Biuletyn Komunikacji Miejskiej
Transkrypt
Biuletyn Komunikacji Miejskiej
Jerzy Kierecki AUTOBUSY MIEJSKIE W HISZPANII Biuletyn Komunikacji Miejskiej nr 45 Odrębnie należy wymienić największego hiszpańskiego producenta ale tylko nadwozi autobusów kombi / turystycznych dużej i bar− dzo dużej pojemności – firmę Irizar, która sprzedała 750 autobusów w 1997r., oraz fir− mę Indcar największego producenta małej i średniej wielkości nadwozi – sprzedaż 320 autobusów w 1997r. Oprócz w/w Hispano, Castrosua, Sunsun− degui, wytwarzaniem nadwozi autobusów miejskich zajmują się jeszcze małe firmy jak: Ü Burillo, Ü Carsa, Ü Iclorsal. Na rynku hiszpańskim sprzedają również nadwozia autobusów miejskich portugalskie firmy Camo a zwłaszcza Salvador Caetano. Wszystkie w/w firmy nadwoziowe poka− zały na FIAA swoje programy produkcyjne. Jedynym hiszpańskim producentem auto− busów integralnych tj. z własnym podwoziem jest firma Ayats ale specjalizująca się tylko w autobusach turystycznych oraz ostatnio Evo− Bus Iberia, który przejął w 1998r zakład pro− dukcyjny w Samano /Castro Urdiales/ byłej hiszpańskiej firmy Setra S.A. i rozpoczął pod koniec ubiegłego roku montaż /podwozia ze strukturami kadłuba przychodzą z Mannhe− im (Niemcy)/ kompletnych autobusów miej− skich Mercedes Benz Citaro. TECHNIKA W KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ 4 FIAA /Feria del Autobus y del Autocar/ w dniach 18 – 21 listopada w Madry− cie /Hiszpania/ były w 1998r naj− większą, europejską, specjalistyczną wystawą autobusów, podwozi autobusowych i kom− ponentów autobusowych – 178 wystawców z 14 krajów zajmowało 3 duże hale Targów Madryckich /Feria de Madrid/ o łącznej po− wierzchni 34 200 m˛. Dla porównania auto− busowa część w Hanowerze była ekspono− wana na 13 000m˛. Wystawa była dobrym przeglądem hisz− pańskiego rynku autobusów miejskich bo praktycznie obecni byli wszyscy europejscy producenci autobusów, a zwłaszcza podwo− zi autobusowych, liczący się na tym rynku, a więc EvoBus /Mercedes Benz i Setra /, Iveco, MAN, Renault V.I., Scania i Volvo, a także duży brytyjski producent podwozi Dennis, a pośrednio /stoisko firmy nadwoziowej OVI/ i DAF Bus oraz duży producent autobusów in− tegralnych Van Hool. Należy podkreślić szczególną specyfikę tego rynku – Hiszpania jest, obok Wielkiej Brytanii, krajem gdzie jak dotychczas zama− wiający autobus miejski w zasadzie kupuje podwozie i zleca wykonanie nadwozia wy− branej krajowej firmie karosującej. A ma z czego wybrać, bowiem w Hiszpa− nii działa najwięcej producentów nadwozi autobusowych w Europie bo aż 24. Są wśród nich duże firmy wytwarzające rocznie ponad 300 nadwozi autobusów du− żych pojemności – wśród nich w autobusach miejskich specjalizują się: Ü Hispano /483 autobusów sprzedanych w 1997r/, Ü Castrosua /424/, Ü Sunsundegui /301/. Są też średniej wielkości głównie specjali− zujące się w nadwoziach autobusów tury− stycznych jak: Ü Ugarte /220 autobusów sprzedanych w 1997r/ oferuje też miejskie, Ü Ayats /188/ oferuje też turystyczne auto− busy integralne na własnym podwoziu, Ü Beulas /168/ tylko turystyczne, Ü Noge /~150/ zaoferuje w 1999r również miejskie, Ü O.V.I. /120/ oferuje również autobusy lokalne, Ü Ferqui /115/ głównie Mini i Midi. 36 Integralne autobusy miejskie na rynku hisz− pańskim ostatnio oferuje również Iveco – Euro− polis 7,6/9,2/10,5, Van Hool – Midi A 308L oraz Volvo /Carrus/ 7000 ale to są wyjątki i praktycz− nie rynek hiszpański należy do lokalnych pro− ducentów nadwozi autobusów miejskich. Natomiast w zakresie podwozi autobuso− wych hiszpański rynek jest w pełni konkuren− cyjny – nie ma na nim dominujących produ− centów w przeciwieństwie np. do rynków Niemiec, Wielkiej Brytanii, Francji czy Włoch. Największy autobusowy rynek Europy – Niemcy /4837 autobusów o masie całkowitej powyżej 8t sprzedanych w 1997r/ jest prak− tycznie zmonopolizowany przez firmy nie− mieckie z dominującym udziałem EvoBus – 57,4%, MAN – 19,1% i Neoplan – 14,1% . Drugi europejski rynek autobusowy – Wiel− ka Brytania /3837 autobusów w 1997r/ to autobusy na podwoziach producentów lokal− nych Volvo /wytwarzanych w Szkocji/ z udziałem – 42,8% i Dennis – 35,6%. Trzecia – Francja /3041 autobusów w 1997r/ to nadal dominacja Renault V.I. /Re− nault, Heuliez/ − 57,7%, ale EvoBus ma już 13,3% rynku. Dopiero czwarty rynek europejski – Hisz− pania /2429 autobusów o masie całkowitej ponad 8t sprzedanych w 1997r/ jest pierw− szym europejskim rynkiem o pełnej konku− rencji, bez dominacji kogokolwiek i tak: Evo− Bus /Mercedes Benz, Setra/ ma 21,7% udzia− łu, Iveco – 20,5%, MAN jest trzeci z 17,2% udziałem, Scania – 14,9%, Volvo – 14,6%, Renault – 6,4%. Jak widać nawet Iveco nie ma dominują− cej pozycji, mimo że jest jedynym hiszpań− skim producentem podwozi autobusów. Przejął on kilka lat temu dużego lokalnego producenta hiszpańskiego – Pegaso i wytwa− rza w Hiszpanii podwozia autobusowe małej – Daily A49/A59 oraz dużej pojemności – Eu− roRider 391.12 29/35. Nawet nowa firma IRBus od 1 stycznia 1999r /połączone działy autobusowe Iveco i Renault V.I./ z siedzibą w Barcelonie nie bę− dzie miała zdecydowanej przewagi na rynku hiszpańskim. Ta względnie stabilna równowaga na ryn− ku hiszpańskim wynika po pierwsze: z braku dużego krajowego producenta kompletnych autobusów, a po drugie: z wielkiej liczby lo− Biuletyn Komunikacji Miejskiej nr 45 kalnych producentów nadwoziowych. Stąd też wynika duża reprezentatywność hiszpańskiego rynku autobusowego w skali całej Europy bo zajmowana na nim pozycja rankingowa świadczy o poziomie oferowanych podwozi autobusowych przez wszystkich naj− większych producentów europejskich. W hiszpańskiej komunikacji miejskiej do− minują zdecydowanie autobusy dużej pojem− ności /MAXI/ długości 12m, od kilku lat w zasadzie są zamawiane niskopodłogowe, stąd na 4FIAA pokazano prawie wyłącznie auto− busy niskopodłogowe w tej kategorii i jeden niskowejściowy /Burillo na podwoziu Scania L94UB 4x2/. Miejskie autobusy bardzo dużej pojemno− ści /MEGA/ 6x2 przegubowe w Hiszpanii nie znalazły szerszego zastosowania, tylko jeden z nich /Sunsundequi na podwoziu Volvo B10MA/ był eksponowany na Wystawie, a autobusy 6x2 solo do 15m nie są jeszcze oferowane. Natomiast w komunikacji międzymiasto− wej i przewozach turystycznych wprowadza się aktualnie w Hiszpanii do eksploatacji au− tobusy bardzo dużej pojemności o długo− ściach 13/14/15m stąd na Wystawie obecność licznych autobusów tej kategorii. Autobusy średniej pojemności /MIDI/ rów− nież nie mają dotychczas w taborze autobusów miejskich znaczącego udziału ale obecność na Wystawie zarówno autobusów niskopodłogo− wych /Iveco EuroPolis/ jak i niskowejściowych /Hispano MidiBus/ może być sygnałem zwięk− szonego zainteresowania tą kategorią. Z kolei w kategorii miejskich autobusów małej pojemności /MINI/ jeszcze nie pojawi− ły się na rynku hiszpańskim nowe generacje, znane z rynku niemieckiego czy włoskiego, oferowane są wysokopodłogowe miejskie odmiany autobusów kombi oparte na Iveco Daily /np. Indcar Mago Urbano/, Zapowiadana, ale jeszcze nie pokazana, oferta autobusu niskopodłogowego Iveco Euro− Polis 7,6 zapoczątkuje wprowadzanie na rynek hiszpański nowej generacji autobusów Mini. Z uwagi na specyfikę hiszpańskiego rynku autobusów miejskich przegląd oferowanych autobusów należy zacząć od oferty podwozi. Ü Największą gamę podwoziową dla au− tobusów miejskich oferuje MAN bo aż cztery rodziny podwozi: TECHNIKA W KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ AUTOBUSY MIEJSKIE W HISZPANII 37 AUTOBUSY MIEJSKIE W HISZPANII l Niskowejściowe /LE/ o wzniosie ramy podłużnicowej przed osią tylną ok. 340mm, średniej pojemności /MIDI/ MAXI i MEGA: - 12.220 HOCL−NL ze silnikiem D0826 LUH 12 o mocy 220 KM dla autobusów o długości do 9m i ma− sie całkowitej do 12t, - 14.220 HOCL−NL ze silnikiem D0826 LUH 12 o mocy 220 KM dla autobusów o długości do 10,5m i masie całkowitej do 14,6t, - 18.220 HOCL−NL ze silnikiem D0826 LUH 12 o mocy 220 KM dla autobusów o długości do 12m i masie całkowitej 18,2t, - 24.310/350 HOCL−NL /6x2 ze sil− nikami D2866 LOH 25/26 o mo− cach 310/350 KM dla autobusów o długości do 15m i masie całkowitej do 24t. l Średniopodłogowe /MF/ o wzniosie ramy podłużnicowej przed osią tylną ok. 560mm, dla autobusów z jednym stopniem pośrednim w wejściu: - 11.220 HOCL ze silnikiem D0826 LUH 12 o mocy 220 KM dla auto− busów o długości do 9m i masie całkowitej do 24t, Biuletyn Komunikacji Miejskiej nr 45 - 13.220 HOCL ze silnikiem D0826 LUH 12 o mocy 220 KM dla auto− busów o długości do 10m o masie całkowitej do 13,4t. l Wysokopodłogowe /HF/ o wzniosie prostej ramy podłużnicowej ok.722mm, dla autobusów MAXI i MEGA z dwoma stopniami pośredni− mi w wejściach: - 18.220/230/250 HOCL – ze silni− kiem D0826 LUH dla autobusów o długości do 12m i o masie całko− witej 18,2t, - 28.310 HGOCL ze silnikiem D2866 LUH dla autobusów prze− gubowych o długości do 18m i o masie całkowitej do 28t. Ü Iveco występujący na rynku hiszpań− skim jako Iveco−Pegaso, oferuje produ− kowane w Hiszpanii: l furgony Daily A35, A40 i A45 do kon− wersji na autobusy małej pojemno− ści, l podwozia “cowl” wysokopodłogowe Daily A35, A40, A45, A49 i A59 dla nadwozi autobusów Mini, l specjalne podwozie niskopodłogowe DownTown autobusu małej pojem− ność (Zdjęcie nr 1), l oraz sprowadzane z Włoch podwo− zia niskopodłogowe z ramą kratow− nicową CityClass 491.12.22/27 z od− mianą GNC /sprężony gaz ziemny/ dla autobusów dużej pojemności / Maxi/ oraz 490.18.29 /przegubowe/ dla autobusów bardzo dużej pojem− ności /Mega/. Ü Mercedes Benz, podobnie jak Iveco, oferuje: l furgony Sprinter i Vario do konwersji na autobusy małej pojemności, l podwozia “cowl” Sprinter i Vario dla nadwozi autobusów Mini, l podwozia niskopodłogowe kratowni− cowe O.405N2 i O.405GN2 /prze− gubowe/, l podwozia niskopodłogowe kratowni− cowe nowej generacji Citaro dla au− tobusów Maxi. TECHNIKA W KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ l Niskopodłogowe /LF/ o wzniosie ramy kratownicowej ok. 340 mm z mostem portalowym, dużej /MAXI/ i bardzo dużej /MEGA/ pojemności: − NL 223/263F ze silnikami DO826 LUH 12/13 o mocach 220/260KM dla autobusów o długości 12m i o masie całkowitej 18t, - NL 263/313F ze silnikami D2866 LUH 22/26 o mocach 260/310 KM dla autobusów o długości 12m i o masie całkowitej 18t, - NU 313F /15m/ 6x2 ze silnikami D2866 LUH26 o mocy 310 KM dla autobusów miejskich / lokalnych o dłu− gości do 15m i masie całkowitej 24t, - NG 263/313F 6x2 ze silnikami D2866 LUH 22/26 o mocach 220/ 310 KM dla autobusów przegubo− wych o długości 18m i masie cał− kowitej 28t. 38 AUTOBUSY MIEJSKIE W HISZPANII Ü Scania oferuje tylko podwozia dla au− tobusów Maxi: l podwozia niskopodłogowe kratowni− cowe OmniCity N94 UB 4x2.220, l podwozia niskowejściowe ramowe OmniLink L94 UB 4x2.260. Ü Volvo oferuje podwozia ramowe: l najnowszą generację niskopodłogo− wych B7L, l dotychczasowe niskopodłogowe B10L i B10LA /przegubowe/, l niskowejściowe B10BLE, l wysokopodłogowe B10MA /przegu− bowe/ w zasadzie dla autobusów lo− kalnych/. Ponadto brytyjski producent nadwozi au− tobusowych Dennis oferuje podwozia nisko− wejściowe autobusów średniej pojemności Dart SLF. W zasadzie wszystkie w/w podwozia są znane z opisanych uprzednio w BKM au− tobusów dużych producentów europej− skich stąd też informacje o autobusach ofe− rowanych na rynku hiszpańskim ograniczy− my do nadwozi hiszpańskich i portugal− skich firm specjalizujących się w autobu− sach miejskich w poszczególnych katego− riach. Jak już pisaliśmy, podstawowym autobu− sem hiszpańskiej komunikacji miejskiej jest 3−drzwiowy autobus dużej pojemności, dłu− gości 12m /Maxi/ i w tej kategorii oferta jest bardzo szeroka. Z dużych producentów firma Castrosua oferuje rodzinę nadwozi niskopodłogowych CS40 City Piso Bajo /Niskopodłogowa w j. hiszpańskim/ o budowie modułowej umożli− wiającej oferowanie nadwozi o długościach 9, 10, 12 i 18m. Podstawowa oferta to nadwozia długości 12m na wszystkich podwoziach niskopodło− Biuletyn Komunikacji Miejskiej nr 45 gowych / niskowejściowych dostępnych w Hiszpanii tj.: - Iveco CityClass (Zdjęcie nr 2), - MAN NL 223/263 (Zdjęcie nr 3), - Renault Agora CSS, - Scania OmniCity /na Wystawie poka− zano wersję skróconą do 10m/, - Scania L94 UB 4x2, - Volvo B10L, - Volvo B10BLE. Hispano, podobnie jak Castrosua, oferuje modułową rodzinę nadwozi autobusów miej− skich V.O.V. Urbano o długościach 8, 10, 12 i 18m i zabudowuje również na wszystkich podwoziach ale głównie na Iveco CityClass i Renault Agora CSS – CityBus.(Zdjęcie nr 4). Ponadto Hispano od marca 1999r wpro− wadza nową rodzinę nadwoziową Habit, opracowaną stylistycznie przez znaną włoską firmę PiniFarina, która zastąpi dotychczasową V.O.V. Sunsundequi oferuje dotychczasową ro− dzinę nadwozi CityStylo o długości 10, 12 i 18m głównie na podwoziach Volvo. Na Wy− stawie producent ten pokazał niskopodłogo− wy autobus przegubowy na podwoziu B10LA, (Zdjęcie nr 5) a na najnowszym podwoziu Volvo B7L zademonstrował prototyp nowej rodziny nadwozi zastępującej w 1999r. rodzi− nę Stylo (Zdjęcie nr. 6). Z mniejszych hiszpańskich producentów dużych autobusów miejskich: - Burillo oferuje m.in model Venus nisko− wejściowy na podwoziu Scania Omni− Link, (Zdjęcie nr 7), - Iclorsal oferuje autobusy niskopodłogo− we Urci U−2000 na podwoziach Mer− cedes Benz, Scania i Volvo, - Noge wchodzi, po kilkuletniej przerwie, ponownie na rynek autobusów miej− skich, z nadwoziem 2 i 3 drzwiowym Cittour 1 i 2, na podwoziu niskopodło− gowym MAN NL263 (Zdjęcie nr 8). Ugarte ma autobus niskowejściowy na podwoziu Scania OmniLink. Duży producent z Portugalii firma Salva− dor Caetano oferuje na rynku hiszpańskim rodzinę autobusów miejskich CityGold rów− TECHNIKA W KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ Ü Renault również oferuje: l furgony Messenger dla konwersji na autobusy małej pojemności, l podwozia “cowl” Messenger dla nad− wozi autobusów Mini, l podwozia niskopodłogowe kratowni− cowe Agora i Agora Articule /przegu− bowe/. 39 AUTOBUSY MIEJSKIE W HISZPANII W kategorii autobusów miejskich śred− niej pojemności Midi oferta jest mniejsza, głównie firmy Hispano, która oferuje dwa autobusy niskowejściowe: - Concept Bus Midi o długości 9,85m na podwoziu Dennis Dart SLF, (Zdjęcie nr 10) - MidiBus o długości 10,3m na pod− woziu MAN 14.220 HOCL−NL. Stąd też w tej klasie na rynku hiszpań− skim pojawiła się większa oferta autobu− sów integralnych. Iveco oferuje autobus niskopodłogo− wy EuroPolis 9,2 o długości 9,2m i po− jemności do 82 pas., wytwarzany przez włoską firmę Cacciamali /TCM920/, Mer− cedes Benz nową generację autobusów Midi−Cito a Van Hool model A308L o dłu− gości 9,5m ze silnikiem MAN. W/w autobusy były już opisane w BKM. Z kolei w kategorii autobusów małej pojemności MINI jak dotychczas w komu− nikacji miejskiej eksploatowane są kon− wersje furgonów dostawczych Iveco Da− ily /produkowane w Hiszpanii/ i Merce− des Benz Sprinter – np. Indcar Pivecar Urbano o długości 7m i pojemności 22 pas. z obniżoną platformą tylną, oraz miej− skie odmiany nadwozi autobusów na pod− woziach Iveco Daily i Mercedes Benz Vi− taro np. Indcar Mago Urbano o długości 7,4m i pojemności 30pas. (Zdjęcie nr 11) W 1999r. nastąpi zasadnicza zmiana w tym segmencie rynku autobusów miej− Biuletyn Komunikacji Miejskiej nr 45 skich – Iveco wprowadzi integralny autobus niskopodłogowy EuroPolis 7,6 o długości 7,6m i pojemności aż do 58 pas., produko− wany przez Cacciamali /TCC 760/. A Indcar, specjalista od małych autobusów miejskich podobnie jak np. EA w Niemczech, przedstawi również autobus niskopodłogowy na podwoziu Iveco DownTown /wytwarza− nym w Hiszpanii/. Na koniec trochę statystyki dotyczącej au− tobusów w Hiszpanii. Tabor autobusów o masie całkowitej po− wyżej 8t wynosił na koniec 1996r. 48405 z czego autobusów miejskich 7365. Warto może podać trend udziału autobu− sów niskopodłogowych w taborze ogółem: − w 1992r. – 106, w 93 – 205, w 94 – 296, w 95 – 482, w 96 – 932, a w 1997 już 1500 – obecnie na rynku hiszpańskim dominują zde− cydowanie autobusy niskopodłogowe. Sprzedaż autobusów w 1997r. wynosiła 2592 z czego 746 miejskich ale już od stycz− nia do września 1998r. sprzedaż autobusów wzrosła do 2658 z czego 771 miejskich. W statystykach hiszpańskich podaje się sprzedaż autobusów tylko wg producentów podwozi – tak więc w ciągu 9 miesięcy 1998r. sprzedano autobusów miejskich na podwo− ziach: - Mercedes Benz − 250 /w całym 1997r. – 212/, - MAN − 184 /183/, - Iveco − 154 /37/, - Renault − 88 /67/, - Volvo − 48 /126/, - Scania − 46 /96/. Sprzedaż autobusów miejskich w 1998r. na rynku hiszpańskim będzie zbliżona do sprzedaży na rynku polskim a i trendy roz− wojowe taboru autobusowego jakby podob− ne – może warto obserwować hiszpański ry− nek autobusów miejskich? TECHNIKA W KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ nież na wszystkich podwoziach niskopo− dłogowych jak Iveco CityClass, MAN NL263, Mercedes Benz Citaro, itd. (Zdję− cie nr 9) Ponadto w tej klasie autobusów Evo− Bus Iberia oferuje kompletny autobus Mercedes Benz Citaro montowany w jego zakładzie produkcyjnym w Samano, a Iveco Pegaso autobus niskopodłogowy EuroPolis 10,5, wytwarzany przez włoską firmę Cacciamali /TCN105/, o długości 10,5m i pojemności max do 96 pas. 40 AUTOBUSY MIEJSKIE W HISZPANII Zdjęcie nr 2. CASTROSUA CS40 City GNC na podwoziu Iveco 491.12.22GNC /CityClass/ Zdjęcie nr 3. CASTROSUA CS40 City na podwoziu MAN NL223 Biuletyn Komunikacji Miejskiej nr 45 TECHNIKA W KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ Zdjęcie nr 1. Iveco DownTown – podwozie dla autobusu niskopodłogowego Mini 41 AUTOBUSY MIEJSKIE W HISZPANII Zdjęcie nr 5. SUNSUNDEGUI CityStylo np. Volvo B10LA /przegubowy/ Zdjęcie nr 6. SUNSUNDEGUI na podwoziu Volvo B7L/prototyp/ Biuletyn Komunikacji Miejskiej nr 45 TECHNIKA W KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ Zdjęcie nr 4. HISPANO CityBus Midi na podwoziu Renauli Agora; 42 AUTOBUSY MIEJSKIE W HISZPANII Zdjęcie nr 8. NOGE Cittour 1 na podwoziu MAN NL 223F Zdjęcie nr 9. CAETANO CityGold na podwoziu Mercedes Benz O.405N2 Biuletyn Komunikacji Miejskiej nr 45 TECHNIKA W KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ Zdjęcie nr 7. BURILLO Venus na pod− woziu Scania L94UB /OmniLink/ 43 AUTOBUSY MIEJSKIE W HISZPANII Zdjęcie nr 11. INDCAR Mago Urbano na podwoziu Iveco Daily A59.12. Zdjęcie nr 12. Wagon METROPOLIS dla Metra Warszawskiego Biuletyn Komunikacji Miejskiej nr 45 TECHNIKA W KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ Zdjęcie nr 10. HISPANO ConceptBus Midi na podwoziu Dennis Dart SLF 44