stearyna - azoty chorzów
Transkrypt
stearyna - azoty chorzów
Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: Data aktualizacji: 30.03.2015 Wersja: 01.06.2015 2 Strona 1/14 SEKCJA 1: Identyfikacja substancji i identyfikacja przedsiębiorstwa 1.1. Identyfikator produktu Nazwa IUPAC: nie ma zastosowania do substancji UVCB Nazwa CAS: Kwasy tłuszczowe C16-18 Nazwy handlowe: stearyna płatkowana, stearyna ciekła: ChoSTEAR F, ChoSTEAR L Nr CAS: 67701-03-5 Nr WE: 266-928-5 Nr indeksu: nie określony Numer rejestracji REACH: 01-2119543709-29-0021 Numer katalogowy karty charakterystyki: KCH/W5 1.2. Istotne zidentyfikowane zastosowania substancji oraz zastosowania odradzane Zastosowania zidentyfikowane: Zastosowanie stearyny do produkcji opon i wyrobów gumowych - opisane przez producentów zrzeszonych w European Tyre & Rubber Manufacturers Association (ETRMA). Zastosowanie stearyny do produkcji tekstyliów, papieru i skór - opisane przez producentów zrzeszonych w TEGEWA Association. Zastosowanie stearyny do produkcji mydeł, detergentów i środków czystości - opisane przez producentów zrzeszonych w International Association for Soaps, Detergents and Maintenance Products (AISE). Zastosowanie stearyny do produkcji farb i farb drukarskich - opisane przez producentów zrzeszonych w European Council of the Paint, Printing Ink and Artists (CEPE). Zastosowanie stearyny do wytwarzania chemikaliów dla budownictwa. Zastosowanie stearyny do wytwarzania smarów i środków smarnych. Zastosowanie stearyny do wytwarzania substytutów past i mieszanek woskowo-parafinowych. Zastosowanie stearyny do wytwarzania świec. Zastosowanie stearyny do wytwarzania produktów kosmetycznych - opisane przez producentów zrzeszonych w European Cosmetics Association (COLIPA). Zastosowania odradzane: nie określono. 1.3. Dane dotyczące dostawcy karty charakterystyki Producent: Zakłady Azotowe Chorzów Spółka Akcyjna 41-503 Chorzów, ul. Narutowicza 15 tel.: +48 32 7362 000 fax: +48 32 7362 037 e-mail: [email protected] Adres e-mail osoby odpowiedzialnej za kartę charakterystyki: [email protected] 1.4. Numer telefonu alarmowego Ogólnopolski numer alarmowy: 112 Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: Data aktualizacji: 30.03.2015 Wersja: 01.06.2015 2 Strona 2/14 SEKCJA 2: Identyfikacja zagrożeń 2.1. Klasyfikacja substancji Klasyfikacja zgodnie z rozporządzeniem (WE) 1272/2008: Pod względem własności fizykochemicznych, pod względem zagrożeń dla zdrowia, pod względem zagrożeń dla środowiska - substancja nie została sklasyfikowana jako niebezpieczna. 2.2. Elementy oznakowania Piktogram: nie ma zastosowania Hasło ostrzegawcze: nie ma zastosowania Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia: nie mają zastosowania Zwroty wskazujące środki ostrożności: nie mają zastosowania 2.3.Inne zagrożenia Na podstawie danych przedstawionych i omówionych w Raporcie Bezpieczeństwa Chemicznego kwasy tłuszczowe C16-18 (CAS 67701-03-5) nie zostały zidentyfikowane jako substancja PBT, ani jako substancja vPvB. Pył substancji może spowodować powstanie mieszaniny wybuchowej z powietrzem. Istnieje zwiększone ryzyko pożaru, jeśli: szmaty, bawełna, wełna, trociny i podobne łatwopalne materiały zostaną nasączone substancją. Powyżej temperatury zapłonu (180 – 202 oC) w wyniku spalania lub termicznego rozkładu powstają: dwutlenek węgla, tlenek węgla oraz inne trucizny oddechowe. SEKCJA 3: Skład / informacja o składnikach 3.1. Substancje Charakter chemiczny: substancja organiczna wieloskładnikowa o zmiennym składzie (UVCB), otrzymana w procesie uwodornienia frakcji C16-18 destylowanych kwasów tłuszczowych pochodzenia zwierzęcego, zawierająca co najmniej 55 % kwasu stearynowego (CAS 57-11-4) oraz co najmniej 25 % kwasu palmitynowego (CAS 57-10-3). Nazwa Kwasy tłuszczowe C16-18 Identyfikator Nr CAS: 67701-03-5 Nr WE: 266-928-5 Nr rejestracyjny % wag. 01-2119543709-29-0021 100 SEKCJA 4: Środki pierwszej pomocy 4.1. Opis środków pierwszej pomocy Następstwa wdychania Wyprowadzić poszkodowanego z obszaru zagrożonego pyłem lub parami substancji. Zapewnić dostęp świeżego powietrza. Skontaktować się z lekarzem. Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: Data aktualizacji: 30.03.2015 Wersja: 01.06.2015 2 Strona 3/14 Kontakt ze skórą Przy kontakcie z gorącą substancją dotknięte miejsca szybko schłodzić zimną wodą. Zdjąć zanieczyszczoną odzież. Zanieczyszczoną skórę umyć wodą z mydłem. Przemyć dużą ilością wody. W przypadku podrażnienia skontaktować się z lekarzem. Kontakt z oczami Usunąć z oczu wszystkie cząstki stałe. Rozewrzeć powieki. Natychmiast przepłukać szeroko otwarte oczy czystą wodą. Wyjąć soczewki kontaktowe jeżeli są i można je łatwo usunąć. Kontynuować płukanie oczu dużą ilością wody przez co najmniej 15 minut. Odesłać poszkodowanego do lekarza okulisty. Następstwa połknięcia Jeżeli poszkodowany jest przytomny przepłukać usta wodą i podać do wypicia małymi łykami szklankę wody (efekt rozcieńczenia). Nie powodować wymiotów. Osobie nieprzytomnej nie podawać niczego doustnie. Zapewnić pomoc lekarską. Skontaktować się z Centrum Informacji o Zatruciach. 4.2. Najważniejsze ostre i opóźnione objawy oraz skutki narażenia Brak istotnych danych. 4.3. Wskazania dotyczące wszelkiej natychmiastowej pomocy lekarskiej i szczególnego postępowania z poszkodowanym Zaleca się objąć poszkodowanego obserwacją i opieką lekarską w każdym z następujących przypadków: trudności w oddychaniu na skutek wdychania pyłu lub par substancji; utrzymujące się podrażnienie skóry po kontakcie z substancją; utrzymujące się podrażnienie oczu po kontakcie z substancją; spożycie substancji. SEKCJA 5: Postępowanie w przypadku pożaru 5.1. Środki gaśnicze Odpowiednie środki gaśnicze: Piany gaśnicze, proszki gaśnicze, dwutlenek węgla, mgła wodna. Niewłaściwe środki gaśnicze: Nie stosować wody w pełnym strumieniu. 5.2. Szczególne zagrożenia związane z substancją Substancja palna, choć nie łatwo zapalna. W warunkach pożaru powstają niebezpieczne produkty rozkładu (dwutlenek węgla, tlenek węgla, inne trujące gazy). Pyły substancji mogą tworzyć mieszaniny wybuchowe z powietrzem. 5.3. Informacje dla straży pożarnej Strażacy powinni nosić kompletną odzież ochronną oraz aparat izolujący drogi oddechowe z uwagi na ryzyko intensywnego pożaru i toksyczne produkty rozkładu. Pojemniki z substancją chłodzić dużą ilością wody. Nie dopuścić do wlania się wody do wnętrza zbiorników objętych pożarem, ze względu na niebezpieczeństwo wyrzutu gorącej cieczy. Zanieczyszczoną wodę spływającą z gaszenia pożaru zebrać oddzielnie, nie odprowadzać do kanalizacji ani do wód powierzchniowych. Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: Data aktualizacji: 30.03.2015 Wersja: 01.06.2015 2 Strona 4/14 SEKCJA 6: Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska 6.1. Indywidualne środki ostrożności, wyposażenie ochronne i procedury w sytuacjach awaryjnych Należy brać pod uwagę następujące sytuacje awaryjne: rozsypanie się sypkiej (płatkowanej) substancji; wyciek stopionej substancji; pożar obejmujący substancję. Dla osób nienależących do personelu udzielającego pomocy: W celu uniknięcia kontaktu z substancją, żadne osoby postronne nie powinny przebywać w miejscu jej uwolnienia się. W tym celu należy wyznaczyć granice zagrożonego obszaru i zarządzić ewakuację osób nienależących do personelu udzielającego pomocy przy usuwaniu skutków awarii. Dla osób udzielających pomocy: Unikać bezpośredniego kontaktu z uwolnioną substancją. Nosić odpowiednie środki ochrony indywidualnej: ubranie, rękawice, buty i okulary ochronne, a w przypadku pożaru dodatkowo aparat izolujący drogi oddechowe. Należy uważać na możliwość poślizgnięcia się na nawierzchni zanieczyszczonej substancją. 6.2. Środki ostrożności w zakresie ochrony środowiska Nie dopuścić do przedostania się uwolnionej substancji do kanalizacji. Unikać rozsypania lub rozlania substancji do gruntu lub wody. W razie skażenia tych elementów środowiska poinformować odpowiednie władze. 6.3. Metody i materiały zapobiegające rozprzestrzenianiu się skażenia i służące do usuwania skażenia Zebrać uwolnioną substancję oraz umieścić w oznakowanym i zamykanym pojemniku przeznaczonym na odpady. Stopionej substancji pozwolić stężeć, żeby móc zebrać ciało stałe. Ciecz zaabsorbować na piasku, ziemi lub podobnym materiale chłonnym. Nie absorbować substancji na trocinach lub innych łatwopalnych materiałach. Zanieczyszczoną powierzchnię wycieku spłukać wodą z detergentem. Zebrany materiał usuwać jako odpad, przekazując go do odzysku lub unieszkodliwienia. 6.4. Odniesienia do innych sekcji Odzysk lub unieszkodliwianie odpadu - patrz sekcja 13. SEKCJA 7: Postępowanie z substancjami i mieszaninami oraz ich magazynowanie 7.1. Środki ostrożności dotyczące bezpiecznego postępowania Operować substancją w ilości niezbędnej do zużycia w określonym zastosowaniu. Resztę magazynować w warunkach określonych w p. 7.2. Pozostałość substancji po otwarciu oryginalnego opakowania (worka) starannie zabezpieczyć przed rozsypaniem. Usunąć źródła otwartego ognia. Nie wprowadzać substancji do kanalizacji. Unikać wzniecania pyłu. Pyły, których nie da się uniknąć usuwać na bieżąco. Dbać o dobrą wentylację miejsca pracy. Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: Data aktualizacji: 30.03.2015 Wersja: 01.06.2015 2 Strona 5/14 Unikać wdychania pyłu oraz kontaktu substancji z oczami i skórą. Unikać wdychania oparów powstających przy ogrzewaniu substancji. Nie jeść, nie pić i nie palić podczas używania substancji. Myć ręce po użyciu substancji. Zdjąć zanieczyszczoną odzież i sprzęt ochronny przez wejściem do miejsc przeznaczonych do spożywania posiłków. Stopioną substancją operować w zamkniętych urządzeniach i instalacjach przeznaczonych do tego celu, przestrzegając procedury opracowane przez dostawców dedykowanych urządzeń i instalacji. Substancję nienadającą się do dalszego wykorzystania zebrać jako odpad i postępować z nim zgodnie z obowiązującymi przepisami o odpadach (patrz sekcja 15.1, p. 5 i 6). Puste opakowania po substancji zebrać selektywnie i postępować z nimi zgodnie z przepisami w zakresie gospodarowania opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (patrz sekcja 15.1, p. 7 i 8). 7.2. Warunki bezpiecznego magazynowania, łącznie z informacjami dotyczącymi wszelkich wzajemnych niezgodności Substancję przechowywać w miejscach niedostępnych dla dzieci i zwierząt, z dala od środków spożywczych i paszy. Nie przechowywać razem z utleniaczami lub silnymi zasadami (ługami). Nie używać otwartego ognia. Substancję zestaloną po nalaniu do pojemników, które powinny być odporne na działanie kwasów tłuszczowych, wykonane z aluminium lub ze stali nierdzewnej, względnie wyłożone powłoką kwasoodporną, przechowywać w szczelnie zamkniętych pojemnikach. Produkt płatkowany, zapakowany do wielowarstwowych papierowych worków, należy przechowywać w tych opakowaniach w suchym miejscu, w zadaszonych, zamkniętych magazynach, w temperaturze otoczenia, chroniąc przed słońcem i opadami atmosferycznymi. Ekspozycja substancji na światło słoneczne lub promieniowanie ultrafioletowe może pogorszyć jakości produktu. Substancję stałą przechowywać w zamkniętych, oryginalnych, oznakowanych opakowaniach. Substancję ciekłą przechowywać w zamkniętych, przeznaczonych do tego celu zbiornikach, w temperaturze wyższej od temperatury topnienia substancji o 5 do najwyżej 10 oC, przestrzegając procedury opracowane przez dostawców dedykowanych zbiorników. 7.3. Szczególne zastosowania końcowe Do wszystkich zidentyfikowanych zastosowań substancji określonych w sekcji 1.2 odpowiednie są środki ostrożności określone w sekcji 7.1, warunki bezpiecznego magazynowania określone w sekcji 7.2 oraz środki kontroli narażenia określone w sekcji 8.2. SEKCJA 8: Kontrola narażenia / środki ochrony indywidualnej 8.1. Parametry dotyczące kontroli W prawodawstwie wspólnotowym nie określono wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń kwasów tłuszczowych C16-18 (CAS 67701-03-5; WE 266-928-5) w środowisku pracy, ani wymagań pod adresem kontroli biologicznej narażonych pracowników. Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) – nie określono. Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) – nie określono. Najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP) – nie określono. Najwyższe dopuszczalne stężenie pyłu substancji – nie określono. Dopuszczalna wartość biologiczna – nie określono. Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: Data aktualizacji: 30.03.2015 Wersja: 01.06.2015 2 Strona 6/14 W wyniku przeprowadzonej oceny zagrożeń dla zdrowia człowieka określono najwyższe dawki substancji nie powodujące zmian (DNEL). Dla skutków ogólnoustrojowych po długotrwałym narażeniu dla pracowników: - przez drogi oddechowe: 17,632 mg / m3 wdychanego powietrza; - przez skórę: 10 mg / kg masy ciała / dobę. Dla skutków ogólnoustrojowych po długotrwałym narażeniu dla ogółu społeczeństwa: - przez drogi oddechowe: 4,348 mg / m3 wdychanego powietrza; - przez skórę: 5 mg / kg masy ciała / dobę; - drogą pokarmową: 2,5 mg / kg masy ciała / dobę. W wyniku przeprowadzonej oceny zagrożeń dla środowiska nie określono najwyższych stężeń substancji nie powodujących zmian w środowisku wodnym (PNEC). Przeprowadzona ocena nie wykazała żadnych skutków toksycznych dla organizmów wodnych (ryby, rozwielitki, glony, mikroorganizmy w oczyszczalniach ścieków) aż do granicy rozpuszczalności substancji w wodzie. 8.2. Kontrola narażenia Środki techniczne: Zapewnić wentylację miejscową w dobrym standardzie. W obszarze pracy powinien być łatwo dostępny prysznic bezpieczeństwa i urządzenie do przemywania oczu. Ogólne środki ochrony i higieny: Należy przestrzegać zwyczajne środki ostrożności zalecane przy obchodzeniu się z chemikaliami. Nie jeść, nie pić i nie palić podczas używania substancji. Myć ręce po użyciu substancji. Zdjąć zanieczyszczoną odzież i sprzęt ochronny przez wejściem do miejsc przeznaczonych do spożywania posiłków. Ochrona dróg oddechowych: Jeśli zapewniono dobrą wentylację, ochrona dróg oddechowych nie jest konieczna. W warunkach narażenia na opary lub pył substancji zaleca się używanie maski ochronnej z filtrem B (szary) chroniącym przed kwaśnymi gazami lub filtrem przeciwpyłowym IIB (P2) lub innym odpowiednim pochłaniaczem par/ mgieł organicznych do ochrony dróg oddechowych - na przykład posiadającym zatwierdzenie NIOSH. Ochrona oczu: Zgodnie z dobrą praktyką pracy należy nosić okulary ochronne typu gogle. Jeżeli istnieje niebezpieczeństwo rozpryskiwania substancji, należy dodatkowo nosić osłonę twarzy z tworzywa sztucznego. Ochrona rąk: Zgodnie z dobrą praktyką pracy należy nosić rękawice ochronne o sprawdzonym działaniu zapobiegającym alergii, na przykład z kauczuku butylowego, kauczuku nitrylowego lub z tworzywa sztucznego. Ochrona skóry: Wszystkie odsłonięte miejsca ciała, które mogą wejść w kontakt z substancją, należy chronić szczelnym ubraniem ochronnym. Konieczne jest przestrzeganie dobrej praktyki higienicznej, zgodnie z którą pracownicy powinni myć narażone części ciała (skórę) kilka razy dziennie. Pozostała ochrona: Na obszarach, w których istnieje ryzyko wycieku lub rozlania substancji ciekłej, zaleca się używanie butów na podeszwie antypoślizgowej. Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: Data aktualizacji: 30.03.2015 Wersja: 01.06.2015 2 Strona 7/14 SEKCJA 9: Właściwości fizyczne i chemiczne 9.1. Informacje na temat podstawowych właściwości fizycznych i chemicznych a) Wygląd: b) Zapach: c) Próg zapachu: d) pH: e) Temperatura topnienia / krzepnięcia: f) Początkowa temperatura wrzenia i zakres temperatur wrzenia: g) Temperatura zapłonu: h) Szybkość parowania: i) Palność: j) Górna / dolna granica palności lub górna / dolna granica wybuchowości: k) Prężność par: l) Gęstość par: m) Gęstość względna: n) Rozpuszczalność: o) Współczynnik podziału: n-oktanol/ woda: p) Temperatura samozapłonu: q) Temperatura rozkładu: r) Lepkość: s) Właściwości wybuchowe: t) Właściwości utleniające: w temperaturze pokojowej ciało stałe bezpostaciowe lub płatki barwy białej do żółtawej. słabo wyczuwalny, charakterystyczny zapach tłuszczu. brak danych. nie dotyczy. 53 - 63 oC. 200 - 240 oC. 180 - 202 oC. brak danych. Nie zapala się od płomienia gazowego, dlatego substancji nie uznaje się za łatwopalne ciało stałe. Substancja nie ma właściwości piroforycznych i nie uwalnia łatwopalnych gazów w kontakcie z wodą. brak danych. 5,06 x 10-5 Pa w 25 oC. nie dotyczy substancji nielotnej. 0,84 - 0,90 w 20 oC. < 0,05 mg/dm3 w 20 oC w wodzie. log Pow = 7.05 - 8.23. ok. 350 oC. brak danych. 12 mm2 / s w 70 oC. substancja nie wykazuje właściwości wybuchowych. substancja nie wykazuje właściwości utleniających. 9.2. Inne informacje Nie określono. SEKCJA 10: Stabilność i reaktywność 10.1. Reaktywność Substancja nie stwarza zagrożenia związanego z reaktywnością. 10.2. Stabilność chemiczna Substancja jest stabilna chemicznie. 10.3. Możliwość występowania niebezpiecznych reakcji Substancja nie wywołuje niebezpiecznych reakcji. Nie ulega polimeryzacji. Nie ma właściwości piroforycznych. Nie uwalnia łatwopalnych gazów w kontakcie z wodą. Nie wykazuje właściwości utleniających. Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: Data aktualizacji: 30.03.2015 Wersja: 01.06.2015 2 Strona 8/14 10.4. Warunki, których należy unikać Nie wzniecać pyłu substancji. Pył substancji może spowodować powstanie mieszaniny wybuchowej z powietrzem. Nie absorbować substancji na łatwopalnych materiałach. Istnieje zwiększone ryzyko pożaru, jeśli szmaty, bawełna, wełna, trociny i podobne łatwopalne materiały zostaną nasączone substancją. Nie przechowywać ani operować substancją w pobliżu otwartego ognia. Unikać wysokiej temperatury. Powyżej temperatury zapłonu (180 – 202 oC) w wyniku spalania lub termicznego rozkładu powstają: dwutlenek węgla i tlenek węgla. 10.5. Materiały niezgodne Silne utleniacze, silne zasady (alkalia). 10.6. Niebezpieczne produkty rozkładu Dwutlenek węgla, tlenek węgla. SEKCJA 11: Informacje toksykologiczne 11.1. Informacje dotyczące skutków toksykologicznych a) Toksyczność ostra Droga: Metoda: Wynik: Droga: Metoda: Wynik: Droga: Metoda: Wynik: pokarmowa OECD 401; gatunek: szczur; podejście przekrojowe: badania dla kwasu palmitynowego (C16) i stearynowego (C18) LD50 > 5000 mg/kg masy ciała inhalacyjna Test inhalacyjny; gatunek: szczur; podejście przekrojowe: badanie dla kwasu oktanowego (C8) LC50 (4 h) > 0,1521 mg/dm3 przez skórę OECD 434; gatunek: królik; podejście przekrojowe: badanie dla kwasu stearynowego (C18) LD50 > 2000 mg/kg masy ciała W oparciu o dostępne dane substancja nie spełnia kryteriów klasyfikacji względem toksyczności ostrej. b) Działanie żrące / drażniące na skórę Metoda: Wynik: OECD 404; gatunek: królik; podejście przekrojowe: badania dla kwasu palmitynowego (C16) i stearynowego (C18) Nie zaobserwowano oznak podrażnienia skóry. W oparciu o dostępne dane substancja nie spełnia kryteriów klasyfikacji względem działania żrącego/ drażniącego na skórę. Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: 30.03.2015 Data aktualizacji: Wersja: 01.06.2015 2 Strona 9/14 c) Poważne uszkodzenie oczu / działanie drażniące na oczy Metoda: Wynik: Metoda: Wynik: OECD 405; gatunek: królik; podejście przekrojowe: badanie dla kwasu palmitynowego (C16) U zwierząt zaobserwowano łagodne zaczerwienienie spojówki, które całkowicie ustąpiło po trzech dniach. OECD 405; gatunek: królik; podejście przekrojowe: badanie dla kwasu stearynowego (C18) U dwóch z sześciu zwierząt zaobserwowano łagodne zaczerwienienie spojówki, które całkowicie ustąpiło po 3 dniach. W oparciu o dostępne dane substancja nie spełnia kryteriów klasyfikacji względem działania drażniącego na oczy oraz tym bardziej pod względem nieodwracalnych skutków działania na oczy. d) Działanie uczulające na drogi oddechowe lub skórę Metoda: Wynik: OECD 406; gatunek: świnka morska; podejście przekrojowe: badania dla kwasu dodekanowego (C12), dekanowego (C10), oktanowego (C8) i azelainowego (C9) Nie stwierdzono działania uczulającego na skórę. Brak danych odnośnie działania uczulającego substancji na drogi oddechowe. W oparciu o dostępne dane substancja nie spełnia kryteriów klasyfikacji względem działania uczulającego na skórę. e) Działanie mutagenne na komórki rozrodcze Metoda: Wynik: Metoda: Wynik: Metoda: Wynik: OECD 471; badania na bakteriach; podejście przekrojowe: badania kwasu heksanowego (C6) i dokozanowego (C22) Nie stwierdzono mutacji genów w bakteriach. OECD 476; in vitro: komórki chłoniaka myszy; podejście przekrojowe: badanie kwasu dekanowego (C10) Nie stwierdzono działania mutagennego w komórkach. OECD 473; in vitro: komórki płuca chomika chińskiego; podejście przekrojowe: badanie kwasu dokozanowego (C22) Nie stwierdzono aberracji chromosomalnych. W oparciu o dostępne dane substancja nie spełnia kryteriów klasyfikacji względem działania mutagennego na komórki rozrodcze. f) Rakotwórczość Nie są dostępne informacje o zmianach nowotworowych wywołanych substancją. Brak danych do klasyfikacji substancji względem rakotwórczości. g) Szkodliwe działanie na rozrodczość Metoda: Wynik: OECD 422; gatunek: szczur; podejście przekrojowe: badanie kwasu dokozanowego (C22) Nie zaobserwowano upośledzenia płodności podczas testu przesiewowego toksyczności – aż do najwyższej dawki doustnej powtórzonej 1000 mg/ kg masy ciała/ dobę. NOAEL ≥ 1000 mg/ kg masy ciała/dobę. Nie są dostępne dalsze informacje o wpływie substancji na płodność. Brak danych do klasyfikacji substancji względem szkodliwego działania na rozrodczość. Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: Data aktualizacji: 30.03.2015 Wersja: 01.06.2015 2 Strona 10/14 h) Działanie toksyczne na narządy docelowe – narażenie jednorazowe oraz i) Działanie toksyczne na narządy docelowe – narażenie powtarzane Podczas badań skutków toksykologicznych, w tym toksyczności dawki powtórzonej drogą pokarmową (NOAEL ≥ 1000 mg/ kg masy ciała/dobę), nie zaobserwowano toksycznego działania substancji na narządy docelowe. W oparciu o dostępne dane substancja nie spełnia kryteriów klasyfikacji względem działania toksycznego na narządy docelowe w narażeniu jednorazowym ani powtarzanym. j) Zagrożenie spowodowane aspiracją Substancja (ciało stałe) nie spełnia kryteriów klasyfikacji względem zagrożenia spowodowanego aspiracją. Opóźnione, bezpośrednie oraz przewlekłe skutki krótko- i długotrwałego narażenia Brak istotnych danych. Patrz sekcja 4.2 niniejszej karty charakterystyki. SEKCJA 12: Informacje ekologiczne 12.1. Toksyczność Toksyczność ostra dla ryb Metoda: Wynik: Metoda: Wynik: Metoda: Wynik: równoważna do OECD 203; słodkowodny gatunek: Leuciscus idus; badanie dla kwasów tłuszczowych C16-18 LC50 (48 h) > 1000 mg/dm3 równoważna do OECD 203; słodkowodny gatunek: Danio rerio; podejście przekrojowe: badanie dla kwasu palmitynowego (C16) LC50 (96 h) > 1000 mg/dm3 równoważna do OECD 203; słodkowodny gatunek: Leuciscus idus; podejście przekrojowe: badanie dla kwasu stearynowego (C18) LC50 (48 h) > 10000 mg/dm3 Toksyczność ostra dla bezkręgowców wodnych Metoda: OECD 202; słodkowodny gatunek: Daphnia magna; podejście przekrojowe: badanie dla kwasu palmitynowego (C16) Wynik: LC50 (48 h) = 4,8 mg/dm3 Toksyczność przewlekła dla bezkręgowców wodnych Metoda: Wynik: OECD 211; słodkowodny gatunek: Daphnia magna; podejście przekrojowe: badanie dla kwasu palmitynowego (C16) NOEC (21 dni) > 0,22 mg/dm3 Toksyczność dla glonów i roślin wodnych Metoda: Wynik: OECD 201; słodkowodny gatunek: Pseudokirchnerella subcapitata; podejście przekrojowe: badanie dla kwasu palmitynowego (C16) EC50 (72 h) > 0,9 mg/dm 3 Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: Data aktualizacji: 30.03.2015 01.06.2015 Wersja: 2 Strona 11/14 Toksyczność dla mikro-organizmów wodnych Metoda: Wynik: równoważna do ISO 10712; słodkowodny gatunek: Pseudomonas putida; podejście przekrojowe: badanie dla kwasu stearynowego (C18) LC10 (18 h) > 883 mg/dm3 Toksyczność dla organizmów osadu dennego Drobnoustroje rozkładają kwasy tłuszczowe na dwutlenek węgla i wodę. W testach (OECD 301 B) na biodegradację wykazano przydatność kwasów tłuszczowych dla organizmów osadu, które skwapliwie wykorzystują to źródło energii, przyczyniając się do biodegradacji kwasów tłuszczowych. W kontakcie z osadem substancja kwasów tłuszczowych znika wskutek rozkładu bądź włączenia do matrycy organizmów. Kwasy tłuszczowe nie stanowią zagrożenia dla organizmów osadu dennego ani osadu czynnego w oczyszczalniach ścieków. Są one wykorzystywane przez organizmy osadu w procesach anabolicznych jako źródło pożywienia i energii. W oparciu o dostępne dane, substancja: kwasy tłuszczowe C16-18 (CAS 67701-03-5) nie spełnia kryteriów klasyfikacji względem zagrożenia dla środowiska wodnego. 12.2. Trwałość i zdolność do rozkładu Kwasy tłuszczowe C16-18 łatwo ulegają biodegradacji w środowisku wodnym. Metabolizm mikrobiologiczny jest główną drogą rozkładu substancji. W obecności tlenu drobnoustroje rozkładają kwasy tłuszczowe na dwutlenek węgla i wodę. Badania przeprowadzone metodą OECD 301 B wykazały, że przy stężeniu 10 i 20 mg/dm3, 72 i 71 % kwasu stearynowego ulega biodegradacji po 28 dniach. 12.3. Zdolność do bioakumulacji Metoda: Wynik: OECD 305 E; słodkowodny gatunek: Danio rerio; podejście przekrojowe: badanie dla soli sodowej kwasu laurynowego (C12) współczynnik biokoncentracji BCF = 225 dm 3/kg po 28 dniach Wyniki badań wskazują, że potencjał kwasów tłuszczowych do odkładania się w tkankach ryb jest nieznaczny. Kwasy tłuszczowe są wszechobecne i dynamiczne w środowisku. Są metabolizowane w wodzie i glebie przez mikroorganizmy. Są składnikiem każdego żywego organizmu, od bakterii, przez glony, do wyższych roślin i zwierząt. Każdy organizm spożywa i zawiera kwasy tłuszczowe jako źródło energii niezbędnej do metabolizmu. Uważa się, że nie ma zagrożenia dla środowiska z powodu biokoncentracji kwasów tłuszczowych, ponieważ kwasy te są naturalnie przechowywane w organizmach w postaci triacylogliceroli, przede wszystkim w obrębie tkanki tłuszczowej, aż do momentu ich wykorzystania do produkcji energii (taktyka odkładania w tkance tłuszczowej). 12.4. Mobilność w glebie Ze względu na temperaturę topnienia (53 - 63 oC) oraz znikomą rozpuszczalność w wodzie (< 0,05 mg/dm3 w 20 oC), kwasy tłuszczowe C16-18 nie są mobilne w glebie. 12.5. Wyniki oceny właściwości PBT i vPvB Substancja nie spełnia kryterium trwałości (P) lub bardzo dużej trwałości (vP), ponieważ łatwo ulega biodegradacji (patrz sekcja 12.2). Na podstawie wyników badań i wiedzy o losie substancji w środowisku, substancja nie spełnia kryterium zdolności do bioakumulacji (B) lub bardzo dużej zdolności do bioakumulacji (vB) (patrz sekcje 12.1 - 12.3). Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: Data aktualizacji: 30.03.2015 Wersja: 01.06.2015 2 Strona 12/14 Substancja nie spełnia kryterium toksyczności (T). Uzasadnia to wartość NOEC (21 dni) > 0,22 mg/dm 3, wyznaczona w badaniu toksyczności przewlekłej dla bezkręgowców wodnych (patrz sekcja 12.1). Informacje o zmianach nowotworowych wywołanych substancją nie są dostępne (patrz sekcja 11.1 f). Nie stwierdzono mutacji genów, działania mutagennego w komórkach ani aberracji chromosomalnych w badaniach działania mutagennego (patrz sekcja 11.1 e). Nie stwierdzono wpływu substancji na płodność w badaniu toksyczności dawki powtórzonej na szczurach, wyznaczając wartość NOAEL ≥ 1000 mg/ kg masy ciała/dobę (patrz sekcja 11.1 g). Kwasy tłuszczowe, C16-18 (CAS 67701-03-5) nie zostały zidentyfikowane jako substancja PBT ani vPvB. 12.6. Inne szkodliwe skutki działania Ze względu na właściwości fizyczne i chemiczne, substancja nie stwarza żadnego zagrożenia dla atmosfery ziemskiej. Brak szczególnych informacji o toksyczności substancji dla ptaków i pszczół. Informacje toksykologiczne uzyskane w przeprowadzonych badaniach na ssakach i organizmach wodnych nie potwierdziły toksyczności substancji. Substancja nie wykazuje zdolności do bioakumulacji. Na tej podstawie odstąpiono od badań na ptakach w zakresie toksyczności chronicznej dla rozrodczości, zgodnie z załącznikiem X Rozporządzenia REACH, punkt 9.6.1. Brak dostępnych danych uzasadniających klasyfikację substancji względem zagrożeń dodatkowych. SEKCJA 13: Postępowanie z odpadami 13.1. Metody unieszkodliwiania odpadów Wszystkie odpady substancji powinny być zapakowane do oznakowanych opakowań i przesłane do unieszkodliwienia lub odzysku, zgodnie z przepisami o odpadach (patrz sekcja 15.1, p. 5 i 6). Odpady mogą być spalane lub przekształcane w biodegradowalne mydła lub składowane na legalnych składowiskach odpadów. Zapobiegać przedostaniu się odpadów substancji do kanalizacji, wód powierzchniowych, wód gruntowych i gleby. W postępowaniu z odpadami substancji należy przestrzegać zalecenia określone w sekcjach 5, 6 i 7 niniejszej karty charakterystyki. Opakowania po substancji, starannie opróżnione, selektywnie zebrane, należy przekazać podmiotowi uprawnionemu do przyjęcia odpadów opakowaniowych do odzysku lub recyklingu – zgodnie z przepisami o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (sekcja 15.1, p. 7 i 8). Pustych pojemników, w których pozostają resztki produktu nie należy używać w innym celu, jak tylko do przechowywania i transportu tego samego produktu. Wszelkie pozostałości produktu należy usunąć z pojemnika przed przekazaniem go do utylizacji. Dla bezpieczeństwa należy przy tym przestrzegać zalecenia określone w sekcjach 5, 6 i 7 niniejszej karty charakterystyki. SEKCJA 14: Informacje dotyczące transportu Substancja nie podlega przepisom o transporcie towarów niebezpiecznych wg: RID (przewóz kolejowy); ADR (przewóz drogowy); ADN (transport wodny śródlądowy); IMDG (transport morski); DGR-ICAO/IATA (transport lotniczy). Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: Data aktualizacji: 30.03.2015 Wersja: 01.06.2015 2 Strona 13/14 14.1. Numer UN (numer ONZ): nie ma zastosowania. 14.2.Prawidłowa nazwa przewozowa UN: nie ma zastosowania. 14.3 Klasa zagrożenia w transporcie: nie ma zastosowania. 14.4.Grupa pakowania: nie ma zastosowania. 14.5. Zagrożenia dla środowiska: substancja nie stanowi zagrożenia dla środowiska. 14.6. Szczególne środki ostrożności dla użytkowników: nie określono. SEKCJA 15: Informacje dotyczące przepisów prawnych 15.1. Przepisy prawne dotyczące bezpieczeństwa, ochrony zdrowia i środowiska specyficzne dla substancji 1) Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (...) (REACH) (Dz. Urz. WE L 396 z 30.12.2006, str. 1, z późniejszymi zmianami). 2) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin (...) (Dz. Urz. WE L 353 z 31.12.2008, str. 1, z późniejszymi zmianami). 3) Dyrektywa Rady 67/548/EWG z dnia 27 czerwca 1967 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawodawczych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i etykietowania substancji niebezpiecznych (Dz. Urz. WE L 196 z 16.08.1967, str. 1; polskie wydanie specjalne: rozdz. 13, tom 1, str. 27, z późniejszymi zmianami). 4) Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz. U. z 2011 r. nr 63, poz. 322, z późniejszymi zmianami). 5) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów (Dz. Urz. WE L 312 z 22.11.2008, str. 3, z późniejszymi zmianami). 6) Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21, z późniejszymi zmianami). 7) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 94/62/WE z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (Dz. Urz. WE L 365 z 31.12.1994, str. 10; polskie wydanie specjalne: rozdz. 13, tom 13, str. 349, z późniejszymi zmianami). 8) Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2013 r., poz. 888). 15.2. Ocena bezpieczeństwa chemicznego Dostawca karty charakterystyki dokonał oceny bezpieczeństwa chemicznego substancji, dla której sporządzono niniejszą kartę. SEKCJA 16: Inne informacje Substancja nie została sklasyfikowana jako niebezpieczna (patrz sekcja 2). Substancja nie została włączona do załącznika XIV do Rozporządzenia REACH, zatem nie podlega procedurze udzielania zezwoleń według tytułu VII Rozporządzenia REACH. W stosunku do substancji nie określono ograniczenia w załączniku XVII do Rozporządzenia REACH, zgodnie z tytułem VIII Rozporządzenia REACH. Karta charakterystyki zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH (WE 1907/2006) oraz rozporządzeniem WE 453/2010 Zakłady Azotowe Chorzów S.A STEARYNA Data wydania: 30.03.2015 Data aktualizacji: Wersja: 01.06.2015 2 Strona 14/14 Znaczenie skrótów użytych karcie charakterystyki: Substancja PBT - substancja trwała, zdolna do bioakumulacji i toksyczna. Substancja vPvB - substancja o bardzo dużej trwałości i bardzo dużej zdolności do bioakumulacji. Substancja UVCB - substancja wieloskładnikowa o zmiennym składzie. NDS – najwyższe dopuszczalne stężenie. NDSCh – najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe. NDSP – najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe. DNEL – pochodny poziom niepowodujący skutków (ang.: Derived No Effect Level). PNEC – przewidywane stężenie substancji niepowodujące zmian (ang.: Predicted No Effect Concentration). NIOSH - Narodowy Instytut Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w USA (ang.: National Institute for Occupational Safety and Health). OECD - Organizacja Wspólnoty Gospodarczej i Rozwoju (ang.: Organization for Economic Cooperation and Development). LC50 / D50 – stężenie / dawka powodująca po określonym czasie śmierć u 50% osobników badanej populacji (ang.: Lethal Concentration / Dose). NOAEL – poziom niewywołujący obserwowalnych szkodliwych skutków (ang.: No Observed Adverse Effect Level). NOEC – najwyższe stężenie bez obserwowalnego szkodliwego efektu (ang.: No Observed Effect Concentration). BCF - Współczynnik bioakumulacji (ang.: the bioconcentration factor). EC50 – stężenie substancji w środowisku, które wywołuje określony efekt biologiczny u 50% osobników badanej populacji (ang.: Effective Concentration). Niniejsza karta charakterystyki została opracowana na podstawie danych wygenerowanych i informacji zebranych na potrzeby rejestracji substancji fatty acids, C16-18 (CAS 67701-03-5; WE 266-928-5) wg REACH. Przedstawione informacje są zgodne z Raportem Bezpieczeństwa Chemicznego załączonym do dossier rejestracyjnego dostawcy karty charakterystyki. Niniejsza karta charakterystyki nie stanowi specyfikacji jakościowej produktu. Przedstawione informacje mogą być niewystarczające dla bezpiecznego użycia substancji w niezidentyfikowanych zastosowaniach. Użytkownik substancji jest obowiązany przestrzegać obowiązujące normy i przepisy prawa oraz ponosi odpowiedzialność za niewłaściwe wykorzystanie informacji zawartych w karcie charakterystyki. Do niniejszej karty charakterystyki nie załączono scenariuszy narażenia, ponieważ nie są wymagane dla substancji nie sklasyfikowanej jako niebezpieczna. Data aktualizacji: 01.06.2015 Aktualizacja sekcji 2.1 Koniec.