rynek mleka iv/2014

RYNEK MLEKA
IV/2014
Dorota Śmigielska
Polska Federacja Hodowców Bydła i
Producentów Mleka
Kwiecień 2014
1
2
1. Pogłowie bydła i informacje ogólne
Populacja bydła w grudniu 2013r. liczyła 5 595,5 tys. sztuk i była wyższa o 1,4 %
(o 75,2 tys. sztuk) niż przed rokiem, jednak w porównaniu z czerwcem 2013 roku
odnotowano spadek o 4,5% (264,0 tys. sztuk). W przypadku pogłowia krów nastąpiły
również zmiany. Porównując z grudniem 2012 roku spadek wyniósł 1,1 % tj. o 26,7 tys.
sztuk, do poziomu 2 441,9 tys. sztuk. W stosunku do czerwca 2013r. pogłowie krów
zmniejszyło się o 3,5% (tj. o 88,6 tys. sztuk). Pogłowie krów mlecznych osiągnęło
poziom 2 299,1 tys. sztuk, spadek nastąpił o 0,9% w porównaniu z grudniem 2012r.
natomiast w porównaniu z czerwcem 2013 wzrosło o 0,9%. Krowy mleczne stanowią
94,2% ogólnego pogłowia krów w Polsce i 41,08% ogólnego pogłowia bydła w kraju.
Tabl.1 Pogłowie bydła w grudniu 2011 – 2013 wg sektorów własnościowych.
Wyszczególnienie
Bydło ogółem
Krowy
Bydło pozostałe
Rok
Ogółem
2011
2012
2013
2011
2012
2013
2011
2012
2013
5500,9
5520,3
5595,5
2568,0
2468,7
2441,9
2932,9
3051,6
3153,6
Sektor
prywatny
publiczny
5419,5
81,4
5442,9
77,4
5513,6
82,0
2532,9
35,1
2435,2
33,5
2407,4
34,4
2886,6
46,3
3007,7
43,9
3106,2
47,6
Dynamika
Struktura pogłowia
ogółem (w odsetkach) czerwiec ub.r.=100 grudzień ub.r.=100
100,0
98,9
95,5
100,0
100,4
95,6
100,0
101,4
95,5
46,7
97,4
97,8
44,7
96,1
95,8
43,6
98,9
96,5
53,3
100,2
93,5
55,3
104,0
95,4
56,4
103,3
94,7
Źródło: Dane GUS
W sektorze prywatnym pogłowie bydła w grudniu 2013r. wynosiło 5 513,6 tys.
sztuk i było o 1,3% (70,7 tys. sztuk) wyższe w stosunku do grudnia 2012r. oraz o 4,6%
(264,7 tys. sztuk) niższe porównując z czerwcem 2013 roku. W indywidualnych
gospodarstwach pogłowie kształtowało się na poziomie 5 288,7 tys. sztuk tj. wyższe o
1,1% (59,9 tys. sztuk) niż w grudniu 2012r. W porównaniu z pierwszą połową 2013 roku
pogłowie spadło o 4,9% (271,6 tys. sztuk)
W sektorze publicznym nastąpił wzrost liczby utrzymywanych zwierząt o 5,8%,
tj. o 4,6 tys. sztuk w porównaniu ze stanem w grudniu 2012r. do poziomu 82,0 tys. sztuk.
W strukturze stada udział poszczególnych grup wiekowo – użytkowych w
grudniu 2013r. przedstawiał się następująco:
•
•
•
•
Cielęta w wieku poniżej 1 roku
Młode bydło hodowlane i rzeźne w wieku 1-2 lat
Krowy
Pozostałe bydło dorosłe hodowlane i rzeźne w wieku 2 lat i więcej
25,3%
24,5%
43,6%
50,2%
Porównując analogiczny okres 2012r. odnotowano wzrost liczby cieląt o 0,2%,
młodego bydła w wieku 1 – 2 lat o 0,5%, obniżyła się natomiast liczba bydła dorosłego w
wieku 2 lata i więcej o 0,7%, w tym udział krów spadł o 1,1%.
3
Wzrost pogłowia zaobserwowano w 10 województwach. Największy poziom
osiągnął w województwie lubuskim (o 7,4%), podlaskim (o 5,5%) i pomorskim (o 4,2%).
W województwie wielkopolskim pogłowie pozostało bez zmian, natomiast w pozostałych
5 województwach nastąpił spadek liczby utrzymywanych sztuk, z czego największy miał
miejsce w województwie małopolskim (o 6,3%), świętokrzyskim (o 3,3%), opolskim
(o 3,1%).
Pomimo tendencji spadkowych w pogłowiu krów mlecznych sukcesywnie wzrasta
liczba krów podlegających ocenie użytkowości mlecznej, osiągając na koniec 2013 roku
poziom 679 028,9 sztuk. Populacja krów ocenianych stanowi około 33,4% w ogólnej
liczbie krów mlecznych w Polsce.
Wykres 1. Liczba krów ocenianych w poszczególnych RO I - III 2014 r.
344618
348587
352869
192377
Styczeń
Luty
Marzec Styczeń
194075
196104
167156
170652
Luty
Marzec
Marzec Styczeń
Luty
Poznań
Parzniew
169032
Bydgoszcz
Źródło: Dane PFHBiPM
Zwiększa się również liczba stad objętych oceną.
Wykres 2. Liczba stad objętych oceną w okresie I – III 2014r.
11029
11080
11145
4315
styczeń
luty
Parzniew
marzec styczeń
4325
luty
Poznań
4348
4430
marzec styczeń
4461
luty
4479
marzec
Bydgoszcz
Źródło: Dane PFHBiPM
4
2. Skup mleka surowego
Jak wynika ze wstępnych danych Agencji Rynku Rolnego, rok kwotowy 2013/2014
zakończył się przekroczeniem krajowej kwoty dostaw o ponad 170 mln kg, tj. o 1,7%.
Agencja szacuje, że kwoty przekroczyło około 56 tys. producentów hurtowych. Po
zastosowaniu współczynnika realokacji będą oni musieli zapłacić po mniej więcej 30
groszy za każdy kilogram mleka ponad limit. Polska będzie musiała zapłacić karę około
47 mln euro, czyli około 195 mln zł. W okresie od 1 kwietnia 2013r. do 31 marca 2014r.
do podmiotów skupujących mleko dostarczono 10,076 mld kg tego surowca, limit
natomiast wynosił 9,908 mld kg. W styczniu skup wyniósł 852,2 mln kg mleka i był o
7,4% większy niż w styczniu 2013r., oraz o 2,8% większy niż w grudniu 2013r. Według
danych ARR w lutym skupiono 791,3 mln kg, o 7,15% mniej niż miesiąc wcześniej, oraz
o 7,4% więcej niż w analogicznym okresie 2013 roku.
Wykres 3. Skup mleka w latach 2012 – 2014 w mln l
900
850
800
750
700
650
I
II
III
IV
V
2012
VI
VII
2013
VIII
IX
X
XI
XII
2014
Źródło: ARR
Również w Unii Europejskiej w grudniu 2013r. skup mleka wykazał tendencję
wzrostowe. Do podmiotów skupujących mleko w całej UE trafiło 11 533,66 tys. ton
mleka, tj. o 4,4% więcej w relacji rocznej, oraz 1,4% więcej w relacji miesięcznej. W
miesiącu grudniu 2013 roku, Polska zajmowała 5 miejsce pod względem wielkości
skupu. Przed nami byli jedynie Niemcy, Francja, Wielka Brytania i Holandia.
5
Wykres 4. Skup mleka w UE w tys. ton (grudzień 2013)
3000
2500
2000
1500
1000
500
Niemcy
Francja
Wlk. Brytania
Holandia
Polska
Włochy
Hiszpania
Dania
Belgia
Austria
Szwecja
Finlandia
Czechy
Irlandia
Portugalia
Węgry
Litwa
Rumunia
Słowenia
Estonia
Łotwa
Grecja
Chorwacja
Słowacja
Bułgaria
Luksemburg
Cypr
0
Źródło: Miesięczna analiza Polskiej Izby Mleka
W Unii Europejskiej największy skup odnotowano w miesiącu maju 2013 roku,
wynosił on 12 903,14 tys. ton.
Wykres 5. Skup mleka w Unii Europejskiej w tys. ton (VIII 2012-VIII 2013)
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
Źródło: EUROSTAT
6
3. Ceny skupu mleka
Od początku 2013 roku na rynku mleczarskim można było zauważyć tendencję
wzrostową cen skupu mleka, różnica cen pomiędzy rokiem 2012 (119,79 zł/hl) a 2013
(135,67 zł/hl) była znacząca. Ceny na wysokim poziomie utrzymały się również przez
pierwsze trzy miesiące 2014 roku. W styczniu bieżącego roku hodowcy średnio za 100
litrów mleka dostali netto 153,65 zł, tj. o 0,2% mniej niż miesiąc wcześniej ale o 24,4%
więcej niż w analogicznym okresie 2013r. W lutym nastąpił kolejny spadek o około
1,3%. W tym okresie średnia cena netto mleka kształtowała się na poziomie 151,65
zł/100l i była wyższa o 22,6% w porównaniu z lutym 2013r. W marcu 2014r. cena netto
osiągnęła poziom 150,31 zł/100l. tj. o 0,9% mniej niż przed miesiącem, ale o 19,9%
więcej niż w analogicznym okresie 2013 roku.
Wykres 6. Średnie ceny netto mleka w Polsce w latach 2012-2014 (zł/100 litrów)
160
140
120
100
80
60
40
20
0
2012
2013
2014
Źródło: Miesięczna analiza Polskiej Izby Mleka
Zróżnicowanie cen netto skupu mleka jest bardzo wyraźne w województwach.
Województwami, gdzie hodowcy w miesiącu marcu otrzymali najniższe ceny netto
były województwa małopolskie 137,19 zł/100l, łódzkie 141,51 zł/100l, oraz lubelskie
143,18 zł/100l. Najwyższe ceny netto osiągnęły województwa dolnośląskie 160,98
zł/100l, opolskie 159,13 zł/100l mleka, oraz lubuskie 156,41 zł/100l mleka.
7
Wykres 7. Średnie ceny netto mleka w województwach w marcu 2014r. ( zł/100 litrów)
165,00
160,98
156,41
160,00
155,00
149,41
148,97
150,00
143,18
145,00
140,00
161,39
156,22
155,40
153,23
151,88
149,87
147,64
145,68
159,13
141,51
137,19
135,00
130,00
125,00
Źródło: Dane ARR, GUS
Średnia cena mleka w Unii Europejskiej - 28 w grudniu 2013 roku wynosiła 40,35
EUR/100 kg. Najwyższe ceny były wypłacane na Cyprze, w Finlandii, Grecji oraz w
Holandii. Polska ze średnią ceną mleka 37,17 euro/100 kg zajmowała 17 miejsce.
Wykres.8 Średnie ceny mleka w Unii Europejskiej w EUR/100 kg (grudzień 2013r)
70
60
50
40
30
20
10
Łotwa
Rumunia
Węgry
Słowacja
Czechy
Słowenia
Litwa
Bułgaria
Polska
Portugalia
Estonia
Chorwacja
Francja
Hiszpania
Wlk. Brytania
Włochy
Belgia
Szwecja
Niemcy
Dania
Irlandia
Austria
Luksemburg
Grecja
Holandia
Finlandia
Cypr
0
Źródło : Komisji Europejskiej
8
4. Produkcja wybranych artykułów mleczarskich
Zwiększona podaż mleka oraz utrzymujący się popyt na produkty mleczarskie
przyczyniły się do wzrostu produkcji. Podmioty przetwarzające mleko zwiększyły
produkcję serów dojrzewających, jak i niedojrzewających w tym twarogów, mleka w
proszku, masła, mleka spożywczego oraz śmietany niezagęszczonej. Ograniczono
natomiast produkcję jogurtów. Produkcja odtłuszczonego mleka w proszku w styczniu
2014r. wynosiła ponad 11 tys. ton i była o 20% wyższa niż w grudniu 2013r., oraz o 74%
większa niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. W lutym produkcja OMP osiągnęła
poziom blisko 12 tys. ton, o 5% więcej niż miesiąc wcześniej i o 89% mniej niż w
analogicznym okresie 2013 roku.
Wyk.9. Produkcja OMP (tys. ton)
16
14
12
10
8
6
4
2
0
I
II
III
IV
V
2011
VI
2012
VII
2013
VIII
IX
X
XI
XII
2014
Źródło: ARR
Również w przypadku masła produkcja jest na niższym poziomie niż w 2013 roku. W
styczniu wyniosła 15,5 tys. ton i była o 8% niższa niż miesiąc wcześniej ale o 5% wyższa
niż w analogicznym okresie 2013 roku. W lutym sytuacja wyglądał bardzo podobnie.
Produkcja była o 16% niższa niż w styczniu ale o 2% wyższa niż przed rokiem, wyniosła
13 tys. ton.
9
Wykres.10. Produkcja masła (tys. ton)
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
I
II
III
IV
V
VI
2012
VII
VIII
2013
IX
X
XI
XII
2014
Źródło: ARR, GUS
Produkcja serów podpuszczkowych dojrzewających w pierwszym miesiącu 2014
roku wyniosła blisko 26 tys. ton, była o 1% wyższa niż w grudniu 2013 i w ubiegłym
roku . W lutym wyprodukowano 22 tys. ton, o 15% mniej niż w styczniu i o 8% mniej niż
w analogicznym okresie 2013 roku.
Wykres. 11. Produkcja serów podpuszczkowych dojrzewających (tys. ton)
30
25
20
15
10
5
0
I
II
III
IV
V
VI
2012
VII
2013
VIII
IX
X
XI
XII
2014
Źródło: ARR
10
5. Ceny artykułów mleczarskich
Wysokie ceny skupu mleka wpływają na wzrost cen artykułów mleczarskich.
Ceny odtłuszczonego mleka w proszku od dłuższego czasu systematycznie rosną. W
styczniu za kg OMP płacono 14,02 zł. Była to cena o 1% wyższa niż w grudniu 2013 i aż
o 23% wyższa niż w analogicznym okresie 2013 roku. Kolejny wzrost odnotowano w
lutym. Cena była o 1% wyższa niż miesiąc wcześniej i o 23% wyższa niż w lutym 2013
roku, osiągnęła poziom 14,16 zł/kg.
Wykres. 12. Ceny OMP (zł/kg)
15
14,02 14,16
14
13,05
13
13,62 13,5
13,29 13,36 13,47 13,48
13,87
12,22
12
11,41 11,51 11,48
11
10,38
10,65
10,08
10
9,77
9,2
9
8,91
9,02
9,12
V
VI
VII
11,37
11,15 11,35
9,51
8
I
II
III
IV
2012
2013
VIII
IX
X
XI
XII
2014
Źródło: ARR, GUS
Według danych Agencji Rynku Rolnego od początku 2014 roku spadły ceny masła.
W styczniu na masło w blokach trzeba było zapłacić 17,71 zł/kg, tj. o 4% mniej niż w
grudniu 2013r. natomiast o 18% więcej niż w analogicznym okresie 2013r. Cena za
masło konfekcjonowane wynosiła 18,65 zł/kg, tj. o 1% niższa niż miesiąc wcześniej
jednak o 16% wyższa niż przed rokiem. Również w lutym ceny masła osiągnęły 6% i 3%
spadek w porównaniu do miesiąca poprzedniego, do poziomu 16,66 zł/kg masła w
blokach, i 18,04 zł/kg masła konfekcjonowanego.
11
Wykres 13. Ceny masła w blokach (zł/kg)
19
18
17,71
17,81
18,46
16,68
16,66
17
16
17,49
18,19 18,16 18,19
16,09
15
15
14,71 14,75
15,15
14,92
14
14,33
13,64 13,81
13,73
13
12
I
II
III
IV
15,39
12,78 12,71 12,72 12,77
V
VI
VII
VIII
2012
2013
IX
X
XI
XII
2014
Źródło: ARR, GUS
W styczniu bieżącego roku nastąpił wzrost ceny serów podpuszczkowych
dojrzewających. Za ser dojrzewający Edamski w styczniu 2014r. płacono 17,82 z/kg,
natomiast za ser Gouda producenci otrzymywali 17,50 zł/kg, co względem grudnia 2013r.
stanowi wzrost o 0,5%. W porównaniu z analogicznym okresem roku 2013, wzrost ceny
ukształtował się na poziomie 17–19%. Niestety w lutym odnotowano spadek. Ceny sera
Edamskiego wynosiły 17,47 zł/kg i były o 2% niższe niż w styczniu ale o 16% wyższe
niż w analogicznym okresie 2013 roku. Za ser Gouda, w lutym trzeba było zapłacić 17,21
zł/kg, tj. o 2% mniej niż miesiąc wcześniej i o około 17% więcej niż przed rokiem.
6. Handel zagraniczny
Rok 2013 zakończył się rekordowym poziomem wartości obrotu artykułami
mleczarskimi. Wartość eksportu wyniosła około 1,7 mld euro i była o 17,5% wyższa w
porównaniu z rokiem 2012. Korzystna sytuacja na krajowym rynku mleka sprzyjała
również importowi, mimo to saldo wyniosło około 1 mld euro (w 2012 roku wynosiło 0,9
mld euro). Polskie produkty mleczarskie największym zainteresowaniem cieszą się w
krajach Unii Europejskiej (74% eksportu). Głównymi odbiorcami są: Niemcy – 315 mln
euro, Czechy – 143 mln euro, Holandia – 115 mln euro, Włochy – 112 mln euro. Trafiają
również do państw spoza Unii tj. Rosja – 142 mln euro, Chiny – 28 mln euro oraz
Ukraina – 28 mln euro.
Największym zainteresowaniem cieszą się sery dojrzewające. W 2013 roku do
Unii Europejskiej i krajów trzecich wywieziono około 148 tys. ton tych produktów
(o 13% więcej niż w 2012 roku). Przez pierwsze dwa miesiące bieżącego roku eksport
serów dojrzewających oszacowano na 23 tys. ton, tj. o 7,5% więcej niż w analogicznym
okresie ubiegłego roku. Tendencje wzrostowe utrzymują się również w przypadku
12
eksportu serwatki. W 2013 roku wywóz osiągnął poziom 234 tys. ton i był o 25% wyższy
niż w 2012 roku. W okresie styczeń – luty 2014 eksport serwatki wyniósł 41 tys. ton
(13% więcej niż przed rokiem). Na bardzo wysokim poziomie utrzymuje się także
eksport mleka w proszku. W 2013 roku z Polski wywieziono 19 tys. ton pełnego mleka w
proszku, tj. o 7% więcej niż w roku 2012. Zmniejszył się natomiast eksport
odtłuszczonego mleka w proszku o 22%, do poziomu 61 tys. ton. Trochę inaczej
przedstawia się sytuacja po pierwszych dwóch miesiącach br. Wywóz PMP wzrósł o
77%, tj. 5 tys. to, a OMP o 68%, tj. 16 tys. ton w porównaniu z analogicznym okresem
ubiegłego roku. Systematycznie rośnie również eksport polskich jogurtów. Na koniec
poprzedniego roku eksport jogurtów wyniósł 47 tys. ton (o 2% więcej niż w 2012 r.),
natomiast w okresie styczeń – luty 2014 eksport ukształtował się na poziomie 8 tys. ton
(o 1% wyższy niż w analogicznym czasie 2013r.). Odwrotną tendencję można
zaobserwować w przypadku masła. Rok 2013 zakończył się zmniejszeniem eksportu tego
produktu o 2% (29 tys. ton), również początek 2014 roku charakteryzował się
zmniejszeniem wywozu aż o 15% w porównaniu z dwoma pierwszymi miesiącami 2013
roku.
Polska bardzo dużo eksportuje swoich produktów, ale także znaczną część
sprowadza. Doskonałym przykładem są sery dojrzewające, których import w 2013 roku
wyniósł 39 tys. ton i był o 30% wyższy niż w 2012 roku. Również na początku 2014 roku
odnotowano wzrost importu serów o 17% do poziomu 8 tys. ton. Kolejnym przykładem
może być mleko w proszku. Import OMP wynosił 27 tys. ton, a PMP 9 tys. ton i był
wyższy w obu przypadkach o 40% w porównaniu z 2012 rokiem. Początek 2014 roku
także charakteryzowała się zwiększonym importem mleka w proszku (31% więcej OMP
do poziomu 4 tys. ton, oraz 3 tys. ton PMP wobec 0,9 tys. ton w 2013 roku). W
przypadku pozostałych produktów mleczarskich tendencje z 2013 roku nie utrzymały się
na początku br. Import serwatki w 2013 roku był 4,7 razy wyższy (66 tys. ton) niż w 2012
roku, natomiast w okresie styczeń – luty 2014 obniżył się o 9% do poziomu 10 tys. ton.
Również w przypadku jogurtów tendencje są zaskakujące. W 2013 roku import był o
22% mniejszy niż w 2012 (17,5 tys. ton), w 2014 wzrósł o 1,5% do poziomu 3 tys. ton.
Odwrotnie sytuacja wygląda jeśli chodzi o masło. W 2013 roku import masła był o 12%
wyższy niż w 2012 roku, natomiast w 2014 obniżył się do poziomu 1,3 tys. ton tj. o 6%.
7. Dopłaty do prywatnego przechowywania masła
W dniu 28 lutego 2014 roku zakończył się w UE okres prywatnego przechowywania
masła. Łącznie do mechanizmu było zgłoszone 90 tys. ton, z czego 84 tony z Polski. Do
końca listopada 2013 z krajowych magazynów zostało wycofane masło, a Agencja Rynku
Rolnego z tytułu funkcjonowania tego mechanizmu wypłaciła przedsiębiorcom około 16
tys. zł. Zgodnie z nowym rozporządzeniem nr 1308/2013 z dn. 17 grudnia 2013 roku,
które obowiązuje od 1 stycznia 2014r., dopłaty do prywatnego przechowywania masła,
OPM i serów, będą uruchamiane na mocy decyzji podjętej przez Komisję Europejską w
przypadku wystąpienia trudnej sytuacji rynkowej. Wyżej wymienionym rozporządzeniem
przywrócono dopłaty do OMP, które zostały wycofane w 2007 roku. W przypadku serów
13
dopłatami objęte są sery posiadające europejskie znaki jakościowe: Chroniona Nazwa
Pochodzenia oraz Chronione Oznaczenie Geograficzne.
8. Program „Szklanka mleka”.
W ramach wspierania konsumpcji mleka oraz jego przetworów w placówkach
oświatowych, Agencja Rynku Rolnego realizuje program „Szklanka mleka”. Polska jest
w czołówce państw członkowskich pod względem ilości mleka i jego przetworów
dostarczanych do placówek oświatowych. W roku szkolnym 2013/2014(od 1 września
2013 do 6 kwietnia 2014) na realizacje programu wydano łącznie ze środków unijnych i
krajowych około 55,4 mln zł, natomiast z Funduszu Promocji Mleka 0,6 mln zł. Dzieci i
uczniowie w tym czasie spożyli około 1,9 mld szklanek mleka.
9. Najważniejsze działania PROW 2014 – 2020 dla branży mleczarskiej
Głównym celem Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 są:
poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i
działania w dziedzinie klimatu, zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich
oraz wzrost konkurencyjności rolnictwa z uwzględnieniem celów środowiskowych.
PROW 2014 – 2020 będzie realizował sześć priorytetów wyznaczonych dla unijnej
polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 – 2020.
1. Ułatwienie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach
wiejskich (priorytet przekrojowy)
2. Poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie
rentowności gospodarstw rolnych
3. Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania
ryzykiem w rolnictwie
4. Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i
leśnictwa
5. Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na
gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach: rolnym,
spożywczym i leśnym
6. Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju
gospodarczego na obszarach wiejskich
Łączne środki publiczne przeznaczone na PROW 2014 – 2020 wynoszą 13 513 295 000
euro z czego:
• 8 598 280 814 euro będą to środki Unii Europejskiej (EFRROW)
• 4 915 014 186 euro wyniesie wkład krajowy
W ramach PROW będą realizowane następujące działania i poddziałania, które mogą
mieć znaczenie dla producentów bydła mlecznego.
Inwestycje w środki trwałe
Poddziałanie Modernizacja gospodarstw rolnych (Inwestycje w gospodarstwach
rolnych)
14
Zakresy wsparcia obejmują: rozwój produkcji prosiąt, rozwój produkcji mleka
krowiego, rozwój produkcji bydła mięsnego, inne operacje związane z racjonalizacją
technologii produkcji, wprowadzeniem innowacji, zmianą profilu produkcji,
zwiększeniem skali produkcji, poprawą jakości produkcji lub zwiększeniem wartości
dodanej produktu.
Restrukturyzacja gospodarstwa prowadzi do wzrostu wartości dodanej brutto w
gospodarstwie (GVA) co najmniej o 10% w odniesieniu do roku bazowego w okresie 5
lat od dnia przyznania pomocy. Beneficjent prowadzi w gospodarstwie ewidencję
przychodów i rozchodów od dnia przyznania pomocy.
Beneficjentem może być rolnik prowadzący działalność rolniczą w celach
zarobkowych lub grupa rolników. W przypadku rolnika będącego jednostką
organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, o pomoc może ubiegać się jedynie
spółka osobowa.
Grupę rolników stanowi co najmniej dwóch rolników, którzy ubiegają się
wspólnie o pomoc w ramach tego poddziałania w celu zrealizowania inwestycji
zbiorowej.
Progi dostępu – wielkość ekonomiczna gospodarstwa – standardowa produkcja
(SO): 6 tys.-250 tys. euro. W przypadku inwestycji dotyczących rozwoju produkcji mleka
krowiego– pomoc może być przyznana, jeżeli w gospodarstwie jest utrzymywane co
najmniej 25 krów albo utrzymywane jest minimum 15 krów i w wyniku realizacji
operacji do dnia złożenia wniosku o płatność ostateczną osiągnięty zostanie próg co
najmniej 25 krów oraz wielkość ekonomiczna gospodarstwa uprawnionego do
otrzymania pomocy nie jest większa niż 250 tys. euro.
W przypadku młodego rolnika – pomoc może być przyznana nawet jeśli w
gospodarstwie nie są utrzymywane krowy albo utrzymywanych jest mniej niż 15 krów.
Wielkość ekonomiczna gospodarstwa uprawnionego do otrzymania pomocy stanowi co
najmniej równowartość 6 tys. euro, a w wyniku realizacji operacji do dnia złożenia
wniosku o płatność ostateczną zostanie osiągnięty próg co najmniej 25 krów.
Wsparcie gospodarstw do 300 ha.
W przypadku grupy rolników – warunek posiadania gospodarstwa powinien być
spełniony przez każdego z rolników tworzących grupę, jednakże dopuszcza się, aby
gospodarstwo nie miało wymaganej minimalnej wielkości ekonomicznej, jeżeli:
• w wyniku realizacji operacji taką wielkość osiągnie,
• suma wielkości ekonomicznej gospodarstw rolników tworzących grupę
wynosi minimum 15 tys. euro.
Żadne z gospodarstw tworzących grupę nie może mieć większej, niż wskazane
powyżej, maksymalnej wielkości ekonomicznej lub powierzchni.
W przypadku inwestycji w produkcje prosiąt – minimalna liczba loch po
zrealizowaniu operacji ma wynosić 50 sztuk. Nie przewiduje się wsparcia gospodarstw w
zakresie chowu drobiu, chyba że produkcja jest ekologiczna albo operacja będzie
polegała na zmianie sposobu chowu z konwencjonalnego na ekologiczny.
15
Wsparcie:
• do 60% kosztów kwalifikowalnych operacji dla młodych rolników i
inwestycji zbiorowych
• do 50% kosztów kwalifikowalnych operacji w przypadku innych
beneficjentów
• nie mniej niż 30% kosztów kwalifikowanych
Maksymalna wielkość wsparcia dla beneficjenta, na jedno gospodarstwo (w tym
na realizacje projektów zbiorowych), w okresie realizacji Programu:
− do 900 tys. zł na rozwój produkcji prosiąt
− do 500 tys. zł na inwestycje związane bezpośrednio z budynkami
inwentarskimi lub magazynami paszowymi, w gospodarstwach, w których
prowadzona jest produkcja zwierzęca
− do 200 tys. zł pozostałe
Powyższe limity nie łączą się. Wsparcie operacji o kosztach kwalifikowanych
powyżej 50 tys. zł.
Rozwój gospodarstw i działalności gospodarczej
Poddziałanie Premie dla młodych rolników (Pomoc na rozpoczęcie działalności
gospodarczej na rzecz młodych rolników)
Premia w wysokości 100 tys. zł wypłacana jest w dwóch ratach. I rata stanowi
80% kwoty pomocy, II rata pozostałe 20%.
Beneficjentem może być osoba, która nie ukończyła 40 roku życia, posiada
odpowiednia kwalifikacje zawodowe, po raz pierwszy rozpoczyna prowadzenie
gospodarstwa rolnego jako kierujący gospodarstwem lub prowadzi gospodarstwo rolne
jako kierujący nie dłużej niż 12 miesięcy w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy.
Jest możliwość uzupełnienia kwalifikacji zawodowych w ciągu 3 lat.
Wielkość ekonomiczna gospodarstwa (SO) powyżej 10 tys. euro i nie większa niż
100 tys. euro.
Wielkość gospodarstwa równa co najmniej średniej krajowej, a w województwach
o średniej niższej niż krajowa – średniej wojewódzkiej i nie większa niż 300 ha.
Przynajmniej 70% minimalnej wielkości (średniej krajowej lub wojewódzkiej)
stanowi własność beneficjenta lub dzierżawę z zasobu własności rolnej Skarbu Państwa
lub JST.
Brak możliwości wsparcia gospodarstw, których głównym kierunkiem produkcji
będzie: chow drobiu (z wyjątkiem produkcji ekologicznej), prowadzenie plantacji roślin
wieloletnich na cele energetyczne, prowadzenie niektórych działów specjalnych
produkcji rolnej.
Premia wydatkowana na cele związane z rozwojem gospodarstwa, zgodnie z
założeniami biznesplanu. W celu realizacji biznesplanu w gospodarstwie beneficjenta
nastąpi wzrost wartości dodanej brutto (GVA) o przynajmniej 20%.
16
Poddziałanie Restrukturyzacja małych gospodarstw
Premia w wysokości do 60 tys. zł wypłacana w dwóch ratach. I rata stanowi 80%
kwoty pomocy, II rata pozostałe 20%.
Beneficjentem może być rolnik – osoba fizyczna ubezpieczona na podstawie
przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, w pełnym zakresie jako rolnik,
prowadzący wyłącznie działalność rolniczą.
Brak możliwości wsparcia inwestycji dotyczących plantacji roślin wieloletnich na
cele energetyczne oraz niektórych działów specjalnych produkcji rolnej.
Wielkość ekonomiczna gospodarstwa (SO) poniżej 6 tys. euro.
Premia ma być wydatkowana na restrukturyzację gospodarstwa zgodnie z
założeniami biznesplanu dotyczącymi restrukturyzacji gospodarstwa, w wyniku której
nastąpi wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa. W wyniku realizacji biznesplanu
powinien nastąpić wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa do poziomu co najmniej
6 tys. euro, co najmniej o 20% wartości wyjściowej.
Prowadzenie ewidencji przychodów i rozchodów w gospodarstwie od dnia
rozpoczęcia realizacji biznesplanu i przez co najmniej 5 lat od dnia wypłaty II raty
pomocy.
Poddziałanie Płatność dla rolników przekazujących małe gospodarstwa
Wsparcie jednorazowe.
Wysokość pomocy obliczana jest jako suma rocznych stawek pomocy
odpowiadających 120% rocznej płatności, do otrzymania której beneficjent kwalifikuje
się w ramach systemu dla małych gospodarstw. Stawka pomocy przysługuje za rok, w
którym beneficjent trwale przekazuje swoje gospodarstwo, i lata następne, do roku 2020
włącznie.
Beneficjentem może być rolnik – osoba fizyczna, która w roku poprzedzającym
złożenie wniosku o przyznanie pomocy kwalifikowała się do uczestniczenia w systemie
dla małych gospodarstw, ustanowionym zgodnie z tytułem V rozporządzenia ws.
Płatności bezpośrednich, i która trwale przekaże swoje gospodarstwo rolne innemu
rolnikowi. Gospodarstwo przejmujące grunty od beneficjenta musi posiadać lub osiągnąć,
po przejęciu gruntów od beneficjenta działania, wielkość odpowiadającą co najmniej
średniej krajowej, a w województwach o średniej niższej niż krajowa – średniej
wojewódzkiej.
Tworzenie grup i organizacji producentów
Wsparcie
• procentowy ryczałt od wartości przychodów netto grupy lub organizacji
producentów ze sprzedaży produktów, wytworzonych w gospodarstwach
rolnych jej członków, w poszczególnych latach i sprzedanych odbiorcom nie
niebędącym członkami grupy lub organizacji
• do 100 tys. euro w każdym roku pięcioletniego okresu pomocy, w
odniesieniu do wielkości produkcji sprzedanej: 10% za 1 rok, 8% za drugi
rok, 6% za trzeci rok, 5% za czwarty rok, 4% za piąty rok
17
Beneficjentem mogą być grupy/organizacje producentów rolnych, które powstaną
po 1 stycznia 2014 roku, działające jako mikro-, małe lub średnie przedsiębiorstwo.
Nie przewiduje się wsparcia na tworzenie grup i organizacji producentów w
kategorii produktu: drób żywy (bez względu na wiek), mięso lub jadalne podroby
drobiowe: świeże, chłodzone, mrożone.
Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne
Poddziałanie Pakiet 7 Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w
rolnictwie
Bydło – 1600 zł/szt., konie – 1550 zł/szt. (klacze zimnokrwiste w typie sztumskim
i sokólskim) i 1900 zł/szt. (pozostałe rasy), owce – 360 zł/szt., świnie – 1140 zł/szt.,
kozy – 580 zł/szt.
Płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna przysługuje do maksymalnej liczby
zwierząt w jednym stadzie tj.: krów: 100 sztuk, loch tej samej rasy : 70 loch stada
podstawowego świń rasy puławskiej, 100 loch stada podstawowego świń rasy złotnickiej
białej oraz 100 loch stada podstawowego świń rasy złotnickiej pstrej.
Beneficjentem może być rolnik.
Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi
ograniczeniami (ONW)
Poddziałania:
1. Płatności dla obszarów górskich (ONW typ górski)
2. Płatności dla obszarów nizinnych (ONW typ nizinny)
3. Płatności dla obszarów specyficznych (ONW typ specyficzny)
Stawki płatności:
• ONW Górskie – 450 zł/ha/rok
• ONW Strefa nizinna I – 179 zł/ha/rok, Strefa nizinna II – 264 zł/ha/rok
• ONW Specyficzne – 264 zł/ha/rok
Płatności ONW podlegają degresywności na poziomie gospodarstwa, w
zależności od łącznej powierzchni działek rolnych lub ich części objętych pomocą.
Płatność jest przyznawana w zależności od powierzchni obszarów ONW w
gospodarstwie:
− 1 – 50 ha – 100% płatności
− 50,01 – 100 ha – 50% płatności
− 100,01 – 150 ha – 25% płatności
Beneficjentem może być rolnik, który spełnia definicję rolnika aktywnego
zawodowo.
18
PLAN FINANSOWY DLA PROW 2014 – 2020 (wg działań i poddziałań)
Działanie i poddziałanie
Budżet ogółem
(euro)
Transfer wiedzy i działalność informacyjna
43 001 302
Usługi doradcze, usługi z zakresu zarządzania gospodarstwem i usługi
65 002 515
z zakresu zastępstw
Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych
33 004 179
Modernizacja gospodarstw rolnych
2 816 064 486
Przetwórstwo i marketing produktów rolnych
693 070 461
Scalanie gruntów
138 994 740
Przywracanie potencjału produkcji rolnej i działania zapobiegawcze
414 981 968
Premia dla młodych rolników
584 997 734
Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej
413 939 978
Restrukturyzacja małych gospodarstw
749 980 666
Rozwój przedsiębiorczości – rozwój usług rolniczych
64 999 372
Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa
130 000 317
Targowiska – podstawowe usługi i odnowa miejscowości na
74 966 634
obszarach wiejskich
Odnowa wsi – podstawowe usługi i odnowa miejscowości na
1 000 000 049
obszarach wiejskich
Tworzenie grup i organizacji producentów
352 987 547
Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne
1 060 062 782
Rolnictwo ekologiczne
699 961 515
Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi
2 329 998 652
szczególnymi ograniczeniami
Zalesianie i tworzenie terenów zalesionych
300 997 069
Współpraca
42 999 730
LEADER
734 999 913
Pomoc techniczna
208 283 391
Renty strukturalne – zobowiązania
560 000 000
RAZEM PROW 2014 – 2020
13 513 295 000
19