Mobilny Internet

Tomasz Domański
Mobilny Internet
MOBILNY INTERNET
© Tomasz Domański
Publikacja: Businessman, Warszawa, 2001
Łatwość przyłączenia do sieci, wygoda w użytkowaniu oraz poczucie
bezpieczeństwa, jakie daje telefon komórkowy to podstawowe cechy,
które przesądziły o tym, że liczba ich użytkowników przekroczy w ciągu
kilku najbliższych miesięcy liczbę stacjonarnych linii telefonicznych.
Szczególnym udogodnieniem jakie oferują swoim abonentom sieci
komórkowe, jest szybka, bezprzewodowa transmisja danych, otwierająca
zupełnie nowe możliwości wykorzystania bezprzewodowego dostępu do
Internetu.
INTERNET STACJONARNY I MOBILNY
Bezprzewodowy, mobilny dostęp do Internetu oferowany przez sieci telefonii ruchomej,
pozwala na świadczenie znacznie bogatszej gamy usług, niż jest to możliwe
w tradycyjnych, stacjonarnych sieciach telekomunikacyjnych. Podstawowe cechy jakie
odróżniają Internet mobilny od Internetu stacjonarnego to:
•
bezprzewodowy dostęp – a zatem możliwość korzystania z zasobów Internetu
niezależnie od miejsca, w którym aktualnie się znajdujemy;
•
rozległe możliwości personalizowania usług – czyli dostosowywania ich do
indywidualnych preferencji i potrzeb użytkownika oraz okoliczności w jakich
się on znajduje;
•
możliwość jednoczesnego korzystania z usług głosowych (np. prowadzenia
rozmowy telefonicznej, słuchania muzyki z MP3, radia) oraz szybkiej transmisji
danych (np. przeglądania witryn WAP i WWW, wysyłania i odbierania plików
przez e-mail, łączenia się do sieci komputerowej w biurze, dokonywania
operacji na koncie bankowym itp.);
•
możliwość swobodnego realizowania rozmaitych transakcji (zakupy dóbr
konsumpcyjnych, rezerwacje biletów, wnoszenie opłat parkingowych, udział
w wirtualnych aukcjach i loteriach itp.) bezpośrednio za pomocą telefonu
komórkowego lub osobistego komunikatora (tzw. PDA 1 ), co jest możliwe dzięki
unikalnej identyfikacji karty SIM użytkownika w sieci;
•
możliwość korzystania z szerokiej gamy tzw. usług lokalizacyjnych
(dostarczania lokalnych informacji związanych z miejscem aktualnego pobytu
użytkownika i sytuacją w jakiej się znajduje, zdalne monitorowanie ruchu
i sterowanie pojazdów mechanicznych itp.), które nie są możliwe do
zrealizowania w tradycyjnych sieciach teleinformatycznych.
W odróżnieniu od Internetu stacjonarnego, Internet mobilny jest dostępny w każdej
chwili i każdym miejscu objętym zasięgiem sieci telefonii komórkowej. Realizowane
usługi pozwalają na jednoczesny, interaktywny dostęp do licznych aplikacji internetowych
oraz zawartości sieci telefonii ruchomej.
NOWA INFRASTRUKTURA INTERNETU
Rosnące wykorzystanie Internetu przez stacjonarne i komórkowe sieci telekomunikacyjne
wymaga wybudowania zupełnie nowej infrastruktury transmisyjnej o wysokiej
przepustowości, która stanie się multimedialną platformą przenoszącą głos i ruchomy
obraz, a także pozwoli na realizowanie bezpiecznych transakcji handlowych i skuteczne
komunikowanie się z jednostkami administracji publicznej. Nowe perspektywy rozwoju
1 Personal Digital Assistant
1 (9)
Tomasz Domański
Mobilny Internet
usług w sferze mobilnego Internetu otwierają takie technologie jak HSCSD 2 , GPRS 3 ,
EDGE 4 oraz UMTS 5 .
Mobilny dostęp do Internetu za pomocą mieszczącego się w kieszeni multimedialnego
komunikatora (który w ciągu kilku najbliższych lat zastąpi zwykły telefon komórkowy),
umożliwi praktycznie nieograniczone wykorzystywanie publicznych i prywatnych zasobów
informacyjnych. Oznacza to, że już niedługo każdy – bez względu na to gdzie w danej
chwili się znajduje – będzie mógł swobodnie kontaktować się z urzędem, siecią
komputerową w biurze, robić zakupy przez Internet lub łączyć się ze swoją rodziną i
przyjaciółmi. Szybciej niż możemy tego oczekiwać, mobilny Internet stanie się częścią
naszego codziennego życia, zaś kieszonkowe urządzenia komunikacyjne staną się,
dostosowanymi do naszych indywidualnych potrzeb, oknami na świat.
EWOLUCJA MOBILNEGO INTERNETU
Mobilny Internet wywodzi się z tradycyjnego, stacjonarnego Internetu i pod względem
zakresu oferowanych usług niewiele jeszcze się od niego różni. W następnych latach
będzie jednak rozwijał się zupełnie niezależnie, kierując się swoją własną logiką oraz
wyodrębniając swój własny sektor w biznesie.
W pierwszej fazie rozwoju mobilnego Internetu nastąpiło „odcięcie kabla” łączącego
komputer ze stacjonarną siecią telefoniczną. Od tamtej chwili komputer typu laptop,
współpracujący z telefonem komórkowym, umożliwił nieskrępowany dostęp do sieci
internetowej – na lotnisku, w pociągu, a nawet w parku. Niska prędkość transmisji
danych w sieciach komórkowych uniemożliwiała jednak wykorzystanie bezprzewodowego
dostępu do Internetu na szerszą skalę.
Druga faza rozwoju – którą przeżywamy obecnie – przenosi usługi internetowe do
kieszonkowych telefonów i osobistych komunikatorów. Wykorzystywane aplikacje są
przystosowywane do pracy w urządzeniach dysponujących niewielką mocą oraz
posiadających niewielkie ekrany. Wciąż jednak bazują na typowych usługach
internetowych, które dostępne są także ze zwykłego komputera stacjonarnego (WWW,
WAP, poczta elektroniczna, e-banking itp.).
Dopiero w trzeciej fazie rozwoju potencjał Internetu wykorzystany zostanie w pełnym
zakresie. Internetowe oprogramowanie, zawartość informacyjna oraz usługi skupią się na
przydaniu im cech mobilnego dostępu, lokalności oraz adekwatności do sytuacji, w której
znajduje się użytkownik. Mobilny dostęp do Internetu wykorzystany zostanie do
wytworzenia spersonalizowanych usług w inteligentnych sieciach teleinformatycznych,
wykorzystujących informacje o aktualnym położeniu użytkownika, wpisów do jego
kalendarza oraz o jego osobistych preferencjach.
2
3
4
5
High Speed Circuit Switched Data
General Packet Radio Service
Enhanced Data GSM Evolution
Universal Mobile Telecommunication Services
2 (9)
Tomasz Domański
Mobilny Internet
Rysunek 1: Fazy rozwoju bezprzewodowego, mobilnego Internetu
NOWA LOGIKA BIZNESU
Rozwój usług oferowanych z pomocą technologii komunikacyjnych sprawia, że zmienia
się tradycyjna rola operatorów sieci, którzy już nie tylko łączą rozmowy telefoniczne, ale
w coraz większym stopniu stają się również dostawcami specjalizowanych treści
informacyjnych. Wdrażanie rozwiązań w sferze mobilnego Internetu rodzi konieczność
restrukturyzacji ich dotychczasowego modelu działania. Dotychczasowa autonomiczność
i niezależność operatorów musi ustąpić miejsca modelowi działania opartemu na
strategicznych aliansach i partnerskich porozumieniach.
Mimo swej silnej pozycji w sektorze jednak niewielu operatorów przyjmie na siebie
wszystkie role, jakie konieczne są do wypełnienia w tej sferze świadczenia usług
– jednoczesnego operatora sieci, dostawcy zawartości informacyjnej, biura
rozliczeniowego, administratora portali internetowych, czy też agencji reklamowej. Inne
wyzwania, z jakimi muszą się zmierzyć, to wysoki koszt dostępu do bezprzewodowego
Internetu, mały wyświetlacz, brak standardowej klawiatury oraz bezpieczeństwo
transakcji elektronicznych.
Operatorzy telefonii komórkowej nadal pozostaną kluczowymi graczami w tym biznesie
posiadając dużą przewagę negocjacyjną nad swoimi partnerami. Jej źródłem jest
posiadanie obszernych baz danych (systemów billingowych), które umożliwiają staranne
profilowanie i segmentację klientów, doświadczenie w rozliczaniu masowych transakcji
o niskiej wartości oraz kontrola nad mobilnym terminalem (kieszonkowym
komunikatorem) i zawartością internetowej witryny.
Wysokie wymagania technologiczne, finansowe oraz konieczność posiadania niezbędnego
doświadczenia marketingowego oznaczają, że w sektorze mobilnego Internetu, może
pozostać i działać tylko niewielu graczy. Z tych powodów, budowanie trwałych układów
partnerskich to jedno z największych wyzwań, jakie stają dziś przed animatorami tego
sektora.
3 (9)
Tomasz Domański
Mobilny Internet
Rysunek 2: Role i udziały w zyskach kluczowych partnerów w biznesowym modelu
usług mobilnego Internetu
Źródło: Ericsson
OD KONKURENCJI DO KONSOLIDACJI
Konieczność podejmowania kosztownych inwestycji w rozwój multimedialnych systemów
transmisyjnych wymusza konsolidację w sektorach telekomunikacyjnym, IT i mediach.
Łączą się producenci urządzeń bezprzewodowych (np. Sony i Ericsson, Motorola i Philips,
Alcatel i Fujitsu), operatorzy telefonii stacjonarnej z
kablowymi sieciami
telekomunikacyjnymi, operatorami internetowymi oraz korporacjami medialnymi (np.
Time Warner i America On Line). Procesy konsolidacyjne tego typu zachodzą również
w polskim sektorze telekomunikacyjnym grupując firmy wokół głównych dostawców
usług telefonii stacjonarnej, komórkowej i Internetu (np. France Telecom, Orange,
Telekomunikacja Polska, Centertel, TP Internet i Wirtualna Polska).
Rozwój globalnych i pan-europejskich grup kapitałowych jest zjawiskiem pozytywnym,
z punktu widzenia konieczności ponoszenia ogromnych nakładów finansowych w procesie
wdrażania oraz globalnej standaryzacji i unifikacji technologii teleinformatycznych.
Z drugiej jednak strony stwarza niebezpieczeństwo zachwiania konkurencyjnej
równowagi i zdominowania lokalnie funkcjonujących przedsiębiorstw.
MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA
Od chwili uruchomienia systemu GSM na przełomie lat 1995/1996, odnotowujemy
dynamiczny rozwój polskiego sektora telekomunikacyjnego. W grudniu 2001 roku, liczba
stacjonarnych linii abonenckich
wynosiła około 11,4 mln (w tym 10,45 mln linii
należących do Telekomunikacji Polskiej S.A.) i ponad 10 mln aktywnych telefonów
komórkowych. Tempo wzrostu bazy abonenckiej porównywalne jest z dynamiką krajów
Europy Zachodniej i oczekuje się, że liczba użytkowników telefonów komórkowych w
naszym kraju prawdopodobnie przewyższy liczbę użytkowników linii stacjonarnych w II
lub III kwartale bieżącego roku.
O wiele mniej optymistyczne są natomiast dane opisujące tempo rozwoju rynku
internetowego. Najpoważniejsze ograniczenia to słabo rozwinięta infrastruktura
telekomunikacyjna, wysoki koszt dostępu do Internetu, geograficzne ograniczenia
dostępu
(szczególnie
na
terenach
wiejskich),
a
także
brak
dostatecznie
rozpowszechnionej wiedzy i umiejętności w dziedzinie posługiwania się narzędziami
teleinformatycznymi.
4 (9)
Tomasz Domański
Mobilny Internet
Rysunek 3: Prognoza liczby użytkowników telefonów stacjonarnych, komórkowych
i Internetu na 100 mieszkańców Polski
Źródło: Telekomunikacja Polska S.A., grudzień 2001
Polska jest dziewiątym krajem w Europie oraz 29 na świecie pod względem liczby
ludności. Z 38 milionami obywateli, Polska posiada jeden z największych potencjałów
rynkowych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Potencjał ten jest jednak bardzo
słabo wykorzystany.
Polska gospodarka jest bardzo słaba w porównaniu z gospodarkami krajów Europy
Zachodniej, a poziom dochodu narodowego brutto przypadający na jednego mieszkańca
Polski (liczony według parytetu siły nabywczej europejskich walut), jest ponad dwa razy
niższy niż w krajach Unii Europejskiej. Recesja gospodarcza jest przyczyną ubożenia
polskich gospodarstw domowych, które poszukują oszczędności ograniczając między
innymi korzystanie z telefonu i Internetu.
Rysunek 5: Wartość polskiego rynku telekomunikacyjnego na tle innych państw
w regionie
5 (9)
Tomasz Domański
Mobilny Internet
Źródło: European Information Technology Observatory, 2001
Rysunek 6: Siła nabywcza europejskich społeczeństw
Źródło: Eurostat, 2001
6 (9)
Tomasz Domański
Mobilny Internet
Rysunek 7: Główne źródła oszczędności w polskich
gospodarstwach domowych
Źródło: Pracownia Badań Społecznych, Sopot, 2001
Polska zajmuje również niechlubne przedostatnie miejsce wśród państw członkowskich
OECD 6 i CEFTA 7 (bez Meksyku) pod względem wskaźnika stopnia rozwoju infrastruktury
informacyjnej. Zmniejszenie dystansu dzielącego Polskę od państw najbardziej
zaawansowanych będzie możliwe jednak tylko wtedy, gdy tempo rozwoju krajowej sfery
informacyjnej będzie wyższe niż w pozostałych krajach europejskich. Zwiększenie tego
tempa wymaga z kolei znacznych nakładów finansowych, które muszą być ponoszone
zarówno przez prywatne przedsiębiorstwa, jak i sektor publiczny.
Źródło: OECD, 2001
6 Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
7 Umowa o Wolnym Handlu w Europie Centralnej
7 (9)
Tomasz Domański
Mobilny Internet
GOSPODARKA ELEKTORNICZNA SZANSĄ DLA MSP
Bezprzewodowy dostępu do Internetu może odegrać znaczącą rolę w przygotowaniu
społeczeństwa polskiego do wyzwań nowej gospodarki i nowych metod pracy. Odegra na
pewno szczególe znaczenie w pobudzaniu aktywności gospodarczej na obszarach
oddalonych od dużych aglomeracji miejskich, najczęściej dotkniętych wysokim
bezrobociem. Rozwój technologii teleinformatycznych stwarza bowiem wyjątkową szansę
dla małych i średnich przedsiębiorstw, które muszą sprostać nie tylko krajowej, ale także
międzynarodowej konkurencji. Zaniedbanie rozwoju teleinformatycznych technologii
może wręcz uniemożliwić im konkurowanie z firmami działającymi tak w krajach Unii
Europejskiej, jak i na całym świecie.
Kluczowe bariery rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw to przede wszystkim brak
kapitału inwestycyjnego, ograniczony dostęp do informacji z zakresu know-how oraz
wysokie koszty promocji własnych produktów. Przeszkody te mogą być jednak skutecznie
niwelowane przez zapewnienie odpowiedniego poziomu rozwoju infrastruktury
komunikacyjnej
w
miejscu
funkcjonowania
tych
firm,
wdrażanie
właściwie
zaprojektowanych rozwiązań teleinformatycznych (w tym mobilnego Internetu i handlu
elektronicznego) oraz odpowiednie kształcenie przedsiębiorców.
Wykorzystanie
technik
teleinformatycznych
umożliwi
wyeliminowanie
licznych
pośredników w łańcuchu dostaw i sprzedaży produktów, a tym samym pozwoli na
znaczne obniżenie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej. Ostatecznym efektem
powinien być stały rozwój innowacyjnych technik produkcji, handlu i usług oraz wzrost
efektywności i konkurencyjności polskiej gospodarki.
NOWA ADMINISTRACJA PUBLICZNA W NOWYM SPOŁECZEŃSTWIE
W nowej gospodarce także administracja publiczna nie może działać w stary sposób.
Stopniowa migracja w kierunku społeczeństwa informacyjnego oznacza konieczność
tworzenia przejrzystych i przyjaznych dla obywatela struktur, z którymi będzie można
komunikować się za pomocą narzędzi elektronicznych równie sprawnie i skutecznie, jak
w kontaktach osobistych.
Liczne papierowe dokumenty, jakie powstają w codziennej pracy urzędów (uchwały
i zarządzenia organów władzy, strategiczne plany rozwoju, raporty, studia i plany
zagospodarowania przestrzennego, sprawozdania finansowe, studia koncepcyjne,
projekty inwestycyjne, formularze, decyzje administracyjne, informacje i komunikaty
służb komunalnych itp.) będą stopniowo zastępowane dokumentami elektronicznymi,
umieszczonymi w witrynach internetowych dostępnych w sieciach stacjonarnych
i ruchomych. Rejestry baz danych, którymi zarządzają podmioty administracji
państwowej i samorządowej, będą udostępniane w podobny sposób.
Lepszy przepływ informacji pomiędzy obywatelami, a strukturami władzy i administracji
publicznej uczyni bardziej przejrzystymi wszystkie mechanizmy funkcjonowania państwa i
umożliwi obywatelom sprawowanie lepszego, społecznego nadzoru. Elektroniczne środki
komunikacji, w tym odpowiednio zaprojektowane witryny WWW, powinny być
wykorzystywane również do bieżącej komunikacji z obywatelami, radnymi (co ma
szczególne istotne znaczenie w przypadku tak rozległych jednostek jak powiaty i regiony)
oraz w działaniach promocyjnych mających na celu wspomaganie rozwoju lokalnego
sektora gospodarczego i tworzenie nowych miejsc pracy.
LIBERALIZACJA POLSKIEGO SEKTORA TELEKOMUNIKACYJNEGO
Przystosowanie gospodarki krajowej oraz administracji publicznej do wymagań nowej
globalnej, elektronicznej gospodarki nie będzie możliwe bez wprowadzenia w życie
odpowiednich przepisów prawnych. Uchwalenie oraz wprowadzenie w życie nowego
prawa telekomunikacyjnego otworzyło drogę do stopniowej deregulacji polskiego sektora
telekomunikacyjnego, kładąc kamień milowy w procesie przystosowywania polskiego
8 (9)
Tomasz Domański
Mobilny Internet
systemu prawnego do wymagań szybkiego postępu technologicznego oraz wymagań Unii
Europejskiej.
Następne kamienie milowe to ustawa o podpisie elektronicznym i ustawa o handlu
elektronicznym. Wprowadzenie w życie tych aktów prawnych umożliwi realizowanie
transakcji elektronicznych w rozlicznych stosunkach pomiędzy obywatelami oraz
instytucjami publicznymi i prywatnymi. Możliwość korzystania z podpisu elektronicznego
będzie miała szczególnie istotne znaczenie dla rozwoju sektora małych i średnich
przedsiębiorstw. Składanie oświadczeń woli na odległość (w tej prostej i taniej formie)
otworzy możliwości praktycznie nieograniczonego udziału tych firm w globalnych
procesach gospodarczych.
POSTĘP CYWILIZACYJNY I ZDOLNOŚCI ADAPTACYJNE
Rozwój cywilizacyjny społeczeństw jest nieodłącznie związany z historią postępu
technicznego i rozwoju rozmaitych technologii, które na przestrzeni dziejów wynajdowano
i doskonalono po to, aby ludzkie życie uczynić lżejszym i bardziej bezpiecznym. Rozwój
technologii przekształcił prymitywne wspólnoty plemienne w złożone struktury
państwowe, a takie epokowe wynalazki jak silnik parowy, kolej, samochód i samolot
zburzyły utrwalone przez stulecia mechanizmy funkcjonowania społeczeństw rolniczych,
przekształcając je w społeczeństwa napędzane mechanizmami gospodarki opartej na
produkcji przemysłowej.
Wynalezienie telefonu, radia, komputera i Internetu ma dla współczesnego człowieka nie
mniejsze znaczenie, niż dla naszych przodków miał wynalazek koła, hutnictwa stali,
druku, czy elektryczności. Dziś jednak przemiany cywilizacyjne zachodzą o wiele szybciej
niż kiedyś. Głębokie przekształcenia i przewartościowania dokonują się w granicach
jednego ludzkiego życia, a nie jak niegdyś – co najmniej na przestrzeni kilku pokoleń.
Internet staje się dziś medium, które w ciągu zaledwie jednej dekady znacząco wpływa
na zmianę standardów życia współczesnych społeczeństw. Bezprzewodowy, mobilny
dostęp do Internetu przyniesie jeszcze większe przyspieszenie tempa tych przemian.
Rysunek 8: Postęp cywilizacyjny napędzany jest przez rozwój technologii
Wyjątkowe przyspieszenie cywilizacyjne, jakiego doświadczamy na przestrzeni ostatnich
kilku dziesięcioleci, wymaga umiejętności przystosowania się do szybko zmieniającej się
rzeczywistości. Elastyczność i zdolności adaptacyjne stają się kluczowymi czynnikami,
które będą przesądzać o miejscu i roli poszczególnych narodów w strukturach globalnego,
9 (9)
Tomasz Domański
Mobilny Internet
informacyjnego społeczeństwa. Niezbędne staje się zatem ułatwienie dostępu do wiedzy
– zarówno dla potrzeb samokształcenia, w celach badawczych, jak i dystrybucji
informacji na zasadach komercyjnych.
10 (10)