaniu się ze wszystkimi elementami szkolnej platformy e-learningowej prosimy o wypełnienie ankiety i wyrażenie swojej opinii na temat przydatności platformy w procesie nauki. Ankieta jest umieszczona w stopce platformy i widoczna w każdym module platformy. Wypełnienie ankiety jest możliwe po kliknięciu na przycisk Ankieta – pojawia się wówczas treść pytania wraz z możliwymi odpowiedziami. Rys. 55. Zrzut ekranu z platformy szkolnej – wypełnienie ankiety Ankieta 1 CZŁOWIEK - NAJLEPSZA INWESTYCJA Platforma e-learningowa powstała w ramach projektu „Ustawiczna @-dukacja w powiecie świdnickim” Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach. Działanie 9.3 Upowszechnienie formalnego kształcenia ustawicznego 62 Życzymy przyjemnej i efektywnej pracy na platformie 63 Materiały źródłowe opracowania: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 64 Andrelczyk K., Platformy e-learningowe, 2006. Bednarek J., lublina e., Kształcenie na odległość. Podstawy dydaktyki, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2008. Brewczyńska M., Safian A., „Open source” w Open e-learningu, Biblioteka Pedagogiczna KPCeN Włocławek. Hyla M., Przewodnik po e-learningu, Oficyna ekonomiczna, Kraków 2009. langloo.com, E-learning Trends 2011. Pierwsze w Polsce dedykowane badanie internautów na temat e-learningu przy współpracy z firmą badawczą Gemius, Warszawa 2011. Palka e., Platforma OLAT jako narzędzie zdalnej edukacji – cz. I, e-mentor nr 2 (34) / 2010. Szabłowski S., E-learning dla nauczycieli, Wydawnictwo Oświatowe FOSZe, Rzeszów 2009. Orzechowski T., Analiza wyszukiwania i wymiany informacji w złożonych systemach e-learningowych, rozprawa doktorska 2009. Instrukcja obsługi Moodle: http://www.t2u.pl http://e-learning.blog.pl/archiwum/?tag=statystyki http://www.activeschool.pl/el_e-uczen.php http://www.elearning.pcez.pl http://www.platforma.zsnorwid.swidnik.pl http://www.zstrawniki.eu http://pl.wikipedia.org/wiki/e-learning http://www.wirtualnaekonomia.pl/dlaczego_ elearning_19 Tytuł projektu: Ustawiczna @-dukacja w powiecie świdnickim Priorytet IX. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Działanie 9.3. Upowszechnienie formalnego kształcenia ustawicznego Publikacja dystrybuowana bezpłatnie Dane kontaktowe biura projektu: Fundacja Nasza Nadzieja, ul. C.K. Norwida 9, 21-040 Świdnik, tel./fax 81 751 74 00 wew. 52 [email protected], www.naszanadzieja.pl, [email protected], www.ustawicznaedukacja.pl
