szótár 1 - Lengyelország magyarul

Transkrypt

Polsko Węgierska Encyklopedia
-
Wersja 01 01 2014.
P
5184
POT
[Polska Organizacja Turystyczna] –
Lengyel Turisztikai Szervezet [Lengyel
Nemzeti Idegenforgalmi Képviselet: 1075
Budapest, Károly krt. 11.]
pot [1. wodnista wydzielina gruczołów potowych
wydalana przez skórę; 2. trud, wysiłek] –
izzadság, verejték, veríték
pot ciecze mu z czoła – verejtékezni, homlokán
izzadtsácseppek gyöngyöznek
pot kroplisty – gyöngyöző verejték
pot mu się leje z łysiny – a verejték folyik a kopasz
fejéről
pot ociekł mu z czoła – a homlokárol csorog az
izzadtság
pot perlił mu czoło – verejték gyöngyözött a
homlokán; homlokát kiverte a verejték;
homloka gyöngyözött a verejtéktől
pot wystąpił mu na czoło – kiveri a veríték; az
izzadtságcseppek kiülnek a homlokára
potaić (potaję) – eltitkolni, elrejteni, eldugni,
eldugdosni
potajemnie – titkosan, titkos módon, rejtve
potajemny, -a, -e [trzymany w tajemnicy] –
titkos, rejtett
potakiwać ― potaknąć [wyrażać słowem lub
gestem zgodę na coś] – helyeselni, igent
mondani; beleegyezni
potakiwanie – (przytakiwanie) helyeslés, igenlés;
beleegyezés
potaknąć komu – helyeselni, igazat adni vkinek
potaksować – értékelni, felértékelni, megtaksálni,
megbecsülni (sok mindent)
potaksować w górach, zimą przy minus 20 przez
6 godz – megbecsülni a hegyekben, a hideg
6 órakor – 20 0C
potakująco – igenlőleg, beleegyezően
potakujący, -a, -e [wyrażać słowem lub gestem
zgodę na coś] – igenlő, beleegyező
potanić — potaniać [obniżyć cenę lub koszt
czegoś] – levinni az árat; olcsobbítani
potanieć [stać się tańszym] – olcsóbbodni; olcsóbb
lesz, olcsóbbá válik
potanienie – olcsóbbodás
potanienie kosztów produkcji – termelési
költséges olcsóbbodása
potańcować ― potańczyć [tańczyć przez pewien
czas] – (időről időre v. időnként) táncolgatni,
eltáncolgatni
potańcować z pewną osobą – egy bizonyos
személlyel táncolgatni
potańcówka [zebranie towarzyskie z tańcami] –
táncmulatság, táncest, táncos összejövetel
potańcujesz ty mi teraz! – (közm.) jössz te még az
én utcámba!
potarcie – dörzsölés, megdörzsölés
potargać [1. spowodować splątanie się czegoś;
też: zburzyć komuś włosy na głowie;
2. podrzeć,
porozrywać;
3. zburzyć
jednolitość czegoś; 4. nadwerężyć; 5. ponieść
coś ciężkiego, dźwigając z trudem; 6. przez
pewien czas targać kogoś lub coś] –
megtépni, összetépni; összezilálni, (włosy)
összeborzolni, összekócolni
potargać się [1. zostać poplątanym; 2. zwichrzyć
sobie włosy; 3. zwichrzyć sobie włosy
nawzajem]
–
összezilálódni,
(włosy)
összeborzolódni,
szétborzolódni,
összekócolódni;
összegubancolódni,
szétszakadni
potargany, -a, -e – zilált
potargana
potargować się [spędzić jakiś czas, próbując
uzyskać zgodę na korzystniejszą cenę] –
alkudozni (egy ideig)
potarmosić [1. tarmosząc, spowodować nieład;
2. pobić] – egy ideig v. sorra összekócolni,
tilolni, zilálni; elverni, megverni
potarmosić się [pobić się nawzajem] (pot.
poszturchać się, pobić się, potłuc się, stłuc
się, wygrzmocić się, naprać się, poszarpać
się, poczubić się, posp. nalać się) –
megbökik, meglökik egymást; elpüfölik v.
megverik v. megtépik egymást; összetörik
egymást
potarty, -a, -e – dörzsölt, megdörzsölt; dörgölt,
megdörgölt
potarzać – össze-vissza dobálni
Copyright © 2006-2014 SAMORZĄD NARODOWOŚCI POLSKIEJ W 17-TEJ DZIELNICY BUDAPESZTU
5185
potarzać się [tarzać się przez jakiś czas] – összevissza hányódni; hánykolódni, hemperegni,
henteregni
potarzać się w brudzie – mocsokban v.
szutyokban henteregni
potas (K, łac. kalium) [fr. potasse 'potaż' z hol.
potas(ch) dosł. 'popiół z garnka; jp.'; pot
'garnek'; as(ch) 'popiół': 1. pierwiastek
chemiczny z grupy metali alkalicznych w
układzie okresowym; 2. pierwiastek
chemiczny, miękki, lekki, srebrzystobiały
metal, bardzo aktywny chemicznie] –
(arab) kálium (K); (nyelvújításkori magyar
nevén: hamany) [az alkálifémek közé tartozó
vegyi elem Vegyjele K, rendszáma 19. Az I.
főcsoportba, az alkálifémek közé tartozik.
Elemi állapotban ezüstös színű, lágy, jól
nyújtható könnyűfém. Égetéskor a lángot
fakóibolya színűre festi. Reakcióképessége
nagy, a vízzel rendkívül heves reakcióba lép,
a levegő oxigénjével érintkezve gyorsan
oxidálódik, ezért inert (zárt) körülmények
között kell tárolni (általában petróleum
alatt).]
potas żrący – Kálium-hidroxid; marókáli
potasować1 [nasycać, pokrywać coś potasem lub
jego związkami] – káliummal v. annak
vegyületeivel átitatni v. telíteni
potasować2 [tasując, przemieszać karty przed
rozdaniem] – (ká) megkeverni, összekeverni
potasować talię (karty); potasować karty –
megkeverni a kártyákat
potasowce [1. chem. metale alkaliczne; cez,
frans, lit, potas, rubid, sód; 2. pierwiastki
pierwszej
grupy
głównej
układu
okresowego oprócz litu i sodu takie jak:
potas, rubid , cez, frans] – (vegyt.)
alkálifémek [a periódusos rendszer I-es
főcsoportjában, (IUPAC szerinti 1-es
csoportjában) található elemek, a hidrogén
kivételével (bár bizonyos esetekben a
hidrogén is ide sorolható). A következő
elemek: lítium (Li), nátrium (Na), kálium
(K), rubídium (Rb), cézium (Cs) és a
francium (Fr). Az alkálifémek nagyon
reakcióképesek, ezért elemi állapotban nem
találhatóak meg a természetben.]
potasowiec [każdy pierwiastek należący do
pierwszej
grupy
głównej
układu
okresowego pierwiastków] – (vegyt.)
alkálifém
potasowy, -a, -e [przymiotnik od: potas] – káli-,
kálium-; káliumos
potaż [1. chem. węglan potasowy; 2. węglan
potasu,
bezbarwna
substancja
krystaliczna używana m.in. do wyrobu
szkła] – (vegyt.) hamuzsír; kálium-karbonát
(régi nevén kétszénsavas hamany) [a kálium
-
Wersja 01 01 2014.
egyik sójának, a kálium-karbonátnak
(K2CO3) a régies elnevezése. Egy fehér,
könnyen málló szilárd só. Vízben jól,
alkoholban nem oldódik.]
potaż kotłowy – hamuzsír
potaż żrący [wodorotlenek potasu, bezbarwne,
silnie higroskopijne kryształy] – maró
hatású zsír;
kálium-hidroxid,
2KOH
(színtelen,
szobahőmérsékleten
szilárd
halmazállapotú, erősen nedvszívó kristályos
anyag)
potażarnia [manufakturowy zakład wyrobu
potażu
otrzymywanego
z
popiołu
drzewnego. Potaż służył później jako
surowiec do otrzymywania mydła, szkła,
wyrobów ceramicznych oraz nawozów] –
hamuzsír üzem
potąd [1. do danego miejsca, zwykle do
wskazanej wysokości; 2. daw. do tego
czasu] – (dotąd) eddig, idáig; (dotychczas)
eddig, mostanáig
potem [w chwili następującej po czymś, o czym
była mowa] – után, azután, aztán, ezután,
majd, utána, később
potem mam pójść do sklepu – utána boltba
(üzletbe) kell mennem
potencja [1. zdolność do jakiegoś działania;
2. według Arystotelesa: to, co możliwe, lub
to, co dopiero powstanie, w odróżnieniu
od tego, co rzeczywiste, lub od tego, co już
powstało i jest; 3. zdolność mężczyzny do
odbycia stosunku płciowego; też: zdolność
do zapłodnienia; 4. daw. potęga, siła; 5.
siła umożliwiająca działanie; zdolność do
działań, zwł. do stosunku płciowego;
przest. potęga, siła; mocarstwo.] (lat.)
potencia;
képesség,
teljesítőképesség,
erőforrás, hatalom
potencjalny, -a, -e [1. mogący ujawnić się w
odpowiednich warunkach, możliwy; 2.
późn.łac. potentialis 'możliwy; silny' (z łac.
potentia 'możność; siła') 1. możliwy,
mogący
ujawnić
się,
powstać
w
określonych warunkach; 2. taki, który
może wystąpić lub pojawić się w
określonych
warunkach]
–
(lat.)
potenciális, potenciál-; helyzeti; lehető,
lehetséges; rejtett, lappangó, lehetségként
létező
potencjalny proces – potenciális folyamat
potencjał [1. czyjeś możliwości w jakiejś
dziedzinie; 2. sprawność i wydajność
czegoś, zwłaszcza państwa w jakiejś
dziedzinie; 3. wielkość charakteryzująca
stan pola elektrycznego, magnetycznego
lub grawitacyjnego w danym punkcie; 4.
sprawność, wydajność, możliwości (zwł.
kraju, państwa) w jakiejś dziedzinie (p.
5186
gospodarczy, wojenny); fiz. wielkość
charakteryzująca
stan
pola
(np.
grawitacyjnego, elektr., magnetycznego).
5. w fizyce to wielkość fizyczna zwykle o
wymiarze
energii
lub
napięcia
elektrycznego przypisana punktowi w
przestrzeni]
– (lat.) potenciál; (vill.)
feszültség; (átv.) egy személy, csoport v.
ország teljesítő képessége, teherbírása, ereje;
erőforrás, erőtartalék, képesség
potencjał bioelektryczny [napięcie elektryczne
występujące w żywych komórkach i
tkankach] – bioelektromos potenciál
potencjał biotyczny [zdolność organizmu do
przetrwania w walce o byt mimo
niesprzyjających warunków środowiska
zewnętrznego] – (ang. biotic potential)
biotikus potenciál
Potencjał elektrochemiczny ( ) - pojęcie z
zakresu
elektrochemii
oznaczające
potencjał chemiczny jonu i w polu
elektrostatycznym, zgodnie z definicją
IUPAC opisaną wzorem: A B ion
elektrokémiai potenciálja egy intenzív fizikai
mennyiség, ami megadja, hogy a B ion
egységnyi kémiai anyagmennyiség-változása
esetén – azaz 1 mol hozzáadása a rendszer
nagyon nagy mennyiségéhez – mennyivel
változtatja meg a rendszer szabadentalpiáját,
azaz az integrális moláris mennyiségét
(miközben a rendszerben a hőmérséklet, a
nyomás és a B komponens kivételével az
összes többi komponens anyagmennyisége
állandó marad). Az elektrokémiai potenciál
abszolút értéke nem ismeretes, gyakorlatban
a folyamatokban bekövetkező megváltozása
fontos.
μi potencjał elektrochemiczny, J/mol
μi potencjał chemiczny, J/mol
zi ladunek jonu, bezwymiarowy
F Stała Faradaya, F = 96485.33 C/mol
φ potencjał elektryczny, V
potencjał elektryczny – elektromos v. villamos
potenciál; a pozitív tüöltésegység helyzeti
energiája az erőtér adott pontjában
potencjał gospodarczy – gazdasági potenciál
potencjał produkcyjny [maksymalne możliwości
produkcyjne
zakładu
obliczone
ze
względu na wydajność wszystkich maszyn,
urządzeń i załogi] – termelési potenciál
potencjal prędkości – sebességpotenciál
potencjał produkcyjny – termelési potenciál
potencjał przemysłowy – ipari potenciál
potencjał przewozowy, potencjał transportowy –
szállítási potenciál
-
Wersja 01 01 2014.
potencjał siły ciężkości [zob. geopotencjał] –
geopotenciál
potencjał
utleniania-redukcji
[Głównym
powodem starzenia się jest oksydacja
organizmu. Zapobieganie lub odwrócenie
tego procesu odwleka starzenie się
organizmu. Im wyższą wartość ORP
posiada żywność lub napoje, tym bardziej
utleniają, postarzają organizm. ORP jest
jednostką miary, która wyraża stopień
utleniacza
(Oxidation
Re-duction
Potential - potencjał utleniania-redukcji).
Np.
filiżanka
świeżo
wyciśniętych
pomarańczy posiada wartość ORP rzędu 250 mV. Badania dowodzą, że regularne
spożywanie świeżo przygotowanych soków
warzywnych i owocowych zwiększa
długość życia. Jednak rzadko spożywamy
tak
świeże
soki,
1-2
filiżanki.
Rozwiązaniem może być picie wody
jonizowanej, którą obecnie sami możemy
przygotować z pomocą urządzenia do
oczyszczania i jonizacji wody.] –
redoxpotenciál (ORP, mV ) [az oxidáló
illetve redukáló képesség mértéke. A
pozitívabb redoxpotenciálú rendszer képes
oxidálni a negatívabbat, vagyis minél
pozitívabb egy redoxpotenciál, annál
oxidállóbb a rendszer.]
potencjometr [1. dzielnik napięcia, przyrząd do
zmiany napięcia elektr.; 2. przyrząd do
płynnej regulacji napięcia w obwodzie
elektrycznym] – (lat.+gör.) potenciométer
v. potméter; (vill.) szabályozható elektromos
ellenállás; feszültségkiegyenlítő készülék;
változtatható elektromos ellenállás, amellyel
szabályozni (csökkenteni) lehet a rábocsátott
feszültséget [A hifi-készülék hangerő-,
hangszín- és balansz-szabályzói általában
pot(encio)méterek. Kör- vagy síkpályás
kivitelűek.]
potencjometr do kompensacji przydźwięku sieci
– zajcsökkentő, búgáscsökkentő
potencjometr logarytmiczny – logaritmikus
potenciométer
(olyan
változtatható
rétegellenállás,
ahol
a
mechanikus
beállítókar mozgása és az ellenállásváltozás
között logaritmikus összefüggés van)
potencjometr
oporowy
–
ellenállásos
síkszabályozó
potentat [1. osoba, instytucja lub państwo
mające bardzo duże znaczenie i wpływy w
jakiejś dziedzinie gospodarki; 2. daw.
możny pan; 3. późn.łac. potentatus
'potężny' z łac. potens 'mogący; mocny' od
posse 'móc'; człowiek możny, bogaty,
wpływowy; władca] – (lat.) potentát;
uralkodó; nagy hatalmú, tekintélyes ember;
hatalmasság, nagyúr; (biz.) hatalmaskodó,
5187
erőszakos ember, kiskirály (főurakra,
elöljárókra használt elavult jelző)
potentatka – nagyhatalmú, tekintélyes asszony;
hatalmasság,
nagyasszony;
(biz.)
hatalmaskodó, erőszakos nő
potentatka perfumeryjna – parfümmágnás (nő)
Potest quis per alium, quod potest facere per
seipsum. – (lat.) Potest quis per alium, quod
potest facere per seipsum. (Reg. Iur.68.) =
Amit az ember megtehet, más által is
megtétetheti.
Potestas [w prawie publicznym antycznego
Rzymu był to termin określający władzę
niższą (cywilną) od imperium. W czasach
republiki
potestas
posiadali
niżsi
urzędnicy rzymscy: edylowie, trybuni
ludowi (tribunicia potestas). W okresie
królewskim
potestas
przysługiwało
królom, jako potestas regia (władza
królewska). W prawie prywatnym potestas
posiadali ojcowie rodzin - patria potestas nad innymi jej członkami.] – potestas
[törvényes hatalom, ellentétben a személyes
befolyással s bitorlott hatalommal (potentia).
Potestas jelenti az alanyi jogot vagyis a
jogosultságot. Ilyen volt a családapák
gyermekei fölött (patria p.), a királynak (regi
p.), s a köztársasági tisztviselőknek a
polgárok fölött (consularis, praetoria,
tribunicia etc. p). A decemviri legibus
scribendis hatalma a két első évben p. volt, a
harmadikban azonban már potentia. A
populusnak törvényhozó és itélő joga az ő
potestasából folyt; a senatusnak mint
tanácsadó testületnek csak auctoritasa volt.]
Potestas delegata non delegatur [przekazana
władza nie może być dalej przekazywana.
Kto pełni funkcję z upoważnienia wyższej
władzy, nie może przekazywać jej
kolejnym osobom. ] – (lat.) Potestas
delegata non delegatur; az átruházott
hatalom nem lehet továbbruházott; a
hatásköri átruházás a közjogban többnyire
tiltott [Ellentmond a hatalommegosztás
elvének, a delegata potestas non delegatur
elvének és a jogszabályok hierarchiájának,
ha a kormány rendeleti úton sarkalatos
törvényeket változathat meg.]
potestas vitae necisque [łac., prawn. władza życia
i śmierci] – (lat.) potestas vitae necisque,
élet-halál ura
potęga, potężność [1. siła i skuteczność w
działaniu lub w oddziaływaniu na coś;
2. przewaga w jakiejś dziedzinie, zwykle
politycznej, gospodarczej lub wojskowej;
3. coś potężnego, np. państwo lub armia;
4. wynik pomnożenia danej liczby przez
siebie wskazaną liczbę razy] – hatalom,
-
Wersja 01 01 2014.
erő;
nagyhatalom;
(mat)
hatvány,
hatványérték
potęga Boga – zob. Wszechmoc Boża – Isten
mindenhatósága; Isten hatalma
potęga egzekutywa – exekutív hatalom; végrehajtó
hatalom (władza wykonawcza)
potęga gospodarcza – gazdasági hatalom
potęga morska – tengeri hatalom
potęga ogniowa – (wojsk) tűzerő
potęgować [1. czynić coś bardziej intensywnym,
odczuwalnym
lub
wyrazistszym;
2. obliczać potęgę danej liczby] – erősíteni,
megerősíteni;
megnövelni,
fokozni,
felfokozni;
(mat)
hatványozni,
meghatványozni
potęgować głos – felerősíti a hangot; felemeli
hangját
potęgować się [nabierać intensywności, siły lub
wyrazistości] – erősödni, megerősödni;
megnövekedni, fokozódni; elhatalmasodni;
(mat) hatványozódni meghatványozódni
potęgowanie – megnövekedés, megerősítés; (mt.)
hatványozás
potęgowanie: Symbol potęgi wprowadzono po
to, aby skrócić zapis mnożenia tych samych
czynników lub żeby móc przedstawić w
krótkiej postaci duże liczby. Potęgowanie to
operacja będąca uogólnieniem wielokrotnego
mnożenia. Zapisywana jest jako an, co oznacza
n-krotne mnożenie a przez siebie. Drugą
potęgę często nazywa się kwadratem, trzecią
sześcianem, czwartą czasami bikwadratem.
an = b
n
a - n-ta potęga liczby a,
n - wykładnik potęgi,
a - podstawa potęgi,
b - wynik potęgowania (potęga).
Zapis an czytamy a podniesione do potęgi n lub
krótko: a do potęgi n.
potęgowanie się – megerősödés, megnövekedés;
(mt.) hatványozódás
potępiająco – rosszallóan
potępiający, -a, -e – elítélő, marasztaló,
elmarasztaló
potępianie, potępienie [wyrok potępiający] –
elítélés, elmarasztalás; kárhozat; rosszallás
potępić — potępiać [1. uznać coś za złe lub kogoś
winnym
czegoś;
2. w
religiach
chrześcijańskich: skazać kogoś na karę
piekła; 3. w odniesieniu do wielu ostrych
przedmiotów: uczynić tępym] – elítélni,
megbélyegezni,
kárhoztatni,
(wydawać
wyrok) elítélni, elmarasztalni, rosszallani
potępić kogo za co – elítélni v. kárhoztatni vkit
vmiért
potępić wszystkich w czambuł – mindnyájukat
kivétel nélkül megbélyegezni
5188
potępić się [o wielu ostrych przedmiotach: ulec
stępieniu]
potępienie [wyrok potępiający] – kárhoztatás,
gáncsolás, elítálés; kárhozat
potępienie wieczne [w chrześcijaństwie: utrata
zbawienia] – (egyh.) örök kárhozat
potępieniec [grzesznik skazany na wieczne
potępienie] – kárhozott, átkozott, elítélt ffi
potępieńczy, -a, -e [okropny, nieludzki] –
elátkozott, elkárhozott emberre vonatkozó;
szörnyű, borzalmas, borzasztó,
rémes,
rettenetes; éktelen; (odrażający) irtózatos,
irtóztató; embertelen, nem emberi, kegyetlen
potępiony, potępiona [zob. potępieniec] –
kárhozott
potępiony, -a, -e [skazany na piekło] –
kárhoztatott; elítélt, elmarasztalt, rosszallt
potęsknić [tęsknić za kimś, za czymś przez
pewien czas] – vágyódni (egy keveset)
potężnie – hatalmasan, nagy erővel
potężnieć
[1. powiększać
swe
rozmiary;
2. powiększać wpływy i znaczenie; 3.
przybierać na sile] – hatalmassá válni;
erősödni, megerősödni
potężnie – hatalmasan, erősen
potężność przewodniczący w detaliach – vezetői
hatalom a kiskereskedelemben
potężny, -a, -e [1. odznaczający się masywną
budową; 2. mający przewagę nad innymi
dzięki swej sile wojskowej, materialnej,
gospodarczej, umysłowej itp.; 3. będący
objawem czyjejś siły fizycznej; 4. o
zjawiskach
akustycznych
i
atmosferycznych: bardzo intensywny; też:
bardzo donośny; 5. bardzo intensywny,
silnie działający i mocno odczuwalny] –
hatalmas, erős, nagy, óriási, kiváló;
fenyegető, veszedelmes, rémes, borzasztó
potężne cielsko niedźwiedzia – hatalmas
medvetest
potężny naród – hatalmas nemzet
potioritas [rozdział sądowy dóbr odłużonych
pomiędzy wierzycieli] – (dawno) az adós
földbirtokának felosztása a hitelezők között
potkać [1. spędzić jakiś czas na tkaniu; 2. tkając,
utkać kolejno jedną rzecz po drugiej; 3.
wetknąć gdzieś wiele czegoś; powtykać] –
be-beszurkálni, be-bedugdosni; szövögetni,
kötögetni
potkać się – be-beszurkálódni, be-bedugdosódni;
szövögetődni, kötögetődni
potknąć (potknie) się — potykać się [1. idąc,
zaczepić o coś nogą, tracąc na chwilę
równowagę; 2. popełnić w czymś błąd;
3. ponieść porażkę] – botlani, megbotlani;
elbotlani; félrelépni
-
Wersja 01 01 2014.
potknięcie [niewłaściwe posunięcie lub niewielka
pomyłka] – botlás, megbotlás
potknięcie językowe – nyelvbotlás
potknięcie się – botlás, elbotlás, megbotlás
potliwość [skłonność do nadmiernego pocenia
się] – fokozott izzadás, izzadásra való hajlam
potliwy, -a, -e [skłonny do nadmiernego pocenia
się] – izzadásra hajlamos; izzadékony
potłoczyć – összenyomni, összeszorítani
potłoczyć się – összenyomódni
potłuc (potłuczą; potłukę, potłuką) [1. rozbić na
kawałki kilka przedmiotów lub uszkodzić
coś w wielu miejscach; 2. spowodować
obrażenia swojego ciała przez uderzenie o
coś lub upadek; 3. pot. pobić kogoś lub
wielu kolejno] – összetörni, összezúzni
potłuc co na miazgę – ízzé-porrá v. porrá törni vmit
potłuc komu kości – összetörni vkinek a csontjait
potłuc na kawałki – darabokra törni
potłuc się [1. ulec rozbiciu na kawałki; 2. doznać
obrażeń ciała na skutek uderzenia,
upadku; 3. pot. pobić jeden drugiego] –
összetörni, eltörni (összetörik v. eltörik vmi),
össszezúzódni; összezúzza v. összetöri
magát; összetörik v. összezúzzák egymást
potłuczenie [stłuczone miejsce na ciele] – zúzódás
potłuczony, -a, -e – összetört, összezúzott
potłumaczyć [1. spędzić pewien czas na
tłumaczeniu komuś czegoś; 2. spędzić
pewien czas na tłumaczeniu czegoś z
jednego języka na inny] – érthetővé tenni,
megmagyarázni, megvilágítani; lefordítani
potłumaczyć [przełożyć na inny język kolejno
jedno dzieło, zdanie, wyraz itp. po
drugim] – sorra lefordítani (pl. verset,
mondatokat)
potłumić – elfojtani, eltömni
potłumić się – elfojtódni, eltömődni
potłuszczony, -a, -e – bezsírozott, bekent
potłuścić (potłuszczę) [poplamić tłuszczem] –
bezsírozni, bekenni
potłuścić się [1. zabrudzić się tłuszczem;
2. zostać potłuszczonym] – bezsírozódni,
bekenődni
potłuścieć [stać się tłustym albo tłustszym niż
poprzednio] – meghízni, elhájasodni
potnieć
[1. pokrywać
się
potem;
2. o
przedmiotach
mających
gładką
powierzchnię: pokrywać się skroploną
parą] (1. pocić się, pokrywać/zlewać się
potem; 2. o szkle wilgotnieć, zaparowywać,
pocić się, zapacać się) – izzadni,
megizzadni,
verejtékezni;
(üveg)
átnedvesedni, nyirkossá válni; begőzölődni
potnieć jak ruda mysz – (közm.) [izzad, mint a
vörös egér] izzad, mint a köszörűs lova
5189
potnik [1. podkład pod siodło zabezpieczający
skórę konia przed odparzeniem; 2. daw.
kawałek materiału wszywany pod pachy w
rękawy sukien i bluzek] – izzlap (ruha
hónalji részébe varrt speciális izzadságfogó
lap); nyeregtartó
potny, -a, -e [przymiotnik od: pot]; potowy, -a, -e
– izzadt
potoczek [zdrobnienie od: potok] – patakocs ka,
ér
Potoczek [5 miejscowości w Polsce] – Potoczek
(lengyel települések)
 Potoczek - wieś w woj. dolnośląskim, w pow.
głogowskim, w gminie Jerzmanowa
 Potoczek - wieś w woj. dolnośląskim, w pow.
kłodzkim, w gminie Międzylesie
 Potoczek
- dzielnica Pieszyc w woj.
dolnośląskim, w pow. dzierżoniowskim
 Potoczek - wieś w woj. lubelskim, w pow.
janowskim, w gminie Potok Wielki
 Potoczek - wieś w woj. lubelskim, w pow.
Zamojskim, w gminie Adamów
 Potoczek - wieś w woj. świętokrzyskim, w
pow. opatowskim, w gminie Tarłów
potocznie (1. popularnie, powszechnie, ogólnie,
zwyczajnie, normalnie, na ogół, na co
dzień;
2.
kolokwialnie,
pospolicie,
nieoficjalnie) – folyékonyan; egyszerűen,
rendesen, szokás szerint
Potocznik wąskolistny (Berula erecta (Huds.)
Coville syn. Berula angustifolia Mert. &
W.D.J.Koch) [gatunek rośliny wieloletniej
z rodziny selerowatych] – Keskenylevelű
békakorsó (Berula erecta)
potoczny, -a, -e [powszechnie używany lub
spotykany na co dzień] – gördülő,
folyékony, könnyed; köznapi, mindennapi,
hétköznapi, szokásos, közönséges, rendes,
köz-, egyszerű
potoczne rozumienie czego – köznapi értelem
potoczyć [1. sprawić, aby coś się toczyło; 2. daw.
wykonać czymś szeroki ruch] – gurítani,
elgurítani, elgörgetni
potoczyć się [1. przemieścić się w jakimś
kierunku, tocząc się; 2. o przedmiotach
poruszających się na kołach: pojechać w
jakimś kierunku; 3. zacząć się rozwijać,
-
Wersja 01 01 2014.
odbywać; 4. o cieczy: popłynąć; 5. o
dźwiękach: zabrzmieć kolejno w wielu
miejscach; 6. tracąc równowagę, zachwiać
się; 7. pójść ciężkim lub chwiejnym
krokiem] – gurulni, gördülni
potoczystość (płynność, gładkość, jasność,
zrozumiałość, klarowność, przejrzystość,
komunikatywność, czytelność, prostota) –
gördülékenység, ügyesség, folyékonyság
potoczysty, -a, -e [1. o języku, stylu, wierszu itp.:
napisany płynnym językiem, barwnym
stylem; 2. o rzece, nurcie itp.: płynący
szybko] – folyékony, gördülékeny, sima
potoczyście – gördülékenyen, simán, folyékonyan
potok [1. wartki nurt wody płynącej wąskim,
kamienistym korytem; też: koryto tej
wody; 2. duża ilość płynącej szybko
cieczy; 3. znaczna ilość czegoś, kogoś
będącego w ruchu; 4. inform. sposób
łączenia dwóch lub więcej programów tak,
aby wyniki pierwszego były jednocześnie
początkiem
następnego]
–
patak,
hegyipatak, ér, csermely; (átv.) áradat, ár,
özön
Potok Araby (potok na stepie a. strumień pustyni)
[Biblia Tysiąclecia: Lecz oto Ja wzbudzę
przeciwko wam, domu Izraela, - wyrocznia
Pana, Boga Zastępów - naród, który was
uciemięży od Wejścia do Chamat aż do
potoku Araby. (Amos 6:14)] – ARÁBIA
PATAKJA [Téli vízfolyás, amelynek medre
nyáron, a szárazság idején kiszárad (Ám
6,14).]
Potok Cedron (czarny, żałobny) [dolina i potok
(prawie wyschły) o tej samej nazwie w
pobliżu Jerozolimy; leży na zachód od
Góry Oliwnej i łączy się z doliną Hennom;
ciągnie się około 35 km w kierunku Morza
Martwego. Potok ten był kiedyś większy,
ale ponieważ zasypywany był przez wieki
śmieciami, dziś niewiele z niego pozostało.
W czasach ST miejsce to było uważane za
nieczyste. Tam król Aza spalił bałwany
matki swojej; to samo uczynił król judzki
Jozjasz. Miejsce to musiało kiedyś być
cmentarzyskiem. Przez dolinę Cedron
szedł Dawid płacząc w rewolcie Absaloma.
Podobnie przekroczył miejsce to Pan w
Swej ostatniej drodze do Getsemane,
przed wydaniem Go przez Judasza.] – A
Cedron patak [keletre foly Jerusalemtől a
város és az olajfák hegye között. (Ján 18,1);
Jézust,
mikor
a
katonák
kísérték,
beletaszították a Cedron patakjába]
Potok Egipski [1. Potok Egipski to dzisiejszy
Wadi el-Arisz (por. Lb 34,5; Joz 15,4),
granica między Egiptem a Palestyną. 2.
Późniejsi komentatorzy identyfikowali
"Potok Egipski" z Wadi al-Arisz, a także
5190
z potokiem Besor wspomnianym w 1
Księdze
Samuela.]
–
EGYIPTOM
PATAKJA (FOLYÓVIZE) [Természetes
választóvonal Kánaán és Egyiptom (1Móz
15,18; 4Móz 34,5), valamint Júda déli határa
közt (Józs 15,4.47), Nem valódi folyó,
hanem inkább vádi a pusztában (amelyben
csak esős időszakban folyik víz), az
egyiptomi határ közelében.]
potok krwi – vérözön
potok ładunku – teherforgalom, árufolyam
potok łez – könnyzápor
potok słów – szóáradat
potokowy, -a, -e – folyamatos; folyamszerű
potokowy
system
pracy
–
folyamatos
munkamódszer
potomek [dziecko w stosunku do rodziców; też:
każdy dalszy następca w prostej linii, w
stosunku do swojego przodka], potomkini
– csemete, leszármazott, sarj
(emberi),
sarjadék, utód, ivadék, származék (fiú/lány;
ffi/nő)
potomek prawowity – törényes utód
potomność [pokolenia, które nastąpią w
przyszłości] – utókor
potomny1, -a, -e [1. taki, który nastąpi po kimś,
po czymś lub który będzie w przyszłości;
2. biol.
pochodzący
z
organizmu
macierzystego] – leendő, következő,
utódokra vonatkozó
potomny2 [reprezentant przyszłych pokoleń] – a
jövő nemzedék, generáció képvislője; utód
potomstwo [są to organizmy, które posiadają
część materiału genetycznego swoich
rodziców. Zazwyczaj u zwierząt rodzice są
przywiązani do swojego potomstwa:
opiekują się nim, karmią je, bronią go
przed
niebezpieczeństwem
itp.]
–
nemzedék; utódok
potonąć [o wielu osobach lub rzeczach: pójść na
dno lub pozapadać się w coś grząskiego] –
vízbe fulladni; megfúlni
potop [1. według Biblii: ogromna powódź
zesłana przez Boga jako kara za grzechy:
Potop to występująca w wielu dawno
powstałych wierzeniach wielka powódź
zesłana przez Boga lub bogów i
obejmująca całą ziemię. Najbardziej
znana w Europie opowieść o potopie
pochodzi z Biblii. 2. powódź obejmująca
duże obszary; 3. duże ilości czegoś; 4.
Potop - rzeka w Rumunii, stanowiąca
dopływ rzeki Argeş. – 5. Potop – polski
zespół RAC; 4. katastrofa spowodowana
powszechną
powodzią.
Istnieje
w
podaniach
wszystkich,
nawet
najprymitywniejszych, narodów. Potop
był sądem nad ludzkością, która odeszła
-
Wersja 01 01 2014.
od Boga i wskazuje na sąd ostateczny. Wg
I Moj. 9;11 ziemia nie będzie już nigdy
zniszczona przez potop. Wg II Piotra 3;710 ma być zniszczona ogniem. W potopie
widzimy także podobieństwo do chrztu.
Jednak zaznaczyć należy przy tym, że
woda nie obmywa grzechu, lecz krew
Chrystusa.] – özönvíz; vízözön, árvíz [1.
vízözön, özönvíz: negyven nap és negyven
éjjel zuhogó eső következménye, mindent
elpusztító áradás (Ter 6,5-9,19), amelyből
csak 'Noé és családja, 8 személy menekült
meg (7,13; 1Pt 3,20) egy bárkában; 2.
özönvíz: Igen nagy árvíz Nóé idejében
(1Móz 6,13-8,19), amelyet Isten küldött,
hogy általa a reménytelenül megromlott
emberiséget kiirtsa (Ézs 54,9; Mt 24,37-39;
Lk 17,26-27; Zsid 11,7; 1Pt 3,20). Csak Nóé
és családja menekült meg a bárkában. Az
1Móz híradása szerint a víz minden
szárazföldet elborított, és rajta maradt több
mint egy évig (1Móz 7,19). Minden ember
elpusztult, csak Nóé és családja maradt meg,
mint egy új emberiség törzsatyja.]
Potop, Potop szwedzki [najazd Szwedów na
Polskę w 1655 r., jeden z etapów II wojny
północnej (1655-1660) – 3. Potop - powieść
Henryka Sienkiewicza, druga część
Trylogii – 4. Potop - film w reżyserii
Jerzego Hoffmana, ekranizacja powieści
Henryka Sienkiewicza.] – Özönvíz; svád
üözönvíz v. áradat (1655-1660)
potop wiosenny – tavaszi áradás
potopnieć – eltűnni, elolvadni (sok minden)
potopić [1. utopić wiele osób, zwierząt; 2. zatopić
wiele rzeczy; 3. rozpuścić, stopić wiele
czegoś] – vízbe fojtani
potopić się [1. o wielu osobach lub zwierzętach:
ponieść śmierć wskutek utonięcia; 2. o
wielu
przedmiotach:
zatonąć;
3. poroztapiać się] – vízbe fulladni
potopowy, -a, -e (dyluwialny) – vízözöni, áradási;
diluviális
potówka [drobny, przezroczysty pęcherzyk na
skórze,
występujący
wskutek
nadmiernego pocenia się] – lázkiütés,
veríték-kiütés
potpourri (wariacje) [wym. popuri] [fr. potpourri 'potrawka z różnych mięs i jarzyn;
jw.; mieszanina' (przekład z hiszp., zob.
olla podrida); pot 'garnek'; pourri p.p. od
pourrir 'gnić' z łac. putrescere 'jp.'
1. saszetka lub pojemnik z mieszaniną
aromatycznych
ziół;
2. kompozycja
muzyczna składająca się z urywków
różnych utworów; 3. żart. składanka
fragmentów różnych dzieł połączona w
kompozycyjną całość] – (fr.) potpourri;
egyveleg, keverék; vegyes étel; (zene)
5191
egyveleg [Potpourri z op. „Der Lustige
Krieg” – Johann Strauss.]
potracić [1. stracić wiele rzeczy, cech, wiele
bliskich sobie osób itp.; 2. o wielu osobach
lub rzeczach: stracić coś, ponieść szkodę]
(1. postradać, trącić, strącić, uderzyć,
szturchnąć,
utrącić,
przegrać,
poszturchać, stuknąć, kuksnąć; 2. np.
pieszego wpaść na kogoś, zderzyć się,
najechać, wjechać, zawadzić; 3. odliczyć
pewną kwotę odjąć, odtrącić, strącić,
odpisać; 4. np. coś w rozmowie
napomknąć,
nadmienić,
poruszyć,
dotknąć,
wspomnieć,
zauważyć,
wzmiankować, przypomnieć, odnotować,
zaznaczyć, zahaczyć) – elveszíteni (sok
mindent); halálra ítélni, fejlt venni
(többeknek)
potrafić [1. mieć dość siły, możliwości lub
umiejętności, żeby zrobić coś; 2. posunąć
się do pewnych granic w swoim
postępowaniu lub osiągnąć pewien stan] –
tudni, képes vmire, képes vmit megtenni v.
megcsinálni, bírni
potrajać [zob. potroić] – megháromszorozni
potrajać
się
[zob.
potroić
się]
–
megháromszorozódni
potraktować [1. odnieść się do kogoś lub czegoś
w określony sposób; 2. poddać coś
działaniu
jakiegoś
środka,
jakiejś
substancji w celu wywołania pożądanej
reakcji; 3. zbić lub uderzyć kogoś czymś]
– (poczęstować) megvendégelni, vendégül
látni, ellátni, jól tartani; (obejść się z kim)
kezelni (vkit), bánni vkivel; viselkedni vkivel
szemben
potraktować co z humorem – vmit kedélyesen
kezelni v. venni
potraktować kijem – (tréf.) jól elverni,
elnáspángolni
potranżerować – (dawno) felvágni, felszeletelni
potranżerować cienko – finoman felszeletelni v.
felvágni
potranżerować kaczkę – kacsát felszeletelni
(„trancsírozni”)
potrapić – fárasztani, gondot okozni
potrapić się – elfáradni, fáradozni, gondot okoz
magának
potrapić się z łupaniem – szétvágással fáradozni
potratować [stratować wiele osób lub miejsc albo
stratować coś w wielu miejscach] –
letaposni, letiporni
potratować się – letipródni
potraw [trawa wyrastająca powtórnie po
skoszeniu; też: pokos tej trawy] – sarj,
sarjú
-
Wersja 01 01 2014.
potrawa [jedzenie odpowiednio przyrządzone,
stanowiące składnik posiłków] – étel,
táplálék; fogás; mártás (benne készült
hússal); becsinált
potrawa jadalna – ehető étel
potrawa mięsna – húsos étel; húsétel
potrawa mleczna – tejes étel; tejbe főtt
potrawa niejadalna – ehetetlen étel
potrawa pachnie apetycznie – az étel
ínycsiklandozó illatot áraszt
potrawa smakowicie pachnie – az ételnek
ínycsiklandozó az illata
potrawa smakuje mi – ízlik nekem az étel
potrawka [mięso gotowane, podawane we
własnym sosie; też: sam ten sos] – becsinált
potrawka z cielęciny – borjúbecsinált
potrawka z kury – tyúkbecsinált
potrawka z kury w sosie koperkowym –
tyúkbecsinált kaporszószban
potrawy – ételek
potrawy mączne – tészták, tésztás ételek
potrawy mięsne – húsételek
potrawy pieczone – sült ételek
potrawy warzone – főtt ételek
potrącać – meglökni; (pieniądze) levonni
potrącanie, potrącenie [1. suma odliczona od
jakiejś należności; 2. (kompensacja,
kompensata) - w prawie cywilnym
umorzenie dwóch przeciwstawnych sobie
wierzytelności
poprzez
złożenie
oświadczenia
woli
przez
jednego
wierzyciela drugiemu wierzycielowi lub w
drodze dwustronnej umowy] – lökés;
leszámítás, leírás, levonás
potrącenie na amortyzację – amortizációs leírás
potrącenie z płacy; potrącenie z pensji –
bérlevonás
potrącić — potrącać [1. przechodząc obok, lekko
uderzyć kogoś lub coś, zwykle przez
nieuwagę; 2. jadąc, uderzyć kogoś, coś;
3. napomknąć o czymś w mowie lub
piśmie; 4. odliczyć pewną kwotę od jakiejś
ogólnej sumy] – meglökni, lökdösni,
taszigálni, megtaszítani; (wytrącać-wytrącić)
levonni, leszámítani; (átv.) említést tenni
potrącić kogoś – elütni vkit
potrącić a. potrącać podatek – adót levonni
potrącić się — potrącać się [trącić jeden
drugiego] – taszigálják, lökdösik egymást;
nekiütközni, összeütközni
potrenować [1. poświęcić pewien czas ćwiczeniu
jakiejś umiejętności; 2. poświęcić pewien
czas trenowaniu kogoś] – edzi magát;
gyakorolni; vkit edzeni, gyakoroltatni egy
ideig
5192
potroić (potroję) — potrajać [powiększyć coś
trzykrotnie] – megháromszorozni
potroić się — potrajać się [powiększyć się
trzykrotnie] – háromszorosra emelkedni v.
nőni; megháromszorozódni
potrojenie – háromszorozás, megháromszorozás
potrójnie – háromszorosan
potrójność – vminek a háromszoros volta
potrójność Trójcy Świętej – Szentháromság
háromszoros volta
potrójny, -a, -e [1. trzy razy większy od czegoś;
2. trzy razy powtórzony; 3. składający się
z
trzech
jednakowych
części]
–
háromszoros, hármas
potruchleć [o wielu osobach: zdrętwieć z
przerażenia]
–
(mind)
megrettenni,
megijedni
potruć [1. otruć wiele osób lub zwierząt; 2. pot.
spowodować u wielu osób zatrucie, dając
im nieświeże jedzenie; 3. pot. mówić przez
jakiś czas rzeczy oczywiste, nieciekawe lub
nieprawdziwe] – (sorra) megmérgezni
potruć się [o wielu osobach lub zwierzętach:
zatruć się lub otruć się] – (sorra)
megmérgeződni; méregtől meghalni v.
elhullani
potrudzić – fárasztani (egyiket a másik után);
kifárasztani, elfárasztani (egy ideig)
potrudzić się [1. zadać sobie trud, zabiegając o
coś przez pewien czas; też: pracować z
wysiłkiem przez pewien czas; 2. postarać
się coś zrobić; 3. udać się dokądś] –
fáradni, fáradozni
potrudzić się do kogo – elmegy v. elfárad vkihez
potrwać [utrzymać się przez pewien czas lub
pobyć, pozostać jakiś czas bez zmian] –
eltartani
potrwonić – (sorra) eltékozolni
potrwonić czas – időt pazarolni v. fecsérelni
potrwonić trochę czasu na pracę – eltékozolni
egy kis időt a munkára
potrwonić wolny czas – szabadidőt elfecsérelni
potrwożyć – nyugtalanítani, izgalomban tartani,
megfélemlíteni
potrwożyć się – megijedni, megrémülni
potrzask [1. pułapka do chwytania zwierząt i
ptaków, zamykająca się automatycznie;
2. miejsce, z którego nie można się
wydostać; 3. sytuacja bez wyjścia] –
csapda, madárcsapda, kelepce
potrzaskać [1. połamać coś w wielu miejscach
lub rozbić, połamać wiele rzeczy;
2. popękać w wielu miejscach; 3. o wielu
rzeczach: popękać]– csapkodni (néhányszor
v. egy ideig); szétrepedni, elrepedni;
összetörni, összezúzni
-
Wersja 01 01 2014.
potrzaskać się [połamać się lub popękać w wielu
miejscach] – (több helyen) eltörni,
összetörni;
összetöri
magát;
(sorra)
megrepedni, megrepedezni, felhasadni
potrzaskiwać [1. uderzać z lekka czymś o coś, od
czasu do czasu lub raz po raz; 2. pękając,
łamiąc się, płonąc itp., wydawać trzaski] –
pattintgatni, csattogtatni
potrząsać grzywą – megrázni a sörényt
potrząsający, -a, -e – megrázó
potrząsnąć — potrząsać, potrząść [poruszyć
czymś lub kimś kilka razy albo silnie,
gwałtownie czymś wstrząsnąć] – rázni,
megrázni; lerázni
potrząsnąć głową – fejét rázza
potrząsnąć kim/czym – megrázni vkit/vmit
potrząsnąć (przeczaco) głową – rázza a fejét
potrząsnąć dzwonkami – (átv.) bohóc módra
tréfálni, bohóckodni
potrząść (potrzęsie) [1. trząść kimś, czymś przez
jakiś czas; 2. o środkach lokomocji: jechać
przez jakiś czas nierówno, powodując
gwałtowne wstrząsy] – rázni
potrząśiony, -a, -e; potrząśnięty, -a, -e – rázott,
megrázott
potrzeba1 [1. silnie odczuwane pragnienie; 2. to,
co jest potrzebne do normalnej egzystencji
lub do właściwego funkcjonowania;
3. daw. trudna sytuacja, zwłaszcza
materialna; 4. Wyraz ten ma wiele
ubocznych znaczeń, których wyjaśnienie
należy do słowników języka polskiego.
Tutaj wspomnimy tylko, że Polacy ze
względu, iż nie prowadzili wojen
zaczepnych, ale tylko wyruszali na boje w
potrzebie obrony własnej, nazywali
potrzebą smutną konieczność każdej
wyprawy wojennej, a więc wojnę, bitwę i
potyczkę.] – (czego) szükség, szükségesség
(vmire), szükséglet; nélkülözés, szükség;
hiány; kellékek; (dawno) szükség, baj,
veszély, ínség
„Potrzeba jest matką wynalazków”. [To
przysłowie doskonale opisuje co jest
najsilniejszym
czynnikiem
przyczyniającym się do powstawania
wynalazków.] – (közm.) [a szükség
találmányok anyja] szükség találékonnyá
teszi az embert; „A tudomány kincs,
amelynek párja nincs.”
potrzeba2 [jest niezbędne, konieczne] – (trzeba)
kell, szükséges
potrzeba fizjologiczna, naturalna [konieczność
oddania moczu lub kału] – fiziológiai
(testi) v. természetes szükségletek
potrzeba kogo przyciska – a szükség kényszerít
vkit
5193
potrzeba mi czego – szükségem van vmire; vmi
kell nekem
potrzeba nagląca – égető szükség (WC-re menés)
potrzeba nagli – a szükség diktál
potrzeba naturalna – természeti szükséglet
potrzeba osobista – személyes szükséglet
potrzeba oświaty, oświaty i jeszcze oświatytudásra, tudásra és még egyszer tudásra van
szükség
potrzebić – kitépni, kiszakítani, kivágni (sok
mindent)
potrzebnie – szüskégesen, kellően
potrzebny, -a, -e [taki, bez którego nie można się
obejść] – szükséges, nélkülözhetetlen;
(celowy) szükségszerű, kellő
potrzebne mi są pieniądze – pénzre van
szükségem
potrzebne mi są trzy zeszyty stukartowe, arkusz
papieru do pakowania, czarny tusz i trzy
zwykłe ołówki – szükségem van három
százlapos füzetre, egy ív csomagolópapírra,
fekete tusra és három ceruzára
potrzebni są robotniczy do polskich hoteli,
restauracji i biur – munkásokra van
szükség a lengyel hotelokhoz, éttermekhez
és irodákhoz
potrzebny dla czego – szükséges vmire
potrzebny dla kogo – szükséges vkinek, vki
számára
potrzebny do czego – szükséges vmihez
potrzebny jak dziura w moście – (átv.) [úgy kell,
mint lyuk a hídnak] ötödik kerék; kell, mint a
nyavalyatörés; úgy kell, mint kutyának az
eső
potrzebny mi jest protokół, aby przedstawić go
w firmie ubezpieczeniowej – szükségem
van a jegyzőkönyvre, hogy bemutassam a
biztosítónak
potrzebny jak piąte koło u wozu – úgy kell, mint
a bajkeverés; ő az ötödik kerék a kocsin
potrzebować (portzebuję, -esz) (kogo/czego)
[1. odczuwać potrzebę czegoś; też: nie móc
się obejść bez kogoś, czegoś; 2. wymagać
czegoś; 3. pot. musieć] – szüksége van
vkire/vmire, szükségel (vkit/vmit), (czego)
rászorulni (vmire); szükséges, kell
potrzebować kogo/czego – szüksége van
vkire/vmire
potrzebować pociechy – vigaszra v. vigasztalásra
szorulni
potrzebować pomocy – segítségre szorulni
potrzebować remontu – felújításra szorul
potrzebujemy przewodnika – kísérőre lenne
szükségünk
potrzebuję – szükségem van… (vmire); nekem kell
-
Wersja 01 01 2014.
potrzebuję czarne buty – szükségem van egy pár
fekete cipőre
potrzebuję materiału na spódnicę (na płaszcz, na
sukienkę) – szoknyaanyagra (kabátanyagra,
ruhaanyagra) van szükségem
potrzebuję receptę na… – kérek egy receptet …ra
potrzeby [np. „(...) u sukni. Taśmowanie jej, lub
sznurkowanie tego samego koloru,
niekiedy odmiennego; tak: czamarka
czarna z potrzebami niebieskiemi lub
ponsowemi bywała: dawano równie złote
lub srebrne do sukni potrzeby. Niekiedy
wyraz ten obejmuje: guziczki, sprzączki,
wyłogi I podszewkę do sukni jakiej
stosowne”. (Ł. Gołębiowski, Ubiory w
Polszcze, Warszawa 1830, s. 216).
Ozdoby pasmanteryjne, obszycia.] –
szükségletek; hozzávalók
potrzeby biologiczne – biológiai szükségletek
potrzeby bytowe – létszükséglet
potrzeby inwestycyjne – beruházási szükségletek
potrzeby jak piąte koło u woz – (átv.) (úgy kell,
mint az) ötödik kerék
potrzeby konsumpcyjne – fogyasztási szükséglet
potrzeby kulturalne – kulturális szükségletek
potrzeby luksusowe – luxus szükségletek
potrzeby materialne – anyagi szükségletek
potrzeby podstawowe – alapvető szükségletek
potrzeby produkcyjne – termelési szükségletek
potrzeby rynku – piaci szükségletek
potrzeby socjalne – szociális szükségletek
potrzeby społeczne – társadalmi szükségletek
potrzeby żywnościowe – élelmiszer-szükséglet
potrzeć — pocierać [naciskając, przesunąć
czymś po czymś] – hozzádörzsölni
(végighúzva); széttörni, szétdörzsölni
potrzeć bułki na tarce – száraz zsemlyét reszelni
potrzeć zapałkę o opudełko – végighuzza a gyufát
a dobozon
potrzeć się — pocierać się [1. potrzeć samego
siebie; 2. potrzeć siebie nawzajem] –
hozzádörzsölődni, összedörzsölődni
potrzepać [1. wytrzepać wiele czegoś; 2. trzepać
coś przez jakiś czas; 3. pot. przez jakiś
czas mówić coś szybko, byle co] – sorra v.
mind kiporolni; kiszöszölni
potrzepać len – lent kiszöszölni
potrzepać ubranie, dywany – ruhát, szőnyeget
kiporolni
potrzos [ptak o ciemnobrunatnym upierzeniu,
zamieszkujący bagna i brzegi wód
stojących] – nádiveréb, nádi sármány
Potrzos
zwyczajny,
potrzos
(Emberiza
schoeniclus) [mały ptak z rodziny
trznadlowatych, zamieszkujący Europę i
5194
większą część środkowej i północnej Azji.
W Polsce liczny ptak lęgowy niżu, lokalnie
bardzo liczny. Gatunek wędrowny
(przeloty III–IV i IX–XI), choć dość często
zimuje, zwłaszcza na zachodzie Polski.] –
nádi sármány (Emberiza schoeniclus) [a
madarak (Aves) osztályának a verébalakúak
(Passeriformes) rendjéhez, ezen belül a
sármányfélék (Emberizidae) családjához
tartozó faj]
Potrzos zwyczajny – nádi sármány
potrzymać [1. trzymać kogoś lub coś w rękach
przez jakiś czas; 2. przechować coś lub
kogoś u siebie przez jakiś czas; 3. zmusić
kogoś do pozostawania gdzieś przez jakiś
czas; 4. utrzymać kogoś lub coś przez
jakiś czas w jakimś stanie, w jakiejś
sytuacji; 5. o mrozie, zimie: utrzymać się
przez pewien czas; 6. pot. hodować
zwierzęta przez jakiś czas] – tartani,
eltartani, tartogatni; fogni; (átv.) tartani,
eltartani
potrzymaj mi kapelusz – tartsd egy kicsit a
kalapomat
potrzymać się [1. ująwszy kogoś lub coś rękami,
trzymać przez jakiś czas; 2. trzymać się
nawzajem przez jakiś czas; 3. pot.
utrzymać się przez jakiś czas bez zmian] –
eltartják egymást
POTS (ang. Plain Old Telephone Service) (zwykły stary system telefoniczny) [1. to
najstarsza,
podstawowa
usługa
telefoniczna, umożliwiająca analogowy
przekaz głosu przez komutowane łącza
telefoniczne. Połączenia są zestawiane
przez wybieranie dekadowe (pulsowe) za
pomocą tarczy numerowej (obecnie
głównie tonowej z kodowaniem DTMF), a
następnie komutowane w centralach
telefonicznych. Zobacz PSTN. 2. Jest
skrótem, który można spotkać w zasadzie
tylko w publikacjach angielskojęzycznych.
Oznacza usługi jakości "głosowej"
publicznych
komutowanych
sieci
telefonicznych.] – POTS (Plain Old
-
Wersja 01 01 2014.
Telephone
Service)
a
"jó
öreg
telefonhálózat" kissé lenéző elnevezése
potuczyć – megtömni, feltáplálni, felhízlalni
(egyiket a másik után)
potulnie – csendesen, szerényen, szelíden, szendén
potulnieć [stawać się potulnym] – megszelídülni,
szerény v. szende lesz
potulność – csendesség, szerénység, szelídség,
alázatosság, szendeség
potulny,
-a,
-e
[łagodny,
zgodny,
niesprzeciwiający się nikomu; też: będący
objawem takich cech] – csendes, szerény,
szende, szelíd, elvonult
potułać się – kóborolgatni, elbolyongani
potułać się po Polsce – Lengyelországban
bolyongani
potupywać [tupać raz po raz] – néha-néha
dobogni, toporzékolni
poturbować [pobić kogoś lub zranić] – elverni,
eldöngetni
poturbować kogo – elverni vkit
poturbować się [1. pobić jeden drugiego;
2. uderzyć się o coś lub potłuc się] –
verekedni; megüti magát; (dawno) elkínlódni
poturbowany, -a, -e – megvert
poturczeniec – eltörökösödött ember
poturczeniec gorszy Turka – eltörökösödött
ember rossz török
poturczony, -a, -e – eltörökösödött
poturemne [opłata, którą składał skarżący za
uwięzienie i stróżowanie podsądnego] –
(daw) fizetség, díj melyet a vádló szedett az
elzárás után
poturlać [turlając, przesunąć coś] – (dawno)
elgurítani, elhengergetni
poturlać się [1. obracając się wokół swej osi,
przesunąć się po jakiejś powierzchni;
2. pot. o pojazdach: pojechać w jakimś
kierunku; 3. pot. pójść ociężale, kołysząc
się na boki] – elgurulni
poturnak,
poturczeniec,
poturczony,
pobisurmaniony [renegat, z chrześcijanina
mahometanin]
–
(daw)
hittagadó
keresztény, mohamedán vallásra áttért ffi;
eltörökösödött
potwal (zob. kaszalot) – ámbrás cet; fizéter
potwarca [zob. oszczerca],
rágalmazó ffi/nő
potwarczyni
–
5195
potwarczy, -a, -e – rágalmazó
potwarz [1. oszczerstwo; 2. (Jak czytamy u
Zygmunta Glogera) Potwarz albo
kalumnja. Statut z r. 1347 powiada, że
potwarzony o gwałt panien, wdów lub
mężatek, sześcią świadków ma się
oczyścić, to się znaczy, że potrzebuje
tylu ludzi, którzy by zaprzysięgli jego
niewinność.
Prawo
z
r.
1496
postanowiło, że potwarca do wieży
skazany być nie ma, aż się sprawa
dostatecznie mieć o potwarzy będzie.
Potwarca, o potwarz inszego pozywając,
gdy się ten oczyści, trzy grzywny dać mu
powinien. (Ob. Odszczekiwanie pod
ławą, Enc. Star. t. III, str. 278).] –
rágalom, rágalmazás; (átv.) arculcsapás
potwierdzać [zob. potwierdzić] – állítani; igazolni,
megerősíteni (javítani); (inf.) nyugtázni,
visszaigazolni; helybenhagyni
potwierdzać (grec. bebaioo) [w Mk. 16;20
czytamy, że ci, co uwierzyli, głosili
Ewangelię
o
zmartwychwstałym
Chrystusie, co potwierdzone było cudami.
Było to bardzo potrzebne wtedy, bo
chrześcijaństwo
przeżywało
swój
początek, musiało być wprowadzone do
ludzi, musiało być popierane cudami dla
zadokumentowania
Bożej
siły
i
wypełnienia proroctw.] – (gör. βεβαιόω)
igazolni [(Mk. 16;20) „ők meg elmentek, s
mindenütt hirdették az evangéliumot. Az Úr
velük volt munkájukban, és tanításukat
csodákkal kísérte és igazolta.”]
potwierdzać odbiór listu – a levél átvételét
igazolni
potwierdzam odbiór nagrody – a jutalom v.
kitüntetés átvételét elismerem
potwierdzanie efektów uczenia się (validation)
[proces stwierdzania przez uprawnioną
instytucję, czy dana osoba osiągnęła efekty
uczenia się zgodne z odpowiednimi
wymaganiami] – tanulási eredmények
igazolása;
validáció
[egy
strukturált
folyamat, amely az egyén előzetesen
megszerzett tudásának és képességienek
felmérésére, értékelésére, dokumentációjára
és elismertetésére irányul, tekintet nélkül
arra, hogyan, milyen keretek között szerezte
ismereteit az egyén. Így nem kizárólag
formális keretek között, iskolai rendszerben
megszerzett tudásról van szó, hanem akár a
munkavégzés során, sőt a szabadidőben
megszerzett ismeretek és készségek, azaz az
informális
és
nemformális
tanulás
eredményeinek elismertetéséről is. A
validáció megkönnyítheti a foglalkoztatást,
illetve az oktatási-képzési folyamatok során
-
Wersja 01 01 2014.
a tananyagnak a tanuló valós szintjéhez való
hozzáigazítását.]
potwierdzająco – igenlőleg, megerősítőleg
potwierdzający, -a, -e – igazoló, bizonyító,
megerősítő
potwierdzenie [pismo lub podpis potwierdzające
coś] – helyeslés; igazolás, megerősítés,
elismervény
potwierdzenie bukowania ładunku – rakomány
bukkolás igazolása
potwierdzenie odbioru – az átvétel elismerése;
átvételi elismervény
potwierdzenie
rezerwacji
–
helyfoglalás
visszaigazolása
potwierdzenie zamówienia – megrendelési
elismervény
potwierdzenie zapłaty – a fizetés igazolása
potwierdzić — potwierdzać [1. stwierdzić lub
poświadczyć prawdziwość, wiarygodność
albo istnienie czegoś; 2. zgodzić się na coś,
przyznać komuś rację] – állítani; igazolni,
megerősíteni, helybenhagyni; bizonyítani
potwierdzić coś – állítani v. igazolni vmit
potwierdzić odbiór pisma – igazolja a levél v. irat
átvételét
potwierdzić prawdziwość czegoś podpisem –
vminek hitelességét aláírásával igazolja
potwierdzić
rezerwację
–
helyfoglalást
visszaigazolni
potwierdzić rezerwację pokoju – a szobafoglalást
visszaigazolni
potwierdzić tożsamość – személyazonosságot
megállapítani
potwierdzić się — potwierdzać się [1. okazać się
prawdziwym, wiarygodnym, pewnym;
2. sprawdzić się w jakimś działaniu,
potwierdzić swoją przydatność do czegoś]
–
beigazolódni,
igaznak
bizonyulni;
bebizonyosodni, megbizonyosodni
potwierdzony, -a, -e – igazolt; hiteles; megerősített
potwora (potwór) – szörny, szörnyeteg;
szörnyszülött
potworek – szörnyecske
potworkowatość – kicsit szörnyűség
potworkowaty, -a, -e [mający nienormalny,
dziwaczny lub odrażający kształt] – kicsit
szörnyű, rémes
potwornie – szörnyen, rémesen, borzalmasan,
iszonyatosan
potwornieć – elcsúnyulni, megcsúnyulni
potworność – szörnyűség; (orv.) monstruozitás
potworny, -a, -e [1. budzący przerażenie;
2. bardzo brzydki; 3. o negatywnych
zjawiskach, cechach: występujący w
dużym nasileniu] – (straszny) szörnyű,
borzalmas, iszonyatos, förtelmes
5196
potworna zbrodnia – förtelmes bűn
potworzyć
[utworzyć
wiele
czegoś]
–
megteremteni, megalkotni, megszervezni,
megalapítani
potworzyć partie – pártokat alakítani v. alapítani
potworzyć się [1. o wielkiej liczbie czegoś:
wystąpić, pojawić się kolejno, jedno po
drugim; 2. zorganizować się, utworzyć się,
powstać w dużej liczbie] – létrejönni,
megalakulni
potworzyły się stronnictwa – megalakultak a
pártok
potwór [1. (łac. monstrum zły omen, cud) –
popularne określenie szerokiej grupy
fikcyjnych stworzeń występujących w
mitologii,
legendach,
wierzeniach
ludowych, oraz literaturze grozy. 2. stwór
o
niesamowitych,
przerażających
kształtach;
3. człowiek
zwyrodniały,
pozbawiony ludzkich uczuć] – (orv.)
torzszülött; (átv.) szörny, szörnyeteg;
szörnyszülött; monstrum
potwór trójgłowy – háromfejű szörnyeteg
poty biją na mnie – kiüt rajtam a verejték
poty na mnie uderzyły – kivert a verejték
potyczka [1. zbrojne starcie małych oddziałów
wojskowych; 2. sprzeczka, spór] – ütközés;
ütközet, összecsapás
potykać się1 [potknąć się] – botlani, megbotlani
potykać się2 [daw. walczyć z bronią w ręku] –
(hist.) harcolni, küzdeni, megütközni
potykanie się – megbotlás; ütközet
potylica [dolna, tylna część czaszki] – tarkó,
nyakszirt
potylicowy, -a, -e; potyliczny, -a, -e – tarkó-,
nyakszirti
potynkować [pokryć tynkiem wiele ścian,
budynków] – bevakolni
poubierać [1. ubrać wiele osób; 2. pot. sprawić
ubranie wielu osobom; 3. poprzystrajać
czymś] – sorra felöltöztetni, egymás után
feladni (ruhadarabot)
poubierać się [o wielu osobach: ubrać się] – sorra
felöltözködni;
egymás
után
felvenni
(ruhadarabot)
pouchylać [1. uchylić wiele okien, drzwi; 2. nieco
poodsłaniać
zasłony,
kotary
itp.;
3. pozbawić jakieś wyroki, uchwały,
zarządzenia itp. mocy prawnej] – sorra
kinyitni v. kinyitogatni; elhúzni v.
elhúzogatni;
(rendeleteket,
ítéleteket,
intézkedéseket)
sorra
eltörölni,
érvényteleníteni
pouchylać okna, drzwi – kinyitogatni az ajtókat,
ablakokat
pouciekać [1. o wielu osobach, zwierzętach: uciec
w obawie przed czymś lub z miejsca
-
Wersja 01 01 2014.
strzeżonego; 2. pot. o wielu środkach
komunikacji: odjechać przed przybyciem
pasażera] – sorra, egymás után megszökni,
elszaladni
poucinać [1. uciąć wiele czegoś, obciąć kolejno,
jedno po drugim; 2. pot. o wielu osobach:
gwałtownie przerwać, zakończyć coś,
zwykle rozmowę] – sorra levágni,
lemetszeni; félbeszakítani
pouczać [zob. pouczyć] – megtanítani, kioktatni
pouczająco – tanulságosan, oktatólag
pouczający, -a, -e [mogący służyć jako wzór do
naśladowania] – tanulságos, oktató; épületes
pouczający przykład – tanulságos példa
pouczenie [wskazówka dotycząca postępowania,
mająca często charakter upomnienia] –
kioktatás, felvilágosítás
pouczony, -a, -e – tanult, jól értesült
pouczony o czym – jól értesült, kellő oktatást v.
felvilágosítást kapott vmiről
pouczyć — pouczać [1. poinformować kogoś, jak
należy się zachować lub co trzeba zrobić w
jakiejś sytuacji; 2. zwrócić komuś uwagę;
3. spędzić jakiś czas na uczeniu kogoś] –
megtanítani, kioktatni
pouczyć kogo o czym – kioktatni vkit vmiről
pouczyć się [spędzić jakiś czas na uczeniu się] –
megtanulni, okulni; időt fordítani a tanulásra
Marie Antoinette királyné – Anonymous (1775)
Musée Antoine Lécuyer
pouf
[pol. pufa; dochodząca niekiedy do
ogromnych rozmiarów ozdoba fryzury w
XVIII
wieku.
Modę
na
pufy
zapoczątkowała madam Rosa Bertin –
modystka królowej Marii Antoniny. Były
to swoiste konstrukcje ze zwojów gazy,
tiulu, sztucznych kwiatów i owoców a
nawet miniaturek ludzi i przedmiotów.
Wszystko to było przytwierdzone do
drucianych stelaży. Fryzura mogła
przedstawiać upodobania kobiet, jej
nastrój,
sentymenty
czy
sympatie
polityczne.
Damy
zmuszone
były
5197
podpierać się wysokimi laskami by unieść
spoczywający im na głowie ciężar. Pufy
były bardzo kosztowne. Ze względu na
czas i wysiłek włożony w ich konstrukcję
niewiele kobiet decydowało się na
zniszczenie fryzury. Spały one w pozycji
półsiedzącej a włosy rozczesywano i myto
dopiero podczas wizyty fryzjera, który
miał za zadanie stworzyć kolejną pufę.] –
pouffe, pouf; XVIII. sz.-i frizura; régimódi
magas női hajviselet
poufale – fesztelenül, családiasan, bensőségesen,
bizalmasan v. meghitten; (közb.) minden
teketória nélkül
poufalec – (dawno) meghitt, bizalmas, benfenntes
poufalić – bizalmassá tenni
poufalić kogo – bizalmába vonni vkit
poufalić się [pozwalać sobie na poufałość w
stosunku do kogoś] – bizalmaskodni;
bizalmasan v. meghitten v. családiasan
viselkedni
poufałość [1. bardzo bliskie stosunki między
ludźmi; 2. poufałe słowo, gest] –
családiasság,
meghitség,
bizalmasság,
bensőséges volta vminek; bizalmaskodás
poufały, -a, -e [1. odnoszący się do kogoś w
sposób
bezceremonialny,
swobodny;
2. będący wyrazem zażyłości] – bizalmas,
meghitt, fesztelen; bensőséges, családias;
bizalmaskodó
poufnie – bizalmasan (biz.)
poufność – bizalmasság, bizalom
poufność (ang. confidentiality) [aspekt ochrony
danych: zapewnienie, że informacje
pamiętane w systemie komputerowym
oraz przekazywane w jego obrębie będą
udostępniane
tylko
osobom
upoważnionym.] — (ang. confidentiality)
bizalom
poufny, -a, -e [1. udostępniany tylko niewielu
osobom, wymagający dyskrecji; 2. będący
wyrazem zażyłości] – bizalmas (biz.);
magán-, nem hivatalos; intim
poufna instrukcja – bizalmas parancs v. utasítás
poufne polecenie – titkos megbizatás
poufny dokument – bizalmas irat
poukładać [1. ułożyć wiele czegoś w określonym
porządku;
2. uporządkować
jakieś
sprawy; 3. ułożyć, stworzyć wiele całości z
jednakowych elementów; 4. stworzyć,
skomponować, zredagować wiele czegoś] –
elrendezni, rendbe rakni, elrakni (sok
mindent)
poukładać papiery, książki – iratokat, könyveket
rendezni
poukładać rzeczy – elrakni vmit
-
Wersja 01 01 2014.
poukładać się [1. o wielu osobach: położyć się
gdzieś; 2. przybrać pomyślny obrót;
3. wejść w układy z wieloma osobami] –
lefeküdni, lepihenni, elhelyezkedni (vhol);
elrendeződni, rendbe jönni, helyére kerülni
poukręcać [kręcąc, pourywać wiele czegoś] –
sorra ketekerni v. kitekergetni, lecsavarni v.
lecsavargatni, letépni v. letépkedni
poukręcać główki kwiatom – letépkedni a virágok
fejét
poukręcać guziki – lecsavaragti, letépkedni a
gombokat
poukrywać [ukryć wiele osób lub rzeczy] –
rejteni, elrejteni, rejtegetni; dugni, dugdosni,
eldugni, eldugdosni vkit/vmit
poukrywać partyzantów – partizánokat rejtegetni
poukrywać się [o wielu ludziach lub zwierzętach:
ukryć się] – rejtőzködni, bujkálni
poumierać [1. o wielu osobach, rzadziej o
zwierzętach: umrzeć; 2. o wielu roślinach:
uschnąć] – (sorra) meghal, kihal; (mind)
elhal; (növ.) elszáradni
poumieszczać [1. umieścić gdzieś wiele osób;
2. postawić lub położyć gdzieś wiele
rzeczy] – elhelyezni (vhol több személyt),
állítani v. fektetni (vhová több dolgot)
pound [1 pound = 453.59237 grams] (angielska
nazwa funta) – (ang.) pound, font (angol
pénz- és súlyegység)
poupinać [upiąć wiele rzeczy lub upiąć coś w
wielu miejscach] – (sorra) odafűzni, felfűzni
poupychać [pot. upchać wiele czegoś w jakieś
miejsca] – (sorra) odalökni v. odalökdösni;
belökni v. belökdösni
pourazowy, -a, -e [powstały wskutek urazu] –
sérülésből eredő, sérülés következtében
fellépő
pourpoint; (ang.) pour point [pourpoint = strój
Karola de Blois] – pourpoint; csípőig vagy
combközépig érő, testhez simuló férfi ruha a
XVI-XVII. században
pourywać [1. urwać wiele czegoś; 2. pot.
pozmniejszać, poodejmować, np. nie
dopłacić, nie doważyć; 3. pot. o wielu
osobach: przestać nagle mówić, śpiewać,
grać itp.] – elszaggatni, szétszaggatni,
eltépdesni, széttépdesni
5198
pourywać się [1. urwać się w wielu miejscach;
też o wielu rzeczach: urwać się kolejno;
2. pot. o wielu osobach: wymknąć się skądś
przed
czasem]
–
elszakadozni,
szétszakadozni, eltépődni, széttépődni
pourzędowy, -a, -e – hivatal utáni
pousadzać [1. usadzić gdzieś wiele osób; 2. pot.
utemperować, poskromić wiele osób]–
sorra leültetgetni v. elültetgetni, elhelyezni
pousadzać gości weselnych – leültetgetni a
lakodalmi vendégeket
pousadzać się [o wielu osobach: usiąść, zająć
miejsca] – sorra leülni, helyet foglalni
poustawiać [1. ustawić wiele czegoś w pewnym
porządku, w określonym miejscu, w
pewnej
pozycji;
2. zbudować,
skonstruować wiele czegoś; 3. nadać wielu
rzeczom, urządzeniom właściwą pozycję;
4. pot. przywołać do porządku wiele osób;
5. pot. o reżyserze: zinterpretować rolę
wielu aktorom] – sorra elhelyezni v.
elhelyezgetni, elrendezgetni, elrakosgatni,
helyretenni; sorra felállítani, összerakni,
felépíteni
poustawiać meble w pokoju – elrendezni a
bútorokat a szobában
poustawiać namioty – felállítani v. felverni a
sátrakat
poustawiali się czwórkami – négyesével álltak fel,
helyezkedtek el
poustawiać się [1. o wielu osobach: ustawić się w
określonej pozie, w określonym porządku;
2. pot. o wielu osobach: pokierować
swoimi sprawami tak, aby osiągnąć
korzyści]
–
felállni,
elhelyezkedni
(meghatározott helyen, sorrendben)
poutykać [1. pot. uszczelnić wiele szpar,
otworów; 2. pot. powtykać, poustawiać
ciasno wiele czegoś; 3. pot. poumieszczać
gdzieś wiele osób, dać schronienie wielu
osobom; 4. pot. o wielu osobach:
zatrzymać się gdzieś; też: osiedlić się
gdzieś, zwykle wbrew swoim chęciom;
5. pot. o wielu pojazdach i ich pasażerach:
zatrzymać się, nie mogąc dalej jechać] –
sorra betömködni, tömíteni (pl. ajtót, ablakot
télire); (közb.) betömködni, begyömöszölni
poutykać ubranie w szafce – begyömöszölni a
ruhát a szekrénybe
pousuwać [1. usunąć, odstawić na bok wiele
czegoś;
2. usunąć
wiele
osób
ze
stanowiska, z miejsca pracy, ze szkoły itp.;
3. zlikwidować, znieść wiele czegoś;
4. usunąć wiele części z żywego organizmu
lub z wielu żywych organizmów] – (sorra)
elmozdítani, kihúzni, elhúzni
pousuwać zęby – sorra eltávolítja v. kihúzatja a
fogakat
-
Wersja 01 01 2014.
pousuwać się [1. o wielu osobach: wyjść lub
odsunąć się; 2. o wielu osobach: ustąpić,
wycofać się] – elmozdulni; engedni
pousypiać [1. o wielu osobach: usnąć; 2. uśpić
większą liczbę osób; 3. uśmiercić wiele
zwierząt przez wstrzyknięcie środka
chemicznego; 4. podać wielu chorym
przed operacją środek usypiający] –
(sorra) elaltatni
pousypiać dzieci – sorra elaltatja a gyerekeket
pouwiązywać – megkötözgetni
pouvoir [1. pełnomocnictwo - w doktrynie
prawa; 2. władza; 3. móc] – (fr.) pouvoir;
hatalom, teljhatalom; hatóság; felhatalmazás,
meghatalmazás; hatáskör [Le pouvoir
politique est un type de pouvoir qu'une
personne ou un groupe de personne exerce
dans une société: politikai hatalom]
pow. – powiat – járás
POW (Polska Organizacja Wojskowa — tajna
organizacja wojskowa powstała w
sierpniu 1914 w Warszawie z inicjatywy
Józefa Piłsudskiego w wyniku połączenia
działających w Królestwie Polskim
konspiracyjnych grup Polskich Drużyn
Strzeleckich i Związku Walki Czynnej w
celu walki z rosyjskim zaborcą.
Początkowo bezimienna, od października
1914 zaczęła używać nazwy POW.) –
Lengyel Katonai Szervezet
powab [1. C (charm), w fizyce cząstek
elementarnych jedna z addytywnych liczb
kwantowych. Niezerowy powab ma
hadron zawierający nierówną liczbę
kwarków c i anty-c. Powab zachowany
jest we wszystkich oddziaływaniach
fizycznych z wyjątkiem słabych. 2. urok,
wdzięk] – (fiz) vonzóerő; vonzerő, báj,
kecseség, kellem, varázs
powab kobiecej natury – természetes női báj
powab nieprzeparty – ellenállhatatlan báj v.
varázs
powabnie – bájosan, kecsesen; kellemesen
powabność [ponętność, apetyczność] – bájosság,
kecsesség, vminek vonzó volta
powabny, -a, -e [pełen uroku, wdzięku] – bájos,
kecses, vonzó
powachlować [1. wachlować kogoś przez jakiś
czas; 2. pomachać czymś] – legyezni,
legyezgetni, meglegyezni, meglegyezgetni
powachlować zemdloną – meglegyezi az ájultat
powachlować się [wachlować przez jakiś czas
samego siebie] – legyezi v. legyezgeti magát
powadzić [daw. skłócić kogoś z kimś] –
összeveszíteni, összelönböztetni
powadzić kogo z kim – összeveszíteni vkit vkivel
5199
powadzić się [daw. pokłócić się z kimś] –
összeveszni, összekülönbözni
powaga [1. zrównoważony, opanowany sposób
bycia, zachowania się; 2. znaczenie,
ważność
jakichś
zdarzeń,
spraw;
3. autorytet, prestiż jakiejś osoby lub
instytucji;
4. osoba
ciesząca
się
autorytetem, uznaniem] – (nastrój)
komolyság; (aurotytet) tekintély
powaga chwili – a pillanat komolysága
powaga naukowa, powaga nauki – tudományos
tekintély
powaga ojcowska – atyai tekintély
powaga śmierci – a halál komolysága
powakacyjny, -a, -e [następujący po wakacjach]
– szünidő utáni
powalać [pot. zabrudzić coś czymś] – (pobrudzić)
bepiszkolni, bepiszkítani, beszennyezni,
bemocskolni
powalać coś – összekoszolni, összepiszkolni vmit
powalać sobie rękę atramentem – betintázza a
kezét
powalać się [zob. zbrudzić, pot. pobrudzić się;] –
beszennyeződni, bepiszkolódni; beszennyezi
v. bepiszkolja magát
powalenie – ledöntés, leterítés, megbuktatás
powalić — powalać [1. przewrócić kogoś lub coś;
2. zabić strzałem zwierzę; 3. o chorobach:
wyniszczyć, osłabić kogoś] – leteríteni,
ledönteni
powalić kogo na ziemię – földre teperni vkit
powalić na ziemię – földhöz vágni
powalić się [upaść bezwładnie całym ciężarem na
coś] – leesni, elterülni, eldőlni
pował [1. powalenie drzew w lesie przez inne
przewracające się drzewa; 2. (wywrot),
drzewo wywrócone z korzeniami przez
silny wiatr; pień drzewa pozostaje zwykle
nie uszkodzony; 3. zob. wiatrował] –
fadöntés, tarvágás, letarolás; viharjárás
powała [1. drewniany strop; też: warstwa desek
ułożona na belkach takiego stropu; 2. w
architekturze warstwa desek, ułożona na
belkach stropowych; 3. gęsta warstwa
czegoś unoszącego się w powietrzu] – (ép.)
vakfödém; mennyezeti födémen lévő
deszkaborítás
powałęsać się [pot. spędzić jakiś czas na
wałęsaniu się] – el-elcsatangolni
powałkować – kissé hengerelni v. meggyúrni
powałkować ten temat – kissé meggyúrni ezt a
témát
powariować
[1. pot.
o
wielu
osobach:
zachowywać się w sposób nierozsądny,
nieobliczalny; 2. pot. o wielu osobach:
-
Wersja 01 01 2014.
popaść w chorobę umysłową; 3. pot. bawić
się przez jakiś czas swobodnie, hałaśliwie]
– elbolondozni, hülyéskedni; (mind)
megbolondulni v. megőrülni
powarzyć [1. o mrozie, zimnie: pomarszczyć,
zniszczyć wiele roślin; 2. popsuć humor
wielu osobom] – (dawno, táj) megfőzni;
leforrázni (sok mindent)
powaśnić [skłócić kogoś z kimś] – összeveszíteni
powaśnić kogo z kim – összeveszíteni vkit vkivel;
egymásra uszítani v. egymásnak ugratni két
embert
powaśnić się [pokłócić się z kimś] – összeveszni
poważać [mieć uznanie, szacunek dla kogoś,
czegoś] – becsülni, tisztelni; nagyrabecsülni,
értékelni
poważać kogo – tisztelni vkit
poważanie [szacunek, uznanie] – tisztelet,
megbecsülés, nagyrabecsülés
poważany, -a, -e – tekintélyes; becsült, megbecsült,
tisztelt, értékelt
poważna mina – komoly arc v. kép
poważna suma – komoly v. tekintélyes összeg
poważne niebezpieczeństwo – komoly veszély
poważnie – komolyan, fontosan, súlyosan
poważnie chory – súlyos beteg
poważnie oskarżenie – súlyos vád
poważnie? – tényleg?, valóban?, igazán?,
komolyan?
poważnie tak myślisz? – ezt komolyan gondolod?
poważnieć [1. stawać się poważnym, dorośleć;
2. stawać się poważnym, nieskorym do
żartów] – fontossá, komollyá válni,
komolyodni
poważność [zob. powaga] – (nastrój) komolyság;
(aurotytet) tekintély
poważny, -a, -e [1. zachowujący powagę; 2. o
zachowaniu, nastroju itp.: wyrażający
powagę,
nacechowany
powagą;
3. odpowiedzialny,
godny
zaufania;
4. mający autorytet, uznanie; 5. mający
zasadnicze znaczenie; 6. budzący obawy,
groźny dla życia; też: skomplikowany,
obarczony
dużym
ryzykiem;
7. o
literaturze, filmie: poruszający trudny
temat]
–
komoly,
tekintélyes,
tiszteletreméltó; (znaczny) jelentős, fontos,
komoly, komolyan veeendő v. kezelendő,
tekintélyes; (niebezpieczny) komoly, súlyos,
veszélyes, fenyegető
poważny wiekiem – tiszteletreméltó korú
poważyć [zważyć wiele osób, zwierząt, rzeczy] (sorra) mérlegelni, értékelni
poważyć się1 — poważać się [1. odważyć się coś
zrobić; 2. poważać się: szanować siebie
wzajemnie] – több egyén merészkedik;
5200
merészelni vmit tenni; összeméri erejét;
megbecsülik egymást v. tisztelik egymást
poważyć się2 [o wielu osobach: zważyć się] –
megméri magát, méretszkedni
powąchać [wciągnąć nosem zapach czegoś] –
szagolni,
megszagolni,
kiszagolni,
kiszimatolni, megérezni
powąchać coś – szagolgatni vmit
powąchać czym to pachnie – megérzi a veszélyt
powąchać się [1. powąchać jeden drugiego;
2. powąchać samego siebie] – szaglászni,
szagolgatni
powątpiewać [nie dowierzać czemuś] – (o czym)
kételkedni (vmiben); kétségbe vonni (vmit)
powątpiewanie [wątpliwość, niedowierzanie; też:
słowa, gesty wyrażające niedowierzanie] –
bizalmatlanság,
kételkedés;
kétely;
gyanakodás
powązka [chusta do cedzenia mleka świeżo
udojonego] – kendő a frissen fejt tej
leszűréséhez
Powązki – (földr.) Powązki [Cmentarz Wojskowy
na
Powązkach,
Warszawa,
ul.
Powązkowska 43/45]
powązkowski, -a, -ie [przymiotnik od: Powązki]
– powązki
1. Cmentarz Powązkowski, zwany też Starymi
Powązkami - najstarsza zabytkowa nekropolia
Warszawy (często mylony z Cmentarzem
Komunalnym - Powązki, na którym również
spoczywa bardzo wielu zasłużonych obywateli).
Położony w dzielnicy Wola; 2. Cmentarz
Powązkowski,
cmentarz
na
Powązkach,
cmentarz w Warszawie, jedna z najstarszych
polskich nekropolii. Założony na gruntach
przylegających do wsi Powązki, ofiarowanych
przez synów Melchiora Szymanowskiego,
stolnika warszawskiego i starosty klonowskiego,
przeznaczony na miejsce pochówku dla
mieszkańców 3 parafii - NMP, św. Jana i św.
Andrzeja.
powbijać [wbić w coś lub osadzić na czymś wiele
czegoś] – bevágni, ütögetni
powbijać się [o wielu rzeczach: wbić się] –
beleszorulni, belemenni
powchodzić [1. o wielu osobach: wejść gdzieś po
kolei; też: wejść z niższego miejsca na
wyższe; 2. o substancjach lotnych:
przeniknąć, przedostać się; 3. powbijać się
w coś; 4. o statkach i ich pasażerach:
powpływać do portu] – sorra, nagy
számban bemenni; bejutni, beszivárogni (pl.
füst); (hajó) behajózni, befutni; belemenni
powciągać [1. wciągnąć gdzieś wiele osób lub
rzeczy; 2. pot. o wielu osobach: włożyć coś
na siebie; też: włożyć na siebie lub na
kogoś wiele ubrań; 3. pot. skłonić,
zaangażować do czegoś wiele osób;
-
Wersja 01 01 2014.
4. poumieszczać na liście, w spisie kogoś,
coś; 5. powdychać coś przez jakiś czas] –
(sorra v. mind) behúzni, behúzogatni;
bevonni
powciągać do księgi – könyvbe beírni, bevezetni
Power Line Communication (PLC) [pojęcie
używane w odniesieniu do zbioru
technologii umożliwiających transmisję
danych przez sieć elektroenergetyczną] PLC (PowerLine Communication) (az
elektromos energiahálózat alkalamazása
adatátvitelre) [ezen technológiák jellemzően
a kisfeszültségű (230/400 V) elektromos
elosztóhálózatot
használják
fel
adattovábbításra. Az adathálózati kapcsolat
jellemzően RJ-45 interfészű és manapság
10/100BaseT(X)
szerinti.
A
PLC
megoldásokat
gyártói
csoportosulások
dolgozták ki, így többféle, egymással
versengő technológia is létezik a piacon. Az
alkalmazott közeghozzáférési és modulációs
technikák következtében a fizikai rétegi
sebesség és a ténylegesen elérhető IP szintű
adatsebesség között "WLAN" szintű arány
van, azaz nagyságrendileg a fizikai sebesség
felét lehet IP szinten elérni.]
Power-On Self-Test {rzecz.} (też: POST);
automatyczny test po włączeniu {m.}
[komp.] [zł.] – POST (Power On Self Test)
[Bekapcsolási önteszt. Ez az első folyamat,
amely a PC bekapcsolása után lefut.
Ellenőrzi, hogy az egyes részegységek
(processzor, memória, grafikus kártya, stb)
működik-e. A hiba kódjának megfelelő,
gyors, rövid sípjelzésekkel jelzi a hiba okát,
ha baj van. Egyetlen rövid sípolás azt jelzi,
hogy minden rendben van.]
PowerPC architektura mikroprocesorów typu
RISC
oraz
nazwa
handlowa
mikroprocesorów
zgodnych
z
tą
architekturą.] – PowerPC (Performance
Optimized With Enhanced RISC) [1. az
Apple, az IBM és a Motorola összefogásából
született RISC processzor architektúra. A
PowerPC CPU az eredetileg tervezett AIM
platform egyetlen ma is (2004. november)
létező eleme. 2. Az IBM-Apple-Motorola
által személyi számítógép céljára kifejlesztett
32-64 bites mikroprocesszor.]
5201
poweselały [1. taki, który poweselał; też:
świadczący o takim stanie; 2. barwny,
jasny, miły dla oka] – felvidult
poweseleć [1. stać się weselszym; 2. stać się
barwnym, jasnym, przyjemnym dla oka] –
felvidulni
poweselić – mulatni, szórakozni, vidáman tölti
idejét
poweselny, -a, -e – mennyegző utáni
powetować [wynagrodzić sobie poniesione
krzywdy,
straty]
–megtorolni,
megbosszulni; pótolni, bepótolni; jóvátenni
powetować co – jóvá tenni vmit
powetować czas – bepótolni az időt
powetować straty – jóvátenni a károkat
powetowanie – kárpótlás, jóvátétel
powędrować [1. pójść na wędrówkę; 2. pot. udać
się dokądś; 3. pot. zostać przekazanym,
umieszczonym, odłożonym gdzieś; 4. pot.
zostać
skierowanym,
umieszczonym
gdzieś, zwykle nie z własnej woli] –
elvándorolni
powędrować w daleką drogę – (szó szerint:
hosszú útra vándorol) elhagyja ezt a földet
powędrować za kratki – rács mögé kerülni
powiać — powiewać [1. o wietrze: zawiać; 2. o
zapachu, chłodzie itp.: rozprzestrzenić się;
3. powiewać: machać czymś; 4. powiewać:
poruszać się pod wpływem ruchu
powietrza; 5. o jakimś uczuciu, nastroju,
zjawisku itp.: dać się odczuć] – fújni kezd,
fújdogálni, fuvallani; (poruszać się) lengeni,
lengedezni
powiadać (zob. powiedzieć) [1. mówić, oznajmiać
coś, informować o czymś; 2. o książkach,
dokumentach,
porzekadłach
itp.:
informować o czymś, zawierać coś w
swojej treści] ― powiedzieć [1. przekazać
za pomocą słów jakieś myśli, informacje;
2. wypowiedzieć jakiś tekst; 3. nazwać,
określić kogoś jakoś, zwrócić się do kogoś
w jakiejś formie; 4. o faktach, znakach,
gestach: zaświadczyć o czymś, wyrazić
coś; 5. podać coś do wiadomości] –
mondani, szólni, beszélni, elmondani,
elbeszélni
powiedz mu, żeby przyszedł! – mondd meg neki,
hogy jöjjön!
powiadają że… - azt beszélik, hogy….
powiadam ci! co za uciecha była! – mondhatom
neked, hogy nagy öröm volt!
powiadomić — powiadamiać [dać komuś znać o
czymś, przekazać wiadomość] – értesíteni,
tudósítani
powiadomić kogo o czym – értesíteni vkit vmiről
-
Wersja 01 01 2014.
powiadomienie [list lub pismo urzędowe
zawiadamiające kogoś o czymś] – értesítés,
tudósítás, üzenet
powiastka [krótkie opowiadanie, zwykle o treści
moralistycznej] – elbeszélés, történet, mese
powiastka filozoficzna [utwór z pogranicza
prozy fabularnej i eseju filozoficznego,
ilustrujący jakąś tezę filozoficzną lub
moralistyczną] – filozófikus elbeszélés v.
mese
powiat
(pow.)
[1. jednostka
podziału
terytorialnego w Polsce, wchodząca w
skład województwa; 2. pot. władze tej
jednostki; 3. (u Zygmunta Glogera) wyraz
w języku polskim starożytny, sięgający
czasów
słowiańsko-lechickich,
a
oznaczający okolicę, obwód, okręg,
którego mieszkańcy powiadamiali się na
wspólne wiece i do wspólnej obrony w
swoim „grodzie”. Od wyrazów też: wiec,
powiadomić – pochodzą wyrazy: powiat i
powietnik. Powiaty lechickie, złożone
zwykle z kilku opól czyli gmin, łączyły się
w ziemie (terrae, comitatus), a ziemie w
księstwa. Jeszcze cesarz niemiecki Henryk
II objeżdżał poddanych sobie Słowian po
powiatach i odbywał z nimi zwoływane
wiece. Pierwotne powiaty nie mogły mieć
ani ścisłych granic, ani przepisanej
rozległości. Długo termin ten polski
stosowany był chwiejnie i odmiennie,
nawet w jednym i tym samym
dokumencie, zwłaszcza na Litwie i Rusi.] –
(dawno) járás (közigazgatási)
powiatowy, -a, -e [związany z powiatem,
dotyczący powiatu] – járási, járáspowiatowa rada – járási tanács
Powiatowa Rada Narodowa (PRN) [Powiatowa
Rada
Narodowa
w
Tomaszowie
Lubelskim; Powiatowej Rady Narodowej
w Myśliborzu] – (dawno) Járási Nemzeti
Tanács
powiązać (powiążę) [1. połączyć końce wielu
sznurków, nitek itp. za pomocą węzła;
2. wiążąc lub obwiązując, poformować
wiele czegoś; 3. skrępować więzami wiele
osób lub zwierząt; 4. połączyć ze sobą
pewne elementy, części, motywy itp. w
jakąś całość; 5. połączyć ze sobą fakty,
zdarzenia itp. tak, że pojawienie się w
świadomości
jednych
powoduje
uświadomienie sobie innych; 6. stworzyć
jakąś więź między ludźmi] – összekötni,
összekapcsolni; összekötözni, megkötözni;
összefűzni; megkötni, odakötni (sorra
egymás után)
powiązać fakty ze sobą – tényeket egybevetni v.
összekapcsolni
powiązać kokardy – kokárdát kötni
5202
powiązać przestępców – összekötözni a bűnösöket
powiązać spły – csomót kötni
powiązać się z czymś – összefügg vmivel
powiązania – kapcsolat, kapcsolatok
powiązania kooperacyjne – kooperációs kapcsolat
powiązania kredytowe – hitelkapcsolat
powiązania międzygałęziowe – ágazatközi
kapcsolat
powiązania międzyzakładowe – vállalatközi
kapcsolat
powiązania organizacyjne – szervezeti kapcsolat
powiązania prokukcyjne – termelési kapcsolat
powiązania rynkowe – piaci kapcsolat
powiązania w interesach – üzleti összeköttetések
powiązanie [1. związek czegoś z czymś lub kogoś
z kimś; 2. wzajemna zależność przyczyn i
skutków] – kapcsolat; összefüggés
powiązanie przyczynowe – okozati összefüggés
powiązany, -a, -e – összekapcsolt; összekötött
powichrzyć – összekuszálni, összekócolni;
veszekedni, veszekedést v. jelenetet rendezni
powichrzyć włosy – hajat összekócolni
powicie [1. daw. to, w co spowijano niemowlę;
2. daw.
niemowlęctwo]
–
(dawno)
gyermekszülés; (dawno) pelenka, pólya;
(dawno) csecsemőkor (0-1 év)
powić [daw. urodzić dziecko] – szülni,
(gyermeket) világra hozni
powidelko – lekvárocska
powidła [owoce, zwykle śliwki, wysmażone na
gęstą masę z niewielką ilością cukru] –
lekvár, gyümölcsíz, íz, marmelád
powidła śliwkowe – szilvalekvár
powidłowy, -a, -e – lekváros
powieczerzać – (dawno) megvacsorázni
powiedzenie [krótka, zwięzła wypowiedź
zawierająca jakąś myśl ogólną, morał itp.]
– mondanivaló, beszéd, beszélés, mondás;
szólás, mondás, szólásmondás (znanej
osoby) szállóige [állandósult szókapcsolat;
rokonságban van a szállóigével, a
közmondással. Elhomályosult eredetű nyelvi
képet tartalmaz, általában nem alkot teljes
mondatot. A „szállóige” valamely irodalmi,
tudományos vagy népszerű mű (pl. film)
közismert, gyakran idézett rövid részlete,
amely valamilyen bölcsességet vagy fontos
gondolatot, vagy valamilyen gyakori
élethelyzettel való analógiát fejez ki.]
powiedzenie to utarło się – ez a mondás lassanként
elterjedt v. polgárjogot nyert v. bevette magát
(a köztudatba)
powiedzić (powie) – felmondani (szöveget),
megmondani
powiedzmy – mondjuk
-
Wersja 01 01 2014.
powiedzieć (dok.) (powiem, powiesz, powiedzą) +
Ac.=T. [1. przekazać za pomocą słów
jakieś myśli, informacje; 2. wypowiedzieć
jakiś tekst; 3. nazwać, określić kogoś
jakoś, zwrócić się do kogoś w jakiejś
formie; 4. o faktach, znakach, gestach:
zaświadczyć o czymś, wyrazić coś;
5. podać coś do wiadomości] – mondani,
megmondani, elmondani, szólni [powiedział,
abym: megmondta, ha én]
powiedz, co tam widziałeś? – mondd, mit láttál
ott?
powiedz to, komu należy – annak mondd, akire
tartozik; mondd el annak, akit illet
powiedzieć co bez przenośni – szó szerint érteni
vmit;
nyíltan
beszélni,
világosan
megmondani
powiedzieć co na kogo – mond vmit vkire v. vkiről
powiedzieć co z naciskiem – hangsúlyozni,
nyomatékosan kijelenteni (vmit)
powiedzieć co pod sekretem – titoktartás mellett
mondani vmit
powiedzieć do słuchu – leszidni vkit; megmosni
vkinek a fejét
powiedzieć komu do słuchu – (közb.) erős szavakat
mondani vkinek, keményen beszélni vkivel
powiedzieć komu paternoster – szemébe mondani
v. fejéhez vágni az igazságot v. igazat;
megmossa a fejét; szemrehányást tenni
vkinek
powiedzieć komu słowa prawdy – megmondja a
véleményét vkinek
powiedzieć lekcję – felmondja a leckét
powiedzieć na ucho – megsúgni
powiedzieć naciskiem – nyomatékosan mondani,
kihangsúlyozni vmit
powiedzieć sobie – megígéri magának
powiedzieć sobie w duchu – gondolja; mondja
magában
powiedzieć swoje zdanie – megmondja
véleményét
powiedzieć wiersz – verset mondani; szavalni
powiedzieć z naciskiem – hangsúlyozni
powiedzieć się za kim – dönteni vki mellett
powiedział kilka słów – néhány szót mondott
powiedział mi dobranoc i poszedł – jóéjszakát
kívánt és elment
powiedział mi, iż wyjeżdża jutro – azt mondotta
nekem, hogy holnap elutazik
powiedział mi to na odjezdnym – elinduláskor,
elutazáskor mondotta ezt nekem
powiedział mi to w sekrecie – ezt bizalmasan v.
mint titkot mondja nekem v. közölte velem
powiedział mu, aby szedł do domu – azt mondta
neki, hogy menjen haza
5203
powiedział mu jakąś złośliwość – vmi rosszmájút
mondott neki
powiedział niezamierzony dowcip – akarata
ellenére v. véletlenül tréfát mondott
powiedział to z odcieniem zniercierpliwienia –
egy kis türelmetlenség volt a hangjában,
amikor ezt mondta
powiedziały jaskółki że nie dobrę są spółki –
(közm.) (azt mondták a kis fecskék: nem jó a
közösködés) közös lónak túrós a háta
powiem ci, ale nie mów nikomu – elárulom neked,
de ne szólj senkinek
powiem ci coś – mondok neked valamit
powiem ci nawet i to – megmondtam neked még
azt is
powiem Ci, kim jesteś – megmondom neked, ki
vagy
powiem ci w najściślejszej dyskrecji – a
legteljesebb titoktartás mellett elmondom
neked
powiedzienie – szólás
powiedzonko [pot. krótkie dowcipne lub złośliwe
powiedzenie] – szállóige, szólásmondás
powieka [ruchoma fałda skórna zakończona
rzęsami, chroniąca oko przed urazami,
zbyt silnym światłem itp.] – szemhéj
powieka dolna – alsó szemhéj
powieka górna – felső szemhéj
powieki mi się kleją – (majd) leragad a szemem
powieki mu się kleją – leragadnak a szempillái;
(átv.) álmos
powieki mu ociężały i zasnął – szemhéjai
elnehezedtek és elaludt
powiekowy, -a, -e – szemhéjpowielacz [urządzenie do wykonywania odbitek
tekstów lub rysunków] – sokszorosító,
sokszorosító; sokszorosítógép
powielacz fotoelektronowy [zob. fotopowielacz:
urządzenie
przetwarzające
promieniowanie
świetlne
na
prąd
elektryczny i wzmacniające ten prąd przez
wielokrotne wykorzystanie wtórnej emisji
elektronów] – fotoelektromos sokszorosító;
foto-sokszorosító
powielanie, powielenie – sokszorosítás
powielany, -a, -e – sokszorosított
powielarnia [pomieszczenie, w którym znajdują
się urządzenia do powielania] –
sokszorosító, sokszorosítóüzem
powielić — powielać [1. wykonać odbitki
tekstów,
rysunków
itp.
w
wielu
egzemplarzach za pomocą odpowiednich
urządzeń; 2. powtórzyć pewne gotowe
-
Wersja 01 01 2014.
wzorce, modele itp.] – sokszorosítani;
levonni, lehúzni
powielić a. powielać coś – sokszorosítani vmit
powielkanocny, -a, -e – húsvét utáni [dzień
powielkanocny: húsvét utáni nap]
powielkanocny zbuk – húsvét utáni záptojás
powiernictwo [1. ustanowiony na mocy umowy
międzynarodowej nadzór sprawowany
przez jedno państwo lub zespół państw
nad pewnym terytorium; 2. powierzenie
majątku lub prowadzenia spraw jakiejś
osobie lub instytucji] – megbízatás
powierniczy, -a, -e – megbízott
powiernik [1. człowiek zaufany, któremu ktoś się
zwierza ze swoich spraw osobistych i
tajemnic; 2. osoba upoważniona przez
kogoś do reprezentowania go w sprawach
urzędowych, prawnych itp.], powiernica –
megbízott, bizalmas, bizalmi ffi/nő
powierzchnia (pow.) [1. zewnętrzna, wierzchnia
strona czegoś; 2. obszar, przestrzeń o
ograniczonych
rozmiarach;
3. górna
warstwa
czegoś;
4. w
geometrii
elementarnej: pewne zbiory punktów lub
prostych o określonych właściwościach;
5. zewnętrzne, łatwo dostrzegalne, ale
często mylące cechy zjawisk, spraw,
wydarzeń] – térfogat (tf.); felület, felszín;
alapterület, terület, (miara) felszín
powierzchnia boczna walca – palást
powierzchnia ciśnienia – nyomásfelület
powierzchnia czołowa – homlokfelület, homloklap
powierzchnia
czynna
przetwornika
piezoelektrycznego – kristálymembrán
powierzchnia diakaustyczna [zob. diakaustyka] –
diakusztikai felület v. terület
powierzchnia ekwipotencjalna [powierzchnia w
polu sił, której każdy punkt ma ten sam
potencjał] – ekvipotenciális felület
powierzchnia falista – hullámos felület
powierzchnia gruntu – földterület
powierzchnia handlowa – kereskedelmi terület
powierzchnia kaustyczna [zob. kaustyka w zn.
1.] – kausztikus felület; kausztika [(az
optikában) Nagy apertúrájú konkáv tükrön
visszaverődött párhuzamos fénysugarak által
alkotott görbe vagy felület. A kausztika
csúcsa a tükör fókuszában van. Ilyen görbét
néha a csészében lévő folyadék felszínén is
megfigyelhetünk annak következtében, hogy
a fénysugarak a csésze ívelt faláról
visszaverődnek. Hasonló görbét alkotnak a
domborúlencsék felületéről visszaverődő
fénysugarak is]
powierzchnia kopalny – (bány) külszín
powierzchnia kuli – gömbfelület
powierzchnia łamiąca – megtörő v. törő felület
5204
powierzchnia magazynowa – raktárterület
powierzchnia manewrowa – manőverezési terület
powierzchnia mieszkaniowa – lakásterület
powierzchnia naszego mieszkania liczy 68 m2
(metrów kwadratnych) – lakásunk 68 m2
(négyzetméter)
powierzchnia nośna – (rep) hordfelület
powierzchnia o równoważnej
chłonności
(akustycznej) – ekvivalens elnyelési felület
powierzchnia ogrzewawcza – fűtőfelület
powierzchnia pochłaniająca – elnyelő felület
powierzchnia poślizgu – csúszó- v. csúszási felület
powierzchnia prominująca – sugárzási felület
powierzchnia rozpraszająca – diffúz (szóró)
felület
powierzchnia
słyszalności
–
hallásfelület,
hallástartomány [normális hallás esetén vagy
a vizsgált személy esetében a frekvencia
függvényében ábrázolt hallásküszöb és
fájdalomküszöb görbéi közötti terület];
küszöbértékgörbe (fülé)
powierzchnia słyszalności normalna – normális
hallástartomány
powierzchnia sprzedażowa – értékesítési terület
powierzchnia stadionu wynosi dwadzieścia
tysięcy metrów kwadratowych – a stadion
területe húszezer négyzetméter
powierzchnia stożkowa [1.
powierzchnia
powstała przez połączenie prostymi (tzw.
tworzące) zadanego punktu w przestrzeni
(tzw. wierzchołek) z każdym punktem na
pewnej
zadanej
krzywej,
zwanej
kierującą. 2. powierzchnia, jaką zakreśla
poruszająca się prosta, której jeden punkt
jest nieruchomy] – kúpfelület
powierzchnia tarcia – súrlódási, súrlódó felület
powierzchnia użytkowa – hasznos terület v. felület
powierzchnia wystawowa – kiállítási terület
powierzchnia zasiewów – vetésterület
powierzchnia zewnętrzna czaszki – (bonc.) a
koponya külső felülete
powierzchnia ziemi [Powierzchnia Ziemi jest
pokryta w większosci wodami mórz i
oceanów oraz otoczona atmosfera. Jedyna
znana dotychczas planeta, na której
występuje życie biologiczne. Okres obrotu
naszej planety wokół osi nachylenia pod
kštem 66o33' do płaszczyzny orbity jest
nieco krótszy od doby i wynosi 23 godziny
56 minut. Obrót orbitalny Ziemi wynosi
jeden
rok
równy
365,256
doby.
Naturalnym satelita Ziemi jest Księżyc.
Powierzchnia Księżyca pokryta jest
mnóstwem mniejszych lub większych
kraterów. Do największych należa: Bailly,
Schickard, Clavius, Gauss, Ptolomeusz.
-
Wersja 01 01 2014.
Kratery
te
sa
pochodzenia
meteorytowego.] – földfelszín; a Föld
felszíne
powierzchniowy, -a, -e – felület-; felületi, felszínes
powierzchownie – felületesen, felszínenesen
powierzchowność – kinézet, külső, felszín;
felületesség, felszínesség
powierzchowność sąd – az ítélet felületessége
powierzchowny, -a, -e [1. niewnikający w istotę
rzeczy, poprzestający na pobieżnej
obserwacji; też: będący przejawem lub
wynikiem
takiej
postawy;
2. mało
dokładny; 3. o uszkodzeniu: znajdujący
się na powierzchni czegoś] – felszíni,
felületi, külső; felszínes, felületes; tettetett;
elnagyolt
powierzchowna praca – felületes munka
powierzchowne obrażenie – felszíni sérülés
powierzenie siebie Bogu – zob. oddanie siebie
Bogu – Isten önátadása [Isten önátadása
valósult meg a Fiú Jézus Krisztus és a
Szentlélek által]
powierzgać – ficánkolni, rugdalózni
powierzgać nóżkami – lábaival rugdalózik
powierzgiwać – néha-néha rugdosni, ficánkolni
powierzony, -a, -e – megbízott
powierzyć — powierzać (komu co) [1. zlecić
komuś sprawowanie jakiejś funkcji lub
wykonanie jakiegoś zadania; 2. oddać
komuś dowództwo nad czymś; 3. wyznać
coś komuś poufnie; 4. polecić kogoś lub
coś czyjejś opiece; 5. dać coś komuś do
dyspozycji lub na przechowanie] –
megbízni (vkit vmivel); rábízni (vkire vmit)
powierzyć a. powierzać komuś zadanie –
megbízni vkit feladattal; feladatot adni vkinek
powierzyć się — powierzać się [zdać się na coś,
poddać się czemuś lub komuś z ufnością] –
rábízza magát vmire v. vkire; ráadja magát
vmire
powierzyć komu kierownictwo – vkire bízni a
vezetést, vkit a vezetéssel megbízni
powiesić (powieszę) [1. wieszając, umieścić coś
gdzieś; 2. uśmiercić kogoś, wieszając na
5205
stryczku]
–
felakasztani,
felkötni;
felakasztani
(kivégezni);
beakasztani
(szekrénybe)
powiesić co na czym – felakasztani vmit vmire
powiesić coś – beakasztani, felakasztani vmit
powiesić co na czym – felakasztani vmit vmire
powiesić kogoś na szubienicy – felakasztani;
akasztófára v. bitóra húzni vkit
powiesić obraz – képet felakasztani
powiesić płaszcz – felakasztja a kabátját
powiesić się [odebrać sobie życie, wieszając się] –
felakasztja v. felköti magát
powieszenie (łac. suspensio) [jedna z najstarszych
metod wykonywania kary śmierci; A jeśli
ktoś popełni grzech, pociągający za sobą
wyrok śmierci, i poniesie śmierć, i ty
powiesisz go na drzewie, (5 Moj. 21:22)] –
felakasztás, felkötés; felfüggesztés; akasztás,
felakasztás (kivégzés); (bibl.) akasztás [Az
ÓSZ-ben ritkán alkalmazott kivégzési mód.
Ha valakit felakasztottak - kivéve 2Sám
17,23 és Mt 27,5-öt, ahol öngyilkosságokról
van szó - az csak azután történt, miután az
illetőt már más módon kivégezték; a
felakasztás a holttest meggyalázására
szolgált (1Móz 40,19.22; 5Móz 21,22).]
powieszony, powieszona [osoba uśmiercona
przez powieszenie] – felakasztott ember
powieścidło [pot. powieść niemająca wartości
artystycznej lub bardzo długa] – rossz
regény, ponyvaregény
powieściopisarski, -a, -ie – regényírói
powieściopisarstwo [1. pisanie powieści; 2. ogół
powieści danego autora, danej epoki,
danego kierunku literackiego itp.] –
regényírás
powieściopisarz,
powieściopisarka
–
író,
regényíró; írónő, regényírónő
powieściowy, -a, -e – regény-, regényes
powieść1 [1. powieść (romans) - gatunek
literatury pięknej, utwór narracyjny,
opisujący zwykle rozbudowany ciąg
zdarzeń; 2. długi, wielowątkowy utwór
literacki pisany prozą] – regény
powieść autobiograficzna – énregény, önéletrajzi
regény
powieść biograficzna – életrajzi regény
powieść brukowa [powieść osnuta na wątkach
sensacyjnych i erotycznych, adresowana
do
niewybrednego
odbiorcy]
–
ponyvaregény
powieść detektywna, powieść detektywistyczna –
detektívregény
powieść drukowana na łamach „Trybuny Ludu”
– a „Trybuna Ludu” hasábjain megjelent
regény
-
Wersja 01 01 2014.
powieść faktu – tényregény
powieść fantastyczna – utópisztikus regény
powieść egzotyczna – egzotikus tárgyú v.
színhelyű regényregény
powieść fantastyczna [powieść, której fabuła
osnuta jest na wydarzeniach nierealnych,
nadprzyrodzonych lub dziejących się w
odległej przyszłości] – fantasztikus regény
powieść fantastyczno-naukowa [(science fiction)
to powieść, w której podstawą wątku jest
wpływ rozwoju nauki i techniki na
społeczeństwo lub daną osobę. Akcja
powieści rozgrywa się w przyszłości,
bohaterami są często naukowcy, roboty
lub genetycznie modyfikowane stwory
(mutanty).] – (science fiction) tudományosfantasztikus regény
powieść groszowa – filléres regény
powieść grozy, powieść gotycka [powieść o
sensacyjnej akcji dziejącej się zazwyczaj w
średniowiecznym zamku w atmosferze
tajemniczości] – rémregény
powieść historyczna – történelmi regény
powieść kryminalna – bűnügyi regény,
detektívregény, krimi
powieść łotrzykowska [(hiszp. novela picaresca) –
rodzaj powieści] – kópéregény; pikareszk
regény
powieść łotrzykowska, szelmowska, pikarejska
[romans awanturniczy przedstawiający
losy przedsiębiorczego i przebiegłego
włóczęgi na tle satyrycznego obrazu epoki]
– lovagregény, kalandregény
powieść obyczajowa – társadalmi regény
powieść pod tytułem…. – … című regény
powieść podróżnicza – útirajz; útleírás
powieść poetycka [utwór wierszowany epickoliryczny, będący odmianą poematu
epickiego] – eposz; elbeszélő költemény,
verses regény
powieść psychologiczna – lélektani regény;
analitikus regény
powieść radiowa [powieść w odcinkach czytana z
podziałem na role przez aktorów na
antenie radiowej] – rádiójáték
powieść rodzajowa – társadalmi regény
powieść
rzeka
[powieść
wielotomowa
przedstawiająca dzieje kilku pokoleń
jakiejś rodziny] – családregény; nagyregény
powieść sensacyjna [powieść, zwykle o tematyce
kryminalnej, przedstawiająca wydarzenia
wywołujące silne napięcie emocjonalne] –
szenzációs regény; krimi, kalandregény
powieść sensacyjno-kryminalna – rémregény,
csimbummregény, pifpufregény
powieść społeczna – társadalmi regény
5206
powieść tendencyjna – irányregény [irányzatos
költemény stb., oly regény, illetőleg
költemény, melynek a költői célon kivül
valamely aktuális rendeltetése is van,
nevezetesen politikai vagy társadalmi vagy
vallási érdeket is szolgál. I.-ek p. Eötvös
József bárótól a Falu jegyzője és
Magyarország
1514-ben,
melyek
a
jobbágyság
felszabadításának
eszméjét
hirdetik a regény formájában.
Az
irányzatosság művészi jogosultsága csak
akkor kérdéses, hogy ha egészen háttérbe
szorítja a költői érdeket]
powieść utopijna – utópisztikus regény
powieść w odcinkach – folytatásos regény
powieść w trzech tomach – regény három kötetben
powieść z kluczem [powieść, w której
przedstawione są rzeczywiste zdarzenia i
znane osoby, ale pod zmienionymi
nazwiskami, dającymi się rozszyfrować] –
kulcsregény (ismert személy v. esemény
regényes
átírása:
Bárczay
Miklós
huszárszázados
(1825-1900)
Baradlay
Richárd néven szerepel)
powieść z tezą [powieść podporządkowana
przyjętym przez autora założeniom
ideologicznym bądź politycznym o
charakterze doraźnym, demonstrująca ich
słuszność oraz popularyzująca je] –
tézisregény (a regény egyik válfaja. A mű
középpontjába a tézis (tétel) áll, melynek
igazságát, vagy helytelenségét kívánja
igazolni a főhős. A tétel igazolása nem
filozófiai eszmefuttatás útján, hanem
változatos
cselekménysorozatok
ábrázolásával történik.)
powieść2 (powiodę, powiedzie) [1. przesunąć
czymś
po
jakiejś
powierzchni;
2. poprowadzić kogoś gdzieś]
–
odavezetni,
odavonni;
körülvezetni,
körüljártatni, végigjártatni
powieść wzrokiem – körülnézni
powieść (powiedzie) się [zob. powodzić się]
[zostać pomyślnie załatwionym, przynieść
pozytywny rezultat] – sikerülni
powietrze [mieszanina gazów, głównie tlenu i
azotu, otaczająca kulę ziemską, niezbędna
do oddychania] – levegő, lég
powietrze balsamiczne – balzsamos v. illatos
levegő
powietrze brzmiało – örömrivalgás töltötte be a
levegőt
powietrze ciekłe [powietrze skroplone na skutek
znacznego obniżenia temperatury za
pomocą specjalnego urządzenia] –
cseppfolyós levegő; (dawno) járvány, ragály;
idő, időjárás
powietrze dżdżyste – esős idő
-
Wersja 01 01 2014.
powietrze górskie – hegyi v. magaslati levegő
powietrze helowe [sztuczne powietrze, w którego
skład wchodzi hel zamiast azotu] –
mesterséges levegő, melyben nitrogén
helyett hélium található
Powietrze Morowe, Zaraza [Bóg zesłał je na
Izraela jako karę za policzenie narodu
przez Dawida, co Bóg poprzednio
zabronił. Zmarło wtedy 70000 mężczyzn.
— W niniejszej pracy pod pojęciem „zaraza”
rozumiemy dżumę (Pestis), biegunki
(Diarrhea)
i
tyfus
(Typhus).
Dziewiętnastowieczny badacz zjawiska
„morowego powietrza”na ziemiach polskich
dr Franciszek Giedroyć podaje szereg innych
nazw zarazy: „Mór, Powietrze, Powietrze
Morowe, Zaraza, Łożnica, Pomarlica,
Przymorek, Choroba łożna, Lues, Epidemia,
Febris malgina et pestilentalis, Pestis, Aër
pestiferus, Aura pestifera, Pestis bubonum,
Mortalitas, Morbus inguiunarius” [Giedroyć
F., Mór w Polsce w wiekach ubiegłych.
Zarys historyczny, Warszawa 1899, s. 2.]] –
fertőzés, járvány, ragály, dögvész, pestis
[„Ha az éhinséget választom, azt fogják
mondani: persze, Dávid magtárai tele
vannak, ő nem fog éhezni hanem mi. Ezzel
szemben a járvány mindenkit egyformán
érint: szegényt és gazdagot, erőseket és
gyengéket…” (Jálkut Simoni, Nách, 465 és
Midrás Thillim, 17, 4) Ezen populista de
"demokratikus" meggondolás alapján esett a
járvány (pestis, más forditásban dögvész)
áldozatául 70 ezer zsidó.]
powietrze nasyciło się wilgotną mgłą – a levegő
eltelt nyirkos v. nedves köddel
powietrze nacyscone parą – páradús levegő
powietrze ociepliło się – a levegő felmelegedett,
megenyhült
powietrze sprężone – sűrített levegő
powietrze zakażone – megfertőzött levegő
Powietrzem Ruszony * Paralitycy – bénák
powietrznie – légiesen, a légben
powietrznodesantowy, -a, -e – (wojsk) légideszant
powietrzny, -a, -e – levegő-, lég-, légi, légies,
légnemű
powietrzomierz – légsűrűségmérő
powiew [1. lekki, łagodny ruch powietrza;
2. objaw lub wrażenie bliskości jakichś
wydarzeń, jakiegoś stanu, uczucia] –
lengés, fúvás, fuvallat
powiewać [powiać] – lengeni, lengedezni, fújni
(könnyedén), fújdogálni; lebegni, libegni,
lobogni; lebegtetni, lengetni, lobogtatni;
(rövid ideig) lengetni, lóbálni
powiewać chusteczką – zsebkendőt lobogtatni v.
lengetni
5207
powiewać czym – lengetni, lebegtetni, fújni vmit
powiewnie – libegve, lengve
powiewność – szellőzhetőség
powiewny, -a, -e [lekki, delikatny, unoszący się w
powietrzu za lada powiewem] – libegő,
lengő; lenge, könnyű
powieziony, -a, -e – odaszállító, odavivő
powieźć (powiozę, poeiezie) [1. wioząc kogoś lub
coś, udać się dokądś;2. pojechać do kogoś,
by przekazać mu wiadomość] – odavinni,
rávinni, odaszállítani
powiędły [1. taki, który zwiądł; 2. taki, który
zwiotczał, stracił świeżość] – elhervadt,
elbágyadt
powiędnąć [1. o większej liczbie roślin:
zwiędnąć; 2. potracić świeżość, rześki
wygląd] – elhervadni, elbágyadni
powiększający, -a, -e – nagyító, nagyobbító,
növelő
powiększalnik [aparat do wykonywania odbitek
fotograficznych dowolnego formatu] –
(foto) nagyító (készülék)
powiększanie,
powiększenie
–
nagyítás,
nagyobbítás; megnagyítás (fotó), növelés,
megnövelés, fokozás
powiększenie produkcji – a termelés fokozása v.
növelése
powiększenie ze starej fotografii – nagyítás régi
fényképről
powiększony, -a, -e – nagyított; megnövelt
powiększyć (dok.) — powiększać (niedok.)
[uczynić coś większym pod względem
rozmiarów, ilości lub intensywności] –
nagyítani,
nagyobbítani,
megnagyítani;
felnagyítani; fokozni, felfokozni; növelni,
megnövelni, gyarapítani
powiększyć a. powiększać coś 1000-krotnie –
1000-szeresére nagyítani vmit
powiększać swoją fortunę – gyarapítani v. növelni
a vagyont
powiększyć co w czwórnasób – négyszemélyre v.
négyszemélyesre növelni v. emelni v.
nagyítani vmit
powiększyć grono Aniołków – (szó szerint: növeli
az angyalok számát) meghal
powiększyć możliwości – megnövelni a
lehetőségeket
powiększyć obrót – gyarapítani, növelni, emelni a
forgalmat
powiększyć wyniki produkcji – a termelési
eredményeket fokozni
powiększyć zdjęcie – nagyítani v. felnagyítani a
fényképet
powiększyć się — powiększać się [stać się
większym pod względem rozmiarów, ilości
lub intensywności] – megnőni, növekedni,
-
Wersja 01 01 2014.
felnőni,
megerősödni;
gyarapodni
(gyarapodik, gyarapszik)
powijać [rodzić dziecko] – gyereket szülni;
pólyázni
powijać, powinąć – feltűrni
powijać się – bepólyázódni, bepólyázzák
powijak [wąski pas płótna używany dawniej do
owijania niemowląt] – pólya
powikłać [uczynić trudnym, skomplikowanym] –
bonyolítani; összezavarni, összekuszálni
powikłać się [stać się trudniejszym, bardziej
skomplikowanym]
–
bonyolódni;
összezavarodni, öszekuszálódni
powikłania ciążowe – terhességi zavarok
powikłanie [1. skomplikowany splot spraw,
wydarzeń, losów ludzkich; 2. schorzenie
będące następstwem jakiejś innej choroby,
operacji, niewłaściwego leczenia itp.] –
bonyolódás, bonyodalom, bonyolultság;
szövevény; összegabalyítás, összekuszálás;
komplikáció; szövődmény
powikłanie pooperacyjne – műtéti szövődmény
powikłany, -a, -e [pogmatwany, niejasny] –
szövevényes
powikłane sprawy – bonyolult ügyek
powinąć [w wyrażeniu: powinęła się komuś noga
- coś komuś nie wyszło] – (dawno)
becsavarni, beburkolni; feltűrni
powinien, powinna, powinno [1. jest pożądane,
konieczne, żeby ktoś coś zrobił, np.
Powinien spłacić dług. 2. coś jest
spodziewane, przewidywane, np. Powinien
zaraz wrócić. 3. jest wskazane, żeby jakaś
osoba, rzecz lub jakieś wydarzenie
spełniały określone warunki, np. Zupa
powinna być gorąca. 4. jest pożądane, żeby
ktoś coś zrobił lub żeby coś spełniało
określone warunki; 5. jest spodziewane, że
coś się wydarzy] – kell, köteles; kell
(erkölcsileg, belső indítékból); tartozik
powinien pan dojść do placu – még a térig kell
önnek mennie
powinien pan (pani) przez pięć dni przestrzegać
diety – öt napig diétáznia kell
powinien pan (powinna pani) zaprotestować! –
tiltakoznia kell!
powinien się ukazać w przyszłym miesiącu – a
jövő hónapban kell megjelennie (könyv)
powinien zrobić – meg kell csinálnia
powinieniem tam pójść – (hímn.) el kell oda
mennem
powinieneś mu oddać, i to zaraz – vissza kell
adnod, mégpedig azonnal
powinieneś to zrobić! – ezt meg kellene tenned!
powinięcie – bepólyázás, beburkolás
powinnam tam pójść – (nőn.) el kell oda mennem
5208
powinno się – kell (általában)
powinno się miłować innych ludzi – szeretni kell
másokat v. más embereket
powinność [1. obowiązek wynikający z pełnionej
funkcji lub z nakazu moralnego; 2. to, do
czego był obowiązany poddany wobec
króla, możnowładcy lub właściciela
ziemskiego] – kötelesség, kötelezettség
powinność celna – vámkötelezettség
powinność urzędowa – hivatali kötelesség
powinny, -a, -e – köteles, tartozik
powinny być koło łóżka – az ágy körül kell lenni
powinowacić – rokonná tenni
powinowacić się – rokonná válni; rokonságba
kerülni
powinowacić
się
z
Rurykowiczami
–
Rurykowiczokkal rokonságba kerülni
powinowactwo [1. stosunek rodzinny zachodzący
między jednym z małżonków a krewnymi
drugiego
małżonka;
2. podobieństwo
czegoś; 3. zdolność pierwiastków do
wchodzenia ze sobą w reakcje] – rokonság,
sógorság; (vegyt.) affinitás, vegyrokonság
powinowactwo [zdolność do zabarwiania;
wyraża zdolność włókien tekstylnych do
chłonięcia barwników.] – (text) affinitás
[Színezhetőség;
kifejezi
a
textilszál
képességét
egy
bizonyos
színezék
felvételére.]
powinowaty1, -a, -e [będący w stosunku
powinowactwa] – rokon-, rokoni
powinowaty2, powinowata [osoba będąca w
stosunku
rodzinnym
z
krewnymi
współmałżonka, ale niepowiązana z nimi
więzami krwi] – rokon (ffi/nő)
powinszować [złożyć komuś życzenia lub
gratulacje] – (czego) szerencsét kívánni,
gratulálni (vmihez)
powinszować komu czego – szerencsét kívánni
vkinek vmihez v. vmilyen alkalomból
powinszowanie [życzenia lub gratulacje z jakiejś
okazji; też: list, kartka, telegram z
życzeniami
lub
gratulacjami]
–
szerencsekívánat, jókívánság, gratuláció
powiodło mi się – sikerült nekem
powiodło mi się ją otworzyć – sikerült nekem
felnyitni v. kitárni őt
powionąć [zob. powiać] – fújni kezd, fújdogálni,
fuvallani; (poruszać się) lengeni, lengedezni
powiosłować [1. popłynąć gdzieś, wiosłując;
2. wiosłować przez jakiś czas] – elvitorlázni
powisieć (powiszę) [wisieć przez pewien czas] –
ellógni, lelógni, lógva maradni (egy ideig)
-
Wersja 01 01 2014.
powiślak [mieszkaniec Powiśla, dzielnicy
Warszawy] – Powiśle (Varsó) lakója
powiślanin – Visztula mellett lakó
powiślański, -a, -ie [przymiotnik od: Powiśle,
dzielnica Warszawy] – Powiśle-ből való
powiśle [nisko położony teren wiejski lub
miejski, który stanowi pobrzeże Wisły] –
Visztula partja
Powiśle [osiedle Warszawy, będące częścią
dzielnicy Śródmieście, i zarazem rejon
Miejskiego Systemu Informacji. Od
południa graniczy z Ujazdowem, od
północy ze Starym Miastem, od zachodu
ze
Śródmieściem
Północnym
i
Południowym a wschodnią granicę
wyznacza Wisła.] – a Visztula partján fekvő
városrész (Varsó)
powitać [1. pozdrowić kogoś przy spotkaniu
słowem lub gestem; 2. zareagować na
jakieś wydarzenie, jakąś wiadomość w
określony sposób; 3. o zjawiskach,
reakcjach ludzkich itp.: uzewnętrznić się
w momencie czyjegoś przybycia] –
üdvözölni, köszönteni (vkit megérkezéskor),
fogadni
powitać kogo – köszönni vkinek, üdvözölni vkit
5209
powitać kogoś – üdvözölni vkit
powitał mnie z wylaniem – őszintén fogadott
engem
powitać się [powitać jeden drugiego] – köszöntik
egymást
powitalnie – üdvözlően
powitalny, -a, -e – üdvözlő, üdvözlési
powitanie [słowa, gesty wymieniane podczas
spotkania; też: ceremonia związana z
witaniem gości] – üdvözlés, köszöntés,
fogadás; fogadtatás
(u Zygmunta Glogera) Powitania i pozdrowienia.
W przywileju Zygmunta I z r. 1523 herb Pogonia
nazwany jest Boże-zdarz i Zdarzbóg. Są to
wyrazy używane w Polsce od czasów zapewne
bardzo dawnych przy spotykaniu się ludzi.
Mówiono także: „Pomagaj-Bóg” lub „PomagaBóg”. Jan Kochanowski we fraszce „Do Pawła”
pisze: „Chciałem ci pomagabóg kilkakroć
powiedzieć”. W rękopisie księdza Karola Żery,
franciszkanina drohickiego, spisującego w XVIII
w. dykteryjki i prawdziwe wypadki ku
rozweseleniu braci zakonnej, znajduje się notatka
(karta 26, nr. fragmentu 147), że pierwej nim
zaczęto mówić do siebie przy spotkaniu: „Niech
będzie pochwalony Jezus Chrystus”, pozdrawiali
się Polacy życzeniem: „Pomagaj-Bóg”. W
zakrystyi zaś kościoła w Ostrożanach, w ziemi
Drohickiej na Podlasiu, wisiało na tablicy
zalecenie do ludu, aby przy spotkaniu z Żydem
mówił: „Niech będzie Pan Bóg pochwalony”.
Jakoż przypominamy sobie i Żydów wiejskich,
pozdrawiających
chrześcijan
tem
samem
wyrażeniem. U pisarzów naszych z XVI i XVII
w. znajdujemy, że gospodarz witał gościa w
progach swego domu słowami: „Moja służba” –
„Służba, sąsiedzie miły” – „Służba moja
powolna”, żegnał zaś odjeżdżających, mówiąc:
„Bóg żegnaj”. Lud wiejski, spotykając się przy
pracy, mówi dotąd: „Pomagaj Bóg” – „Boże
dopomóż” – „Panie Boże dopomóż”, na co
odpowiada pozdrowiony: „Panie Boże zapłać”
lub „Bóg zapłać”.
powkielać [1. wkleić dużo czegoś; 2. wklejać coś
do czegoś przez jakiś czas] – sorra, egymás
után mellé beragasztani v.beragasztgatni
powkielać obrazki do zeszytu – sorra beragasztani
a képeket a füzetbe
powkładać [1. poumieszczać gdzieś wiele czegoś;
2. włożyć na siebie wiele ubrań; 3. wpłacić
pieniądze, oszczędności do banku, na
książeczkę itp.] – sok helyre tenni sok
mindent
powkręcać [1. wkręcić wiele czegoś; 2. pot.
sprytnie, w sposób niezbyt uczciwy
pozałatwiać wielu osobom stanowiska,
dobrą pracę lub wprowadzić do jakiegoś
środowiska] – sorra becsavarni v.
becsavargatni
powkręcać się [1. o wielu rzeczach: zostać
wkręconym w coś; 2. pot. o wielu osobach:
-
Wersja 01 01 2014.
sprytnie, w sposób niezbyt uczciwy dostać
się gdzieś, pozajmować jakieś stanowiska,
urzędy itp.] – sorra becsavarodni
powlec1 (powlekę v. powlokę; powlecze) —
powlekać [1. pokryć coś cienką warstwą,
pomalować, wyłożyć czymś; 2. nałożyć na
pościel poszwy lub poszewki] – huzatot
húzni (vmire), bevonni, behúzni, beborítani,
befedni
powlec farbą – befesteni, beszínezni, végigmázolni
powlec poduszkę – párnára huzatot húzni v.
áthúzni
powlec2 [1. wlokąc, pociągnąć kogoś leżącego lub
coś ciężkiego, przewróconego; 2. pot.
pociągnąć, poprowadzić, zwykle siłą,
człowieka lub zwierzę] – elvonszolni,
elhúzni, elcipelni
powlec pościel – ágyat húzni
powlec się1 — powlekać się, powłóczyć się [okryć
się warstwą czegoś] – lassan múlni,
húzódni, elhúzódni; betakarózni
powlec się2 [pot. ciężko, z trudem pójść gdzieś] –
elvonszolja
magát,
elvonszolódni,
elvánszorogni
powleczenie1 – vonszolás, húzás
powleczenie2 [bielizna pościelowa] – ágyhuzat,
ágyneműhuzat
powlekanie przez odlewanie [sposób nanoszenia
powłok pigmentowo-klejowych z suszeniem
na
wypolerowanym
cylindrze
dla
uzyskania fotograficznego, lustrzanego
połysku powierzchni. Wyroby powlekane
przez odlewanie zwane są potocznie w
Polsce chromoluxami. Jest to niesłuszne,
gdyż „Chromolux” jest nazwą handlową
firmy Zanders. Wyroby powlekane przez
odlewanie produkowane są również przez
inne
firmy
z
innymi
nazwami
handlowymi.] – papírbevonat öntéssel
[CHROMOLUX: Fogalom az öntve mázolt
papírok és kartonok világában (extra fényes
és sima felület). A karton gyártásához csak
természetes eredetű anyagokat használnak
fel,
így
élelmiszerekkel
közvetlenül
érintkezhetnek.]
powlekany, -a, -e – betakart, befedett, behúzott
powlekarka [maszyna do pokrywania tkaniny,
papieru itp. cienką warstwą czegoś] –
mázológép
powlekarka raklowa – késes mázológép
powłazić (powłażę, powłazi) [pot. o wielu osobach
lub zwierzętach: wejść gdzieś lub wspiąć
się na coś wysokiego] – bemászni, bekúszni
(sokfelé); magasra felállni
powłoczka – huzat; (közb.) ciha [csíkos vászonból
készült alsó párnahaj, melybe a tollat
helyezik el]
5210
powłoczka na kołdrę – paplanhuzat
powłoka
[1. warstwa
jakiejś
substancji
powlekająca
powierzchnię
czegoś;
2. cienka,
zewnętrzna
powierzchnia
czegoś;
3. warstwa
tkanek
między
powierzchnią
ciała
a
narządami
wewnętrznymi; 4. zob. poszwa; 5. łow.
przynęta dla zwierząt w postaci kawałka
padliny wleczonej na sznurze przez
jadącego
myśliwego;
5.
warstwa
niewłóknista naniesiona na powierzchnię
wyrobu papierowego.] – burok, bevonat,
burkolat, huzat
powłoka atramentowa [powłoka umożliwiająca
wchłanianie atramentu w głąb bez
rozlewania na boki, umożliwiająca
uzyskanie doskonałej jakości wydruków w
drukarkach
atramentowych.]
–
tintabevonat
powłoka balonowa, balonu [tkanina gumowana
lub folia z tworzywa sztucznego, która po
wypełnieniu gazem tworzy balon] –
ballonburkolat v. huzat
powłoka ciepłoczuła [powłoka z substancjami
zmieniającymi trwale barwę, przeważnie
na czarną, pod wpływem podwyższonej
temperatury.
Zwana
popularnie
termoczułą.]
–
hőérzékeny
bevonat
(papíron)
powłoka elektrolityczna, galwaniczna [ochronna
lub dekoracyjna powłoka metalowa
nakładana na dany przedmiot metodą
elektrolityczną]
–
elektrolitikus-,
galvánbevonat
powłoka elektronowa [(poziom energetyczny) –
zbiór stanów kwantowych o tej samej
wartości głównej liczby kwantowej] –
elektronhéj [Az atomfizikában az elektronhéj
– vagy fő energiaszint – az azonos n
főkvantumszámhoz tartozó elektronpályák
összessége.]
powłoka komórki – sejtburok
powłoka lodowa – jégtakaró, jégbevonat, jégpáncél
powłoka ochronna – védőburok
powłoka perłowa [powłoka z pigmentami
mającymi perłowy połysk. Powłoki perłowe
mogą mieć różną barwę] – gyöngyház
bevonat (papíron)
powłoka
pigmentowo-klejowa
[powłoka
składająca się z dużej ilości wypełniaczy
proszkowych (pigmentu) zespolonego
środkiem wiążącym (klejem). Dawniej
nazywana kredą. Obecnie nazwa ta jest
stosowana jeszcze w języku potocznym
niektórych poligrafów do określenia
wyrobów papierowych] – pigment-enyves
bevonat
powłoka szlachetna – nemes bevonat, platina
-
Wersja 01 01 2014.
powłoka termoczuła [patrz powłoka ciepłoczuła]
– hőérzékeny bevonat
powłoka ziemska [jest to przestrzeń na
powierzchni Ziemi na pograniczu warstw.
Dzielimy ją na 4 części zwane geosferami;
są to podrzędne koncentryczne powłoki
różniące się składem i stanem skupienia.]
– föld rétegei; (dawno) porhüvely
 litosfera (powłoka skalna) – litoszféra
 atmosfera [powłoka gazowa (powietrzna)] –
atmoszféra
 hydrosfera (powłoka wodna) – hidroszféra
 biosfera (powłoka życia organicznego) –
bioszféra
 pedosfera (powłoka glebowa) – pedoszféra
powłoki ciała – testburok; tsz. testburkok
powłóczyć [I 1. ciągnąć coś za sobą; 2. wyrównać
pole uprawne włóką; II powlec2 w zn. 2.] –
húzni, vonszolni; húzni, áthúzni; elvonszolni,
elhúzni
powłóczyć nogami, powłóczyć nogą – húzza a
lábát
powłóczyć pościel – ágyat húzni v. áthúzni;
ágyneműt váltani
powłóczyć się [I pot. spędzić pewien czas na
włóczeniu się; II powlec się 2] – 1. (powlec
się1) lassan múlni, húzódni, elhúzódni; 2.
(powlec się2) vonszolja magát, mászni,
kúszni; (átv.) csavarogni, kóborolni,
tekeregni
powłóczyste spojrzenie – fátyolos tekintet
powłóczysty, -a, -e [1. długi, ciągnący się po
ziemi; 2. o ruchach: powolny, miękki,
posuwisty; 3. o spojrzeniu: przeciągły,
znaczący] – földön húzódó, uszályos
pownosić [wnieść wiele osób lub rzeczy] – sorra
bevinni, behordani vmit vhová
powodować [1. być sprawcą, powodem czegoś;
2. kierować kimś, wpływać na kogoś] –
okozni, előidézni, maga után vonzani,
eredményezni; (kim) vezetni, irányítani;
hajtani (vmit)
powodować coś – kiváltani vmit
powodować czym – vezetni, hajtani, irányítani vmit
powodować nieprzyjemności – kellemetlenkedni
powodować utratę danych – adatvesztést okozni
powodować zjawisko – jelenséget kiváltani v.
előidézni
powodować zmianę formy – alakváltozást
előidézni
powodować zwarcie – elektromos zárlatot okozni
powodować zwiększenie obrotów – forgalmat
ösztönözni;
forgalomnövekedést
eredményezni
5211
powodować się [kierować się czymś w swoim
postępowaniu] – alkalmazkodni, vezetteti
magát
powodowany, -a, -e – okozott, előidézett
Powodowo [wieś w Polsce położona w
województwie wielkopolskim, w powiecie
wolsztyńskim, w gminie Wolsztyn] –
Powodowo (lengyel falu)
powodowy, -a, -e – (jog) kereseti, panasz-; jogi
powody niezadowolenia – az elégedetlenség okai
powodzenia! – sok sikert!
powodzenie [1. pomyślny obrót rzeczy, sukces,
pożądany wynik; 2. popularność, wzięcie]
– siker; hogylét, (egészségi) állapot
powodzianin [osoba, która ucierpiała wskutek
powodzi] – árvízkárosult
powodzić się (powodzi się, powodziło się) [wieść
się, układać się w życiu] – (személytelen
ige) (dziać się) (jól v. rosszul) megy a sora;
(jó v. rossz) dolga van; (darzyć się) sikerülni
powodzi mu się dobrze – jól megy neki, jó dolga
van
powodziowy, -a, -e – árvízi
powojenny, -a, -e [1. dziejący się lub istniejący
po wojnie; 2. będący skutkiem wojny] –
háború utáni; a háborút követő
Powojnik (Clematis L.) [rodzaj roślin z rodziny
jaskrowatych (Ranunculaceae
Juss.).
Obejmuje ok. 500 gatunków. Występują
na całym świecie w strefie klimatu
umiarkowanego i ciepłego. Największa
liczba uprawianych gatunków pochodzi z
Chin i Japonii. Łacińska nazwa rodzaju
wywodzi się od greckiego klema – łoza,
pnącze. Gatunkiem typowym jest Clematis
vitalba.] – Iszalag v. Klemtisz (Clematis L.)
Gatunki flory Polski
 powojnik alpejski (Clematis alpina (L.) Mill.)
 powojnik górski (Clematis montana Buch.Ham.)
 powojnik pnący (Clematis vitalba L.) –
antropofit zadomowiony – Erdei iszalag,
(Clematis vitalba L)
 powojnik prosty (Clematis recta L.)
Gatunki uprawiane
 Clematis alpina (L.) Mill. – powojnik alpejski
 Clematis akebioides (Maxim.) H.J.Veitch
 Clematis aristata R.Br. ex Ker Gawl.
 Clematis armandii Franch. – powojnik
Armanda
 Clematis chinensis Osbeck – powojnik chiński
 Clematis ×durandii T. Durand ex Kuntze –
powojnik Duranda
 Clematis flammula L. – powojnik południowy
 Clematis florida Thunb. – powojnik kwiecisty
 Clematis glycinoides DC.
 Clematis heracleifolia DC.
-
Wersja 01 01 2014.
 Clematis integrifolia L. – powojnik całolistny
 Clematis ×jackmanii T. Moore – powojnik
Jackmana
 Clematis x jouiniana Schn. – powojnik
pośredni
 Clematis koreana Kom. – powojnik koreański
 Clematis lanuginosa Lindl. & Paxton –
powojnik wełnisty
 Clematis macropetala Ledeb. – powojnik
wielkopłatkowy
 Clematis marmoraria Sneddon
 Clematis microphylla DC. – powojnik
drobnolistny
 Clematis orientalis L. – powojnik wschodni
 Clematis paniculata J. F. Gmel. – powojnik
wiechowaty
 Clematis rehderiana Craib – powojnik Rehdera
 Clematis serratifolia Rehd. – powojnik
piłkowany
 Clematis spooneri Rehder & E. H. Wilson –
powojnik Spoonera
 Clematis tangutica (Maxim.) Korsh. –
powojnik tangucki
 Clematis texensis Buckley – powojnik teksaski
 Clematis viticella L. – powojnik włoski
Liczna grupa uprawianych powojników jest
mieszańcami i kultywarami o trudnym do
ustalenia pochodzeniu. Opisuje się je wg wzoru
(przykład) Clematis 'The President'.
Powojnik pnący (Clematis vitalba L.) [gatunek
rośliny
z
rodziny
jaskrowatych
(Ranunculaceae Juss.). Występuje na
większości obszaru Europy, w północnozachodniej Afryce (w Algierii), na
Kaukazie, i w zachodniej Azji. W Polsce
występuje w wielu miejscach, głównie w
zachodniej części kraju, na Śląsku, w
dolinie Wisły. Wszędzie w Polsce jest
rzadki, ale stopniowo rozprzestrzenia się.
Status gatunku we florze Polski: kenofit.
W niektórych krajach, również w Polsce
jest uprawiany] – erdei iszalag (Clematis
vitalba) [a kétszikűek (Magnoliopsida)
osztályának
a
boglárkavirágúak
(Ranunculales) rendjéhez, ezen belül a
boglárkafélék (Ranunculaceae) családjához
tartozó faj, a néhány közép-európai
folyondár egyike]
5212
Powojnik prosty (Clematis recta) [gatunek
rośliny
z
rodziny
jaskrowatych
(Ranunculaceae). Występuje w zachodniej
Azji (Azerbejdżan i Kaukaz Południowy)
oraz w we wschodniej, środkowej i
południowej Europie. W Polsce jest
rzadki, występuje nad dolną Wisłą] –
felálló iszalag (Clematis recta) [a kétszikűek
(Magnoliopsida)
osztályának
a
boglárkavirágúak (Ranunculales) rendjéhez,
ezen belül a boglárkafélék (Ranunculaceae)
családjához tartozó faj]
-
Wersja 01 01 2014.
sokvirágú, illatos bogernyőkben nyíknak. Ősszel
bozontos-szőrös terméstömegével is díszít.
Hazája: Európa, Kis-Ázsia
A legszerényebb díszt adó Clematis faj, amit
nagymértű pergolák, támfalak, kiszáradt fák,
meredek rézsűk vagy omló sziklafalak
befuttatására, eltakarására használhatunk.
Clematis x Jackmanni [1858-ban Angliában keletkezett.
3-4 méter magasra kapaszkodik. Levele egyszerű
vagy hármasan összetett, ép szélű, sötétzöld színű.
Virága: 4-6 széles, tányérszerűen szétterülő
lepellevelek, 8-14 cm átmérőjű, kékesibolya
színű. A hajtások csúcsán többnyire hármasával
júniustól októberig nyílik.]
Clematis montana Rubens [Kínai származású, 1900-tól
ismert. Levele: hármasan összetett. Kihajtáskor
barnásvöröses, késöbb bronzoszöld.
Virága: 5-6 cm átmérőjű, rózsaszín, 4 lepellevelű.
Május-júniusban virágzik.
Nem igényes, minden talajban megél napon, vagy
félárnyékban.
Gyorsan magasra kapaszkodik. A kisvirágú
iszalagok között talán a legszebb.
Clematis montana Broughton Star iszalag
Clematis Klematisz fajták – Iszalag
- Iszalag - (Klematisz) Clematis [A nemzetség
képviselői általában az erdőszélek, aritka
árnyékú erdők vagy bozótosok liánnövényei.
Virágatakarójukat sziromszerű csésze levelek
alkotják. Aszmagtermésük többnyire farokszerű
bibeszálmaradványokban végződik.
Félárnyékos helyre ültessük támrendszer
mellé.]
- Clematis Ernest Markham - püspöklila virág,
- Clematis Lady Betty Balfour - lilásrózsaszín
virág,
- Clematis Marie Boisselot - hófehér virág,
- Clematis Nelly Moser -Világos rózsaszín
virágok, sötét rózsaszín csíkokkal
- Clematis The President - sötétlila virág
- Clematis Sir Garnet Wolseley - kékeslila
virágok
- Clematis Ville de Lyon - sötét kárminpiros
virágszinűek.
- Clematis vitalba - Erdei iszalag
Csaknem minden lombos erdőnkben vagy annak
szélén megtalálható. Gyors növekedésű,
szárazságtűrő faj. Levelei általában 5 levélkéjúek,
az egyes lecélkék durván fogazottak vagy néha
épp szélűek. Fehér virágai júniustól augusztusig
Gyors növekedése és különleges virága miatt
különlegesség. Féldupla, rózsaszín virágai miatt
egyedülálló e fajtacsoportban. Napos, naposfélárnyékos helyet kedvel.
Virágzási idő: május-július
Magassága: 4,5-6 méter
Nevét arról az angol településről kapta, ahol
termesztették, mivel a Clematis Society 1998-ban
elismerésben részesítette.
A növényt minden évben kora tavasszal vissza
kell vágni.
Clematis Nelly Moser [2-3 méter magasra kőszik.
Virága: 14-18 cm átmérőjű, 8 virágtakarólevéllel, melyek lilás rózsaszínűek, középen széles
sötétrózsaszín csíkkal..
Május-júniusban nyílik, majd augusztusszeptemberben újra.
Iszalag – Clematis
Clematis Dr. Ruppel
5213
Clematis Dr. Ruppel
Sötét rózsaszín, csíkos virágú változat.
2,5
méter
magasra
kúszik.
A
virágok
átmérője
12-20
cm.
Néhány méter magasra kúszó növények.
Tápanyagban gazdag, laza, vízáteresztő talajt,
párás klímát igényelnek. Félárnyékos helyre
ültessük támrendszer mellé.
Clematis Guernsey Cream
Clematis Guernsey Cream
Fehér, krém színű változat. Két hullámban
virágzik. Május-július és augusztus végén.
Napos,
napos-félárnyékos
helyet
kedvel.
Magassága: 2 méter.
powoli, powolutku, powoluteńku [1. wolno, nie
śpiesząc się; 2. stopniowo, z wolna, co
jakiś czas] – lassan, lassanként, fokozatosan,
apránként
powoli naprowadzili go na właściwy sposób
rozwiązania zadania – lassan rávezette őt a
feladat megfejtésének helyes mójára v.
feladatának helyes megoldására
powoli wdrapał się na górę – lassan felmászott a
hegyre
powoli zacznę przygotować się do twojego
przyjazdu – lassan elkezdek készülődni a te
megérkezésedhez
powolne konanie – lassú haldoklás, halódás
powolne trawienie – lassú emésztés
powolnie – lassan; alázatosan, engedelmesen
powolnieć
[stawać
się
powolnym
lub
powolniejszym] – lassúbbodni, lelassulni
-
Wersja 01 01 2014.
powolniuchny,
-a,
-e;
powolniusieńki,
powolniuteńki, powolniutki, -a, -ie –
egészen lassú, nagyon lassú
powolność – lassúság; (dawno) engedelmesség,
alázat
Powolność [powieść Milana Kundery, po raz
pierwszy opublikowana w 1993 roku
(pierwsze polskie wydanie: 1995). Została
napisana w języku francuskim.] –
Lassúság – 1994 (La Lenteur), Milan
Kundera
(1929.
április
1.,
Brno,
Csehszlovákia); cseh–francia író, drámaíró,
költő, esszéista regénye
powolność rozkazom – a parancsok iránt tanúsított
engedelmesség
powolny, -a, -e [1. odbywający się, wykonywany
lub
przebiegający
powoli;
2. mało
ruchliwy, ociężały w ruchach; 3. dający
sobą kierować] – lassú, vontatott;
engedelmes, alázatos
powolny pojazd – lassú jármű
powolusieńki, powoluteńki, powolutki, -a, -ie; nagyon lassú, igen lassú
powolusieńko, powoluteńko, powolutku –
lassacskán, igen lassan
powołać — powoływać [1. wyznaczyć kogoś do
pełnienia jakiejś funkcji lub do objęcia
stanowiska;
2. ustanowić,
stworzyć,
zorganizować coś; 3. wezwać kogoś do
pełnienia służby wojskowej] – (wyzwać)
felhívni, felszólítani, odaszólítani, odahívni;
(np. do służby wojskowej) behívni (pl.
katonai szolgálatra); (przeznaczać) kijelölni,
(przytaczać) idézni, idézgetni; (do życia)
létesíteni, létrehozni, felállítani
powołać do służby wojskowej – katonai
szolgálatra behívni v. besorozni
powołać a. powoływać do życia – életre hívni,
megalakítani,
megalapítani,
létesíteni,
létrehozni
powołać kogoś do wojska – katonának behívni v.
besorozni vkit
powołać kogoś na stanowisko a. urząd –
kinevezni vkit vmire
powołać a. powoływać kogoś na stanowisko
ambasadora – nagykövetté kineveznek vkit
powołać pod chorągwie – (dawno) hadba szólítani,
behívni; haditanácsot felállítani
powołać radę wojskową – honvédelmi tanácsot
létrehozni
powołać się — powoływać się [odwołać się do
jakiegoś autorytetu w celu poparcia swojej
tezy, opinii lub prośby] – hivatkozni
powołać się a. powoływać się na coś – hivatkozni
vmire
powołać się a. powoływać się na kogoś –
hivatkozni vkire
5214
powołać się na dawną znajomość – a régi
ismeretségre hivatkozni
powołanie [zdolność i zamiłowanie do czegoś;
też: przeświadczenie jakiejś osoby o tym,
że wybrany zawód, droga życiowa są dla
niej najwłaściwsze] – (wezwanie) felhívás,
felszólítás; (zajęcie) hivatás, hivatottság,
elhivatottság; (skłonność) hajlam, tehetség
powołanie do wojska – behivás a katonasághoz
powołanie nauczycielskie – tanítói hivatás v.
elhivatottság
powołanie się – hivatkozás
powołane władze – illetékes hatóságok
powołany, -a, -e – illetékes, hivatott
powołujac się na… – hivatkozással a …-re
powołujac się na Wasz list z dnia 20 …
–
hivatkozással 20-i levelükre…..
powołujący się – hivatkozó (személy)
Powołowszczyzna, Powołowe [(u Zygmunta
Glogera) dawny podatek od dobytku
rogatego w naturze zwykle oddawany. S.
Petrycy w czasach Zygmunta III pisze:
„Powołowszczyzna to jest dziesiąty od
poddanych wół we trzy lata”. Starowolski
poświadcza, że „Za Władysława IV,
powołowszczyznę coroczną, którą przedtym
w 10 lat jeno, potym w 7, zaś w 5, we 3
znowu, aż nakoniec co rok wybierać poczęto,
ustanowiono”. W Vol. legum (II, f. 685)
czytamy: „W domach szlacheckich wolno
cudzoziemcom woły zimowane, karmne i
powołowszczyznę kupować, i bez myta z
granic wypędzać”. W tem wyrażeniu
prawa
krajowego
powołowszczyzna
oznacza młodą rogaciznę.] – (daw)
hároméves ökör; fiatal szarvasmarha (tized)
powoływać do służby wojskowej – katonai
szolgálatra behívni
powoływać się – (na kogo/co) hivatkozni
(vkire/vmire)
powoływać się na braki jakościowe – minőségi
hiányosságokra hivatkozni
powoływać się na świadków – tanúkra hivatkozni
powonienie [zmysł węchu] – szaglás
powonieniowy, -a, -e – szaglási
powoskować – beviaszolni
powozić
(powożę)
[1. kierować
końmi
zaprzężonymi do pojazdu; 2. spędzić jakiś
czas na wożeniu kogoś] – hajtani, vezetni,
fuvarozni; lovat hajtani
powozić się – utazni, utazgatni
powozić się samochodem – autóval utazgatni,
kocsikázni
powozik – kiskocsi
powozowy, -a, -e – fogat-, hintó
powożący, -a – hajtó, kocsis; fuvaros
-
Wersja 01 01 2014.
powożący, -a dorożką – bérkocsis v. fiákeres
powożenie [to jedna z najstarszych dyscyplin
konnych] – hajtás, vezetés
powód [1. przyczyna czegoś; 2. rzemień lub
sznur złączony z uzdą, na którym
prowadzi się konia] – ok, indíték, indok;
kötőfék
powód choroby – a betegség oka
powód do rozwodu – válóok
powód wykluczający karalność – büntethetőséget
megszüntető v. kizáró záradék
powód [1. osoba wnosząca sprawę do sądu; 2.
osoba występująca w procesie cywilnym, a
także karnym jako powód cywilny, z
powództwem w poszukiwaniu ochrony
prawnej; 3. (u Zygmunta Glogera) wyraz
znany już w Polsce od wieków średnich,
oznaczał tego, który wnosił skargę do
sądu, powodując sprawę i proces. Po
łacinie nazywano powoda zwykle w
sprawach
cywilnych
aktorem,
w
kryminalnych delatorem. Podług prawa
polskiego powód równie jak pozwany
mógł stawać w sądzie bądź sam, bądź w
towarzystwie
patrona,
bądź
przez
pełnomocnika. W innem znaczeniu użyty
jest ten wyraz w dokumencie z r. 1241:
„povod militare Ducent”.], powódka – (jog)
felperes, panaszos (ffi/nő)
powód
cywilny
[osoba
pokrzywdzona,
dochodząca w procesie karnym roszczeń
majątkowych
wynikających
z
przestępstwa] – polgári felperes
powództwo [wniesienie do sądu wniosku o
przeprowadzenie postępowania w jakiejś
sprawie; też: ten wniosek] – (jog) kereset
powództwo cywilne – (jog) polgári kereset
powództwo wzajemne – (jog) viszontkereset
powódź [1. zalanie przez wodę znacznych
terenów w wyniku wezbrania rzeki;
2. wielka
ilość
czegoś;
3.
zalew
powodziowy] – árvíz, áradás, áradat; (átv.)
sokaság, tömeg
powódź ogarnięła pola, łąki i lasy – az árvíz v.
áradás elöntötte a mezőket, réteket és erdőket
powódź światła – fényözön
5215
Powój (Convolvulus L.) [rodzaj roślin zielnych z
rodziny powojowatych, obejmuje ok 250
gatunków.
Występuje
w
strefach
umiarkowanych i podzwrotnikowych.] –
Hajnalka (Convolvulus) [szulákfélékhez
tartozó felfutó füvek; virágjuk fehér v.
rózsaszínű, tölcséres [hajnalika, hajnalicska,
gyöngyszulák, perkáta (növ. Ipomoea L.), a
folyókafélék felfutó füve, ritkán cserjéje, A
rokon folyókától gömbölyded fejalaku bibéje
különbözteti meg. Az I. violacea L. a
leggyakoribb
disz,
egynyári;
szirma
tölcséralaku, kivül fehér, belül rózsaszin,
egészen rózsaszin, kéklila, piros v. vérszinü,
sötétlila, sőt háromszinü is. Levele szivalaku.
Háladatos virág, juliustól szeptemberig kora
reggel virít, 9-10 óráig marad nyilva, borus
időben tovább is. Májusban vetik, v.
cserépben üveg alatt nevelik fel, ezután a
palántáját jó meleg helyre ültetik. Falra,
folyósra, lugosra, hiányos lombu bokrokra,
sőt kertben piramis módra összeállított
rudakra is futtatják. Az I. purpuroea
(Pharbitis hirpedes Choisy), piros harangfű,
felfogó harangvirág) egynyári, virága 1-5ként áll lilaszin, de pirossal csikolt, v. egész
piros, ritkán fehér. Az I. turpethum L. K.inidai és ausztráliai]
Powój polny (Convolvulus arvensis L.) [1.
gatunek byliny należący do rodziny
powojowatych. Występuje w prawie całej
Europie z wyjątkiem północy. W Polsce
pospolity na niżu i pogórzu. 2. jest
wieloletnią rośliną, z płożącą się łodygą
długości do 80 cm. Rośnie rozesłany na
ziemi, jak długo ma dostateczną ilość
światła. Jeśli w pobliżu znajdzie wysokie
rośliny, obwija się wokół nich zawsze w
lewo. Liście strzałkowe lub lancetowate;
kwiaty w białoróżowe smugi, całe białe lub
całkiem różowe, do 3 cm długości.
Występuje na polach, miedzach, nasypach
kolejowych, przydrożach i terenach
ruderalnych.] – apró szulák v. mezei szulák
(Convolvulus arvensis) [a burgonyavirágúak
-
Wersja 01 01 2014.
(Solanales)
rendjébe,
a
szulákfélék
(Convolvulaceae) családjába tartozó lágy
szárú, évelő növényfaj]
powój wije się do góry – az aranka a magasba
kúszik
powóz [pojazd konny czterokołowy, na resorach,
z podnoszoną budą], powozik – kocsi,
fogat, szekér
powóz kryty – fedett kocsi
powóz najęty – bérkocsi
powóz zatoczył krąg i stanął przed gankiem – a
kocsi kört írt le és megállt a tornác előtt
powpadać [1. o wielu rzeczach, osobach: wpaść
w coś, gdzieś, zagłębić się w czymś; 2. o
wielu osobach, pojazdach: zderzyć się z
kimś, z czymś; 3. o wielu osobach: popaść
w jakiś stan; 4. pot. o wielu osobach: być
przyłapanym na czymś] – (mind v. sorra)
beleesni; összeütközni, összeütődni; vmilyen
állapotba kerülni; (átv.) tettenérni vkit
powpinać [wpiąć wiele czegoś] – sorra
beletűzdelni, beleszúrkálni
powpisywać – beírni, bejegyezni (sokat)
powpisywać coś do tego wątku – ebbe a
gondolatfonalba vmit beleírni
powpisywać się – beiratkozni
powplatać [1. wpleść w coś wiele wstążek,
sznurków
itp.;
2. powłączać
coś
dodatkowo
do
jakiegoś
tekstu,
wypowiedzi] – belefonni, beleszőni,
beleszövögetni
powprowadzać [1. wprowadzić gdzieś wiele
ludzi, zwierząt lub rzeczy; 2. wprowadzić
do czegoś wiele zmian lub nowych
elementów] – bevinni, bevezetni (többeket)
powprowadzać się [o wielu osobach: zająć jakiś
lokal, budynek, żeby w nim zamieszkać] –
bevezetődni (sok); elfoglalni vmilyen helyet
powpuszczać [1. wpuścić dokądś wiele osób lub
zwierząt; 2. poumieszczać coś w czymś, w
jakimś otworze, powkładać coś do
wnętrza czegoś] – (sorra) bebocsátani,
beengedni
5216
powracać [zob. powrócić] – visszaszállni,
visszatérni;
visszatéríteni,
megtéríteni,
kárpótolni
powracać (do) ojczyzny – hazatelepülni
powracać do zdrowia – gyógyulni, lábadozni
powracać do przytomności – (ájulásból) magához
téríteni
powracać a. powrócić do zdrowia – visszanyeri az
egészségét, meggyógyul
powracać a. powrócić do życia – feléledni
powracający, -a, -e – visszaszállt, visszatért;
visszatérített, megtérített, kárpótolt
powracanie
–
visszatérés,
visszajutás,
visszakerülés
powracanie do normalności – visszatérés a
szabályossághoz v. szabványossághoz v.
szabványokhoz
powrotny, -a, -e – visszatérő; visszatértipowrozek – rövidebb kötél v. pányva
powrozowy, -a, -e – kötél-, kötélből készült
powroźnictwo – kötélgyártó v. kötélverő ipar
powroźniczka – kötélverő, kötélgyártó nő; a
kötélgyártó felesége
powroźnik [rzemieślnik wyrabiający powrozy,
liny, sznurki] – kötélverő, kötélgyártó
powrócić — powracać [1. przybyć do miejsca,
gdzie już się było, z którego się wyszło,
wyjechało; 2. zacząć ponownie pełnić
jakąś funkcję, wykonywać jakiś zawód
itp.; 3. wrócić do przerwanej czynności,
sprawy; 4. wrócić do poprzedniego stanu,
poprzedniej sytuacji; 5. pojawić się,
wystąpić
po
przerwie;
6. zostać
zwróconym, odzyskanym] – visszatérni,
visszajönni, visszaszállni; visszaadni
powrócić do ojczyzny – hazatérni
powrócić do TVP – visszatérni a TVP-hez
powrócić do zdrowia – egészsége helyreáll;
felgyógyul; kigyógyulni v. meggyógyulni a
betegségből
powrócić na rynek pracy – visszatérni a
munkapiacra
powrócić z podróży – visszatér útjáról
powrócić się – visszatérni, visszafordulni
powrócić się do kary śmierci – a halálos ítélethez
visszatérni
powrócił cało – sértetlenül, épen, egészben tért
vissza
powrócił zdrów i cało – teljes épségben tért vissza
powrósło [sznur skręcony ze słomy] –
szalmakötél, kévekötő
powrót [1. przybycie lub podróż do miejsca, w
którym się przedtem było, przebywało
jakiś czas; 2. ponowne znalezienie się w
jakimś stanie, w jakiejś sytuacji;
-
Wersja 01 01 2014.
3. wznowienie czegoś po przerwie] –
visszatérés, megtérés, visszautazás
powrót Chrystusa – zob. Przyjście Chrystusa –
Krisztus visszatérése, Krisztus újbóli
eljövetele [Zsolt 110:1é Kol 3:1-4, 1:26,27;
Tit 2:13; 1Moz 50:24; Ruth 1:6; Luk 7:16;
Luk 19:44; Ezék 21:26, 27; Jel 12:10-12;
Zsolt 2:1-11; Jel 12:1-9; Luk 21:24; Dán
4:20, 22; Jel 12:14,6; Ezék 4:6; 4Moz 14:34;
1Kor 2:11; Jel 1:7; Mt 24:27,30; Ezék 34:12;
Sof 1:15; 1Thes 4:16; Ésa 58:1; 1Kor 14:8;
Jel 4:1; Zsolt 89:16; 1Thess 5:2,4; 2Thes
1:7,8; Zsid 6:4-6]
powrót do domu (do ojczyzny) – hazatérés
powrót do zdrowia – az egészség helyreállítása
powrót odbiornika do działania, odetkanie
odbiornika
–
vételhelyreállítás,
vételkészség-helyreállítás
powróz, powrózek, powrozek [gruby sznur
skręcony z włókna] – kötél, pányva
powrozy, liny [symbolizują niewidzialne siły,
opętujące człowieka (np. nałogi) i
przeszkadzają we wzroście duchowym
(santyfikacji).] – 1. kötél [Gyakran említi a
Biblia (2Sám 17,7-13; 1Kir 20,31-32; Zsolt
118,27; Hós 11,4; Jn 2,15) képes értelemben
is.]; 2. zsinór (kötél) [Az ókori Keleten állati
szőrből és bőrből, kúszónövényekből,
faháncsból és lenből készítettek zsinórt és
kötelet. Kék bíborszínű zsinóron függött a
főpap mellén a "hósen" és ilyennel volt a
süvegére erősítve az arany táblácska (2Móz
28,28.37; 39,21-31). A szó képes értelemben
is használatos (Jób 36,8; Péld 5,22; Préd
4,12).]
powrózek – vastag kötél; zsineg, madzag, spárga
Powrózek nasienny (łac. funiculus spermaticus)
[struktura anatomiczna, pod którą
rozumiemy wszystkie twory wchodzące i
wychodzące z moszny. Powrózek biegnie
w kanale pachwinowym, otoczony kolejno,
od
zewnątrz:
powięzią
nasienną
zewnętrzną, powięzią mięśnia dźwigacza
jądra, mięśniem dźwigaczem jądra,
powięzią nasienną wewnętrzną. Zawiera
nasieniowód, tętnice i żyłę nasieniowodu,
tętnice i żyłę mięśnia dźwigacza jądra,
tętnicę jądrową, splot żylny wiciowaty,
gałąź płciową nerwu płciowo-udowego,
sploty autonomiczne - nasieniowodowy
wtórny i jądrowy, więzadło pochwowe
(pozostałość górnej części wyrostka
pochwowego otrzewnej) oraz przyjądrze.]
– ondózsinór (funiculus spermaticus) [A
ferde és haránt hasizmok alsó részei a
lágyékszalag fölött egy kb. 5-6 cm
hosszúságú csatornát fognak közre, a
lágyékcsatornát. Ezen a csatornán száll le a
here a hasüregből a herezacskóba születés
5217
előtt, és ebben halad férfiaknál az
ondózsinór.]
powróżyć [przepowiedzieć
przyszłość na
podstawie układu kart, linii papilarnych
itp.] – jósolni, jövendőt mondani
powrzucać [wrzucić wiele osób lub rzeczy do
wnętrza czegoś] – bedobni, behajigálni,
bedobálni
powsadzać [1. umieścić gdzieś wiele czegoś;
2. pot. pomóc wielu osobom wsiąść, wejść
do czegoś, na coś; 3. pot. zamknąć wiele
osób w więzieniu] – beletenni, belehelyezni,
belerakni, belerakosgatni; (átv.) lecsukni
powsiadać [o wielu osobach: wsiąść do jakiegoś
środka lokomocji] – (sorra) beszállni v.
beülni; szidni, korholni vkit (több egyént)
powsinoga [pot. człowiek nielubiący siedzieć w
domu] – csavargó, tekergő; csibész,
csirkefogó
powskakiwać [o wielu osobach lub zwierzętach:
wskoczyć na coś, do czegoś, w coś] –
(sorra) beugrani, beleugrani, beleugrálni
powspominać [spędzić pewien czas na
wspominaniu] – emlékezni (egy ideig);
rövid időt emlékezéssel tölteni
powstać (powstanę, -esz, -nie) — powstawać
(powstaję, -esz) [1. zacząć istnieć w
przestrzeni, w czasie, w rzeczywistości lub
w czyjejś świadomości; 2. wystąpić
zbrojnie przeciwko komuś; 3. sprzeciwić
się komuś lub czemuś; 4. zmienić pozycję
na stojącą; 5. powstawać: o wielu osobach:
obudzić się i wstać z łóżka; też: wstać z
jakiegoś miejsca] – (wstać) felállni,
(zbrojnie) felkelni, (wstawać) felkelni,
felállni; (utworzyć się) keletkezni, származni,
születni; létrejönni, megalakulni, feltámadni;
felépülni; (buntować się) fellázadni, felkelni;
(z martwych) feltámadni
powstać przeciw komu – fellázadni vki ellen
powstać z krzesła – felkel a székből; felállni
powstać z niczego – a semmiből keletkezik v. lesz
powstać z popiółu – poraiból feltámad
powstać upadku – felemelkedni, felkelni (estéből)
powstaje nowy gatunek – kialakul az új faj
powstała sprzeczka – vita v. nézeteltérés
keletkezett v. támadt
powstała szkoda a. strata materialna (o
wartości) – (…értékű) anyagi kár keletkezett
powstanie [zbrojne wystąpienie narodu lub
jakiejś grupy w obronie swojej wolności] –
felállás,
felkelés;
(zbrojne)
felkelés;
(utworzenie się) keletkezés
Powstanie Machabeuszów [ew. Machabeuszy
miało miejsce w Judei w latach 167-160
p.n.e.] – Makkabeusok mozgalma
powstały, -a, -e – keletkezett, felkelt
-
Wersja 01 01 2014.
powstanie [zbrojne wystąpienie narodu lub
jakiejś grupy w obronie swojej wolności] –
felállás; felkelés
Powstanie
kościuszkowskie
[powstanie
narodowe przeciw Rosji, a następnie
także przeciw Prusom, trwające od 24
III do 16 XI 1794. Objęło swym
zasięgiem prawie wszystkie dzielnice
ówczesnego państwa polskiego.] –
Kościuszko felkelése, Kościuszko-féle
felkelés (1794)
Powstanie listopadowe [polskie powstanie
narodowe przeciw Rosji, które wybuchło
29 listopada 1830 roku, a zakończyło się
21 października 1831 roku. Zasięgiem
swoim objęło Królestwo Polskie i część
prowincji zabranych (Litwę, Żmudź i
Wołyń). ― Obecnie rocznica wybuchu
Nocy
Listopadowej
jest
Świętem
Podchorążego. W dniu tym przejmują
symbolicznie władzę.] – novemberi felkelés
(lengyel 1830-31)
Powstanie listopadowe
Powstanie styczniowe (1863-1864) – polski zryw
narodowo-wyzwoleńczy
przeciwko
rosyjskiemu zaborcy. Powstanie wybuchło
22 stycznia 1863 r. i trwało do późnej
jesieni 1864 r. Swym zasięgiem objęło
Królestwo Polskie i tzw. ziemie zabrane Litwę, Białoruś i część Ukrainy. – januári
felkelés (1863-ban Lengyelországban)
powstanie zbrojne – fegyveres felkelés
powstaniec [uczestnik powstania] – felkelő,
lázadó ember
powstaniowy, -a, -e – felkelő, lázadó; felkelés-,
a felkelésre vonatkozó
powstań [komenda wojskowa nakazująca
przybrać postawę stojącą] – felkelési
katonai parancsnokság
powstańczy, -a, -e – felkelő, felkelési,
forradalmi
powstawanie burżuazji – polgárosodás
powstawanie wirów – örvényképződés
5218
powstawiać [1. wstawić wiele rzeczy gdzieś, do
czegoś; 2. pododawać coś do tekstu;
3. wstawić brakujące lub dodatkowe
elementy] – betenni, berakni, berakosgatni,
beilleszteni, beillesztgetni, rendre elhelyezni
powstawiać się – leissza magát, berúgni (több
egyén)
powstrzymać — powstrzymywać (powstrzymuje)
[1. zatrzymać w miejscu kogoś, coś;
2. pohamować kogoś, coś, zapobiec
czemuś; 3. przerwać jakiś proces lub
działanie] – visszatartani, tartóztatni;
fékentartani (féken tart), gátolni
powstrzymać się — powstrzymywać się
[pohamować się, zaniechać czegoś] –
visszatartja magát; türtőzteti magát
powstrzymanie – visszatartás
powstrzymanie pijaństwa – részegeskedés,
részegség, ittasság, ivászat visszatartása
powstrzymanie się – önmegtartóztatás
powstrzymanie się od alkoholu – alkoholtól való
önmegtartóztatás; absztinencia v. alkoholtól
való teljes tartózkodást
powstrzymanie się od pracy – munkától való
önmegtartóztatás; munkakerülés
powstydzić – megszégyeníteni
powstydzić się [narazić się na wstyd] – szégyeli
magát; szégyenkezni
powszechniak [pot. szkoła podstawowa] – (közb.)
általános iskola
powszechnie – általában, általánosan, egyetemesen;
mindenütt, mindenhol
powszechnie lubiany – általánosn kedvelt,
közkedvelt
powszechnie znany – általánosságban ismert;
közismert; általánosan ismert
powszechnieć [stawać się powszechnym] –
általánossá válni; elterjedni
powszechność
–
általánosság;
közönség,
társadalom, egyetemesség
powszechność nauczania języków obcych –
idegen nyelv oktatásának v. tanításának
általánossága
powszechny, -a, -e [1. dotyczący wszystkich
rzeczy, osób, spraw itp.; 2. częsty, ogólnie
znany i stosowan] – általános (ált.),
egyetemes
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
[uchwalona została przez Zgromadzenie
Ogólne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku
w Paryżu, prace nad nią trwały od roku
1947. 10 grudnia 1948 roku Zgromadzenie
Ogólne
Organizacji
Narodów
Zjednoczonych przyjęło i proklamowało
Powszechną Deklarację Praw Człowieka.
W
następstwie
tego
historycznego
wydarzenia
Zgromadzenie
Ogólne
-
Wersja 01 01 2014.
wezwało Państwa Członkowskie do
opublikowania tekstu Deklaracji i do
"spowodowania, aby Deklaracja była
rozpowszechniana, pokazywana, czytana i
objaśniana przede wszystkim w szkołach i
innych
instytucjach
oświatowych,
wszędzie bez względu na status polityczny
kraju lub terytorium".] – Az Emberi Jogok
Egyetemes Nyilatkozata [egy, az ENSZ által
elfogadott nyilatkozat, mely összefoglalja a
világszervezet álláspontját a minden embert
megillető alapvető jogokról. A Nyilatkozatot
a II. világháború borzalmai ihlették, és 1948.
december 10-én fogadták el. Az ENSZközgyűlés
1950-ben
hozott
döntése
értelmében a Nyilatkozat elfogadásának
napját minden évben az emberi jogok
napjaként ünneplik.]
Powszechna Kasa Oszczędności; PKO Bank
Polski SA (pełna nazwa Powszechna Kasa
Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna)
[bank w Polsce, utworzony 8 lutego 1919
dekretem Naczelnika Państwa Józefa
Piłsudskiego,
jako
Pocztowa
Kasa
Oszczędności. Jego pierwszym prezesem
został mianowany Hubert Linde.] –
Országos
Takarékpénztár;
Általános
Takarékpénztár (Lengyelországban)
Powszechna Licencja Publiczna GNU (GNU
General Public License) [licencja wolnego i
otwartego oprogramowania stworzona w
1989 roku przez Richarda Stallmana i
Ebena Moglena na potrzeby Projektu
GNU, zatwierdzona przez Open Source
Initiative. Pierwowzorem licencji była
licencja Emacs General Public License.
Wersja druga licencji GNU GPL została
wydana w roku 1991, a wersja trzecia – 29
czerwca 2007.] – GPL General Public
License (általános nyilvános licenc)-GNU
[GNU General Public License (rövid neve
GPL, magyarul: GNU Általános Nyilvános
Licenc) egy általános célú nyílt forráskódú
licenc, amelyet a Free Software Foundation
(FSF)
tervezett
a
GNU
projekt
programkódjaihoz. A GPL leginkább
elterjedt változata, a GPLv2 1991-ben
készült, de 2007 nyarán megjelent a GPLv3
verzió is.]
Powszechna Spółdzielnia Spożywca – KÖZÉRT
Powszechna Spółdzielnia Spożywców, PSS –
Általános Fogyasztási Szövetkezet (ÁFOSZ)
Powszechna Spółdzielnia Spożywców i Zbytu –
Általános Fogyasztási és Értékesítési
Szövetkezet (ÁFÉSZ)
powszechne głosowanie – általános választás
powszechne nauczanie – közoktatás
Powszechne towarzystwo emerytalne (PTE) [1.
Powszechne Towarzystwo Emerytalne to
5219
spółka akcyjna, powołana specjalnie do
tego, aby zarządzać i administrować
Otwartym Funduszem Emerytalnym.
Zatrudnia specjalistów, którzy inwestują
pieniądze zgromadzone przez członków
danego OFE. 2. spółka akcyjna, powołana
specjalnie do tego, aby zarządzać i
administrować Otwartym Funduszem
Emerytalnym. Zatrudnia specjalistów,
którzy inwestują pieniądze zgromadzone
przez członków danego OFE.] – Általános
Nyugdíjbiztosító Társaság
powszechne uznanie – általános elismerés
powszechne wybory – általános választás
powszechne wybory prezydenckie; powszechne
wybory
prezydenta
–
általános
elnökválasztás
powszechne wykształcenie – általános műveltség
powszechny dom towarowy – nagyáruház
Powszechny Dom Towarowy w Poznaniu –
Poznani Állami Áruház
powszechny obowiązek nauczania – általános
iskola v. tankötelezettség
powszechny obowiązek obrony kraju – általános
honvédelmi kötelezettség
powszechny obowiązek szkolny – általános
iskolakötelezettség v. tankötelezettség
powszechny obowiązek uczęszczania do szkoły –
általános iskolakötelezettség
powszechny obowiązek wojskowy [obowiązek
odbywania służby wojskowej przez
wszystkich obywateli danego państwa] –
általános hadkötelezettség
Powszechny
Zakład
Ubezpieczeń
–
Társadalombiztosítás
Powszechny Zakład Ubezpieczeń na Życie
Spółka Akcyjna (PZU Życie SA) [został
zawiązany
aktem
notarialnym,
sporządzonym 18 grudnia 1991 r.
Założycielami Zakładu byli: Państwowy
Zakład Ubezpieczeń (obecnie Powszechny
Zakład Ubezpieczeń SA) Polski Bank
Rozwoju SA oraz Bank Handlowy w
Warszawie SA. Od 12 listopada 2002 r.
jedynym akcjonariuszem PZU Życie SA
jest PZU SA.] – Állami Biztosító Rt.
powszedni, -ia, -ie [zwykły, codzienny] –
mindennapi, köznapi, hétköznapi; (átv.)
közönséges, megszokott
-
Wersja 01 01 2014.
powszednieć [stawać się powszednim] –
mindennapivá, közönségessé, megszokottá
válni
powszednio – közönségesen, hétköznapi módon
powszedniość – mindennapiság, közönségesség
Powszelatkowate,
warcabnikowate,
karłątkowate
(Hesperiidae)
[rodzina
owadów z rzędu motyli. Rodzina
występuje na wszystkich kontynentach,
szczególnie okazałych przedstawicieli
można spotkać w Ameryce Południowej.]
–
busalepkék
v.
busalepkefélék
(Hesperiidae)
[a
rovarok
(Insecta)
osztályának
a
lepkék
(Lepidoptera)
rendjéhez, ezen belül a valódi lepkék
(Glossata) alrendjéhez tartozó család.]
Rodzina liczy ok. 3500 gatunków (w Polsce ok.
20) i dzieli się na 7 podrodzin:
 Coeliadinae około 75 gatunków
 Hesperiinae ponad 2000 gatunków
 Heteropterinae około 150 gatunków
 Megathyminae około 18 gatunków
 Pyrginae około 1000 gatunków
 Pyrrhopyginae około 150 gatunków
 Trapezitinae około 60 gatunków
Gatunki występujące w Polsce:
 powszelatek malwowiec (syn. powszelatek
wczelak) - Pyrgus malvae (L.)
 powszelatek armorykański - Pyrgus
armoricanus (Oberth.)
 powszelatek sierpikowiec - Pyrgus serratulae
(Ramb.)
 powszelatek alweus - Pyrgus alveus (Hbn.)
 powszelatek chabrowiec (syn.- powszelatek
ciemnobrunatny)Pyrgus carthami (Hbn.)
 powszelatek sertor - Spialia sertorius
(Hfmsg.)
 powszelatek brunatek - Erynnis tages (L.)
 warcabnik ślazowiec - Carcharodus alceae
(Esp.)
 warcabnik szantowiec - Carcharodus
flocciferus (Zell.)
 rojnik morfeusz - Heteropterus morpheus
(Pall.)
 kosternik lesniak - Carterocephalus silvicolus
(Meig.)
 kosternik palemon - Carterocephalus
palaemon (Pall.)
 karłątek akteon - Thymelicus acteon (Rott.)
 karłątek ryska (Thymelicus lineola (Oschs.)
syn. Adopaea lineola)
 karłątek leśny - Thymelicus flavus (Brünn.)
 karłątek klinek (syn. warcabnik klinek) Hesperia comma (L.)
 karłątek kniejnik - Ochlodes venatus (Brem.
& Grey)
Ismerttebb fajok.
1. Hesperiinae:
5220
 kockás busalepke (Carterocephalus
palaemon)
 tükrös busalepke (Heteropterus morpheus) –
Magyarországon védett; eszmei értéke:
10 000 Ft (2001-ben)
 barna busalepke (Thymelicus sylvestris)
 vonalas busalepke (Thymelicus lineola)
 vesszős busalepke (Hesperia comma)
 erdei busalepke (Ochlodes venata)
2. Pyrginae:
 cigánylepke (Erynnis tages)
 mályva busalepke (Carcharodus alceae)
 pemetefű-busalepke (Carcharodus floccifera)
 tisztesfű-busalepke (Carcharodus lavatherae)
– Magyarországon védett; eszmei értéke:
50 000 Ft (2001-ben)
 törpe busalepke (Spialia orbifer) –
10 000 Ft (2001-ben)
 nyugati törpe busalepke (Spialia sertorius) –
10 000 Ft (2001-ben)
 kis busalepke (Pyrgus malvae)
 feles busalepke (Pyrgus armoricanus)
powściągliwie – tartózkodóan, szerényen
powściągliwość
–
mérséklet,
tartózkodás,
óvatosság
powściągliwy, -a, -e [umiejący nad sobą
panować; też: świadczący o takiej cesze] –
mérsékelt, tartózkodó
powściągnąć — powściągać [1. ściągnąwszy
lejce, zatrzymać konia lub zmusić go do
zwolnienia biegu; 2. powstrzymać kogoś
od jakiegoś działania lub od okazywania
uczuć] – tartóztatni, megfékezni, mérsékelni
powściągnąć gniew – megfékezi haragját
powściągnąć się — powściągać się [powstrzymać
się od jakiegoś działania lub od
okazywania uczuć] – megfékezi-, türtőzteti
magát
powściekać się [1. pot. o wielu osobach: wpaść w
złość; 2. pot. pozłościć się przez pewien
czas] – néha-néha haragossá válni (több
személy)
powtarzać [zob. powtórzyć] – ismételni,
megismételni
powtarza dwa jedną i tę samą rzecz – megismétli
kétszer egy és ugyanazt a dolgot
powtarza w koło to samo – egyre ugyanazt
ismétli, mindig ugyanarra lyukad ki
powtarza wciąż to samo – egyre ugyanazt ismétli
powtarzać jak katarynka – (átv.) az unalomig
ismételni; verklizni vmit
powtarzać jak za panią matką pacierz – szajkó
módra; vakon vmit utána mondani, ismételni
powtarzać klasę – osztályt ismételni
powtarzać komu – visszamondani
-
Wersja 01 01 2014.
powtarzać refren – megismételni a refrént
powtarzać rok – évet ismételni
powtarzać słowo w słowo – szóról szóra ismételni
powtarzać wciąż jedno i to samo – átv. folyton
ugyanazt hajtogatja
powtarzać się [zob. powtórzyć się] – ismétlődni
powtarzać
się
do
nieskończoności
–
megismétlődni a végtelenségig v. az
unalomig
powtarzający dźwięki – visszhangos
powtarzalność – ismétlődés
powtarzalny, -a, -e [mogący być powtórzonym] –
ismétlődő, ismételhető
powtarzam nowe słowa – ismétlem az új szavakat
powtarzanie – ismétlés, megismétlés
powtarzanie się – ismétlődés
powtórka
[1. pot.
powtórzenie
lub
przypomnienie sobie materiału już
przerobionego;
2. pot.
powtórne
pokazanie, wykonanie czegoś] – ismétlés
(iskolában)
powtórkowy, -a, -e – ismétlő
powtórnie – másodszor, ismételten, újfent, újólag
powtórny, -a, -e [wykonany lub występujący po
raz drugi] – másodszori; ismételt, többszöri
powtórne małżeństwo – második v. újbóli
házasság
Powtórne Narodzeni (Narodzeni na nowo) *
Narodzenie sią na nowo – (bibl.) újonnan
születtek
powtórzenie [1. program telewizyjny, film,
audycja itp. nadawane po raz drugi;
2. powtarzający się fragment jakiegoś
tekstu, jakiejś wypowiedzi] – ismétlés
(ism.), megismétlés
powtórzenie (wzoru) [nieprawidłowe określenie
dla raportu] – rapport [A mintaelem más
elnevezése.]
powtórzenie motywu – mutívumismétlés
powtórzenie wzoru (1) [powtórzenie wzoru
dzianiny w jej szerokości i długości] mintaelem (kötött kelméé) [Különböző (pl.
szín- és fonákoldali, sima, feltartott,
átakasztott stb.) szemekből ill. szemek
színkombinációiból álló szemcsoport, amely
ebben az állandó elrendezésben rendszeresen
ismétlődik a kelme szélességében és
hosszában, meghatározva ezzel a kelme
szerkezetét és mintázatát.]
powtórzenie wzoru (2) [powtórzenie wzoru
tkaniny w konkretnej liczbie nici
osnowowych i wątkowych, które tworzy
zwór tkany. P. wzoru często różni się od p.
splotu] – mintaelem (szövet mintázatáé)
[Bizonyos számú lánc- és vetülékfonalból
álló minta a szövetben, amely rendszeresen
5221
ismétlődik. A mintaelem ebben az
értelemben eltérhet a kötéspontoknak a
szövet
alapszerkezetét
meghatározó
ismétlődésétől.]
powtórzenie się – ismétlődés, megismétlődés
powtórzenie się tematów – témák ismétlődése
powtórzyć (dk.) — powtarzać [1. zrobić lub
powiedzieć to samo, co już raz lub więcej
razy było zrobione lub powiedziane;
2. zrobić lub powiedzieć coś tak samo jak
ktoś inny, naśladując kogoś; 3. przekazać
komuś to, co się usłyszało od kogoś
innego; 4. przerobić lub przypomnieć
sobie materiał już raz przerobiony;
5. wykonać reprodukcję; 6. o echu, cieniu:
dać efekt dźwiękowy, ruchowy identyczny
z dźwiękiem, ruchem wykonanym przez
kogoś, coś] – ismételni, megismételni
powtórzyć komu – visszamondani
powtórzyć polecenie – parancsot megismételni
powtórzył, póki miał za świeża w pamięci –
megismételte,
amíg
még
élénk
emlékezetében volt v. frissen emlékezett rá
powtórzyć się — powtarzać się [1. zdarzyć się,
odbyć się ponownie; 2. powiedzieć lub
napisać
to
samo]
–
ismétlődni,
megismétlődni
powtykać [1. pot. wetknąć gdzieś wiele rzeczy
lub wetknąć coś w wiele miejsc; 2. pot.
pochować coś gdzieś; 3. pot. wcisnąć wielu
osobom coś do ręki, do kieszeni, często
ukradkiem lub wbrew ich woli] –
beledugni, bedugdosni
powulkaniczny, -a, -e [powstały na miejscu
wulkanu] – posztvulkanikus
powybierać [1. o wielu osobach: dokonać
wyboru spośród wielu osób lub rzeczy;
2. powołać wiele osób na jakiś urząd lub
do pełnienia jakichś funkcji przez
głosowanie; 3. wyjąć kolejno wiele rzeczy
ze środka czegoś] – kiszed, kiválogatni
(több helyről sok mindent)
powybijać [1. uderzając, wybić wiele czegoś;
2. uderzając w coś, zrobić wiele otworów,
zagłębień; 3. zabić wiele zwierząt; 4. obić,
wyłożyć czymś wiele czegoś; 5. wykonać
wiele metalowych przedmiotów metodą
bicia, tłoczenia] – ki-kiütni, kiütögetni,
kiverni
powybijać szyby – sorra beverni az ablaküvegeket
powybijać zęby – kiveregetni a fogakat; kitöri az
összes fogait
powyborczy, -a, -e [powstały jako rezultat
wyborów lub dotyczący okresu po
wyborach] – választások utáni
powychodzić [1. o wielu osobach: opuścić jakieś
miejsce; 2. o wielu statkach: wypłynąć z
-
Wersja 01 01 2014.
portu; 3. o wielu osobach: opuścić miejsce
przymusowego pobytu; 4. pot. o włosach:
powypadać] – kimenni (több egyén); (hajó)
kifutni (több hajó); (haj) kihullani,
kibomlani
powychodzić do ludzi i świata – kimenni az
emberekhez és a világba
powychodzić za mąż – férjhez menni (több lány)
powychylać – ki-kihajlani v. -kihajolni (több
egyén)
powychylać głowy – ki-kidugja a fejét (több egyén)
powychylać się – kihajolgatni (több egyén)
powyciągać [1. wyciągnąć skądś wiele czegoś;
2. o wielu osobach: wyprostować lub
wysunąć do przodu ręce, nogi, głowę;
3. pot. nakłonić wiele osób do wyjścia
skądś; 4. pot. pomóc wielu osobom
wydostać się z jakiejś trudnej sytuacji;
5. pot. sprytnie, podstępnie nakłonić wiele
osób do wyjawienia czegoś; 6. pot.
wyłudzić coś od wielu osób] – kihúzni,
kihuzogatni
powyciągać się [1. o wielu osobach lub
zwierzętach: wyprostować się lub położyć
się w pozycji wyprostowanej; 2. pot. o
jednej rzeczy: zostać rozciągniętym w
wielu miejscach, lub o wielu rzeczach:
zostać rozciągniętym] – kiegyenesedni,
kihúzza magát; elnyúlni, elterülni
powycierać [1. wycierając, osuszyć wiele osób,
rzeczy; 2. trąc, usunąć skądś jakieś
zanieczyszczenia;
3. pot.
częstym
noszeniem spowodować wytarcie się
ubrania w wielu miejscach] – letörölni,
kitörölni,
kitörülgetni,
letörülgetni;
eltörölgetni
powycierać się [1. osuszyć lub oczyścić samego
siebie w wielu miejscach; 2. osuszyć lub
oczyścić wzajemnie jeden drugiego; 3. pot.
ulec zniszczeniu w wielu miejscach przez
częste pocieranie, używanie, noszenie;
4. pot. dotykając czegoś, ocierając się o
coś, pobrudzić ubranie w wielu miejscach]
– letörlődni, kitörlődni
powycierała kurz – letörölgette a port
powycinać [1. tnąc, porobić cięcia, otwory w
czymś; 2. wykroić wiele czegoś z całości;
3. cięciem pousuwać wiele czegoś; 4. pot.
usunąć z całości jakieś fragmenty] –
kivágni (sok mindent)
powycinać w ząbki – fogazni v. csipkézni vmit
powydawać (powydaje) [1. wydzielić coś wielu
osobom, zaopatrzyć w coś wiele osób lub
wydać wiele czegoś kolejno, jedno po
drugim; 2. wyłożyć wiele pieniędzy na coś
lub wydać wszystko; 3. wydać wiele osób
lub ujawnić wiele spraw przed kimś;
4. wydrukować wiele czegoś; 5. uchwalić i
5222
ogłosić wiele aktów prawnych; 6. wypisać
jakieś dokumenty wielu osobom lub wiele
dokumentów kolejno, jeden po drugim]–
(sorra) kiadni v. kiadogatni; (nyomd.) kiadni;
férjhez adnmi; kiszolgáltatni, elárulni
powydawać się [1. o wielu sprawach: ujawnić się
kolejno, jedna po drugiej; 2. pot. o wielu
osobach: zdradzić się z czymś, ujawnić się;
3. pot. o wielu kobietach: wyjść za mąż] –
mind férjhez megy; mind napfényre jut,
mindenre fény derül, sorra v. szépen
kiderülni
powydobywać – kihozni, napfényre hozni; kiásni
(sok helyről)
powydobywać z siebie ten dziwny dźwięk –
furcsa hangot
powyginać [1. nadać wielu przedmiotom kształt
łukowaty lub wygiąć coś w wielu
miejscach;
2. o
wielu
osobach,
zwierzętach: wygiąć, pochylić jakąś część
ciała]– kihajlítgatni (egymás után)
powyginać się [wygiąć się w wielu miejscach] –
össze-vissza hajladozni
powyjadać [1. wyjeść wiele czegoś do ostatka;
2. jedząc, powybierać coś z czegoś po
kolei, jedno po drugim] – sorra kienni,
kieszegetni
powyjmować [o jednej osobie: wyjąć skądś wiele
czegoś, lub o wielu osobach: wyjąć coś
skądś] – kivenni (sok helyről)
powykańczać, powykończać [1. doprowadzić do
końca wiele czegoś; 2. zużyć do końca
wiele czegoś; 3. pot. spowodować śmierć
wielu osób, zwierząt; też: spowodować
utratę zdrowia, sił u wielu osób, zwierząt]
– sorra, egymás után befejezni, bevégezni
powykradać
[1. wykraść
wiele
czegoś;
2. uprowadzić lub wywieźć ukradkiem
skądś wiele osób] – kilopdosni, kilopni,
kilopkodni
powykręcać [1. kręcąc, powyjmować wiele
czegoś; 2. spowodować zniekształcenie
czegoś lub powyginać wiele czegoś; 3. o
wielu osobach: kręcąc czymś, zmienić
położenie tego, odwrócić coś w inną
stronę; 4. wycisnąć wodę z wielu rzeczy] –
(sorra) kicsavarni, kitekerni
powykrzywiać [o wielu osobach: wykrzywić coś
albo wykrzywić wiele czegoś lub
wykrzywić coś w wielu miejscach] –
görbíteni (sok mindent)
powykrzywiać się [1. o większej liczbie czegoś:
wykrzywić się, lub o jednej rzeczy:
wykrzywić się w wielu miejscach; 2. o
wielu osobach: zrobić skwaszoną minę,
grymas, lub o jednej osobie: robić miny,
grymasy przez jakiś czas] – (hétrét)
görnyedni, görbülni; grimaszolni
-
Wersja 01 01 2014.
powylatywać [1. o wielu ptakach, owadach:
wylecieć skądś; 2. o wielu samolotach,
balonach itp.: wystartować; 3. pot. o wielu
rzeczach: spaść, wypaść z czegoś lub
wylecieć, odpaść w wielu miejscach; 4. pot.
o wielu osobach: wybiec skądś; 5. pot. o
wielu osobach: zostać wyrzuconym,
usuniętym skądś] – sorban egymás után
kirepülni; (közb.) kiesni, kihullani
powylewać [1. wylać wiele czegoś lub wylać coś
w wielu miejscach, z wielu naczyń; 2. o
wielu rzekach, strumieniach itp.: wystąpić
z brzegów; 3. pot. usunąć, wyrzucić wiele
osób skądś] – sorra, sok edényből kiönteni,
kiöntögetni; sok folyó sorra kiönt,
megáradni; kiömleni, kiözönleni
powyłamywać [wyłamać wiele czegoś lub
wyłamać coś w wielu miejscach] – sorra
kitörni, kitördelni, feltörni
powyłamywać się [o wielu rzeczach: wyłamać
się; też: łamiąc się, powypadać] –
kiszakadva kiesni, kihullani
powyłazić (powyłażę) [1. pot. o wielu: wyjść,
wydostać się skądś; 2. pot. o wielu: wspiąć
się, wejść wyżej; 3. pot. o wielu rzeczach:
stać się widocznym, wysunąć się skądś,
wystawać; 4. pot. o włosach, sierści:
powypadać; 5. pot. o wielu błędach,
wadach itp.: zostać zauważonym, stać się
widocznym; 6. pot. o wielu osobach:
wydostać się z kłopotliwej sytuacji] –
kimászni, kicsúszni, kikúszni (sorban
egymás után)
powymierać [o wielu ludziach lub zwierzętach:
wymrzeć] – sorra elhalni v. kihalni
powynajdować, powynajdywać [1. szukając,
znaleźć kogoś, coś; 2. szukając, znaleźć,
wymyślić wiele przyczyn, przeszkód itp.]
– (rendre) kikutatni, kifürkészni (sok
mindent)
powynajmować [1. przyjąć do pracy wiele osób;
2. pooddawać w najem wiele czegoś; 3. o
wielu osobach: wziąć w najem wiele
czegoś] – kibérelni (sok mindent)
powynajmować się [pot. o wielu osobach:
przyjąć płatną pracę u kogoś, zwykle na
krótko] – bérmunkát vállani
powynosić (powynoszę) [1. wynieść wiele osób,
zwierząt lub wiele rzeczy skądś;
2. podnieść rangę, godność wielu osób lub
rzeczy; 3. pokraść]– (sorra v. mind) kivinni,
kihordani
powynosić się [pot. o wielu osobach: wyjść,
wyjechać lub wyprowadzić się] – (mind)
kimenni, elmenni; elutazni, kiutazni,
(járművel) elmenni; elhordja magát
powypadać [wypaść kolejno, jeden po drugim] –
(sorban, egymás után) kiesni, kihullani
5223
powypadkowy, -a, -e [będący rezultatem
wypadku] – baleset utáni
powypalać [1. wypalić wiele dziur w czymś lub
znaków na czymś; 2. zniszczyć wiele
czegoś ogniem; 3. o słońcu: zniszczyć
skwarem wiele czegoś; 4. zużyć wiele
czegoś przez palenie; 5. poddać wiele
czegoś działaniu ognia, nadać trwałość
wielu przedmiotom przez prażenie w
ogniu] – kiégetni (sorra v. sok helyen);
kiszárítani,
kiégetni;
sorra
elszívni,
végigszívni, elgyújtogatni; (sorra, sokat)
égetni, kiégetni (pl. meszet, téglát)
powypalać obrus papierosami – cigarettával sorra
kiégetni a terítőt
powypalać się [o wielu świecach, zniczach itp.:
wypalić się] – (sorra v. sok helyen) kiégni,
leégni (villanykörte, gyertya)
powypłacać [wypłacić pieniądze wielu osobom] –
szépen v. sorra kifizetni
powyrastać [1. o wielu roślinach: wyrosnąć w
wielu miejscach; 2. o wielu osobach:
rosnąc, wyjść z jakiegoś stanu lub przejść
w jakiś stan, stać się kimś; 3. pot. o wielu
osobach: rosnąc, porzucić zajęcia typowe
dla jakiegoś wieku; 4. pot. o wielu
osobach: rosnąc, przestać mieścić się w
noszonym dotąd ubraniu, obuwiu; 5. o
wielu budynkach, domach itp.: zostać
zbudowanym] – kinőni (sorra minden); (ép)
felépülni
powyrywać [1. wyrwać wiele czegoś lub wyrwać
coś w wielu miejscach; 2. uwolnić, ocalić
wiele osób; 3. spowodować nagłe ocknięcie
się, otrząśnięcie się z jakiegoś stanu wielu
osób; 4. pot. o wielu osobach: gwałtownie
ruszyć z miejsca] – kiszakítani, kitépni,
kiaggatni
powyrzucać [1. wyrzucić wiele rzeczy; 2. pot.
wyrzucić, zwolnić skądś wiele osób] – sorra
kihajítani v. kihajigálni, kidobálni
powyskakiwać [1. o wielu osobach: skacząc,
wydostać się skądś kolejno; 2. o wielu
rzeczach: zostać wypchniętym wskutek
działania jakiejś siły; 3. pot. pojawić się w
wielu miejscach; 4. pot. o wielu osobach:
wyjść dokądś na krótko] – mind (v) sorra
kiugrani, ki-kiugrani, kiugrálni
powystrzelać [1. strzelając, zużyć całą amunicję;
2. zastrzelić wiele osób lub zwierząt] –
sorra ellőni, kilőni (golyót, töltényt), sorra
lelőni (madarakat, túszokat)
powysychać [1. o wielu rzeczach: stać się
suchym; 2. o wielu zbiornikach wodnych:
wyschnąć; 3. o wielu roślinach: uschnąć] –
sorra megszáradni, kiszáradni
powysyłać [wysłać wiele rzeczy lub osób] – sorra
elküldeni, elküldözgetni
-
Wersja 01 01 2014.
powyuczać [pot. wyuczyć czegoś wiele osób albo
wyuczyć kogoś wielu rzeczy] – (mind)
megtanítani, kioktatni
powyuczać się [1. pot. o wielu osobach: wyuczyć
się czegoś; 2. pot. nauczyć się wielu rzeczy]
– megtanulni (sok mindent)
powywalać [1. pot. wyrzucić, wysypać skądś
wiele czegoś; 2. pot. pozbyć się skądś wielu
osób; 3. pot. pozwalniać wiele osób z
pracy; 4. pot. wyłamać, wyważyć lub
wyrwać wiele czegoś]– (közb.) kidobálni,
kihajilágni, kiborítani; sorra kiszakítani,
kidönteni
powywalać drzwi – kidöntögetni az ajtókat
powywalać gości za drzwi – kidobni v. kidobálni a
vendégeket az ajtón
powywalać się [1. pot. o wielu osobach:
przewrócić się; 2. pot. gromadnie wyjść,
wybiec z wielu miejsc, pojazdów; 3. pot. o
wielu rzeczach: wypaść skądś] – eldőlni
(tárgy), felborulni, felfordulni; kimenni
(vhonnan)
powywieszać [1. wieszając, poumieszczać wiele
czegoś na zewnątrz; 2. zabić wielu ludzi
przez powieszenie] – (sorban) kifüggeszteni
powywozić (powywożę) [1. wioząc, zabrać skądś
wiele czegoś; 2. wywieźć wiele osób] –
kihajtani, kivezetni; kifuvarozni (sok
mindent)
powywracać [1. spowodować upadek wielu osób,
wywrócić wiele czegoś; 2. odwrócić wiele
czegoś spodem na wierzch]– feldönteni,
feldöntögetni; felborítani, felborítgatni
powywracać się [o wielu osobach lub rzeczach:
przewrócić się] – sorra feldűlni, felborulni
powyzdychać – sorra, tömegesen elpusztulni,
elhullani (állatról)
powyzdychać naturalną śmiercią – természetes
halállal pusztulni
powyznaczać [1. wyznaczyć wiele czegoś lub
wyznaczyć coś w wielu miejscach za
pomocą linii, znaków; 2. określić miejsce,
czas, zakres itp. wielu spraw, zdarzeń;
3. powierzyć
jakąś
funkcję,
jakieś
stanowisko, zadanie wielu osobom;
4. pookreślać wielkości za pomocą
obliczeń] – kijelölni, meghatározni (több
mindent)
powyżej [1. wyżej w stosunku do jakiegoś
punktu
odniesienia;
2. w
tekście
napisanym lub w wypowiedzi: bliżej
początku tekstu, wcześniej omówiony lub
wymieniony; 3. ponad poziom, o którym
się mówi; 4. bliżej źródła rzeki; 5. na
północ od jakiegoś punktu] – fent, fentebb,
feljebb; afelett; fenn, felül
powyżej kolan – térd fölött
5224
powyżej określonej sumy – fent említett összegű
powyższy, -a, -e [1. to, co było wcześniej
omówione, opisane lub wymienione; 2.
wcześniej
omówiony,
opisany
lub
wymieniony] – fenti; fent említett
powzdychać [westchnąć kilka razy] – felfelsóhajtani, sóhajtozni
powziąć (powezm, powezmie) [1. zdecydować o
czymś; 2. zacząć żywić jakieś uczucie w
stosunku do kogoś, czegoś] – megfogni,
megragadni; vállalni, hozni; kapni, venni
powziąć decyzję – határozatot v. döntést hozni,
dönteni, határozni; határozatot hozni vmiben;
ítélni vmely ügyben
powziąć ideę – egy eszmét követni, egy eszme
szerint élni, cselekedni
powziąć inicjatywę + B. – kezdeményezni (vmit),
vállalkozni (vmire)
powziąć nadzieję – reményt táplálni
powziąć podejrzenie – gyanút fogni
powziąć postanowienie – határozatot, döntést
hozni
powziąć rezolucję – határozatot hozni
powziąć uchwałę – határozatot hozni; dönteni,
elhatározásra jutni, elhatározni
powziąć wiadomość – hírt venni v. kapni
powzięcie – fogás
powzięcie uchwały – döntéshozatal
poza1 [1. ułożenie ciała, postawa; 2. przesada lub
nienaturalność w zachowaniu] – (fr.) póz;
helyzet, állás; testtartás, testhelyzet; keresett
testtartás,
mesterkélt
állás;
tettetés,
hatásvadászat,
színészkedés,
nagyképűsködés céljából felvett magatartás
poza teatralna – színészies póz
poza2 [1. przyimek komunikujący, że ktoś lub
coś znajduje się na zewnątrz danego
obszaru albo udaje się lub przemieszcza
do miejsca położonego na zewnątrz niego,
np. Wieczory spędzamy poza domem.
2. przyimek komunikujący, że dany stan
rzeczy ma miejsce w innym czasie lub
środowisku, niż wskazuje na to
przyłączany rzeczownik, np. Widywali się
poza lekcjami. 3. przyimek wyłączający z
zakresu
odniesienia
zdania
pewne
elementy, np. Nie pisał prawie nic poza
felietonami
do
gazety.
4. przyimek
włączający do zakresu odniesienia zdania
jakieś elementy, np. Poza kierowcą
poszkodowanych było jeszcze kilka osób.] –
(kogo/co) (vki/vmi) mögé; (vkin/vmin) túl;
(kim/czym) (vki/vmi) mögött, túl; (vkin/vmin)
kívül; azonkívül, felül, (vki/vmi) mögül
poza domem – a ház mögött, házon kívül
-
Wersja 01 01 2014.
poza konkurencją, poza konkursem – versenyen
kívül
poza kosztami – a költségeken felül
poza obrębem miasta – a város területén kívül,
határán túl
poza oczy v. oczami; poza oczyma – távollétében,
háta mögött
poza tym [partykuła wprowadzająca nową
informację na omawiany temat, np.
Gazeta jest interesująca, poza tym tania.] –
ezen v. azon kívül, ezenkívül; azonkívül;
egyébként; ezenfelül; emellett
poza- [pierwszy człon wyrazów złożonych
oznaczający, że coś odbywa się na
zewnątrz czegoś lub nie ma związku z
czymś] – kívül, felül
pozabierać [1. odebrać komuś wiele czegoś;
2. sprzątnąć, usunąć wiele czegoś; 3. wziąć
ze sobą wiele osób lub rzeczy] – elvinni,
elsodorni, elragadni (sok mindent); elszedni
(vkitől vmit)
pozabierać się – elkotródni, összeszedi homiját és
odébáll, elpakolni, felpakolni
pozabierać się za to co kocham – arra pakolni,
amit szeretek
pozabijać [1. uśmiercić wielu ludzi lub wiele
zwierząt; 2. zabić deskami wiele otworów;
też: zabić gwoździami pokrywy wielu
pojemników] – kiölni, sorra kiöldösni;
leöldösni, (sorra v. mind) megölni
pozabijać się [1. pot. pozabijać siebie wzajemnie;
2. pot. o wielu osobach: zginąć lub odebrać
sobie życie] – kölcsönösen agyonverik
egymást
pozabiurowy, -a, -e [wykonywany poza
godzinami
urzędowania;
też:
niewchodzący w zakres prac biurowych] –
szolgálaton v. hivatalon kívüli
pozabudżetowy, -a, -e – költségvetésen kívüli
pozaciągać [1. przesunąć, rozpostrzeć wiele
zasłon, żaluzji tak, by coś zasłaniały;
2. pokryć czymś wiele czegoś; 3. ciągnąc,
umieścić gdzieś coś jedno po drugim;
4. wziąć wiele pożyczek, kredytów]–
behúzni, bevonni (sok mindent)
pozaciągać długi – adósságokat csinálni
pozaciągać się [1. paląc tytoń, wciągnąć parę
razy dym w płuca; 2. o wielu osobach:
rozpocząć służbę w wojsku, na statku itp.]
– behúzódni; (wojsk) bevonulni
pozaciekać [zaciec w różnych miejscach] – beázni
(sok minden)
pozaciekane mury – beázott falak
pozaciekany, -a, -e – beázott
pozacierać [1. zatrzeć, zamazać coś w wielu
miejscach
albo
wiele
czegoś;
2. zatuszować, ukryć coś; 3. złagodzić coś,
5225
spowodować zapomnienie czegoś] – sorra,
sok helyen eltörölni, elkenni, elmázolni
pozacierać się [1. zatrzeć się, zamazać się w
wielu miejscach; 2. o różnicach: ulec
zniwelowaniu; 3. o wielu zdarzeniach,
sprawach: ulec zapomnieniu, zatarciu] –
sorra, sok helyen eltörlődni, elkenődni,
elmázolódni
pozaczepiać [zaczepić wiele czegoś lub zaczepić
coś w wielu miejscach] – sorra beakasztani
v.
beakasztgatni,
felakasztani
v.
felakasztgatni
pozaczepiać się [1. o wielu rzeczach: zaczepić się;
też: zaczepić się w wielu miejscach;
2. zaczepić się wzajemnie o siebie; 3. pot. o
wielu osobach: zdobyć gdzieś mieszkanie,
pracę] – sorra beakadni, fennakadni
pozaczerwony, -a, -e – infravörös, vörösön inneni
pozaczynać [1. zacząć wiele prac, spraw,
czynności; 2. napocząć wiele rzeczy] –
sorra belefogni v. elkezdeni
pozadawać [1. dać do wykonania, rozwiązania
wielu osobom wiele czegoś; 2. daw. założyć
jednej osobie lub wielu osobom jakieś
ciężary na ramiona] – (sok mindent, sokat)
feladni; sorra, sokat mérni v. kimérni;
rámérni, kiosztani, okozni, ejteni; (közb.)
sorra feladni, felsegíteni, felsegítgetni
pozadawać cierpienia – sok szenvedést okozni
pozadawać parę pytań – néhány kérdést feltenni
pozadawać ranny – sok sebet ejteni
pozadawać worki na plecy – sorra feladni a
zsákokat vki hátára
pozadłużać się [o wielu osobach: zadłużyć się;
też: narobić długów w kilku miejscach,
zadłużyć się u wielu osób] – adósságot
csinálni; eladósodni (több helyen)
pozadomowy, -a, -e – házonkívüli, házon kívüllevő
pozadzierać [1. nadedrzeć coś w wielu miejscach,
porobić zadry; 2. pot. o wielu osobach,
zwierzętach: podnieść w górę jakąś część
ciała lub ubrania; 3. pot. «pokłócić się z
wieloma osobami] – szilánkot pattintani
(sokfelé);
(átv.)
összeveszni,
összekülönbözni (többekkel)
pozadzierać ze wszystkimi – mindenkivel
összeveszni, mindenkibe belekötni
pozaekonomiczny,
-a, -e [niepodlegający
kryteriom ekonomicznym, spowodowany
innymi czynnikami niż ekonomiczne] –
gazdaságon kívüli
pozafioletowy, -a, -e – ibolyántúli
pozafioletowy światło – ibolyántúli fény
pozafrontowy, -a, -e – arcvonal mögötti
pozagalaktyczny,
-a,
-e
–
galaktikán,
tejútrendszeren kívüli
-
Wersja 01 01 2014.
pozagrobowy, -a, -e [istniejący w zaświatach,
trwający po śmierci] – sírontúli
pozajelitowy, -a, -e [o sposobie odżywiania,
podawania
leków
itp.:
pomijający
przewód pokarmowy] – (gör.) parenterális;
nem az emésztőszerveken át történő
pozajęzykowy, -a, -e [nienależący do zasobu
elementów językowych, istniejący poza
językiem] – (nyelvt.) nyelven kívüli
pozajmować [1. o wielu osobach: zająć miejsca;
2. o wielu osobach: zakwaterować się;
3. zarekwirować wiele czegoś] – bevenni,
elfoglalni
pozajutrze – holnapután, holnaputáni nap
pozajutrze albo za tydzień – holnapután vagy egy
hét múlva
pozajutrzejszy, -a, -e – holnaputáni
pozajutrzejszy dzień – holnaputáni nap
pozaklejać [zakleić wiele czegoś lub zakleić coś w
wielu miejscach] – sorra megragasztani
pozakładać [1. założyć, urządzić, otworzyć lub
ufundować wiele czegoś; 2. umieścić,
umocować, wstawić gdzieś wiele czegoś;
3. włożyć na siebie lub na kogoś wiele
ubrań; 4. zapłacić należność za wiele osób,
pożyczając im pieniądze; 5. zaprząc kilka
koni do jednego lub do wielu pojazdów;
6. rozłożywszy wiele czegoś, pokryć jakąś
powierzchnię] – sorra megalapozni,
megalapítani
pozakłasowy, -a, -e [1. niskogatunkowy,
małowartościowy, niegatunkowy;
2.
pozaszkolny,
pozalekcyjny,
nadobowiązkowy,
nadprogramowy,
dodatkowy, uzupełniający] – osztályon
kívüli; nem iskolai, házi; osztályon felüli
pozakonkursowy, -a, -e [wykonywany poza
konkursem] – versenyen kívüli
pozakościelny, -a, -e – egyházon v. templomon
kívüli
pozakrajowy, -a, -e – külföldi
pozakrajowy rynek – külföldi piac
pozakreślać [1. zakreślić wiele czegoś, w wielu
miejscach; 2. określić zasięg, granice
czegoś] – sorra megjelölni
pozakręcać [zamknąć wiele czegoś za pomocą
zakrętki] – megforgatni; (sorra) becsavarni
pozakrywać [zakryć wiele czegoś lub w wielu
miejscach] – sorra elrejteni, eldugni,
eldugdosni
pozalekcyjny, -a, -e [niewchodzący w zakres
lekcji lub odbywający się poza lekcjami] –
leckén túli, lecke utáni
pozalepiać [zalepić wiele czegoś lub zalepić coś w
wielu miejscach] – sorra leragasztani,
letapasztani, betapasztani
5226
pozałatwiać [1. dokładając starań, doprowadzić
wiele rzeczy do skutku, do końca;
2. obsłużyć wiele osób w sklepie, urzędzie
itp.; 3. pot. zabić wiele osób; 4. pot.
rozprawić się kolejno z wieloma osobami,
zaszkodzić wielu osobom] – sorra, rendre
elintézni, elrendezni (ügyes-bajos dolgokat)
pozamaciczny, -a, -e [rozwijający się poza
macicą] – (orv.) méhenkívüli, méhen kívüli
pozamałżeński, -a, -ie [1. dokonujący się poza
małżeństwem;
2. niepochodzący
ze
związku małżeńskiego] – házasságon kívüli
pozamałżeński dziecko – házasságon kívüli gyerek
pozamarzać [1. zamarznąć w wielu miejscach
lub w większej liczbie; 2. o wielu osobach,
zwierzętach: umrzeć, zginąć wskutek
działania mrozu] – befagyni, megfagyni
pozamaterialny, -a, -e [1. będący poza materią,
duchowy; 2. będący poza sferą dóbr
materialnych, poza zakresem spraw
ekonomicznych] – anyagtalan, testenkívüli,
lelki
pozamawiać – megrendelni (több helyen sok
mindent)
pozamawiać więcej sadzonek – megrendelni több
v. számos dugványt megrendelni
pozamiatać [zamieść całą powierzchnię czegoś
lub wiele różnych miejsc] – összesöpörni
pozamiatać izbę – kisöpörni a szobát
pozamiejscowy, -a, -e – nem idevalósi v. helybeli;
idegen
pozamiejscowy zespół z Institute of Education w
Londynie – idegen egyesület a londoni
Institute of Education-ból
pozamiejski, -a, -ie – városon kívüli [Pierwszy
pozamiejski tunel drogowy w Polsce
otwarty: Lengyelországban megnyílt az első
városon kívüli közúti alagút]
(Laliki. Otwarcie pierwszego pozamiejskiego tunelu drogowego
w Polsce, który jest częścią drogi S69 Bielsko-Biała – Zwardoń.
Fot. Tomasz Fritz/Agencja Gazeta)
670-metrowy tunel w Lalikach na Żywiecczyźnie wydrążono
metodą górniczą. Nosi imię "Emilia" - na cześć Emilii Wojtyły,
matki Jana Pawła II. taką propozycję podsunął miejscowy
proboszcz, a drogowcy jej przyklasnęli.
pozamiejski zachód – városon kívüli nyugat
pozamieniać [1. przekształcić w coś wiele czegoś;
2. o wielu osobach: dostać jedną rzecz w
zamian za inną lub wymienić wiele czegoś]
– sorra becserélni, kicserélni, megcserélni,
felcserélni; sorra átváltoztatni v. vmivé
változtatni
-
Wersja 01 01 2014.
pozamieniać puste place na piękne ogrody – az
üres területeket sorra virágzó kertekké
változtatta
pozamieniać się [o wielu osobach: dokonać
między sobą wymiany] – kicserélődni,
megcserélődni
pozamykać [1. zamknąć wiele czegoś, co było
otwarte; 2. zagrodzić, zastawić wiele
czegoś; 3. zamknąć wiele osób, rzeczy lub
zwierząt w jakimś miejscu; 4. złożyć wiele
rzeczy
rozłożonych,
rozpostartych;
5. wstrzymać
na
jakiś
czas
lub
zlikwidować działalność wielu urzędów,
sklepów, zakładów; 6. pot. pozbawić wiele
osób
wolności;
7. wyłączyć
wiele
urządzeń] – elzárni, bezárni (sorra v. mind)
pozamykać się [1. zamknąć wszystkie wejścia
prowadzące do miejsca, gdzie się
przebywa; 2. o wielu osobach: odizolować
się, ukryć się; 3. o drzwiach, oknach itp.:
ulec zamknięciu, zatrzaśnięciu; 4. o wielu
rzeczach rozłożonych, rozpostartych: ulec
złożeniu, zwinięciu] – sorra bezárulni
pozanaukowy, -a, -e [będący poza zakresem
nauki, niemający podstaw naukowych] –
tudománytalan, nem tudományon nyugvó
pozanosić (pozanoszę) [1. niosąc, dostarczyć
gdzieś kolejno wiele osób, zwierząt lub
rzeczy; 2. zasypać wiele czegoś] –
odahordani, odavinni
pozaobowiązkowy, -a, -e – nem kötelező, önkéntes
pozaobozowy, -a, -e – táboron kívüli
pozaoczny, -a, -e (zaoczny) – hátamögötti
pozaoczny wyrok śmierci – hátamögötti halálos
ítélet
pozapadać się [1. zob. pozapadać; 2. o wielu
rzeczach: zawalić się, obniżyć się w wielu
miejscach] – beesni (sorban egymásután);
összeomlani, összedőlni
pozapalać [1. zapalić wiele świateł lub zapalić je
w wielu miejscach; 2. rozpalić ogień w
wielu miejscach; 3. o wielu osobach:
zapalić papierosa, fajkę itp.] – sorra
meggyújtani, felgyújtani, felkapcsolni; sorra
tüzet gyújtani, tüzt rakni
pozapalać wszytkie światła – sorra felkapcsolni
minden villanyt
pozapalać się [1. o wielu światłach: zacząć się
świecić; 2. o wielu ogniskach, ogniach itp.:
zapalić się, rozjarzyć się] – sorra
meggyulladni, felgyulladni, felkapcsolódni
pozaparlamentarny, -a, -e [działający, istniejący
poza parlamentem] – parlamenten kívüli
pozapinać [1. zapiąć wiele czegoś lub zapiąć coś
w wielu miejscach; 2. połączyć dwie części
wielu zapięć] – sorra begombolni,
begombolni
5227
pozapinać guziki w ubraniu – begombolja a ruhát
pozapinać się [zapiąć na sobie wiele ubrań lub
jedno ubranie na wiele zapięć] –
begombolkozni
pozapisywać [1. zanotować wiele czegoś lub
zanotować coś w wielu miejscach; 2.
zapełnić pismem wiele czegoś; 3. zapisać
wiele osób do jakichś organizacji lub na
jakieś zajęcia; 4. zapisać wielu pacjentom
jakieś leki; też: wypisać komuś wiele
recept; 5. przekazać w testamencie wielu
osobom
wiele
rzeczy]–
beirogatni,
felirogatni, sorra felírni; örökbe hagyni
vkinek, ráiratni vkire vmit (több egyénnek sok
mindent)
pozapisywać się [zgłosić swoje uczestnictwo w
czymś lub zapisać się do wielu organizacji]
– beiratkozni
pozapisywać się do szkoły – beiratkozni az
iskolába
pozaplanowy, -a, -e [nieobjęty planem] – terven
felüli; tervben előre nem látott; a tervben
nem előirányzott
pozaplemienny, -a, -e – (él) törzsön kívüli
pozapominać [1. zapomnieć o wielu sprawach;
2. o wielu osobach: nie wziąć czegoś lub
zostawić coś gdzieś przez nieuwagę] –
elfelejteni, megfeledkezni (sok mindenről)
pozaprowadzać [1. zaprowadzić dokądś wiele
osób; 2. założyć wiele urządzeń, instalacji
itp. lub założyć urządzenia w wielu
miejscach] – (sorra) bevezetni
pozaprzeszły, -a, -e – utolsó előtti
pozapuszczać [1. opuścić lub zasunąć wiele rolet,
zasłon itp.; 2. o wielu osobach: nie strzyc
się lub nie golić, pozwalając włosom
urosnąć; 3. zagłębić wiele czegoś w coś;
4. zakroplić wielu osobom lekarstwo; 5. o
wielu osobach: doprowadzić wiele czegoś
do zniszczenia; 6. o wielu osobach:
wprawić w ruch silniki] – sorra leereszteni,
elereszteni,
beereszteni;
leengedni,
elengedni, beengedni; elhanyagolni (sok
mindent)
pozapuszczać się – beeresztik; elhanyagolódni
pozarastać [1. o roślinach: rozrastając się,
pokryć wiele czegoś; 2. o wielu terenach:
pokryć się czymś w wielu miejscach;
3. pot. o męskiej twarzy: pokryć się
zarostem; 4. pot. o ranach, skaleczeniach:
zabliźnić się] – összenőni, rosszul v. ferdén
nőni v. benőni (sok minden); szakállt
növeszteni; (seb) begyúgyulni, behegedni
pozarażać [1. zarazić wiele osób lub zwierząt
jskąś chorobą; 2. wywołać u wielu osób
podobne
do
swoich
reakcje,
zainteresowania itp.] – sorra megfertőzni
-
Wersja 01 01 2014.
pozarażać się [1. o wielu osobach: zarazić się od
kogoś jakąś chorobą; 2. o wielu osobach:
przejąć czyjś nastrój, czyjeś cechy,
zainteresowania] – sorra megfertőződni
pozaregulaminowy,
-a,
-e
[nieobjęty
regulaminem] – szabályzaton kívüli,
szabályzatba nem foglalt
pozarogatkowy, -a, -e – városon kívüli; városi
sorompón- v. vámon kívül eső
pozarogatkowy cmentarz – városon kívüli temető
pozarynkowy, -a, -e – piacon kívüli
pozarynkowy fundusz inwestycyjny – piacon
kívüli beruházási alap
pozarzynać [pot. zabić ostrym narzędziem wiele
osób lub zwierząt] – levágni, leölni,
leöldösni, lemészárolni
pozarzynać się [1. pot. zranić się czymś ostrym w
wielu miejscach; 2. pot. zabić jeden
drugiego] – megsebesülni; lemészárolják
egymást
pozasadzać [zasadzić wiele roślin] – beültetgetni,
bejuttatni
pozasądowy, -a, -e [odbywający się bez udziału
sądu] – bíróságon kívüli, a bíróság
mellőzésével történő, perenkívüli
pozasiadać [1. o wielu osobach: usiąść kolejno,
jeden po drugim; 2. o wielu osobach:
usiadłszy, zacząć coś robić; 3. o wielu
osobach: zająć miejsce w jakimś
gremium] – sorra (v) mind leülni; helyet
foglalni
pozasiewać [zasiać wiele czegoś; też: obsiać
czymś wiele terenów] – sorra bevetni
pozasłaniać [1. zasłonić wiele czegoś lub zasłonić
coś ze wszystkich stron; 2. zasłaniając,
ochronić wiele osób lub rzeczy przed
czymś] – beburkolni, eltakarni, elfedni (sok
mindent)
pozasłaniać się [1. o jednej osobie lub o wielu
osobach: zasłonić się z wielu stron, żeby
nie być widocznym; 2. o jednej osobie lub
o wielu osobach: zasłonić się z wielu stron,
chroniąc się przed czymś] – sorra
beburkolózni
pozasłużbowy, -a, -e [niedotyczący spraw
służbowych,
odbywający
się
poza
godzinami pracy] – szolgálatonkívüli;
szolgálat utáni
pozastaję z szacunkiem – maradok kiváló
tisztelettel
pozastaję bez grama szacunku!
pozastawiać1 [1. stawiając wiele rzeczy, zapełnić
wiele miejsc; 2. stawiając wiele rzeczy,
zatarasować dostęp do czegoś; 3. zastawić
wiele pułapek, sieci itp.; 4. urządzić
zasadzki na wiele osób] – sorra rárakni
5228
pozastawiać2 [dać w zastaw wiele czegoś] – (több
mindent) elzálogosítani
pozasuwać [1. przesunąć wiele rzeczy, żeby coś
zakryć
lub
zamknąć;
2. suwając,
przemieścić wiele rzeczy w głąb czegoś;
3. połączyć
obie
części
zamków
błyskawicznych]
–
sorra
odatolni,
hozzátolni
pozasychać – sorra beszáradni
pozasypiać [o wielu osobach lub zwierzętach:
zasnąć] – sorra elaludni v. nyugovóra térni
pozasypywać [1. sypiąc coś, wypełnić wiele
nierówności, dołów; 2. sypiąc gęsto,
pokryć coś w wielu miejscach] – önteni,
elönteni, kiönteni
pozaszczepiać – sorra beoltani
pozaszczepiać na różne tyfusy i malarie – tífusz
és malária ellen sorra beoltani
pozaszkolny, -a, -e [niedotyczący nauki w szkole,
odbywający się poza lekcjami szkolnymi]
– iskolán kívüli
pozaszywać
[1. zaszyć
wiele
miejsc
uszkodzonych, wiele rzeczy podartych lub
zaszyć coś w wielu miejscach; 2. zaszyć w
materiał wiele rzeczy] – hozzávarrni,
belevarrni; – hozzávarrogatni, belevarrogatni
pozaszywać się [1. o wielu osobach: schować się
lub zamieszkać w odludnym lub trudno
dostępnym
miejscu;
2.
o
wielu
zwierzętach: ukryć się, zagrzebać się
gdzieś] – elrejtőzni (több egyén több helyen)
pozaświatowy, -a, -e (transcendentny) – túlvilági
pozatapiać [1. spowodować zatonięcie wielu
osób, zwierząt lub rzeczy; 2. o rzece,
strumieniu itp.: zalać wiele miejsc
całkowicie; 3. zagłębić wiele czegoś w
jakiejś topliwej substancji przed jej
zastygnięciem; 4. zamknąć wiele otworów,
zalewając je roztopionym szkłem lub
metalem] – sorra elsüllyeszteni, vízzel
elárasztani;
(sokat)
beleolvasztani,
beleolvasztgatni vmibe; nyílásokat, réseket
olvasztott üveggel, fémmel lezárni
pozatapiać druciki w szkło – üvegbe
beleolvasztgatja a drótokat
pozatarasować, pozatarasowywać – sorra
eltorlaszolni
pozatruwać [zatruć wiele osób lub rzeczy; też: o
wielu rzeczach: zatruć coś] – sorra
megmérgezni
pozatruwać się [o wielu osobach lub
zwierzętach:
zatruć
się]
–
sorra
megmérgeződni v. mérgezést kapni
pozatykać [1. zamknąć lub wypełnić wiele
otworów, wkładając w nie coś; też o wielu,
zwykle
drobnych,
przedmiotach:
dostawszy się do jakichś przewodów,
-
Wersja 01 01 2014.
spowodować ich niedrożność; 2. umieścić
gdzieś wiele rzeczy, wciskając je w coś lub
wsuwając za coś] – bedugni, betömködni
pozatykać się [o wielu rurach, przewodach,
otworach: ulec zatkaniu] – bedugulni
pozauniwersytecki, -a, -ie – egyetemen kívüli
pozauniwersytecki nurt krakowskiej chirurgii –
egyetemen kívüli krakkói sebészeti irányzat
pozauszny, -a, -e – fül melletti
pozaustrojowy, -a, -e [dokonujący się poza
organizmem] – a szervezet helyzetét
meghatározó
pozawalać [1. pot. zasypać wiele czegoś lub
zasypać coś dużą ilością czegoś; 2. pot. o
czymś ciężkim, dużym: zatarasować coś;
3. pot. zapełnić czymś jakieś miejsca,
pomieszczenia, utrudniając poruszanie się
w nich; też: zagrodzić coś czymś ciężkim,
dużym; 4. pot. spowodować runięcie wielu
rzeczy; 5. pot. nie wywiązać się z wielu
prac na czas] – sorra öszedönteni
pozawalać się [pot. o wielu rzeczach: runąć,
pozapadać się] – sorra összedőlni,
összeomlani
pozawczoraj [daw.; zob. przedwczoraj] –
tegnapelőtt
pozawczorajszy, -a, -e – tegnapelőtti
pozawczorajszy obóz językowy – tegnapelőtti
nyelvi tábor
pozawidmowy, -a, -e – látható tartományon túli, a
spektrumon kívül eső
pozawierać [1. zawrzeć wiele umów, układów
itp.; 2. nawiązać przyjaźnie, znajomości z
innymi ludźmi] – (dawno) lezárni, elzárni,
becsukogatni; kötni (több egyén pl.
házasságot)
pozawieszać
[1. zawiesić
wiele
czegoś;
2. zawieszając coś, pozasłaniać wiele
czegoś lub coś w wielu miejscach;
3. wstrzymać na jakiś czas działalność
jakichś instytucji, organizacji itp.;
4. pozbawić
wiele
osób
prawa
wykonywania
czynności
służbowych,
uczęszczania gdzieś,
korzystania z
przywilejów itp.] – felakasztani, felaggatni
pozawracać [1. skierować z powrotem wiele osób
lub pojazdów; 2. o wielu osobach,
pojazdach:
zawrócić
z
drogi]
–
kicsavargatni, kifordítgatni
pozawijać [1. zawinąć wiele czegoś, żeby było
krótsze; 2. okryć, owinąć wiele osób,
rzeczy; 3. okręcić nić, włosy wokół czegoś;
4. o wielu statkach: dopłynąć do portu] –
betakargatni, bepólyázni; (haj) kikötni
pozawijać się [1. pozaginać się, popodginać się;
2. zawinąć się w wiele rzeczy; też o wielu
osobach: zawinąć się w coś; 3. okręcić się
5229
wokół wielu prętów, tyczek itp.; 4. pot. o
wielu osobach: poumierać szybko,
niespodziewanie] – betakarózni
pozawstydzać – sorra megszégyeníteni
pozazdroszczenie – irigylés, irigykedés
pozazdrościć (pozadroszczę) [poczuć zazdrość] –
irigyelni vkitől vmit; irigységet érezni;
megirigyelni vmit, elirigyelni vkitől vmit
pozaziemski, -a, -ie [1. będący poza Ziemią lub
pochodzący spoza Ziemi; 2. nierealny,
fantastyczny, nie z tego świata]– földöntúli,
földfeletti, túlvilági
pozazmysłowy, -a, -e [niepostrzegalny zmysłami]
– érzékfölötti
pozbawianie,
pozbawienie
–
megfosztás,
megvonás
pozbawić — pozbawiać [przyczynić się do utraty
czegoś przez kogoś lub przez coś] –
megfosztani, megvonni, elvenni; elvonni
pozbawiać kogo czci – megbecsteleníteni,
meggyalázni vkit
pozbawić kogo czci – becsületétől megfosztani vkit
pozbawić kogo czego – megfosztani, megvonni,
elvenni (vkit vmitől)
pozbawić kogoś praw obywatelskich – a
közügyek gyakorlásától eltiltani vkit
pozbawić kogoś prawa – vkit megfosztani jogától
pozbawić kogo środków do życia – megfosztani
vkit az életlehetőségtől
pozbawić kogo życia – megölni vkit; életét venni
vkinek
pozbawić (kogoś) głosu – megvonja (vkitől) a szót
pozbawić
kogoś
obywatelstwa
–
állampolgárságától megfosztani vkit
pozbawić kogoś rangi – rangjától megfosztani vkit
pozbawić kogoś tytułu – címétől megfosztani vkit
pozbawić kogoś urzędu – hivatalától v. tisztségétől
megfosztani vkit
pozbawić kogoś władzy – hatalmától megfosztani
vkit
pozbawić a. pozbawiać wołności – megfosztani a
szabadságtól; szabadságtól megfosztani
pozbawić się — pozbawiać się [stracić coś z
własnej winy] – megvon magától vmit
pozbawić się życia – öngyilkos lesz, véget vet
életének
pozbawienie praw – jogfosztás
pozbawienie praw obywatelskich – a polgári v.
politikai jogok felfüggesztése
pozbawienie praw publicznych – közügyek
gyakorlásától való eltiltás
pozbawienie wolności [kara wymierzona za
przestępstwo, polegająca na umieszczeniu
skazanego w zakładzie karnym] –
szabadságvesztés
-
Wersja 01 01 2014.
pozbawiony, -a, -e (czego) – (vmitől) mentes,
megfosztott; vminek híján lévő, vmit
nélkülöző
pozbawiony kompleksów – gátlástalan
pozbawiony hałasu – zörejmentes
pozbawiony oporów – gátlástalan
pozbawiony rozumu – eszét veszett
pozbawiony zahamowań – gátlástalan
pozbawiony zniekształceń – torzításmentes
pozbawiony życia – élettelen, holt
pozbiegać – összeszaladni
pozbiegać się – sorra összeszaladni
pozbierać [1. zbierając, zgromadzić wiele czegoś,
zebrać jedno po drugim, z wielu miejsc;
2. usunąć skądś jakieś przedmioty]–
összegyűjteni, összeszedni, összegyűjtögetni
pozbierać się [1. pot. zgromadzić się w jakimś
miejscu, zejść się z wielu miejsc; 2. pot.
odzyskać spokój, równowagę psychiczną;
3. pot. odzyskać siły, zdrowie] –
összeterelődni; (átv.) összeszedi magát
pozbieraj się! – szedd össze magad!
pozbijać [1. łącząc deski za pomocą gwoździ,
zrobić wiele czegoś; 2. pot. wykazać
niesłuszność wielu argumentów, zarzutów
itp.; 3. pot. o wielu osobach: pozmniejszać
jakieś
wielkości,
poobniżać
jakieś
wartości; 4. pot. uderzając się o coś,
uszkodzić sobie różne części ciała; też o
wielu osobach: uszkodzić sobie jakąś część
ciała]
–
sorra
összetörni;
sorra
összeszegezni; sorra megcáfolni
pozbijać się [1. o wielu osobach, zwierzętach:
skupić się w grupy; 2. zlepić się, skawalić
się] – összegyűlni; összeragadni, összetörni
pozbyć się (pozbędę się) — pozbywać się
[uwolnić się od czegoś niepotrzebnego,
uciążliwego lub od czyjejś niepożądanej
obecności] – (kogo/czego) megszabadulni
(vkitől/vmitől), lerázni (vkit/vmit)
pozbyć się choroby – megszabadul a betegségtől
pozbyć się kłopotu – bajtól megszabadulni; gondot
üzni, lerázni a gondokat
pozbyć się nałogu – megszabadul rossz szokásaitól
pozbyć się płodu – elveteti a gyereket
pozbyć się wad – megszabadul hibáitól
pozdawać (pozdaje) [1. zdać kolejno wiele
egzaminów; też o wielu osobach: zdać
egzamin; 2. o wielu osobach: uzyskawszy
wystarczające dobre oceny, przejść do
następnej klasy; 3. przekazać komuś wiele
czegoś; też o wielu osobach: przekazać coś
komuś] – vizsgát letenni; levizsgázni (egy
egyén sok vizsgát v. több egyén)
pozdawać egzaminy – a vizsgákat letenni,
levizsgázni
5230
pozdejmować [1. zdjąć skądś wiele czegoś; 2. pot.
zwolnić wiele osób ze stanowiska;
3. uwolnić wiele osób od czegoś; 4. nie
dopuścić do publikacji lub wystawienia na
scenie wielu rzeczy; 5. odwołać wiele wart,
posterunków; 6. pot. zrobić zdjęcia wielu
osobom] – levenni, letenni (sok mindent);
levenni, lefényképezni
pozdejmować książki ze stołu – leveszi a
könyveket az asztalról
pozdrawiać, pozdrowić (jako) pierwszy – előre
köszönni vkinek
pozdrawiać kogo – köszönni vkinek
pozdrawiam kolegów – üdvözlöm a kollégáikat
pozdrawiam męża – üdvözlöm a férjét
pozdrawiam pana ….. – üdvözlöm … urat
pozdrawiam panią ….. – üdvözlöm … asszonyt
pozdrawiam pana Kovácsa (panią Kovács) –
üdvözlön Kovács urat (Kovácsné asszonyt)
pozdrawiam rodziców – üdvözlöm a szüleit
pozdrawiam żonę – üdvözlöm a feleségét
pozdrowić (pozdrowię, -isz) — pozdrawiać
(pozdrawiam,
-asz,
-ają),
(kogo/co)
[1. powitać kogoś słowem lub gestem;
2. przesłać komuś wyrazy pamięci i
życzliwości w liście lub za czyimś
pośrednictwem] –
köszönni vkinek;
üdvözölni vkit, köszönteni (vkit/vmit)
pozdrowić się — pozdrawiać się [pozdrowić
jeden drugiego] – üdvözlik, köszöntik
egymást
pozdrowienia [wyrazy pamięci i życzliwości
przekazywane w liście lub za czyimś
pośrednictwem] – üdvözlet; üdvözlés
pozdrowienia z Warszawy – üdvözlet Varsóból
pozdrowienia znad morza / Balaton – üdvözlet a
tengerpartról / Balatonról!
pozdrowienie [formułka wypowiadana przy
powitaniu, rzadziej przy żegnaniu kogoś;
też: gest towarzyszący powitaniu] –
üdvözlet, üdvözlés, köszöntés
Pozdrowienie anielskie (Zdrowaś Maryjo) –
Üdvözlény Mária!
pozdrów go ode mnie – add át neki üdvözletem
pozdrów przyjaciela ode mnie! – add át
üdvözletemet a barátodnak!
pozdychać [1. o wielu zwierzętach: zdechnąć;
2. posp. o ludziach: poumierać] – (sorra)
meghalni,
kihalni;
sorra
elpusztulni,
megdögleni, elhullani
pozdzierać [1. oderwać wiele czegoś lub coś w
wielu miejscach; 2. zniszczyć wiele rzeczy
przez ciągłe używanie lub zniszczyć jedną
rzecz w wielu miejscach] – leszakítani,
letépdesni
-
Wersja 01 01 2014.
pozdzierać się [pot. o wielu ubraniach, butach:
ulec
zniszczeniu]
–
elrongyolódni,
elhasználódni
pozer [fr. poseur 'jw.' od poser 'stawiać; kłaść' z
późn.łac.
pausare
'zatrzymywać;
odpoczywać; jp.' od gr. paúsis 'przerwa,
pauza': 1. człowiek udający kogoś, chcący
wydawać się innym, niż jest, aby wywrzeć
na kimś wrażenie; 2. efekciarz, kabotyn,
komediant, człowiek lubiący udawać,
przybierać pozy] – (fr. poseur) pozőr;
mesterkélt
magatartású,
hatásvadászó,
színészkedő, nagyképű személy
 pozer/pozerka: fontoskodó (ffi/nő)
pozerski, -a, -ie – pozőr-; mesterkélt magatartású,
hatásvadászó
pozerstwo – mesterkélt magatartás, hatásvadászat
pozestawiać [1. zdjąć skądś wiele czegoś, jedno
po drugim; 2. złożyć razem wiele
elementów, ustawić wiele czegoś blisko
siebie; 3. porównać ze sobą wiele
przedmiotów, zjawisk, rzadziej osób;
4. zestawić wiele czegoś w formie
wykazów, spisów] – sorra lerakni, leszedni;
sorra összerakni, összetolni, összetologatni;
sorra
összevetni,
egybevetni,
összehasonlítani
pozestawiać naczynia ze stołu – leszedegetni az
edényt az asztalról
pozestawiać razem ławy – egymás mellé tolni a
padokat; padokat összetolni
pozestawiać teksty oryginałów z tłumaczeniami
– az eredeti szövegeket a fordításokkal
egybevetni
pozeszywać [zob. pozszywać] – öszevarrni,
összevarogatni, összefűzni
pozew [1. pismo zawierające wniosek o wszczęcie
procesu
sądowego;
2. daw.
pismo
wzywające pozwanego na rozprawę
sądową; 3. (u Zygmunta Glogera) Każdy
proces rozpoczynał się od pozwu na
piśmie, który woźny wręczał stronie
pozwanej. Statut Kazimierza W. z r. 1347
stanowił,
aby
bez
wiadomego
pozywającego pozwy dawane być nie
mogły. Prawo z r. 1505 określa, aby pozwy
ziemskie wydawane były pod tytułem
królewskim a z pieczęcią ziemską,
grodzkie zaś pod tytułem i pieczęcią
starosty. W r. 1543 postanowiono, aby
pisane były w języku polskim. Zwykłe w
sprawach cywilnych zwano citationes
literales, ale były i ustne, które zwano
taktami (od wyrazu tactus), bo woźny
zaraz prowadził pozwanego do sądu.
Zwano je także „rokiem nadwornym”. Do
ustnych należy terminus facionatus, rok
licowy, gdy złodziej „z licem” t. j. z
5231
przedmiotem skradzionym był schwytany.
Zygmunt I przepisał formy dla pozwów
(Vol. leg. I, f. 423). Wręczenie pozwu
woźny poświadczał zeznaną w sądzie
relacją. Stąd poszło, że i po upadku prawa
polskiego poświadczenie woźnego o
wręczeniu pozwu nazywano „relacją
woźnego”. Opłata za doręczenie pozwu
zwała się pozewne.] – idézés, beidézés,
berendelés; kereset, (pismo procesowe)
keresetlevél
pozgonny, -a, -e – hátrahagyott, posztumusz,
posthumus
pozielenić – zöld-foltossá tenni
pozielenić trawą sukienkę – fűfoltos lesz a ruhája
pozielenić tu i tam – itt és ott zöld-foltossá tenni
pozielenieć [1. nabrać zielonej barwy; 2. o
produktach spożywczych: zepsuć się,
nabierając zielonkawego odcienia; 3. o
ludziach: bardzo zblednąć, aż do
zielonkawego odcienia] – megzöldülni,
kizöldülni; megfakulni, kifakulni
pozieleniały, -a, -e [1. taki, który nabrał zielonej
barwy; 2. zepsuty, mający zielonkawy
odcień; 3. pot. bardzo blady, aż do
zielonkawego odcienia] – megzöldült,
kizöldült; megfakult, kifakult
poziewać [ziewać przez jakiś czas] – ásítozni
poziewnik dwudzielny (Galeopsis bifida) – Vágási
kenderkefű (Galeopsis bifida)
Poziewnik piaskowy (Galeopsis segetum) [roślina
z rodziny wargowych występująca w
zachodniej i środkowej części Europy] –
Kenderikefű (Galeopsis segetum) [(növ.,
kenderfű, fogínyfű, foganőttfű, vajfű,
Galeoposis Tourn.), ajakos növény, alsó
ajakán mind a két oldalon üres és hegyes
fogalaku kinövése van. Egynyári, terpedten
szétágazó füvek.]
poziewnik polny (Galeopsis ladanum) – piros
kenderkefű (Galeopsis ladanum)
-
Wersja 01 01 2014.
Poziewnik pstry (Galeopsis speciosa Mill.)
[gatunek rośliny jednorocznej należący do
rodziny jasnotowatych. W Polsce jest dość
rozpowszechniony na terenie całego
kraju] – nagyvirágú kenderkefű (Galeopsis
speciosa) [1. az ajakosvirág[úak rendjéhez,
ezen belül árvacsalánfélék családjához
tartozó növényfaj; 2. (Gyapjas foganőtt. –
Galeopsis versicolor Curt. – Term. r.:
Ajakosak. Labiatae.) – 37. t. 1. k. Egyéves.
30–100 cm. Szára a csomók alatt meg van
vastagodva; ágas, merev szőröktől borzas.
Levelei hosszúkás tojásalakúak, fűrészesek,
vízszintesen elállók. Pártája nagy, még
egyszer akkora, mint a csésze; sárga,
violaszínű foltokkal; az alsó ajak középső
karéja violaszínű, fehér szegélylyel. Terem
vízerek mentén, erdők szélén, az egész
országban, helyenként az Alföldön is. 7–8.]
Poziewnik szorstki (Galeopsis tetrahit L.)
[gatunek rośliny jednorocznej należący do
rodziny jasnotowatych. Występuje w
Europie i północnej części Azji. W Polsce
jest bardzo pospolity na terenie całego
kraju.] – Szúrós kenderkefű (Galeopsis
tetrahit) [(Foganőtt, fogainyfű, kenderfű,
kenderke, kenderike, üres fogcsalány, rajfű.
Term. r.: Ajakosak. Labiatae.) – Egyéves.
30–60 cm. Ágas szára merev szőröktől érdes;
csomói alatt erősen dagadt. Levelei
hosszúkás
tojásalakúak,
kihegyezettek,
durván fűrészesek és érdesek. Virágörvei
sokvirágúak. Pártája fehér, rózsaszínű vagy
lilás; alsó ajkán sárga folttal; a csészénél
valamivel hosszabb. Terem mívelt talajon,
erdők szélén, szórványosan az egész
országban, helyenként kellemetlen gyom. 7–
8. ]
-
Wersja 01 01 2014.
poziom ciśnienia akustycznego w pasmie
częstotliwości
–
sávhangnyomásszint,
hangnyomásszint adott frekvenciasávban
poziom ciśnienia akustycznego w pasmie o
szerokości oktawy – oktávhangnyomásszint
poziom ciśnienia dźwięku (Lp) [Jest to miara
energii dźwięku emitowanej ze źródła
hałasu, wyrażana w decybelach lub dBA.]
– hangteljesítményszint (Lw, Lp)
5232
poziewnik wąskolistny (Galeopsis angustifolia) –
keskenylevelű
kenderkefű
(Galeopsis
angustifolia Ehrh. ex Hoffm.)
poziewywać [zob. poziewać; ziewać przez jakiś
czas] – ásítozni
poziom [1. położenie górnej płaszczyzny czegoś
w stosunku do podstawy w danym
miejscu; 2. kierunek poziomy; 3. stopień
rozwoju w jakiejś dziedzinie; 4. stopień
czyjegoś wykształcenia, kultury lub
czyichś możliwości umysłowych; 5. jakość
czegoś; 6. jeden z aspektów, w jakich coś
jest rozpatrywane] – szint [jele: n.
Valamely
mennyiségnek
egy
alapmennyiséghez viszonyított értéke bel,
decibel, néper cagy decilog értékben
kifejezve]; szint, szintvonal; (átv.) színvonal,
szint, nívó
poziom cen – árszínvonal; árszint, árfekvés
poziom cen emisji – kibocsátási árszint
poziom
ciśnienia
akustycznego
(Lp):
 p 2

L  10 lg

 p0 
10
logarytmów
przy
podstawie 10 ze stosunku kwadratu
ciśnienia akustycznego do kwadratu
ciśnienia
akustycznego
odniesienia.
Ciśnienie akustyczne odniesienia wynosi
20 mPa. ] – hangnyomásszint: [p(Lp)]: a
hangtér egyik fontos skaláris mennyisége.
Rugalmas közegben a statikus nyomás és a
hanghullámok hatására az adott pillanatban
fellépő nyomás különbsége. Egysége Pa v.
N/m2. A hangnyomásszint szintértékét a p0 =
20.10-6 Pa küszöbértékhez viszonyítják.
L p  20 lg
p
p0
dB,
Lp dB(A)
Odczuwana
głośność
Dźwięk
0
Próg
słyszalności
-
20
Niezwykle
delikatny
Szelest liści,
cichy pokój
40
Bardzo
delikatny
Szum lodówki
60
Umiarkowanie
głośny
Normalna
rozmowa,
restauracja
80
Bardzo głośny
Miejski ruch
uliczny,
ciężarówka
100
Niezwykle
głośny
Orkiestra
symfoniczna,
traktor
Próg
Startujący
wytrzymałości odrzutowiec
poziom ciśnienia w widmie – adott spektrumra
vonatkoztatott
hangnyomásszint;
hangnyomásszint-spektrum
poziom częstotliwości – frekvenciaszint
poziom dźwięku [Jest to korygowana (ważona)
poziomu
ciśnienia
akustycznego
rozpatrywanego dźwięku, otrzymana za
pomocą miernika dźwięku, o umownie
przyjętych charakterystykach ważenia.
Rozróżniamy poziomy dźwięku:
- LA – w [dB], poziom ciśnienia
akustycznego
skorygowany
według
charakterystyki częstotliwosciowej A
- LC – w [dB], poziom ciśnienia
akustycznego
skorygowany
według
charakterystyki częstotliwosciowej C] –
hangnyomásszint;
poziom dźwięku A (LA): [dB] [poziom ciśnienia
akustycznego
skorygowany
według
charakterystyki częstotliwościowej A] – Ahangnyomásszint; dB(A)
120
poziom dźwięku C (LC): [dB] [poziom ciśnienia
akustycznego
skorygowany
według
charakterystyki częstotliwościowej C] – Changnyomásszint; dB(C)
5233
poziom dźwięku instalacji – szerelvények okozta
zaj szintje (pl. vízvezeték)
poziom dźwięku materiałowego – lépészajszint;
kopogóhangszint
poziom dźwięku pogłosowego – utózengési szint,
zengőhangszint
poziom ekspozycji na hałas [1. Wielkość
stosowana do scharakteryzowania hałasu
zmieniającego się w czasie lub zmiennej
ekspozycji na hałas. Definiowany jest jako
równoważny (uśredniony energetycznie)
poziom dźwięku A, [dB], wyznaczony dla
czasu ekspozycji na hałas równego
znormalizowanemu czasowi pracy (tj. dla
8-godzinnego dnia pracy lub tygodnia
pracy); 2. odniesiony do 8-godzinnego
dobowego wymiaru pracy:LEX,8h = LAeq,Te
+ 10 lg(Te/To) odniesiony do tygodnia
pracy:
;
LAeq,Te - równoważny poziom dźwięku A
wyznaczony dla czasu ekspozycji Te, w dB,
To - czas odniesienia = 8h = 28800 s, i kolejny dzień roboczy w rozważanym
tygodniu, n - liczba dni roboczych w
rozważanym tygodniu (może być różna od
5)] – zajexpozíció szintje; zajterhelés
poziom głośności – (ekvivalens) hangosságszint
poziom głośności dźwięku w słuchawkach – a
fülhallgatóban v. fejlallhgatóban lévő hang
hangosságszintje
poziom identyczności – identitásszint [identity
status]
[Erikson
identitásfejlõdési
folyamatában az egyén pillanatnyi helyzete,
amely az identitás elérése, korai zárás,
moratórium vagy identitásdiffúzió lehet.]
poziom ideowo-artystyczny – eszmei és művészeti
színvonal
poziom inteligencji – az intelligencia színvonala v.
foka; műveltségi színvonal
poziom konsumpcji – fogyasztási színvonal
poziom kosztów – költségszint
poziom kulturalny – kulturális színvonal
poziom
kwalifikacji
(qualifications
level)
[wyodrębniona kategoria kwalifikacji,
scharakteryzowana poprzez wspólny
zestaw wymagań ogólnych dotyczących
efektów uczenia się, w szczególności
obejmujący
wszystkie
wymagania
definiujące
jeden
z
poziomów
Europejskich Ram Kwalifikacji] –
képesítési szint
(national qualifications
levels = nemzeti képesítési szintek)
poziom mocy – teljesítményszint
poziom mocy akustycznej (Lw) [1. Miara
logarytmiczna
mocy
akustycznej
emitowanej przez źródło. 2. Moc
-
Wersja 01 01 2014.
akustyczną
danego
zródła
można
wyznaczyć wartośćią poziomu mocy
akustycznej ze wzoru (po uproszczeniu):
LN = L + 10lg S [dB]; gdzie: L – poziom
natężenia dźwięku, S – pole powierzchni
pomiarowej prostopadłej do kierunku
rozprzestrzeniania się fali w m2] –
akusztikai teljesítményszint
poziom mocy dźwięku (Lw) [Wielkość opisana
powyżej,
ale
mierzona
w
ściśle
określonych warunkach. Poziom mocy
dźwięku jest niezależny od położenia
sprzętu, warunków otoczenia, odległości
od punktu pomiaru] hangteljesítményszint
(Lw, Lp) [valamilyen hangforrás által a
hangtérbe időegység alatt kisugárzott
hangenergia.
Mértékegysége:
W.
A
hangteljesítményszint szintértéke a W0 = 1012
küszöbszintre vonatkoztatva.]
poziom morza [1. średnia wysokość powierzchni
morza lub oceanu, stanowiąca punkt
wyjściowy do pomiarów wysokości na
lądach; 2. Poziom morza – punkt położony
na wysokości teoretycznie równej zeru, w
miejscu, gdzie morze styka się z lądem.
Przyjęty w geografii i kartografii
przeciętny poziom morza jest średnią
wszystkich
poziomów
morza,
wynikających z jego wahań, wywołanych
takimi zjawiskami, jak falowanie czy
pływy. Pod uwagę należy też wziąć dłuższe
cykle wahań poziomu morza: 19-letni cykl
Metona i 223-miesięczny cykl saros.] –
tengerszint [0 méter, amelytől az abszolút
magasságot mérik földfelszínen. Hazánkban
alapszintnek az Adriai-tenger középszintjét
választották. Később bevezettek egy
képzeletbeli
felületet
alapszintnek.
Magyarország
térképészeti
Szintezési
Főalappontja (Nadapi Ősjegy). Jelenleg
173,8385 m magasan van az Adriai tenger
képzeletbeli felületéhez képest. A Velenceihegység rég megállapodott, gyakorlatilag
változatlan magasságú őshegység. Teljesen
változatlannak azonban ez a pont sem
tekinthető, néhány évtized alatt mintegy 32
mm-t emelkedett az Adriai-tenger null
pontjához viszonyítva.]
poziom nadawania sonaru – szonáradójelszint
poziom natężenia akustycznego (dźwięku) –
hangerő;
intenzitásszint
(jele:
ni),
hangintenzitásszint
[1.
valamely
hangintenzitásnak
a
hangintenzitás
alapszintjére (ez a leggyengébb, még
hallható hang intenzitása, 1000 Hz-re)
vonatkoztatott,
dB-ben
kifejezett
viszonylagos értéke; 2. A leggyengébb, de
még hallható hanghoz (0 dB) viszonyított
zajszint. Jele: LI Mértékegysége: dB
5234
(decibel). A hangintenzitástól (I) függ,
melynek mértékegysége a W/m2 (a
hanghullám
egységnyi
területre
jutó
teljesítménye). LI=10 log(1/I0), ahol I0=10-12
W/m2 a 0 dB-nek megfelelő hangintenzitás.
(A hangerősség mértékéül a font vezették be
és a decibellel (dB) hozták kapcsolatba.)
poziom odbieranego sygnału – bejövőjelszint
poziom odniesienia [umowna płaszczyzna, w
stosunku do której dokonuje się pomiarów
wysokości] – vonatkoztatási szint; szállítás
színvonala
poziom oleju – olajszint
poziom opodatkowania – színvonal
poziom płac – bérszínvonal
poziom prędkości – sebességszint
poziom produkcji – termelési színvonal
poziom przedwojenny – háború előtti színvonal
poziom przenoszenia, skuteczność – átviteli
mérték, ráfelelési szint
poziom
przesterowania
(przeciążenia)
–
túlvezérlési szint
poziom przyspieszenia – gyorsulási szint
poziom rozwoju – fejlődési szint
poziom słuchu absolutnego – abszoút hallás
szintje
poziom słyszenia (wrażenia słuchowego) –
hallásszint
poziom stopy życiowej – életszínvonal
poziom sygnału [to logarytmiczna wielkość
stosunkowa opisująca dany sygnał
odniesiona do innej wartości tej wielkości]
– jelszint
poziom sygnału dźwiękowego – beszédszint,
kivezérlésszint
poziom sygnału mowy – beszédszint
poziom szczytowy – csúcsszint [a megengedett
torzításig
felmágnesezett
szalagról
lejátszáskor kapott jelfeszültség, ill. annak
dB-ben mért viszonya a vonatkoztatási
szinthez]
poziom szumu, poziom szumów – zajszint
[abszolút v. relatív]
poziom szumu tłowego – háttérzajszint
poziom techniki – műszaki színvonal
poziom tercji – terszint (terc hanköztávolságú
frekvencia-tartományban mért sávszint)
poziom tła [Poziom dźwięku A, dźwięków
zakłócających występujących w czasie
badania
ochronnika
słuchu
lub
odpowiadające mu poziomy ciśnienia
akustycznego
w
tercjowych
lub
oktawowych
pasmach
częstotliwości
mierzone w czasie nieobecności słuchacza
lub przy usuniętym urządzeniu do
pomiaru tłumienia wtrącenia, w punkcie
-
Wersja 01 01 2014.
odniesienia, kiedy nie jest emitowany
sygnał testowy.] – háttérszint
poziom troficzny – trofikus szint [Egy adott
élőhely valamely táplálékláncának trofikus
szintjeiben megtalálható egyedek számának
sematikus ábrázolása. Mivel egy szervezet
által felvett energia csak kis része fordítódik
szöveteinek felépítésére, amely a rá
következő trofikus szint szervezetei számára
az energiát biztosítja, az egymást követő
(egyre magasabb) trofikus szinteken a
szervezetek száma egyre kisebb. Lásd még
biomasszapiramis; energiapiramis.]
poziom umysłowy – értelmi színvonal
poziom
widmowej
gęstości
energii
–
színkép(sűrűség)szint
poziom wody – vízszint; árvízszint
poziom wody gruntowej – talajvízszint
poziom wody opada a. obniża się – vízszint apad
poziom wody opadł; poziom wody spadł – a víz
szintje apadt; víz szintje leesett; leapadt a víz
poziom wrażenia słuchowego – érzékelési
hangszint
poziom wydobycia węgla – a szén fejtésszintje
poziom wydobywczy – fejtési szint
poziom wyjściowy – kimenőszint
poziom zagłuszania – elfedési szint
poziom zagrożenia hałasem lotniczym –
repülőgépzaj-behatási szint
poziom
zakłóceń
sygnału
mowy
–
beszédérthetőség-zavarszint
poziom zapasów – készletszint
poziom zatrudnienia – foglalkoztatási szint
poziom
zniekształceń
harmonicznych
–
zavarószint
poziom znormalizowany dźwięku matriałowego
– szabványos kopogóhangszint
poziom życia – életszínvonal
poziom życiowy, poziom życia – életszínvonal
poziomica [1. linia łącząca na mapie punkty o
jednakowej wysokości nad poziomem
morza; 2. przyrząd służący do określenia
poziomego położenia płaszczyzn] – (földr.)
rétegvonal; (ép) kőműves vízmérték
5235
Poziomka (Fragaria L.), poziomki [rodzaj bylin
rozłogowych z rodziny różowatych. Liczy
ok. 50 gatunków, występujących w
Eurazji, Ameryce. W Polsce dziko
występują
3
gatunki.
Poziomka
filogenetycznie
wywodzi
się
od
pięciornika.] – szamóca, erdei eper
(Fragaria)
[a
rózsafélék
(Rosaceae)
családjába tartozó nemzetség neve, valamint
a vadon termő, illetve a termesztett fajok
gyümölcsének elnevezése. Magyarországon
a nemzetségnek 3 faja őshonos, ezeket
gyakran a gyümölcséért termesztett Fragaria
X ananassa illetve Fragaria virginiana
fajoktól való megkülönböztetés végett erdei
szamócának nevezik. A termesztett fajokat
gyakran hívják epernek.]
Poziomka leśna [zob. Poziomka pospolita]– erdei
szamóca [Fragaria vesca)
Poziomka pospolita (Fragaria vesca) [(Fragaria
vesca L.) – gatunek rośliny z rodziny
różowatych. Inne nazwy: czerwona
jagoda, koziomka. Rośnie dziko w całej
Europie a także w Azji i Ameryce
Północnej. W Polsce jest pospolity na
całym obszarze. Jest uprawiany w wielu
krajach świata, również w Polsce] – erdei
szamóca (Fragaria vesca) a rózsafélék
(Rosaceae)
családjának
Fragaria
nemzetségébe tartozó, a termesztett eperénél
kisebb, de ahhoz hasonlóan ízletes
gyümölcsöt termő, Magyarországon is
őshonos növény. A Fragaria nemzetségnek
az erdei szamócán kívül még két faja él
hazánkban, de ezeket gyakran (tévesen)
szintén erdei szamócának nevezik. Diploid
kromoszómaszámú faj.
Poziomka truskawka (Fragaria ×ananassa
Duchesne) [mieszaniec dwóch gatunków
poziomki z rodziny różowatych (Rosaceae
Juss.)] – szamóca
Poziomka twardawa (Fragaria viridis) [gatunek
rośliny z rodziny różowatych. Rośnie
dziko w Azji i Europie. W Polsce jest
znacznie rzadsza od poziomki pospolitej.]
– Csattogó szamóca (Fragaria viridis)
Poziomka wysoka (Fragaria moschata) [gatunek
rośliny z rodziny różowatych. Rośnie
dziko w południowej, wschodniej i
środkowej Europie. W Polsce jest
-
Wersja 01 01 2014.
znacznie rzadsza od poziomki pospolitej.]
– Fahéjillatú szamóca (Fragaria moschata)
poziomkowy, -a, -e – szamóca-; szamócából
készült
poziomnica [1. przyrząd służący do określenia
poziomego położenia płaszczyzn; 2. lub
libella często błędnie mylone z poziomicą
(linie na mapie o tej samej wysokości
względem poziomu) – (pot. z niem.
waserwaga) to przyrząd wykorzystujący
właściwości libelli (najczęściej rurkowej),
umożliwiający wyznaczenie kierunku
poziomego lub pionowego prostych oraz
płaszczyzn.] – vízszintező, függőónos
lejtmérő; libella; vízmérték, vízszintező
poziomo – vízszintesen
poziomopis – szintíró
poziomość – mindennapi, közönséges volta vminek
poziomy, -a, -e [1. równoległy do ziemi;
2. pospolity, przyziemny] – vízszintes;
horizontális; alacsony, földszintes, földi;
(átv.)
általános,
lapos,
közönséges,
megszokott, sekélyes
poziomy
transfer
genów
(zwany
też:
horyzontalnym (HTG) lub lateralnym (LTG))
[przechodzenie
genów
między
organizmami, najczęściej blisko ze sobą
spokrewnionymi. Typowe dziedziczenie
genów od przodka do potomka nazywane
jest w terminologii genetycznej pionowym
transferem genów (VTG, z ang.: vertical
gene transfer).] – (biol)
horizontális
géntranszfer; gének átjutása egyik egyedből
a másikba, illetve egyik fajból a másikba oly
módon, ami nem tartozik a normális
szaporodási mechanizmusok közé (többnyire
vírusok vagy kromoszómától független
DNS-elemek,
például
plazmidok
közreműködésével).
poziomy umysł – közönséges szellem v. ész
pozjadać [zjeść wiele czegoś] – felenni,
elfogyasztani (sok mindent)
pozjeżdżać [1. o wielu osobach, pojazdach:
kolejno zjechać w dół lub w bok; 2. o
wielu pojazdach: wrócić z trasy, skończyć
kurs; 3. o wielu osobach: przyjechać
gdzieś z wielu miejsc; 4. pot. o wielu
rzeczach: obsunąć się; 5. zjechać w dół
parę razy] – (sorra v. mind) leszállni v.
5236
elmenni; leereszkedni, lesüllyedni, lecsúszni,
lebocsátkozni; összeomlani, összedőlni;
(sorra v. mind) agyonjárni, agyonhajtani;
(sorra v. mind) lejárni v. végigjárni;
összeszidni, lehordani
pozjeżdżać z drogi – letérni az útról
pozjeżdżać się [zob. pozjeżdżać: o wielu osobach:
przyjechać gdzieś z wielu miejsc] –
összeseregleni; mind lejárja magát
pozlatywać, pozlatywać się [1. o ptakach:
zgromadzić się w jednym miejscu; 2. pot. o
wielu osobach: przybiec z różnych stron] –
összeszállingózni
pozlepiać [zlepić wiele rzeczy lub zlepić coś w
wielu miejscach] – összeragasztani,
összeragasztgatni
pozlepiać się [o wielu rzeczach: zlepić się ze sobą
lub zlepić się w wielu miejscach] – sorra
összeragadni, egyberagadni
pozlewać [1. przelać jakiś płyn lub ulać z
wierzchu do wielu naczyń; 2. pot. oblać
wiele osób, rzeczy] – öszeönteni,
összeöntögetni
pozlewać się [1. o wielu osobach: pooblewać
siebie nawzajem; 2. o wielu osobach: oblać
samego siebie; 3. o rzekach, strumieniach:
płynąc, połączyć się; 4. o wielu rzeczach
lub zjawiskach: złączyć się w jedno,
zatracić odrębny charakter] – (sorra v.
mind) leöntik egymást; leönti magát; (folyók)
összeolyni; egybekapcsolódni
pozłacanie – aranyozás, bearanyozás
pozłacany, -a, -e – aranyozott, bearanyozott
pozłacana biżuteria – aranyozott ékszer v. bizsu
pozłacana nędza – cifra nyomorúság
pozłacana rama obrazu – bearanyozott képkeret
pozłacany szyszak – aranyozott sisak
pozłocenie – bearanyozás; aranyozás (dísz)
pozłocenie koperty – órafedél aranyozása
pozłocić — pozłacać [1. pokryć coś warstwą
złota lub pomalować na złoty kolor;
2. nadać czemuś złoty odcień] – aranyozni,
megaranyozni; bearanyozni
pozłocisty, -a, -e [poet. złocisty, pozłacany] –
aranyfényű; aranyozott, bearanyozott
pozłocony, -a, -e – aranyozott
pozłota [1. warstewka złota, którą powleka się
inny,
tańszy
materiał;
2. pozorna
świetność; 3. daw. pozłacanie czegoś] –
aranyozás
pozłotka [1. zdrobnienie od: pozłota; 2. cienka,
miękka blaszka imitująca złoto, używana
głównie
do
pakowania
artykułów
spożywczych; staniol; pozłotko; cynfolia
3. roślina zielna z rodziny makowatych;
eszolcja] – kisebb aranyozás
-
Wersja 01 01 2014.
Pozłotka kalifornijska, eszolcja kalifornijska,
maczek
kalifornijski
(Eschscholzia
californica) [1. eszolcja kalifornijska,
maczek kalifornijski; 2. gatunek rośliny z
rodziny
makowatych.
Pochodzi
z
Kalifornii,
popularny
w
uprawie
ogrodowej.] – kaliforniai kakukkmák
(Eschscholzia
californica)
[a
boglárkavirágúak (Ranunculales) renjébe és
a mákfélék (Papaveraceae) családjába
tartozó faj. Egyéb nevei: kaliforniai mák,
kaliforniai pipacs. Őshazájában, az Amerikai
Egyesült Államokban egynyári, Európában
pedig egynyári vagy kétnyári, 40–50 cm
magasra növő növény. Fekvő, majd
felegyenesedő szárait finoman szeldelt,
kékeszöld színű levelek borítják. Száranként
egy hosszú, megnyúlt virága van.
Sziromlevelei sárgák vagy narancssárgák,
csészelevelei süvegszerűen összenőttek.
Toktermése sokmagvú.]
pozłotko [cienka, miękka blaszka imitująca
złoto, używana głównie do pakowania
artykułów
spożywczych;
cynfolia;
pozłotka; staniol] – fényes lemezke;
ezüstpapír, sztaniol
pozmiatać [1. zmieść szczotką, miotłą wiele
czegoś lub zmieść coś z wielu miejsc;
2. pot. zjeść wiele czegoś szybko i z
apetytem; też: szybko zjeść wszystko] –
söpörni, elsöpörni, összesöpörni; söprögetni,
elsöpörgetni, összesöpörgetni
pozmieniać [1. zmienić, przekształcić wiele osób
lub rzeczy; też o wielu osobach: zmienić,
przekształcić coś; 2. zastąpić jakieś osoby
lub rzeczy innymi] – cserélni, kicserélni,
átcserélni
pozmieniać się [1. o wielu osobach lub rzeczach;
zostać zastąpionym kimś innym lub czymś
innym; 2. o wielu osobach, rzeczach,
zwierzętach: zmienić charakter, kształt,
wygląd] – sorra elcserélődni v. megváltozni
pozmywać [1. umyć wiele czegoś; 2. o wezbranej
wodzie: unieść, spłukać wiele czegoś] –
elmosogatni
poznaczyć [porobić na czymś znaki lub oznaczyć
wiele czegoś] – sorra megjegyezni,
megjelölni
5237
poznać (poznam, poznasz, -ają) — poznawać
[1. zdobyć wiadomości o czymś, zrozumieć
coś
w
wyniku
obserwacji
lub
bezpośredniego doświadczenia; 2. nauczyć
się
czegoś;
3. doświadczyć
czegoś,
przekonać się o czymś; 4. spostrzec coś,
domyślić się czegoś; 5. rozpoznać kogoś,
coś
po
indywidualnych
cechach;
6. zawrzeć
znajomość
z
kimś;
7. przedstawić
kogoś
komuś]
–
(kogo/czego)
megismerni,
felismerni
(vkit/vmit)
poznać biedę – megismerni a nyomort
poznać gruntownie – alaposan megismerni
poznać mnicha po kapturze – [szerzetest
csuklyájáról lehet megismerni] madarat
tolláról, embert barátjáról
poznać pana po cholewach – [cipőjéről ismerni az
urat] madarat tolláról, embert barátjáról;
körméről ismerni meg az oroszlánt
poznać kogo bliżej – közelebbről megismerni vkit
poznać kogo po głosie – felismerni vkit a hangjáról
poznać a. poznawać nowe możliwości rynku – új
piaci lehetőségeket ismerni fel
poznać pana po cholewach – (közb.) [cipőjéről
ismerhető meg az úr] madarat tolláról,
embert barátjáról
poznać a. poznawać potrzeby konsumenta –
fogyasztói szükségleteket felismerni
poznać ptaszka po piórkach – (közm.) mdarat
tolláról ismerni meg
poznać a. poznawać wymagania konsumenta –
fogyasztói igényeket felismerni
poznać z doświadczenia – tapasztalatból tudni v.
ismerni
poznałem
go
dzięki
przypadkowi
–
véletlenségből, véletlen eset következtében
ismertem meg
poznałem go jeszcze dziesięciu laty – már tíz éve
ismerem őt
poznałem go po głosie – megismertem a hangjáról
poznałem w tym twoją rękę – megismertem a
kezed nyomát; ráismertem a munkádra
poznać się — poznawać się [1. zawrzeć z kimś
znajomość,
przedstawić
się
sobie
nawzajem; 2. poznać siebie wzajemnie;
3. należycie
ocenić
kogoś,
coś;
4. zobaczywszy się lub usłyszawszy,
rozpoznać jeden drugiego] – ismerkedni;
(z kim) megismerkedni, ismeretséget kötni
(vkivel)
poznać się na kim/czym – kismerni, (jól)
megismerni vkit/vmit
poznać się z kim – megismerkedni vkivel
poznajamiać ― poznajomić – megismertetni
-
Wersja 01 01 2014.
poznajamianie ― poznajomienie – bemutatás,
megismertetés
poznajcie się! – ismerkedjetek meg!
poznajmy się! – ismerkedjünk meg!
poznajomić kogo z kim – megismertetni vkit vkivel
poznajomić z nowym otoczeniem – megismertetni
új társasággal v. környezettel
poznajomić się – megismerkedni
poznajomić się z panem – megismerkedni egy v.
az úrral
poznaka [1. dawniej: znak, objaw, oznaka; 2. w
związku frazeologicznym: zmienić się nie
do poznaki - zmienić się całkowicie,
zmienić się tak, że trudno coś czy kogoś
poznać] – ismertető jel (na mnie twarzy
dawniejszej została poznaka: arcomon
régóta maradt ismertetőjel)
poznanianka [mieszkanka Poznania; poznanka
(potocznie)]; poznanka – poznani nő
Poznanianka
[mieszkanka
Poznańskiego;
Poznanka (potocznie)]; Poznanka –
Poznan Vajdaság lakója (nő);
Poznan
vajdasági nő
poznanie [zdobywanie wiedzy o czymś; też:
wiedza zdobyta] – megismerés, ismeret
Poznanie Boga przez człowieka – Isten
megismerése az ember által
poznanie Boże – zob. Wszechwiedza Boża poznanie się – ismerkedés, egymás megismerése
poznanie [zdobywanie wiedzy o czymś; też:
wiedza zdobyta] – megismerés; tudomás
poznany, -a, -e – megismert, felismert
Poznań (łac. Posnania, niem. Posen, jidysz
Poyzn, dla zachowania tradycji przy
uroczystych okazjach używana jest nazwa:
Stołeczne Miasto Poznań) [jedno z
najstarszych i największych polskich
miast (piąte pod względem ludności, szóste
pod względem powierzchni), położone nad
rzeką Wartą. Stolica Wielkopolski,
województwa
wielkopolskiego
i
archidiecezji
poznańskiej.
Poznań
znajduje się pomiędzy Berlinem a
Warszawą i jest ważnym węzłem
5238
drogowym i kolejowym w kraju, posiada
także międzynarodowy port lotniczy.] –
Poznań [németül Posen, latinul Posnania,
jiddisül
/ Poyzn, teljes hivatalos neve:
Stołeczne Miasto Poznań=Poznań főváros) –
az egyik legnagyobb lengyel város, a Warta
folyó partján fekszik, Nagy-Lengyelország
és a Nagy-Lengyelország vajdaság fővárosa.]
poznańczyk [potocznie o mieszkańcu Poznania;
poznanianin, poznaniak (potocznie)] –
poznani ffi
Poznańczyk
[potocznie
o
mieszkańcu
Poznańskiego]; Poznanianin, Poznaniak
(potocznie) – Poznan Vajdaság lakója (ffi);
Poznan vajdasági ffi
poznański, -a, -ie [przymiotnik od: Poznań,
Poznańskie] – poznani
Poznańskie (Województwo Poznanskie) –
(dawno) poznani vajdaság, Poznań vidéke
Poznańskie Krzyże – Poznani Kereszt (emlékmű)
Poznańszczyzna – a Poznań-környékiek által lakott
föld
poznawać (poznaję, poznajesz) [zob. poznać] –
(kogo/co) megismerni vkit, vmit
poznawanie – megismerés, felismerés
poznawanie się – megismerkedés
poznawczy, -a, -e – szakértői, felismerési
poznikać [1. o wielu osobach, rzeczach: zniknąć,
stać się niewidocznym; 2. o wielu osobach,
rzeczach: podziać się nie wiadomo gdzie] –
sorra eltűnni
poznosić (poznoszę) [1. znieść wiele czegoś w
jedno miejsce; 2. znieść wiele osób, rzeczy
kolejno na dół; 3. o wezbranej wodzie lub
silnym wietrze: unieść ze sobą, porwać
wiele czegoś; 4. zniszczyć całkowicie wiele
czegoś; 5. odwołać wiele czegoś; 6. daw.
pokonać wrogie wojska] – összehordani,
lehordani (sok mindent)
pozornie – látszólag, színleg
pozorność [wada oświadczenia woli polegająca
na świadomej, a przy tym ujawnionej
wobec adresata oświadczenia oraz przez
niego aprobowanej, niezgodności między
treścią złożonego oświadczenia woli,
dostępną dla innych uczestników obrotu
prawnego, a rzeczywistą wolą osoby
składającej to oświadczenie] – látszat,
vminek a látszólagos volta
pozorny, -a, -e [taki, który sprawia wrażenie
prawdziwego, ale nim nie jest] –
látszólagos; (udany) tettetett, színlelt,
színleges (pro forma)
pozorna sprzeczność – látszólagos ellentmondás
pozorna śmierć – tetszhalál
pozorny ruch Słońca – a nap látszólagos pályája
-
Wersja 01 01 2014.
pozorować [stwarzać złudzenie, pozory czegoś] –
tettetni, színlelni
pozorowanie – tettetés, színlelés
pozory łudzą – a látszat csal
pozory mylą – a látszat csal
pozostać (pozostanę, pozostanie) — pozostawać
[1. nie opuścić jakiegoś miejsca; 2. nie
zmienić się; 3. trwać w jakimś stanie, w
jakimś
położeniu;
4. istnieć
jako
pozostałość jakiejś całości; 5. przetrwać
po czyjejś śmierci lub czyimś odejściu] –
maradni,
visszamaradni,
fennmaradni,
megmaradni
pozostać bez echa – visszhang nélkül maradni
pozostać przy swojej opinii – kitart v. megmarad
saját álláspontja mellett
pozostać przy życiu – életben maradni
pozostać w kole swych wspomnień – (átv.)
emlékei között élni
pozostać w tyle – visszamaradni (maradék);
hátramaradni, lemaradni
pozostać a. pozostawać w zawieszeniu – függőben
marad
pozostać wiernym zasadom – hű marad az
elveihez
Pozostaję... – Maradok…
pozostał mi osad po tej rozmowie – (átv.)
kesernyés íz maradt a számban az után a
beszélgetés után
pozostał niezmieniony – változatlan maradt
pozostał po nim znaczny majątek – jelentős
vagyont hagyott hátra
pozostało jeszcie – hátra van még
pozostalość – többi; maradvány, maradék
pozostalość starożytnych Ilirów – ókori illírek
maradványai
pozostalość limitu – limitmaradék
pozostałości feudałne – feudális maradványok
pozostałości najstarszego znanego budynku w
Szwajcarii – a legöregebb ismert épület
maradványai Svájcban
pozostałość [1. to, co pozostało po czymś lub z
czegoś; 2. ostatek] – maradék, maradvány;
felesleg, többlet
pozostałość rachunkowa – számlamaradvány
pozostałość z dawnych lat – maradvány a régi
időkből
pozostały, -a, -e [1. taki, który pozostał;
2. nienależący do grupy, o której mowa,
nie ten, o którym mowa] – fennmaradó,
megmaradt, visszamaradt, maradék; egyéb,
többi; hátralévő, hátralékos
pozostały przy życiu – túlélő, életben maradt
pozostały w tyle – visszamaradt
pozostawać [zob. pozostać] – maradni
5239
pozostawać (pozostaje) w tyle – visszamaradni
(maradék), hátramaradni, lemaradni
pozostawać na uboczu – távoltartja magát vmitől;
félreállni, elmaradni
pozostawać pod dozorem – felügyelet, őrizet alatt
állni v. maradni
pozostawać w bezruchu – mozdulatlanul maradni
pozostawać w cieniu – árnyékban maradni
pozostawać z kim w bliskich stosunkach – szoros
kapcsolatban maradni vkivel
pozostawiać [zob. pozostawić] [zostawić jakieś
rzeczy w różnych miejscach] – hagyni,
elhagyni, (vmilyen állapotban); meghagyni
pozostawiać a. pozostawić co komu po sobie –
hagyni (örökíteni)
pozostawiać wiele do życzenia – sok kívánnivalót
hagy maga után
pozostawia wiele do życzenia – még sok a kíváni
való
pozostawić — pozostawiać [1. nie zabrać czegoś
lub kogoś ze sobą; 2. opuścić, porzucić
kogoś, coś; 3. umierając, osamotnić kogoś;
4. umierając, zostawić coś w spadku;
5. minąć,
zostawiając
jakiś
ślad,
powodując jakieś skutki; 6. wstrzymać się
od działania w stosunku do kogoś lub
czegoś; 7. zdać się w czymś na kogoś,
oddać
coś
komuś
pod
opiekę;
8. zarezerwować, odłożyć coś dla kogoś] –
hagyni, otthagyni, meghagyni, elhagyni,
hátrahagyni; (powierzać) (komu co) ráhagyni
(vkire vmit); hagyományozni
pozostawić coś w spadku – örökül hagyni vmit
vkinek; hagyományozni vkinek vmit
pozostawić do dyspozycji – rendelkezésre
bocsátani
pozostawić do ostygnięcia – lehűteni
pozostawić komu wolną rękę do czego – szabad
kezet hagy v. ad vkinek vmiben
pozostawić niesmak – rossz szájízt, rossz érzést
hagyni
pozostawić ślady – nyomot hagyni
pozostawić w spadku – hagyományozni, ráhagyni
pozostawić a. pozostawić w tyle – hátramaradni
pozostawić w zawieszeniu – függőben hagy
pozostawić własnemu losowi – sorsára hagyni vkit
v. vmit
pozostawić a. pozostawiać za sobą – (maga
mögött) hátrahagy
pozostawiony, -a, -e – magárahagyatott,
elhagyatott,
hátrahagyott
[bagaż
pozostawiony na lotniusku: elhagyott
csomag a repülőtéren]
pozostawiony samego sobie – teljesen magára
hagyatott
-
Wersja 01 01 2014.
pozować (pozuje) [1. służyć jako model
malarzowi, rzeźbiarzowi itp., przybierając
odpowiednią pozę; 2. udawać kogoś,
zachowywać się sztucznie] – (fr.) pózolni;
vmilyen
pózt
felvéve
mesterkélten
viselkedni,
szenvelegni;
nagyképűen
színészkedni; modellt állni v. ülni (a képhez)
pozować do aktu – aktot állni
pozować do zdjęcia – modellt állni a fényképhez
pozować jako modelka – modellt állni
pozowanie – pózolás
pozowany, -a, -e – pótolt; beállított
pozór [fałszywy obraz czegoś, łudzące wrażenie
czegoś] – látszat, külszín, külsőség, ürügy
pozrastać się [1. o ranach, kościach itp.: zrosnąć
się w wielu miejscach; 2. połączyć się w
całość] – összenőni, benőni (sok helyen v.
sok mindent)
pozrażać [zrazić wiele osób] – sorra
visszariasztani,
visszataszítani,
elkedvetleníteni
pozrażał do siebie wielu swoich przyjaciół – sorra
eltazította magától barátait
pozrażać się [zrazić się wiele razy; też o wielu
osobach: zrazić się] – sorra visszariadni,
elkedvetlenedni, megundorodni
pozrywać [1. szarpiąc, odłączyć lub zdjąć wiele
czegoś lub w wielu miejscach; 2. o
wezbranej wodzie lub o silnym wietrze:
zniszczyć, znieść wiele czegoś; 3. zerwać
kontakty lub związki z wieloma osobami;
4. unieważnić wiele czegoś] – sorra
leszakítani v. megszakítani, letépni v.
megtépni; szaggatni, tépni
pozrywać kwiaty – virágot leszakítani, letépni
pozrywać stosunki – (átv.) megszakítani a
kapcsolatot v. kapcsolatokat
5240
pozrywać się [1. o wielu niciach, drutach itp.:
pęknąć wskutek szarpnięcia; 2. zwykle o
zwierzętach: szarpiąc się, uwolnić się z
uwięzi; 3. o wielu osobach: wstać
gwałtownie z miejsca, raptownie ruszyć;
4. o wielu osobach: obudzić się nagle i
wstać] – megszakadni, letépődni
pozrzucać [1. strącić, zepchnąć skądś wiele
czegoś; 2. zgromadzić wiele rzeczy w
jednym miejscu, rzucając jedne na drugie;
3. zdjąć z siebie szybko jakieś części
ubrania; też o wielu osobach: zdjąć jakąś
część ubrania; 4. o wielu osobach,
zwierzętach lub roślinach: pozbyć się
czegoś lub stracić coś] – (sorra) odavetni,
odadobni, eldobni, ledobni
pozszywać [szyjąc, połączyć brzegi czegoś,
naprawić kolejno wiele czegoś lub coś w
wielu miejscach] – sorra összevarrni,
összevarrogatni
pozwać (pozwę, pozwie) — pozywać [1. wezwać
kogoś do stawienia się na procesie w
charakterze oskarżonego lub świadka;
2. wnieść do sądu skargę przeciwko
komuś] – idézni; megidézni, beidézni,
bíróság elé vinni
pozwać do sądu – bíróság elé idézni
pozwać kogoś do sądu – bíróság v. törvény elé
idézni vkit; bíróság elé állítani vkit; beperelni
vkit, perbe fogni vkit
pozwany [osoba, przeciwko której wszczęto
postępowanie sądowe], pozwana – idézett,
beidézett; alperes
pozwalać1 [zob. pozwolić] – (na co) hagyni,
engedni, megengedni, lehetővé tenni (vmit)
pozwalać a. pozwolić pójść na górę – felengedni
pozwalać dziecku na wszystko – ráhagyni mindent
a gyerekre
pozwalać a. pozwolić komu na co – megengedni
pozwalać2 [1. pot. zgromadzić wiele rzeczy w
jednym miejscu, rzucając jedne na drugie;
2. pot. zrzucić, zepchnąć lub spowodować
upadek wielu ludzi, rzeczy] – dönteni,
feldönteni, ledönteni, összeönteni; felborítani
pozwalniać [1. wypuścić z więzienia lub ze
szpitala wiele osób; 2. zwolnić od wielu
obowiązków, powinności; 3. opuścić wiele
miejsc,
ustępując
je
komuś;
4. wypowiedzieć pracę wielu osobom; 5. o
wielu osobach, pojazdach: zmniejszyć
prędkość; 6. poluzować wiele czegoś]– (sok
embert) elengedni, szabadon engedni,
kiengedni (pl. börtönből); (sok mindentől)
mentesíteni; (sokat) elengedni, elbocsátani;
(sok helyet) felszabadítani, elhagyni
pozwalniać od egzaminów – vizsgák alól
mentesíteni
-
Wersja 01 01 2014.
pozwalniać z pracy – sorra felmondani
(munkaviszonyt); elbocsátani
pozwalniać się [1. o wielu osobach: uzyskać
pozwolenie na nieuczestniczenie w czymś;
2. o wielu osobach: zrezygnować z pracy;
3. pot. o wielu rzeczach: stać się wolnym,
niezajętym] – (sokan) mentességet, vmi alól
felmentést
élveznek;
megüresedni,
felszabadulni
pozwanie – idézés
pozwany, pozwana [osoba, przeciwko której
wszczęto postępowanie sądowe] – alperes
(ffi/nő); beidézett ember
pozwiązywać [1. wiążąc, połączyć wiele czegoś;
2. skrępować
więzami
wiele
osób,
zwierząt] – sorra összekötözni
pozwijać [1. zwinąć wiele czegoś w kłębki, rolki
itp.; 2. pot. zlikwidować wiele placówek,
zakończyć lub przerwać jakąś działalność]
– összegöngyölni (sok mindent)
pozwijać się [1. o wielu rzeczach: zwinąć się,
skręcić się; 2. pot. o wielu osobach:
spakować
się]
–
összetekeredni,
összecsavarodni; összepakolni
pozwolenie [lub pisemna zgoda na coś; też:
dokument stwierdzający taką zgodę] –
engedély (eng.), hozzájárulás, feljogosítás,
jóváhagyás
pozwolenie na broń – fegyverviselési engedély
pozwolenie na budowę – építési engedély
pozwolenie na piśmie – írásbeli engedély
pozwolenie na pobyt – tartózkodási engedély
pozwolenie na pracę – munkavállalási engedély
pozwolenie na przekroczenie granicy –
határátlépési engedély
pozwolenie na wwóz – behozatali engedély
pozwolenie na wywóz waluty – valutakiviteli
engedély
pozwolenie przywozu – behozatali engedély
pozwolenie wywozu – kiviteli engedély
pozwolić (pozwolę) — pozwalać [1. zgodzić się na
coś lub nie przeciwdziałać czemuś; 2. o
okolicznościach: umożliwić coś, dopuścić
do czegoś, nie przeszkodzić czemuś; 3. w
zwrotach grzecznościowych wyrażających
propozycję, pytanie o zgodę, prośbę o
przyzwolenie na coś, np. Pan pozwoli, że
się przedstawię.] – (na co) megengedni
(vmit), hagyni (engedni); engedélyezni,
beleegyezni
pozwoli pan/pani? – megengedi?
pozwoli Pan/Pani, że usiądę? – megengedi, hogy
leüljek?
pozwoli pani, że odprowadzę panią do domu? –
engedje meg, hogy hazakísérjem
pozwolić komu na co – megengedni vkinek vmit
5241
pozwolić sobie poufałość – bizalmaskodni,
bizalmaskodásra ragadtatja magát
pozwałem sobie zawiadomić, że …. – tisztelettel
értesítem v. közlöm, hogy…
pozwolić się wodzić za nos – orránál fogva hagyja
magát vezetni
pozwozić (pozwożę) [1. zwieźć wiele rzeczy lub
osób w jedno miejsce; 2. przemieścić wiele
osób lub rzeczy z góry na dół] –
(mindenfelől) odaszállítani, összehordani,
odavinni (szekéren)
pozwól mi odejść – engedj elmennem
pozwól mi odetchnąć – engedj lélegzethez jutni,
hadd pihenjek egy percre, hadd jussak
lélegzethez
pozwól mi pióra? – szabad lesz a tollat egy
pillanatra?
pozwól ognia! – adj egy kis tüzet!
pozwól Pan za mną – fáradjon utánam, erre tessék
pozwól Pan ze mną – szíveskedjék velem jönni
pozwól sobie na co – megenged magának vmit
pozwól sobie powiedzieć, że… - hadd mondjam
meg, hogy…
pozwracać [1. oddać wiele rzeczy pożyczonych;
2. o wielu osobach, zwierzętach: zwrócić,
skierować głowy, wzrok itp. w pewnym
kierunku] – rendre megtéríteni, visszaadni
v. visszaszolgáltatni
pozwracać pieniądze – pénzt v. pénzeket
visszaadni; tartozásokat rendezni
pozwracać się [1. o wielu kosztach, wydatkach
itp.: zrekompensować się; 2. o wielu
osobach lub przedmiotach: obrócić się w
jakimś kierunku] – kárpótlást kapni,
kárpótlásban részesülni; vmilyen irányba
fordulni
pozycja [1. określone ułożenie ciała ludzkiego;
2. miejsce jakiegoś przedmiotu lub jakiejś
osoby określone za pomocą odległości od
innych przedmiotów, osób, punktów itp.;
3. czyjeś miejsce i znaczenie w grupie;
4. czyjeś stanowisko w jakiejś sprawie;
5. miejsce w spisie, kolejny zapis, coś, co
jest wymienione w jakimś planie,
programie; 6. rzecz z jakiejś serii lub z
jakiejś dziedziny; 7. określone ustawienie
jakiegoś urządzenia, przycisku itp.;
8. odcinek terenu przystosowany do
obrony lub miejsce, z którego wojska
wyruszają do natarcia; 9. w grach
zespołowych: miejsce zawodnika na
boisku; 10. w szermierce: postawa
zasadnicza; 11. w szachach, warcabach:
aktualny układ figur na szachownicy; 12.
postawa;
położenie;
sytuacja;
stan(owisko); miejsce (w spisie, rejestrze);
układ (figur w grze)] – (lat.) pozíció; hely,
-
Wersja 01 01 2014.
helyzet, állás; felállítás, helyezés, elhelyezés;
állás, tisztség, hivatal, hatáskör, munkakör;
társadalmi helyzet; (wojsk) hadállás; (zene)
fekvés (hangszeren); (sport ) állás, testtartás,
helyzet, vívóállás; helyezés; (kategoria) tétel
(kereskedelmi), adat; kéztartás
pozycja (strategiczna) – kat. hadállás
pozycja 69 [1. umożliwia obojgu partnerom
jednoczesne
drażnienie
pocałunkami
swoich narządów płciowych i może być
szalenie podniecająca. Wiele par woli
jednak stosować tę formę pieszczoty na
zmianę, ponieważ wówczas łatwiej jest
skoncetrować się zarówno na sprawianiu,
jak i odczuwaniu przyjemności niż na obu
czynnościach jednocześnie. 2. Miłość
francuska ma to do siebie, że w większości
przypadków tylko jedna osoba czerpie z
niej przyjemność. Dlatego pozycja "69"
może być wspaniałą przygodą dla
miłośników seksu oralnego. a.) ta pozycja
umożliwia obojgu partnerom jednoczesne
pieszczoty swoich genitaliów. Pierwszy
wariant polega na tym, że kobieta leży na
plecach, a partner „zwisa” nad nią
opierając się na kolanach i dłoniach. b.)
Innym wariantem jest zamiana pozycji –
mężczyzna leży, a kobieta znajduje się na
górze. Znacznie popularniejszy jest ten
drugi wariant, zwłaszcza dla kobiet, gdyż
mogą one wtedy same decydować o
sposobie i intensywności z jaką pieszczą
swego partnera. Pozycja „69” może być
też wykonywana na boku – nikt wtedy nie
jest na górze. Pewnym utrudnieniem w
wykorzystaniu tej pozycji może być
znaczna
różnica
wzrostu
między
partnerami, ale i ta przeszkoda nie jest
zbyt duża.] – mindkét fél egyszerre is
végezhet orális szexet a hatvankilences
pozícióban, amelyet az arab 69 szám
alakjáról neveztek el. 69-es pozíció (nevébol
adódóan) azt jelenti, hogy az egyik fél térdel
a másik felett fordított pozícióban. [Az ún.
69-es pozíció, amikor a partnerek fordítva,
fej-láb irányban helyezkednek el, lehetőséget
ad arra, hogy a partnerek egyszerre adják és
fogadják az ingereket. Sokak számára ez
nagyon izgató, mások inkább azt szeretik, ha
csak egy dologra, az adásra vagy a fogadásra
kell koncentrálniuk. ]
pozycja bilansowa – mérlegtétel
pozycja boczna [1. w pozycji tej oboje partnerzy
leżą na boku, twarzami skierowanymi w
tym samym kierunku, przy czym
mężczyzna leży za kobietą; 2. w pozycji tej
partnerzy leżą na boku, twarzami
skierowanymi w tym samym kierunku,
przy czym kobieta jedną nogą obejmuje
5242
biodra mężczyzny; 3. W pozycji tej
partnerzy leżą na boku twarzami
skierowanymi do siebie, przy czym
kobieta jedną nogą obejmuje biodra
mężczyzny. 4. w pozycji tej kobieta leży na
plecach z biodrami uniesionymi nieco
powyżej bioder mężczyzny, który leżąć na
boku wprowadza członek do pochwy] –
oldalsó helyzet
pozycja deserowa [zmieńcie stół w salonie i blat
kuchenny w miejsce prawdziwej rozkoszy!
Chcecie zwiększyć adrenalinę? Zawsze
możecie kochać się na biurku w pracy lub
na kserze – odrobina pikanterii na pewno
Wam nie zaszkodzi!] – csemege v. desszert
pozíció
pozycja dochodowa – bevételi tétel
pozycja dochodowa budżetu – a költségvetés
bevételi tétele
pozycja finansowa – pénzügyi tétel
pozycja handlowa – kereskedelmi tétel
pozycja kalkulacyjna – alkulációs tétel
pozycja klasyczna – klasszikus v. hagyományos
pozíció
I. w pozycji tej kobieta leży na plecach ze
złcczonymi nogami a mężczyzna na niej
podtrzymując swój ciężar na kolanach oraz
na łokciach
II. W pozycji tej kobieta leży na plecach z
rozsuniętymi i zgiętymi w kolach nogami a
mężczyzna na niej podtrzymując swój ciężar
na wyprostowach rękach.
III. W pozycji tej kobieta leży na plecach z
przywiedzionymi do swojej klatki piersiowej
kolanami oraz stopami opartymi
pozycja klęcząca [1. w pozycji tej kobieta leży na
podwyższeniu z rozchylonymi szeroko
nogami spoczywającymi na podłodze,
podczas gdy mężczyzna klęczy przed nią;
2. w pozycji tej kobieta leży na
podwyższeniu z rozchylonymi szeroko
nogami, które obejmują biodra klęczącego
przed nią mężczyzny; 3. w pozycji tej
kobieta leży na podwyższeniu z
rozchylonymi szeroko nogami, które
opierają się na barkach klęczącego przed
nią mężczyzny] – szex térdelő helyzet
pozycja klęczna [w gimnastyce: pozycja, w
której nogi są zgięte w kolanach, a kolana
lub jedno kolano oparte na ziemi] – gimn.
térdeplő helyzet
pozycja kluczowa – kulcspozíció, kulcshelyzet
pozycja księgowa – könyvelési tétel
pozycja leżąca – fekvő helyzet v. testhelyzet
pozycja misionarska (seks analny) [Najbardziej
tradycyjna pozycja w seksie. Lekko
zmodyfikowana może być wykorzystana w
miłości analnej. Kobieta leżąc na plecach
-
Wersja 01 01 2014.
mocniej niż zwykle podciąga nogi do góry
odsłaniając pupę. Pozycja polecana dla
każdego. Jest dobra do rozpoczęcia
współżycia. Ryzyko spowodowania bólu
jest
minimalne.
Penis
wnika
w
naturalnym kierunku niezbyt głęboko.
Pupa jest rozluźniona, dodatkowo kobieta
może na początku rozciągnąć pośladki
dłońmi. Penetracja jest łatwa. Obserwacja
twarzy partnera wytwarza atmosferę
zaufania i bliskiej więzi. Początkowo
partner klęczy wprowadzając penisa, a
gdy jest już w środku może pochylić się
aby przytulać i całować partnerkę lub
nawet całkowicie położyć się. Kobieta
może objąć nogami partnera. Doznania są
wystarczająco
intensywne
przy
pierwszych stosunkach. Można zwiększyć
je - kobieta bardziej podciąga jedną nogę,
tak aby penis wnikał bardziej z boku lub
partner porusza się nie tylko w linii
prostej ale też na boki. Ważną
modyfikacją jest złączenie uniesionych
nóg, zamiast rozchylać je na boki. Jeśli
zostaną wyprostowane w kolanach
(podniesione wysoko do góry - jak przy
robieniu świecy) wtedy szczególnie
intensywnie pobudzany jest zwieracz i
zewnętrzne strefy erogenne. Odwrotny
skutek
przyniesie
podkurczenie
złączonych nóg i mocne przyciśnięcie ud
do brzucha. Zwieracz rozluźni się wtedy
bardzo, a penis intensywnie pobudzał
będzie wewnętrzne strefy erogenne w tym
punkt A. Zaawansowane pary cenią sobie
pozycję misjonarską jednak nie ze
względu na doznania, ale na atmosferę
bliskości i czułości, traktując ją jako
dobry wstęp do udanego seksu.] – szex
misszionárius póz v. helyzet (anális szex)
pozycja misjonarzy, pozycja misjonarska [1. w
pozycji klasycznej kobieta leży na plecach
z rozsuniętymi nogami a mężczyzna na
niej podtrzymując swój ciężar na
kolanach
oraz
na
łokciach;]
–
misszionárius póz v. helyzet [A pozíció
elnevezése
onnan
ered,
hogy
misszionáriusok a déli tengerek szigetlakóit
arról akarták meggyőzni, hogy a szexben
csak ez az egyetlen "normális" pozitúra
létezik. A nő a hátán fekszik, lábait széttárva,
a
férfi
felette
fekszik,
karjaival
megtámasztva magát. Ebben a helyzetben a
férfinak nagyobb a szabadsága, ő dönti el
hogyan kényezteti partnerét. Finoman
ránehezedik a nőre (figyelve, hogy szerelme
lélegzik-e még!), és csípőjével körkörös
mozdulatokat végez, miközben mind a
pénisze, mind a szeméremcsontja gyengéden
stimulálja a klitoriszt. A nő közelebb
5243
nyomhatja az altestét a férfi altestéhez és
átkulcsolhatja lábaival. Egy másik variáció
szerint a nő a kezével irányíthatja partnerét a
mozgás gyorsaságában, és mélységében.]
pozycja na jeźdźca [w pozycji tej kobieta siedzi
na mężczyźnie przy czym jest do niego
skierowana twarzą a kolana umieszcza po
obu stronach jego tułowia] – lovagló
pozíció (szexuális helyzet) [a férfi a hátán
fekszik, partnere terpeszülésben felette. A nő
uralja a ritmust, és a behatolás mélységét.
Néhány hölgy szeret előrehajolni, hogy
megcsókolhassa kedvesét, és vannak, akik
egyenes derékkal szeretik "megülni"
partnerüket.]
pozycja na jeźdźca – tylna [W pozycji tej kobieta
siedzi na mężczyźnie przy czym jest do
niego skierowana plecami a kolana
umieszcza po obu stronach jego tułowia.] lovagló pozíció – hátulsó
pozycja na kolanach – térdelő helyzet; térdenállva
pozycja na łapu-capu – sebtében, kapkodva
(szexpozíció)
pozycja obronna – védekező állás
pozycja ogniowa – (wojsk) tüzelőállás; tüzelési
állás
pozycja ostatniająca – (wojsk) leplező állás
pozycja płużna [pozycja narciarza podczas
hamowania polegająca na zbliżeniu ku
sobie dziobów nart i oddaleniu piętek] –
(sport) síelési pozíció fajta (eke)
pozycja półleżąca – félig fekvő helyzet
pozycja przychodowa – bevételi tétel
-
Wersja 01 01 2014.
pozycja rozgwiazda [pozycja na „rozgwiazdę” to
dużo zabawy, trochę gimnastyki, niezłe
widoki i sposób na monotonię w łóżku] tengeri csillag pozíció [A pár hanyatt fekszik
az ágyon, egymás mellett, de ellenkező
irányban, így a fejük éppen átellenben lesz.
A következő mozdulathoz fel kell kicsit ülni:
a nő széttárja lábát,és hagyja, hogy párja
behatoljon. Közben egyik lábát átfonja a férfi
csípőjén, a másikat partnere lába alá helyezi.
Mivel az ő lába is ugyanígy helyezkedik
majd el, felülről nézve egy tengeri csillagot
formáztok majd. Most mindketten hajoljatok
hátra vagy feküdjetek le, miközben fogjátok
egymás kezét, így egymást segítve tudtok
majd mozogni.]
pozycja rozkroczna [1. w gimnastyce: pozycja z
rozstawionymi nogami; 2. jest to bardzo
wygodna
pozycja
do
bocznych
przemieszczeń.
Jest
również
wykorzystywana
podczas
ćwiczeń
zadawania ciosów rękoma oraz dla
rozwoju mięśni nóg.] – terpesz pozíció
pozycja rozkroczna
pozycja siedziąca – ülő helyzet
pozycja siedziąca przednia [w pozycji tej kobieta
siedzi na mężczyźnie a jej nogi znajdują
się po obu stronach ud mężczyzny] – ülő
helyzet szemből
pozycja siedziąca tylna [w pozycji tej kobieta
siedzi, zwrócona tyłem, na mężczyźnie a
jej nogi znajdudą się po obu jego
stronach] – ülő póz hátulról
pozycja siedziąca boczna [w pozycji tej kobieta
siedzi na mężczyźnie a jej nogi znajdudą
się po jednej jego stronie] – ülő póz,
oldalról
pozycja
spalona
[pozycja
atakującego
zawodnika
na
boisku
powodująca
unieważnienie zagrania i przyznanie rzutu
wolnego stronie przeciwnej] – lesállás v.
les pozíció
5244
pozycja startowa – starthelyzet, stratpozíció,
rajtpozíció
pozycja stojąca [w pozycji tej stosunek
odbywany jest na stojąco a partnerzy
zwórceni są do siebie twarzami] – álló póz
pozycja stojąca tylna [W pozycji tej stojąca
kobieta pochyla się przed mężczyzną
lekko rozsuwając nogi a mężczyzna stoi za
nią.] – álló helyzet, hátulról
pozycja stojąca z podtrzymywaniem kobiety [w
pozycji
tej
stojący
mężczyzna
podtrzymuje za uda lub pośladki kobietę,
która
nogami
obejmuje
biodra
mężczyzny] – álló helyzet, ölben tartott
nővel
pozycja strzelecka – lőállás
pozycja taczki – talicska-pozíció [a férfi hátulról
hatol be és combjainál vagy medencéjénél
fogva felemeli partnerét. Legjobb, ha a hölgy
támaszkodik valamin vagy pedig nagyon
erős karjai vannak. Lábaival átkulcsolhatja a
férfi csípőjét.]
POZYCJA "TACZKI"
Dla kobiet, które podnieca świadomość
zależności od partnera, bardzo atrakcyjny
może być stosunek od tyłu, przy którym wielu
mężczyzn silnie pobudza widok kobiecych
pośladków. Idealną pozycją łączącą oba te
elementy są "taczki". Pozycja ta wymaga
sprawności fizycznej, ale - wbrew pozorom nie jest bardzo trudna. Kobieta wspiera się na
krześle, a kiedy mężczyzna podniesie ją, oplata
go nogami.
pozycja taryfy celnej – vámtétel
pozycja tylna [1. w pozycji tej kobieta klęczy i
pochylając się do przodu opiera się dłońmi
o podłoże, natomiast mężczyzn klęczy lub
stoi za nią; 2. w pozycji tej kobieta klęczy i
opiera się dłońmi o podwyższone podłoże,
natomiast mężczyzn klęczy za kobietą; 3.
w pozycji tej kobieta stojąc pochyla się do
przodu i wyprostowanymi rękami opiera
się o podłoże, natomiast mężczyzn stoi za
kobietą; 4. w pozycji tej kobieta leżąc
rozchyla szeroko nogi, podczas gdy
mężczyzna leżąc na kobiecie wprowadza
członek do pochwy] – hátulról (szexpozíció)
ZAAWANSOWANA POZYCJA TYLNA
Pozycje takie jak widoczna na zdjęciu
umożliwiają
głęboką
penetrację.
Są
szczególnie
wskazane
dla
mężczyzn
mających problemy z utrzymaniem członka
w pochwie partnerki. Kobieta kontroluje
tempo stosunku, a mężczyzna może ją
dodatkowo pieścić (łatwo może dosięgnąć
piersi i łechtaczki kobiety).
pozycja w rachunku – számlatétel
pozycja wpływów – bevétel tételei
pozycja wydania – kiadási tétel
-
Wersja 01 01 2014.
pozycja z wykorzystaniem mebla – pozíció a
bútor felhasználásával
pozycja żaby – békapozíció
Jej nazwa wzięła się od złączonych stopami
rozchylonych nóg partnerów, które mogą
przypominać sylwetkę żaby. Kobieta leży na
mężczyźnie, wspierając się na rękach, a on
przyciąga do siebie jej biodra. Jest to
znakomita
pozycja
dla
mężczyzny
zmęczonego: może leżeć na plecach i czerpać
przyjemność ze stosunku, w którym inicjatywa
zależy od kobiety.
pozycje kluczowe – kulcspozíció
pozycje polecane w celu zapłodnienia – a
megtermékenyítés
céljából
ajánlatos
helyzetek
pozycje seksualne – szexuális helyzetek v. pózok
pozycje seksualne podczas ciąży – szexhelyzetek
a terhesség idején
pozycje stymulujące punkt G – a G pontot
stimuláló v. izgató helyzetek
pozycje stymulujące tylną ścianę pochwy – a
hüvely hátsó falát izgató helyzetek
pozycje umożliwiające całowanie się – a
csókolódzást lehetővé tevő helyzetek
pozycje umożliwiające dotyk piersi – a mellek
érintését v. simogatását lehetővé tevő
helyzetek
pozycje umożliwiające stymulację łechtaczki – a
csikló
izgatását
lehetővé
tevő
v.
megkönnyítő helyzetek
pozycje zalecane kobietom w ciąży – a nő hátulsó
helyzetében lévő pozíciók
pozycje zapewniające głęboką penetrację
pochwy – mély hüvelybehatolást biztosító
helyzetek
pozycje zapewniające płytką penetrację pochwy
– csekély v. sekély hüvelybehatolást
biztosító helyzetek
pozycyjny, -a, -e – állásra vonatkozó, pozíciós
pozyskać — pozyskiwać [1. zjednać sobie kogoś,
zyskać czyjeś względy, zaufanie, poparcie;
2. zdobyć coś] – megszerezni, elnyerni,
megnyerni
pozyskać
czyją
przyjaźń
–
megnyerni,
megszerezni vkinek a barátságát
pozyskać a. pozyskiwać klienta – vevőt v. vásárlót
szerezni v. megszerezni
pozyskać sobie kogo – megnyer magának vkit
pozyskać zaufanie – elnyeri a bizalmat
pozyskiwać kapitał – tőkét szerezni
pozyskanie, pozyskiwanie – megnyerés, nyerés
pozyton, pozytron, antyelektron [1. elementarna
cząstka antymaterii oznaczana symbolem
e+, będąca antycząstką elektronu – należy
do grupy leptonów. 2. elektron o ładunku
dodatnim, antycząstka negatonu] – (lat-
5245
gör.) pozitron; (fiz.) az elektronnal azonos
tömegű, de vele ellentétesen pozotív tömegű,
rövid élettartamú elemi részecske
pozytura – (lat.) pozitúra; (rendszerint kihívó,
mesterkélt, hatásvadásó v. csúnya) helyzet,
testhelyzet, testtartás
pozytyw [otrzymany z negatywu obraz fot.
zgodny z rzeczywistością pod względem
wartości tonalnych (a. barw) i względem
osi pionowej; strona dodatnia, korzystna
(jakiejś sprawy).] – (fényk) pozitív; a
negatívból nyert fényképmásolat
pozytywista, pozytywistka – (lat.) pozitívista
(ffi/nő); a pozotívizmus híve
pozytywistyczny, -a, -e – (lat.) pozitívista; a
pozotívizmuson alapuló, rá jellemző
pozytywny, -a, -e (poz.) [1. oceniany jako dobry
lub korzystny; 2. wyrażający zgodę na coś,
przychylnie do czegoś ustosunkowany;
3. o wyniku badania lub doświadczenia:
stwierdzający obecność czegoś w czymś] –
pozitív (poz.); igenlő, biztos
pozytywny charakter – pozitív szereplő
pozytywizm [1. kierunek filozoficzny w XIX i
XX w. pojmujący naukę jako badanie
faktów, postulujący oczyszczenie wiedzy z
wszelkiej metafizyki; 2. ruch literacki i
społeczny w Polsce w latach 1863–1890,
przeciwstawiający romantyzmowi wiarę w
zdobycze nauki i kult pracy; 3 kierunek
filoz. XIX w., który pojmował naukę jako
badanie faktów ścisłych, oparte na
metodach nauk przyrodniczych; (p. polski)
ruch ideowy i lit. o tendencjach społ.narodowych, który rozwinął się po
powstaniu 1863 r. jako reakcja przeciw
idealizmowi romantycznemu, pod hasłami
"pracy organicznej", "pracy od podstaw"
dla gosp. i kult. podniesienia kraju.] –
(lat.) pozotívizmus; [(fil.) 1. a XIX.
században keletkezett filozófiai irényzat,
amely szerint a tudomány feladata pusztán a
jelenségek leírása és rendszerezése, nem
pedig magyarázata, mivel érzékeink úgysem
képesek a belső összefüggések, a
törvényszerűségek megismerésére; 2. csak az
érzékelhető dolgokat tekinti valóságnak, és
tapsztalati gyűjtött anyagból építi föl
világnézetét (empirizmus, szenzualizmus)]
pozytywizm logiczny [zob. neopozytywizm] –
neo-pozitívizmus
pozytywka [1. urządzenie mechaniczne grające
po nakręceniu jakąś melodię, umieszczane
w zegarach, puzderkach, zabawkach; 2.
XIX-wieczny
instrument
muzyczny,
wydający dźwięki za pomocą zaczepiania
metalowymi wypustkami umieszczonymi
na obrotowym wałku o zęby odpowiednio
-
Wersja 01 01 2014.
nastrojonego metalowego grzebienia] –
zenedoboz
pozytywnie – pozitívan, valóságosan, ténylegesen
pozytywność – (lat.) pozitívum; valóság,
bizonyosság, tény, eredmény; kedvező
értékes dolog, körülmény
pozytywny, -a, -e [dodatni; korzystny;
konstruktywny; (bohater p.) przykładny,
wzorowy, idealny.] – (lat.) pozitív;
valóságos, valóban meglevő, tényleges,
tevőleges; bizonyos, közismert; határozott,
világos, kétségtelen; igenlő, helyeslő, biztató
(válasz, ígéret); előnyös, célravezető; haladó,
értékes, előremutató
pozytywna odpowiedź – pozitív válasz
pozytywne wielkości – (mt) pozitív számok
pozytywny bohater – pozitív hős
pozytywny typ – pozitív típus
pozytywowa płyta offsetowa [płyta offsetowa z
warstwą kopiową przystosowaną do
naświetlania przez diapozytyw] – pozitív
ofszetlemez
pozywać [zob. pozwać] – megidézni, beidézni
pozywający, -a, -e – felperes, panaszos
pożalić się (pożalę się) [1. zwierzyć się komuś ze
swoich kłopotów, szukając pocieszenia;
2. daw. ulitować się nad kimś] –
panaszkodni, panaszt tenni
pożal się Boże! – Uram irgalmazz! Isten
irgalmazzon! ne adj isten!
pożałować [1. poczuć żal z powodu czegoś, co
zaszło lub nie zaszło, co minęło lub minie
niewykorzystane;
2. okazać
komuś
współczucie; 3. nie dać, nie użyczyć czegoś
przez skąpstwo] – (kogo) megsajnálni,
megszánni (vkit); szánalommal van vki iránt;
(czego) megbánni, sajnálni, megsajnálni
(vmit); irigyelni
pożałować kogo – megszánni vkit
pożałować komu czego – sajnálni vkitől vmit
pożałowania godny [żałosny, budzący litość lub
niesmak] – szánalomra méltó
pożałowanie – sajnálat, szánalom, részvét
pożałujesz tego – ezt még egyszer megbánod!
pożałujesz tego wiedźmo! – ezt még egyszer
csúnyán megbánod!
pożar [1. palenie się budynków, lasów itp., ogień
ogarniający
dużą
przestrzeń;
2. gwałtowne, niepohamowane uczucie;
3. gwałtownie rozprzestrzeniające się
dramatyczne wydarzenia] – tűz, tűzvész,
égés
pożar będzie gaszony wodą – a tűzvész vízzel lesz
eloltva (vízzel eloltott tűzvész)
pożar jeszcze nie ugaszony – a tűzvész még nem
oltották el
5246
pożar kopalni; pożar w kopalni – bányatűz
pożar lasu – erdőtűz
pożar ogarnął wszystkie budynki – a tűz átterjedt
v. átcsapott valamennyi épületre
pożar wybuchł – tűzvész tört v. ütött ki
pożarcie – felfalás, zabálás
pożarnictwo [dziedzina działalności związana z
gaszeniem pożarów i zabezpieczeniem
przed nimi] – tűzoltóság
pożarniczy, -a, -e – tűzoltói, tűzoltási
pożarny – tűzoltó
pożarowy, -a, -e – tűz-; tűzvész-; égési
pożartować [żartować przez pewien czas] –
eltréfálgatni
pożartować z kim – eltréfálgatni vkivel
pożąć [pościnać zboża, trawy] – learatni
pożądać (czego) [1. bardzo czegoś pragnąć;
2. czuć do kogoś silny pociąg fizyczny] –
áhítani (vmit); áhítozni, vágyni (vmire);
megkívánni (vmit); (érzékileg) kívánni vkit
pożądać (kogo/czego) – epedni (vkiért/vmiért)
pożądanie [1. silny pociąg fizyczny; 2. wielka
chęć posiadania czegoś] – kívánság, óhaj,
vágy; követelés; szexuális vágy
pożądany [taki, którego obecność jest mile
widziana
lub
który
odpowiada
oczekiwaniom] – kívánatos, ajánlatos;
megkövetelt
pożądany poziom głośności – kellemes
hangerősség, élvezhető hangerőség
pożądliwie – kívánva, vágyva, sóváran
pożądliwość [pożądanie] (Każdy akt seksualny
charakteryzuje
się
pewnymi
następującymi po sobie etapami, które
wprowadzają
małżonków
w
świat
intymnych przeżyć i doznań (orgazm). U
podstaw ludzkiej skłonności do fizycznego
jednoczenia się z drugą osobą odmiennej
płci jest pożądanie - stan psychiki, który
odbiera drugą osobę jako wartość w całej
rozciągłości jej człowieczeństwa.) –
megkívánás, sóvárgás, érzéki vágy
pożądliwy, -a, -e [wyrażający pożądanie] –
vágyódó, sóvárgó
pożegnać [1. rozstając się z kimś, wypowiedzieć
formułkę grzecznościową, ukłonić się
komuś, podać rękę itp.; 2. opuścić jakieś
miejsce, rozstać się z kimś] – (kogo)
búcsúztatni vkit; elbúcsúzni, búcsút venni
vkitől
pożegnać kogo – elköszönni v. elbúcsúzni vkitől,
búcsúztatni vkit
pożegnać kogoś – elköszönni vkitől, búcsúzni v.
elbúcsúzni vkitől
pożegnać kogoś po raz ostatni – gyászbeszédet
mondani vki fölött, búcsúztatni vkit
-
Wersja 01 01 2014.
pożegnać z tym światem – elbúcsúzni ettől a
világnak; búcsút mondani ennek a világnak
pożegnać się (pożegnam, -asz, -ają) [1. pożegnać
kogoś słowem lub gestem; 2. pożegnać
wzajemnie
jeden
drugiego;
3. zrezygnować z czegoś; 4. stracić
nadzieję lub szansę na coś] – (z kim)
búcsúzni, elbúcsúzni vkitől; búcsúzkodni
pożegnać się z kim; pożegnać się z kimś –
elköszönni vkitől
pożegnać się z nadzieją – felhagy a reménnyel
pożegnać się z tym światem – búcsút veszek az
árnyékvilágtól
pożegnać się ze światem – (átv.) búcsút mondani a
világnak
pożegnał się ze wszystkimi – mindenkitől
elbúcsúzott
pożegnalny, -a, -e – búcsúpożegnanie [1. słowa i gesty wymieniane podczas
rozstania; też: ceremonia związana z
żegnaniem kogoś; 2. chwila rozstania,
rozstanie] – búcsú; búcsúzás, elbúcsúzás,
búcsúztatás
pożegnanie absolwentów ze szkołą – ballagás
pożegnanie się – búcsú, búcsúzás; elbúcsúzás
pożenić [1. pot. ożenić wielu mężczyzn; 2. pot.
doprowadzić do małżeństwa dwojga ludzi]
–
megházasítani,
összeházasítani;
összekapcsolni, összekötni
pożenić się [1. pot. o wielu mężczyznach: ożenić
się; 2. pot. o dwóch osobach: zawrzeć
związek
małżeński]
–
megnősülni,
megházasodni
pożeracz [żart. ten, kto je dużo i łapczywie] –
nagy evő férfi
pożeracz serc niewieścich – szívkirály, nők
bálványa, szívdöglesztő
pożerać [zob. pożreć] – felfalni; habzsolni
pożerać a. pożreć coś – megenni, felfalni vmit
pożerać kogo oczami – (átv.) majd felfal vkit a
szemeivel
pożerać książki – (átv.) mohón olvas; falja a
könyveket
pożerał ją oczyma – (átv.) majd felfalta a szemével
pożeranie – felfalás
pożłobić [żłobiąc, porobić wiele rowków,
wgłębień] – kivájni, barázdálni, csatornázni,
rovátkolni
pożoga
[1. wielki
pożar;
2. dramatyczne
wydarzenia przynoszące wiele zniszczeń i
cierpień] – [pożar] tűz, tűzvész; pír
pożółcić – besárgítani, sárgára befesteni
pożółcić zęby – besárgítani a fogakat (elégtelen v.
helytelen kezelés miatt)
pożółcić się – sárgára festi magát; sárga színnel
bekeni magát
5247
pożółcieć [zob. pożółknąć] – megsárgulni
pożółkły, -a, -e [taki, który pożółkł] – elsárgult,
megsárgult
pożółknąć [nabrać żółtej barwy] – megsárgulni
pożreć — pożerać [1. pot. o zwierzętach: zjeść
coś; 2. pot. o ludziach: zjeść coś szybko i
łapczywie; 3. pot. o ogniu: zniszczyć, spalić
coś; 4. pot. pochłonąć, zużyć wiele czegoś]
– habzsolni; (wulg.) zabálni, falni, felfalni
pożreć swoją zdobycz – szátmarcangolja v. felfalja
a zsákmányát
pożreć się — pożerać się [1. pot. o zwierzętach:
pożreć jedno drugie; 2. pot. bardzo się
pokłócić] – felfalják egymást; összeveszni,
veszekedni
pożuć [1. przeżuć coś; 2. żuć coś przez pewien
czas] – jól összeágni, megrágni
pożycie [1. wspólne życie z kimś; 2. współżycie
seksualne] – együttélés, életmód; szexuális
együttlét
pożycie małżeńskie – házasélet, házas együttlét
pożycie z ludźmi – társadalmi élet, érintkezés az
emberekkel
pożyczać [zob. pożyczyć] – (komuś) kölcsönözni,
kölcsönadni; (od kogoś) kölcsönkérni,
kölcsönvenni
pożycz mi z łaski swojej pióra – add kölcsön,
kérlek, a tolladat
pożyczać na lichwę – kölcsönt uzsorakamatra adni
pożyczać na procent – kamatra adni kölcsönt
pożyczać na wieczne nieoddanie – kölcsön adni
vmit örök áron
pożyczający, -a, -e – kölcsönző, kölcsönadó,
kölcsönkérő
pożyczanie
–
kölcsönzés,
kölcsönadás,
kölcsönkérés, kölcsönbe vétel
pożyczany, -a, -e – kölcsönkért, kölcsönzött
pożyczenie – kölcsönadás, kölcsönvevés
pożyczka [1. danie komuś albo wzięcie od kogoś
pieniędzy lub jakichś rzeczy na pewien
czas,
z
zastrzeżeniem
zwrotu
w
określonym terminie; też: to, co zostało
pożyczone; 2. zob. zapożyczenie: wyraz,
związek
wyrazowy
lub
struktura
składniowa przejęte z języka obcego lub
na nim wzorowane; 3. pot. pasmo włosów
podebrane z boku i zaczesane na łysinę] –
kölcsön
pożyczka bankowa – bankkölcsön
pożyczka bez zabezpieczenia – biztosíték nélküli
kölcsön
pożyczka bezprocentowa – kamatmentes kölcsön
pożyczka bezterminowa – határidő nélkül
kibocsátott kölcsön; határidő nélkül felvett
kölcsön; határidő nélküli kölcsön
-
Wersja 01 01 2014.
pożyczka bezzwrotna [zob. zapomoga] – vissza
nem térítendő kölcsön, vissza nem adandó
(járó) kölcsön; térítésmentes kölcsön
pożyczka długoterminowa – hosszúlejáratú
kölcsön
pożyczka docelowa – célkölcsön
pożyczka dwuprocentowa – kétszázalékos kölcsön
pożyczka hipoteczna – jelzálogkölcsön
pożyczka inwestycyjna – beruházási kölcsön
pożyczka kapitału – tőkekölcsön
pożyczka konsumpcyjna – fogyasztási kölcsön
pożyczka
krótkoterminowa,
pożyczka
krótkotrwała – rövid lejáratú kölcsön
pożyczka lombardowa – lombardkölcsön
pożyczka loteryjna – nyereménykölcsön
pożyczka na odbudowę – újjáépítési kölcsön
pożyczka narodowa – államkölcsön
pożyczka nieoprocentowana – kamatmentes
kölcsön
pożyczka niskoprocentowa – alacsony kamatlábú
kölcsön
pożyczka obligacyjna – kötvénykölcsön
pożyczka oprocentowana – kamatozó kölcsön
pożyczka państwowa – államkölcsön
pożyczka państwowa amortyzuje się – az állami
kölcsön amortizálódik
pożyczka pod zastaw – zálogkölcsön
pożyczka premiowa – nyereménykölcsön
pożyczka prywatna – magánkölcsön
pożyczka skonsolidowana – konszolidált kölcsön
pożyczka wieczysta – nem határidős kölcsön
pożyczka wojenna – hadikölcsön
pożyczka zewnętrzna – külföldi kölcsön
pożyczkobiorca [jest osoba, która zawarła
umowę o pożyczkę, na mocy której została
na nią przeniesiona określona ilość
pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do
gatunku i zobowiązała się do zwrotu
pożyczki] – kölcsönvevő; hitelt kérő
pożyczkodawca [jest osoba, która na mocy
umowy pożyczki zobowiązała się do
udzielenia pożyczki] – kölcsönadó; hitelező
pożyczkowy, -a, -e – kölcsönpożyczyć1 (niedok.) — pożyczać [dać coś komuś
albo wziąć od kogoś pod warunkiem
zwrotu w określonym terminie] – (u kogo)
kölcsönvenni, kölcsönözni, bérelni; (komu)
kölcsönadni
pożyczyć a. pożyczać coś komuś – kölcsönadni
vkinek vmit
pożyczyć a. pożyczać coś od kogoś – kölcsönvenni
vmit vkitől
pożyczyć na wysoki procent – nagy kamatra
kölcsönözni
5248
pożyczyć komu – kölcsönadni vkinek
pożyczyć lornetkę teatralną – színházi látcsőt v.
látcsövet bérelni
pożyczyć od kogoś – kölcsönvenni vkitől; kölcsönt
kérni vkitől
pożyczyć a. pożyczać pieniądze od kogoś na
procent – pénzt kölcsönözni vkitől kamatra
pożyczyć pieniędze na fanty – (ritka) zálogra
pénzt kölcsönözni
pożyczyć2 [pot. złożyć życzenia] – megterheli az
életét
pożyć [1. przeżyć pewien czas; 2. spędzić pewien
czas, żyjąc w jakiś sposób; 3. przeżyć z
kimś jakiś czas] – éldegélni, eléldegélni
pożyje jeszcze parę dni – elél még néhány napot
pożytecznie – hasznosan
pożyteczność – hasznosság; haszon
pożyteczny, -a, -e [przynoszący pożytek lub
przydatny do czegoś] – hasznos; előnyös
pożyteczna praca – hasznos munka
pożytek [1. korzyść płynąca z jakichś działań lub
sytuacji; 2. korzyść uzyskana z rzeczy
zgodnie z jej przeznaczeniem; 3. nektar,
pyłek i spadź zbierane i wykorzystywane
przez pszczoły jako pokarm oraz surowiec
do produkcji miodu i pierzgi] – haszon,
előny; hasznosság
pożytkować – felhasználni vmit; hasznot húzni
vmiből
pożytkować
inicjatywę
pracowników
–
felhasználni
a
dolgozók
ötletét
v.
kreativitását
pożywać – (dawno) eléldegélni; enni, táplálkozni
pożywać chleba polskiego – lengyel kenyeret enni
pożywić — pożywiać [dać jeść komuś] – etetni,
táplálni vkit; élelmezni
pożywić się — pożywiać się [zjeść coś] – enni,
táplálkozni, jóllakni
pożywienie [to, czym się żywią ludzie lub
zwierzęta] – étel, táplálék, élelem, eledel;
ennivaló; (wyżywienie) táplálás, táplálkozás;
koszt; (biz.) kaja
pożywienie bogaty w witaminy – vitamindús
táplálék
pożywienie dietetyczne – diétás étkezés v.
táplálkozás; diétás étel
pożywienie obfite – bőséges étel
pożywienie pożywne a. odżywcze – tápláló étel
pożywienie
ubogi
w
cholesterol
–
koleszterinszegény táplálék
pożywienie ubogie w tłuszcze jest po prostu
niesmaczne – a zsarban gazdag élelmiszer
egyenesen rossz ízű
pożywka [1. substancje, na których hoduje się
bakterie;
2. środek
pokarmowy
zawierający
wszystkie
substancje
-
Wersja 01 01 2014.
niezbędne do życia; 3. coś, co jest
podstawą, podłożem czegoś, dzięki czemu
coś innego może powstać lub rozwijać się]
– tápanyag, táptalaj
pożywka dla bakterii – baktérium-táptalaj
pożywność – tápérték
pożywny, -a, -e – tápláló, táppożywna strawa – tápláló eledel
Pójdźka zwyczajna, pójdźka (Athene noctua)
[średniej wielkości sowa z rodziny
puszczykowatych, zamieszkująca całą
Europę poza Półwyspem Skandynawskim,
Afrykę Północną z Saharą, Bliski Wschód
i środkową Azję aż po Koreę. Pod koniec
XIX wieku reintrodukowana w Wielkiej
Brytanii, obecnie również tam jest lęgowa.
W Polsce nieliczny ptak lęgowy, ściśle
osiadły.] – kuvik (Athene noctua) [a
madarak osztályának a bagolyalakúak
(Strigiformes) rendjéhez, a bagolyfélék
(Strigidae) családjához tartozó faj]
pójdźka (Athene noctua)
Wyróżnia się 7 podgatunków, zamieszkujących
odpowiednio:
 A. noctua noctua – Europa środkowa i
wschodnia (od Danii, Niemiec, Szwajcarii i
Włoch z Sycylią, poprzez Polskę i Węgry po
zachodnią i środkową Rosję)
 A. noctua sarda – Sardynia, czasem Korsyka
 A. noctua vidalii – zachodnia Europa
(Holandia, Belgia, Francja, Półwysep
Iberyjski); również w Wielkiej Brytanii
(reintrodukcja)
 A. noctua indigena – południowa Europa
(Grecja, Bałkany), południowa Rosja aż do
Kaukazu, Azja Mniejsza
 A. noctua desertae – Afryka Północna
 A. noctua lilith – Bliski Wschód
 A. noctua bactriana – środkowa Azja
Alfajai:
 közép-európai kuvik (Athene noctua noctua),
Közép-Európa
 nyugat-európai kuvik (Athene noctua
vidalii), Nyugat-Európa, Ibériai-félsziget
 szardíniai kuvik (Athene noctua sarda),
Szardínia
5249
-
Wersja 01 01 2014.
 dél-európai kuvik (Athene noctua indigena),
 brazi üregi bagoly (Athene cunicularia grallaria
Görögország, Románia, Bulgária és a
Kaszpi-tenger vidéke
sivatagi kuvik (Athene noctua glaux), ÉszakAfrika, Arab-félsziget, Elő-Ázsia
szaharai kuvik (Athene noctua saharae),
Szahara
szír kuvik (Athene noctua lilith), DélTörökország, Szíria és Izrael
szomáli kuvik (Athene noctua somaliensis),
Észak-Szomália és Délnyugat-Etiópia
foltoshasú kuvik (Athene noctua spilogastra),
Szudán, Észak-Etiópia, Egyiptom
keleti kuvik (Athene noctua orientalis),
Turkesztán, Tien San hegység
tibeti kuvik (Athene noctua ludlowi), Tibet,
Bhután északi része
altáj kuvik (Athene noctua plumipes), Altáj
hegység, Mongólia, Északkelet-Kína, Korea
Athene noctua bactriana
Athene noctua cantabriensis
Athene noctua daciae
Athene noctua grueni
Athene noctua impasta
Athene noctua salentina
Athene noctua solitudinis
(Temminck, 1822) – Brazília középső és keleti
része .
északi üregi bagoly (Athene cunicularia
hypugaea) (Bonaparte, 1825) – Dél-Kanadától
délre egészen Közép-Amerikáig.
floridai üregi bagoly (Athene cunicularia
floridana) (Ridgway, 1874)- Florida és a
Bahama-szigetek
Guadeloupe-i üregi bagoly (Athene cunicularia
guadeloupensis) (Ridgway, 1874) – kihalt
(1890) – Guadeloupe és Marie-Galante sziget.
antiguai üregi bagoly (Athene cunicularia
amaura) (Lawrence, 1878) – kihalt (1905) –
Antigua, Saint Kitts és Nevis sziget.
hispaniolai üregi bagoly (Athene cunicularia
troglodytes) (Wetmore & Swales, 1886) –
Hispaniola, Gonâve sziget és Beata-sziget.
kubai üregi bagoly (Athene cunicularia
guantanamensis) (Garrido, 2001) – Kuba és a
Isla de la Juventud sziget.
Revillagigedo-i
üregi
bagoly
(Athene
cunicularia rostrata) (C. H. Townsend, 1890) –
Isla Clarión, a Revillagigedo szigetek közül.
délnyugat-perui
üregi
bagoly
(Athene
cunicularia nanodes) (Berlepsch & Stolzmann,
1892) – Peru délnyugati része.
margarita-szigeti
üregi
bagoly
(Athene
cunicularia brachyptera) (Richmond, 1896) –
Margarita-sziget, Venezuela partjai mentén.
nyugat-kolumbiai üregi bagoly (Athene
cunicularia tolimae) (Stone, 1899) – NyugatKolumbia.
dél-andoki üregi bagoly (Athene cunicularia
juninensis) (Berlepsch & Stolzmann, 1902) –
Andok
Peru
középső
részétől
délre
Északnyugat-Argentínáig.
punai üregi bagoly (Athene cunicularia
punensis) (Chapman, 1914) -Ecuador és Peru
(Lehet, hogy a A. c. juninensis) alfaj
szinonímneve csak)
arubai üregi bagoly (Athene cunicularia
arubensis) (Cory, 1915) – Aruba.
nyugat-perui üregi bagoly (Athene cunicularia
intermedia) (Cory, 1915) – Nyugat-Peru.
(Lehet, hogy a A. c. nanodes szinonímneve
csak)
guyanai üregi bagoly (Athene cunicularia
minor) (Cory, 1918) – Dél-Guyana és Roraima
állam Brazíliában.
kelet-kolumbiai
üregi
bagoly
(Athene
cunicularia carrikeri) (Stone, 1922) – KeletKolumbia. (Lehet, hogy a A. c. tolimae alfaj
szinonímneve csak)
nyugat-ecuadori
üregi
bagoly
(Athene
cunicularia pichinchae) (Boetticher, 1929) –
Nyugat-Ecuador.
bolíviai üregi bagoly (Athene cunicularia
boliviana) (L. Kelso, 1939) – Bolívia.
venezuelai üregi bagoly (Athene cunicularia
apurensis) (Gilliard, 1940) – Venezuela















Pójdźka ziemna (sowa ziemna, sówka ziemna)
(Athene
cunicularia;
syn.
Speotyto
cunicularia) [mały ptak z rodziny
puszczykowatych,
zamieszkujący
Amerykę Północną (zachodnie USA,
południowo-zachodnie krańce Kanady,
Floryda), Środkową i Południową poza
basenem Amazonki.] – üregi bagoly
(Athene cunicularia) [más néven (Speotyto
cunicularia) a madarak (Aves) osztályának a
bagolyalakúak (Strigiformes) rendjéhez, ezen
belül a bagolyfélék (Strigidae) családjához
tartozó faj.Egyes rendszerek a Speotyto
nembe sorolják Speotyto cunicularia néven]

















Alfajai:
 déli üregi bagoly (Athene cunicularia
cunicularia) (Molina, 1782) – Bolívia déli
részétől és Dél-Brazíliától délre egészen a
Tűzföldig.


5250
északnyugati része. (Lehet, hogy a A. c.
brachyptera alfaj szinonímneve csak)
 corrientesi üregi bagoly (Athene cunicularia
partridgei) (Olrog, 1976) – Corrientes
tartomány, Argentína. (Lehet, hogy a A. c.
cuniculariaalfaj szinonímneve csak)
pójście – menés, elmenés
pójście do domu – hazamenetel
pójście za mąż – férjhezmenetel, férjhezmenés
pójść (pójdę, pójdziesz, pójdzie, pójdziemy,
pójdziecie, pójdą; poszedłem, poszłam)
[1. idąc, skierować się w jakąś stronę;
2. idąc, opuścić jakieś miejsce; 3. udać się
dokądś w określonym celu; 4. rozpocząć
jakąś czynność, zacząć gdzieś uczęszczać,
wybrać jakiś zawód, kierunek studiów
itp.; 5. pot. ułożyć się, potoczyć się w jakiś
sposób;
6. pot.
o
przesyłkach,
informacjach itp.: zostać wysłanym,
przekazanym; 7. pot. o przedmiotach,
pojazdach
itp.:
zmienić
położenie,
przemieścić się w jakimś kierunku; 8. pot.
o płynach, gazach: wypłynąć skądś, zacząć
się wydzielać; 9. pot. zostać sprzedanym;
10. pot. zostać wykorzystanym na coś,
zużytym w jakiś sposób; 11. pot. zepsuć
się, przestać działać] – menni, elmenni;
indulni, elindulni (befejezett, kezdete egy
folyamatos cselekvésnek); elmerészkedni
pójdę do teatru (na koncert, do opery, w
odwiedziny)
–
színházba
(koncertre
[hangversenyre],
operába,
látogatóba)
megyek
pójdę tędy, bo z wami musiałbym kołować – erre
megyek, mert különben bolyonganom
kellene
pójdziemy na narty (do lasu, na wieś, w góry,
nad jezioro) – síelni (az erdőbe, falura, a
hegyekbe, a tóhoz) megyünk
pójdziemy pieszo – gyalog megyünk
pójdziemy za nim – megyünk utána, járunk a
nyomában; mögötte megyünk
pójdziesz? – jössz?
pójdziesz ty już? – jössz már végre?
pójdź no! – gyere csak!
pójdźmy do jubilera – menjünk át az ékszerészhez
pójdźmy razem na obiad jeśli nie jest pan zajęty
– ha nincs más doga, elmehetnénk együtt
ebédelni
pójdźmy teraz na plażę – most elmegyünk a
strandra
pójść cała masą – tömegesen, tömegestül,
seregestül menni
pójść do cywila – leszerelni
pójść do kogo w odwiedziny – látogatóba menni
vkihez; meglátogatni vkit
pójść do kogoś – vkihez menni
-
Wersja 01 01 2014.
pójść do lasu – az erdőbe menni
pójść do lasu na jagody – az erdőbe áfonyát,
bogyót, szamócát szedni menni
pójść do lekarza – elmegy az orvoshoz
pójść do miasta – bemegy a városba
pójść do nieba – mennybe menni
pójść do oltarza – oltár elé lépni
pójść do piekła – pokolba jutni
pójść do toalety – vécére menni
pójść do ustępu – árnyékszékre menni
pójść do więzienia – börtönbe kerülni
pójść do wojska – bevonulni, katonának menni v.
állni
pójść dobrze – jól megy (dolga)
pójść dym – kárba veszni, füstbe menni, megeszi a
fene
pójść, gdzie kogo oczy poniosa – elmegy, amerre a
szeme lát
pójść gdzie oczy poniosą – megy amerre a szeme
lát
pójść jak po maśle – olajozottan, gördülékenyen
halad za ügy, dolog
pójść komu na rękę – elintézni vkinek vmit;
segíteni, kezére játszani vkinek
pójść między ludzi – emberek közé, társaságba
menni; világot látni
pójść na bal – bálba menni
pójść na dno – lesüllyedni, elmerülni, alámerülni
pójść na dół – leesni, lemenni, leszállni,
lecsökkenni
pójść na dyskotekę – diszkóba menni
pójść na emeryturę; przejść na emeryturę –
nyugdíjba menni, nyugállományba vonulni
pójść na flis – tutajra menni; tutajjal úszni;
tutajozni
pójść na grzybki – gombát megy szedni,
gombaszedésre
menni;
(közmondás)
koldúsbotra jutni
pójść na kompromis – kölcsönös kiegyezésre
hajlandó
pójść na lekarza – (közb.) orvosnak menni
pójść na marne – veszendőbe menni, tönkremenni
pójść na mary – (átv.) meghalni
pójść na odczyt – elmenni egy előadásra
pójść na pięści – (átv.) ökölre menni
pójść na rozpoznanie – felderítő útra menni
pójść na rynek – piacra menni
pójść na spacer – sétálni menni; elsétálni, sétára
indulni
pójść na spotkanie – találkozóra v. találkára menni
pójść na tandetę – zsibvásárra menni
pójść na targ – vásárra menni
pójść na wiatr – kárba veszni
5251
pójść na włóczęgę – elcsavarogni, elbitangolni,
kóborolni; kuncsorogni
pójść na wycieczkę – kirándulni
pójść na złą drogę – rossz útra térni
pójść o zakład – fogadni, fogadást kötni
pójść po kogo/co – elmenni vkiért/vmiért
pójść po rozum do głowy – előveszi a jobbik
eszét; észbe kapni; jó kifogást találni
pójść po wodę – vízért menni
pójść pod kościół – koldulni, kéregetni menni
pójść w cenę – emelkedik az ára v. értéke
pójść w czyje ślady – vkinek a nyomába lépni
pójść w deputacji – küldöttségben járni
pójść w górę – felmenni, fölemelkedni, felszállni;
(függöny) felgördülni
pójść w kąt – sutba kerülni
pójść w niepamięć – feledésbe menni, feledésbe
merülni
pójść w niwecz – meghiúsulni, megsemmisülni
pójść w odwiedziny – látogatóba menni
pójść w odwłokę – elhalasztódni, kitolódni,
elhúzódni, későbbre maradni
pójść w przynę – porrá égni, elhamvadni
pójść
w
rozsypkę
–
elpocsékolódni,
megsemmisülni
pójść w strzępy – ronggyá szakadni
pójść w świat – világgá menni
pójść z całym domem – egész családjával,
házanépével (együtt) megy
pójść z dymem – füstbe menni; porrá égni
pójść z kim o lepsze – versengeni vkivel
pójść z dymen – füstbe menni, elégni
pójść z torbą, pójść z torbami – koldusbotra jutni,
tönkre menni; mindent elveszíteni
pójść za czyim przykładem – követni vkinek a
példáját
pójść za czyją radą – vki tanácsát követni
pójść za kim – követni vkit
pójść za kratki – bevonulni a rács mögé
pójść za mąż – férjhez menni
pójść za radą – megfogadja tanácsait
pójść za rękę – elmegy a folyón túlra
pójść za swoją potrzebą – szükségre megy
pójść zabawić się – elmegy szórakozni
póki [zob. dopóki] – míg, amíg
póki mi tchu – amíg a lélegzetem tart
póki, póty – addig, amíg
póki tchu – amíg a lélegzet tart
póki żyję – addig, amíg élek
pólko (Pręt) – szántóföldecske, mezőcske,
földecske
Pólko [1. Baza Obozowa Hufca Bydgoszcz i
leśniczówka w woj. kujawsko-pomorskim,
-
Wersja 01 01 2014.
w pow. bydgoskim, w gminie Koronowo;
2. 17 miejscowości w Polsce] – Pólko
(lengyel földrajzi név)
pół- [pierwszy człon wyrazów złożonych
wnoszący znaczenie niecałkowitości lub
połowiczności tego, co wyraża drugi człon
złożenia] – félpół [jedna z dwóch równych części jakiejś
całości, np. Zjadł pół jabłka.] – fél, felerész
(w polowie drogi: félúton)
pół [zaimek oznaczający dużą liczbę lub ilość
czegoś, np. Pół życia stracił na
poszukiwania. Na pogrzeb przyszło pół
miasta.] – fél
pół [przysłówek lub składnik przysłówka
złożonego komunikujący, że czynność
została
wykonana
lub
że
cecha
przysługuje przedmiotowi w pewnym
stopniu, np. Pół czytał, pół drzemał.
Wyrzucił na pół uschnięte kwiaty.] – félig
pół biedy – félig baj, tűrhető
pół biedy jeśli są jednego koloru – tűrhető, ha
egyszínűek vannak
pół-biustonosz - félkosaras melltartó
pół darmo – nagyon olcsón; majdnem ingyen
pół do czwartej – fél négy
pół do drugiej – fél kettő (óra)
pół do dwunastej – fél tizenkettő
pół do szóstej – fél hat
pół do trzeciej – fél három
pół drogi jeszcze nie przebyte – a fél út még hátra
van
pół drugiej – fél kettő
pół etatu – félállás
pół godziny – félóra, fél óra
pół kilo, pół kilograma – fél kiló
pół kilo chleba – egy félkiló kenyér
pół kilograma rozmaitości – fél kiló vegyes
felvágott
pół litra – fél liter
pół litra mleka – fél liter tej
pół metra – fél méter
pół na pół – felesbe, fele-fele, félig-meddig
pół-pika [bawełniana lub jedwabna tkanina
która jest pełna w dotyku i posiada
pionowe lub diagonalne pasy formowane
za pomocą dwóch osnów i jednego wątku.
Jest wykorzystywana do damskich
sukienek i bluzek.] – félpiké [Telt fogású,
hosszanti vagy keresztirányú bordázottságot
mutató pamut vagy selyem típusú szövet.
Két lánc- és egy vetülékfonal-rendszerből
készül. Női ruhák és blúzok alapanyaga.]
pół procent – fél százalék, ½ %
pół roku temu – fél éve
5252
pół ryba i pół kobieta – szirén
pół sen, pół jawa – félig álom, félig valóság
pół tuzina – fél tucat v. féltucat
pół tysiąca – félezer (ötszáz)
pół wieku – (półwiek) fél évszázad
pół żartem, pół serio – félig tréfásan, félig
komolyan
półaksamit (len+jedwab) – félbársony, velvet
(len+selyem)
półakt [rzeźba lub obraz przedstawiający
połowę nagiej postaci ludzkiej] – félakt
Franciszek Żmurko "Półakt kobiety", 1910, olej na płótnie, 104 x
90 cm, własność prywatna
-
Wersja 01 01 2014.
półarkuszowy, -a, -e – félíves
półbateria – (wojsk) félüteg
półbateria konna – fél lovasüteg
półbeczek [naczynie o pojemności połowy beczki
(jednostki miary ciał sypkich i płynów)] –
(dawno) félbocska (mérték)
półbiały, -a, -e – félfehér
półbiały cukier – félfehér cukor
półbiustonosz – félkosaras melltartó
półbotki [męskie buty do kostek, szyte zwykle z
żółtego lub czerwonego safianu z
wyłożeniem na cholewkę w tym samym
kolorze. Sznurowane po wewnętrznej
stronie o dosyć wysokim obcasie z
podkówką. Używane przez Zygmunta
Augusta i Stefana Batorego.] – (daw) ffi
félcipő
Antal Diósy (1895 - 1977) – PÓŁAKT; 66.8 x 49 cm; pastel,
papier
półanalfabeta, półanalfabetka [1. osoba dorosła,
która bardzo słabo czyta i pisze, lub
osoba, która umie czytać, ale nie umie
pisać;
2. pogard.
o
kimś
mało
rozgarniętym lub mającym podstawowe
braki w ogólnej wiedzy] – félanalfabéta
(ffi/nő)
półanglik – (koń) félangol ló
półanioł – angyali, jóságos teremtés, „valóságos
angyal”
półarab – (koń) félarab ló
półarkusz [jednostka miary wydrukowanego
tekstu będąca połową arkusza] – félív
(papír)
półbożek – (átv.) kisisten
półbóg [1. mit. gr. syn boga i śmiertelniczki lub
bogini
i
śmiertelnika;
2. osoba
bezkrytycznie uwielbiana] – félisten;
kritikátlanul imádott személy
5253
półbrańcze [1. półkrytek: 2-konny pojazd z budą
nad tylnym nadwoziem; Popularny w
Polsce w XVII i XVIII wieku.2. typ kocza
lub bryczki, używany za Zygmunta III
Wazy; 3. rodzaj półkrytka czyli koczyka z
budką zapewne ze skóry baraniej czyli
„baranicy”] – (daw) bricska v. kocsi típus
półbryczek – (dawno) fedett könnyű homoki kocsi;
cséza
półbucik, półbut [but bez cholewki, zwykle na
płaskiej podeszwie] – félcipő
półbut, półbuty [but bez cholewki, zwykle na
płaskiej podeszwie] – félcipő; rövidszárú
csizma
półcalówka – félhüvelyk vastagságú deszka
półcentówka – (dawno) félcentes (pénzdarab)
półciemny, -a, -e – félsötét
półcień [1. niepełny, słaby cień; też: obszar, do
którego częściowo dochodzi światło; 2. na
zdjęciu lub obrazie: rozjaśniony cień,
przyćmione światło] – félárnyék, félhomály;
(képen, fényképen) árnyék
półchłop – félparaszt
półchłopski, -a, -ie – félparaszti
półcień [1. niepełny, słaby cień; też: obszar, do
którego częściowo dochodzi światło; 2. na
zdjęciu lub obrazie: rozjaśniony cień,
przyćmione światło] – félárnyék
półciężarówka [mała ciężarówka] – kisteherautó
półcisza – félcsend
półczłowiek – vadember; gyerkőc; szörny (félig
ember alakú)
półczuwanie – félálom, szunnyadás, szendergés
półczwarta – három és fél (3 ½ ), negyedfél
półczwarta lata – három és fél év
półczwarta roku – három és fél év
półczwartej – három és fél
półczwartej mili – három és fél mérföld
półczwartej mili od jego mieszkania – három és
fél mérföld a lakásától
półćwiartek – nyolcad (1/8)
Półdemon – féldémon
-
Wersja 01 01 2014.
półdiablę [urwis, łobuziak] – ördögi lény; (átv.)
könnyelmű, széltoló, hóhányó; kis kamasz,
huncutka, csibészke
półdiablę weneckie – szélhámos, csirkefogó
Półdiablę weneckie [powieść Józefa Ignacego
Kraszewskiego, z podtytułem Powieść od
Adriatyku, napisana w Dreźnie w 1865.
Głównymi bohaterami są: szlachcic polski,
Konrad Lipnicki oraz jego węgrzynek
(sługa) Maciek. Akcja toczy się w Polsce i
we Włoszech, w Wenecji, dokąd Konrad
udaje się w celu odszukania swoich
korzeni rodzinnych] – Szélhámos (Józef
Ignacy Kraszewski (1812-1867) regénye)
półdługi, -a, -ie [pośredni między krótkim a
długim] – félhosszú
półdługie włosy – félhosszú haj
półdniowy, -a, -e – félnapos, félnapi
półdniowy program – félnapos program
półdniówka – fél napidíj
półdobowy, -a, -e – félnapi
półdomowy, -a, -e – majdnem otthoni v. házi
półdomowy kot – majdnem házimacska
półdorosły, -a, -e – félig felnőtt
półdorosły człowiek – félig felnőtt ember
półdrwiąco – félig gúnyosan
półdrzemka [krótki, lekki sen] – félálom,
szendergés
półdukat [moneta złota = 1/2 dukata,
występująca za Jana Kazimierza, bita w
Koronie i na Litwie. Z czasów Augusta II.
i Augusta III. pochodzą p. saskie, bite w
Dreźnie] – (dawno) féldukát, féldukátos
(pénz)
półdukat złota moneta Jana Kazimierza – Jan
Kazimierz féldukátos aranypénze
półdupek [pot. pośladek] – félülep; far, ülep; (biz.)
fenék, popsi
półdywizja – fél hadosztály
połdziałko [mała armatka] – (daw) kis ágyú
półdziecięcy, -a, -e; półdziecinny, -a, -e – félig
gyermeki
półdziecinny głos – félig gyermeki hang
półdziecko – kamasz, félig gyermek
półdzienny, -a, -e – félnapi
półdziewica [o dziewczynie mającej kontakty
erotyczne
z
mężczyznami,
lecz
zachowującej dziewictwo] – félszűz
półdziki, -a, -ie [1. o człowieku: nie w pełni
cywilizowany; 2. o zwierzęciu: niezupełnie
oswojony; 3. o roślinie: prawie zdziczały;
4. o
terenie:
słabo
zaludniony
i
niezagospodarowany] – félvad
półdźwięk (zob. półton) [1. jaśniejszy odcień
jakiegoś koloru; 2. najmniejsza odległość
między
dwoma
dźwiękami
różnej
5254
wysokości, stanowiąca dwunastą część
oktawy] – félhang
półeczka [zdrobnienie od: półka] – kis polc,
polcocska; szárny (szobrászatban)
półeliptyczny, -a, -e – félelliptikus, félellipszis
alakú
półetat [stała posada stanowiąca połowę pełnego
etatu] – félállás
półfabrykat [produkt otrzymywany w jakiejś
fazie produkcji, przeznaczony do dalszej
obróbki] – félkészáru, féltermék, félkész
termék, félkész- v. félgyártmány
półfasek – (dawno) kis sajtár, csöbör, hordócska,
dézsa
półfeudalny, -a, -e – félfeudális
półfeudalny kraj – félfeudális ország
półfinalista
[osoba
uczestnicząca
w
półfinałach], półfinalistka
–
(sport)
középdöntős sportoló (ffi/nő)
półfinał [w zawodach sportowych, konkursach
itp.:
ostatni
przed
finałem
etap
rozgrywek] – (sport) középdöntő
półfinałowy, -a, -e – (sport) középdöntős
półfrankówka – (dawno) félrankos (pénz) [stara
półfrankówka: régi félrankos]
półfuntowy, -a, -e – félfontos
półfuntowy (befsztyk, stek, cheeseburger a.
młotek) – félfontos (ételek v. kiskalapács)
półgalop – (sp) félvágta
półgalowy, -a, -e – kisestélyi
półgębkiem
[ledwie
otwierając
usta,
niewyraźnie] – félhangon, érthetetlenül
półgęsek, półgąsek [1. daw. połowa tylnej części
gęsi bez nogi i bez kości, obszyta w gęsią
skórę i uwędzona; 2. przekąska bardzo
popularna w kuchni staropolskiej.
Połówka gęsi wędzonej (po usunięciu
kości) przez dwa dni, a potem krajanej na
zimno
w
plasterki
jak
wędlina.
Najbardziej znane były półgęski litewskie.
Obecnie półgęski można spotkać jeszcze
na Pomorzu; 3. pół gęsi uwędzonej na
surowo i podawanej jako wędlina;
tradycyjny przysmak litewski. 4. potrawa
popularna w kuchni staropolskiej.
Wytwarzało się je z piersi gęsiej
oczyszczonej z kości, ale z zachowaną
skórą, następnie peklowanej i wędzonej.
W niektórych regionach Rzeczypospolitej
półgęsek robiono z całej połówki korpusu
gęsi (bez nóg i szyi). Półgęski traktowano
jako danie dość luksusowe, przeważnie
jadano je w dworach szlacheckich. W XIX
w. rozpowszechniły się na Pomorzu, gdzie
powszechny stał się chów gęsi na podroby.
Podroby eksportowano do Francji (na
pasztet
strasburski),
a
mięso
-
Wersja 01 01 2014.
wykorzystywano na lokalnym rynku.
Bardzo znane były też półgęski litewskie.
Obecnie wyrabiany na Pomorzu jako tzw.
produkt regionalny.] – fél füstölt liba
(felvágott, hagyományos litván étel)
półgęsek
półgłosem [przyciszonym głosem] – félhangon,
halkan
półgłośno – félig hangosan
półgłośno powiedział – félig hangosan szólt v.
mondta
półgłówek, półgłupek [obraźl. człowiek niezbyt
rozgarnięty] – féleszű, ostoba ffi; arg.
hólyag
półgłuchy, -a, -e – félsüket
półgodzin [trzydzieści minut] – félóra
półgodzinny, -a, -e – félórai, félórás
półgolf [1. wykończenie swetra lub bluzki,
sięgające do połowy szyi i przylegające do
niej; 2. sweter lub bluzka z takim
wykończeniem] – félmagas nyakú pulóver,
kerek nyakú pulóver
półgotowy, -a, -e – félkész
półgotowy produkt – félkész termék
półgotycki, -a, -ie – félig gótikus [kapitularz
półgotycki: félig gótikus káptalanterem]
półgranacie [grubsze sukno granatowe, którego
nie wolno było drożej sprzedawać (w r.
1620), jak po 5 zł. łokieć (Vol. leg. III, f.
370).] – (daw) vastag sötétkék ruha
półgroszówka – (dawno) félgarasos (pénz)
półhak [1. to pierwsza broń palna stworzona na
potrzeby jazdy. Pochodzi od hakownicy z
"obciętą" lufą. Jego główną zaletą jest
niewielki ciężar i poręczność. Służy do
prowadzenia ognia z bliskiej odległości.
Zamek lontowy albo kołowy. Półhaki
zostały wyparte przez nowocześniejsze
5255
pistolety kołowe. 2. (u Zygmunta Glogera)
gatunek strzelby wojennej. Kromer pisze:
„Za panowania Ludwika Węgierskiego,
Niemiec jeden strzelbę śpiżąną, co od
grzmotu hucznego półhakami nazwano,
wymyślił”. Seb. Petrycy w „Polityce Ar.”
zaleca: „Miejscy ludzie mają mieć półhaki,
działka, działa, miecze i wszystko, co do
obrony piechoty należy”.] – (dawno)
félkampó; egykori lőfegyver
Półhak z kluczem do nakręcania zamka kołowego w
Centralnym Muzeum Morskim (Spichlerz na Ołowiance)
w Gdańsku (kopia oryginału z XVII w).
półhalka – alsószoknya
-
Wersja 01 01 2014.
umieszczona w szafie, przymocowana do
ściany lub pod stołem czy stolikiem
przeznaczona do układania na niej
różnego rodzaju przedmiotów takich jak
książki, naczynia, czy ubrania] – polc
półka na bagaż – csomagtartó
półka na butelki – palackos polc
półka na jajka – tojástartó (polc)
półka na kapelusze – kalaptartó
półka na książki – könyvespolc
półka na przyprawy – fűszerpolc, fűszertartó
półka na szklanki i kieliszki – poharas polc
półka na wyeksponowanie towaru – árubemutató
polc
półka narożnikowa – sarokpolc
półka pod lustro – piperepolc
półkaftan – rövid kaftán
półkamasz (półkamasze; 'krótki kamasz') –
(dawno) félcsizma, bokavédő
półkartauna [rodzaj działa oblężniczego] –
ostromágyú fajta
(ciężkie działo polowe kalibru ok. 120 mm)
półidiota, półidiotka – félig hülye ember/nő
półinteligencja – félműveltség
półinteligent – félművelt ember
półinternat [internat, w którym uczniowie
przebywają w dzień, a na noc wracają do
domu] – nem bentlakásos kollégium
półjasny, -a, -e – nem egészen világos
półjasny półciemny charakter – nem egészen
világos- nem egészen sötét karakter v. jellem
półjedwab – félselyem
półjedwabny, -a, -e [o materiale: taki, w którym
nitki jedwabne są przetykane nitkami
lnianymi lub bawełnianymi] – félselyem-;
félig selyemből való
półka [1. pozioma deska lub płyta umieszczona
w szafie lub przytwierdzona do ściany,
przeznaczona do układania na niej
różnych rzeczy; 2. występ skalny lub
trawiasty, biegnący poziomo lub ukośnie
w poprzek stoku; 3. pozioma płaszczyzna
półki – polcrendszer
półkilogramowy, półkilowy, -a, -e [1. ważący pół
kilograma; 2. mogący pomieścić pół
kilograma czegoś] – fél kiologramm súlyú;
félkilós
półkilometrowy, -a, -e [1. mający długość pół
kilometra; 2. odbywający się na trasie tej
długości] – félkilométeres, fél kilométer
hosszú
półkiryśnik (po łac. semiernis) [Mączyński w
słowniku swoim z r. 1564 wyraz ten
tłómaczy: „na poły we zbroję ubrany”
(człowiek)] – „félig páncélban”
półklecha – (dawno) félig egyházi, félig világi ffi
półkoks [porowate paliwo uzyskiwane w
procesie odgazowywania węgla lub torfu
w stosunkowo niskiej temperaturze] –
félkoksz
półkole [1. linia stanowiąca połowę obwodu koła;
2. część koła ograniczona półokręgiem i
średnicą] – félkör
półkolem [w kształcie półkola] – félkörben, félkör
alakzatban
5256
półkolistość – ívalakúság, félkörívűség
półkolisty, -a, -e – félgömbölyű, félkörívű, ívalakú
półkolonia [1. forma zespołowego wypoczynku
dla dzieci w miejscu ich zamieszkania,
organizowana w czasie wakacji; 2. kolonia
jakiegoś państwa z częściowo zachowaną
autonomicznością] – nyári gyermeküdülő
telep; félgyarmat
półkolonia letna – nyári üdülőtelep (félnapos)
półkolonialny, -a, -e – félgyarmati
półkolumna
[element
architektoniczny
kolumna uwięzła. Kolumna, która wystaje
z lica muru połową grubości (w
porządkach klasycznych dokładnie 2/3
grubości). Forma półkolumny (kapitel,
trzon, baza) jest kształtowana zgodnie ze
stylem epoki.] – (ép) félig falba beépített
oszlop; (wojsk) féloszlop; (nyomd) félhasáb
półkopek [moneta polska, pierwsza moneta
systemu złotowego. Jej wartość była
równa pół kopy, czyli 30 groszy. Pierwszy
raz wybita za czasów Zygmunta II
Augusta] – 30 darab; 30 kéve gabona; régi
lengyel pén (30 v. 37 garas)
półkopia [ćwierćkopia] – rövid kópja; negyed
kopja
półkopieniacze [Kopieniak zwał się płaszcz
węgierski od deszczu, modny od czasów
Stefana Batorego. Półkopieniacze był to
zapewne rodzaj półpłaszcza podobnego.] –
(daw) félköpönyeg, félkabát
półkornecie [mniejszy kornet białogłowski
(rodzaj czepca). Haur w drugiej połowie
XVII w. pisze: „Koron kobiety używają na
kornety, na półkornecia, na bonety”] – (daw)
kisebb apácafőkötő
półkoszek [1. daw. wóz konny wyłożony
plecionką z wikliny w kształcie dwóch
połówek kosza; 2. (pol.) wasąg pleciony z
wikliny, w języku potocznym - wózek o
podwoziu z wikliny] – (dawno) hosszúkás
kosár (kocsi alkotórésze); (dawno) két
hosszúkás kosárból álló ülőhelyű kocsi
półkoszulek, półkoszulka [1. zob. podkoszulek;
2. daw. sztywny gors z kołnierzykiem
wkładany na koszulę] – ingelő
półkożuszek [krótki kożuch] – félhosszú
báránybőrbunda
półkrąg [zob. półkole] – félkör
półkrąg kolegów – munkatársak félköre
półkrew [1. dziedziczenie od jednego z rodziców
z małżeństwa mieszanego cech jego rasy
lub narodowości; 2. dziedziczenie przez
konia nierasowego cech po rasowym
ogierze lub rasowej klaczy w wyniku
skrzyżowania] – félvér (csak birtokos
esetben)
-
Wersja 01 01 2014.
półkrótki, -a, -ie – félig hosszú
półkrótkie włosy – félrövid haj
półkruszec – durván feldolgozott fém
półkrwi, -ia, -ie – félvér
półkrwi arab – félvér arabs ló
półkrwi seter – félvér vizsla
półkrytek [1. wózek czyli pojaździk półkryty t. j.
z budką, koczyk, bryczka kryta. Półkrytki
były już znane za czasów Zygmunta III.;
2. 2-konny pojazd z budą nad tylnym
nadwoziem. Popularny w Polsce w XVII i
XVIII wieku] – (daw) félig nyitott kisebb
kocsi
półkryty, -a, -e – félig nyitott
półkryty taras – félig nyitott terasz
półkrzew [zob. podkrzew, podkrzewina] – (növ.)
félcserje
półksiężyc [1. niepełna połowa tarczy księżyca w
kształcie sierpa; 2. przedmiot mający taki
kształt; 3. w połączeniu z gwiazdą godło
wielu państw muzułmańskich; 4. symbol
islamu przedstawiający sierp księżyca] –
félhold, holdsarló
półksiężycowaty, -a, -e – félhold alakú
półkula [1. każda z dwóch równych części kuli;
2. jedna z dwóch części kuli ziemskiej, na
które dzieli ją płaszczyzna południka
zerowego lub równika] – félgömb; földteke
półkula południowa [część kuli ziemskiej,
półkula położona na południe od równika.
Obejmuje szerokości geograficzne od 0°
do 90°S.] – déli félteke
półkula północna [północna - część kuli
ziemskiej, półkula położona na północ od
równika.
Obejmuje
szerokości
geograficzne od 0° do 90°N.] – északi
félteke v. félgömb
półkule mózgowe [dwie części mózgu, prawa i
lewa, połączone ciałem modzelowatym] –
agyi félteke
półkulisty, -a, -e [mający kształt półkuli] –
félgömb alakú
5257
półkwadrat [rozmiar czcionki o wielkości 24
punktów typograficznych (9,024 mm)] –
(nyomd) 24 pontos betű, félkvit
półkwaterek, półkwaterka [daw. naczynie o
pojemności równej połowie kwaterki] –
1/8 liter; icce v. itce, (e:ice) = régi magyar
űrmérték, 0,84 l. [Helyenként és koronként
változó, általában 7-8 dl folyadékot jelölt, de
voltak ennél kisebb, illetve nagyobb
mennyiségű iccék is. Bor és egyéb italok
mérésére használták a 17-18. században. A
bor mérésére manapság is használják. Az
icce mérete helyenként változott]
półlanka – félig öntött gumilabda
półlegalnie – félig törvényesen, félig legálisan
półlegalny, -a, -e [niezupełnie legalny] – félig
törvényes, félig legális
półleżąc – félig fekvő állapotban v. félig fekve
półleżący, -a, -e [o pozycji ciała: taki, w którym
głowa i tułów ułożone są nieco wyżej niż
reszta ciała] – félig fekvő
półleżąca odwrócona pozycja misjonarska (seks
analny) [Podobna do poprzedniej pozycji,
aczkolwiek łatwiejsza. Kobieta kładzie się
na łóżku, tyłem do partnera. Nogi lekko
rozchylone i wyprostowane spoczywają na
podłodze.
Partnerka powinna być
wyprostowana, a nie klęczeć przed
łóżkiem. Partner również nie klęczy lecz
stara się być równolegle nad partnerką.
Pozycja daje kobiecie duże przyjemności,
jednak jest dość męcząca.. Polecana dla
pań które nie chcą być przygniatane przez
partnera jak w poprzedniej pozycji, a
lubią stymulację punktu A. ] – félig fekvő
fordított misszionárius póz
półleżeć [leżeć z tułowiem ułożonym nieco wyżej
niż
reszta
ciała,
opartym
na
podwyższeniu, lub leżeć na boku,
wspierając się na zgiętym łokciu] – félig
feküdni
półlitrowy, -a, -e [mogący pomieścić pół litra
płynu] – fél liter űrtartalmú; félliteresá
półlitrówka [pot. butelka półlitrowa] – félliteres
üveg
półludzki, -a, -ie – vademberi, barbár
półludzki Minotaur – vademberi Minotaurusz
-
Wersja 01 01 2014.
półłokciowy, -a, -e – (dawno) félkönyéknyi
(mérték)
półłuk [krótki łuk (odcinek kręgu)] – fél ív v.
boltív
półłysy, -a, -e – félig kopasz
półmartwy, -a, -e [dający nikłe oznaki życia] –
félig holt, félholt
półmaska [Półmaski stosowane są do ochrony
dróg oddechowych. Półmaski pochłaniają
cząsteczki z powietrza lub filtrują
powietrze od gazów bojowych, bakterii,
wirusów itp. Przykładowo półmaski
filtrujące cząstki w kopalniach, to np. ZF
0/24z, które pochłaniają cząstki z
powietrza.] – féllálarc, (orv.) kis altató álarc
półmaska filtrująca – szűrő félálarc
półmaska z zaworem – félálarc zárral
półmaska przeciw pyłowa – porszűrő álarc
półmaska przeciw pyłom i mgłom – por és szmog
elleni álarc
półmatowa przędza [Najczęściej jest to przędza
o grubości od 50 – 1000 tex zrobiona
z długiej szorstkiej i mieszanej wełny o
grubości 56/58 i 58/60 i długości 60 – 120
mm. Tym samym sposobem prząść można
wełnę z wielbłąda i owcy a także angorę
itp. Do wytwarzania przędzy półmatowej
wykorzystuje
się
także
przędze
syntetyczne o grubości około 5.6 – 13 dtex
takie jak poliakrylonitryl, poliamid,
wiskoza
itp..
Półmatową
przędzę
wykorzystuje się w ręcznej produkcji
swetrów, kamizelek, płaszczy, lub jako
materiały obiciowe, dywany i tkaniny
dekoracyjne.] – félfésűs gyapjúfonal
[Rendszerint 56/58’s és 58/60’s finomságú,
60-120 mm hosszú gyapjúszálakból font, 501000 tex finomságú fonal. Készítéséhez erős,
kellően hosszú szálakra van szükség, rövid
szálak csak kis mennyiségben fordulhatnak
elő benne. Ilyen fonalat készítenek
teveszőrből, kasmír-gyapjúból, angórából,
sőt 5,6-13 dtex finomságú poli(akril-nitril)-,
poliamid-, viszkóz- stb. szálakból is. A
félfésűs gyapjú- ill. gyapjú típusú fonalakat
rendszerint
kézikötéshez
(pulóverek,
kardigánok stb. készítésére), valamint
bútorszövetek, kárpitanyagok, dekorációs
szövetek, takarók gyártásában használják.]
5258
półmetale (metaloidy) [dawniej pierwiastki
chemiczne,
które
mają
własności
pośrednie między metalami i niemetalami.
Zalicza się do nich: antymon, arsen, astat,
bor, german, krzem, tellur, polon i
czasami także selen i glin, w niektórych
podręcznikach także węgiel mający
najwyższą temperaturę topnienia z
dotychczas poznanych pierwiastków i
fosfor (tworzący odmianę czarną o
właściwościach
fizycznych
przypominających metal).] – félfémek
[félfémek, a fémek és a nemfémek mellett, a
kémiai elemek három nagy csoportjának
egyikét
alkotják,
amelyet
ionizációs
tulajdonságaik és kötésbeli sajátosságaik
alapján határoznak meg. Kémiai jellemzőik a
fémek és a nemfémek között helyezkednek
el. Például, oxidjaik gyakran amfoterek.
Elektromos tulajdonságaik a félvezetőtől (B,
Si, Ge) a kvázi-fémekig (például Sb)
változnak.]
- Az ismert félfémek atomtömegük alapján
sorba állítva: Bór (B), Szilícium (Si),
Germánium (Ge), Arzén (As), Antimon (Sb),
Tellúr (Te), Polónium (Po), Asztácium (At)
- Új elemek, amelyek elvileg félfémek:
Ununhexium (Uuh, Ununszeptium (Uus)
półmetek [1. moment, w którym upływa połowa
czasu przeznaczonego na coś; 2. pot.
impreza organizowana z tej okazji;
3. punkt wyznaczony w połowie trasy
prowadzącej do mety] – fele út a célig
półmetrowy, -a, -e [1. długi, szeroki lub głęboki
na pół metra; 2. pot. ważący pół metra (50
kg); też: mogący pomieścić pół metra
ziemniaków, ziarna itp.] – fél méter hosszú;
félméteres
półmiesięczny, -a, -e [mający lub trwający pół
miesiąca] – félhavi
półmilionowy, -a, -e [1. będący ostatnim
elementem zbioru wielkości pół miliona
lub jedną z pół miliona części, na które
można coś podzielić; 2. liczący pół miliona
jednostek; 3. wart pół miliona złotych,
dolarów itp.] – félmilliós
półminutowy, -a, -e [trwający pół minuty] – fél
percig tartó, félperces
półmisek [owalne, płytkie naczynie przeznaczone
do podawania potraw; też: zawartość tego
naczynia] – tál
półmisek do pieczeni – pecsenyéstál
półmisek do sałaty – salátástál
półmisek do serów – sajtostál
półmisek do zimnych przekąsek – zöldségestál
półmisek zimnych zakąsek – hidegtál
półmiskowy, -a, -e – tálnyi, tál nagyságú
półmroczny, -a, -e – derengő
-
Wersja 01 01 2014.
półmrok [słabe oświetlenie, prawie mrok] –
derengés, félhomály
półnagi, -a, -ie [niekompletnie ubrany, prawie
nagi] – félmeztelen
półnago – félmeztelenül
półnamiot – félig befedett sátor
półnamiot na plażę – félig befedett sátor a parton
półnegliż [bardzo skąpy strój; prawie negliż] –
háziruha, pongyola
półniebieski, -a, -ie – majdnem égi, mennyei
północ1 (płn.) [1. jedna z czterech stron świata
znajdująca się po naszej prawej ręce,
kiedy stoimy twarzą w kierunku
zachodzącego słońca; 2. część kraju,
regionu itp. wysunięta w tę stronę] –
(strona świata) észak (É.)
Północ [obszar geograficzny i kulturowy
obejmujący kraje leżące w pobliżu
bieguna północnego] – (strona świata)
Észak (É.); [(na) północ [od]: északra, észak
felől]
północ2 – (czas) éjfél (o północy: éjfélkor)
północ: godzina 12 w nocy [godzina dwunasta w
nocy] – (pora) éjjel, tizenkét óra
północ uderzyła – éjfélt ütött
północek – (dawno) éjfél
północek bije, to winda pasuje – éjfélt üt az óra,
az ablak bezár
północne koło podbiegunowe – északi sarkkör
północnoamerykański, -a, -ie – észak-amerikai
północnoeuropejski, -a, -ie – észak-európai
północnoeuropejski gazociąg – észak-európai
gázvezeték
północnopolski, -a, -ie [związany z północną
Polską, pochodzący z północnej Polski,
charakterystyczny dla północnej Polski
itp.] – észak-lengyelországi
północno-wschodni, -ia, -ie [1. dotyczący
północnego wschodu; 2. napływający lub
wiejący z północnego wschodu] –
északkeleti
północno-zachodni, -ia, -ie – északnyugati
północny, -a, -e – (kierunek) (polarny) északi;
(czas) (dot. pory) éjféli
5259
północny wschód [1. kierunek, strona świata
między północą a wschodem; 2. (symbol
NE od ang. north east) – kierunek
pośredni pomiędzy wschodem a północą.]
– északkelet (ÉK)
północny zachód [1. kierunek, strona świata
między północą a zachodem; 2. (symbol
NW od ang. north west) - kierunek
pośredni pomiędzy zachodem a północą.]
– északnyugat (ÉNY)
półnuta [połowa całej nuty; też: znak graficzny
oznaczający tę wartość] – félhang,
félhangjegy
półobłąkanie – félőrültség
półobłąkany, -a, -e [taki, który jest w stanie
bliskim obłędu; też: właściwy komuś
będącemu w takim stanie] – félig őrült;
félőrült
półobłąkany ze strachu – a félelemtől félig eszét
vesztette
półobłok – áttetsző felhő
półobręcz – félkör, félabroncs
półobrót [obrót o 180 stopni] – félfordulat
półobwód [zob. półkole] – félkör
półodpasowany wyrób dziany [dzianinowy
wyrób, który jest półproduktem podczas
dziania, co oznacza, że ostateczne
kształtowanie musi być przeprowadzone
za pomocą cięcia. (Np. ostateczna forma
ma jedynie niższą część; wyższa jest
wykończona za pomocą cięcia).] –
részlegesen idomozott kötött lap [Síkkötővagy síkhurkológépen készült, fogyasztással
és szaporítással formára kötött ("idomozott")
lap, amely azonban csak megközelíti a kívánt
alakot (pl. a ruhadarab ujját, elejét vagy
hátát) és ezért utólag szabást igényel. A
bekezdésnél ép széle van.]
półodrętwienie – nem teljes merevedés
półodrzwia [odrzwia w stromym pokładzie
złożone
ze
stropnicy
drewnianej,
osadzonej w gniazdku spągowym i ze
stojaka przystropowego lub ze stropnicy w
kształcie półłuku metalowego, wspartego
jednym końcem na pokładzie, a drugim na
stojaku przystropowym] – fél ajtószárny
półodziany, -a, -e – félig felöltözött, félmeztelen
półoficjalnie – félhivatalosan
półoficjalny, -a, -e [częściowo prywatny, a
częściowo urzędowy] – félhivatalos
półokres – félperiódus
półokrąg [1. łukowate wygięcie; 2. każdy z
dwóch łuków okręgu wyznaczonych przez
końce jego średnicy] – félkör
półokrągły, -a, -e – félköralakú
półomdlenie [omdlenie bez całkowitej utraty
przytomności] – ájultság
-
Wersja 01 01 2014.
półoszalały, -a, -e [taki, który nie panuje nad
sobą i zachowuje się nierozsądnie pod
wpływem silnych przeżyć] – félőrült
półoszalały ze strachu – a félelemtől félig
megőrült
półoś [1. połowa osi niektórych krzywych
geometrycznych;
2. wał
przenoszący
napęd
mechanizmu
różnicowego
samochodu na koło napędowe] – (műsz)
féltengely
półośka [pot.; zob. półoś: wał przenoszący napęd
mechanizmu różnicowego samochodu na
koło napędowe] – (műsz) féltengely
półotwarty, -a, -e [niezupełnie otwarty] – félig
nyitott
półowalny, -a, -e [mający kształt połowy owalu]
– féltojásdad alakú
półowalny tympanon – íves timpanon
półpancerny, -a, -e – félig páncélozott
półpancerz [lekki pancerz, mniejszy od
normalnego, noszony przez rycerzy] –
(dawno) (wojsk) félpáncél; mellvért
półpancerz ozdobny XVIII-XIXw. – díszes
mellvért a XVIII-XIX. sz.-ból
półpanek [średnio zamożny szlachcic udający
wielkiego pana] – úrfi, uracska, urat utánzó
férfi
półpański, -a, -ie – félig úri
półpasek1 – határátlépési engedély (határmenti
lakosok számára)
półpasek2 [wąskie i tańsze pasy tkane] – vékony
és olcsó szegély a szöveten
półpasiec
[wirusowe
zapalenie
nerwu
objawiające się bolesnymi wykwitami na
skórze] – (orv.) bőrkiütés; övsömör
półpensjonariusz – félig intézeti; bejáró intézeti
növendék; félbentlakó
półpensjonariusz do zakładu
kształcenia
specjalnego – bejáró növendék a speciális
oktatási intézetbe
półpięta [cztery i pół; 4 i 1/2] – négy és fél (4 ½)
5260
półpięta margi – négy és fél hold
półpiętej – ötödfél
półpiętej mili – mérföld
półpiętro, półpiętrze [1. pozioma płaszczyzna
między dwoma piętrami w miejscu zmiany
kierunku schodów; 2. piętro o niższym
stropie, wydzielone między dwoma
wyższymi] – félemelet
półplisza [trypa, gatunek materyi] – (daw)
anyagtípus
półpłaszczyzna [1. każda z dwóch części, na
które prosta dzieli płaszczyznę; 2. ] – félsík
półpluton – (wojsk) félszakasz
półpłótno [rodzaj oprawy, w której grzbiet
książki pokrywa się płótnem, a okładki
tańszym
materiałem]
–
félvászon;
félvászon kötés (könyvön)
półpłynny, -a, -e [mający konsystencję gęstego
płynu] – nem teljesen folyékony, félfolyós
półpoddasze – padláslakás
półpoddasze z czterema oknami na prawie całej
szerokości jedenej ściany – padláslakás
négy ablakkal jobbra egy fal teljes
szélességében
półpokład [pokład pokrywający dziobową lub
rufową część statku] – (haj) félfedélzet,
kadettfedélzet
półpokryty, -a, -e – félig fedett, félig borított
półpokrywa – (áll) a félfedeles szárnyúak
szárnyfedője
półpokrywa górna 6 i półpokrywa dolna 7 – (áll)
a félfedeles szárnyúak 6 felső és 7 alsó
szárnyfedője
półporcelana (porcelit: półporcelana; wyroby
ceramiczne o właściwościach pośrednich
między fajansem i porcelaną, pokryte
szkliwem; otrzymywany w temp. niższej o
100oC od porcelany) – félporcelán
półporcja – fél adag
półpoście [1. tradycyjny zwyczaj ludu polskiego
będący
przypomnieniem
połowy
Wielkiego
Postu;
2.
Półpoście,
środopoście. Ponieważ dawniej Post wielki
zachowywany był tak surowo, że od
środopościa
przestawano
spożywać
gotowanych potraw, powstał więc na
pamiątkę tego zwyczaj tłuczenia w dniu
tym starych garnków, tak opisany z
czasów Saskich przez ks. Kitowicza.
„Młokos przed niewiastą przechodzącą,
dziewka przed mężczyzną rzucała o ziemię
garnek popiołem suchym napełniony,
trafiając tak blizko, żeby popiół z garnka
obsypał i okurzył idącą osobę. Zawołał
wówczas swawolnik: „Półpoście, mości
panie! lub mościa panno!” i uciekł. Wszakże
sądy marszałkowskie, karząc za to na worku
-
Wersja 01 01 2014.
lub skórze, i to powściągnęły. Po wsiach
uderzano garnkiem podobnym o drzwi,
okiennicę lub ścianę, budząc śpiących
odgłosem tym i krzykiem: „Półpoście!”] –
félböjt [pl. tejes ételeket készített hajdan a
zsidó háziasszony a Jeruzsálem pusztulását
idéző, legnagyobb gyász- és böjtnapot, az áv
hónap 9-ikét (tisá beávot) megelőző félböjt, a
"tejes hét" (jiddisül nájn tég = kilenc nap)
idején. Ez idő tájt került a zsidó étrendbe a
tejfeles bableves, a loksn kugli, a túrós delkli
és más hasonló ételek.]
półprocentowy, -a, -e – félszázalékos
półprocentowy wzrost kursu EUR/USD –
EUR/USD
árfolyam
félszázalékos
növekedése
półprodukt [produkt przeznaczony do dalszej
obróbki lub przeróbki] – félkészáru,
féltermék
półproletariusz – félproletár
półprosta [1. każda z dwóch części prostej,
przedzielonej dowolnym punktem na niej
umieszczonym; 2. każda z dwóch części na
jakie punkt na prostej dzieli tę prostą] –
(geometria) félegyenes [Ha egy egyenesen
kijelölünk egy pontot, és az egyenesnek csak
az egyik oldalán levő pontokat tekintjük,
félegyenest kapunk. A félegyenesnek van
egy végpontja, és a másik irányban végtelen.
Lehet zárt vagy nyílt félegyenes aszerint,
hogy a végpontja hozzátartozik-e, vagy sem.
Másképpen: Az egyenest egy pont két
félegyenesre bontja fel. Ez a pont mindkét
félegyenes kezdőpontja (végpont), és egyben
a két félegyenes közös pontja.]
półprywatnie – félig magánúton
półprywatny, -a, -e [1. częściowo prywatny, a
częściowo
oficjalny;
2. częściowo
prywatny, a częściowo państwowy] – félig
magán; félig magán-félig hivatali v.
szolgálati; félig magán-félig állami
półprzejrzysty, -a, -e – félig v. nem teljesen
átlátszó
półprzejrzysty obłok lazurowej mgły – azúrkék
köd félig átlátszó gomolyaga
półprzepadły, -a, -e – majdnem elveszett
półprzepuszczalny,
-a,
-e
[częściowo
przepuszczalny] – félig vízmentes
półprzetwór – félig elkészített étel; félig átalakított
dolog
półprzewodnik
[niemetalowy
przewodnik
elektronowy będący ciałem stałym,
którego opór właściwy jest większy niż
metalu, a mniejszy niż dielektryków] –
(vill) félvezető
półprzewodnikowy, -a, -e – (vill) félvezető
5261
półprzezroczysty, półprzeżroczysty -a, -e
[niezupełnie przezroczysty] – félig v. nem
egészen átlátszó
półprzezroczyste wyroby papierowe [wyroby
papierowe o małej nieprzezroczystości, ale
nie na tyle małej, aby można było je uznać
za całkowicie przezroczyste.] – félig
átlátszó papírtermékek
półprzyczepa [jedno- lub dwuosiowa przyczepa,
na której opiera się tylko tylna część
ładunku] – (műsz) kétkerekű vontató
półprzymknięty, -a, -e [nie całkiem przymknięty]
– félig behunyt
półprzysiad [pozycja polegająca na lekkim
ugięciu
nóg
w
kolanach
przy
wyprostowanym tułowiu] – félig guggoló
állás
półprzytomnie – félig ájultan
półprzytomny, -a, -e [niezupełnie przytomny] –
nem egészen eszméleténél (levő); félig ájult
półpustynia [obszar mający pewne cechy
pustyni, charakteryzujący się niewielką
ilością opadów i skąpą roślinnością] –
félsivatag
półpustynny, -a, -e – félsivatagos
półreński, -a, -ie – (dawno) fél rajnai v. rénes arany
[Rh, rhenes = rajnai (arany) forint = 60
krajcár]
półrękawek – könyökvédő
półrocze [1. połowa roku; 2. w szkole: okres
nauki trwający połowę roku szkolnego;
też: koniec tego okresu; 3. dzień odległy o
pół roku od jakiejś daty] – félév
półroczniak – féléves gyermek v. állat
półrocznie – félévenként
półroczny, -a, -e [1. mający lub trwający pół
roku; 2. obejmujący pół roku lub
powtarzający się co pół roku] – félévi,
féléves
półrozkwitły, -a, -e [niezupełnie rozkwitły] – félig
kivirágzott; félig virágba borult
półrublówka – félrubeles
półrublówka fałszywa – hamis félrubeles
półsamogłoska [głoska, która raz może tworzyć
sylabę, a raz nie] – félhangzó,
félmagánhangzó
półsen [płytki sen] – félálom; felszínes álom
półsenny, -a, -e – félálombeli
półsetek – félszáz [kilka półsetek płótna
domowego] – néhány félszáz házivászon
półsierota [dziecko, któremu zmarło jedno z
rodziców] – félárva
półsieroctwo – félárvaság
półsiódma – hat és fél (6 ½)
-
Wersja 01 01 2014.
półskórek [oprawa książki, w której grzbiet i
narożniki pokrywa się skórą, a okładki
płótnem lub papierem] – félbőrkötés
półsłodki, -a, -ie [o napojach alkoholowych:
pośredni
między
słodkim
a
półwytrawnym] – félédes
półsłówko [1. rzucane w rozmowie pojedyncze
słowa, niewyjaśniające rozmówcy niczego;
2. pojedyncze słowa zawierające jakąś
aluzję] – célzás, utalás, rámutatás (szóval);
„félszavacska” (pl. félszavakból is megértjük
egymást)
półsłupek [1. dość szeroki, niewysoki obcas
damskiego buta; 2. dość ścisły ścieg
szydełkowy] – félsor (kötésnél)
półsmętny, -a, -e – kissé mélabús; kedélytelen
półstaje – hosszmérték (10 vessző)
półstopa – (dawno) félláb (6 hüvelyk)
półstopowy, -a, -e – féllábnyi
półsukno – félposztó [białe półsukno dla młodych
braci: fehér félposztó fiatal barátoknak]
półswojski, -a, -ie – nem idegen megszokott
półsyty, -a, -e – egészen jóllakott
półszaleniec – félbolond, félőrült
półszarłacie, półszkarłacie [sukno szkarłatne,
którego nie pozwolono w r. 1620 drożej
sprzedawać, jak po 7 zł. łokieć (Vol. leg.
IV, f. 370).] – (daw.) skarlát v. vörös színű
ruha
półszczęka – az egyik állkapocs, fél állkapocs
półszept [cicha mowa] – halk suttogás
półszeptem [cicho, przyciszonym głosem] –
halkan, tompa hangon, suttogva
półszkutek [mała szkutka do spławu zboża] –
(haj) kis gabonaszállító uszály
półszlachcic – félnemes, részben nemesi
származású ffi
półszlachetny, -a, -e – félnemes, részben nemesi
származású
półszosta, półszósta [przestarzałe: pięć i pół;
półszosta] – öt és fél (5 ½)
półszosta roku – öt és fél év
półszostej – öt és félpółszostej mili – öt és fél mérföld
półszóstak – háromgarasos (pénz)
“półszóstak” z 1753 roku – háromgarasos 1753ból
półsztuczka – (dawno) fél vég (szövet, vászon)
półszubek – (dawno) ujjatlan szőrmés női ruha
półszwadron – (dawno, wojsk) fél lovasszázad
półszwadron huzarów – fél huszárszázad
półszwadron jazdy tatarskiej – tatár lovasság fél
lovasszázada
5262
półślepy, -a, -e – félig vak; majdnem vak;
félszemére vak
półślepy od czytania starych ksiąg – rági könyvek
olvasásától majdnem vak
półśpiący, -a, -e – félig alvó v. álmos
półśpiący mężczyzna – álmos férfi
półśrodek [sposób połowiczny, niezałatwiający
czegoś całkowicie] – félrendszabály,
félmegoldás
półśruba [półobrót wykonany w powietrzu w
trakcie skoku] – félcsavar
półświadomie – félig öntudatosan
półświadomość – nem teljes öntudat
półświadomy, -a, -e [1. nie do końca zdający
sobie sprawę z czegoś; 2. taki, z którego
ktoś nie do końca zdaje sobie sprawę] –
nem teljesen öntudatos
półświatek [środowisko ludzi z marginesu
społecznego] – félvilág; alvilág
półświatło [przyćmione światło] – gyenge fény
półświąteczny, -a, -e – részben ünnepi [w
żydowskim kalendarzu religijnym dzień
półświąteczny przypadający 15 szewat:
sevat hó 15-e a zsidó vallási naptárban
részben ünnepnap: a fák újéve; tipikusan
izraeli ünnep, azaz, csak az Izrael állam
területén élő zsidók ünneplik]
półświecki, -a, -ie – részben világi
półświecki charakter – részben világi karakter
półświt – hajnali derengés, pirkadás
półtakt – (zene) félütem
półtalar [dawna moneta. Była to moneta srebrna
wagi ok. 14-12,5 grama. Bita m.in na
obszarze Polski w latach 1567-1794.
Początkowa jej wartość wynosiła 15
groszy (tzw ćwierćkopek, wybity w
mennicy wileńskiej za rządów króla
Zygmunta Augusta). Wraz z obniżeniem
wartości (próby srebra) drobnej monety
srebrnej, cena półtalarów stopniowo
wzrastała, by osiągnąć poziom 3 złotych w
1794 roku.]– (dawno) féltallér (pénz)
półtalar hiszpańsko-neapolitański – spanyolnápolyi féltallér
półtłusty, -a, -e [zawierający niewielki procent
tłuszczu] – félkövér
półtno żaglowe [pojedyncza lub podwójna lniana
tkanina, nieco sztywna w dotyku o
ziarnistej powierzchni, w której są
tworzone nieregularności w przędzy; w
splocie płóciennym. Stosowana do celów
technicznych, a także do produkcji kurtek
i płaszczy o wyglądzie sportowym i
młodzieżowym.] – Csinvat (1) [Kemény,
érdes fogású, egyszerű vagy kettős szövésű
lenszövet, jellegzetes külsejét az egyenetlen
fonalnak
köszönheti.
Vászonkötésben
-
Wersja 01 01 2014.
szövik. Műszaki szövetként használják,
emellett sportos, fiatalos kabátokat is
készítenek belőle.]
półton (zob. półdźwięk) [1. jaśniejszy odcień
jakiegoś koloru; 2. najmniejsza odległość
między
dwoma
dźwiękami
różnej
wysokości, stanowiąca dwunastą część
oktawy; 3. jest to najmniejsza odległość
między dwoma dźwiękami w powszechnie
stosowanym
systemie
dźwiękowym.
Tworzą tą odległość dwa sąsiadujące
klawisze
fortepianu.
Wyróżniamy
półtony: a) diatoniczne, tworzą go dwa
sąsiednie stopnie skali diatonicznej
o odległości sekundy małej, np. e-f; b)
chromatyczny,
powstaje
przez
podwyższenie lub obniżenie tego samego
dźwięku,
np. f-fis.
W systemie
równomiernie temperowanym wysokość
brzmienia
półtonów
diatonicznych
i chromatycznych niczym się nie różni
oprócz nazwy] – (zene) félhang (a dúr
hangsor e és f hangja, valamint h és c hangja
közötti hangkülönbség)
półtora [1. liczebnik ułamkowy oznaczający
jeden i pół; 2. jeden i pół, jedna i pół lub
jedno i pół] – másfél (1,5 v. 1 ½); (dawno)
poltúra, másfél krajcár értékű ezüstpénz; I.
Lipóttól Mária Terézia koráig használatos
pénznem, verését II. József szüntette meg
półtora dnia – másfél nap
półtora procent – másfél százalék, 1½ %
półtora- [pierwszy człon wyrazów złożonych
wskazujący, że to, co jest wymienione w
drugiej części złożenia, występuje półtora
raza] – másfélpółtoracalowy, -a, -e – másfél hüvelyknyi
półtoracalowy ekran LCD – másfél hüvelyknyi
LCD kijelző
półtoradniowy, -a, -e [mający lub trwający
półtora dnia] – másfélnapos
półtoragodzinny, -a, -e [mający lub trwający
półtorej godziny] – másfélórás
półtoragodzinny koncert – másfélórás koncert
półtorak [1. srebrna moneta; 2. miecz
półtoraręczny: to zdrobniona nazwa
miecza bastardowego (z ang. bastard
sword) zwanego też półtoraręcznym,
którego można używać zarówno jedną,
jak i dwoma rękoma. Pojawił się w XIII
wieku, bardzo popularny od połowy XIV
wieku, z powszechnego użycia wyszedł na
początku wieku XVI.; 3. rodzaj miodu
pitnego] – poltura; ezüstpénz; másfélkezes
kard; ivóméz család
półtorametrowy, -a, -e [mający półtora metra
lub
zajmujący
półtora
metra
5263
kwadratowego
powierzchni]
–
másfélméteres
półtoramiesięczny, -a, -e [mający lub trwający
półtora miesiąca] – másfélhónapos
półtoraroczny, -a, -e [mający lub trwający
półtora roku] – másféléves
półtorasta [przestarzale: sto pięćdziesiąt] –
másfélszáz; százötven
półtorej – másfél
półtorej godziny – másfél óra
półtrup – félig halott; félholt
półtrzecia [przestarz.: dwa i pół] – harmadfél; két
és fél
półtrzecia złoty – harmadfél złoty
półtrzeciej – harmadfél
półtrzeciej mili – harmadfél mérföld
półtusza [połowa ciała zwierzęcia rzeźnego] –
vágóhídi állat (sertés, marha) fele
półtusza wieprzowa – félsertés
półtuzin – féltucat
półtuzin piszemy łącznie – féltucatan írunk együtt
półtwardy, -a, -e [1. częściowo stwardniały; 2. o
potrawach: niedogotowany, częściowo
twardy] – félkemény
półubrany, -a, -e – félig felöltözött
półuchem [nieuważnie] – félfüllel
półuczony, -a, -e – félművelt
półumarły, -a, -e – félig holt; félholt
półumarły pomysł – félig holt ötlet v. elgondolás
półuroczysty, -a, -e – részben ünnepélyes
półuroczysty strój – részben ünnepélyes öltözék
półurzędowo – félhivatalosan
półurzędowy, -a, -e [po części prywatny, a po
części urzędowy] – félhivatalos
półuśmiech [niewyraźny uśmiech] – könnyed
nevetés, kacaj
półuśmieszek – kacaj, mosoly
półwariat [pot. człowiek nieobliczalny] –
félbolond
półwartościowy, -a, -e – félértékű, fele értékű
półwartościowy pracownik – félértékű munkás
półwatówka – félvattos izzó v. izzólámpa
półwatówka w prożektorze – félvattos izzó a
projektorban v. kivetítőben
półwcięty, -a, -e – bevágott, kivágott v. behasított,
kihasított; derékbe szabott
półwełna [przędza lub tkanina wełniana,
przetykana nitkami bawełnianymi lub
jedwabnymi] – félgyapjú, 50 %-os gyapjú
półwełniany, -a, -e – félgyapjú
półwiecze, półwiek [1. okres pięćdziesięciu lat;
2. pięćdziesiąta rocznica] – fél évszázad
półwiekowy, -a, -e – félévszázadi, fél évszázados;
félévszázados
-
Wersja 01 01 2014.
półwozie – kétkerekű kiskocsi, targonca
półwyrób [zob. półfabrykat] – félkészáru; félkész
gyártmány
półwysep [część lądowej powierzchni Ziemi
wysunięta w stronę zbiornika wodnego
(np. morza lub jeziora), otoczona z trzech
stron wodą. Miejsce, w którym półwysep
łączy się z główną częścią lądu nazywane
jest jego nasadą, a miejsce najdalej
wysunięte w wodę to przylądek. Wąski,
ale niezbyt duży półwysep nazywany jest
cyplem.] – félsziget (pl. Tihany)
Półwysep Antarktyczny (ang. Antarctic Peninsula,
hiszp. Península Antártica) [Półwysep
Antarktydy, położony w jej zachodniej
części, na południe od Ameryki
Południowej. Jest to najbardziej na północ
wysunięta część Antarktydy (przylądek
Prime Head) i jedyna jej część, która
wychodzi poza koło podbiegunowe
południowe. Półwysep oblewają wody
Oceanu Południowego, od wschodu Morza Weddella, a od zachodu - Morza
Bellingshausena. Jego długość wynosi
1300 km.] – Antarktiszi-félsziget
Półwysep Apeniński – Appenini-félsziget
Półwysep Arabski – Arab-félsziget
Półwysep Bałkański (Bałkany) [półwysep
położony w południowo-wschodniej części
Europy] – Balkán-félsziget; DélkeletEurópa (Európa egyik földrajzi régiója)
Półwysep Iberyjski (Półwysep Pirenejski, hiszp. i
port. Península Ibérica) [to półwysep
znajdujący się w południowo-zachodniej
części Europy. Od pozostałej części
5264
kontynentu oddzielają go Pireneje, od
zachodu i częściowo północy otacza go
Ocean Atlantycki, a od wschodu i
południa Morze Śródziemne. Od Afryki
oddziela go Cieśnina Gibraltarska.
Powierzchnia półwyspu wynosi 580 tys.
km².] – Ibériai- v. Pireneusi-félsziget (néha
egyszerűen csak Ibéria) [Európa délnyugati
részén fekszik, itt található Európa legdélibb
és legnyugatibb pontja is. Északról a
Pireneusok és az Atlanti-óceán, nyugatról
szintén az Atlanti-óceán, délről és keletről
pedig a Földközi-tenger határolja. Európa
második legnagyobb félszigete a maga 582
860 km²-es területével a Balkán-félsziget
után.]
Półwysep Kalifronijski (hiszp. Baja California)
[półwysep
w
północno-zachodnim
Meksyku nad Oceanem Spokojnym.
Rozciąga się na przestrzeni 1250 km od
miasta Tijuana na północy aż po
Przylądek Świętego Łukasza (Cabo San
Lucas) na południu. Oddziela Zatokę
Kalifornijską od Pacyfiku.] – Kaliforniaifélsziget
Półwysep Pirenejski; Półwysep Iberyjski –
Pireneusi-félsziget; Ibériai-félsziget
Półwysep Skandynawski (szw. Skandinaviska
halvön, norw. Den skandinaviske halvøy,
fiń. Skandinavian niemimaa) [to półwysep
w
Europie
Północnej
stanowiący
zachodnią
część
Półwyspu
Fennoskandzkiego] – Skandináv-félsziget
[egy félsziget Észak-Európában. Magába
foglalja Norvégia és Svédország teljes
szárazföldi területét, valamint Finnország
északi részét. Nevét a legdélebbi részén
található Skåne tartományról kapta]
Półwysep Synajski – Sínai-félsziget
półwyspy – félszigetek
półwyścigowy, -a, -e [o typie pojazdu: pośredni
między wyścigowym a turystycznym] –
részben versenyre alkalmas
półzakonny, -a, -e – félig v. részben szerzetesi
półzbroja [lekka zbroja rycerska] – (wojsk)
félvért
półzbrojny, -a, -e – félig felfegyverzett
półzdziczałe zwierzę – félig vad állat
półzdziczały, -a, -e – félvad, félig vad v. elvadult
półzgniły, -a, -e – félig rothadt, félig korhadt
półzgniły dom – ódon ház
półzłotek, półzłotówka – (dawno) félzłotys
(pénzdarab)
półzłotówka koronna z 1766 roku – korona
félzlotys 1766-ból
półzmrok [niezupełny zmrok] – félhomály
-
Wersja 01 01 2014.
półzwierzę [półczłowiek-półzwierzę] – félállat;
kentaur, farkasember stb.
półzwierzę
półzwiędłe kwiaty – félig hervadt virágok
półzwiędły, -a, -e – majdnem fakó v. hervadt
półzwrot [zwrot częściowy, o niecałe 90 stopni] –
félfordulat
półżałoba – félgyász
półżart [żart niezupełny] – félig tréfa
półżartem [trochę żartobliwie] – félig tréfásan
półżywy, -a, -e [1. bardzo zmęczony; 2. bliski
śmierci] – félholt
póty [zob. dopóty] – míg, addig; addi, eddig
póty dzban wodę nosi, aż się ucho urwie; póty
dzban wodę nosi, póki mu się ucho nie
urwie – addig jár a korsó a kútra, amíg el
nem törik
późnawo – (közb.) későn; kissé megkésve; némi
késéssel
późnawy, -a, -e [pot. dość późny] – (közb.) elég
késői; némileg megkésett
późnić się [o zegarku: wskazywać czas
wcześniejszy, niż jest] – késni, késlekedni
później [po jakimś wydarzeniu, po upływie
jakiegoś czasu] – később, majd, azután,
ezután, utólag, utóbb
późniejszy, -a, -e [1. pełniący w przyszłości inną
funkcję niż poprzednio; 2. następujący po
czymś, co miało miejsce wcześniej] –
utólagos, későbbi
późnienie – késés
późno [1. wieczorem lub w nocy; 2. pod koniec
jakiegoś czasu lub okresu; 3. po upływie
czasu dłuższego niż zwykle lub niż
oczekiwano; 4. będąc w stosunkowo
zaawansowanym wieku] – [przysłówek]
későn [határozószó]; késő
późno jak póżno! – milyen késő!
późno w noc – késő éjjel
5265
późno wczoraj przyszedłem do domu póżniej niż
zwykle – tegnap később érkeztem haza, mint
rendszerint
późno- [pierwszy człon wyrazów złożonych
wskazujący na późną, końcową fazę
okresu nazwanego drugim członem
złożenia] – későpóźnobarokowy, -a, -e [dotyczący późnego
baroku] – késő barokk
późnobarokowy styl w Monarchii Austriackiej –
copf stílus
późnogotycki, -a, -ie [dotyczący późnego gotyku]
– késő gótikus
późnojesienny, -a, -e [związany z końcem jesieni]
– későőszi
późnorenesansowy, -a, -e [dotyczący późnego
renesansu] – (műv.) későreneszánsz
-
Wersja 01 01 2014.
późnowiosenny, -a, -e [związany z końcem
wiosny] – későtavaszi
późny, -a, -e [1. znajdujący się w końcowej fazie;
2. następujący,
przybywający,
pojawiający się itp. po upływie lub pod
koniec
właściwej
czemuś
pory;
3. pochodzący z przeszłości, dawny, ale
najbardziej zbliżony do teraźniejszości;
6. o roślinach: mający długi okres
dojrzewania; też: siany lub sadzony po
innych gatunkach; 7. zrealizowany przez
kogoś
będącego
w
stosunkowo
zaawansowanym wieku] – késő; kései,
késői
późna jesień – késő ősz
późna pora – késői óra, előrehaladt idő v. időpont

szótár 1 - Lengyelország magyarul

Transkrypt

Podobne dokumenty

łź?2ł,ą!el - Urząd Gminy Postomino

10 sposobów na sukces w nowej pracy