niech śWiętA bArbArA chroni WAS i ProWAdzi

niech śWiętA bArbArA chroni WAS i ProWAdzi

G
A
Z
E
T A
F I R M O W A
n r 10 ( 3 2 ) | l i s t o p a d 2 011
bez węgla ani rusz...
nasze barbary
w symbiozie z kopalniami
Niech świĘta barbara
chroni was i prowadzi
z górniczym „szczęść boże”
Zarząd i Rada Nadzorcza Kompanii Węglowej
W W W. K W S A . P L
G
A
Z
E
T A
F
I
NASZA KOMPANIA
D
rodzy Czytelnicy!
Ani się obejrzeliśmy, a tu już kolejna Barbórka… Czas mija nieubłaganie i tylko
od nas zależy, czy wykorzystamy go należycie.
Zdajemy sobie sprawę z tego, że straconych chwil
nikt nam nie odda, a mimo to często trwonimy
cenne dni i minuty. Pochłaniają nas czynności
zupełnie zbędne, pogrążamy się w jałowych sporach, odwlekamy ważne decyzje tak, jakbyśmy
znali tajne hasło do skarbca z jakimś czasowym
bonusem… Z drugiej strony żyjemy w ciągłym
pośpiechu, bez wytchnienia, bez komfortu wyciszenia i refleksji. Nasuwa się pytanie, czy to świat
wszedł na tak wysokie obroty, że za nim nie nadążamy, czy to my sami nakręcamy wrzeciono
czasu, biegając w kółko jak mysz na kołowrotku?
Każdy musi sobie sam na to odpowiedzieć… o ile
oczywiście znajdzie na takie rozważania czas.
Proszę mi wybaczyć te refleksje, które być może
nie są bezpośrednio związane z tematyką naszej
gazety, ale nasunęły mi się one po wspaniałym
dniu, kiedy to razem z tysiącami górników dane
mi było uczestniczyć w pielgrzymce do Matki
Boskiej Częstochowskiej. To miejsce, czas i okoliczności wyjątkowe nie tylko dla wierzących.
Taki dzień jak niedziela 20 listopada – dzień pielgrzymki – pozwala na ogarnięcie tego wszystkiego, o czym pisałem na wstępie. Jest odskocznią
od zwyczajnych zmagań, nie tylko z czasem. Daje
nową porcję energii, pozwalając jednocześnie na
uporządkowanie myśli i emocji. Ta energia, wewnętrzny spokój i ład będą nam bardzo potrzebne w codziennej pracy. I za ten dar składam Czarnej Madonnie serdeczne podziękowania.
Jan Czypionka
R
M O W A
Listopad
3 List do górników
W YDARZENIA
4 Górnicza brać pod opieką Matki Boskiej
Pielgrzymka górników na Jasną Górę
6 FAKTY • LICZBY • WYDARZENIA
8 W piątą rocznicę katastrofy w „Halembie”…
Uczczono pamięć 23 górników, którzy zginęli
w wybuchu metanu i pyłu węglowego
9 Bez węgla ani rusz…
Węgiel nadal będzie istotnym surowcem
w energetyce zarówno w Polsce, jak i na świecie
10 Praktyki w nowej hali
Praktyki uczniowskie na terenie kopalni
„Piast”
11 Arcybiskup Skworc wraca do rodzinnych stron
Dotychczasowy ordynariusz tarnowski
został następcą abp. Damiana Zimonia
12 Wnioski z porażek i sukcesów
Rozmowa z Janem Stokłosą, dyrektorem
technicznym Zakładu Górniczego „Piekary”
14 Nasze Barbary
Sylwetki pracownic kopalni „Rydułtowy-Anna”
18 Nasze Barbary
Sylwetki pracownic kopalni „Jankowice”
W KOMPANII
20 W symbiozie z kopalniami
Kompanijny Ośrodek Szkolenia
22 Barbórki na numizmatach
W Knurowie święta Barbara jest otaczana
szczególnym kultem
23 W Pszowie nie zapomniano o naszej patronce
Od wielu stuleci szczególną czcią na Śląsku
górnicy darzyli świętą Barbarę
LUDZIE I MIEJSCA
24 Łączą od 15 lat
Zakład Informatyki i Telekomunikacji
25 Oddając krew – darujesz życie
26 Stworzeni jesteśmy przez pamięć
Książka „W Rudzie Śląskiej na Górnym Śląsku,
czyli Zakład Górniczy «Mikołaj» Hrabiego
Franciszka Ballestrema”
28 Lektura obowiązkowa
Książka autorstwa dr. inż. Bogdana Ćwięka
29 „Bobrek-Centrum” najlepszy pod siatką
32 G a ler i a
KO M PA N I A W Ę G L OWA
Ga zeta f ir mowa
Redakcja:
Biuro Komunikacji KW SA
dyrektor Zbigniew Madej
Redaktor naczelny:
Jan Czypionka
[email protected]
Adres redakcji:
40-039 Katowice
ul. Powstańców 30, p. 64
tel. 032 7572025
Wydawca:
Kompania Węglowa SA
40-039 Katowice
ul. Powstańców 30
Druk:
Tolek, drukarnia im. K. Miarki
Zdjęcie na okładce: 21. pielgrzymka górników na Jasną Górę.
Fot. Jan Czypionka
Oddano do druku: 25.XI.2011
Drodzy górnicy!
P
rzy okazji każdej Barbórki składamy sobie życzenia górniczego szczęścia. To dzień dla nas
szczególny. Mamy czas na refleksję i zadumę.
Najczęściej wtedy mówimy: to już minął rok! Przychodzi wtedy moment podsumowania tego, co zrobiliśmy.
Myślę, że wszyscy mamy powody do satysfakcji. Kompania Węglowa pozostaje firmą o ustabilizowanej pozycji na rynku. Osiąga dobre wyniki ekonomicznofinansowe. Dlatego pragnę wszystkim bardzo gorąco
podziękować za trud i wysiłek.
Praca górnika jest nie tylko ciężka, ale i niebezpieczna.
W tym dniu warto o tym mówić bardzo dobitnie. Nie
możemy zapominać o historii. Musimy przypominać,
ile potu, ale i krwi wylaliśmy, by nie tylko wyrywać
matce naturze czarne złoto, lecz by dzięki górniczej
braci mogły rozwijać się śląskie miasta i cały region.
Drodzy górnicy!
Patrzymy w przyszłość. W tym roku przyjmiemy do
pracy pięć tysięcy osób. Przygotowaliśmy nową strategię i strukturę organizacyjną firmy. Przed Kompanią
otwierają się nowe perspektywy rozwoju. Warto to podkreślić przy okazji Barbórki. Dla 60 tysięcznej rzeszy
naszych pracowników nie tylko ważne jest to, co było
w mijającym roku, ale to, co nas czeka w przyszłości.
Kompania Węglowa stoi przed nowymi wyzwaniami.
Stawiamy sobie ambitne cele. Chcemy ustabilizować,
a nawet, w zależności od potrzeb, zwiększać wydobycie. Dalszy rozwój firmy jest naszym priorytetem.
Tego oczekuje od nas rynek. W polityce energetycznej
rządu węgiel jest najważniejszym surowcem energetycznym w naszym kraju. Kompania Węglowa pozostanie zarazem jego największym producentem nie
tylko w Polsce, ale i w Unii Europejskiej. Nie poprzestaniemy na wydobywaniu węgla. Przygotowujemy
się do jego przetwarzania na prąd w elektrowni, której będziemy współwłaścicielem.
Realizacja tych planów zależeć będzie od każdego
z nas, bez względu na zajmowane stanowisko. Tworzymy górniczą rodzinę. Dlatego wierzę, że wspólnie
osiągniemy zakładane cele.
Proszę przyjąć z okazji święta górniczego stanu życzenia dalszych sukcesów w pracy zawodowej i pomyślności w życiu osobistym. Wszystkim pracownikom Kompanii Węglowej jeszcze raz serdecznie
dziękuję za ofiarną pracę.
Niech żyje nam górniczy stan!
Prezes Zarządu Kompanii Węglowej
|3
W YD A RZENI A
Zanim rozpoczęła się msza święta, górnicy uczestniczyli w drodze krzyżowej wokół jasnogórskiego klasztoru
Górnicza brać pod
opieką Matki Boskiej
Ponad trzy tysiące górników kopalń węgla kamiennego, brunatnego, soli, rud
miedzi, ołowiu i cynku z całej Polski przybyło z pielgrzymką na Jasną Górę
G
órnicy zgromadzili się wcześnie
podkreślił, że spotkanie górników u Matki
i ufnością przychodzą tutaj. Główna intencja
rano w niedzielę, 20 listopada,
Bożej to przede wszystkich czas głębokiej
modlitwy nie zmienia się od lat – żeby było
w kościele pw. św. Barbary, gdzie
modlitwy o godną i bezpieczną pracę.
tyle wyjazdów, ile zjazdów, żeby Jasnogórska
poczty sztandarowe oddały hołd patronce
Wraz z górnikami modliły się ich rodziny,
Pani chroniła naszych górników w ich bardzo
naszego środowiska. Następnie pielgrzymi
a także pracodawcy. Wśród nich obecna była
ciężkiej, bardzo niebezpiecznej pracy – po-
przeszli pod pomnik kardynała Stefana Wy-
Joanna Strzelec-Łobodzińska. Prezes Kom-
wiedziała Joanna Strzelec-Łobodzińska.
szyńskiego. Złożono kwiaty i zapalono zni-
panii Węglowej pragnęła przede wszystkim
Eucharystii dla uczestników 21. Pielgrzym-
cze. Zanim rozpoczęła się msza święta, gór-
podziękować górnikom za ich zaangażowanie
ki Górników przewodniczył bp Andrzej
nicy uczestniczyli w drodze krzyżowej wokół
w pielgrzymkę. – Myślę, że nie ma drugiej
Czaja. Ordynariusz opolski podkreślił, że
jasnogórskiego klasztoru.
takiej branży zawodowej w Polsce, jak właś-
pielgrzymka jest okazją do wypraszania
Pielgrzymkę jak każdego roku zorgani-
nie górnicy – o takiej wielowiekowej tradycji
u Matki Bożej mądrej polityki rządzących.
zował Sekretariat Górnictwa i Energety-
i o takim przywiązaniu do munduru. To na-
– Jest wśród górników dużo niepokoju.
ki NSZZ „Solidarność”, z Kazimierzem
prawdę bardzo wzrusza, kiedy patrzy się na
Wiąże się on z restrukturyzacją górnictwa,
Grajcarkiem na czele. Przewodniczący
tych ludzi ciężkiej pracy, którzy z taką powagą
planami zwolnień grupowych. To na pewno
4
|
jest rzecz, która ich bardzo niepokoi, która
górniczych uprawnień emerytalnych do pra-
branżę – ocenił Grzesik, wzywając rząd
napawa ich wieloma obawami. No i to też
cowników zatrudnionych przy wydobyciu,
i pracodawców do partnerstwa i dialogu ze
stroną społeczną.
zawierzają Panu Bogu, ufając, że Boska
a nie wszystkich pracujących pod ziemią.
Opatrzność jakoś temu zaradzi – powie-
– Zapowiedź pana premiera w ostatnim
dział biskup. – Dziękuję Bogu za was – że
expose o zmianach w systemie emerytal-
was mamy w społeczeństwie; za wasz trud,
nym górników na pewno uderzy w naszą
wysiłek, poświęcenie, z którego czerpiemy.
Bp Andrzej Czaja podziękował w kazaniu
Tekst i zdjęcia: Jan Czypionka
Pod pomnikiem kardynała Stefana Wyszyńskiego pielgrzymi złożyli kwiaty i zapalili znicze
górnikom za ich wielkie przywiązanie do
Kościoła, za świadectwo wiary i prosił, aby
na wzór Chrystusa potrafili nieść krzyż codziennego życia i bezwzględnie Mu ufali.
Tradycyjnie na zakończenie pielgrzymki brać
górnicza dokonała zawierzenia swojej pracy
i swoich bliskich Matce Bożej. Delegacja złożyła kwiaty pod tablicą „Solidarności”.
Jeden z organizatorów pielgrzymki, szef
Sekretariatu Górnictwa i Energetyki „Solidarności” Kazimierz Grajcarek, stwierdził,
że w górnictwie brakuje dziś rąk do pracy,
a górnicy są przepracowani. – Nie ma ludzi wykształconych w kierunku górnictwa,
wielu zostało zwolnionych z pracy. Pojawiła się luka pokoleniowa – ocenił Grajcarek,
opowiadając się za zwiększeniem liczby
przyjęć do pracy w kopalniach.
Szef górniczej „Solidarności” Jarosław
Grzesik zwrócił uwagę na czekające branżę zmiany. Chodzi o projekt ograniczenia
Górnicy zgromadzili się w kościele pw. św. Barbary, gdzie poczty sztandarowe oddały hołd patronce tego środowiska
|5
FAKTY • LICZBY • WYDARZENIA
z projektu w każdym czasie bez podania
„Krywałd” w związku z jego planowaną li-
przyczyn.
kwidacją.
Wstępną koncepcję współpracy prosimy zło-
Przedsięwzięcie to umożliwi eksploatację
żyć w nieprzejrzystym, zamkniętym opako-
południowo-wschodniej partii złoża Ruchu
waniu, w siedzibie: KOMPANIA WĘGLOWA
Szczygłowice oraz znacznie uprości sieć wen-
SA 40-039 KATOWICE ul. Powstańców 30,
tylacyjną poprzez budowę stacji wentylato-
sekretariat prezesa zarządu Kompanii Wę-
rów przy szybie VI, położonym w centralnej
glowej SA, do dnia 15.12.2011 roku.
części obydwu ruchów.
Na opakowaniu należy umieścić pieczęć firmową oraz tytuł „Projekt budowy i finanso-
POSIEDZENIE ZESPOŁU POROZUMIEWAWCZE-
wania wysokosprawnego, niskoemisyjnego
GO DLA MIASTA PIEKARY ŚLĄSKIE
bloku energetycznego, opalanego węglem
W siedzibie ZG „Piekary”, 26.10.2011 r. od-
kamiennym”.
było się jedenaste posiedzenie zespołu porozumiewawczego dla miasta Piekary Śląskie.
Kompania Węglowa planuje budowę wysokosprawnego, niskoemisyjnego bloku energetycznego 900 MW, opalanego węglem
kamiennym
Przetarg na nową stację wentylatorów
Posiedzeniu przewodniczył dyrektor Okrę-
kopalni „Knurów-Szczygłowice”
gowego Urzędu Górniczego w Gliwicach,
Zarząd Kompanii Węglowej SA rozpoczął
a udział w nim wzięli: wiceprezydent miasta
procedurę przetargową na budowę stacji
Piekary Śl., przedstawiciele Kompanii Wę-
wentylatorów głównych przy szybie VI ko-
glowej SA (Centrali, Centrum Wydobywcze-
palni „Knurów-Szczygłowice”. Wraz ze stacją
go Północ, kopalń „Piekary” i „Bobrek-Cen-
powstanie także budynek nadszybia i towa-
trum”), Spółki Restrukturyzacji Kopalń SA
rzyszące obiekty infrastruktury technicznej.
oraz Wyższego Urzędu Górniczego.
Wartość przetargu wynosi prawie 45 mln zł.
Szczególną uwagę poświęcono kwestii od-
Termin zakończenia prac – rok 2014.
wodnienia niecki w rejonie byłego zakła-
Wykonanie tych prac jest niezbędne dla
du MONTOMET, uzgadniając, że do czasu
SZUKAMY PARTNERA
właściwego
planowanych
zakończeniu postępowania sądowego w tej
Kompania Węglowa SA jest zainteresowana
do eksploatacji rejonów kopalni „Knurów- sprawie koszty odpompowywania wody po-
przewietrzania
pozyskaniem partnera do współpracy przy
-Szczygłowice”.
nosić będą KW SA, SRK SA i miasto, które
projekcie budowy i finansowania wysokos-
Przypomnijmy, że we wrześniu 2008 w kopalni
ponadto odpowiadało będzie za stronę tech-
prawnego (min. 45 proc.), niskoemisyjnego,
zawaliła się wieża szybowa szybu wentylacyj-
niczno-organizacyjną przedsięwzięcia. Omó-
bloku energetycznego (900 MW), opalanego
nego nr V, zapadła się też stacja wentylatorów
wiona została także koncepcja likwidacji
węglem kamiennym.
i rozdzielnia wysokiego napięcia. Pracująca
wiaduktu drogowego w ciągu ul. Bednorza,
Projekt ma być realizowany w formule spółki
tam obecnie tymczasowa stacja wentylatorów
pod kątem możliwości wspólnego sfinanso-
celowej. Przewidywany udział KW SA wynosi
ma zbyt słabe parametry techniczne i wymaga
wania tego zamierzenia przez miasto i Kom-
do 49 proc. inwestycji, w tym także w formie
zastąpienia przez nowoczesne, wysokowydaj-
panię Węglową.
aportu rzeczowego oraz wartości niemate-
ne i niezawodne urządzenia.
W roku 2011 kopalnie te wydobędą łącznie
rialnych i prawnych.
Realizacja projektu stworzy wydajny, spraw-
blisko 1,2 mln t węgla, z czego 98,5 proc. tej
Od potencjalnego partnera oczekuje się wia-
ny i skuteczny system wentylacji w kopalni.
wielkości przypadnie na Zakład Górniczy
rygodności finansowej, udziału kapitałowe-
Wykonanie przedsięwzięcia pozwoli na pełne
„Piekary”. W stosunku do 2010 r. będzie to
go, a także zdolności do technologicznego
przejęcie zadań wentylacyjnych, realizowa-
wydobycie niższe o 19 proc. W ciągu 9 miesię-
zaangażowania się w proces projektowania
nych uprzednio przez szyb wentylacyjny V.
cy tego roku Kompania Węglowa naprawiła
i budowy elektrowni.
Nowa stacja przejmie też wentylację szybu
szkody górnicze o łącznej wartości 3,1 mln zł.
Zainteresowane
podmioty
proszone
są
o przedstawienie do dnia 15.12.2011 r. wstępnej koncepcji współpracy w obszarach: organizacji i finansowania spółki celowej,
organizacji źródeł finansowania projektu,
projektowania bloków energetycznych, budowy elektrowni „pod klucz”, zarządzania operacyjnego blokami.
KW SA zastrzega sobie prawo podjęcia rozmów z wybranymi podmiotami na podstawie analizy przedłożonych dokumentów.
KW SA zastrzega sobie prawo zatrzymania
i korzystania z nadesłanych materiałów.
KW SA zastrzega sobie prawo rezygnacji
6
|
Realizacja projektu stworzy wydajny, sprawny i skuteczny system wentylacji w kopalni
FAKTY • LICZBY • WYDARZENIA
KOMPANIA INWESTUJE
W 2003 roku, który był pierwszym rokiem funkcjonowania Kompanii Węglowej, nakłady inwestycyjne spółki wyniosły 500 mln zł. W drugiej
połowie 2011 roku, po tym gdy zarząd KW podjął decyzję zwiększającą nakłady inwestycyjne
o kilkadziesiąt milionów złotych, wydatki KW
na rozwój wzrosły do kwoty 966 mln.
Inwestycje spółki zmierzają do utrzymania
aktualnego poziomu wydobycia i zwalczania zagrożeń naturalnych, które przyrastają
w sposób lawinowy.
– Gdy w 1983 roku rozpoczynałem pracę
w kopalni „Knurów,” prace górnicze prowadzone były na poziomie 350 metrów. Po
dwudziestu ośmiu latach prace w tej kopalni
prowadzone są na poziomie 1050 metrów. To
pokazuje, jaki skok w dół górotworu wykonują kopalnie. Zwiększenie głębokości eksploatacji powoduje wzrost wszystkich zagrożeń,
od najgorszego – zagrożenia metanowego – – po zagrożenia klimatyczne i tąpaniowe.
Wydatki inwestycyjne spółki są w większości
nakierowane na rozpoznawanie i zwalczanie tych zagrożeń. Duży wolumen inwestycji
dotyczy odtworzenia parku maszynowego,
który powinien być coraz sprawniejszy i coraz bardziej nowoczesny – powiedział Marek
Inwestycje spółki zmierzają do utrzymania aktualnego poziomu wydobycia i zwalczania
zagrożeń naturalnych, które przyrastają w sposób lawinowy
Fot. Jan Czypionka
Uszko, wiceprezes Kompanii Węglowej ds.
produkcji.
Kompania
Węglowa
planuje
sukcesywne
jednak rozsądnie rozwiązać – argumentował
gdzie wydobycie w kilkunastu pokładach
prof. Andrzej Barczak.
spowodowało od lat 60. obniżenie terenów
zwiększenie nakładów inwestycyjnych do kwo-
Górniczy przedsiębiorcy nie wypominali
o 16 metrów. Niestety, po raz pierwszy nie
ty 1,2 – 1,3 mld zł w roku 2015. Taki zapis znaj-
samorządowym partnerom płynących z ich
sprawdziły się stosowane od dziesięcioleci
firm do gmin profitów, niemniej przypomi-
ekspertyzy, dotyczące stanu budynków na
nali, że są to niemałe pieniądze. Marek Usz-
powierzchni – tłumaczył wiceprezes Uszko,
GMINY I GÓRNICTWO
ko, wiceprezes Kompani Węglowej – firmy,
zapowiadając zastosowanie odmiennych me-
Stosunki między górnictwem i samorządami
której 15 kopalń prowadzi eksploatację na
tod tego rodzaju badań.
duje się w opracowywanej strategii spółki.
są grą, która musi być prowadzona według
terenie 49 gmin – przypomniał, że tylko na
dobrych reguł, zatem nie może w niej być
likwidowanie szkód górniczych przeznacza
szulerów. I to państwo powinno być arbitrem,
ona przeszło 200 mln zł rocznie.
strzegącym czystych reguł w tej grze.
Odnosząc się do eksploatacji pod Bytomiem,
Taki pogląd w trakcie konferencji „Górnictwo
wiceprezes Marek Uszko podkreślił, że była
2011” w Katowicach przedstawił prof. An-
ona prowadzona zgodnie z koncesją, zgodnie
drzej Barczak z Uniwersytetu Ekonomiczne-
z planem ruchu, zaś towarzyszące jej wpływy
go w Katowicach. W nurcie dyskusji, poświę-
nie przekraczały projektowanych wielkości,
conej trudnym doświadczeniom i dobrym
co potwierdziły inspekcje OUG i WUG.
praktykom w relacjach górnictwa z samorzą-
– Działalności górniczej towarzyszą szkody
dem lokalnym, profesor mówił:
na powierzchni, bo nie ma jeszcze systemu,
– Między firmami górniczymi a samorząda-
który ich nie powoduje. Tym bardziej że pro-
mi lokalnymi jest konflikt interesów. A po-
wadzimy eksploatację na tych samych ob-
nieważ Polska jest krajem scentralizowanym,
szarach, gdzie trwa ona od 100 i więcej lat.
siła samorządów jest za mała w stosunku do
Zatem ta na 300, na 500 metrach dzisiaj jest
odpowiedzialności za działania na swoim te-
odbierana kolejnymi pokładami z poziomów
rytorium. Samorządy szukają środków, aby
na 800 i na 1000 metrów, co powoduje su-
poprawić byt swoich mieszkańców. Mimo
mowanie wpływów. Przykładem takiego zja-
wszystko problem konfliktu stron można
wiska jest Bytom i tamtejsza dzielnica Karb,
Odnosząc się do eksploatacji pod Bytomiem,
wiceprezes Marek Uszko podkreślił, że była ona
prowadzona zgodnie z koncesją, zgodnie
z planem ruchu
Fot. Jarosław Galusek
|7
W YD A RZENI A
W imieniu władz Kompanii Węglowej SA kwiaty złożyli Joanna Strzelec-Łobodzińska, prezes zarządu, oraz wiceprezesi Piotr Rykala i Marek Uszko
Zdjęcia: Jan Czypionka
W piątą rocznicę
katastrofy w „Halembie”…
Pamięć 23 górników, którzy zginęli w wybuchu metanu i pyłu węglowego
w kopalni „Halemba”, uczczono w poniedziałek, 21 listopada, w Rudzie Śląskiej
U
roczystości upamiętniające to tragiczne wydarzenie rozpoczęły się
jak co roku mszą świętą w kościele
pw. Matki Bożej Różańcowej. Ksiądz Antoni
Myśliwiec powiedział w homilii, że tragedia
w „Halembie” zmusza wszystkich do refleksji i uświadamia, że Bóg powinien zajmować
pierwsze miejsce w życiu każdego człowieka. – Na pewno ręce dobrego Boga objęły
tych, którzy tragicznie, w jednej sekundzie,
zakończyli swoje życie tam na dole, tysiąc
metrów pod ziemią – mówił.
Po mszy na miejscowym cmentarzu złożono kwiaty pod tablicami z nazwiskami blisko 200 osób, które zginęły w „Halembie”
od początku istnienia kopalni. W uroczystościach brali udział bliscy i koledzy ofiar,
związkowcy, przedstawiciele kierownictwa
kopalni. W imieniu władz Kompanii Węglowej SA kwiaty złożyli Joanna Strzelec- -Łobodzińska, prezes zarządu, oraz wiceprezesi Piotr Rykala i Marek Uszko.
Na zdjęciu, z prawej: uroczystości upamiętniające to tragiczne wydarzenie rozpoczęły
się mszą świętą w kościele pw. Matki Bożej
Różańcowej
8
|
TRAGEDIA NA POZIOMIE 1030 METRÓW
Do tragedii w „Halembie” doszło 21 listopada 2006 roku, około godziny
16, w pokładzie 506 na głębokości 1030 metrów. Górnicy kopalni oraz pracownicy z firmy Mard pracowali przy ścianie wydobywczej przeznaczonej
do likwidacji. Doszło tam do wybuchu metanu, który następnie zainicjował
eksplozję pyłu węglowego.
Zgodnie z procedurami powołana została komisja Wyższego Urzędu Górniczego, w której niezależni fachowcy analizowali wszelkie przyczyny katastrofy. Prokuratura Okręgowa w Gliwicach zamknęła śledztwo w czerwcu 2008
roku. Zarzuty prokuratorskie, związane z niedopełnieniem przepisów bezpieczeństwa oraz poświadczeniem nieprawdy w dokumentach, postawiono
19 osobom. 9 innych członków dozoru dobrowolnie poddało się karze.
W Forum Węglowym uczestniczyli m.in. Joanna Strzelec-Łobodzińska, prezes zarządu Kompanii Węglowej SA, i Roman Łój, prezes zarządu
Katowickiego Holdingu Węglowego. Panel prowadziła red. Karolina Baca. Fot. Jan Czypionka
Bez węgla ani rusz…
Przez najbliższe dziesięciolecia węgiel nadal będzie istotnym surowcem
w energetyce zarówno w Polsce, jak i na świecie
O
bostrzanie pakietu energetyczno-
Energetyczna prognozuje do 2035 roku
36-procentową. Ale nie wystarczy o tym
-klimatycznego może doprowadzić
wzrost zużycia węgla o kolejne 65 procent.
mówić. Trzeba działać. Podczas Forum pani
do obniżenia konkurencyjności go-
Tym samym węgiel wyprzedzi ropę jako
prezes oficjalnie poinformowała o opubli-
spodarczej Unii Europejskiej, wzrostu bez-
paliwo o największym udziale w świato-
kowaniu w prasie ogłoszeń o poszukiwaniu
robocia i cen prądu. Era węgla będzie trwać
wym bilansie energetycznym.
partnera do współpracy w projekcie budo-
– do takich wniosków doszli uczestniczy Fo-
Europejska krucjata ekologiczna ma zatem
wy i finansowania niskoemisyjnego bloku
rum Węglowego, zorganizowanego w Ka-
niewielkie szanse powodzenia w skali glo-
energetycznego o sprawności minimum 45
towicach przez redakcje „Rzeczpospolitej”
balnej.
proc. Będzie to blok 900 MW, opalany wę-
i „Parkietu”. W dyskusji uczestniczyła Jo-
– Tymczasem UE w długookresowej poli-
glem. Kompania Węglowa ma mieć do 49
anna Strzelec-Łobodzińska, prezes zarządu
tyce do 2050 roku zakłada nawet redukcję proc. udziałów.
Kompanii Węglowej.
emisji gazów cieplarnianych o… 95 procent
– Nie chcemy mieć większości, ale prag-
– Unia Europejska ze względu na kryzys
– ostrzegał podczas Forum Janusz Olszew-
niemy mieć wpływ na działanie elektro-
trochę rakiem wycofuje się z rygorystycz-
ski, prezes Górniczej Izby Przemysłowo-
wni – powiedziała pani prezes. – Wiemy
nych założeń klimatycznych – oceniła pani
-Handlowej.
o sześciu potencjalnych partnerach, ale
prezes. – Parlament Europejski odrzucił
W dyskusji prezes Joanna Strzelec-Łobo-
o wynikach rozmów będziemy mówić na
pomysł zwiększenia celu redukcyjnego
dzińska powtórzyła od dawna lansowa-
początku przyszłego roku. Dodam, że po-
emisji CO 2. Największe potęgi gospodar-
ną receptę na zwalczanie dekarbonizacji
prawa sprawności elektrowni o prawie 10
cze, wśród nich Stany Zjednoczone i Chiny,
poprzez poprawianie sprawności bloków
procent skutkuje zmniejszeniem emisji
nie rozmawiają o globalnym porozumie-
energetycznych.
CO2 o kilkanaście procent.
niu dla klimatu. Międzynarodowa Agencja
obecnie, opalanych węglem, ma sprawność
Większość
istniejących
(zm)
|9
W YD A RZENI A
W uroczystym otwarciu hali szkoleniowej udział wzięli Joanna Strzelec-Łobodzińska, prezes zarządu Kompanii Węglowej SA, oraz Klemens
Ścierski, wiceprzewodniczący rady nadzorczej KW SA
Fot.: Jan Czypionka
Praktyki w nowej hali
KWK „Piast” oraz dyrekcja Powiatowego Zespołu Szkół w Bieruniu organizują
wspólnie praktyki uczniowskie na terenie kopalni
U
roczyste otwarcie hali nr 5, która
infrastrukturą. W odnowionej hali zorgani-
wykonują ćwiczenia w ramach zajęć prak-
po gruntownym remoncie i wypo-
zowano dziewięć stanowisk szkoleniowych,
tycznych i drobne prace na potrzeby ko-
sażeniu w niezbędne urządzenia
na których można szkolić jednocześnie ok.
palni. Część robót wykonano we własnym
służy uczniom, odbyło się 21 listopada br.
50 uczniów. Punkty te to spawalnia, kuźnia,
zakresie: stoły warsztatowe, podesty, pod-
z udziałem Joanny Strzelec-Łobodzińskiej,
stanowisko do czyszczenia i konserwacji ele-
stawy pod tokarkę, wiertarkę i szlifierkę,
prezes zarządu Kompani Węglowej SA, mentów kolejek podwieszanych, wymiana
regały itp. Halę wyposażono w urządzenia,
oraz Klemensa Ścierskiego, wiceprzewod-
obudowy ŁP, obróbka skrawaniem, obróbka
które są niezbędne w procesie kształce-
niczącego rady nadzorczej KW SA.
ręczna oraz demontaż hydrauliki siłowej,
nia uczniów. Mają oni do dyspozycji m.in.
W hali, po dostosowaniu jej do obowiązu-
stanowisko do demontażu i konserwacji wy-
szlifierkę dwutarczową, pilarkę taśmową
jących przepisów dotyczących szkolenia
łączników oraz stacji transformatorowych,
do metalu, tokarkę uniwersalną, wiertar-
młodzieży, odbywają się już zajęcia. Ko-
stanowisko do demontażu i konserwacji
kę stołową, urządzenie do cięcia metalu,
palnia „Piast” zapewniła uczniom odby-
urządzeń elektrycznych, obróbka ręczna.
spawarkę MIG wraz z odciągiem, kotlinę
wającym praktyki łaźnię wraz z niezbędną
Na stanowiskach ćwiczebnych uczniowie
kowalską wraz z okapem. Do sali szkoleniowej zakupiona została także tablica interaktywna, który służyć będzie do organizacji szkoleń audiowizualnych.
Animatorką powstania tej ważnej w procesie szkolenia placówki jest Teresa Horst, dyrektor
Powiatowego
Zespołu
Szkół
w Bieruniu, która to szkoła ściśle współpracuje z kopalnią „Piast”.
– Zajęcia praktyczne w tej hali dają naszym uczniom możliwość zapoznania się
z wieloma urządzeniami, z którymi potem,
w trakcie pracy w kopalni będą się stykać
na co dzień – mówi Teresa Horst. – To pozwala młodym ludziom oswoić się z trudnym środowiskiem pracy w kopalni.
W wyremontowanej hali, po dostosowaniu jej
do obowiązujących przepisów dotyczących
szkolenia młodzieży, odbywają się już zajęcia
Fot.: Wojciech Wikarek
10
|
Arcybiskup Wiktor Skworc
wraca do rodzinnych stron
Ojciec święty Benedykt XVI mianował bp. Wiktora Skworca, dotychczasowego ordynariusza tarnowskiego, następcą abp. Damiana Zimonia, który
zrezygnował z piastowanej przez ostatnich 19 lat funkcji i przeszedł na
emeryturę
W
racam do diecezji katowickiej,
z którą byłem związany przez 25
lat jako kapłan, a jeszcze znacz-
nie wcześniej jako Ślązak – powiedział KAI
abp Wiktor Skworc.
Przypomniał również, że kiedy pracował
w kurii katowickiej, do jego licznych obowiązków należała troska o budownictwo
sakralne. – Żaden kościół na Śląsku nie powstał w tym czasie bez mojego zaangażowania. Bez uzyskania zgody, bez załatwienia
terenu pod budowę, bez wspomagania – dodał. – Uświadamiam sobie, że właściwie to
samo zadanie czeka mnie teraz w roli metropolity katowickiego – budowanie Kościoła, bardziej duchowego, przy współdziałaniu księży i laikatu. Chcę budować Kościół
jako wspólnotę, która powinna być domem,
jak tego pragniemy w obecnym roku duszFot. Franciszek Poliwoda
pasterskim – wyjaśnił.
Abp Skworc przyznał, że na Śląsku charakterystyczne jest społeczne zaangażowanie
Kościoła. Dodał, że jest to ogromnie ważne
w chwili obecnej, gdyż na Śląsku „z jednej
strony jest grupa sukcesu, a z drugiej proletariat, który dogorywa w resztkach przemysłu, który tam pozostał”.
Arcybiskup Wiktor Skworc tradycyjnie w okresie barbórki wiele razy odwiedzał górników
w „Bielszowicach”
NASZ PASTERZ
Arcybiskup Wiktor Skworc urodził się w Bielszowicach 19
Wtedy zrozumiałem zasadę istotną w życiu kapłańskim: kiedy
maja 1948 roku. Ukończył Liceum Ogólnokształcące w Ru-
człowiek dzieli się swoją opowieścią, trzeba ją przyjąć, nie bać
dzie Śląskiej. Wstąpił do Wyższego Śląskiego Seminarium
się problemów, których do końca nie da się rozwiązać, ale
Duchownego, które miało wówczas swoją siedzibę w Kra-
zawsze obiecać duchową bliskość, modlitwę – i tego dotrzy-
kowie. Po trzecim roku studiów odbył staż pracy w kopalni
mywać – wspomina arcybiskup Skworc.
„Walenty-Wawel” w Rudzie Śl. Obowiązek ten wprowadził
Arcybiskup Wiktor Skworc tradycyjnie w okresie barbórki
biskup katowicki Herbert Bednorz. „Pracowałem rok pod zie-
wiele razy odwiedzał górników w „Bielszowicach”. W tym
mią, na nocnej zmianie. Trzy pierwsze miesiące chodziłem
roku, już jako metropolita katowicki, zawitał w swe rodzinne
ze zmęczenia zygzakiem. Cenię tamten czas, bo zbliżył mnie
strony. 27 listopada 2011 odprawił mszę świętą w kościele
do doświadczeń człowieka pracy. Górnicy początkowo nie
pw. św. Marii Magdaleny. Obszerna relacja – w kolejnym nu-
wiedzieli, że mają do czynienia z klerykiem. W końcu jednak
merze „Kompanii Węglowej”.
się zorientowali. Przychodzili do mnie jak do konfesjonału...
| 11
W YD A RZENI A
Wnioski z porażek
i sukcesów
Rozmowa z Janem Stokłosą, dyrektorem technicznym ZG „Piekary”
• Kieruje Pan kopalnią o dość skomplikowanej
• ZG „Piekary” to jedna z tych kopalń wchodzą-
strukturze…
cych w skład Kompanii Węglowej, która jak do-
– Zakład Górniczy „Piekary” jest kopal-
tąd nie realizowała planów wydobywczych…
nią powstałą w oparciu o złoża węgla ka-
Zostałem powołany na stanowisko dyrek-
miennego zlikwidowanych kopalń „Anda-
tora technicznego ZG „Piekary” 17 sierpnia
luzja”, „Rozbark” i „Julian”. Prowadzenie
2011 roku. Rozpocząłem swoje „urzędowa-
działalności górniczej w oparciu o złoże nie” od objazdów dołowych, połączonych
o resztkowym charakterze wymaga bardzo
z dokładną inwentaryzacją wszystkich od-
gospodarskiego podejścia – zaniechanie
działów, która objęła swoim zakresem za-
jego eksploatacji wiąże się bowiem z jego
równo warunki geologiczno-górnicze, stan
ostateczna stratą.
techniczny maszyn i urządzeń służących
ZG „Piekary” powstał z 3 byłych kopalń,
do produkcji, jak i pozostały majątek – ak-
przeszedł proces restrukturyzacji, stając się
tualnie niewykorzystywany, zgromadzony
zakładem jednoruchowym z szybem wydo-
w wyrobiskach górniczych. W oparciu o po-
bywczym i zakładem przeróbczym, przeję-
zyskane w ten sposób informacje powstał
tym po byłej kopalni „Julian”. Powstał w ten
program naprawczy zakładu, skupiający
sposób swoisty „trójkąt”, którego wierzchoł-
się na realizacji najpilniejszych zadań dla
kami są u jego podstawy złoża węgla zloka-
przywrócenia normalnego ruchu każdego
lizowane w filarach byłego ZG „Brzeziny” oddziału. Efektem tych działań było osiąg-
i szybu „Lompa” byłej KWK „Rozbark”, na-
nięcie w miesiącu październiku 2011 roku
tomiast 3 wierzchołkiem jest zakład główny stabilnego poziomu wydobycia w wysokości
(z szybami transportowymi i zakładem prze-
Łączna wielkość zasobów operatywnych
około 6 tysięcy ton na dobę, co jednak nie
róbczym) byłej KWK „Julian”.
wynosi 18 739 tysięcy ton według stanu na
wpłynęło na zmniejszenie straty w wydoby-
Tak wytworzony układ technologiczny
31.12.2010 roku. Ruch zakładu górnicze-
ciu w układzie narastającym w 2011 roku.
cechuje się długimi, wynoszącymi nawet go prowadzony jest w oparciu o ważne do
• Jakiego rodzaju działania Pan podjął? Na
8 kilometrów drogami transportowymi:
końca 2017 roku trzy koncesje dla obsza-
czym skupił się Pan przede wszystkim?
materiałów, urobku oraz załogi. Właściwy
rów górniczych: „Piekary Śląskie II” (Re-
– Wprowadziłem wiele z pozoru małych
dobór urządzeń transportowych, jak rów-
jon Piekary), „Brzeziny Śląskie V” (Rejon
zmian, ale to właśnie szczegóły decydują
nież organizacja transportu rzutują w spo-
Brzeziny), „Rozbark IV” (Rejon Rozbark).
o powodzeniu lub porażce prowadzonych
sób bezpośredni na efektywność zakładu
Wymieniony stan zasobów może ulec
działań naprawczych.
górniczego i dlatego też są przedmiotem
zwiększeniu, bowiem ZG „Piekary” za-
Jedną z pierwszych decyzji było wydziele-
specjalnego nadzoru ze strony kierowni-
mierza przekwalifikować z zasobów nie-
nie w cyklu technologicznym pracy oddzia-
ctwa kopalni.
przemysłowych do przemysłowych w złożu
łu zmiany dla prowadzenia planowanych
Załoga ZG „Piekary”, składająca się w więk-
„Bytom II-1” około 950 tysięcy ton w po-
robót remontowo-konserwacyjnych. Ak-
szości z załóg byłych kopalń połączonych,
kładzie 510 oraz około 2 500 tysięcy ton
tualnie, ze względu na ważność tych prac
to jest „Andaluzji”, „Rozbarku” i „Juliana”,
w pokładzie 615.
w większości oddziałów jest to zmiana „A”.
skupia również w sobie załogi sąsiednich
Po wygaśnięciu aktualnie posiadanych
Przeanalizowano technologie robót we wszyst-
zlikwidowanych kopalń takich jak: „Po-
koncesji, to jest po roku 2017, do sczer-
kich oddziałach, dostosowując je do aktual-
wstańców Śląskich”, „Jowisz”, „Grodziec”,
pania pozostanie około 13,7 miliona ton
nych warunków geologiczno-górniczych.
„Paryż”.
zasobów operatywnych. W związku z po-
W trakcie spotkań z przodowymi brygad
Można więc zaryzykować stwierdzenie, że
wyższym
wystąpić
i osobami dozoru wszystkich szczebli wy-
załoga ZG „Piekary” łączy w sobie najlep-
o przedłużenie dotychczasowych konce-
słuchiwałem opinii i propozycji rozwiązy-
sze doświadczenia, fachowość i rzetelność
sji do 2030 roku, gdyż po uwzględnieniu
wania problemów małych i dużych. Były to
górnictwa śląskiego i dąbrowskiego.
wyżej wymienionych zmian realna żywot-
trudne rozmowy, w czasie których pracow-
• Ile węgla pozostało tu do wydobycia?
ność zakładu sięgać będzie 2027 roku. Po
nicy przedstawiali swoje opinie i otwarcie
kopalnia
zamierza
– Zakład posiada koncesję na wydobycie
zrealizowaniu powyższych zamierzeń ZG
mówili o trudnościach i sposobach ich roz-
węgla do roku 2017 i zasoby operatywne
„Piekary” będzie zakładem górniczym
wiązywania. Rozmowy te były także dobrą
około 13 milionów ton.
o maksymalnie wykorzystanych zasobach.
okazją do przedstawienia założeń programu
12
|
naprawczego i przekonania do niego załogi.
urobku. Wyciągamy wnioski z każdego
7 milionów ton węgla bardzo dobrej jakości.
Przyjąłem również zasadę raportowania na
sukcesu i staramy się usuwać wszelkie
Jego eksploatacja związana jest ze ścisłą ko-
każdym etapie wykonywania danego zakre-
źródła niepowodzeń. Można powiedzieć, że
ordynacją prowadzenia robót.
su robót, jak również po zakończeniu cało-
program naprawczy „żyje”. Jest elastyczny,
Oprócz zmiany na stanowisku dyrektora
ści prac. Celem takiego podejścia jest to, by stale dostosowywany do warunków wystę-
technicznego kopalni, również w sierpniu
po każdym wykonanym zadaniu pozostał
pujących w kopalni. Jego celem jest opano-
doszło do zmian na stanowisku kierownika
„ślad” w postaci stosownego raportu, będą-
wanie sytuacji – czyli osiągnięcie takiego
działu robót górniczych i jego zastępcy do
cego podstawą do dalszych działań. Nie ma
stanu, by nie pogarszać nadal wyniku za-
spraw robót wydobywczych. Ten „zastrzyk”
to nic wspólnego z biurokracją, a znakomi-
kładu i spróbować wyjść na prostą. Mimo
nowego spojrzenia na problemy ZG „Piekary”
cie pomaga w analizie procesów produkcyj-
iż nadal parametry wydobycia są poniżej
ma służyć wprowadzeniu nowych rozwiązań.
nych i ich optymalizacji.
PTE, to udało się ustabilizować wydobycie,
Jesteśmy dalecy od samozadowolenia, znamy
Do działań naprawczych zostały również
którego poziom z października powinien
swoje słabe strony. Wyciągamy na bieżąco
włączone firmy obce, zarówno te wykonu-
zostać utrzymany do końca roku 2011.
wnioski z porażek i sukcesów, wprowadzając
jące prace dołowe, jak i prowadzące roboty
• Jak rysuje się przyszłość zakładu?
odpowiednie działania korygujące.
w zakresie powierzchniowym w ruchu za-
– Plan na rok 2012 przewiduje dobowe wy-
Zasoby, którymi dysponuje ZG „Piekary”,
kładu górniczego.
dobycie na poziomie 5,4 tysiąca ton. Do roku
są ograniczone, ale trzeba ten węgiel wy-
• Czy są już jakieś efekty tych działań?
2014 uruchomiona zostanie eksploatacja
brać i zrobimy to w sposób optymalny za-
– Problemy występujące na przodkach
pokładu 615, gdzie do wybrania jest około 3
równo w odniesieniu do samego złoża, jak
i w ścianach zostały stosunkowo szybko
milionów ton węgla. Rozpoczęto już górnicze
i załogi zatrudnionej w kopalni.
opanowane. Trwa realizacja programu
roboty udostępniające. Przyszłość zakładu to
• Dziękuję za rozmowę.
poprawy działania transportu i odstawy
także filar Brzezin, gdzie zalega jeszcze około
Zakład Górniczy „Piekary” prowadzi eksploatację w trzech rejonach: Piekary, Brzeziny i Rozbark (po włączeniu w strukturę zakładu od stycznia 2005 r. części obszaru górniczego likwidowanego ZG „Bytom II”), a łączna powierzchnia obszaru górniczego
Zakładu Górniczego „Piekary” wynosi 16,852 km2 (teren górniczy
20,46 km2).
Wydobycie i produkcja węgla handlowego typu 31.2. i 32.1. prowadzone są systemem eksploatacyjnym z zawałem stropu, produkcja kopalni w roku 2010 wyniosła 1 744 000 t węgla (6921 t/
dobę), a długość wydrążonych wyrobisk 9 150 mb.
Roboty eksploatacyjne i przygotowawcze prowadzone są w następujących pokładach: 419, 501, 504, 506/1, 510 i 615. Równocześnie
prowadzona jest likwidacja obiektów podstawowych oraz budowlanych na terenie byłego zakładu głównego w rejonie Brzeziny.
Zakład Górniczy „Piekary” jest kopalnią stosunkowo bezpieczną,
o czym świadczy mała liczba wypadków w minionych latach.
W roku 2010 ZG „Piekary” został wyróżniony tytułem „Bezpieczna
kopalnia roku” przez Szkołę Eksploatacji Podziemnej.
Zagrożenia naturalne występujące w tym zakładzie górniczym to:
– wodne – I, II i III stopnia,
– tąpaniowe – I, II i III stopnia,
– metanowe – I kat.,
– zagrożenie wybuchem pyłu węglowego klasy A i B,
– zagrożenie pożarowe – IV i V grupa skłonności węgla do samozapalenia.
Produktem Zakładu Górniczego „Piekary” cieszącym się największą popularnością jest groszek, który doskonale nadaje się do
spalania w nowoczesnych piecach retortowych. W styczniu 2006
roku KW SA wystąpiła do Urzędu Patentowego RP z wnioskiem o
zastrzeżenie nazwy PIEKLORZ EKO-GROSZEK PIEKARSKI wraz ze
znakiem graficznym. Zastrzeżenie uzyskano w 2007 roku.
| 13
Zdjęcia: Jan Czypionka
Jan Czypionka
Nasze Barbary
W tym roku w przededniu tradycyjnego górniczego święta przedstawiamy
naszym Czytelnikom sylwetki pracownic kopalni „Rydułtowy-Anna” Ruch
Rydułtowy, które obchodzą imieniny w dniu św. Barbary…
BARBARA CHORĄŻY
pracuje w kopalni „Rydułtowy-Anna” od
33 lat. Pełni funkcję starszego inspektora
ds. finansowo-księgowych. Jest mężatką,
ma dwoje dzieci. W wolnych chwilach pływa na basenie, uprawia aerobik, lubi filmy
przyrodnicze. Pochodzi z górniczej rodziny. Poszła w ślady ojca i wujków, którzy też
pracowali w kopalni.
BARBARA KOCUR
pochodzi z Radlina. Od 30 lat pracuje
w kopalni, ostatnio jako starszy inspektor
ds. finansowo-księgowych. Jest mężatką,
ma dwóch synów. Pani Barbara w wolnych
chwilach zajmuje się swoim ogródkiem.
Jej ojciec również pracował w tej kopalni.
14
|
BARBARA NIERODA
pochodzi z Rydułtów. Pracuje w kopalni
od 1972 roku, obecnie jako kierownik działu wynagrodzeń. Jest mężatką, ma dwóch
synów i córkę. W branży górniczej pracowali także mąż pani Barbary i jej dziadek.
Jej pasją jest gra w tenisa, jazda na nartach i podróże.
BARBARA PAJONK
pochodzi z Jaworzna. W kopalni pracuje od
33 lat, ostatnio jako kierownik ekspedycji.
Jest wdową, ma dwóch synów. Jej mąż także
pracował w kopalni, podobnie jak jej ojciec,
brat i teść. Pani Barbara lubi dobre filmy, teatr, ceni ciekawą muzykę.
| 15
Kopalnia „Bobrek- Centrum” Ruch Centrum
Bytomskie panoramy
Prezentowane panoramy kopalń „Bobrek” i „Centrum” są autorstwa znanego fotografika Marka
Stańczyka.
Autor urodził się w roku 1979 w Siemianowicach
Śląskich i cała jego twórczość związana jest ze Śląskiem. Specjalizuje się w wykonywaniu zdjęć panoramicznych, które powstają po sklejeniu kilku lub
kilkunastu ujęć. Marek nie używa statywu. Wszystkie kadry wykorzystywane następnie do stworzenia panoram fotografuje „z ręki”!
e-mail: [email protected]; [email protected]
Link do publikacji autorskich: http://fredmentor.
deviantart.com
Kanał publikacji filmowych: http://pl.youtube.com/
fredmentor
16
|
Kopalnia „Bobrek- Centrum” Ruch Bobrek
| 17
Nasze Barbary
W tym roku w przededniu tradycyjnego górniczego święta przedstawiamy
naszym Czytelnikom również sylwetki pracownic kopalni „Jankowice”, które
obchodzą imieniny w dniu św. Barbary…
BARBARA SZENDZIELORZ
pracuje w kopalni „Jankowice” od 4 lat.
Pełni funkcję specjalistki ds. finansowo- -księgowych. Jest mężatką, ma dwie córki. W wolnych chwilach lubi jeździć na rowerze i nartach. Jako jedyna z rodziny pracuje w kopalni.
BARBARA WNUK
od trzech lat pracuje jako inspektor ekspedycji. Pochodzi z Działdowa. Przed laty
przyjechała na Śląsk do siostry i tu poznała swojego męża, który także pracuje w tej
kopalni. Pani Barbara ma dwóch synów,
w wolnych chwilach lubi pływać, uprawia
też nordic walking.
18
|
BARBARA CYGANEK
jest wagową. Pracuje w kopalni, w zakładzie przeróbczym, od 19 lat. Jej mąż także
pracuje w tym zakładzie. Pani Barbara ma
uzdolnienia muzyczne, gra na organach.
BARBARA KUSTOS
pracuje w górnictwie od 29 lat. Do „Jankowic” przeszła z kopalni „Rydułtowy-Anna”.
Pracuje jako sterowniczy maszyn i urządzeń
w zakładzie przeróbczym. Pochodzi z Rydułtów. Jest mężatką, ma jedną córkę. W wolnych chwilach pielęgnuje swój ogródek.
ŻYCZENIA OD REDAKCJI
Wszystkim Barbarom, które pracują w kopalniach
i zakładach Kompanii Węglowej, składamy najserdeczniejsze życzenia imieninowe, życzymy spokojnej i bezpiecznej pracy i samych sukcesów.
| 19
W K OM PA NII
Zygmunt Grela prowadzi zajęcia dla uczniów korzystających z salki elektrycznej Kompanijnego Ośrodka Szkolenia
W symbiozie z kopalniami
Kompanijny Ośrodek Szkolenia Sp. z o.o. jest obecny na rynku szkoleń od
1994 roku. Każdego roku podnosi tu swoje kwalifikacje blisko 60 tysięcy
osób
O
najwyższy poziom szkoleń dba
szkoleń
współpracę
z Ruchu Anna. Od tej pory sala została wy-
50 pracowników etatowych oraz
z ośrodkami specjalistycznymi – wyjaś-
posażona w nowe maszyny i urządzenia.
nawiązaliśmy
ponad 320 stałych wykładowców
nia Ryszard Paprotny. – Razem z CKP
Sala jest wykorzystywana do prowadze-
– specjalistów w odpowiednich dziedzi-
Wodzisław Śląski przeprowadzamy kursy
nia kursów z branży elektrycznej, można
nach.
obsługi kombajnów chodnikowych i ścia-
tu przeprowadzać kurs na tytuł zawodo-
Szefem przedstawicielstwa Kompanijnego
nowych, współdziałamy z CKUiP Rybnik,
wy elektryka wraz z egzaminem kurato-
Ośrodka Szkolenia, które ma swą siedzibę
gdzie są przeprowadzane egzaminy na
ryjnym. Kilka dni temu odbył się właśnie
w kopalni „Jankowice”, jest Ryszard Pa-
tytuł zawodowy górnika. Mamy też kon-
taki egzamin, który zdawało 23 kursantów
protny.
takty z firmą KURSOR, gdzie są przepro-
z Radlina. KOS udostępnia salę uczniom
– Spotykamy się z pełnym zrozumieniem
wadzane kursy i weryfikacje dotyczące
Zespołu Szkół Zawodowych z Wodzisła-
i wsparciem ze strony dyrekcji współpra-
procesu spawania.
wia Śląskiego i Zespołu Szkół Ponadgim-
cujących z nami kopalń. Korzystamy z ich
Rozmawiamy na terenie kopalni „Ryduł-
nazjalnych z Radlina. – To są potencjalni
bazy szkoleniowej, prowadząc kursy spe-
towy-Anna”, w sali pracowni elektrycz-
przyszli pracownicy Kompanii Węglowej,
cjalistyczne – mówi Paprotny.
nej, której otwarcie nastąpiło w ubiegłym
więc współpraca ta ma charakter perspek-
– W celu podwyższenia jakości i poziomu
roku. Placówka ta została przeniesiona
tywiczny – wyjaśnia Ryszard Paprotny.
20
|
KOS SZKOLI
Kompanijny Ośrodek Szkolenia to spółka-córka Kompanii Węglowej.
Jej zadaniem jest prowadzenie szkoleń pracowników w wielu dziedzinach związanych z pracą górniczą. Ośrodek dysponuje obecnie
ponad 200 programami. Programy szkoleń w dziedzinie bhp (wstępne, okresowe) zostały uaktualnione i zatwierdzone przez pracodawcę
i obowiązują we wszystkich oddziałach KW SA. Programy realizacji
kursów na stanowiska wymagające szczególnych kwalifikacji zatwierdzone zostały przez Okręgowy Urząd Górniczy w Gliwicach. Ośrodek
dysponuje także programami kursów o specjalności górniczej, kursów o specjalności energomaszynowej, kursów komputerowych oraz
ponad 70 programami innych kursów i szkoleń.
Głównym celem działalności ośrodka jest podnoszenie kwalifikacji
zawodowych przede wszystkim wśród górników Kompanii Węglowej
SA, zarówno w zakresie szczególnych kwalifikacji dołowych, jak i zawodów związanych z pracą na powierzchni czy w pionie energomaszynowym.
Działalność KOS nie ogranicza się jednak
samozescalającej, kurs rewidentów wozów
w Radlinie, Kopalnią Surowców Skalnych
tylko do prowadzenia kursów.
kopalnianych, kurs dla pracowników w za-
SA Wisła w Wiśle. To umożliwia prowa-
– Na prośbę kopalni „Jankowice” Kom-
kresie pobierania i przygotowywania prób
dzenie kursów z zakresu obsługi maszyn
panijny Ośrodek Szkolenia zaprojektował
jakościowych węgla kamiennego z pokła-
i innych urządzeń technicznych do robót
cały cykl szkoleniowo-rozwojowy dla pra-
dów w zakładzie górniczym na dole kopalń,
ziemnych, budowlanych i drogowych.
cowników zatrudnionych na stanowiskach
kurs dla pomiarowych miernictwa.
robotniczych i pracowników młodej kadry
Ryszard Paprotny pracował przez 20 lat
Tekst i zdjęcia: Jan Czypionka
menedżerskiej – dodaje mój rozmówca.
w szkolnictwie, był dyrektorem szkoły gór-
– Tematy, które leżały u podstaw semina-
niczej. Arkana pedagogiki nie są mu więc
rium tematycznego, dotyczyły następują-
obce. Nie wszyscy instruktorzy i nauczycie-
cego zakresu: planowania kariery, technik
le zawodu mają jednak taką wiedzę. Są fa-
wywierania wpływu w procesie komuni-
chowcami w swoich dziedzinach, ale muszą
kacji, czynników wpływających na funk-
nauczyć się, jak pracować z młodzieżą. KOS
cjonowanie zespołu – budowania relacji,
organizuje w tym celu np. spotkania in-
rodzajów motywacji (model Maslowa),
struktorów zawodu z udziałem psychologa.
diagnozy stylów kierowania zespołem.
Kompanijny
Wachlarz tematyki seminariów organizo-
również zleceń spoza górnictwa. Ośrodek
wanych przez KOS jest bardzo szeroki. Są
nawiązał współpracę z firmami posiadają-
w nim takie pozycje, jak: „Od robotnika do
cymi odpowiednie zaplecze sprzętowe oraz
kierownika” – jak zostać dobrym sztygarem,
warunki socjalne. W wyniku podjętych
„Skuteczny sztygar” – kierowanie zespołem
działań podpisano umowy z HKL Baumas-
pracowniczym, „Szkoleniowiec charyzma-
chinen Polska Sp z o.o. z siedzibą w Pozna-
tyk” – jak uatrakcyjniać szkolenia.
niu, Przedsiębiorstwem Robót Drogowych
Ośrodek
Szkolenia
szuka
W razie potrzeb ruchowych poszczegól-
MPRD Sp. z o.o. z siedzibą w Rudzie Ślą-
nych kopalń zostały opracowane nowe
skiej, Przedsiębiorstwem OPERATOR Sp.
programy oraz materiały dydaktyczne,
z o.o. z siedzibą w Czerwionce-Leszczy-
np. kurs dla pracowników obsługujących
nach, Przedsiębiorstwem Usługowo-Han-
instalację do wytwarzania mieszaniny
dlowym EMA-TRANS Sp. z o.o. z siedzibą
Ryszard Paprotny pracował przez 20 lat
w szkolnictwie, był dyrektorem szkoły
górniczej. Arkana pedagogiki nie są mu
więc obce
| 21
W K OM P A NII
Na zdjęciu: pamiątkowy numizmat wydany z okazji jubileuszu kopalni „Szczygłowice”
Barbórki na numizmatach
Nikogo nie powinno dziwić, że w Knurowie – mieście na węglu wyrosłym
– święta Barbara jest otaczana szczególnym kultem
J
ej wizerunki znajdują się nie tylko w koś-
Tę Barbórkę wyrzeźbił Henryk Burzec z Za-
Teraz dzięki inicjatywie Bogusława Szyguły,
ciołach, są również blisko górników,
kopanego. Po likwidacji cechowni „Foch”
kustosza Izby Tradycji, knurowskie Barbórki
w każdej kopalnianej cechowni. Z oka-
stała się ona najcenniejszym eksponatem
są nie tylko w kościołach i cechowniach, ale
zji złotego jubileuszu kopalni „Szczygłowice”
i ozdobą Izby Tradycji SITG kopalni „Knu-
każdy z górników może je nosić przy sobie.
Mennica Górnośląska wybiła pamiątkowy
rów-Szczygłowice”.
Związek Zawodowy Kadra i Związek Zawo-
numizmat, przedstawiający już trzecią knu-
W 50. rocznicę uruchomienia kopalni
dowy Górników kopalni „Knurów-Szczy-
rowską Barbórkę. Pierwszą wydano w 2008
„Szczygłowice” wybito numizmat przed-
głowice” Ruch Szczygłowice ufundowały
roku dla upamiętnienia 100 lat obecności jej
stawiający charakterystyczny szyb kopal-
dodatkowo dla swoich członków numizma-
wizerunku w kopalnianej cechowni. Ta za-
ni, a na rewersie Barbórkę z jej cechowni.
ty w specjalnym opakowaniu z logo związ-
bytkowa, piękna mozaika poświęcona zo-
Szczygłowicka Barbórka wyrzeźbiona zo-
ku i dodatkowym opisem:
stała 4 grudnia 1908 roku. Przedstawia na-
stała przez znakomitego rzeźbiarza C. Buh-
„Oprócz pobożnych życzeń Szczęść Boże,
szą patronkę na tle zabudowań knurowskiej
la z Wrocławia dla parafii w Przyszowicach
Szczęścia Górniczego górnicy mocno wie-
kopalni, a jej twórcą był Jan Odorico z Berli-
i poświęcona 4.12.1890 roku. Z kościoła
rzą, że «Barbórka Święta o Górnikach Pa-
na, pochodzący ze znanej artystycznej, wło-
w Przyszowicach trafiła za sprawą dyrek-
mięta». Do tych pozdrowień trzeba dodać
skiej rodziny. W zeszłym roku z okazji połą-
tora pracy Stanisława Pilnego do szczy-
«Górnik o rodzinie pamięta», bo sami mu-
czenia knurowskich kopalń wydano kolejny
głowickiej cechowni. Przez 90 lat górnicy
simy zadbać o swe bezpieczeństwo i swe
numizmat, przedstawiający szyb „Krywałd”,
z pobliskich kopalń wypraszali u niej łaski
rodziny, prowadząc bezpieczną pracę zgod-
który od początku był szybem wentylacyj-
w przyszowickich kościołach (najpierw
nie z zasadami sztuki górniczej”.
nym kopalń „Knurów” i „Szczygłowice” oraz
w drewnianym, a następnie murowanym),
Barbórkę na tle pola zachodniego kopalni.
a od 30 lat jest z górnikami „Szczygłowic”.
22
|
W Pszowie nie zapomniano
o naszej patronce
Od wielu stuleci szczególną czcią na Śląsku górnicy darzyli świętą Barbarę.
Ją to wybrali sobie na patronkę trudu górniczego
W
dawnych czasach w cechowni
balkony, a na parterze i piętrze biura, do
przed rozpoczęciem szychty gór-
których swobodne dojście zapewniały kręte
i zawisła na nowym ołtarzu. Dwadzieścia lat
nicy zbierali się na nabożeństwach
schody. O św. Barbarze nikt nie pamiętał.
później, w 2000 roku, ten sam malarz prze-
porannych, odmawiali modlitwy i śpiewali
Nadszedł pamiętny 1980 rok. Po fali strajków
malował obraz, nadając mu obecny wygląd.
pieśni. Przed jej wizerunkiem obdarowywano
załoga kopalni upomniała się o swoją patron-
jubilatów, wybaczano sobie urazy, zapomina-
kę. Wtedy Damian Gruszka przywiózł obraz
Od Redakcji:
jąc o wszelkich nieporozumieniach i sporach.
z powrotem do kopalni. Konserwacji obrazu
4 grudnia 2011 obraz zostanie uroczyście
została uroczyście wniesiona do cechowni
Bogusław Kołodziej
Z biegiem czasu wiele z tych duchowych zwy-
dokonał jeden z pracowników kopalni i rów-
przeniesiony z cechowni do pszowskiej
czajów życia codziennego zanikło.
nocześnie malarz samouk Witold Kubek.
bazyliki. Obszerny reportaż z tego wyda-
Nie jest znana data pojawienia się obrazu św.
Podczas uroczystości odnowienia kultu św.
rzenia zamieścimy w kolejnym wydaniu
Barbary w kopalni „Anna”. Obecny obraz za-
Barbary, 16 listopada 1980 roku, patronka
„Kompanii Węglowej”
wieszony w cechowni pochodzi prawdopodobnie z 1908 roku i jest dziełem Enrico Schmida.
W latach 70. i 80. ubiegłego wieku władza lu-
Jedno z ostatnich zdjęć obrazu św. Barbary w kopalni „Anna” przed przeniesieniem
do pszowskiej bazyliki
dowa nie zwracała szczególnej uwagi na możliwość pielęgnowania wiary przez pracowników w zakładach państwowych. Ważne były
wyniki i nowy styl pracy. Nowoczesne myślenie potrzebowało przestrzeni i nowych horyzontów. Partia w skuteczny sposób niszczyła
wszelkie przejawy wiary. Zadośćuczynieniem
miały być sobotnio-niedzielne ośrodki wypoczynkowe, w których organizowano zawody
sportowe oraz różne imprezy kulturalne.
W tym też okresie zaczęto myśleć o generalnym remoncie cechowni. Umieszczony
w niej ołtarz, ze św. Barbarą po lewej stronie,
przeszkadzał. Ostatecznie ołtarz rozebrano,
a obrazem zaopiekowali się pracownicy oddziału strzelniczego, (kierownikiem był Bolesław Melc), którzy ukryli go w magazynie
oddziałowym, znajdującym się za kuźnią. Po
pewnym czasie okazało się, że obraz może ulec
zniszczeniu z powodu warunków, w jakich jest
przechowywany. Uzgodniono, że należy go
potajemnie wywieźć z kopalni i zapewnić mu
lepsze warunki. Zadania podjął się Damian
Gruszka z Bluszczów, który zabrał obraz na
przechowanie do swojego domu.
Podczas nieobecności św. Barbary w cechowni organizowano walki bokserskie. Stawiano
na środku ring, na którym walczyli najlepsi
wówczas polscy bokserzy. Później rozpoczęto
realizację już wcześniej zaplanowanego remontu cechowni. Przylegającą do niej łaźnię
zlikwidowano. Z trzech stron wybudowano
| 23
L UDZIE I MIE J S C A
Łączą od 15 lat
Zakład Informatyki i Telekomunikacji obchodził w tych dniach jubileusz
piętnastolecia działalności
Z
IT powstał 1 grudnia 1996r. z połą-
koordynację współpracy kopalń Kompanii
stając się największym tego typu rozwiąza-
czenia działów informatyki kopalń
Węglowej z operatorami telekomunikacyj-
niem w Polsce.
wchodzących w skład Rybnickiej
nymi. Zakład Informatyki i Telekomunika-
Wychodząc naprzeciw stale zwiększają-
Spółki Węglowej SA, działu informatyki
cji KW SA pełni również wszelkie funkcje
cym się potrzebom Kompanii Węglowej
Biura Zarządu RSW SA oraz Ośrodka Łącz-
związane z działalnością KW SA jako ope-
SA w zakresie przetwarzania i archiwizacji
ności ROW.
ratora telekomunikacyjnego.
danych, Zakład Informatyki i Telekomuni-
Dzięki działalności Zakładu w tym okresie
Staraniem Zakładu Informatyki i Teleko-
kacji w roku 2011 oddał do eksploatacji no-
Rybnicka Spółka Węglowa osiągnęła całko-
munikacji w latach 2007–2008 wybudo-
woczesne Centrum Przetwarzania Danych
witą niezależność obliczeniową w zakresie
wana została sieć rozległa Kompanii Wę-
(Data Center).
systemów informatycznych sfery wspoma-
glowej SA, obejmująca swym zakresem
Otoczenie górnicze i sama Kompania Wę-
gania produkcji i zarządzania. Wybudowa-
wszystkie lokalizacje oddziałów KW SA.
glowa stawia przed Zakładem Informatyki
na została również wykonana w technologii
Sieć ta dzięki wysokiej wydajności oraz
i Telekomunikacji ciągle nowe wyzwania
ATM sieć światłowodowa pomiędzy wszyst-
niezawodności jest wykorzystywana do
i zadania. Zadania związane z rozbudową
kimi kopalniami wchodzącymi w skład
funkcjonowania
systemów
infrastruktury teleinformatycznej wyko-
RSW SA. Była to wówczas pierwsza sieć
informatycznych Kompanii Węglowej SA
rzystywanej do funkcjonowania systemów
w technologii ATM wykorzystywana ko-
oraz integracji systemów telekomunikacyj-
informatycznych, wspomagających proce-
centralnych
mercyjnie w polskim przemyśle.
nych kopalń Kompanii.
sy biznesowe w przedsiębiorstwie, tak by
Z chwilą powstania Kompanii Węglowej SA,
W roku 2009 w Zakładzie Informatyki
umożliwić Kompanii Węglowej pozosta-
1 lutego 2003 r., Zakład Informatyki i Te-
i Telekomunikacji zakończono wdrażanie
nie w czołówce firm mogących poszczycić
lekomunikacji wszedł w skład KW SA jako
jednolitego systemu telekomunikacyjnego
się najnowocześniejszymi rozwiązaniami
jeden z zakładów specjalistycznych spółki.
w technologii VoIP, w oparciu o sieć WAN
z szeroko pojętej teleinformatyki, zapew-
Zakres działania Zakładu został poszerzo-
Kompanii Węglowej. Rozwiązanie to zinte-
niając jej jednocześnie bezpieczeństwo
ny o wykonywanie usług informatycznych
growało poszczególne systemy telekomu-
i niezależność informatyczną.
dla wszystkich oddziałów KW SA oraz
nikacyjne wszystkich oddziałów KW SA,
Adam Olszynka, dyrektor Zakładu Informatyki i Telekomunikacji, w rozmowie z Markiem Masarczykiem, zastępcą dyrektora ZIT
24
|
Na zdjęciu, od prawej:
Teresa Jankowska, burmistrz Brzeszcz, Rober t Dura, prezes HDK, Zbigniew Grzywa, odznaczony kr wiodawca, Zygmunt Piwowarczyk,
odznaczony kr wiodawca, Halina Gawrońska-Gepfer t, kierownik Regionalnego Oddziału Kr wiodawstwa i Kr wiolecznictwa w Pszczynie,
Kamil Miśkowiec, odznaczony kr wiodawca
Oddając krew – darujesz życie
Krew pozwala nam żyć wśród innych – to hasło spotkało się ze szczególnie
przyjaznym odzewem w środowisku brzeszczańskiej braci górniczej
P
omysł utworzenia Klubu Honorowych
akcje honorowego krwiodawstwa zgodnie
Z racji rangi, którą nadały jej władze klubu,
Dawców Krwi przy KWK „Brzeszcze”
z harmonogramem ujętym w planie dzia-
na uroczystość zaproszeni zostali goście
zrodził się w 1966 roku, w czasie trwania
łania klubu oraz akcje doraźne, oczywiście
z władz miasta i gminy Brzeszcze, Polskiego
akcji honorowego krwiodawstwa. Od tamtego
w miarę potrzeby.
Czerwonego Krzyża oraz struktur Honoro-
czasu aktywność członków klubu rosła i obec-
– Członkowie klubu rozumieją, że oddawanie
wego Krwiodawstwa.
nie Klub Honorowych Dawców Krwi jest jed-
krwi, tego bezcennego leku, to rodzaj posłan-
Podczas spotkania wyróżniono osoby, które
nym z prężniejszych w rejonie oświęcimskim,
nictwa – mówi Robert Dura, prezes HDK.
zasłużyły się w propagowaniu tej wzniosłej
a co za tym idzie – ma na swoim koncie najwię-
Podkreśla również, że osiągnięcia i sukcesy
idei oraz systematycznie oddają krew. Od-
cej oddanej krwi (za rok 2011 – 170 litrów).
klubu to wysiłek wszystkich, którzy od 1966
znakę „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi”
Klub HDK działający przy kopalni „Brzesz-
roku podjęli to wyzwanie. Jest to piękne
I stopnia otrzymali Zenon Dusik i Zbigniew
cze” jest organizacją społeczną i stanowi
i wspaniałe oraz nadzwyczaj humanitarne
Grzywa, II stopnia Marek Merta i Zygmunt
jednostkę podstawową stowarzyszenia Pol-
i szlachetne – oddać krew, aby ratować zdro-
Piwowarczyk, a III stopnia Halina Mala-
skiego Czerwonego Krzyża. Pierwszym pre-
wie i życie drugiego człowieka. Szczególnie
rek, Kamil Miśkowiec, Konrad Tobiczyk,
zesem klubu był Stanisław Szczepański, a po
w czasach, gdy media niejednokrotnie podają
Dawid Tuszyński i Krzysztof Wolf. W cza-
nim funkcję tę pełnili kolejno: Jan Kluczny,
wiadomości o braku tego preparatu w ban-
sie uroczystości jubileuszowych padło dużo
Tadeusz Wolak, Ryszard Tomczyk, Tadeusz
kach krwi. Prezes Dura nie kryje także zado-
ciepłych słów i życzeń dla członków klubu
Drewniak, Sylwester Łaczny, Andrzej Mlo-
wolenia z tego, że aktywność życzliwych ludzi
HDK działającego przy kopalni „Brzeszcze”,
stek. Obecnie klubem kieruje Robert Dura.
przenosi się również na inne towarzyskie for-
którzy doceniani są nie tylko przez kie-
W skład zarządu wchodzą: Andrzej Miśko-
my działania, jak np. wyjazdy na grzybobra-
rownictwo kopalni, ale także przez władze
wiec, Andrzej Mlostek, Paweł Hulbój, Stani-
nia, wycieczki krajoznawcze, a zimą na ku-
miasta i gminy oraz zarząd PCK. Po zakoń-
sław Korczyk, Stanisław Lukasek.
lig. Tradycyjnie już krwiodawcy uczestniczą
czeniu części oficjalnej wszyscy uczestnicy
Klub HDK zrzesza 200 krwiodawców,
w corocznej pielgrzymce honorowych daw-
wzięli udział w zabawie tanecznej, gdzie
w większości są to pracownicy kopalni, ale
ców krwi na Jasną Górę.
w miłej, wręcz rodzinnej atmosferze bawili
klub jest otwarty również dla osób niezwią-
5 listopada w OSP w Jawiszowicach Klub
się do późnych godzin nocnych.
zanych z górnictwem. HDK przeprowadza
HDK obchodził 45-lecie swojego istnienia.
Maria Domżał
| 25
L UDZIE I MIE J S C A
Widok koksowni, zakładu przeróbki mechanicznej węgla, wieża szybu centralnego, elektrownia „Mikołaj”, w głębi szyb „Mikołaj”. Zdjęcie z roku 1975
Stworzeni jesteśmy przez pamięć
Stanisław Stryj dopiął swego i na 100-lecie elektrociepłowni „Mikołaj”
(dzisiaj kluczowego zakładu naszej Carbo Energii) napisał i wydał w ramach
Biblioteczki Rudzkiej książkę „W Rudzie Śląskiej na Górnym Śląsku, czyli
Zakład Górniczy «Mikołaj» Hrabiego Franciszka Ballestrema”
S
tryj – rudzianin od pokoleń, emeryt
do wertowania archiwów, w tym Archiwum
górniczy i nadsztygar urządzeń elek-
Państwowego w Katowicach, Gliwicach,
troenergetycznych, przez lata zwią-
Muzeum
im.
|
Chroboka
zany z kopalnią „Wawel” w Rudzie Śląskiej,
w Rudzie Śląskiej, dokumentacji konce-
pasjonat historii Rudy, a przede wszystkim
syjnej szybu „Mikołaj” i elektrociepłowni
urządzeń i maszyn elektrycznych, urodził
„Mikołaj”, a osobiste kontakty z prawnu-
się w roku 1941. Zakochany jest w historii
kiem hrabiego Franciszka Ballestrema-
miasta oraz w jego poprzemysłowym dzie-
–Mikołajem oraz prawnukiem generalnego
dzictwie, a książkę, jak opowiada, tworzył
dyrektora i zarządcy dóbr hrabiego Balle-
od momentu podjęcia pracy w kopalni „Wa-
strema, dr. inż. Franza Pielera-Rüdigera,
lenty-Wawel”, tj. od roku 1959.
pozwoliły ustalić szczegóły związane z roz-
W skład kopalni wchodziły także elektro-
poczęciem budowy zakładu górniczo-ener-
wnia „Mikołaj”, szyb „Mikołaj” i koksownia
getycznego. Kolejne rozdziały tego intere-
„Wolfgang” – dawna „Graf Franz Grube”.
sującego opracowania przywołują historię
Mimo bagażu przeżytych lat, potwierdza
nie tylko górnictwa w Rudzie Śląskiej, ale
zasadę, że nic tak pozytywnie nie nastawia
także opowiadają o życiu codziennym jej
do życia jak praca, a dodatkową satysfakcję
mieszkańców, podkreślając ich ład i gospo-
daje taka, która jest wyrazem hołdu dla do-
darność. Swoisty przewodnik po dzielnicy
konań minionych pokoleń. Wydaje się, że
Ruda, z jej historią i ludźmi tu żyjącymi
podziela pogląd zawarty w sentencji Wie-
oraz codziennym znojem, a także osobiste
sława Myśliwskiego: „Stworzeni jesteśmy
wątki związane z rodziną Autora są wa-
przez pamięć. Nie tylko my, świat w ogóle”.
lorem tej publikacji. Jest to lektura obo-
Zachwyt nad myślą inżynierów i techni-
wiązkowa nie tylko dla mieszkańców Rudy.
ków początku XX wieku uskrzydlały autora Kapitalną wartość wydawnictwa stanowi
Stanisław Stryj wydał tę książkę w ramach Biblioteczki Rudzkiej
26
Maksymiliana
znacznych rozmiarów zbiór dokumentów,
ludzi i miejsc utrwalonych przy pomocy
błony fotograficznej, które zachowane zostały nie tylko w pamięci Autora. Wśród
nich wyróżniają się nie tylko zdjęcia złoto
-srebrnych młotków górniczych hrabiego
Franza Ballestrema i Franza Pielera, przyozdobionych 180 brylantami (z czego 72
były na głowicy młotka, 12 na stylu, a 96 na
spince), 37 rubinami, 6 szmaragdami i 44
innym szlachetnymi kamieniami, ale także np. fotografia dokumentów potwierdzających udział w powstaniach śląskich czy
też dokumentów obowiązujących w Polsce
międzywojennej. Unikatowe zdjęcia i plany zagospodarowania terenów górniczych
sięgają końca XIX wieku oraz początków
minionego stulecia. Miłośnicy techniki
znajdą w niej ponadto szczegółowe opisy
urządzeń i maszyn z planami, takich jak
kocioł rusztowy elektrociepłowni „Mikołaj” i maszyna wyciągowa szybu „Mikołaj”
z silnikiem wyciągowym i układem hamulcowym maszyny oraz prądnicą sterującą
kołem zamachowym ILGNERA. Obiekty
szybu „Mikołaj” znajdują się aktualnie na
Szlaku Zabytków Techniki Województwa
Śląskiego, a pisaliśmy o nim w jednym
z poprzednich numerów miesięcznika.
Jerzy Raducki
Osobiste kontakty Autora z prawnukiem
hrabiego Franciszka Ballestrema – Mikołajem – oraz prawnukiem generalnego dyrektora i zarządcy dóbr hrabiego Ballestrema,
dr. inż. Franza Pielera-Rüdigera, pozwoliły
ustalić szczegóły związane z rozpoczęciem
budowy zakładu górniczo-energetycznego
„Brandenburggrube”, szyb „Franz”, w głębi widoczne szyby „Johann” i „Baptist”. Po lewej wieża obser wacyjna straży pożarnej, maszyna
wyciągowa i szyb „Franciszek”
| 27
L UDZIE I MIE J S C A
Lektura obowiązkowa
„Podstawowe zasady bezpiecznego zachowania w wyrobiskach górniczych”
– to tytuł książki autorstwa dr. inż. Bogdana Ćwięka
N
akładem Wydawnictwa Górnicze-
oddziaływaniem objąć ludzi niemających
Przyswojenie sobie tych prawidłowości
go ukazała się niezwykle potrzebna
nic wspólnego z nieprawidłowościami, ja-
musi być podstawowym obowiązkiem pra-
pozycja, która powinna stać się lek-
kie on zainicjował.
cownika, bowiem ich wykorzystanie na
turą obowiązkową każdego pracownika ko-
W tej książce zawarte są podstawowe in-
pewno zwiększy bezpieczeństwo jego i ko-
palni, który zjeżdża na dół do pracy.
formacje, jakie pozwolą zrozumieć gór-
legów, z którymi współpracuje.
– Zachowanie bezpieczeństwa pracy w górni-
nicze środowisko, zachodzące w nim pro-
ctwie od dziesiątków lat stanowi jeden z pod-
cesy, wskażą na objawy umożliwiające
Bogdan Ćwięk, „Podstawowe zasady
stawowych elementów działalności kopalń, rozpoznanie większości niebezpieczeństw,
bezpiecznego zachowania w wyrobiskach
a także zakładów zaplecza technicznego, wy-
określą podstawowe zasady zachowania się
górniczych”, Wydawnictwo Górnicze,
twarzających środki niezbędne do eksploata-
w konkretnych sytuacjach.
Katowice 2011
cji złóż – pisze we wprowadzeniu Autor.
– Osiągnięto w tym zakresie bardzo znaczące efekty, zarówno co do umiejętności rozpoznania warunków, w jakich zalegają minerały użyteczne, jak i wypracowania metod
zwalczania zagrożeń, jakie z warunków tych
wynikają, a także projektowania konstrukcji sprzętu technicznego, pozwalającej na
możliwe do osiągnięcia zabezpieczenia ludzi i stanowisk pracy. Niestety, chociaż występujące dziś w kopalniach zdarzenia,
dotyczące wypadkowości przy pracy, jak i powstawania sytuacji powodujących zagrożenia funkcjonalności stanowisk pracy, obniżono do wielkości minimalnych, okresowo
są obserwowane, nawet w formie katastrofalnej, obejmującej całe grupy pracowników.
Wieloletnie doświadczenia i obserwacje wykazują, że w górnictwie podziemnym nie
jest możliwa eliminacja takich zdarzeń,
bowiem decyduje o nich wiele elementów, a przede wszystkim warunki naturalne, w jakich musi być prowadzone wydobycie minerałów, zmieniające się w czasie i przestrzeni
(także w sposób nieprzewidywalny). Innym
podstawowym elementem mającym wpływ
na ten problem jest człowiek zaangażowany
w proces produkcyjny, który powinien posiadać odpowiednie kwalifikacje, mieć rozpoznanie środowiska, w jakim pracuje, znać
sposoby przeciwdziałania zagrożeniom i zachowania się w niebezpiecznych sytuacjach,
a także rozumiejący, że dyscyplina w przestrzeganiu zasad jest podstawą, aby mógł
szczęśliwie wypracować zasłużoną emeryturę. Jeszcze o jednym musi bezwzględnie
pamiętać: w wielu przypadkach skutki jego
działania sięgają daleko poza jego stanowisko pracy i mogą swym negatywnym
28
|
Zdjęcie: Sebastian Piskuła
Najlepszych siatkarzy w Kompanii Węglowej ma kopalnia „Bobrek- Centrum”
Na zdjęciu: zwycięski zespół wraz z Joanną Strzelec-Łobodzińską, prezes zarządu KW SA
„Bobrek-Centrum”
najlepszy pod siatką
Zespół kopalni „Bobrek-Centrum” stanął na najwyższym stopniu podium
rozegranych w dniach 12-13 listopada w Łaziskach I Mistrzostw Kompanii
Węglowej w Piłce Siatkowej Mężczyzn. Bytomianie pokonali w finale zespół
z „Marcela” 2:1
T
rzecie miejsce zajęli górnicy z kopal-
finały, półfinały i w końcu mecz finałowy.
ni „Halemba-Wirek”, a czwarta loka-
– Poziom turnieju był bardzo wysoki. Na ten
roku. Młoda krew dała więc o sobie znać.
ta przypadła w udziale reprezentacji
fakt zwrócili uwagę również sędziowie, a to
Zwycięzcom pogratulowała, wręczając pu-
pracownicy przyjęci do kopalń w bieżącym
ZG „Piekary”.
oznacza, że w zakładach Kompanii Węglowej
char, Joanna Strzelec-Łobodzińska, prezes
W zawodach wystartowało 14 drużyn,
mamy dobrą siatkówkę. Warto zatem orga-
zarządu Kompanii Węglowej.
w tym także zespół Centrali KW SA. W so-
nizować turnieje – podsumował Sławomir
– To była bardzo emocjonująca rozgrywka –
botę, 12 listopada, odbyły się eliminacje
Rubin, przedstawiciel organizatorów, na co
skomentowała na gorąco, popierając pomysł
w czterech grupach. Drugiego dnia zawo-
dzień szef działu budżetowania w kopalni
corocznego organizowania siatkarskiej ry-
dów zespoły, które wywalczyły pierwsze
Bolesław Śmiały, a zarazem trener siatkówki.
walizacji w pierwszy weekend listopada.
i drugie miejsca w grupie, rozegrały ćwierć-
Co ciekawe, wśród graczy przeważali
(kaj)
| 29
Zima z NAT-em
Tegoroczna jesienna aura rozpieszcza nas słoneczną pogodą oraz urokiem kolorowych liści, zachęcając do wycieczek i spacerów. Jednak meteorolodzy zapowiadają, że niedługo spadnie pierwszy śnieg. To już najwyższy
czas, aby pomyśleć o zaplanowaniu zimowego wypoczynku.
Od lat amatorom białego szaleństwa
Nadwiślańska Agencja poleca korzystanie z własnych wyciągów narciarskich
w Wiśle i Przyłękowie. Stacja narciarska
„Cieńków” w Wiśle Malince zmieniła
w ubiegłym roku swoje oblicze i drugi
już sezon zaprasza narciarzy i snowboardzistów, otwierając przed nimi nowe
możliwości. Nowoczesna kolej linowa
z 4-osobową kanapą, wyciągi talerzykowe, atrakcyjna konfiguracja naśnieżanych, ratrakowanych i oświetlonych
tras narciarskich oraz specjalna strefa
dla dzieci z przenośnikiem taśmowym
i karuzelą Rotondo sprawiają, że jest to
kompleks, w którym każdy znajdzie coś
dla siebie. Zapraszamy zarówno zaprawionych narciarzy, jak i tych początkujących, a także całe rodziny z dziećmi.
Rozbudowana infrastruktura w postaci
wypożyczalni sprzętu, serwisu i szkółek
narciarskich oraz bezpośrednia bliskość
pensjonatu *** „Ogrodzisko” podnoszą
atrakcyjność tego miejsca na mapie beskidzkich stacji narciarskich. W tym roku
dla wszystkich zmotoryzowanych gości
duże i pozbawione podjazdów parkingi
są bezpłatne.
Nadwiślańska Agencja Turystyczna Sp.
z o.o. w tegorocznej zimowej ofercie
przygotowała także wiele innych nowości i niespodzianek. Jedną z nich są
wczasy skierowane typowo do rodziców z dziećmi w wieku przedszkolnym,
którzy planują wybrać się na urlop ze
swoimi pociechami, by poszusować na
nartach – wczasy z przedszkolem. Taka
usługa przygotowana została w Ośrodku
Wypoczynkowym „Siemion” w Szczyrku. Za symboliczne 10 zł będzie można
zostawić dziecko pod opieką wykwalifikowanej opiekunki, a samemu pojechać
na narty na przykład do Wisły, do stacji
narciarskiej „Cieńków”, gdzie dla Gości
„Siemiona” przygotowaliśmy specjalną
ofertę – karnet za 50%.
Kolejna
nowość
zimowej
oferty
NAT-u skierowana jest do narciarzy
pragnących spędzić urlop w Beskidzie
Sądeckim, a konkretnie w Krynicy-Zdroju – wczasy z dojazdem.
Goście DWL „Jagiellonka” przez 6 dni
będą dowożeni autokarem na pobliskie
stoki narciarskie: Słotwiny, Wierchomlę
oraz Jaworzynę Krynicką, co pozwoli na
poznanie okolicznych tras narciarskich
bez konieczności organizowania we
własnym zakresie transportu oraz uiszczania opłat za parkingi.
W katalogu zima 2011/2012 proponowana jest także strefa niższych cen, która daje możliwość spędzenia wolnego
czasu w ośrodkach NAT-u bez nadwerężania budżetu domowego. Atrakcją jest
specjalna cena dla osób przedłużających
pobyt noworoczny oraz wielkanocny
oraz zniżka dla wczasowiczów wypoczywających dwa tygodnie. W kilku turnusach pojawił się dodatkowo pakiet SPA,
oraz zabiegi profilaktyczno-lecznicze,
które są w cenie pobytu.
Większość ofert dostępnych jest w sprzedaży on-line ze zniżką za dokonanie rezerwacji internetowej na www.nat.pl.
Wszystkich szukających sprawdzonych
i atrakcyjnych ofert, gwarantujących
miły i udany wypoczynek, zapraszamy
do zapoznania się i skorzystania z oferty
Nadwiślańskiej Agencji Turystycznej
Sp. z o.o.
N A S ZE ŚGWAIĘTE
L ERI B
A A RB A RY
Na zdjęciu: ołtarz patronki górników w Zakładzie Górniczym „Piekary”