baśnie o marzeniach i tęsknocie za piękniejszym
Transkrypt
baśnie o marzeniach i tęsknocie za piękniejszym
Baśnie o marzeniach i tęsknocie za piękniejszym życiem tekst i ilustracje Elżbieta Zarych Wydawnictwo WAM ©.Elżbieta.Zarych,.2011 ©.Wydawnictwo.WAM,.2011 Redakcja Elżbieta.Zarych Korekta Dariusz.Godoś Opracowanie.grafi.czne Marta.Wasilewska ISBN.97883-7505-805-5 WYDAWNICTWO.WAM ul..Kopernika.26.•.31-501.Kraków tel..12.62.93.200.•.faks.12.42.95.003 e-mail:[email protected] www.wydawnictwowam.pl DZIAŁ.HANDLOWY tel..12.62.93.254-256.•.faks.12.43.03.210 e-mail:[email protected] KSIĘGARNIA.INTERNETOWA tel..12.62.93.260,.12.62.93.446-447. faks.12.62.93.261 e.wydawnictwowam.pl Spis treści Od Autorki .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Baśń o błękicie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Szklana góra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Dobrosz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Taniec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Jasiek i kwiat paproci .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Bracia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Dwie skrzynie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Uczeń czarnoksiężnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Podróż .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Królewicz rak .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Dary ojca .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Złote gody .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Bieda .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Korale czarownicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 Obietnica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 O królestwie umierającym i wiecznie żywym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 Cena skrzydeł .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Muzyka z krańca świata .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 od Autorki J ednym.z.głównych.mechanizmów.napędowych.ba- śni. jest. tęsknota. bohaterów. za. piękniejszym. życiem.. To. ona. każe. im. zostawić. rodzinny. dom,. wyruszyć. w. podróż,. szukać.szczęścia.w.miejscach.bliskich.i.odległych..Bohaterowie. mają.czasem.zwyczajne.marzenia.i.marzą.o.lepszym.domu,.zarobku,. urodzie,. dobrej. żonie. czy. mężu,. ale. niekiedy. wyruszają. na. poszukiwanie.czegoś,.co.całkiem.odmieni.ich.życie..Szukają.rzeczy.niezwykłych,.być. może.niemożliwych.do.zdobycia,.może.nawet.nieistniejących..Porzucają. dotychczasowe.życie,.aby.dojść.na.kraniec.świata.czy.do.krainy.za.rzekami.i.morzami,.albo.wręcz.wyruszają.przed.siebie,.w.nieznane..Niekiedy. wiedzą,. czego. szukają:. wielkiego. bogactwa,. władzy,. czegoś. utraconego,. co.mogą.odzyskać.tylko.tam,.hen,.za.górami..Jednak.czasem.nawet.nie. wiedzą,.czym.jest.ta.tęsknota,.która.wygania.ich.z.domu.i.każe.iść.przed. siebie,.pędzi.ich.po.szerokim.świecie,.naraża.na.niebezpieczeństwa,.nie. dając.w.zamian.gwarancji,.że.znajdą.to,.czego.szukają..Jest.w.ich.sercu. jakaś.pustka,.głód.czegoś.więcej,.co.może.dać.im.tylko.to,.co.wykracza. poza.zwyczajność,.to.coś,.co.zapiera.dech.w.piersiach..Mają.nadzieję,.że. ten. brak. zapełni. cudowny. kwiat,. niezwykła. góra,. poruszająca. muzyka,. niespotykany.kolor,.nieznane.miejsce.czy.skrzydła..Wiedzą.tylko.jedno:. że.tego,.czego.pragną.i.za.czym.tęsknią,.nie.ma.tu,.na.miejscu,.i.jeśli.nie.odważą.się.ruszyć.przed.siebie,.gdzie.oczy.poniosą,.ten.głód.zje.ich.samych..Idą.więc,.szukając. swego.przeznaczenia,.za.morza,.za.rzeki,.na.kraniec.świata,.w.krainę.błękitu.... I.najczęściej.znajdują.to,.czego.szukali,.a.wraz.z.tym.spokój.ducha.i.umysłu. Baśnie. zawarte. w. tym. zbiorze. są. opowieściami. o. marzeniach. i. tęsknocie. i.o.poszukiwaniu.rzeczy.zwyczajnych.i.tych.niezwykłych..Inspiracją.do.napisania.kilku.z.nich.były.motywy.polskie.(sytuacje,.przedmioty,.postacie),.które.stały. się.częścią.moich.własnych.opowieści..Większość.z.napisanych.historii.to.autorskie.baśnie.o.tym,.czego.pragną.ludzie,.a.co.zdaje.się.zakorzenione.w.zbiorowej. podświadomości..To.baśnie.o.tym,.co.każe.nam.się.zapatrzeć.w.dal.na.latające. ptaki,.na.statki.płynące.za.linię.horyzontu,.na.niebo,.baśnie.o.tym,.co.każe. nam.marzyć.i.patrzeć.przed.siebie.z.tęsknotą. -7- Baśń o błękicie B yło. raz. miasto. w. samym. środku. kraju. znajdującego. się. w. centrum. wielkiego. kontynentu.. Mieszkańcy. owego. kraju. mieli. góry,. stepy,. rzeki. i. jeziora,. ale. nie. mieli. morza.. Najbliższe. morze. leżało. tak. daleko,. że. nawet. tutejsi. geografowie. nie. potrafi.li.go.umieścić.na.żadnej.mapie..Niewielu.mogło.sobie.pozwolić.na.tak.daleką.wyprawę.. Niekiedy. jednak. zdarzało. się,. że. do. miasta. przybywali. z. zamorskich. krajów. kupcy.i.opowiadali.o.tamtejszym.życiu..Piękne.były.opowieści.o.aromatycznych.roślinach,.dziwnych.zwierzętach.i.ludziach.mówiących.nieznanym.językiem,.jednak.najpiękniejsze. o. powietrzu. pachnącym. solą,. o. piaszczystym. brzegu. omywanym. przez. fale,.o.słońcu.wpadającym.co.wieczór.do.wody.jak.czerwona.kula..Mieszkańcy.bezmorskiego. kraju. tęsknili. za. morzem. i. najchętniej. kupowali. przyprawy. i. tkaniny. od. tych.kupców,.którzy.snuli.najpiękniejsze.opowieści..Kupcy.przybywali.tu.jednak.bardzo. rzadko,. a. każdy. z. nich. zdołał. dotrzeć. do. odległego. kraju. na. środku. ziemi. tylko. raz. w. życiu.. Mieszkańcy. postanowili. więc,. że. najlepszy. malarz. w. mieście. namaluje.na. ścianie.ratusza. błękitne.morze,. takie.jak. z. opowieści.kupców..Obraz. odbijał. się.w.niewielkiej.sadzawce. znajdującej.się.przed. ratuszem,.a. przechodzący. zanurzali. w.wodzie.dłonie.i.wyobrażali.sobie,.że.są.tam,.gdzieś.daleko..... Pewnego.dnia.na.miejskiej.sadzawce.pojawił.się.okręt..Nikt.nie.wiedział,.skąd.się. tam. wziął. i. dlaczego. kołysał. się. na. płytkich. wodach. sadzawki. na. tle. naściennego. obrazu.. Ludzie. podchodzili. do. niego,. wpatrywali. się. w. maszty. i. żagle,. dotykali. burty,. nikt. jednak. nie. odważył.się.wejść.na.pokład. i. sprawdzić,. kto. i. skąd. do. nich.przypłynął..Okręt,.który. pojawił. się. tak. niespodziewanie,. wzbudzał. strach. i.fascynację..Po.trzech.dniach. na. pokład. wyszli. żeglarze.. Nie.zeszli.na.ląd,.lecz.z.pokładu. opowiadali.ludziom.o.świecie,.którego. tamci.nie.znali..Mówili.o.morskich.stworzeniach. mieszkających.w.otchłaniach,.mających.wiele.oczu.i.nóg,.ogromnych.i.przerażających,. -9- delikatnych i niezwykłych, świecących, śpiewających, nurkujących, latających nad powierzchnią wody, zjadających wszystko, co żywe, żywiących się nieznanymi roślinami... W tych opowieściach wszystko było niezwykłe: zapachy, smaki, kolory, kształty. Mieszkańcy słuchali tych opowieści jak zaczarowani, ale gdy wracali do domów, myśleli, w jaki sposób ten okręt dostał się do ich sadzawki i po co przypłynął. Oderwani od magicznych słów zastanawiali się, dlaczego żeglarze nie chcą zejść na ląd i dlaczego z ich ubrań i wąsów wciąż kapie woda. Gdy jednak rano wychodzili z domów, zapominali o wszystkich obawach i biegli do sadzawki po kolejne opowieści. Któregoś dnia jeden z żeglarzy zaczął snuć opowieść o kolorach mórz. Opowiadał o morzach czerwonych, żółtych, białych i zielonych. Nic nie wspominał jednak o morzu błękitnym, najbardziej morskim ze wszystkich. Aż w końcu jeden ze słuchaczy odważył się zapytać: – A gdzie jest błękitne morze? Czy dotarliście do niego? – Stamtąd płyniemy – odparł żeglarz z najdłuższymi wąsami. – Wciąż skapuje z nas słona woda z tego morza. Rozszalał się tam tak ogromny sztorm, że morze pociemniało, latające ryby zanurkowały, a potwory z głębin zaczęły latać. A nasz okręt zanurzył się i wypłynął dopiero w waszym mieście. Nie wiemy, jak tutaj dotarliśmy, być może zwabił nas wasz obraz, a może wasza tęsknota za błękitem. Błękitne morze już nie jest jednak takie jak kiedyś, a i my nie wiemy, jak wrócić z waszego kraju na morze jakiegokolwiek koloru. Zapadła cisza przerywana tylko kapaniem wody z ubrań i wąsów żeglarzy. Wtedy odezwał się chłopiec w granatowej czapce: – Nie macie mapy i kompasu, które pomogłyby wam wrócić? Żeglarz uśmiechnął się. – Żadna mapa ani kompas nie wskażą nam drogi powrotu z kraju, gdzie są tylko rzeki, które nie prowadzą do morza, ani nie sprawią, że okręt odpłynie z sadzawki. Chłopiec jednak nie przestawał pytać: – A nie możecie wrócić tą samą drogą, którą tu przypłynęliście? Żeglarz w odpowiedzi tylko rozłożył żagle, które załopotały i rozkołysały okręt. Mijały dni podobne do siebie jak dwie krople wody spadłe z ubrań żeglarzy, a każdy dzień wypełniały opowieści o dalekich morzach. Po pewnym czasie nie wiadomo już było, czy większa jest tęsknota za morzem mieszkańców, którzy nigdy go nie widzieli, czy żeglarzy, którzy nie potrafili tam wrócić. Aż któregoś dnia malarz, wysłuchawszy opowieści żeglarzy, postanowił domalować na obrazie zachodzące słońce. Obraz wzbogacił się o nowe kolory, a żagle zaświeciły na tle czerwonej kuli. Nazajutrz na maszcie okrętu ktoś zobaczył siedzącą mewę. Nikt nie wiedział, skąd się wzięła. Gdy żeglarze stanęli pod masztem z zadartymi głowami, wpatrując się w morskiego ptaka, na pokład spadła kartka. Pachniała wiatrem i solą, a na niej znajdował się trochę rozmazany przez wodę pięciowiersz: -10- Żeglarze.odczytali.głośno.wiersz.zebranym,.pytając,.czy.ktoś.z.nich.zechciałby.wypłynąć.w.tak.daleką.podróż,.z.której.nie.ma.powrotu..Jednak.co.innego.tęsknić,.a.co. innego.zostawić.swoje.życie.i.popłynąć.za.marzeniem..Tłum.przy.sadzawce.topniał,.aż. wreszcie.nie.został.już.przy.niej.nikt..Żeglarze.przypięli.więc.kartkę.na.obrazie,.licząc,. że.ktoś.odpowie.na.to.zamorskie.ogłoszenie..Nikt.jednak.nie.przyszedł..Od.kiedy.wyprawa.za.morze.stała.się.realna,.w.mieście.tęsknota.za.morzem.jakby.umarła..Okręt. kołysał.się.na.sadzawce,.do.której.co.dnia.dolewano.wody,.i.zdawało.się,.że.zostanie.tu. na.zawsze..Po.jakimś.czasie.jego.widok.tak.spowszedniał,.że.mieszkańcy.nie.zwracali. już.uwagi.ani.na.opowieści.żeglarzy,.ani.na.okręt.w.wysychającej.sadzawce..Także.żeglarze.coraz.rzadziej.wychodzili.na.pokład,.nie.chcąc.podsycać.nadziei. Któregoś.dnia.jednak.na.pokład.wszedł.mężczyzna..Usłyszawszy.stukanie.butów. o.pokład,.żeglarze.wyszli.z.kajut.i.otoczyli.nieznajomego. –.Czy.przybywasz,.by.wypłynąć.z.nami.w.daleką.podróż?.–.pytali.jeden.przez.drugiego,.zaglądając.w.jego.błękitne.oczy. –.Tak.–.odparł.mężczyzna. –.Z.tej.wyprawy.nie.ma.już.powrotu,.wiesz.o.tym?.–.pytali.żeglarze,.a.oczy.roztapiały.im.się.w.świecącym.błękicie. –.Tak.–.powiedział.znów.mężczyzna. –.Ma.oczy.błękitne.jak.morze.–.mówili.między.sobą..–.W.jego.oczach.roztapia.się. nawet.niebo.. –.Czy.wiesz,.że.masz.oczy.jak.morze.w.słońcu?.–.zapytali.go. Mężczyzna.jednak.nic.nie.odpowiedział,.tylko.patrzył.na.nich.wyczekująco. –.Spróbujmy.wypłynąć!.–.wołali.jeden.przez.drugiego..–.Żagle.na.maszt!.Dopełnić. sadzawkę!.Ster! Rozbiegli.się.żeglarze.po.okręcie,.podnieceni.jak.dzieci.tą.wyprawą.w.znane,.a.mężczyzna.przejął.podany.ster..Okręt.zaczął.się.zanurzać..Wkrótce.woda.przelewała.się. już.przez.pokład,.potem.zanurzyły.się.maszty.i.woda.w.sadzawce.poruszała.się.jeszcze. przez.chwilę,.aż.wreszcie.tafl.a.wygładziła.się.i.wydawało.się,.że.nigdy.nie.było.na.niej. nie.tylko.okrętu,.ale.nawet.spadłego.liścia..Mieszkańcy.nawet.nie.zauważyli,.że.okręt. zniknął,.a.z.czasem.przestali.też.zwracać.uwagę.na.obraz..Tylko.czasem.ktoś.zastanawiał.się,.skąd.wziął.się.tak.kiczowaty.malunek.na.ścianie.ratusza..Gdy.nadeszły.kolejne. wybory,.nowy.burmistrz.kazał.zamalować.obraz,.a.w.sadzawce.zamieszkały.kaczki. -11- -12- Tymczasem okręt wynurzył się w Czerwonym Morzu. Pruł czerwone fale, które rozpryskiwały się jak krew, zostawiając ślady na żaglach. W morzu tym pływały ogromne karmazyny, które czasem wyskakiwały nad powierzchnię, aby zobaczyć okręt o białych żaglach. Po morzu tym pływały bowiem tylko krwawoczerwone żaglowce piratów, niemal niewidoczne na czerwonym w zachodzącym słońcu niebie. -13- Stopniowo jednak plamy na żaglach były coraz mniejsze i mniejsze, aż wreszcie żeglarze zauważyli, że płyną po Białym Morzu, tak białym, że oślepiało. -14- Nie widzieli nawet pływających wokół nich bieług i cudownych białych kwiatów trochę podobnych do lilii. Pewnego dnia okręt się zatrzymał. To morze zamarzło i rozciągająca się przed nimi biel była lodem. -15- Rąbiąc lód przed okrętem, skierowali się na wschód, aż dopłynęli do Żółtego Morza. Morze to było tak jasne, że ginęło przy nim światło słoneczne, a odbłyski promieni na falach zamieniały się w złote rybki. -16- Wkrótce wpłynęli do Zielonego Morza. Było ono pokryte różnymi roślinami, których intensywna zieleń pochodziła z koloru wody, którą piły. Na falach kołysały się liście i kwiaty, pędy i wodorosty muskały kadłub okrętu. -17- Dzień za dniem zieleń stawała się coraz mniej i mniej intensywna, aż wreszcie wpłynęli na Błękitne Morze. Mężczyzna zapatrzył się w błękit, jakiego dotąd nigdy nie widział. Żadne niebo nie było tak błękitne, żadne jezioro ani bławatek. Jego oczy stopiły się z wytęsknionym, dla którego porzucił dotychczasowe życie, o którym już dziś zresztą nie pamiętał. Wpłynęli na błękitne wody, które wydawały się odbijać w niebie. Czasem nie wiadomo było, gdzie jest niebo, a gdzie woda, gdzie chmury płyną, a gdzie się odbijają. Żeglarze czuli, że wrócili do domu. Przyglądali się zachwyconemu mężczyźnie, który wyruszył z nimi w pierwszy rejs. Wiedzieli, że nie wróci, ale nie dlatego, że jego rodzinny kraj był tak daleko, ale dlatego, że marzenie stało się dla niego ważniejsze od wspomnień. -18- Żeglowali po wodzie i po niebie, po przelewającym się błękicie. Mężczyzna stał się jednym z nich, wprawnym żeglarzem. Coraz rzadziej patrzył z zachwytem, a jego oczy powoli ciemniały. -19- Aż.pewnego.dnia.na.morzu.rozszalał.się.sztorm..Żeglarze.długo.walczyli.z.wodą. i.powietrzem,.ale.okręt.zatonął..Nikt.nie.wie,.jak.się.to.stało,.że.niedługo.potem.wynurzył.się.w.sadzawce.w.jakimś.nieznanym.mieście,.gdzie.nikt.nigdy.nie.widział.morza. ani.okrętów..Mieszkańcy.z.zachwytem.patrzyli.na.łopocące.żagle,.na.ociekające.wodą. maszty,.na.słone.krople.skapujące.z.ubrań.żeglarzy.i.słuchali.opowieści.o.zapachu.wiatru,.o.morskich.stworzeniach,.o.falach.pokrytych.pianą,.o.zachodach.słońca,.którego. promienie.drżały.na.falach,.o.krzykach.morskich.ptaków.i.o.wszechogarniającym.błękicie..I.marzyli,.że.kiedyś.tam.dotrą,.być.może.na.okręcie.takim.jak.ten,.który.kołysał. się.na.wodzie.w.sadzawce.na.środku.rynku..Że.zostawią.małe.miasteczko.w.bezmorskim.kraju.i.odpłyną.w.krainę.z.błękitu...