prognoza (17.04.2015)

2303
BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA
PROGNOZA CEN RYNKOWYCH
PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYCH
W dniu 25 marca 2015 r. powołany przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego
Zespół Ekspertów ds. Prognozowania Cen Podstawowych Produktów Rolniczych
dokonał aktualizacji prognozy cen rynkowych podstawowych produktów rolnożywnościowych do września 2015 r.
W opracowaniu zaprezentowano prognozy cen:

skupu:
 zbóż,
 trzody chlewnej, bydła i kurcząt,
 mleka,

zbytu:
 odtłuszczonego mleka w proszku i masła,
na tle przewidywanych czynników podażowo-popytowych wpływających na ich poziom.
2015.04.10
Rynek zbóż
1. RYNEK ZBÓŻ

Aktualna sytuacja cenowa
Duże krajowe zasoby (m.in. w wyniku rekordowych zbiorów w 2014 r.)
powodują, że od początku sezonu 2014/2015 ceny skupu zbóż utrzymywały się na
poziomie niższym niż przed rokiem. W lutym 2015 r. (według danych GUS) średnia
krajowa cena skupu pszenicy ukształtowała się na poziomie 707 zł/t, o 5% niższym
niż rok wcześniej, a żyta – 520 zł/t, o 8% niższym. Średnia cena jęczmienia wynosiła
619 zł/t, w tym jęczmienia paszowego 606 zł/t. Zboże to było tańsze niż przed rokiem
o 16%. W tym czasie za kukurydzę przeciętnie w kraju uzyskiwano 559 zł/t, o 14%
mniej niż w lutym 2014 r.
CENY SKUPU PSZENICY [zł/t]
950
950
900
900
850
850
prognoza
MRiRW
800
800
750
750
700
700
GUS
650
650
Pszenica ogółem wg GUS
IX 2015
VI 2015
III 2015
XII 2014
IX 2014
VI 2014
III 2014
XII 2013
IX 2013
600
VI 2013
600
Pszenica konsumpcyjna wg MRiRW
Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS, MRiRW i prognozy Zespołu Ekspertów
Utrzymujący się duży popyt eksportowy na pszenicę konsumpcyjną hamował
spadek cen tego ziarna. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej
Informacji Rynkowej MRiRW w marcu 2015 r. przeciętna cena zakupu pszenicy
konsumpcyjnej ukształtowała się na poziomie 737 zł/t, o 0,2% wyższym niż
w poprzednim miesiącu. W tym czasie jęczmień paszowy i żyto konsumpcyjne
potaniały o 3–4%, a kukurydza – o 2%.
2
Rynek zbóż
W Unii Europejskiej ceny zbóż podstawowych od początku sezonu 2014/2015
były również niższe niż w analogicznych miesiącach poprzedniego sezonu. W czwartym
tygodniu marca br. (23–29.03.2015 r.) za pszenicę konsumpcyjną przeciętnie w UE
płacono 178 EUR/t, za jęczmień paszowy – 159 EUR/t, a za kukurydzę – 151 EUR/t.
W porównaniu z analogicznym okresem sprzed roku ceny pszenicy i jęczmienia były
niższe o 9%, a kukurydzy – o 13%. Polskie zboże jest znacząco tańsze niż w Europie
Zachodniej. W marcu 2015 r. krajowe ceny jęczmienia paszowego były o 11% niższe od
średniej ceny w Niemczech i o 18% niższe niż we Francji. Polska kukurydza była o 20%
tańsza niż w Niemczech i o 9% tańsza niż we Francji. W tym czasie cena pszenicy
konsumpcyjnej w kraju była o 5% niższa niż w Niemczech i o 2% niższa niż we Francji1.
CENY SKUPU ŻYTA [zł/t]
650
650
prognoza
600
600
GUS
IX 2015
VI 2014
VI 2015
400
III 2015
400
XII 2014
450
IX 2014
450
III 2014
500
XII 2013
500
IX 2013
550
VI 2013
550
Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów

Czynniki wpływające na poziom cen:
– światowe zapasy i produkcja w sezonie 2014/20152
Globalne zapasy zbóż na początku sezonu 2014/2015 były o 16% większe niż
na początku poprzedniego sezonu. Światowa produkcja zbóż (bez ryżu) w bieżącym
1
2
Według obliczeń ARR na podstawie danych MRiRW.
Zapasy oraz produkcja na świecie, w WNP i w UE według USDA – United States Department of
Agriculture, marzec 2015 r.
3
Rynek zbóż
sezonie jest prognozowana na poziomie 2 mld ton (z tego pszenicy niecałe 725 mln ton,
a zbóż paszowych 1 275 mln ton), tj. zbliżonym do sezonu 2013/2014. W tej sytuacji,
pomimo wzrostu globalnego zużycia (o 1,9%, do 1 979 mln ton), zapasy zbóż na
koniec bieżącego sezonu mogą być większe niż rok wcześniej o 5% i wynieść
417 mln ton.
– zapasy i produkcja w krajach WNP w sezonie 2014/2015
W 2014 r. zbiory zbóż w krajach WNP zostały oszacowane na 204 mln ton, tj.
znacząco (blisko 7%) powyżej zbiorów z poprzedniego roku. W WNP spodziewany
jest także wzrost zużycia o 6%, do 136 mln ton. Jednak przy przewidywanym
utrzymaniu eksportu netto na poziomie 60 mln ton, zapasy zbóż na koniec sezonu
mogą zwiększyć się do 30 mln ton, o 39%.
– zapasy i produkcja w UE w sezonie 2014/2015
W Unii Europejskiej zbiory zbóż w 2014 r. były rekordowe (o 7% większe niż
w 2013 r.) i wyniosły blisko 324 mln ton. Tym samym zasoby zbóż (suma zapasów
i zbiorów) wzrosły również o 7% w porównaniu z poprzednim sezonem, do 349 mln ton.
Takie zasoby, przy zużyciu szacowanym na 289 mln ton (wzrost o 3%), pozwalają na
zwiększenie eksportu ziarna z UE, a jednocześnie ograniczają zapotrzebowanie na
ziarno z importu. Przewiduje się, że eksport netto w całym sezonie 2014/2015
ukształtuje się na poziomie około 29 mln ton, o 41% wyższym niż w sezonie
2013/2014. W związku z powyższym ocenia się, że unijne zapasy na koniec sezonu
2014/2015 mogą wynieść 32 mln ton. Będzie to poziom o 25% wyższy niż na
początku sezonu.
– krajowe zapasy i produkcja w sezonie 2014/2015
Krajowe zapasy zbóż na początku sezonu 2014/2015 zostały oszacowane
przez GUS na 1,5 mln ton, tj. na poziomie o 55% niższym niż rok wcześniej.
W Polsce, tak jak w UE, zbiory zbóż w 2014 r. były rekordowe. GUS ocenił je na
31,9 mln ton (łącznie z kukurydzą, gryką i prosem), o 12,3% powyżej poziomu
z 2013 r. Mniejsze niż w 2013 r. zbiory odnotowano tylko w przypadku żyta (o 17%)
oraz mieszanek zbożowych (o 3%). Produkcja pozostałych zbóż znacząco wzrosła.
Zbiory pszenicy wyniosły 11,6 mln ton (wzrost o 23%), a kukurydzy uprawianej na
ziarno – 4,5 mln ton (wzrost o 11%).
4
Rynek zbóż
Większa produkcja przełożyła się na wzrost skupu. Według danych GUS
w okresie ośmiu miesięcy bieżącego sezonu (lipiec 2014 r. – luty 2015 r.) skupiono
7,7 mln ton zbóż podstawowych z mieszankami (w tym: 5,3 mln ton pszenicy
i 0,7 mln ton żyta), o 17,5% więcej niż w porównywalnym okresie poprzedniego
sezonu. Pomimo dobrych zbiorów, na relatywnie niskim poziomie utrzymuje się skup
kukurydzy. W bieżącym sezonie (do końca lutego 2015 r.) podmioty rynkowe skupiły
1,4 mln ton tego zboża, o 8% mniej niż w analogicznym okresie sezonu 2013/2014.
Krajowe zbiory zbóż w 2015 r. zapowiadają się dobrze. Według danych GUS
obszar zasiewów zbóż ozimych pod zbiory w 2015 r. jest zbliżony do notowanego
w poprzednim sezonie i wynosi około 4,4 mln ha. Warunki pogodowe jesienią 2014 r.
sprzyjały siewom zbóż. Przed wejściem w stan zimowego spoczynku zboża były
właściwie wyrośnięte i dobrze rozkrzewione. Wzrost temperatury powietrza w marcu
2015 r. pobudził rozwój wegetacyjny ozimin oraz przyczynił się do wcześniejszych
siewów zbóż jarych, co może mieć pozytywny wpływ na ich plony. Analitycy ARR
przewidują, że łączna powierzchnia zasiewów zbóż pod zbiory w 2015 r. będzie
zbliżona do areału obsianego w dwóch poprzednich latach. Decydujący wpływ na
poziom i jakość zbiorów będą miały warunki agrometeorologiczne w dalszym okresie
wegetacji, a zwłaszcza w ostatniej jej fazie, oraz w okresie żniw. Zakładając
przeciętne warunki pogodowe w dalszej części sezonu można się spodziewać, że
zbiory zbóż w 2015 r. będą zbliżone do średniej z lat 2010–2014 i ukształtują się
w granicach 28,5–29,0 mln ton.
– zużycie krajowe3
Ocenia się, że w sezonie 2014/2015 nastąpi wzrost chłonności krajowego rynku
zbóż w wyniku wzrostu produkcji drobiu oraz nieco większej produkcji żywca
wieprzowego. Szacuje się, że zużycie zbóż na cele paszowe będzie o 0,8 mln ton
większe niż w poprzednim sezonie i wyniesie 17,2 mln ton. Przewiduje się niewielki
wzrost zużycia zbóż na cele przemysłowe (do 2,8 mln ton). Wykorzystanie ziarna do
siewu, tak jak w poprzednim sezonie, może wynieść około 1,7 mln ton. Przerób zbóż
na cele konsumpcyjne prawdopodobnie ulegnie dalszemu zmniejszeniu. Łączne
krajowe zapotrzebowanie na zboże w sezonie 2014/2015 prawdopodobnie wzrośnie
do 27,9 mln ton, o 5% w porównaniu z poprzednim rokiem gospodarczym.
3
Według szacunków analityków ARR na podstawie danych GUS oraz IERiGŻ – PiB.
5
Rynek zbóż
– handel zagraniczny 4
W
sezonie
2014/2015
w
UE
odczuwany
jest
niedobór
ziarna
wysokojakościowego, zwłaszcza pszenicy. Z uwagi na dobrą jakość krajowego
ziarna zbóż oraz konkurencyjne ceny, eksport pszenicy z Polski utrzymuje się na
wysokim poziomie. W bieżącym sezonie Polska stała się piątym w UE eksporterem
pszenicy. W okresie pierwszych siedmiu miesięcy sezonu 2014/2015 (lipiec 2014 –
styczeń 2015) z kraju wywieziono 2,3 mln ton ziarna pszenicy, o 50% więcej niż
w analogicznym okresie sezonu 2013/2014. Ponad 2-krotnie (do 0,4 mln ton)
zwiększył się eksport pszenżyta. Zmalał natomiast wywóz żyta (o 39%, do 0,4 mln ton)
i kukurydzy (o 44%, do 0,3 mln ton). Od lipca 2014 r. do stycznia 2015 r. z kraju
łącznie wywieziono
4,1
mln
ton
ziarna
zbóż i
przetworów zbożowych
(w ekwiwalencie ziarna), o 12% więcej niż rok wcześniej.
Ogółem w sezonie 2014/2015 wywóz zbóż i przetworów zbożowych, według
szacunków analityków ARR, może wynieść (w przeliczeniu na ziarno) 5,2 mln ton
wobec 5,9 mln ton w sezonie 2013/2014.
Import ziarna do Polski w okresie lipiec 2014 – styczeń 2015 wyniósł 0,7 mln ton
wobec 0,9 mln ton w tym samym okresie poprzedniego sezonu. Znacząco zmniejszył
się przywóz pszenicy (o 22%), jęczmienia (o 28%) i kukurydzy (o 16%), a zwiększył
żyta (ponad 2-krotnie). W okresie pierwszych siedmiu miesięcy sezonu 2014/2015 do
kraju (w ekwiwalencie ziarna) przywieziono 1,2 mln ton ziarna zbóż i przetworów
zbożowych, o 11% mniej niż w tym samym okresie sezonu 2013/2014.
Analitycy ARR oceniają, że w całym sezonie 2014/2015 import zbóż
i przetworów zbożowych (w ekwiwalencie ziarna) może wynieść 1,9 mln ton, o 13%
mniej niż w poprzednim roku gospodarczym.
Na obroty polskiego handlu zagranicznego duży wpływ będzie miał kurs złotego
wobec innych walut, głównie wobec euro, jak również relacje krajowych cen zbóż do
cen w pozostałych państwach UE, zwłaszcza położonych najbliżej Polski.
– zapasy na koniec sezonu 2014/2015
Biorąc pod uwagę rekordowe zbiory i przewidywane na bieżący sezon
zmniejszenie eksportu, ocenia się, że w Polsce zapasy zbóż na koniec sezonu
4
Wyniki polskiego handlu zagranicznego zbożami zostały obliczone przez analityków ARR na
podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów.
6
Rynek zbóż
2014/2015, pomimo wzrostu zużycia, mogą być około 0,8 mln ton większe od
zapasów na początku sezonu i wynieść 2,3 mln ton.
– regulacje handlu zagranicznego w UE5
W 2015 r. dużym zainteresowaniem unijnych importerów cieszą się kontyngenty
na przywóz kukurydzy z krajów trzecich i z Ukrainy. Wysokość cła w ramach tych
kontyngentów została ustalona na poziomie zerowym. Na początku 2015 r. dostępne
w tym czasie ilości (139 tys. ton na pierwsze półrocze 2015 r. oraz 400 tys. ton z Ukrainy
na 2015 r.) zostały w całości rozdysponowane. W Polsce przedsiębiorcy w ramach obu
tych kontyngentów łącznie uzyskali pozwolenia na przywóz z Ukrainy 12 tys. ton
kukurydzy oraz 37 ton mąki kukurydzianej.
Roczne kontyngenty na przywóz pszenicy zwyczajnej o jakości innej niż wysoka
(kod CN 1001 99 00), po stawce celnej 12 EUR/t i jęczmienia (kod CN 1003), po stawce
celnej 16 EUR/t, są nadal otwarte, ale zainteresowanie tymi kontyngentami jest
niewielkie.
Ponadto do końca grudnia 2015 r. mogą być realizowane bezcłowe unijne
kontyngenty taryfowe na przywóz z Ukrainy 950 tys. ton pszenicy zwyczajnej oraz
250 tys. ton jęczmienia6. Do 27 marca 2015 r. unijni handlowcy uzyskali pozwolenia
na przywóz 332 tys. ton ukraińskiej pszenicy, co stanowiło 35% limitu na to zboże.
Kontyngent na przywóz jęczmienia został wykorzystany w niewielkim stopniu (2% limitu).
W sezonie 2014/2015 (od 8 listopada7) Komisja Europejska utrzymuje zerowe
stawki celne w przywozie pszenicy durum, pszenicy zwyczajnej, żyta, kukurydzy
i sorga poza kontyngentami.
W Unii Europejskiej, w celu stałego monitorowania wolumenu obrotu zbożem
i jego przetworami z krajami trzecimi, wymagane są pozwolenia na przywóz i wywóz.
W Polsce pozwolenia wydaje Agencja Rynku Rolnego. Na podstawie wniosków
złożonych w ARR w okresie pierwszych dziewięciu miesięcy bieżącego sezonu (lipiec
2014 – marzec 2015), handlowcy uzyskali pozwolenia na import do kraju 91 tys. ton
ziarna zbóż (z tego: pszenicy durum  20,3 tys. ton, pszenicy zwyczajnej – 8,2 tys. ton,
kukurydzy – 58,3 tys. ton oraz sorga – 4,2 tys. ton), o 60% mniej niż rok wcześniej.
5
www.circabc.europa.eu (data dostępu 7.04.2015 r.)
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 416/2014 z dnia 23 kwietnia 2014 r. otwierające unijne
kontyngenty taryfowe na przywóz niektórych zbóż pochodzących z Ukrainy i ustalające zarządzanie
tymi kontyngentami, z późn. zm.
7
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1206/2014 z dnia 7 listopada 2014 r.
6
7
Rynek zbóż
Jednocześnie ARR wydała pozwolenia na wywóz z Polski poza obszar celny
UE 1,7 mln ton zbóż wobec 0,6 mln ton w analogicznym okresie poprzedniego
sezonu. Pozwolenia dotyczyły głównie pszenicy zwyczajnej (1,6 mln ton). W tym
czasie wydane zostały również pozwolenia na wywóz 1,8 tys. ton mąki z pszenicy
zwyczajnej i orkiszu wobec 1,3 tys. ton w tym samym okresie sezonu 2013/2014.
Zgodnie z pozwoleniami wydanymi w okresie dziewięciu miesięcy sezonu
2014/2015 (1 lipca 2014 r. – 31 marca 2015 r.), unijni przedsiębiorcy zadeklarowali
import 11,6 mln ton zbóż i przetworów zbożowych, o 13% mniejszy niż w tym samym
okresie sezonu 2013/2014. Według wydanych pozwoleń eksportowych wolumen
zboża wywiezionego z UE był o 13% większy niż w tym samym okresie sezonu
2013/2014 i wyniósł 36,8 mln ton.
 Prognoza cen skupu zbóż do września 2015 r.
Z uwagi na duże zasoby zbóż na świecie, w tym w Europie i w Polsce, Zespół
Ekspertów ocenił, że ceny skupu zbóż w kraju do końca czerwca 2015 r. mogą
utrzymywać się poniżej cen z porównywalnych miesięcy sezonu 2013/2014. We
wrześniu 2015 r. ceny pszenicy mogą być nieco wyższe niż rok wcześniej, a żyta –
nadal niższe od cen sprzed roku.
Uwzględniając aktualną i przewidywaną sytuację podażowo-popytową oraz
wahania sezonowe, Zespół Ekspertów ocenił, że przeciętne ceny skupu zbóż
w Polsce do września 2015 r. mogą kształtować się następująco:
Wyszczególnienie
2015 r.
j.m.
czerwiec
wrzesień
Pszenica ogółem1)
zł/t
690–730
640–680
Pszenica konsumpcyjna2)
zł/t
730–770
670–710
Żyto1)
zł/t
520–550
490–520
1)
Dotyczy średniej ważonej ceny danego rodzaju zboża zarówno konsumpcyjnego, jak i paszowego.
2)
Dotyczy średniej miesięcznej ceny pszenicy przeznaczonej na cele konsumpcyjne, notowanej
w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW.
8
Rynek wieprzowiny
2. RYNEK WIEPRZOWINY

Aktualna sytuacja cenowa
Po trwającym od sierpnia 2014 r. spadku cen, w lutym 2015 r. w Polsce
odnotowano wzrost przeciętnej ceny skupu trzody chlewnej. W lutym 2015 r., tak jak
w poszczególnych miesiącach 2014 r., średnia krajowa cena skupu żywca
wieprzowego była jednak niższa niż przed rokiem – do czego przyczyniły się:
rosnąca produkcja wieprzowiny w UE, w tym w Polsce, oraz rosyjskie embargo na
unijne produkty wieprzowe8. W lutym 2015 r. w Polsce żywiec wieprzowy (według
GUS) skupowano przeciętnie po 4,44 zł/kg, o 10% drożej niż w poprzednim
miesiącu, ale o 3,5% taniej niż rok wcześniej.
CENY SKUPU ŻYWCA WIEPRZOWEGO [zł/kg]
6,25
6,25
6,00
6,00
GUS
5,75
5,75
5,50
5,50
prognoza
4,25
4,00
4,00
IX 2014
IX 2015
4,25
VI 2015
4,50
III 2015
4,50
XII 2014
4,75
VI 2014
4,75
III 2014
5,00
XII 2013
5,00
IX 2013
5,25
VI 2013
5,25
Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów
W marcu 2015 r. ceny żywca wieprzowego ponownie spadły. Średnia krajowa
cena zakupu trzody chlewnej płacona w marcu 2015 r. przez zakłady mięsne objęte
monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW
8
W końcu stycznia 2014 r. Rosja objęła embargiem import żywca (poz. towarowa CN 0103) i mięsa
wieprzowego (poz. CN 0203), w pierwszej dekadzie sierpnia 2014 r. – import przetworów (z poz. CN
0210 i 1601 00), a w październiku 2014 r. – import podrobów i mączek (z poz. CN 0206 i 0210) oraz
tłuszczów (poz. CN 1501).
W latach 2004–2013 i w styczniu 2014 r. Rosja była największym odbiorcą produktów wieprzowych
z UE. Jednak udział Rosji w unijnym eksporcie tych produktów spadał już od 2010 r. (z 32% w 2009 r.
do 24% w 2013 r. i 17% w styczniu 2014 r.).
9
Rynek wieprzowiny
wyniosła 4,38 zł/kg9 i była o 1% niższa niż w lutym 2015 r. oraz o 8% niższa niż
w marcu 2014 r. Świnie rzeźne w UE w marcu 2015 r. kupowano przeciętnie po
141,13 EUR/100 kg masy poubojowej schłodzonej klasy E10, o 3% drożej niż miesiąc
wcześniej, ale o 8% taniej niż przed rokiem. Krajowa cena żywca wieprzowego klasy
E wyrażona w walucie unijnej ukształtowała się na poziomie 141,61 EUR/100 kg i była
wyższa od średnich cen: w Belgii, Holandii, Danii, Rumunii, we Francji, w Czechach
i Hiszpanii.
 Czynniki wpływające na poziom cen skupu:
– krajowe pogłowie trzody chlewnej oraz produkcja żywca wieprzowego w Polsce i UE
Pogorszenie opłacalności produkcji żywca wieprzowego przyczyniło się do
wyhamowania dynamiki wzrostu pogłowia w Polsce. W grudniu 2014 r. (według
GUS) krajowe pogłowie trzody chlewnej wyniosło 11,2 mln sztuk, o 2% więcej niż
przed rokiem (podczas gdy w czerwcu 2014 r. pogłowie było o 5% większe niż rok
wcześniej). Liczba tuczników wzrosła o 7%, a warchlaków – o 2%. Natomiast prosiąt
było o 3% mniej niż przed rokiem, a loch o 1% mniej. Spadek liczby prosiąt i loch
odnotowany w grudniu 2014 r. zapowiada redukcję krajowego pogłowia trzody
chlewnej w 2015 r. Na tendencję do ograniczania pogłowia trzody chlewnej wskazuje
również zwiększony skup macior. Liczba loch dostarczonych do skupu (według GUS)
w ciągu pierwszych dwóch miesięcy 2015 r. była o 24% większa niż w analogicznym
okresie 2014 r. Do zmniejszenia pogłowia świń w Polsce może przyczynić się także
malejący import tych zwierząt. W styczniu 2015 r. (zgodnie ze wstępnymi danymi
Ministerstwa Finansów) do Polski sprowadzono 0,4 mln sztuk trzody chlewnej, o 12%
mniej niż w styczniu 2014 r.
Biorąc pod uwagę stan i strukturę pogłowia trzody chlewnej, ocenia się, że
w pierwszej połowie 2015 r. krajowa produkcja żywca wieprzowego może osiągnąć
poziom około 1 100 tys. ton (860 tys. ton mpc.11), o 4% wyższy niż w pierwszym
półroczu 2014 r. Wzrost produkcji znajduje potwierdzenie w danych dotyczących
skupu żywca. W okresie styczeń–luty 2015 r. (według GUS) w Polsce skupiono
218 tys. ton żywca wieprzowego, o 22% więcej niż w tym samym okresie 2014 r.
9
10
11
W ramach ZSRIR MRiRW ceny zakupu trzody chlewnej są zbierane dla masy poubojowej. Cena
żywca jest obliczana przy zastosowaniu średniego wskaźnika wydajności rzeźnej.
Źródłem danych dotyczących cen i produkcji żywca wieprzowego w UE oraz unijnego handlu
zagranicznego produktami wieprzowymi jest Komisja Europejska.
Masy poubojowej ciepłej.
10
Rynek wieprzowiny
Przewiduje się, że w drugiej połowie 2015 r. krajowa produkcja żywca wieprzowego
może być zbliżona do szacowanej na drugie półrocze 2014 r., tj. wynieść około
1 115 tys. ton (870 tys. ton mpc.).
Unijna produkcja mięsa wieprzowego w 2015 r. (według KE) w porównaniu
z 2014 r. może wzrosnąć o ponad 1%, do 23 mln ton12.
– handel UE z krajami trzecimi oraz handel światowy
Rosyjskie embargo na import wieprzowiny z UE przyczyniło się do spadku
unijnego eksportu tego mięsa. W 2014 r. z UE wywieziono (w masie produktu)
2,9 mln ton asortymentu wieprzowego, o 5% mniej niż w 2013 r.13 Spadek unijnego
wywozu do Rosji (o 91%), na Białoruś (o 95%) i na Ukrainę (o 13%) został częściowo
zrekompensowany przez wzrost wywozu do Azji Południowo-Wschodniej, Serbii,
USA, Australii i Angoli. W 2014 r. wieprzowinę z UE wywieziono głównie do: Chin
(24% eksportu tego mięsa ogółem, o 7% więcej niż w 2013 r.), Hongkongu (14%
eksportu, o 5% więcej), Japonii (10% eksportu, o 32% więcej) oraz Korei Południowej
i Filipin (po 7% eksportu, około dwukrotnie więcej). W styczniu 2015 r. z UE
wyeksportowano (w masie produktu) 219 tys. ton asortymentu wieprzowego, o 11%
mniej niż w styczniu 2014 r.
Departament Rolnictwa USA (USDA) przewiduje, że w 2015 r. wzrosną obroty
na światowym rynku wieprzowiny. Wzrost wymiany towarowej będzie spowodowany
głównie przez zwiększenie popytu w ww. krajach azjatyckich (poza Japonią). Zmaleje
natomiast import wieprzowiny przez Rosję, która kolejny rok zwiększy własną
produkcję tego mięsa14. Komisja Europejska przewiduje, że w 2015 r. poziom
unijnego eksportu produktów wieprzowych (w ekwiwalencie mięsa) będzie o 5%
wyższy od niskiego poziomu odnotowanego w 2014 r. Unijny import wieprzowiny
podobnie jak w poprzednich latach, będzie marginalny.
– polski handel zagraniczny
W 2014 r. polski eksport żywca, mięsa, tłuszczów i przetworów wieprzowych
(w ekwiwalencie mięsa)15 wyniósł 623 tys. ton, o 12% mniej niż rok wcześniej. Do
12
13
14
15
Prognoza KE z lutego 2015 r.
Unijny eksport produktów wieprzowych wyrażony w ekwiwalencie mięsa w 2014 r. był o 12%
mniejszy niż w 2013 r.
Prognoza USDA z października 2014 r.
Podane wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem wieprzowym dotyczą świń gatunków
domowych oraz produktów z tych zwierząt, tj. żywca, mięsa, tłuszczów oraz przetworów
11
Rynek wieprzowiny
Polski zaimportowano 817 tys. ton asortymentu wieprzowego, nieznacznie (o 0,2%)
mniej
niż
w roku poprzednim.
Ujemne
saldo
ilościowe
polskiego
handlu
zagranicznego wieprzowiną w 2014 r. ukształtowało się na poziomie 194 tys. ton
wobec 110 tys. ton w 2013 r.
W styczniu 2015 r. z Polski wywieziono (w ekwiwalencie mięsa) 51 tys. ton
żywca, mięsa, tłuszczów i przetworów wieprzowych, o 17% mniej niż przed rokiem.
Do Polski sprowadzono 67 tys. ton produktów wieprzowych, o 8% mniej niż rok
wcześniej. Deficyt polskiego handlu zagranicznego asortymentem wieprzowym
wyniósł 16 tys. ton wobec 11 tys. ton w styczniu 2014 r. Ocenia się, że w 2015 r.
zarówno polski eksport, jak i import wieprzowiny mogą ukształtować się na poziomie
zbliżonym do notowanego w 2014 r.
– prywatne przechowywanie
W marcu 2015 r. w celu stabilizacji cen na rynku unijnym KE uruchomiła
mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny 16, który pozwala
czasowo (tj. przez okres przechowywania, który może wynosić 90, 120 lub 150 dni)
ograniczyć podaż tego mięsa na rynek. Dopłatami objęto półtusze wieprzowe oraz
wybrane elementy powstałe z rozbioru półtusz.
W dniach 9 marca – 10 kwietnia 2015 r. do ARR wpłynęły wnioski na
przechowanie 7,2 tys. ton wieprzowiny. W całej UE (według informacji KE) do
przechowania zgłoszono 53 tys. ton tego mięsa, najwięcej w: Hiszpanii (24%), Danii
(20%), Polsce (14%) i Niemczech (13%). Większość (69%) unijnej wieprzowiny
zgłoszono do przechowywania przez okres 90 dni.
– krajowe spożycie
W okresie styczeń–luty 2015 r. (według GUS) ceny detaliczne wieprzowiny
w Polsce były o 7,4% niższe niż w tym samym okresie 2014 r. IERiGŻ – PIB ocenia,
że w 2015 r. krajowe spożycie mięsa wieprzowego może być około 1 kg większe od
szacowanego na 2014 r. (38,5 kg na mieszkańca) i znacząco większe niż w 2013 r.,
16
wieprzowych wybranego asortymentu odpowiednio z pozycji towarowych CN: 0103, 0203, 0209
oraz 1601, 1602 i 0210. Obejmują wymianę z państwami UE i krajami trzecimi i zostały obliczone
przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. Wyniki polskiego
handlu zagranicznego, tak jak i jego prognozy, wyrażono w ekwiwalencie mięsa.
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/360 z dnia 5 marca 2015 r. wprowadzające
prywatne przechowywanie wieprzowiny oraz ustalające z góry stawkę dopłat (Dz. U. UE L 62
z 6.3.2015, s.16).
12
Rynek wieprzowiny
kiedy według danych GUS wyniosło 35,5 kg na mieszkańca. W dalszym ciągu będzie
jednak mniejsze niż w latach 2006–2011, kiedy (według GUS) kształtowało się na
poziomie 41–44 kg.

Prognoza cen skupu żywca wieprzowego do września 2015 r.
Od akcesji Polski do UE krajowe ceny skupu trzody chlewnej w dużym stopniu
są uzależnione od unijnych cen wieprzowiny oraz relacji złotego i euro. W 2015 r.
(według KE), w następstwie przewidywanego wzrostu unijnej produkcji mięsa
wieprzowego o około 0,3 mln ton oraz eksportu netto produktów wieprzowych
o około 0,1 mln ton (w ekwiwalencie mięsa), podaż wieprzowiny w UE może być
większa niż w 2014 r. W związku z tym w 2015 r. przeciętne unijne ceny mięsa
wieprzowego mogą być niższe niż rok wcześniej.
Zwiększenie podaży wieprzowiny w UE, w tym Polsce, może być na tyle duże,
iż krajowe ceny trzody chlewnej mogą nie wykazać sezonowego wzrostu w trzecim
kwartale 2015 r. Zespół Ekspertów ocenia, że w czerwcu i we wrześniu 2015 r. ceny
żywca wieprzowego w Polsce będą niższe niż przed rokiem.
Zespół Ekspertów przewiduje że przeciętne krajowe ceny skupu żywca
wieprzowego w prognozowanym okresie mogą kształtować się następująco:
2015 r.
Wyszczególnienie
Żywiec wieprzowy
j.m.
zł/kg
13
czerwiec
wrzesień
4,40–4,60
4,40–4,70
Rynek wołowiny i cielęciny
3. RYNEK WOŁOWINY I CIELĘCINY
 Aktualna sytuacja cenowa
Na skutek wzrostu światowego popytu na wołowinę, przede wszystkim ze strony
Stanów Zjednoczonych, niektórych krajów Azji (Hongkong, Chiny, Turcja) i Bałkanów
oraz spadku produkcji w Australii, średnie miesięczne ceny bydła w UE w 2015 r.
wykazują niewielki wzrost. W marcu 2015 r. w UE przeciętna cena zakupu bydła
rzeźnego klasy R3 wynosiła 390,69 EUR/100 kg masy poubojowej schłodzonej i była
o 1,5% wyższa niż w styczniu 2015 r. oraz o 1% wyższa niż przed rokiem.
Rosnące ceny żywca wołowego na rynku unijnym sprzyjały wzrostowi cen bydła
w Polsce. W lutym 2015 r., według danych GUS, cena bydła ogółem (bez cieląt)
wynosiła 6,13 zł/kg i była o 2% wyższa niż w poprzednim miesiącu. Był to poziom
zbliżony do notowanego przed rokiem. Młode bydło skupowano po 6,40 zł/kg, o 1%
drożej niż w styczniu br. i niż przed rokiem. Według danych KE średnia cena polskiej
wołowiny klasy R3 w marcu br. wyniosła 320,32 EUR/100 kg masy poubojowej
schłodzonej, o 3% więcej niż w styczniu br. i o 7% więcej niż przed rokiem.
W odniesieniu do średniej unijnej cena bydła tej klasy w Polsce była o 18% niższa.
Niższe niż w Polsce ceny zakupu bydła rzeźnego odnotowano na Węgrzech, Łotwie,
Litwie, w Estonii, Rumunii i na Słowacji.
CENY SKUPU ŻYWCA WOŁOWEGO [zł/kg]
6,75
6,75
prognoza
6,50
6,50
6,25
6,25
6,00
6,00
5,75
5,75
GUS
Bydło ogółem (bez cieląt)
IX 2015
VI 2015
III 2015
XII 2014
IX 2014
VI 2014
III 2014
XII 2013
IX 2013
5,50
VI 2013
5,50
Młode bydło rzeźne
Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów
14
Rynek wołowiny i cielęciny
 Czynniki wpływające na poziom cen skupu:
– pogłowie bydła oraz produkcja żywca wołowego
Według GUS w grudniu 2014 r. krajowe pogłowie bydła liczyło 5 659 tys. sztuk,
o 1% więcej niż przed rokiem. Wzrost wynikał ze zwiększenia liczby cieląt poniżej
1 roku (o 2%) i młodego bydła w wieku 1–2 lat (o 4%). Bydła w wieku powyżej 2 lat
było nieznacznie (o 0,2%) mniej, co było spowodowane zmniejszeniem (o 1%) pogłowia
krów.
IERiGŻ – PIB ocenia, że produkcja żywca wołowego w 2014 r. wyniosła 803 tys. ton
(418 tys. ton mpc.) wobec 714 tys. ton (373 tys. ton mpc.) w 2013 r. Wzrost produkcji
znajduje odzwierciedlenie we wzroście skupu bydła. Według danych sprawozdawczych
GUS w 2014 r. do skupu dostarczono 675 tys. ton żywca wołowego, o 5% więcej niż
w 2013 r.
Biorąc pod uwagę wzrostowe tendencje w pogłowiu bydła rzeźnego, a także
utrzymującą się redukcję pogłowia krów, w ocenie analityków ARR w całym 2015 r.
krajowa produkcja żywca wołowego może wzrosnąć do około 820 tys. ton (426 tys.
ton mpc.). Potwierdzeniem prognozowanego wzrostu krajowej produkcji jest o 27,5%
większy niż przed rokiem skup bydła. W okresie pierwszych dwóch miesięcy 2015 r.
(dane meldunkowe GUS) w kraju skupiono 61 tys. ton bydła.
Według Komisji Europejskiej17 unijna produkcja wołowiny w 2014 r. w odniesieniu
do 2013 r. zwiększyła się o 2,2%. W 2015 r. prognozowany jest dalszy wzrost
produkcji o 1,7%.
– handel zagraniczny
Konkurencyjność cenowa krajowej wołowiny na rynku unijnym sprzyja
wzrostowi jej eksportu. W całym 2014 r. eksport z Polski żywca, mięsa oraz
przetworów wołowych i cielęcych (w ekwiwalencie mięsa)18 był o 2% większy niż
w 2013 r. i wyniósł 361 tys. ton. Eksport stanowił 83% krajowej produkcji mięsa
wołowego i cielęcego. W styczniu 2015 r. z kraju wywieziono 29 tys. ton tych
produktów, o 12,5% więcej niż w pierwszym miesiącu 2014 r. Większy niż przed
17
18
Prognoza KE z lutego 2015 r.
Wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem wołowym i cielęcym dotyczą bydła
gatunków domowych oraz produktów z tych zwierząt i zostały obliczone przez analityków ARR na
podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. Obejmują żywiec, mięso oraz przetwory
wołowe i cielęce wybranego asortymentu o 8-cyfrowych kodach odpowiednio z pozycji towarowych
CN: 0102, 0201 i 0202 oraz 1602 i 0210. Wyniki polskiego handlu zagranicznego w ujęciu
wagowym, tak jak i jego prognozy, wyrażono w ekwiwalencie mięsa.
15
Rynek wołowiny i cielęciny
rokiem był eksport mięsa (o 16%), a mniejszy eksport zwierząt żywych (o 30%)
i przetworów (o 4%). W związku z przewidywanym dalszym wzrostem produkcji,
eksport wołowiny z Polski w 2015 r. może być nieco większy niż w 2014 r. W dłuższej
perspektywie wzrostowi eksportu będzie sprzyjało przywrócenie w Polsce możliwości
uboju rytualnego.
Import wołowiny i cielęciny do Polski, pomimo wzrostu, utrzymuje się na niskim
poziomie. W 2014 r. do kraju przywieziono 34 tys. ton produktów wołowych i cielęcych,
o 18% więcej niż przed rokiem. W styczniu 2015 r. do kraju zaimportowano 4 tys. ton
tych produktów, o 37,5% więcej niż przed rokiem. O wzroście importu zadecydował
przede wszystkim dwukrotnie większy niż przed rokiem przywóz mięsa. Mniejszy był
natomiast import żywca (o 7,5%) i przetworów (o 6%). Przewiduje się, że w całym
2015 r. przywóz produktów wołowych i cielęcych może ukształtować się na poziomie
nieco niższym niż w 2014 r.
– spożycie
W Polsce do 2013 r. utrzymywała się spadkowa tendencja w spożyciu
wołowiny. Był to efekt m.in. wysokich cen mięsa i przetworów wołowych, zwłaszcza
w relacji do innych rodzajów mięsa. W 2013 r. bilansowe spożycie mięsa wołowego,
według danych GUS, wyniosło 1,5 kg na jednego mieszkańca wobec 1,6 kg w 2012 r.
W 2014 r. (według szacunków IERiGŻ – PIB) poziom spożycia wołowiny mógł
powrócić do poziomu 1,6 kg na mieszkańca.
W 2015 r. kontynuowana jest spadkowa tendencja cen detalicznych kulinarnego
mięsa wołowego. W okresie styczeń–luty 2015 r. ceny detaliczne tego gatunku mięsa
o były o 1,4% niższe niż rok wcześniej. Biorąc pod uwagę poprawę sytuacji
dochodowej ludności poziom spożycia wołowiny w 2015 r. może wzrosnąć do 1,7 kg
na osobę.

Prognoza cen skupu bydła do września 2015 r.
Rosnący popyt na wołowinę (m.in. ze strony krajów bałkańskich, azjatyckich
i Stanów Zjednoczonych), a w efekcie wzrost światowych cen tego mięsa, będzie
sprzyjał utrzymywaniu się unijnych cen bydła na wysokim poziomie. Jednocześnie
przewidywany wzrost światowej, w tym unijnej, produkcji wołowiny będzie wywierał
presję na ich spadek. Z uwagi na ukierunkowanie polskiej produkcji wołowiny na
16
Rynek wołowiny i cielęciny
eksport na rynek unijny, zmiany cen bydła w kraju są zależne od zmian cen w UE.
Wpływ na cenę krajową ma także kurs złotego.
Zespół Ekspertów ocenia, że krajowe ceny skupu bydła w drugim kwartale 2015 r.
będą
stabilne
i
utrzymają
się
na
poziomie
zbliżonym
do
uzyskiwanych
w analogicznych okresach ubiegłego roku. W drugim półroczu 2015 r. ceny bydła
prawdopodobnie będą wyższe niż w analogicznym okresie 2014 r.
Uwzględniając wahania sezonowe Zespół Ekspertów przewiduje, że do
września 2015 r. ceny skupu żywca wołowego mogą kształtować się następująco:
2015 r.
Wyszczególnienie
j.m.
czerwiec
wrzesień
Bydło ogółem (bez cieląt)
zł/kg
5,90–6,20
5,80–6,20
Młode bydło rzeźne
zł/kg
6,20–6,50
6,10–6,50
17
Rynek drobiu
RYNEK DROBIU

Aktualna sytuacja cenowa
W 2014 r. zwiększona podaż kurcząt brojlerów z produkcji krajowej skutkowała
niższym niż w 2013 r. poziomem cen skupu. Według danych z zakładów drobiarskich
objętych monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej
MRiRW w 2014 r. średnia cena skupu kurcząt wyniosła 3,68 zł/kg i była o 5% niższa
niż w 2013 r. Od lutego 2015 r. ceny skupu kurcząt wykazywały niewielką tendencję
do wzrostu, ale nadal były niższe niż przed rokiem. W marcu 2015 r. kurczęta
brojlery skupowano po 3,52 zł/kg, o 2% drożej niż w lutym, ale o 5% taniej niż
w analogicznym okresie 2014 r.
Przeciętna cena skupu indyków w 2014 r. ukształtowała się na poziomie
5,80 zł/kg i była o 1% niższa niż w 2013 r. Ceny skupu indyków w pierwszych trzech
miesiącach 2015 r. były względnie stabilne i kształtowały się na poziomie wyższym
niż przed rokiem. W marcu 2015 r. indyki skupowano średnio po 5,90 zł/kg, o 6%
drożej niż przed rokiem.
CENY SKUPU KURCZĄT BROJLERÓW [zł/kg]
4,20
4,20
4,10
4,10
MRiRW
prognoza
4,00
4,00
3,40
3,40
IX 2015
3,50
VI 2015
3,50
III 2015
3,60
XII 2014
3,60
IX 2014
3,70
VI 2014
3,70
III 2014
3,80
XII 2013
3,80
IX 2013
3,90
VI 2013
3,90
Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych MRiRW i prognozy Zespołu Ekspertów
Podobnie jak ceny skupu kurcząt, na niższym niż rok wcześniej poziomie
kształtowały się ceny sprzedaży tuszek kurcząt. W marcu 2015 r. tuszki kurcząt
zbywano po 5,47 zł/kg, o 5% taniej niż przed rokiem. Cena ta wyrażona w walucie
unijnej była najniższa w UE i wynosiła 132,33 EUR/100 kg, około 56 EUR/100 kg
18
Rynek drobiu
mniej od średniej ceny w UE (187,98 EUR/100 kg), a także około 48 EUR/100 kg
mniej od ceny notowanej w Wielkiej Brytanii, głównego konkurenta Polski na unijnym
rynku mięsa drobiowego.
 Czynniki wpływające na poziom cen skupu:
– produkcja i skup mięsa drobiowego
W 2014 r. w Polsce, na skutek poprawy opłacalności chowu drobiu,
odnotowano zwiększenie tempa wzrostu produkcji i skupu żywca drobiowego.
Produkcja żywca drobiowego w 2014 r. wyniosła 2,6 mln ton (1,8 mln ton mpc.),
a skup (według danych sprawozdawczych GUS) – 2,5 mln ton. Dynamika wzrostu
produkcji drobiu w 2014 r. wyniosła 9% wobec 5% w 2013 r., a skupu odpowiednio
12,5% wobec 6%.
Przewiduje się, że dynamika wzrostu produkcji drobiu w 2015 r. będzie zbliżona
do notowanej w 2014 r. Zdaniem ekspertów wzrost produkcji żywca drobiowego
w Polsce będzie stymulowany większą opłacalnością produkcji (wynikającą ze
spadku cen pasz), popytem eksportowym, a także konkurencyjnością drobiu wobec
mięsa czerwonego.
Przewidywany wzrost produkcji potwierdzają wyniki skupu za dwa pierwsze
miesiące 2015 r. Zgodnie z danymi GUS w okresie styczeń–luty 2015 r. skup żywca
drobiowego był o 14% większy niż przed rokiem.
– handel zagraniczny
Według wstępnych danych Ministerstwa Finansów w 2014 r. eksport żywca,
mięsa i przetworów drobiowych (w ekwiwalencie mięsa) wyniósł 867 tys. ton i był
o 20% większy niż w 2013 r. Wzrost eksportu asortymentu drobiowego wynikał
z utrzymującego się popytu na mięso drobiowe na rynkach zagranicznych oraz
z konkurencyjności cenowej polskich produktów drobiowych na rynku unijnym.
W pierwszym miesiącu 2015 r. eksport drobiu wyniósł 73 tys. ton i był o 10% większy
niż przed rokiem.
W 2015 r. przewidywany jest dalszy wzrost eksportu drobiu z Polski.
Zwiększeniu eksportu będzie sprzyjał prognozowany przez KE wzrost konsumpcji
drobiu na rynku unijnym (o 1%) oraz popyt zagraniczny na unijny drób (skutkujący
2% wzrostem eksportu drobiu z UE). Przesłanką pozwalającą prognozować wzrost
polskiego eksportu tego mięsa jest również jego cenowa konkurencyjność na rynku
europejskim, postępująca dywersyfikacja rynków zbytu obejmująca Bliski i Daleki
19
Rynek drobiu
Wschód oraz kraje Afryki, a także przywrócenie możliwości uboju rytualnego.
Zdaniem analityków ARR w 2015 r. eksport drobiu z Polski może być o 15% większy
niż w 2014 r.
W 2014 r. odnotowano wzrost przywozu produktów drobiowych do Polski.
Według
wstępnych
danych
Ministerstwa
Finansów
w
2014
r.
do
Polski
zaimportowano 107 tys. ton produktów drobiowych (w ekwiwalencie mięsa), o 9%
więcej niż przed rokiem. W styczniu 2015 r. do Polski zaimportowano około 7 tys. ton
drobiu, o 32% mniej niż rok wcześniej. W 2015 r. import drobiu może ukształtować
się na poziomie o 6% niższym niż w 2014 r.
– spożycie
W 2014 r., drób był nadal konkurencyjny cenowo w stosunku do mięsa
czerwonego, co skutkowało wzrostem jego konsumpcji. Jednak notowany w 2014 r.
spadek cen mięsa wieprzowego i wzrost jego spożycia przyczyniły się do
ograniczenia tempa wzrostu konsumpcji drobiu. Zgodnie z szacunkiem IERiGŻ – PIB
bilansowe spożycie mięsa drobiowego w 2014 r. wyniosło 26,9 kg na mieszkańca
i było o 0,4 kg na mieszkańca większe niż w 2013 r. W 2015 r. przewiduje się dalszy
wzrost konsumpcji mięsa drobiowego (do 27,2 kg na mieszkańca), ale tempo
wzrostu nie będzie wysokie w związku z prognozowanym wzrostem spożycia
wieprzowiny.

Prognoza cen skupu do września 2015 r.
W drugim i trzecim kwartale 2015 r. przewiduje się wzrost cen kurcząt
brojlerów. Wzrost ten będzie stymulowany przede wszystkim popytem eksportowym,
a w mniejszym stopniu konsumpcją wewnętrzną.
Biorąc
pod
uwagę
wahania
sezonowe,
Zespół Ekspertów przewiduje
następujące poziomy średnich krajowych cen skupu kurcząt brojlerów:
2015 r.
Wyszczególnienie
Kurczęta brojlery
j.m.
zł/kg
20
czerwiec
wrzesień
3,60-3,80
3,60-3,90
Rynek mleka i produktów mleczarskich
5. RYNEK MLEKA I PRODUKTÓW MLECZARSKICH

Aktualna sytuacja cenowa:
– mleko surowe
Na początku 2015 r. spadek cen mleka na monitorowanych rynkach światowych
uległ wyhamowaniu. Jednak surowiec był znacząco tańszy niż na początku 2014 r.
W Nowej Zelandii19 cena skupu mleka w lutym 2015 r. ukształtowała się na poziomie
24,69 EUR/100 kg, o 1% niższym niż styczniu 2015 r. i o 39% niższym niż rok
wcześniej. W Unii Europejskiej20 w lutym 2015 r. za surowiec przeciętnie uzyskiwano
31,85 EUR/100 kg, nieznacznie (o 0,3%) więcej niż miesiąc wcześniej, ale o 20%
mniej niż przed rokiem. W tym czasie w Polsce za 100 litrów mleka (według danych
GUS) płacono przeciętnie 120,74 zł, o 1% mniej niż w styczniu 2015 r. i o 20% mniej niż
w lutym 2014 r.
CENY SKUPU MLEKA [zł/hl]
bez podatku VAT
160
160
155
155
150
150
145
145
GUS
140
prognoza
140
IX 2015
115
VI 2015
115
III 2015
120
XII 2014
120
IX 2014
125
VI 2014
125
III 2014
130
XII 2013
130
IX 2013
135
VI 2013
135
Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów
– masło w blokach i odtłuszczone mleko w proszku (OMP)
W lutym i w marcu 2015 r. na monitorowanych rynkach zagranicznych
odnotowano (po utrzymującym się od 2014 r. spadku) wzrost cen głównych
eksportowych produktów mleczarskich. W marcu 2015 r. w Unii Europejskiej za
19
20
Dane CLAL – data odczytu 7.04.2015 r.
Milk Market Observatory – data odczytu 14.04.2015 r.
21
Rynek mleka i produktów mleczarskich
masło przeciętnie uzyskiwano 3,29 EUR/kg, a za odtłuszczone mleko w proszku (OMP)
2,13 EUR/kg, w obu przypadkach o 12% więcej niż w styczniu. Jednak w odniesieniu
do notowań sprzed roku masło było tańsze o 11%, a OMP o 34%.
Również w Polsce ceny zbytu masła i odtłuszczonego mleka w proszku wzrosły.
Według danych GUS w lutym 2015 r. za masło w blokach producenci uzyskiwali 14,06 zł/kg
(z VAT), a za OMP – 8,56 zł/kg (z VAT), około 2% więcej niż w styczniu br. Masło było
jednak tańsze niż rok wcześniej o 16%, a OMP – o 40%. W marcu 2015 r. średnia cena
zbytu masła w blokach (według danych MRiRW z zakładów objętych monitoringiem
Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej) wyniosła 13,36 zł/kg (bez
VAT) i była o 6% wyższa niż miesiąc wcześniej, ale o 10% niższa niż przed rokiem.
OMP zbywano po 8,31 zł/kg (bez VAT), o 5% drożej niż przed miesiącem, jednak
o 38% taniej niż marcu 2014 r.
CENY ZBYTU MASŁA I ODTŁUSZCZONEGO MLEKA W PROSZKU [zł/kg]
z podatkiem VAT
19,00
19,00
18,00
18,00
17,00
17,00
16,00
16,00
GUS
15,00
15,00
14,00
14,00
13,00
13,00
prognoza
12,00
12,00
Masło w blokach
IX 2015
VI 2015
III 2015
8,00
XII 2014
8,00
IX 2014
9,00
VI 2014
9,00
III 2014
10,00
XII 2013
10,00
IX 2013
11,00
VI 2013
11,00
Odtłuszczone mleko w proszku
Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów

Czynniki wpływające na poziom cen:
– pogłowie krów, produkcja i dostawy mleka w Polsce
Zintensyfikowany proces restrukturyzacji sektora mleczarskiego (notowany od
akcesji Polski do UE) przyczynił się do rezygnacji małych gospodarstw z produkcji
mleka. W 2014 r. liczba gospodarstw utrzymujących krowy wyniosła 305 tys. i była aż
o 59% mniejsza niż w roku 2004. Od 2009 r. postępuje także redukcja pogłowia krów
mlecznych. Według danych GUS w grudniu 2014 r. w kraju było 2 248 tys. szt. krów
22
Rynek mleka i produktów mleczarskich
mlecznych, około 51 tys. szt. (2,2%) mniej niż rok wcześniej i o 483 tys. szt. (18%)
mniej niż w grudniu 2004 r. Jednocześnie wzrosła mleczność krów. W 2014 r. od
jednej krowy mlecznej uzyskiwano około 5 520 litrów, o 4% więcej niż przed rokiem
i o 32% więcej niż w roku akcesji. Wzrost wydajności z nadwyżką rekompensuje
spadek pogłowia. W efekcie stopniowo rośnie całkowita produkcja mleka. Instytut
Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy
(IERiGŻ – PIB) ocenia, że w 2014 r. produkcja była o 2% większa niż w roku 2013
i osiągnęła poziom 12,6 mld litrów (11,5 mld litrów mleka w 2004 r.). Zmiany
strukturalne sprzyjają również wzrostowi produkcji towarowej. W 2014 r. do
podmiotów skupujących (według danych GUS) dostarczono 10,3 mld litrów mleka,
o 7% więcej niż przed rokiem i o 33% więcej niż w 2004 r.
31 marca 2015 r. zakończyło się kwotowanie produkcji mleka21, które
funkcjonowało w Unii Europejskiej od 1984 r.
Przewiduje się, że w Polsce nadal będą zachodziły procesy restrukturyzacyjne
prowadzące do koncentracji produkcji mleka. IERiGŻ – PIB przewiduje, że dynamika
spadku pogłowia krów mlecznych w pierwszej połowie 2015 r. może jeszcze
utrzymać się na poziomie około 2%, natomiast w drugim półroczu 2015 r. może ulec
ograniczeniu do 1%. Na skutek przewidywanego dalszego wzrostu mleczności krów do
5 700 l/szt., produkcja surowca w 2015 r. może wynieść 12,7 mld litrów.
Jednocześnie towarowa produkcja może być o 1,5% większa niż w roku 2014
i ukształtować się na poziomie 10,5 mld litrów. W okresie styczeń–luty 2015 r.
(według GUS) skup mleka był o 1% większy niż w tym samym okresie 2014 r.
i ukształtował się na poziomie 1,6 mld litrów.
– produkcja odtłuszczonego mleka w proszku i masła
Wzrost produkcji odtłuszczonego mleka w proszku i masła w 2014 r. odnotowano
zarówno w krajach Unii Europejskiej, jaki i w Polsce. Był on spowodowany znacznie
większą podażą mleka do przetwórstwa oraz ograniczonymi możliwościami zbytu
serów z powodu wprowadzenia przez Rosję embarga na import produktów
mleczarskich z UE. Według danych Komisji Europejskiej (KE)22 w 2014 r. unijna
produkcja OMP wyniosła 1,36 mln ton i była o 23% większa niż w 2013 r. Produkcja
21
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z 17 grudnia ustanawiające
wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG)
nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007.
22
Produkcja OMP i masła – na podstawie Short Term Outlook, zima 2015.
23
Rynek mleka i produktów mleczarskich
masła w UE była o 4% większa i ukształtowała się na poziomie 2,2 mln ton.
W Polsce produkcja OMP osiągnęła poziom 170 tys. ton23, o 68% wyższy niż w 2013 r.
Masła wyprodukowano 181 tys. ton, o 6% więcej. W pierwszych dwóch miesiącach
2015 r. krajowa produkcja OMP ukształtowała się na poziomie 24 tys. ton, a masła na
poziomie 32 tys. ton, odpowiednio o 6% i 12% wyższym niż rok wcześniej.
Przewidywany dalszy wzrost produkcji mleka w Polsce (od kwietnia 2015 r.
nieograniczonej limitem), możliwa poprawa koniunktury na rynku światowym
i utrzymanie się popytu na produkty mleczarskie ze strony krajów rozwijających się,
mogą spowodować, że surowiec będzie kierowany do produkcji mleka w proszku
oraz masła. Jednocześnie produkcja artykułów mleczarskich o wyższym stopniu
przetworzenia, w tym m.in. serów, może być nadal ograniczana ze względu na
rosyjskie embargo. Na podstawie powyższych prognoz analitycy ARR przewidują, że
w 2015 r. w Polsce produkcja odtłuszczonego mleka w proszku może być o 6%
większa niż w 2014 r. i osiągnąć poziom 180 tys. ton, a produkcja masła – o 4%
większa i wynieść 188 tys. ton.
– handel zagraniczny
W 2014 r. obroty produktami mleczarskimi24 osiągnęły rekordowo wysoki poziom,
pomimo niższych niż w 2013 r. cen uzyskiwanych w eksporcie (m.in. na skutek
rosyjskiego embarga). Wartość wywozu mleka i jego przetworów (bez kazeiny)
wyniosła 1,9 mld EUR i była o 11% większa niż w 2013 r. i prawie trzykrotnie większa
niż w 2004r. Wolumen eksportu produktów mleczarskich w 2014 r. (w przeliczeniu na
mleko surowe) w odniesieniu do roku 2013 wzrósł o 25,5%, do 2,8 mld litrów.
Przywóz ukształtował się na poziomie 1,4 mld litrów, o 22% wyższym niż przed
rokiem. Tym samym w 2014 r. saldo handlu zagranicznego produktami mleczarskimi
zwiększyło się do 1,3 mld litrów mleka, z 1,0 mld litrów w roku 2013.
Pomimo pogorszenia koniunktury na światowym rynku mleka, unijny eksport
odtłuszczonego mleka w proszku w 2014 r. rozwijał się dynamicznie. Z UE
wywieziono 646 tys. ton tego artykułu, o 59% więcej niż w 2013 r.
Zwiększony popyt na mleko w proszku ze strony krajów rozwijających się wpłynął
na wzrost eksportu tego produktu również z Polski. W 2014 r. z kraju wywieziono
23
24
Produkcja przemysłowa OMP i masła w Polsce – dane wstępne GUS.
Wyniki polskiego handlu zagranicznego zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie
wstępnych danych Ministerstwa Finansów.
24
Rynek mleka i produktów mleczarskich
około 118 tys. ton OMP, o 86% więcej niż rok wcześniej. Jednak ceny uzyskiwane
w eksporcie tego proszku od maja 2014 r. ulegały stopniowym obniżkom i w grudniu
były o 35% niższe niż przed rokiem. OMP znalazło nabywców przede wszystkim na
rynkach pozaunijnych (aż 69% wywiezionego OMP), m.in. w Algierii (35% całego
wywozu), Chinach (6%), a także w Nigerii, Meksyku i na Filipinach (po 3%). Do UE
wywieziono 37 tys. ton tego produktu (najwięcej do Holandii, Niemiec, Włoch
i Bułgarii). Wzrost krajowej produkcji OMP, spadek jego cen eksportowych oraz
wysoki poziom krajowych zapasów mleka w proszku przyczyniły się do ograniczenia
importu tego artykułu. W 2014 r. do kraju przywieziono ponad 19 tys. ton OMP,
o 29% mniej niż przed rokiem. Blisko 100% przywiezionego OMP pochodziło
z krajów członkowskich UE. Ilościowe saldo handlu zagranicznego odtłuszczonym
mlekiem w proszku było dodatnie i ukształtowało się na poziomie 98 tys. ton wobec
36 tys. ton w poprzednim roku.
W styczniu 2015 r. eksport odtłuszczonego mleka w proszku wyniósł 6 tys. ton
i był o 1% mniejszy niż w styczniu 2014 r. Jednocześnie do kraju przywieziono
1,7 tys. ton tego proszku, o 2% więcej niż rok wcześniej. W 2015 r., przy utrzymaniu
się światowego popytu na mleko w proszku, wywóz OMP z Polski może być o 6%
większy niż w 2014 r. i wynieść 125 tys. ton. Natomiast import prawdopodobnie nie
będzie zwiększany.
W 2014 r., pomimo zakazu importu do Rosji masła pochodzącego z UE, eksport
tego tłuszczu poza obszar celny UE był o 18% większy niż w roku 2013 i wyniósł
137 tys. ton.
Wolumen wywozu masła z Polski w 2014 r. wzrósł o 9%, do poziomu 35 tys. ton.
W wyniku spadku cen na rynku światowym oraz rosyjskiego embarga na import
produktów mleczarskich, ceny masła uzyskiwane w eksporcie z Polski uległy
znaczącemu obniżeniu (w grudniu były o 24% niższe niż rok wcześniej). Przywóz
masła i tłuszczów mlecznych do Polski jest niewielki i stanowi uzupełnienie krajowej
oferty asortymentowej. W 2014 r., w porównaniu z 2013 r., wzrósł on o 6%
i ukształtował się na poziomie 14 tys. ton. Dodatnie saldo handlu zagranicznego
masłem było o 2,2 tys. ton większe niż w 2013 r. i wyniosło 21 tys. ton. Kraje
członkowskie UE są głównymi partnerami Polski zarówno w eksporcie masła (90%),
jak i w imporcie (blisko 100%). Przy utrzymaniu konkurencyjności cenowej polskiego
masła oraz wzrostu zużycia tego tłuszczu w UE wywóz masła z Polski może jeszcze
25
Rynek mleka i produktów mleczarskich
wzrosnąć. Szacuje się, że w 2015 r. eksport masła może być o 9% większy od
notowanego w 2014 r. i wynieść 38 tys. ton.
– spożycie mleka i jego przetworów
IERiGŻ – PIB ocenia, że w roku 2015, w związku z przewidywaną poprawą
sytuacji dochodowej ludności, wzrostem podaży mleka i spadkiem cen detalicznych
produktów mleczarskich (zapoczątkowanym w czwartym kwartale 2014 r.), spożycie
mleka (łącznie z mlekiem przeznaczonym na przetwory, bez mleka przerobionego na
masło) może wynieść 210 litrów na mieszkańca wobec 207 litrów szacowanych
na 2014 r. Przewidywany jest także wzrost spożycia masła. W 2015 r. statystyczny
mieszkaniec Polski prawdopodobnie spożyje 4,3 kg masła wobec 4,2 kg
szacowanych na rok 2014.
KONSUMPCJA MLEKA I MASŁA W POLSCE
NA 1 MIESZKAŃCA W LATACH 1998-2015
220
5,0
4,9
4,7
4,6
200
4,4
190
masło w kg
mleko w litrach
210
4,3
4,1
180
4,0
170
3,8
Mleko (łącznie z mlekiem przeznaczonym na przetwory, bez mleka przerobionego na masło)
Masło
*szcunek IERiGŻ- P IB **prognoza IERiGŻ - PIB
Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i IERiGŻ – PIB

Prognoza cen skupu mleka oraz zbytu masła i OMP do września 2015 r.
Zespół Ekspertów ocenia, że przy przewidywanym wzroście podaży surowca po
zniesieniu kwotowania produkcji mleka, ceny skupu mleka w drugim kwartale 2015 r.
mogą jeszcze wykazywać tendencję spadkową. W czerwcu mleko może być ponad
10% tańsze niż rok wcześniej. W trzecim kwartale 2015 r. ceny mogą wykazywać
tendencje do wzrostu. We wrześniu br. cena mleka może być zbliżona do notowanej
we wrześniu 2014 r.
26
Rynek mleka i produktów mleczarskich
Eksperci prognozują, że ceny odtłuszczonego mleka w proszku do września 2015 r.
mogą być względnie stabilne, ale niższe niż w analogicznych miesiącach 2014 r.:
w czerwcu 2015 r. około 25%, a we wrześniu o 10–15%. Ceny masła w czerwcu 2015 r.
prawdopodobnie będą około 11% niższe, a we wrześniu zbliżone do poziomu
notowanego rok wcześniej.
Zespół Ekspertów, uwzględniając wahania sezonowe, przewiduje następujący
poziom cen skupu mleka oraz cen zbytu przetworów mleczarskich:
Wyszczególnienie
2015 r.
j.m.
czerwiec
wrzesień
Mleko surowe
zł/hl
118,00–124,00
119,00–127,00
Masło w blokach*
zł/kg
13,10–13,70
13,20–14,10
Odtłuszczone mleko
w proszku*
zł/kg
8,80–9,20
9,00–9,60
*ceny zbytu z podatkiem VAT
27
Prognoza cen skupu (bez VAT)
określona przez Zespół Ekspertów na posiedzeniu
25 marca 2015 r.
Prognozowane ceny na:
Wskaźnik cen
analogiczny okres poprzedniego roku = 100
Ceny
w lutym
2015 r.
(wg GUS)
VI 2015
IX 2015
VI 2015
IX 2015
zł/t
707
690 - 730
640 - 680
92 - 97
100 - 107
zł/t
735
730 - 770
670 - 710
95 - 100
101 - 107
zł/t
520
520 - 550
490 - 520
89 - 94
94 - 100
żywiec wieprzowy
zł/kg
4,44
4,40 - 4,60
4,40 - 4,70
83 - 87
89 - 95
bydło ogółem
zł/kg
6,13
5,90 - 6,20
5,80 - 6,20
98 - 104
99 - 106
młode bydło rzeźne
zł/kg
6,40
6,20 - 6,50
6,10 - 6,50
101 - 106
100 - 107
kurczęta brojlery3)
zł/kg
3,45
3,60 - 3,80
3,60 - 3,90
94 - 99
97 - 105
mleko surowe
zł/hl
120,74
118 - 124
119 - 127
87 - 91
95 - 102
masło w blokach 4)
zł/kg
14,06
13,10 - 13,70
13,20 - 14,10
87 - 90
95 - 101
odtłuszczone
mleko w proszku (OMP)4)
zł/kg
8,56
8,80 - 9,20
9,00 - 9,60
72 - 75
85 - 91
Wyszczególnienie
pszenica ogółem
1)
pszenica konsumpcyjna
żyto ogółem
2)
1)
j.m.
1)
dotyczy średniej ważonej ceny danego rodzaju zboża zarówno konsumpcyjnego, jak i paszowego
2)
dotyczy średniej miesięcznej ceny pszenicy przeznaczonej na cele konsumpcyjne notowanej w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji
Rynkowej MRiRW
3)
ceny kurcząt brojlerów notowane w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW
4)
ceny zbytu z podatkiem VAT
28