KLASYFIKACJA GLEB FAO

KLASYFIKACJA GLEB FAO-WRB 2006/2007
ZESTAWIŁ: DR HAB. CEZARY KABAŁA, UP WROCŁAW
Wersja bardzo mocno uproszczona (dla warunków polskich), wyłącznie do
celów dydaktycznych!
Profesjonalne oznaczenia muszą być wykonywane w oparciu o pełną oficjalną
wersję klasyfikacji.
Spis treści
1. Poziomy diagnostyczne
2. Właściwości diagnostyczne
3. Glebowe materiały diagnostyczne
4. Klucz do oznaczania głównych jednostek gleb
5. Definicje kwalifikatorów
1
4
5
6
9
POZIOMY DIAGNOSTYCZNE
POZIOMY POWIERZCHNIOWE
HISTIC
Poziom histic (gr. histos - tkanka) składa się z organicznego materiału glebowego.
Kryteria diagnostyczne
Poziom histic składa się z organicznego materiału, który ma miąższość co najmniej 10 cm.
MOLLIC
Poziom mollic (łac. mollis - miękki) jest poziomem powierzchniowym o dużej miąższości, o
dobrze rozwiniętej strukturze, ciemnej barwie, średniej do dużej zawartości materii
organicznej i wysokim stopniu wysycenia kationami o charakterze zasadowym.
Kryteria diagnostyczne
Poziom mollic ma następujące właściwości:
1. strukturę gleby dobrze rozwiniętą; i
2. nasycenie barwy wg Munsella ≤3, a jasność barwy ≤3 (w stanie wilgotnym); i
3. zawiera ≥0,6% węgla organicznego; i
4. wysycenie zasadami (w 1 M CH3COONH4) ≥50% (średnia w całej miąższości poziomu); i
5. miąższość:
a. co najmniej 10 cm, jeżeli leży bezpośrednio na litej skale; lub
b. co najmniej 20 cm i co najmniej 1/3 sumy wszystkich poziomów diagnostycznych,
gdy jest mniejsza niż 75 cm; lub
c. co najmniej 25 cm w innych przypadkach.
UMBRIC
Poziom umbric (łac. umbra - cień) jest ciemno zabarwionym poziomem powierzchniowym o
dużej miąższości, średniej lub wysokiej zawartości materii organicznej, ale kwaśnym i
ubogim w kationy wymienne o charakterze zasadowym.
Kryteria diagnostyczne
Poziom umbric ma następujące właściwości:
6. strukturę gleby dobrze rozwiniętą; i
7. nasycenie barwy wg Munsella ≤3, a jasność barwy ≤3 (w stanie wilgotnym); i
1
8. zawiera ≥0,6% węgla organicznego; i
9. wysycenie zasadami (w 1 M CH3COONH4) <50% (średnia w całej miąższości poziomu); i
10. miąższość:
a. co najmniej 10 cm, jeżeli leży bezpośrednio na litej skale; lub
b. co najmniej 20 cm i co najmniej 1/3 sumy wszystkich poziomów diagnostycznych,
gdy jest mniejsza niż 75 cm; lub
c. co najmniej 25 cm w innych przypadkach.
POZIOMY PODPOWIERZCHNIOWE
ALBIC
Poziom albic (łac. albus – biały) jest poziomem podpowierzchniowym o jasnej barwie, z
którego zostały wymyte minerały ilaste i wolne tlenki żelaza.
Kryteria diagnostyczne
Poziom albic ma:
1. barwę wg Munsella w stanie suchym:
a. jasność 7 lub 8 i nasycenie ≤3; lub
b. jasność 5 lub 6 i nasycenie ≤2; i
2. barwę wg Munsella w stanie wilgotnym:
a. jasność 6, 7 lub 8 i nasycenie ≤4; lub
b. jasność 5 i nasycenie ≤3; lub
c. jasność 4 i nasycenie ≤2.; i
3. miąższość co najmniej 1 cm.
ARGIC
Poziom argic (łac. argilla - biały ił) jest poziomem podpowierzchniowym, który zawiera
wyraźnie więcej frakcji ilastej niż poziom nad nim leżący.
Kryteria diagnostyczne
Poziom argic:
1.
ma uziarnienie piasku gliniastego lub drobniejsze i zawiera co najmniej 8% iłu w
częściach ziemistych; i
2. spełnia jedno lub obydwa poniższe kryteria:
a. ma większą całkowitą zawartość iłu niż poziom wyżej leżący:
i. jeżeli poziom wyżej leżący ma <15% frakcji ilastej, wtedy poziom argic
musi zawierać co najmniej 3% więcej frakcji ilastej; lub
ii. jeżeli poziom wyżej leżący zawiera 15% - 40% frakcji ilastej, to stosunek
zawartości frakcji ilastej w poziomie argic do zawartości frakcji ilastej w
poziomie nadległym musi wynosić co najmniej 1,2; lub
iii. jeżeli poziom wyżej leżący zawiera ≥40% frakcji ilastej, wtedy poziom
argic musi zawierać co najmniej 8% więcej iłu; lub
b. wykazuje ślady iluwiacji iłu w jednej lub więcej niż jednej z poniższych form:
ii. obecność wyściółek ilastych w porach; lub
iii. obecność otoczek ilastych zarówno na pionowych jak i poziomych
ściankach agregatów glebowych; i
3. ma miąższość przynajmniej 7,5 cm.
CALCIC
Poziom calcic (łac. calx, D. calcis - wapno) jest poziomem, w którym nastąpiła akumulacja
wtórnych węglanów (CaCO3) w formie rozproszonej lub w formie nieciągłych wytrąceń.
Kryteria diagnostyczne
2
1. zawartość węglanów w przeliczeniu na CaCO3 ≥15% w częściach ziemistych; i
2. ≥5% (obj.) wtórnych węglanów lub zawartość węglanów w przeliczeniu na węglan wapnia
jest wyższa o co najmniej 5% (wag.) niż w poziomie niżej leżącym; i
3. miąższość ≥15cm.
CAMBIC
Poziom cambic (wł. cambiare - zmieniać) jest poziomem podpowierzchniowym, który w
stosunku do poziomów leżących niżej wykazuje wyraźne oznaki przekształceń
pedogenicznych.
Kryteria diagnostyczne
Poziom cambic charakteryzuje się następującymi cechami:
1. ma uziarnienie piasków bardzo drobnoziarnistych lub zwięźlejsze, i
2. ma strukturę glebową lub struktura skały macierzystej musi być zmieniona w przynajmniej
połowie objętości frakcji ziemistych; i
3. wykazuje oznaki zmian wyrażone co najmniej w jednej z poniższych form:
a. barwa (wg Munsella) o większym nasyceniu, większej jasności i odcieniu bardziej
czerwonym niż barwa poziomu niżej leżącego; lub
b. ślady wymycia węglanów; lub
c. obecność struktury gleby i brak struktury skały macierzystej w całości frakcji
ziemistych, jeżeli w skale macierzystej brak jest węglanów i nie zawiera ich
opadający na glebę pył; i
4. ma miąższość ≥15 cm.
SPODIC
Poziom spodic jest poziomem podpowierzchniowym zawierającym iluwialne amorficzne
związki, w skład których wchodzi materia organiczna i glin lub żelazo.
Kryteria diagnostyczne
Poziom spodic:
1. ma pH (H2O) <5,9; i
2. w przynajmniej części poziomu zawiera ≥0,5% węgla organicznego; i
3. spełnia jedno lub obydwa z poniższych kryteriów:
a. ma poziom albic leżący bezpośrednio nad poziomem spodic i ma bezpośrednio
pod poziomem albic jedną z poniższych barw:
i. odcień barwy 5YR lub bardziej czerwony; lub
ii. odcień barwy 7,5YR, jasność ≤5 i nasycenie ≤4; lub
iii. odcień barwy 10YR lub neutralny, jasność i nasycenie ≤2; lub
iv. barwę 10YR 3/1; lub
b. przy obecności poziomu albic lub jego braku, ma jedną z barw wymienionych
powyżej lub ma barwę o odcieniu 7,5YR, jasności ≤5 i nasyceniu 5 lub 6 w stanie
wilgotnym, oraz spełnia jedno lub więcej niż jedno z poniższych kryteriów:
i. jest scementowany przez związki, w skład których wchodzi materia organiczna i
glin lub żelazo i ma zbity lub bardzo zbity układ w scementowanej części
poziomu; lub
ii. co najmniej 10% ziaren piasku pokrytych jest spękanymi otoczkami; lub
iii. zawiera co najmniej 0,50% Alo+1/2Feo1, co stanowi przynajmniej 2 razy
większą ilość Alo+1/2Feo niż w leżącym nad nim poziomie mineralnym; i
4. ma miąższość co najmniej 2,5 cm.
1
Alo i Feo - glin i żelazo ulegające ekstrakcji w kwaśnym (pH 3) roztworze szczawianowym.
3
WŁAŚCIWOŚCI DIAGNOSTYCZNE
Glejowa mozaika barw
Materiał glebowy posiada glejową mozaikę barw – gleyic colour pattern (ros. glej - błotnista
masa glebowa) jeżeli jest nasycony wodą gruntową, w ciągu takiego okresu, który pozwala na
wytworzenie warunków redukcyjnych.
Glejowa mozaika barw spełnia jedno lub obydwa z poniższych kryteriów:
1. co najmniej 90% powierzchni wyeksponowanego obszaru ma barwy
reduktomorficzne. Wyraża się to barwą neutralną (odcieniem barwy wg Munsella N1/
do N8/) lub niebieskawą do zielonkawej (2,5Y, 5Y, 5G, 5B); lub
2. co najmniej 5% wyeksponowanego obszaru zajmują plamistości o barwach
oksymorficznych, co oznacza jakąkolwiek inną barwę poza barwami
reduktomorficznymi.
Stagnoglejowa mozaika barw
Materiał glebowy wykazuje stagnoglejową mozaikę barw – stagnic colour pattern (łac.
stagnare - stagnować) jeżeli jest nasycony wodą powierzchniową przez okres wystarczający
do wytworzenia się warunków redukcyjnych.
Stagnoglejowa mozaika barw cechuje się obecnością plamistości wyglądających tak, że
powierzchnia agregatów (lub część materiału glebowego) ma barwę jaśniejszą (jasność wg
Munsella o co najmniej jedną jednostkę większa) i bledszą (nasycenie o co najmniej jedną
jednostkę mniejsze), a wnętrze agregatów (lub część materiału glebowego) ma barwę bardziej
czerwoną (odcień o co najmniej jeden stopień większy) i jaskrawszą (nasycenie o co najmniej
jedną jednostkę większe) niż część warstwy glebowej nie wykazująca właściwości
reduktomorficznych lub wymieszany materiał pochodzący z wnętrza i zewnętrznej części
agregatów.
Lita skała
Lita skała – continuous rock jest skonsolidowanym materiałem leżącym pod glebą, z
wyłączeniem scementowanych poziomów glebowych.
Lita skała jest wystarczająco zwięzła, aby nie ulec rozpadowi, po zanurzeniu w wodzie na
okres 1 godziny powietrznie suchego fragmentu o długości boków 25–30 mm.
Materiał można uznać za lity, jeżeli szczeliny, które mogą być penetrowane przez korzenie są
odległe od siebie o 10 lub więcej centymetrów i zajmują mniej niż 20% objętości litej skały i
nie widać znacznych przemieszczeń skały.
Nagła zmiana uziarnienia
Nagła zmiana uziarnienia – abrupt textural change (łac. abruptus - nagły) oznacza bardzo
ostry wzrost zawartości frakcji ilastej w materiale glebowym w strefie o określonej
miąższości.
Nagła zmiana uziarnienia oznacza, że warstwa niżej leżąca zawiera co najmniej 8% iłu i
występuje:
1. podwojenie zawartości iłu w strefie o miąższości 7,5 cm, jeżeli warstwa wyżej leżąca
zawiera mniej niż 20% iłu; lub
2. wzrost zawartości iłu o 20% w strefie o miąższości 7,5 cm, jeżeli warstwa wyżej leżąca
zawiera ≥20% iłu.
4
MATERIAŁY DIAGNOSTYCZNE
Artefakty
Artefakty (łac. ars - sztuka i facere - wykonywać) są substancjami w stanie stałym lub
ciekłym, które:
1. mają jedną lub obydwie z poniższych cech:
a. są stworzone bądź przekształcone przez człowieka w wyniku procesów
przemysłowych lub działalności rzemieślniczej; lub
b. w wyniku działalności człowieka dostają się na powierzchnię z głębokości, na
której nie oddziałują procesy powierzchniowe i ich właściwości różnią się od
otoczenia, w którym się znalazły; i
2. ich właściwości nie zmieniły się zasadniczo od momentu wyprodukowania,
przekształcenia lub wydobycia.
Przykładami artefaktów są cegły, ceramika, szkło, pokruszone lub ociosane kamienie, odpady
przemysłowe, odpady bytowe, produkty rafineryjne, odpady kopalniane i ropa naftowa.
Lita skała techniczna
Lita skała techniczna – technic hard rock (gr. technikos – zręcznie wykonany lub
skonstruowany) jest skonsolidowanym materiałem wytworzonym na skutek działalności
przemysłowej o właściwościach znacznie różniących się od materiałów naturalnych.
Fluwialny materiał glebowy
Fluwialny materiał glebowy - fluvic material (łac. fluvius - rzeka) odnosi się do osadów
rzecznych, morskich i jeziornych, które otrzymują świeży materiał w regularnych odstępach
czasu lub otrzymywały go w niedalekiej przeszłości.
Wykazuje warstwowanie w co najmniej 25% objętości gleby do określonej głębokości. O
warstwowaniu świadczyć może także zawartość węgla organicznego zmniejszająca się
nieregularnie wraz z głębokością lub wynosząca ponad 0,2% do głębokości 100 cm.
Koluwialny materiał glebowy
Koluwialny materiał glebowy - colluvic material (łac. colluvio - mieszanka) powstaje na
skutek erozji wywołanej działalnością człowieka. Zazwyczaj gromadzi się u podnóża stoków
lub w obniżeniach terenu. Proces erozji mógł rozpocząć się już w neolicie.
Organiczny materiał glebowy
Organiczny materiał glebowy - organic material składa się z dużej ilości resztek organicznych
akumulujących się na powierzchni.
Organiczny materiał glebowy zawiera co najmniej 20% węgla organicznego we frakcjach
ziemistych (wag.).
Węglanowy materiał glebowy
Węglanowy materiał glebowy - calcaric material (łac. calcarius - wapienny) wykazuje silne
burzenie w kontakcie z 1 M HCl, co występuje na ogół przy zawartości >2% CaCO3.
5
KLUCZ DO OZNACZANIA GŁÓWNYCH GRUP GLEB WRAZ Z LISTĄ
KWALIFIKATORÓW PRZEDROSTKOWYCH I PRZYROSTKOWYCH
Wersja bardzo uproszczona (dla warunków polskich), wyłącznie do celów
dydaktycznych! Profesjonalne oznaczenia muszą być wykonywane w oparciu o pełną
oficjalną wersję klasyfikacji.
Klucz do głównych grup gleb
Gleby, które mają organiczny materiał
1. o miąższości co najmniej 10 cm leżącą bezpośrednio na litej skale lub na spękanym
materiale, którego przestrzenie wypełnione są organicznym materiałem; lub
2. o miąższości co najmniej 60 cm gdy zbudowany jest (w przewadze) ze szczątki
mchów lub o miąższości co najmniej 40 cm przypadku gdy jest to inny materiał.
Przedrostki
Przyrostki
Lignic
Fibric
Hemic
Sapric
Ombric
Leptic
Calcaric
Dystric
Eutric
Skeletic
Drainic
Terric
Plaggic
Hortic
Gleyic
Stagnic
Dystric
Eutric
Arenic
Siltic
Clayic
Ekranic
Linic
Urbic
Spolic
Garbic
Histic
Gleyic
Stagnic
Mollic
Umbric
Calcaric
Toxic
Skeletic
Arenic
Siltic
Clayic
Drainic
Novic
Lithic
Hyperskeletic
Rendzic
Histic
Gleyic
Stagnic
Mollic
Umbric
Cambic
Haplic
Brunic
Calcaric
Humic
Dystric
Eutric
Skeletic
Novic
Limnic
Histic
Gleyic
Stagnic
Mollic
Umbric
Haplic
Anthric
Humic
Dystric
Eutric
Arenic
Siltic
Drainic
HISTOSOLS
Inne gleby, które mają
1. poziom hortic, plaggic lub terric o miąższości co najmniej 50 cm.
ANTHROSOLS
Inne gleby, które mają
1. co najmniej 20% artefaktów w górnej 100 cm części gleby; lub
2. ciągłą, nieprzepuszczalną lub bardzo słabo przepuszczalną, wykonaną przez
człowieka geomembranę o dowolnej grubości znajdującą się w obrębie 100 cm od
powierzchni gleby lub
3. litą skałę techniczną o stropie w obrębie 5 cm od powierzchni gleby i pokrywającą
co najmniej 95% poziomej powierzchni gleby.
TECHNOSOLS
Inne gleby, które
1. mają jedną z poniższych cech:
a. lita skała wystepuje w obrębie 25 cm od powierzchni gleby; lub
b. zawierają <20% (obj.) części ziemistych do głębokości 75 cm od powierzchni
gleby lub do litej skały; i
2. nie mają poziomu calcic lub spodic.
LEPTOSOLS
Inne gleby, które:
1. mają fluwialny materiał glebowy zaczynający się w obrębie 25 cm od
powierzchni gleby i sięgający do głębokości co najmniej 50 cm od
powierzchni lub zaczynający się pod warstwą płużną i sięgający do
głębokości co najmniej 50 cm od powierzchni; i
2. nie mają poziomu argic lub cambic zaczynającego się w obrębie 50 cm od
powierzchni gleby.
FLUVISOLS
6
Inne gleby,
które mają w obrębie 50 cm od powierzchni gleby warstwę o miąższości co najmniej 25
cm, w której (przynajmniej w części) występują warunki redukcyjne i w całej swojej
objętości wykazuje glejową mozaikę barw.
GLEYSOLS
Inne gleby, które mają poziom spodic zaczynający się w obrębie 200 cm od
powierzchni gleby.
PODZOLS
Inne gleby w których
1. występują w obrębie 50 cm od powierzchni gleby warunki redukcyjne przez pewien
okres w roku i w co najmniej połowie objętości gleby mają:
a. stagnoglejową mozaikę barw; i/lub
b. poziom albic; i
2. nie występuje językowatość albeluvic zaczynająca się w obrębie 100 cm od
powierzchni gleby.
Histic
Fluvic
Spodic
Mollic
Luvic
Umbric
Haplic
Abruptic
Colluvic
Dystric
Eutric
Arenic
Siltic
Clayic
Drainic
Ortsteinic
Albic
Histic
Leptic
Gleyic
Stagnic
Umbric
Haplic
Skeletic
Transportic
Novic
Histic
Endogleyic
Mollic
Calcic
Luvic
Umbric
Haplic
Albic
Dystric
Eutric
Arenic
Siltic
Clayic
Drainic
Gleyic
Stagnic
Calcic
Luvic
Haplic
Anthric
Pachic
Skeletic
Siltic
Clayic
Leptic
Gleyic
Stagnic
Calcic
Luvic
Haplic
Anthric
Abruptic
Pachic
Arenic
Siltic
Clayic
Cutanic
Histic
Gleyic
Stagnic
Umbric
Cambic
Haplic
Anthric
Abruptic
Dystric
Eutric
Arenic
Siltic
Clayic
STAGNOSOLS
Inne gleby, które mają
1. poziom mollic; i
2. nasycenie barwy (wg Munsella) ≤2 w stanie wilgotnym do głębokości co najmniej 20
cm lub poniżej warstwy ornej; i
3. poziom calcic lub nagromadzenia wtórnych węglanów zaczynające się w obrębie 50
cm poniżej dolnej granicy poziomu mollic; i
4. wysycenie zasadami (w 1 M CH3COONH4) ≥50% w całej strefie pomiędzy
powierzchnią gleby a poziomem calcic lub nagromadzeniami wtórnych węglanów.
CHERNOZEMS
Inne gleby, które mają:
1.
poziom mollic; i
2.
wysycenie zasadami (w 1 M CH3COONH4) ≥50% do głębokości co najmniej
100 cm od powierzchni gleby lub do litej skały.
PHAEOZEMS
Inne gleby, które mają poziom argic zaczynający się w obrębie 100 cm od powierzchni,
którego dolna granica cechuje się obecnością językowatości albeluvic.
ALBELUVISOLS
7
Inne gleby, które mają poziom argic, o pojemności wymiany kationów (w 1 M
CH3COONH4) ≥24 cmolc kg-1 iłu.
LUVISOLS
Inne gleby posiadające poziom umbric.
UMBRISOLS
Inne gleby, które:
1.
mają uziarnienie piasku gliniastego lub bardziej gruboziarniste do głębokości
co najmniej 100 cm, a sumaryczna miąższość warstw o zwięźlejszych nie
przekracza 15 cm; i
2.
mają mniej niż 40% (obj.) żwiru lub innych grubych fragmentów we
wszystkich warstwach w obrębie 100 cm od powierzchni gleby; i
3.
nie mają poziomów diagnostycznych hortic, plaggic lub terric.
ARENOSOLS
Inne gleby, które mają:
1. poziom cambic zaczynający się w obrębie 50 cm od powierzchni gleby i
mający spąg co najmniej na głębokości 25 cm od powierzchni gleby lub co
najmniej 15 cm poniżej warstwy płużnej; lub
2. poziom hortic, plaggic lub terric.
CAMBISOLS
Pozostałe gleby.
REGOSOLS
Cutanic
Albic
Gleyic
Stagnic
Calcic
Haplic
Abruptic
Arenic
Siltic
Clayic
Histic
Leptic
Fluvic
Endogleyic
Stagnic
Cambic
Haplic
Brunic
Humic
Pachic
Skeletic
Arenic
Siltic
Clayic
Albic
Brunic
Protic
Endogleyic
Endostagnic
Haplic
Calcaric
Dystric
Eutric
Novic
Hortic
Plaggic
Terric
Leptic
Fluvic
Endogleyic
Stagnic
Haplic
Colluvic
Calcaric
Humic
Dystric
Eutric
Skeletic
Siltic
Clayic
Aric
Colluvic
Leptic
Endogleyic
Stagnic
Haplic
Brunic
Calcaric
Dystric
Eutric
Skeletic
Arenic
Siltic
Clayic
Transportic
8
DEFINICJE ELEMENTÓW SŁOWOTWÓRCZYCH (KWALIFIKATORÓW)
DLA JEDNOSTEK DRUGIEGO RZĘDU W KLASYFIKACJI WRB
Wersja uproszczona (dla warunków polskich), wyłącznie do celów
dydaktycznych! Profesjonalne oznaczenia muszą być wykonywane w oparciu o
pełną oficjalną wersję klasyfikacji.
Abruptic: Cechuje się nagłą zmianą uziarnienia w obrębie 100 cm od powierzchni gleby.
Albic: Ma poziom albic zaczynający się w obrębie 100 cm od powierzchni gleby.
Anthric: Ma poziom anthric.
Arenic: Ma uziarnienie piasku gliniastego drobnoziarnistego albo bardziej gruboziarniste w
warstwie ≥30 cm w obrębie 100 cm od powierzchni gleby.
Aric: Ma jedynie pozostałości poziomów diagnostycznych zniszczonych wskutek głębokiej
orki.
Brunic: Ma warstwę o miąższości ≥15 cm, zaczynającą się w obrębie 50 cm od powierzchni
gleby, która spełnia wszystkie kryteria dla poziomu cambic, ale nie spełnia kryterium
uziarnienia.
Calcaric: Ma materiał węglanowy na głębokości 20-50 cm od powierzchni gleby, albo od
głębokości 20 cm do litej skały, o ile występuje płycej.
Calcic: Ma poziom calcic lub nagromadzenia wtórnych węglanów, zaczynające się nie
głębiej niż 100 cm od powierzchni gleby.
Cambic: Ma poziom cambic zaczynający się w obrębie 50 cm od powierzchni gleby.
Clayic: Ma uziarnienie iłu w warstwie o miąższości ≥30 cm w obrębie 100 cm od
powierzchni gleby.
Colluvic: Ma materiał koluwialny o miąższości ≥20 cm wytworzony wskutek zmywu
powierzchniowego stymulowanego przez człowieka.
Cutanic: Ma wyściółki ilaste przynajmniej w części poziomu argic (...).
Drainic: Ma poziom histic, który zaczyna się w obrębie 40 cm od powierzchni gleby i jest
sztucznie odwodniony.
Dystric: Ma wysycenie kationami zasad. (w 1 M CH3COONH4) <50% w większej części
gleby na głębokości 20-100 cm od powierzchni albo od głębokości 20 cm do litej skały (...).
Ekranic: Ma sztuczną litą skałę, która zaczyna się w obrębie 5 cm od powierzchni gleby i
pokrywa ≥95% powierzchni gleby (tylko w Technosols).
Eutric: Ma wysycenie kationami zasad. (w 1 M CH3COONH4) ≥50% w większej części
gleby na głęb. od 20 do 100 cm od powierzchni albo od głębokości 20 cm do litej skały (...).
9
Ferric: Ma poziom ferric, który zaczyna się w obrębie 100 cm od powierzchni gleby.
Fibric: W obrębie 100 cm od powierzchni gleby zawiera, po roztarciu, w ≥2/3 objętości
materiał organiczny składający się z rozpoznawalnych tkanek roślinnych (tylko w Histosols).
Fluvic: Ma warstwę materiału fluwialnego o miąższości ≥25 cm w obrębie 100 cm od
powierzchni gleby.
Folic: Ma poziom folic zaczynający się w obrębie 40 cm od powierzchni gleby.
Garbic: Ma warstwę o miąższości ≥20 cm w obrębie 100 cm od powierzchni gleby, która
zawiera ≥20% objętości (średnia ważona) artefaktów składających się w ≥35% (obj.) z
odpadowych materiałów organicznych (tylko w Technosols).
Gleyic: Ma w obrębie 100 cm od powierzchni gleby mineralnej warstwę o miąższości ≥25
cm, w której, przynajmniej w części, występują warunki redukcyjne i w której, na całej
powierzchni, występuje mozaika barw glejowych.
Endogleyic: Ma na głębokości od 50 do 100 cm od powierzchni gleby mineralnej
warstwę o miąższości ≥25 cm, w której, przynajmniej w części, występują warunki
redukcyjne i w której, na całej powierzchni, występuje mozaika barw glejowych.
Epigleyic: Ma w obrębie 50 cm od powierzchni gleby mineralnej warstwę o
miąższości ≥25 cm, w której, przynajmniej w części, występują warunki redukcyjne i
w której, na całej powierzchni, występuje mozaika barw glejowych.
Haplic: Ma typowy sposób wykształcenia pewnych cech (typowy w takim znaczeniu, że nie
ma potrzeby dodatkowej charakterystyki). Używany jest tylko wtedy, gdy nie ma
zastosowania żaden z poprzedzających go kwalifikatorów.
Hemic: W obrębie 100 cm od powierzchni gleby zawiera od 1/6 do 2/3 objętości materiał
organiczny składający się z rozpoznawalnych tkanek roślinnych (tylko w Histosols).
Histic: Ma poziom histic, który zaczyna się w obrębie 40 cm od powierzchni gleby.
Hortic: Ma poziom hortic.
Humic: Ma następującą zawartość węgla organicznego w częściach ziemistych (średnia
ważona): w Leptosols, do których stosuje się kwalifikator Hyperskeletic ≥2% do głębokości
25 cm od powierzchni gleby mineralnej; w innych glebach ≥1% do głębokości 50 cm od
powierzchni gleby mineralnej.
Hyperskeletic: Zawiera średnio <20% (obj.) części ziemistych w obrębie 75 cm od
powierzchni gleby lub do litej skały, o ile występuje płycej.
Leptic: Ma litą skałę nie głębiej niż 100 cm od powierzchni gleby.
Lignic: W obrębie 50 cm od powierzchni gleby zawiera wkładki nierozłożonych fragmentów
drewna stanowiących ≥1/4 objętości gleby (tylko w Histosols).
10
Linic: Ma ciągłą, bardzo słabo przepuszczalną lub nieprzepuszczalną sztuczną geomembranę
dowolnej grubości zaczynającą się w obrębie 100 cm od powierzchni gleby.
Lithic: Ma litą skałę nie głębiej niż 10 cm od powierzchni gleby (tylko w Leptosols).
Luvic: Ma poziom argic, którego PWK (w 1 M CH3COONH4) wynosi ≥24 cmolc kg-1 iłu
(...), oraz ma wysycenie kationami zasadowymi (w 1 M CH3COONH4) ≥50% w większej
części warstwy na głębokości 50-100 cm od powierzchni gleby.
Mollic: Ma poziom mollic.
Novic: Ponad glebą zaklasyfikowaną do jednej z głównych grup gleb ma warstwę świeżego
osadu (nowy materiał glebowy) o miąższości od 5 do mniej niż 50 cm.
Ombric: Ma poziom histic, zaczynający się w obrębie 40 cm od powierzchni gleby, zasilany
głównie wodą pochodzącą z opadów atmosferycznych (tylko w Histosols).
Ortsteinic: Ma scementowany poziom spodic (orsztyn) (tylko w Podzols).
Pachic: Ma poziom mollic lub umbric o miąższości ≥50 cm.
Placic: Ma w obrębie 100 cm od powierzchni warstewkę żelazistą o miąższości od 1 do 25
mm, która jest trwale scementowana przez połączenia materii organicznej z Fe i/lub z Al.
Rendzic: Ma poziom mollic, który zawiera materiały węglanowe lub jest położony
bezpośrednio na takich materiałach lub na skałach węglanowych zawierających >40%
ekwiwalentu CaCO3 (tylko w Leptosols).
Sapric: W obrębie 100 cm od powierzchni zawiera w mniej niż 1/6 objętości materiał
organiczny składający się z rozpoznawalnych tkanek roślinnych (tylko w Histosols).
Siltic: Ma uziarnienie pyłu zwykłego, gliniastego lub ilastego, gliny pylasto-ilastej lub iłu
pylastego w warstwie o miąższości ≥30 cm w obrębie 100 cm od powierzchni gleby.
Skeletic: Zawiera ≥40% (obj.) żwiru lub innych grubszych odłamków w całej warstwie do
głębokości 100 cm od powierzchni gleby albo do litej skały, o ile występuje płycej.
Spodic: Ma poziom spodic zaczynający się w obrębie 200 cm od powierzchni gleby.
Spolic: Ma warstwę o miąższości ≥20 cm w obrębie 100 cm od powierzchni gleby, która
zawiera ≥20% (obj.) artefaktów składających się w ≥35% (obj.) z odpadów przemysłowych
(odpadów górniczych, materiału z pogłębiania kanałów, gruzu itp.) (tylko w Technosols).
Stagnic: W obrębie 100 cm od powierzchni gleby mineralnej, przynajmniej w części gleby
panują warunki redukcyjne przez pewien okres w roku, oraz w ≥25% objętości gleby
występuje, samodzielnie lub w kombinacji, mozaika barw stagnoglejowych lub poziom albic.
Endostagnic: W warstwie od 50 do 100 cm od powierzchni gleby mineralnej,
przynajmniej w części gleby panują warunki redukcyjne przez pewien okres w roku,
oraz w ≥25% objętości gleby występuje, samodzielnie lub w kombinacji, mozaika
barw stagnoglejowych lub poziom albic.
11
Epistagnic: W obrębie 50 cm od powierzchni gleby mineralnej, przynajmniej w
części gleby panują warunki redukcyjne przez pewien okres w roku, oraz w ≥25%
objętości gleby występuje, samodzielnie lub w kombinacji, mozaika barw
stagnoglejowych lub poziom albic.
Terric: Ma poziom terric.
Toxic: Przynajmniej w części warstwy do 50 cm od powierzchni gleby zawiera toksyczne
stężenia substancji organicznych lub nieorganicznych innych niż jony Al, Fe, Na, Ca i Mg.
Transportic: Ma na powierzchni warstwę o miąższości ≥30 cm, składającą z materiału
stałego lub płynnego, który został przeniesiony z obszaru źródłowego leżącego poza
bezpośrednim sąsiedztwem gleby wskutek zamierzonej działalności człowieka, zazwyczaj z
użyciem urządzeń mechanicznych, i nie posiadającą wyraźnych śladów przetworzenia lub
przemieszczenia przez zjawiska naturalne.
Umbric: Ma poziom umbric.
Urbic: Ma warstwę o miąższości ≥20 cm w obrębie 100 cm od powierzchni gleby, która
zawiera ≥20% (obj.) artefaktów składających się w ≥35% (obj.) z gruzu i odpadów z osiedli
ludzkich (tylko w Technosols).
PRZEDROSTKI UŚCIŚLAJĄCE
W celu określenia głębokości występowania lub wyrażenia intensywności określonych
właściwości gleby używa się następujących przedrostków uściślających.
Endo...
Kryteria kwalifikatora są spełnione w warstwie o wymaganej miąższości występującej na
pewnej głębokości od 50 do 100 cm od powierzchni gleby.
Epi...
Kryteria kwalifikatora są spełnione w warstwie o wymaganej miąższości występującej w
obrębie 50 cm od powierzchni gleby.
Hyper...
Ma silnie wyrażone określone cechy.
Hypo...
Ma słabo wyrażone określone cechy.
12