Antologia 100/XX Mariusz Szczygieł CZARNE Antologia to

Antologia 100/XX Mariusz Szczygieł CZARNE Antologia to

Antologia 100/XX
Mariusz Szczygieł
CZARNE
Antologia to hołd zło ony polskiej szkole reporta u, zbiór prezentujący jej najlepszych
twórców, tych najsławniejszych i tych niesłusznie zapomnianych, a wspólnie tworzących
reporterską historię XX wieku. Na dwa tomy zebrane przez Mariusza Szczygła składa się sto
najciekawszych, najlepszych i najgło niejszych polskich reporta y opublikowanych pomiędzy
1901 a 2000 rokiem.
Antologia powstała pod opieką rady programowej zło onej z wybitnych reporterów i
literaturoznawców. Tworzą ją Hanna Krall, Małgorzata Szejnert, prof. Kazimierz WolnyZmorzyński, źl bieta Sawicka.
Bóg jest czerwony
Yiwu Liao
CZARNE
"Bóg jest czerwony" to opowie ć o Ko ciele rozkwitającym na przekór wszelkim
przeciwno ciom, o polityce i duchowo ci. Jednocze nie jest to wzruszający hołd oddany
niezłomnym pasterzom i krzewicielom wiary, którzy udowadniają, e totalitaryzm nie mo e
zawłaszczyć tego, co skrywa się w ludzkich sercach.
Cash: autobiografia
Johnny Cash
CZARNE
Był Amerykaninem do szpiku ko ci, ale swoich korzeni szukał po drugiej stronie Atlantyku.
Twierdził, e jego ród wywodzi się od szkockich królów Malcolma IV i Duffa, a pierwszym
amerykańskim Cashem był William, eglarz, który przewoził osadników zmierzających do
Nowego wiata. Pradziadek Johnny'ego walczył za po stronie konfederatów w wojnie
secesyjnej.
On sam dorastał na farmie. Jego rodzice zajmowali się uprawą bawełny. Johnny, zanim został
gwiazdą, pracował w fabryce samochodów, prowadził nasłuch radiowy dla Sił Powietrznych
Stanów Zjednoczonych w Niemczech, był akwizytorem firmy dystrybuującej sprzęt domowy.
Jednak jego przeznaczeniem była muzyka. Miał ogromne szczę cie – jego pierwsze płyty
wydała wytwórnia, dla której nagrywali źlvis Presley, Carl Perkins, Jerry Lee Lewis, Roy
Orbison i Charlie Rich. Ale wraz z rozwojem kariery zaczęły się te jego problemy z
narkotykami. Mimo to udało mu się osiągnąć sukces, tak e komercyjny – Ring of Fire to
prawdziwy evergreen. Uzale nienia nie przetrwał jednak pierwszy związek.
Następne lata to przeprowadzka do Nashville, drugie mał eństwo, kolejne sukcesy zawodowe
i ciągła walka z nałogami. Od upadku ratowała go ona, praca i wiara, którą otwarcie
manifestował.
Kris Kristofferson napisał o CashuŚ „To chodząca kontradykcja, pół w nim prawdy, reszta –
fikcja”. Na pewno jest legendą, a "Autobiografia" to jej frapujące uzupełnienie.
Chełmno
Patrick Montague
CZARNE
Pierwsze obszerne opracowanie dotyczące obozu mierci w Chełmnie (Kulmhof), oparte na
szczegółowych badaniach archiwalnych i przedstawiające dzieje miejsca, które stało się
modelem dla Auschwitz, Treblinki i innych machin zagłady. Był to pierwszy obóz zało ony
przez nazistowskie władze wyłącznie w celu dokonywania masowych zbrodni. Jego
działalno ć rozpoczęła się jeszcze przed konferencją w Wannsee, podczas której omawiano
organizację i kwestię wdro enia „ostatecznego rozwiązania” kwestii ydowskiej. Był to tak e
jedyny obóz zagłady, który zlikwidowano, by potem ponownie uruchomić.
W obozie w Chełmnie u miercono ponad sto siedemdziesiąt tysięcy ludzi.
Chleb i proch
Tony Anderson
CZARNE
W lecie 1998 roku Tony Anderson wyruszył w góry żruzji, by dotrzeć do zapomnianych i
niedostępnych plemion – Chewsurów, Tuszynów, Raczów, Megrelów i Swanów. Intrygowały
go dawne wierzenia i obyczaje, doskonale zachowane mimo wieloletniej niszczącej polityki
władz komunistycznych oraz zawirowań i niepokojów politycznych po upadku Związku
Radzieckiego. Ale "Chleb i proch" to nie tylko relacja z niezwykłej podró yś Anderson
opisuje te skomplikowaną historię i zawiło ci regionalnej polityki. Jego żruzja, choć
do wiadczona przez los, wcią jest ekscytująca i pełna ycia. Choć jej dzieje sięgają w
przeszło ć głębiej ni dzieje wielu innych państw europejskich, zachowała młodzieńczą
energię i ywiołowo ć.
Ciemna materia: historia gówna
Werner Florian
CZARNE
Rodzimy się „między łajnem a uryną” ( więty Augustyn) i tym samym całe nasze istnienie
zostaje okre lone przez stosunek do ekskrementów. Nasza kultura, to samo ć, zdrowie,
pojęcie piękna czy dowcip w niemałym stopniu zale ą od naszego stosunku do wydzielin
ludzkiego ciała. W nauce, sztuce, ekonomii czy architekturze gówno ma wa ną rolę do
odegrania. Żlorian Werner zaprasza w pełną humoru, inteligentną i zajmującą podró w głąb
historii tej fascynującej materii.
"Autor „Ciemnej materii” wywodzi się z kręgu kultury germańskiej, kojarzonej przez nas z
silnie rozwiniętym skatologicznym poczuciem humoru i obecno cią „szajsu” w codziennych
zachowaniach językowych odwrotnie proporcjonalną do marki niemieckich produktów.
Wbrew pozorom Żlorian Werner musi jednak wło yć ogromny wysiłek w przełamanie
uniwersalnego europejskiego tabu kulturowego, od którego bynajmniej nie są wolni tak e
profesorowie, publicy ci, krytycy artystyczni. I nie jest to – co z całą mocą pragnę podkre lić
– wysiłek jałowy, dający efekt krotochwilny, zwłaszcza e tłumaczka znakomicie dotrzymała
kroku autorowi. To bardzo lekkie, lecz przy tym najpowa niejsze ujęcie zagadnienia od
czasów Dominika Laporte’a. Operując bogactwem odniesień materiałowych i poruszając się
sprawnie tak w polu fizjologii, jak literatury, Werner wydobywa na wiatło dzienne to
„niechciane dziecko” cywilizacji, zepchnięte do piwnic czy te w czelu cie kanalizacji
spławnej, aby pokazać dowodnie, e materie fekalne stanowią pełnoprawne tworzywo
kultury. Widać wszyscy my z guana. Do wszystkich, którzy analny aspekt ycia ludzkiego
wypierają starannie i gotowi są z niesmakiem odło yć niniejszą ksią eczkę, apelujęŚ tylko nie
mówcie, e tego nie robicie."
Czardasz z mangalicą
Krzysztof Varga
CZARNE
Polacy kochają Węgrów, choć wła ciwie nie bardzo wiedzą dlaczego. Krzysztof Varga, w
którego yłach płynie półwęgierska, półpolska krew, doskonale więc nadaje się do tego, by
ów fenomen zgłębić. "Czardasz z mangalicą" to ballada o podró y sentymentalnej, która dla
czytelnika ma warto ć antropologicznych badań terenowych.
To tak e znakomita zachęta do poznania specyficznej mieszanki narodowo-kulinarnej, do
zajrzenia w bogracze, w których bulgoczą halászlé czy gulyásleves przyprawione nostalgią i
tęsknotą za utraconą wielko cią. Nad kociołkami z zupą wspomina się pierwszą wojnę
wiatową i przepijając palinką, rozpacza nad trianońską klęską. Dla Węgrów nie ma
znaczenia, e od tamtych wydarzeń minęło ju z górą dziewięćdziesiąt lat. Jak pisze Varga,
„tylko serbskie umiłowanie klęski jest większe ni węgierskie, a węgierskie większe ni
polskie, a polskie jest ogromne”.
Spokojna nuda monotonnego krajobrazu, ogromne przestrzenie małego kraju, ozłocone
kukurydzą, słonecznikami i rzepakiem. A w tle stukot raciczek mangalicy — endemicznej
wini, doskonałej na paprykowaną słoninę.
Czerwony rynek
Scott Carney
CZARNE
Dziennikarz ledczy Scott Carney spędził pięć lat, badając przynoszący krocie handel
ludzkimi ciałami – nielegalny, krwawy i brutalny „czerwony rynek”. Odnalazł indyjską
wioskę zwaną Kidneyvakkam, gdy większo ć jej mieszkańców dawno posprzedawała ju
nerkiś rozmawiał z hienami cmentarnymi, lud mi, którzy kradną ciała z grobów, kostnic i
stosów pogrzebowych, by produkować szkielety anatomiczneś odwiedził staro ytną
wiątynię, która eksportuje włosy swoich wyznawców do Ameryki, zarabiając na tym miliony
dolarów.
Scott Carney ukazuje globalny rynek handlu narządami bezkompromisowo i na wskro
prawdziwieś to wstrząsająca relacja o nowym i nielegalnym procederze, który dla jednych jest
szansą na ocalenie zdrowia i ycia, a dla innych sposobem na zarobienie du ych pieniędzy."
Dom nad rzeką Loes
Mateusz Janiszewski
CZARNE
Timor Wschodni od XVI wieku był portugalską kolonią. Kiedy w latach siedemdziesiątych
ubiegłego wieku Portugalczycy opu cili wyspę, wkroczyły na nią indonezyjskie wojska.
Okupowały ją przez ponad dwadzie cia latś w tym czasie mierć poniosło około dwustu
tysięcy mieszkańców. Choć od kilkunastu lat Timor Wschodni jest niepodległy, sytuacja
wewnętrzna jest wcią niestabilna, a przemoc i ubóstwo dotykają większo ć jego
mieszkańców.
Mateusz Janiszewski pracował w Timorze Wschodnim jako lekarz wolontariusz. Owocem
jego pobytu na wyspie jest "Dom nad rzeką Loes", ksią ka tajemnicza i pełna niepokoju.
Timor w jego oczach to kraj, który mimo niedawno odzyskanej niepodległo ci wcią
pozostaje zniewolony – z proindonezyjskimi politykami walczy słaba opozycja, stacjonujące
na wyspie wojska ONZ nie umieją zapobiec częstym zamieszkom, a europejskie organizacje
humanitarne dbają głównie o własne interesy. Prawdziwy Timor mo na zobaczyć dopiero,
gdy spojrzy się komu w oczy, w klinice, opatrując rany uczestników walk ulicznych,
obserwując skomplikowane relacje międzyludzkie, przyglądając się starym, animistycznym
rytuałom odprawianym nad chorymi. Bo Timor to nie tylko kraj pełen przemocy i cierpienia.
Góra w Tybecie
Colin Thubron
CZARNE
Kajlas, naj więtsza ze wszystkich gór wiata – czczona przez jedną piątą ludzko ci – wznosi
się za wałem centralnych Himalajów, niedostępna i nie całkiem realna. Według najstarszych
wierzeń wiruje niczym wrzeciono, o wszelkiego stworzenia, wznosi się nieskończenie
wysoko do pałacu Brahmy, największego i najodleglejszego z bogów. Równie głęboko
schodzi pod ziemię. Z jej podnó y wypływają cztery wielkie rzeki, które poją wiat – Indus,
Brahmaputra, żanges i Satlad . Jest uciele nieniem astralnego piękna, ródłem wszech wiata.
Wielu wierzy, e okrą enie góry Kajlas wymazuje grzechy całego ycia.
Colin Thubron dołącza do pielgrzymów w mudnej wędrówce z Nepalu poprzez wy yny
Tybetu a do magicznych jezior u podnó y więtej góry. Trafia do odciętych od wiata
wiosek, rozpadających się klasztorów, zakątków ol niewających pięknem nieujarzmionej
przyrody. Idzie, by poznać historię tego szlaku i by rozmy lać w samotno ci. Po mierci
matki odbywa pielgrzymkę w przeszło ć, z czuło cią wspominając swoich bliskich i
rozwa ając tajemnicę mierci.
Guguły
Wioletta Grzegorzewska
CZARNE
Wiolka mieszka w małej wsi Hektary na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Jej wiat
wypełniająŚ chodzenie do szkoły, polowanie na chrabąszcze, zabawy z rówie nikami,
rozmowy z ojcem, podglądanie tajemniczej krawcowej i oczekiwanie na przyjazd Jana Pawła
II. To tutaj po raz pierwszy do wiadcza miło ci, erotyki i mierci. Ksią ka Wioletty
Grzegorzewskiej to znakomita ballada o polskiej wsi w czasach PRL-u i dojrzewaniu, które
smakuje jak cierpkie guguły.
Inne przestrzenie, inne miejsca
Dariusz Czaja
CZARNE
Ksią ka jest zbiorem esejów mieszczących się w pojemnej formuleŚ antropologia przestrzeni.
Wspólnym dla autorów punktem wyj cia była, dobrze obecna w humanistycznym dyskursie,
kategoria nie-miejsca.W rozumieniu Marca Augé odnosi się ona do tych miejsc, które są
antytezą przestrzeni domowej i oswojonejś to wiaty bez pamięci, bez imienia i bez historii,
punkty tranzytowe i ziemie niczyje. Według francuskiego etnologa, nie-miejsca stały się
wyrazistym emblematem i miarą naszej współczesno ci. Autorzy prezentowanych tekstów
poddają wspomnianą kategorię znaczącej redefinicjiŚ rozumiana jest ona nie tyle jako pojęcie
obcią one negatywną tre cią, ile raczej jako u yteczny instrument poznania, jako
poszerzająca spojrzenie metafora, a czasem jako wielowarto ciowy symbol. Opisywane w
ksią ce inne przestrzenie oraz inne miejsca wymykają się cisłym, zwłaszcza pejoratywnym,
kwalifikacjom. Przywoływane w interpretacjach nie-miejsca przedstawiane są w całej ich
wieloznaczno ci, bogactwie i skomplikowaniu. Poszczególne teksty rozumiane są jako
poręczne m a p y, z którymi podró ować mo na po nieznanych (albo słabo znanych) realnych
t e r y t o r i a c h. Autorzy szukają nie-miejsc w miejskiej zabudowie, wyprawiają się na
przedmie cia i peryferie, odsłaniają drugie dno znajomych miejsc podró nych, wchodzą na
nieu ytki, ruiny, ziemie niczyje, odnajdując w nich bogate pokłady znaczeń, wreszcie, ledzą
ró ne formy ydowskiej (nie)obecno ci w powojennych topografiach. Tom ma charakter
interdyscyplinarny, jego autorami są antropolodzy, literaturoznawcy, kulturoznawcy i
filmoznawcy.
Indie rozdarte
Arundhati Roy
CZARNE
Arundhati Roy, pisarka zaanga owana społecznie i politycznie, autorka gło nej powie ci
„Bóg rzeczy małych”, bezlito nie rozprawia się z wyidealizowanymi wyobra eniami na temat
Indii. Poddaje ostrej krytyce funkcjonowanie państwa, powszechną korupcję, łamanie praw
człowieka i brak skutecznej polityki społecznej wobec najubo szych. Staje po stronie
najsłabszych, wykluczonych, sponiewieranych obywateli swojego kraju. Próbuje zrozumieć,
jak doszło do tego, e Indie, aspirujące do miana nowoczesnej demokracji, są rozdzierane
przez wewnętrzne konflikty.
Dlaczego, je li jest tak dobrze, obywatele występują zbrojnie przeciwko rządzącym, a
rządzący odpowiadają siłą, traktując obywateli jak terrorystów, nie próbując zrozumieć ich
racji.
Jestem stamtąd, jestem stąd
Mourid Barghouti
CZARNE
Jestem stamtąd, jestem stąd" to przejmujący zapis zesłania. Swobodnie wędrując w czasie
między latami dziewięćdziesiątymi a tera niejszo cią, Barghouti pisze o palestyńskiej historii
i yciu codziennym. Mimo bolesnego tematu jego przejrzysta i wyrazista proza jest pełna
ycia i humoru. Mo na odnale ć w niej szczę cie z drobnych rado ci, które ratują w chwilach
rozpaczy i zagro enia. Jerozolima, Ramallah i rodzinne Dajr żhassana są tłem tragicznego
konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Czułe i uwa ne spojrzenie autora sprawia, e czytelnika
przejmuje groza, gniew i smutek.
"Jestem stamtąd, jestem stąd" to ksią ka, której przeznaczeniem jest dołączyć do grona
klasyki.
Krótki przystanek w drodze z Auschwitz
Göran Rosenberg
CZARNE
Ojciec prze ył łódzkie getto, Auschwitz i marsz mierci. Był jednym z ocalonych z Zagłady.
Czerwony Krzy przetransportował go do małej szwedzkiej miejscowo ci. Dotarł tam latem
1945 roku. To miał być tylko przystanek przed dalszą podró ą w poszukiwaniu swojego
miejsca na ziemi. Niestety, do końca ycia leczył się z Auschwitz i na Auschwitz zmarł.
żoran Rosenberg wyruszył w drogę ladami zmarłego ojca. Jest kronikarzem opisującym
wysiłek budowania nowego ycia w cieniu prze ytej traumy. ycia w społeczeństwie, które
odwróciło się plecami od ocalonych.
"Krótki przystanek w drodze z Auschwitz" to odkrywanie pamięci — pamięci ojca i dziecka,
pamięci o czasie i miejscu.
Kuchnia osadników
Yasmin Alibhai-Brown
CZARNE
Wzruszająca, chwilami zabawna, chwilami nostalgiczna opowie ć o losach hinduskiej
diaspory w Afryce. Rodzina Yasmin Alibhai-Brown przybyła do Ugandy w poszukiwaniu
lepszego ycia, skuszona perspektywami rozwijającego się imperium brytyjskiego. Czekała
tam na nich jednak pogarda Brytyjczyków i nieufno ć miejscowych. Miejsce na nowym
kontynencie pomagają znale ć silne więzi rodzinne i tradycja, w tym kulinarna. Jednak wraz z
upadkiem kolonializmu i doj ciem do władzy Idiego Amina rodzina Yasmin znów musi
ruszyć w drogę. Nie zabiera jednak z sobą zdjęć ani innych pamiątek dawnego ycia, tylko
smaki ulubionych potraw. To wła nie w kuchni – zapiekance pasterskiej z dodatkiem chili
czy domowym curry — kondensuje się skomplikowana historia zmierzchu imperium
brytyjskiego.
Leksykon miast intymnych
Jurij Andruchowycz
CZARNE
Leksykon miast intymnych" to osobista mapa podró y Jurija Andruchowycza. Wszystkie
opisywane miejsca są pretekstem, by opowiedzieć ciekawą historię, wspomnieć przyjaciół,
zdradzić ródło inspiracji. Tutaj notatki z podró y i autobiograficzne detale przeplatają się z
anegdotami i erudycyjnymi perełkami. Migawki ze wiatowych metropolii i
prowincjonalnych miasteczek tworzą barwny kalejdoskop wra eń, prze yć i obserwacji.
Lodowa kąpiel
Kjell Ola Dahl
CZARNE
Kilka tygodni przed Bo ym Narodzeniem z basenu portowego zostają wyłowione zwłoki
młodego mę czyzny. Mo na by uznać, e wracając z firmowej imprezy, przez przypadek
wpadł do wody – ale ambitna policjantka Lena Stigersand ma przeczucie, e co tu nie gra.
Tego samego dnia inspektor żunnarstranda wysłuchuje raportu z wypadku w metrze –
zginęła bezdomna kobieta. Czy obie, na pierwszy rzut oka przypadkowe mierci mogą mieć
co wspólnego?
Miedza
Andrzej Muszyński
CZARNE
Andrzej Muszyński to nowy mocny głos w polskiej prozie. Jego zbiór opowiadań "Miedza"
jest przejmującą i wyrafinowaną literacko opowie cią o współczesnej prowincji Polski i yciu
na pograniczu. To rzecz o utracie i poszukiwaniu wspólnotowo ci, która zwykle okazuje się
utopią, o pomieszaniu języków i to samo ci. Czuła i szczera gawęda o pustych polach i
wymarłych wsiach, o ostatnim chłopie i ostatniej miedzy – o wiecie, który ginie, bo nie
nadą a za pędem nowoczesno ci i nie umie zrezygnować ze swoich warto ci. Ten wiat
wła nie Andrzeja Muszyńskiego wybrał na swojego kronikarza i poetę.
Między miejscami
Rory Stewart
CZARNE
Rory Stewart postanowił wyruszyć piechotą przez Afganistan — w styczniu 2002 roku, tu
po inwazji amerykańskiej. Wkroczył na ziemię targaną konfliktami narodowo ciowymi,
walkami frakcji i sporami ideologicznymi. Ziemię surową, gro ną i dziką. Wędrował
niedostępnymi górskimi szlakami, podą ając ladami cesarza Babura, zało yciela dynastii
Wielkich Mogołów. Mało brakowało, a dałby się pokonać samotno ci, nie nym
przestrzeniom i zimie. Udało mu się przetrwać jedynie dzięki pomocy nieoczekiwanego
towarzysza, bezzębnego psa Babura, i yczliwo ci napotkanych ludzi. Pozwoliło mu to
wnikliwie i poruszająco opisać region, który przez dwadzie cia cztery lata toczącej się tam
wojny był zamknięty przed wiatem.
Mundra
Sylwia Szwed
CZARNE
"Mundra" to zapis dziesięciu rozmów z poło nymi. Najstarsza ma ponad dziewięćdziesiąt lat i
pierwsze porody przyjmowała podczas II wojny wiatowej, najmłodsza – dwadzie cia sze ć i
pracowała w szpitalu w Tanzanii. Nale ą do ró nych rodowisk, mają odmienne
do wiadczenia i wiatopogląd. Opowiadają o cudzie narodzin, o ogromnej sile, którą natura
obdarzyła ka dą matkę, ale tak e o ciemnej stronie swojego zawodu – poronieniach,
aborcjach, powikłaniach okołoporodowych, przemocy wobec rodzących. Poruszają wiele
aktualnych i kontrowersyjnych tematów – problem medykalizacji porodu, odej cia od natury,
cesarskiego cięcia na yczenie czy zapłodnienia in vitro.
Nadal ten sam nieg i nadal ten sam wujek
Herta Müller
CZARNE
Herta Müller, znana z wybitnych powie ci, uhonorowana za swą twórczo ć literacką Nagrodą
Nobla, całe ycie pisze jeden bezbrze ny tekst o związku jednostki z historią. Tym razem
opowiada o sobie i swoim yciu w znakomitych esejach. Pisze o strachu i przemocy, o
przyjaciołach i zdrajcach, o masie i władzy, o tym, jakie pocieszenie w największej rozpaczy
daje literatura.
Neapol’44
Norman Lewis
CZARNE
Norman Lewis trafił do Włoch jako oficer komórki brytyjskiego wywiadu dołączonej do
sztabu Amerykańskiej Piątej Armii. Młody Brytyjczyk nie spodziewał się, e rok pó niej
będzie wyje d ał z dziennikiem pełnym wspomnień o niezwykłym mie cie i jego
mieszkańcach.
Kiedy Lewis przybył do Neapolu, sytuacja – podobnie jak w reszcie kraju – powa nie się
komplikowała. Kampania włoska trwała, Mussolini nie zamierzał się poddać, alianci
wszędzie tropili faszystów, a cywile musieli zmierzyć się z problemami wojennej
codzienno ci. Brakowało ywno ci, mafia rosła w siłę, a czarny rynek był jedynym ratunkiem
dla głodnego miasta. Jednak neapolitańczycy, dla których jedzenie było wa niejsze nawet od
miło ci, wykazywali niezwykłą zdolno ć radzenia sobie w ka dej sytuacji. W dniach
poprzedzających wyzwolenie wyjedli wszystkie tropikalne ryby z miejskiego akwarium, a
kiedy w nielegalnym obrocie pojawił się makaron, zorganizowali wy cigi w jedzeniu
spaghetti.
O Chinach
Henry Kissinger
CZARNE
ChinyŚ cywilizacja trwającą nieprzerwanie od tysiącleci, wię ze staro ytną przeszło cią,
klasyczne zasady strategii i polityki. Stany ZjednoczoneŚ nieco ponad dwie cie lat
państwowo ci, liberalizm, interwencjonizm. Ale dzi to dwa największe mocarstwa, od
których zale y polityka całego wiata.
W przeszło ci „ wiat chiński” i „ wiat zachodni” stykały się rzadko. Dzi technologia i
zale no ci ekonomiczne wymuszają stały kontakt, ale rodzą te paradoks - choć coraz więcej
jest mo liwo ci współpracy, wzrasta te ryzyko konfliktu.
Henry Kissinger, który przez lata był jednym z architektów amerykańskiej polityki
zagranicznej oraz głównym graczem w zakulisowych rozgrywkach dyplomatycznych, opisuje
przeszłą i tera niejszą politykę kraju, którego wpływ na losy całego globu — w tym tak e
Stanów Zjednoczonych — z roku na rok staje się coraz większy.
Obłokobujanie
Patti Smith
CZARNE
Patti Smith zastanawiała się, czy nie zostać malarką, ale ostatecznie uznała, e nie ma do tego
drygu. A jednak "Obłokobujanie" to obraz namalowany słowami – jest w nim czuło ć i
wra liwo ć poetki, bogactwo szczegółów wła ciwe dziełom flamandzkich mistrzów i
odrobina szaleństwa nowojorskiej bohemy.
Autorka "Poniedziałkowych dzieci zastrzega", e równie w tej ksią ce wszystko jest prawdą.
Pierwszy egzemplarz podarowała ojcu. Zdą ył przeczytać, zanim umarł. Powiedział swej
córce, e dobrze się spisała.
"Obłokobujanie" to prozatorsko-poetycka opowie ć o stawaniu się artystką.
Oczy zasypane piaskiem
Paweł Smoleński
CZARNE
Temu reporterowi jeden konflikt i dwa kraje nie dają spokoju. Paweł Smoleński na nowo
rusza w najbardziej zapalne tereny Palestyny i Izraela, w Jerozolimie, Gazie i wioskach na
Zachodnim Brzegu niestrudzenie pyta, czy pokój jest wcią mo liwy. Patrzy na rosnący z
ka dym miesiącem mur separacyjny, czyta o kolejnych samobójczych zamachach, słucha o
nienawi ci. Próbuje zrozumieć, ale nikt nie ma złudzeń, e o jakiekolwiek porozumienie
będzie bardzo trudno.
Słuszny opór
Peter Harris
CZARNE
W końcowych latach apartheidu czterej ołnierze Afrykańskiego Kongresu Narodowego
przekradają się przez granicę do RPA, którą opu cili jako młodzi chłopcy po zamieszkach w
Soweto w 1976 roku. W ciągu dziesięciu miesięcy przeprowadzają szereg zamachów na
brutalnych policjantów znęcających się nad czarnoskórą ludno cią i polityków wspierających
apartheid. Potem decydują się przenie ć walkę do dzielnic białych i dokonują ataków
bombowych, w których giną równie przypadkowi cywile. W końcu zostają zdradzeni i
trafiają do aresztu, gdzie są torturowani i zmuszeni do podpisania obcią ających ich zeznań.
Żascynująca historia opowiedziana przez ich prawnika stanowi zapis jednego z
najgło niejszych politycznych procesów ubiegłego wieku. Ta opowie ć o zwykłych ludziach,
którzy doprowadzeni do ostateczno ci przez opresyjne działania rządu, chwycili za broń,
pokazuje dobitnie, jak płynna jest granica między bohaterstwem a zbrodnią.
ladami Steinbecka
Mak Geert
CZARNE
23 wrze nia 1960 roku John Steinbeck wraz ze swoim psem Charleyem wybrał się na
wyprawę po Ameryce, by na nowo przyjrzeć się swojemu krajowi i jego mieszkańcom.
Pięćdziesiąt lat pó niej, z dokładno cią co do godziny, żeert Mak wyrusza z dawnego domu
Steinbecka w podró ladami pisarza i jego psa, by obejrzeć Stany Zjednoczone z
perspektywy roku 2010. Jak przez pół wieku zmieniły się amerykańskie miasta i miasteczka?
Czego pragną i o czym marzą dzi Amerykanie? Co pozostało z mitu ziemi obiecanej? Czy to
w Ameryce jest teraz centrum wiata? Co w XXI wieku łączy źuropę i Amerykę?
Tak jak Steinbeck żeert Mak unika utartych szlaków. Mila za milą przemierza ziemniaczane
pola Main i niekończące się prerie rodkowego Zachodu, zasiada do stołu z rolnikami,
rybakami i nauczycielami, zagląda na l niące przedmie cia, mija zabite deskami sklepy,
wytrwale szukając korzeni tego kraju, który od wieków rozbudza wyobra nię.
Widziałem ją tej nocy
Jančar Drago
CZARNE
Piękna Veronika Zarnik, młoda mę atka z porządnej mieszczańskiej rodziny, ywiołowa i
beztroska, nie zwa ała na konwenanse i szła zawsze za głosem serca. Czasem samolubna, ale
nigdy bezduszna, przyciągała jak magnes. yła w niespokojnych czasach. Pewnego dnia po
prostu zniknęła w odmętach historii.
O jej yciu i tajemniczym zaginięciu mówi pięć osóbŚ to pięć opowie ci, pięć perspektyw,
które składają się na jedną historię, piękną, poruszającą, tragiczną, z burzliwymi dziejami
wojennej Słowenii w tle.
Za "Widziałem ją tej nocy" Drago Jančar, jeden z najwybitniejszych współczesnych
słoweńskich pisarzy, otrzymał Nagrodę „Kresnik” za najlepszą powie ć 2010 roku.
Wielka Odmowa
Dariusz Rosiak
CZARNE
Mieczysław A. KrąpiecŚ dominikanin, rektor KUL-u, wybitny filozof, długoletni tajny
współpracownik SB o pseudonimie „Józef”ś Janusz KrupskiŚ historyk opozycjonista, czołowa
postać niezale nego ruchu wydawniczego w PRL, źdward KotowskiŚ agent SB i wywiadu
PRL, który twierdzi, e całe ycie działał dla dobra Polski. Ich losy splatają się w opowie ć o
wolno ci i jej granicach, o wyborach, przed którymi stawali Polacy w latach PRL.
Dariusz Rosiak rozmawia z byłymi i obecnymi pracownikami Katolickiego Uniwersytetu
Lubelskiego, absolwentami uczelni, opozycjonistami, duchownymi i działaczami
komunistycznymi. W ród nich są między innymiŚ Bogdan Borusewicz, Andrzej Gwiazda,
Jerzy Kłoczowski, Joanna Krupska, Władysław Stró ewski, Andrzej Szostek, źl bieta
Wolicka-Wolszleger, Andrzej Werblan, Janusz Wrona.
Zabójca z miasta moreli
Witold Szabłowski
CZARNE
Zabójca z miasta moreli" to wielowątkowa opowie ć o Turcji rozdartej między Wschodem a
Zachodem, islamem a islamofobią, przesiąkniętej konserwatyzmem i ponowoczesno cią,
tęsknotą za źuropą i eurosceptycyzmem. W ka dym z reporta y Szabłowskiego wa ą się
czyje losy, ka dy bohater ma okazję przemówić pełnym głosem, opowiedzieć swoją historię,
nierzadko zadziwiony własną odwagą, którą wyzwolił w nim polski reporter. Imigranci z
Afryki, młode dziewczyny uciekające przed widmem zabójstw honorowych, Ali Agca — to
zaledwie ułamek bajecznie kolorowego, choć niekoniecznie bajkowego korowodu, który
prowadzi nas w głąb Turcji, do serca narodu, który — zainfekowany europejsko cią — gubi
swój miarowy, tradycyjny rytm.
Zawsze jest dzisiaj
Michał Cichy
CZARNE
Pijacy i Cyganki, sprzedawczynie i milicjanci, kelnerki i nastolatki. Ulice i zaułki, opadające
li cie i skrzypiący nieg. Komary, psy i muszki owocówki. Puszki, reklamówki i ciastka.
Kalejdoskop warszawskiej codzienno ci, opisany uwa nie i czule, swojsko, niemal na
wyciągnięcie ręki. Spacer z Michałem Cichym to niespieszna kontemplacja tu i teraz.
Medytacyjna wędrówka bez przystanku i bez końca.
W Warszawie pieszą się wszyscy oprócz Michała Cichego. Kiedy ponad centrum przelatują
chmury bole nie drapane przez nowo powstające wie owce, on pochyla się nad
krawę nikami, kontemplując ostańce ręcznej kamieniarskiej roboty między wszechobecną
kostką bauma. ywe wrony, martwe tory tramwajowe, ogłoszenia na przystankach, starzy
pijacy na ławkach i młode Ukrainki na straganach – oto odmalowany z czuło cią
alternatywny portret prę nej stolicy europejskiej metropolii.
Żądza krwi
Thomas Enger
CZARNE
Brutalne morderstwo pensjonariuszki domu starców szokuje mieszkańców Oslo. Detektyw
prowadzący ledztwo szybko orientuje się, e nie była to przypadkowa zbrodnia i e zabójca
uderzy znowu.
Jednocze nie wybucha skandal polityczny. Trine Juul-Osmundsen, norweska minister
sprawiedliwo ci, zostaje oskar ona o molestowanie.
Choć Henning Juul, dziennikarz i detektyw, nie utrzymuje bliskich kontaktów z siostrą, nie
wierzy w te doniesienia. Trine jednak nie chce jego pomocy, a on ma pilniejsze sprawy:
zebranie materiałów dotyczących morderstwa w domu opieki oraz własne, wa niejsze
ledztwo…