Mgr Magdalena Nowicka - Wyższa Szkoła Artystyczna

Wyższa Szkoła Artystyczna
Aktywne Studium Plastyczne Technik Teatralnych i Filmowych
Nazwa przedmiotu: WYBRANE ZAGADNIENIA Z HISTORII FILMU
Imię i nazwisko wykładowcy: Wojciech Starostecki
kontakt e-mail: ([email protected])
Ilość godzin w semestrze:
Semestr:
Rok akademicki:
Studia:
Forma zaliczenia:
1.
30 (ćwiczenia 10 godz., wykłady 20 godz.)
III
2011 / 2012
stacjonarne
zaliczenie z oceną - wpis na ostatnich zajęciach w semestrze
Cele zajęć oraz ich opis:
Zasadniczym celem zajęć jest zapoznanie studentów z dorobkiem kinematografii światowej (przede wszystkim
europejskiej i amerykańskiej) poprzez prezentację historycznego rozwoju filmu jako zjawiska artystycznego. W czasie zajęć
studenci poznają w ujęciu chronologicznym najważniejsze nurty kształtujące oblicze filmu na świecie, zapoznając się z
wybranymi, wybitnymi filmami i ich twórcami, prezentowanymi na tle przemian cywilizacyjnych, politycznych, społecznych i
artystycznych jakie dokonywały się w wieku XX. Podczas omawiania poszczególnych dzieł uczestnicy zajęć poznają
najważniejsze pojęcia teoretyczne z zakresu estetyki i języka filmu (np. kadr, ujęcie, montaż, głębia ostrości, fabuła,
narracja). W ramach wykładów poruszana jest także problematyka gatunków filmowych oraz funkcjonowania kina w obiegu
kultury wysokiej i popularnej (film jako dzieło sztuki i jako element kultury masowej).
Efektem finalnym kształcenia w ramach tego przedmiotu, ma być zdobycie przez studentów wiedzy i umiejętności
pozwalających na samodzielną analizę dzieła filmowego pod względem warsztatowym (czyli: ”jak to jest zrobione”) i
estetycznym (czyli „dlaczego tak to zrobiono”). Studenci nabywają także umiejętności analizowania wkładu poszczególnych
twórców w ostateczny kształt dzieła oraz interpretowania zastosowanych środków wyrazu. Dzięki zdobytej wiedzy potrafią
przypisać poszczególne dzieła do określonego gatunku i nurtu artystycznego, nazywać i rozpoznawać charakterystyczne
cechy twórczości wybitnych filmowców oraz znaleźć w ich filmach odniesienia do dzieł wcześniejszych jak i elementy
nowatorskie. W zakresie kompetencji osiągają niezbędny dla świadomego odbioru poziom samodzielnej i krytycznej oceny
dzieła. wiedza +++, umiejętności +, kompetencje ++
2.
Harmonogram zajęć:
Semestr I – praca studentów skoncentrowana będzie przede wszystkim na elementarnej analizie dzieła filmowego.
Rozpoznają podstawowe elementy języka filmu (rodzaje montażu, kadrowanie, ruchy kamery). Poznają i potrafią omówić
zjawiska i osoby, które wpłynęły na początkowy okres rozwoju kina oraz na najważniejsze nurty i dzieła filmowe epoki kina
niemego i początków kina dźwiękowego.
Warunkiem zaliczenia semestru I jest:
a) obecność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze)
b) pozytywny wynik testu ze znajomości dzieł filmowych (w przypadku nieobecności na zajęciach)
Semestr II – zadaniem studentów będzie oprócz doskonalenia poprzednio zdobytych umiejętności analitycznych
rozpoznawanie i omawianie wkładu poszczególnych twórców w końcowy efekt artystyczny (np. scenariusz, scenografia,
inscenizacja, aktorstwo, zdjęcia, montaż, efekty specjalne) ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień z dziedziny sztuk
plastycznych (scenografia, kostium, rekwizyt, charakteryzacja). Studenci poznają twórczość najważniejszych przedstawicieli
europejskiego kina autorskiego XX w. i kluczowe nurty kinematografii europejskiej po II wojnie światowej. Potrafią nie tylko
rozróżniać nurty i gatunki filmowe, ale także wskazać ich cechy i dostrzec elementy „zabawy konwencją” w poszczególnych
filmach. Potrafią dostrzec wpływ wydarzeń społecznych i politycznych na dzieła filmowców.
Warunkiem zaliczenia semestru II jest:
a) obecność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze)
b) pozytywny wynik testu ze znajomości dzieł filmowych (w przypadku nieobecności na zajęciach)
c) pozytywny wynik sprawdzianu ustnego (na ocenę) z pełnego zakresu objętego sylabusem.
3. Nieobecności – obecność na zajęciach jest obowiązkowa i jest warunkiem zaliczenia (dopuszczalne są dwie
nieobecności w semestrze) W przypadku nieobecności na zajęciach obowiązuje zaliczenie testu ze znajomości
dzieł filmowych i sylwetki omawianego twórcy lub charakterystyki nurtu artystycznego.
Szczegółowy plan zajęć i harmonogram pracy * :
Rok II semestr I
Lp. Forma zajęć/
data
1
wykład
4 10 2010
2
3
4
Wykład/
ćwiczenia
11 10 2010
Wykład/
ćwiczenia
18 10 2010
Wykład
25 10 2010
5
Wykład
8 11 2010
TEMATYKA I FORMA ZAJĘĆ
Sprawy organizacyjne – omówienie sylabusa, sposobu
organizacji zajęć, formy zaliczenia, nieobecności, wymagań i
sposobu oceniania.
Wprowadzenie do tematyki zajęć. Korzenie kina. Latarnie
magiczne, teatry cieni, kamera obscura.
Początki kina. Kinematograf Braci Loumierre. Celem zajęć
jest zapoznanie studentów z całym szeregiem zjawisk i faktów,
które doprowadziły do pierwszego publicznego pokazu
filmowego w 1895 roku. Studenci zdobywają także wiedzę na
temat pierwszych filmów Braci Loumierre i ich doniosłości dla
dziejów kina. Wykład uzupełniony jest o prezentację zestawu
filmów oraz dyskusję na temat ich odbioru w czasie kiedy
powstały i dziś. początki kształtowania się gatunków filmowych
(dokument, komedia, kronika). Pokazywane są filmy: Wyjście
robotników z fabryki, Wjazd pociągu na stację, Polewacz
polany i kilka innych.
Powstanie widowiska filmowego. Georges Melies –
pierwszy reżyser kina. Celem zajęć jest zapoznanie studentów
z dokonaniami pierwszego reżysera, twórcy pierwszej wytwórni
filmowej, odkrywcy wielu filmowych tricków - Georges’a Meliesa.
G.Melies uczynił z filmu, który był dotąd techniczną ciekawostką
,fascynujące widowisko dla mas. Wykład uzupełniony jest o
prezentację filmów Meliesa „Podróż na księżyc” i „Tunel pod
Kanałem La Manche” i kilku innych oraz dyskusję na temat
jarmarcznej genezy kina. Niezwykła wyobraźnia i kreatywność
twórcy każe dostrzec w nich początek drogi prowadzącej do
efektownych widowisk fantastycznych z końca XX w.
Wielkie lata kina niemego w Europie Zachodniej.
Ekspresjonizm. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z
dokonaniami pierwszej, decydującej fazy w rozwoju
kinematografii na przykładzie Niemiec. Wykład prezentujący
sytuację sztuki filmowej w trakcie i po I wojnie światowej zwraca
szczególną uwagę na rolę plastyków, malarzy, scenografów w
powstaniu najważniejszych dzieł ekspresjonizmu niemieckiego.
Studenci rozpoznają elementy stylu ekspresjonistycznego we
fragmentach filmiu „Gabinet Doktora Caligari”.
Od filmu grozy do krytyki społeczeństwa. Filmy Fritza
Langa. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z dokonaniami
wybitnego
twórcy
wywodzącego
się
z
nurtu
ekspresjonistycznego Fritza Langa na tle dokonań innych
twórców tego nurtu. Krótka prezentacja kierunku zwanego
„Kammerspiele” i fragment filmu F.Murnaua „Portier z hotelu
Atlantic” Wykład prezentuje sylwetkę i najważniejsze dzieła
filmowe Fritza Langa i jest uzupełniony projekcją pierwszej
części filmu METROPOLIS.
HARMONOGRAM PRACY
1
2
3
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
1
2
3
4
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmów
1
2
3
4
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmów
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmów
6
Wykład/
ćwiczenia
15 11 2010
7
Wykład/
ćwiczenia
22 11 2010
8
wykład
29 11 2010
9
wykład
6 12 2010
10
wykład
13 12 2010
11
wykład
3 01 2012
12
Wykład/
ćwiczenia
10 01 2012
13
wykład
17 01 2012
14
wykład
24 01 2012
„Metropolis” Fritza Langa. Epizod w dziejach kina czy
wielkie dziedzictwo artystyczne Europy? Celem zajęć jest
zapoznanie studentów ze znaczeniem filmu Fritza Langa pt:
”Metropolis” ze względu na wielką siłę wizji plastycznej zawartej
w tym dziele. Po projekcji drugiej części filmu „Metropolis”
dyskusja na temat tego, jak wizje Fritza Langa odradzają się w
późniejszych dziełach innych twórców.
Impresjoniści, awangarda i surrealizm. Celem zajęć jest
krótkie zapoznanie studentów z twórczością działającego we
Francji Carla Dreyera. Projekcja fragmentów filmu
„Męczeństwo Joanny Darc” oraz z działalnością artystów
skupionych pod hasłami surrealizmu z którym wiąże się początki
kariery jednego z największych artystów kina Louisa Bunuela.
Wykład uzmysławia wpływ wielu dziedzin sztuki i rozmaitych
„izmów” na rozwój kina artystycznego. Dyskusja o tym, czy i jak
idee plastyczne mogą przekładać się na dzieło filmowe.
Projekcja filmu Louisa Bunuela „Pies andaluzyjski”.
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmów
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmów
Geniusz kina. Film Siergieja Eisensteina „Pancernik
Potiomkin”. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z jednym z
najwybitniejszych i najbardziej kontrowersyjnych dzieł w całej
historii kina. Po wykładzie i projekcji studenci powinni potrafić
rozpoznać sekwencje montażu synchronicznego, równoległego i
skojarzeniowego. Wykład o powstaniu filmu Eisensteina, o
nowatorskich środkach artystycznych zastosowanych w filmie i
jego znaczeniu w historii sztuki filmowej. Projekcja filmu
„Pancernik Potiomkin”
Rozkwit indywidualności – Chaplin, Harold Lloyd, Buster
Keaton. Celem zajęć jest prezentacja dokonań
najwybitniejszych przedstawicieli amerykańskiej komedii niemej
z okresu jej świetności. Wykład i projekcja filmu Bustera
Keatona „Generał”.
Charlie Chaplin – najwybitniejszy artysta kina.
Celem zajęć jest prezentacja biografii i pierwszych dokonań
artystycznych Charlsa Spencera Chaplina z okresu kina
niemego. Wykład na temat roli jaką odegrał Chaplin w rozwoju
sztuki filmowej ze szczególnym naciskiem na postać Charliego i
jej znaczenie jako ikony kultury XXw. Projekcja filmu
pt.”Brzdąc”
Charlie Chaplin „Gorączka złota” – szczytowe osiągnięcie
niemej komedii.
Celem zajęć jest prezentacja filmu ukazującego Chaplina jako
wielkiego komika, doskonałego reżysera i scenarzystę oraz
wnikliwego obserwatora ludzkich zachowań i charakterów.
Charlie Chaplin – „Dyktator”.
Celem zajęć jest prezentacja filmu ukazującego Chaplina jako
wnikliwego obserwatora i śmiałego krytyka współczesności.
Zwrócenie uwagi na ponadczasowe przesłanie filmu. Projekcja.
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
1.
2.
3.
4.
1.
2.
3.
4.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
Kino w latach II wojny światowej. „Obywatel Kane” –
początek nowoczesnego kina.
Wykład na temat nowatorskich środków artystycznych
zastosowanych w mistrzowskim dziele Orsona Wellesa i
projekcja filmu „Obywatel Kane”
Kino w latach II wojny światowej. Film czarny.
Przedstawienie tematyki i cech nurtu, zapoczątkowanego przez
film „Sokół maltański”, Należące do tego nurtu dzieła odchodziły
od prostego podziału na dobro i zło ukazując pogmatwanie
wyrazistych granic oceny. Wykład i projekcja filmu „Sokół
maltański” Johna Hustona
1.
2.
3.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
projekcja filmu
1.
2.
3.
sprawdzenie obecności
wykład wprowadzający
pytania i odpowiedzi
projekcja filmu
* Obowiązkiem każdego studenta jest posiadanie i znajomość sylabusa, w tym harmonogramu pracy, oraz szybkie zgłaszanie wszelkich
niejasności.
Literatura pomocnicza (student ma obowiązek zapoznania się z co najmniej dwiema pozycjami z listy w
zakresie tematów i dzieł objętych sylabusem):
1. Płażewski Jerzy: Historia filmu 1895-2000. Wydanie piąte popr. Warszawa: Książka i
Wiedza. 2001 lub nowsze
2. Płażewski Jerzy: Język filmu. Warszawa 1982
3. Przylipiak Mirosław: Kino stylu zerowego. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne. 1994
4. Toeplitz Jerzy: Historia sztuki filmowej. Warszawa 1989
5. Kino ma 100 lat, pod red. Jana Reka i Elżbiety Ostrowskiej. Łódź: Wydawnictwo
Uniwersytetu Łódzkiego, 1998
6.
Joanna Wojnicka, Olga Katafiasz: Słownik wiedzy o filmie, Wydawnictwo Park,
Bielsko Biała 2005 lub nowsze