Pobierz artykuł - Język a Kultura

Transkrypt

Pobierz artykuł - Język a Kultura
Acta
Universitatis Wratislaviensis NoElektroniczna
3456
wersja serii „Język a Kultura”
Jêzyk a Kultura • tom 23 • Wrocław 2012
513
ADAM PAWŁOWSKI
Uniwersytet Wrocławski
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”
w świetle badań naukometrycznych
Wstęp
Tematy wystąpień podczas konwersatoriów „Język a Kultura” zwyczajowo dotyczą zagadnień językoznawstwa i antropologii kulturowej. Ujęcie w niniejszym zbiorze tekstu podsumowującego siedem lat funkcjonowania serwisu
internetowego, oferującego czytelnikom tomy serii JaK (www.lingwistyka.uni.
wroc.pl/jk), jest od tej reguły wyjątkiem. Ma on jednak swoje uzasadnienie,
ponieważ przedstawione niżej dane stanowią ewaluację skuteczności internetowego kanału dystrybucji serii, a pośrednio wskazują na skalę społecznej recepcji treści oferowanych czytelnikom przez środowisko polskiej lingwistyki
antropologicznej. Podkreślam tutaj kwalifikator s p o ł e c z n y. Internet stał się
tak potężnym medium poprzez swą demokratyczność, a nie elitarność. Treści
w formie cyfrowej trafiają do ogromnej i zróżnicowanej, ale niespójnej grupy
czytelników. Także w wypadku serwisu JaK trudno śledzić losy konkretnych
tekstów, ściąganych na prywatne komputery, trudno też ocenić, czy ewentualne
ich wykorzystanie ma merytoryczny związek z nauką. W serwisie nie prowadzi
się rejestracji użytkowników, w zasadzie nic nie wiadomo o ich profilach (naukowych, socjologicznych). Każde pobranie tekstu ma więc taką samą wartość,
niezależnie od tego, czy robi to licealista przygotowujący referat, hobbysta interesujący się językiem, czy naukowiec piszący uczoną rozprawę. Jednak żadna
metoda monitorowania przepływów informacji nie daje całkowitej pewności
i orientacji w tej materii. Analizy rynku prasy i wydawnictw, opisywane w polskiej literaturze prasoznawczej między innymi przez Walerego Pisarka, także
nie pozwalają na formułowanie miarodajnych wniosków w tym zakresie (Pisarek 1983). Można jedynie założyć, że z wartością pomiaru takich parametrów,
jak wysokość nakładu, liczba sprzedanych egzemplarzy i/lub pobrań tekstu ze
strony WWW, skorelowany jest poziom lektury i stopień rozpowszechnienia
treści proponowanych przez autorów.
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 513
2013-03-13 11:14:36
514
ADAM PAWŁOWSKI
Ocena naukometryczna
Naukometria stanowi dział epistemologii, którego przedmiotem jest ilościowa parametryzacja osiągnięć nauki instytucjonalnej (Frączek 2004; Kozłowski, Kopka 1995; Marszakowa-Szajkiewicz 1996 i 2009; Nalimow, Mulczenko 1971; Skalska-Zlat 1988, 1993; Wróblewski 2005). Może ona obejmować
analizę poziomu kadr, wyników badań i publikacji; może także mieć wymiar
synchroniczny lub diachroniczny. Zawsze jednak powinna zawierać składową
ilościową (faktograficzną) i jakościową (interpretacyjno-analityczną). Składowa ilościowa przedstawia statystykę obserwowalnych i mierzalnych przejawów funkcjonowania nauki, wśród których wyróżnić można dwa rodzaje
danych: bibliometryczne, dotyczące wyłącznie publikacji, oraz niebibliometryczne, reprezentujące projekty, patenty, wdrożenia, nagrody naukowe i dzieła
twórcze o charakterze artystycznym lub inżynieryjnym. Miary bibliometryczne
mogą mieć charakter prosty lub złożony. Do najczęściej spotykanych miar prostych należą: nakład, liczba przekładów na języki obce, liczba pobrań elektronicznych lub wypożyczeń, obecność w kolekcjach naukowych i w tzw. prestiżowych wykazach literatury. Jeżeli możliwe jest badanie ankietowe grupy
odbiorczej, jako miarę prostą wprowadzić można jeszcze poziom czytelnictwa
albo rozpoznawalności konkretnych tekstów czy autorów. Do miar zaawansowanych — dokładniejszych, ale trudniejszych w implementacji, należą liczba
cytowań oraz wskaźniki wpływu czasopisma lub dyscypliny, takie jak Impact
Factor (Marszakowa-Szajkiewicz 1996, s. 40–41, 56–57; Stefaniak 2005) oraz
inne współczynniki złożone, na przykład indeks Hirscha, zwyczajowo służący
do oceny dorobku pojedynczego naukowca (Misiak 2005; Kosmulski 2006;
Kierzek 2007). Ich konstrukcja jest zawsze kombinacją kilku parametrów,
wśród których musi pojawić się liczba cytowań, a dodatkowo wprowadzić
można na przykład zmienne czasu (wyraża chronologię ukazywania się publikacji i cytowań), „tła” (wyraża ogólną liczbę tekstów, spośród których można
dokonać wyboru utworu cytowanego) i prestiżu (wyraża kategorię publikacji
cytujących).
Osobną grupę miar, stosowanych w odniesieniu do czasopism lub instytucji,
stanowią oficjalne kategoryzacje lub rankingi oparte na wiedzy eksperckiej, tworzone przez instytucje nadzorujące (ministerstwa, uczelnie wyższe) lub firmy prywatne (na przykład Index Copernicus, redakcje czasopism uchodzących za opiniotwórcze).
Sformalizowane oceny naukometryczne są zjawiskiem nowym w wielowiekowej historii nauki. Powodem ich powstania jest bezprecedensowa skala publicznego finansowania badań, wymagająca możliwie przejrzystych kryteriów
oceny specjalności, kierunku, instytucji, osoby naukowca lub projektu naukowego. Jak każda ocena, i ta budzi wiele uzasadnionych kontrowersji. Nie wdaJęzyk a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 514
2013-03-13 11:14:36
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”
515
jąc się w szczegółowe polemiki z tekstami wykazującymi bądź to zalety, bądź
wady ilościowych ocen nauki (Wróblewski 2008)1, można jedynie przypomnieć,
że zwłaszcza wśród przedstawicieli środowisk humanistyki i nauk społecznych
wymienione wyżej wskaźniki są powszechnie krytykowane i traktowane jako nieobiektywne, a więc nieskuteczne.
Argumenty stosowane przez przeciwników parametrycznych ocen bibliometrycznych wskazują między innymi na zbyt małą liczbę czasopism polskich
i środkowoeuropejskich uwzględnianych w analizie cytowań amerykańskiego Instytutu Thompsona, a także nadreprezentację języka angielskiego, która jest uzasadniona w naukach ścisłych i przyrodniczych, ale w wielu działach humanistyki
i nauk społecznych nie jest w żaden sposób skorelowana z wartością poznawczą
dzieła. Jednak podstawowym problemem polskiej przestrzeni naukowej nie jest
uznanie celowości samej oceny naukometrycznej i bibliometrycznej — co do tego
środowisko jest raczej zgodne. Brak natomiast bazy cytowań, opartej na polskiej
liście czasopism (na przykład tej, którą publikuje MNiSW), a więc podstawowego zasobu faktograficznego, bez którego dyskusja na temat takiego czy innego
wskaźnika jest bezprzedmiotowa (Nowak 2001).
Ze swej strony mogę jedynie dodać, że pomiar stopnia naukowości tekstu
jest zjawiskiem nader delikatnym, albowiem nigdy nie jest jasne, czy ocenie
podlega oryginalność myśli czy też jej zgodność z oczekiwaniami środowiska naukowego, aktualnym stanem wiedzy i, nie bójmy się tego słowa, modą
intelektualną. Oba aspekty często wykluczają się: to, co nowatorskie, prawie
zawsze uderza w tradycję, zastane schematy, instytucjonalne autorytety i ich
interesy — jest więc oceniane krytycznie albo ignorowane. Dlatego za swe
skądinąd wartościowe odkrycia Mikołaj Kopernik czy Galileusz trafiliby prędzej przed trybunał inkwizycji niż do indeksu cytowań lub galerii noblistów,
gdyby takowe istniały w ich czasach. Natomiast badacze środkowoeuropejscy,
piszący na co dzień w swoich językach, raczej nie trafią na łamy „Science” lub
„Nature”, gdyż naruszyłoby to neokolonialny porządek świata nauki i zasadę
dyskursu siły, w którym nauko- i opiniotwórczy przywilej rezerwuje się tylko
dla tzw. centrum, czyli wybranych ośrodków usytuowanych w najbogatszych
krajach świata.
Jakość i wartość dokumentu
Stosowane w praktyce metody pomiaru jakości dokumentów wydają się
z pozoru zróżnicowane, jednakowoż można sprowadzić je do trzech strategii:
1 Więcej argumentów przemawiających za parametryzacjami opartymi na danych Instytutu
Thompsona, a także przeciw nim, nie tylko w dziedzinach humanistycznych, znaleźć można m.in.
w następujących pracach: (Bartkowski 2000; Marszakowa-Szajkiewicz 2000; Wróblewski 2002;
Lewandowski 2006).
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 515
2013-03-13 11:14:36
516
ADAM PAWŁOWSKI
— porównania z wzorcem (jakość jako miara podobieństwa do wzorca);
— rankingu (jakość jako miara relacyjna w zbiorze dokumentów);
— analizy stopnia zaspokojenia oczekiwań odbiorców (jakość jako miara
subiektywnej satysfakcji czytelników).
Porównanie tekstu naukowego z optymalnym modelem wywodzi się z orientacji premodernistycznej, której istotą jest odtwarzanie uważanych za niedoścignione wzorów wypracowanych w przeszłości, przeważnie w okresie antyku.
Nauka europejska w zasadzie zerwała z taką filozofią myślenia, preferując oryginalność, wyjątkowość i niepowtarzalność. Powyższe kryterium oceny można zaakceptować jedynie w odniesieniu do formalnej i kompozycyjnej warstwy tekstu.
Utwór naukowy ma swoją organizację i wbudowane schematy (por. Gajda 1982;
Bartmiński 1981, s. 35–39), akceptowane przez środowisko czytelników, ułatwiające dyfuzję wiedzy. Także w metaforyce można odwoływać się do dawnych
wzorców kulturowych stosowanych jako narzędzia eksplikacji. Jednak o realnej
wartości dzieła naukowego ostatecznie decydują jego walory poznawcze, a nie
forma.
Metoda rankingu nie odwołuje się do koncepcji wzorca, lecz jedynie klasyfikuje zjawiska według jakiejś istotnej cechy. Kwestią umowną jest natomiast
wyznaczenie granic podziału na klasy (na przykład teksty słabe, przeciętne i dobre). Wreszcie metoda polegająca na ewaluacji poziomu zaspokojenia potrzeb
użytkowników (czytelników, naukowców) pomija cechy immanentne dokumentu
(strukturalne, kompozycyjne, merytoryczne), zastępując je subiektywną oceną
atrakcyjności tekstu, dostępną dzięki badaniom ankietowym.
Powyższy podział określa jedynie dopuszczalne strategie oceny, które
w praktyce prawie zawsze występują łącznie. Aby jednak ocena parametryczna
została wypełniona konkretami, konieczne jest odwołanie się do specyficznych
cech dokumentu. Niektóre z nich można przedstawić w postaci liczbowej, inne
zaś w formie opisowej. Lista takich charakterystyk jest długa (w badaniach empirycznych stosowałem nawet kwestionariusze dwudziestopunktowe), jednak
w tym wypadku można ją uprościć do następującego wykazu:
— stopień wykorzystania dokumentu (liczba pobrań lub wypożyczeń),
— prestiż instytucji sprawczej, czyli wydawcy lub fundatora,
— wiarygodność autora,
— typografia i układ formalny,
— ocena ekspertów,
— ocena użytkowników,
— interaktywność, komunikacja i nawigacja2,
2 Kryterium
to dotyczy kontekstu udostępniania poprzez portal internetowy.
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 516
2013-03-13 11:14:36
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”
517
— metadane (poziom formalnego obudowania tekstu dodatkowymi informacjami),
— poprawność gatunkowa3,
— kultura języka i stylu,
— język publikacji (języki światowe są w niektórych dziedzinach komunikacyjnie skuteczniejsze),
— uwiarygodnienie,
— liczba cytowań,
— liczba odwołań,
— wskaźniki wpływu,
— aktualność (dotyczy głównie tekstów użytkowych).
W niniejszym badaniu przedmiotem pomiaru była liczba pobrań lub wyświetleń na komputerze użytkownika konkretnych tekstów z serii „Język a Kultura”, umieszczonych na portalu www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk. Zastosowano
w tym celu jeden z typowych skryptów, zapisanych w języku Java, służących do
takich obliczeń4. Jako mierzalny parametr liczba pobrań wyraża stopień wykorzystania dokumentu, a po części także ocenę użytkowników, ponieważ z artykułów
ocenianych negatywnie użytkownicy nie będą zbyt chętnie korzystać (nie można
jednak w tym wypadku mówić o pełnej korelacji). Parametr ten nie jest równie
skuteczną miarą oceny wartości naukowej, co cytowania. Jego wielką zaletą natomiast jest możliwość przetwarzania, syntetyzowania i wizualizacji ilości danych,
reprezentujących dowolnie długie okresy pomiaru.
Można dodać, że dotychczas nie prowadzono w Polsce tak dokładnych, a zarazem masowych pomiarów pobrań tekstów naukowych. Natomiast zbadanie poziomu cytowań poszczególnych tomów, nawet gdy ograniczyć się do literatury krajowej, byłoby zadaniem wymagającym osobnej monografii. W tym wypadku udało
się zarejestrować liczbę pobrań konkretnych tekstów, autorów (wielu badaczy ma
w JaK po kilka artykułów) i tomów w długim, kilkuletnim okresie. Analizując tabele
pobrań, można także ustalić hierarchię tematów oraz dostrzec zależność pomiędzy
rokiem publikacji wersji papierowej a poziomem pobrań.
Czy jednak liczba pobrań ma związek z oceną ekspercką, czyli w tym wypadku
stricte naukową, tego nie sposób sprawdzić. Jak już wspomniano, nie istnieje polski
indeks cytowań, brakuje także dystansu czasowego, który pozwoliłby obiektywnie
ocenić „żywotność” i doniosłość badanych publikacji. Warto więc powtórzyć, że
3 Kryterium
to pozwala orzec, w jakim stopniu dany dokument respektuje zasady kanoniczne
swojego wzorca gatunkowego. Jest to o tyle istotne, że podważa się w ten sposób zasadę obiektywizmu lub bezstronności, obowiązującą jedynie w stosunku do użytkowych tekstów informacyjnych.
Dobry felieton czy blog powinien być właśnie nieobiektywny (a nawet stronniczy), ponieważ takie
są wymagania gatunkowe. Warto dodać, że zasada poprawności gatunkowej nie pojawia się w żadnej znanej mi pracy poświęconej ocenie dokumentów.
4 Za pomoc w realizacji tego przedsięwzięcia dziękuję panu dr. Aleksandrowi Radwańskiemu.
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 517
2013-03-13 11:14:36
518
ADAM PAWŁOWSKI
realnym, bezpośrednim przedmiotem badania są tutaj potrzeby czytelników, w tym
przede wszystkim studentów i naukowców, a jedynie pośrednio można z tych danych
wnioskować o wartości naukowej.
Wyniki syntetyczne
Analizą objęte zostały tomy 1–9 i 11–16, czyli łącznie 15 zeszytów, zawierających 295 artykułów (tom dziesiąty został zeskanowany w 2010 roku i dostępny jest w sieci zbyt krótko). Łączna liczba pobrań całego dostępnego zasobu
przekroczyła osiemset tysięcy w okresie od roku 2006 do początku 2010 (dla
tomów 9 oraz 12–16 czas ten był krótszy). Bez skali odniesienia wynik ten trudno
obiektywnie ocenić, ale przy okresie pomiaru trwającym około czterech lat wydaje się on bardzo dobry. Dowodzi, że mimo niszowego charakteru lingwistyki
antropologicznej, postrzeganej na tle dyscyplin szczycących się wielowiekową
tradycją, takich jak historia czy filozofia, serwis www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk
jest rozpoznawalnym i ważnym węzłem sieci polskojęzycznych zasobów naukowych. Można także dodać, że wynik ten zaprzecza przekonaniu, iż głównym
determinantem liczby odwiedzin są atrakcyjność wizualna strony lub obecność
w większym konsorcjum wydawniczym. Pierwszorzędny wpływ na to ma, jak
widać na powyższym przykładzie, merytoryczna wartość oferowanych treści i jej
dostosowanie do oczekiwań środowiska naukowego.
Pierwszym zestawieniem, jakie zostanie zaprezentowane, jest lista dziesięciu
autorów, których teksty były najczęściej pobierane z serwisu (tabela 1). Zróżnicowane wartości przyporządkowane konkretnym osobom należy odczytywać łącznie z podaną w nawiasie liczbą zamieszczonych tekstów. Analizę danych z tabeli
1 można oczywiście prowadzić z różnych punktów widzenia. Tu ograniczę się do
stwierdzenia, że autorami najczęściej czytanych tekstów są przeważnie kobiety
(70%), ponadto 60% autorów związanych jest z ośrodkiem wrocławskim. Pierwsza
obserwacja jest o tyle zaskakująca, że rozkład płci w naszym środowisku zawodowym jest względnie zrównoważony i należałoby oczekiwać potwierdzenia tego
faktu w liczbie publikacji (a tak się nie dzieje). Obserwacja druga jest trudniejsza
do zinterpretowania, a przy tym poznawczo nie przedstawia wielkiej wartości. Najprawdopodobniej jednak mamy tutaj do czynienia ze sprzężeniem zwrotnym profilu
własnych badań, prowadzonych w ośrodku wrocławskim od ponad dwudziestu lat,
z oczekiwaniami dotyczącymi kształtu konwersatoriów i doboru autorów.
Z tabeli 1 wynika, że autorzy czytani najintensywniej pisali do JaK wielokrotnie. Dlatego dane o pobraniach ich tekstów zostały uśrednione. Otrzymane
wartości są relatywnie niskie, ponieważ oprócz tekstów pobieranych często, w ich
dorobku trafiają się pozycje mniej popularne — trudniejsze, skierowane do wąskiej grupy specjalistów albo nie do końca udane. Dlatego wprowadzono dwa
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 518
2013-03-13 11:14:36
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”
519
rodzaje uśredniania: pierwszy daje średnią pobrań wszystkich tekstów, drugi natomiast — trzech najwyżej notowanych.
Tab.1. Autorzy najczęściej pobieranych tekstów (w nawiasie łączna liczba
zamieszczonych tekstów)
Lp.
Autor
Liczba pobrań
1
Anna Dąbrowska (15)
52 873
2
Alicja Nowakowska (6)
29 477
3
Jerzy Bartmiński (7)
23 994
4
Grażyna Habrajska (8)
21 832
5
Irena Kamińska-Szmaj (3)
18 682
6
Renata Grzegorczykowa (4)
16 818
7
Michael Fleischer (4)
15 742
8
Janusz Anusiewicz (3)
15 345
9
Małgorzata Marcjanik (4)
14 672
10
Maria Peisert (5)
14 588
Tab. 2. Autorzy najczęściej pobieranych tekstów (średnie)5
Autor
Irena Kamińska-Szmaj
Średnia 1
Autor
Średnia 2
6227 (3)
Anna Dąbrowska
8355
Janusz Anusiewicz
5115 (3)
Alicja Nowakowska
7975
Alicja Nowakowska
4913 (6)
Irena Kamińska-Szmaj
6227
Anna Oryńska
4528 (3)
Jerzy Bartmiński
5834
Renata Grzegorczykowa
4205 (4)
Janusz Anusiewicz
5115
Michael Fleischer
3936 (4)
Renata Grzegorczykowa
5030
Małgorzata Marcjanik
3668 (4)
Michael Fleischer
4853
Krystyna Data
3586 (3)
Anna Oryńska
4528
Anna Dąbrowska
3525 (15)
Małgorzata Marcjanik
4444
Lucyna Tomczak
3440 (3)
Krystyna Data
3586
Jerzy Bartmiński
3428 (7)
Lucyna Tomczak
3440
Poniżej przedstawione zostaną kolejne dwa rankingi. Pierwszy zawiera dziesięć najczęściej pobieranych tekstów, drugi natomiast dziesięć tekstów pobieranych
najrzadziej. Reakcje słuchaczy, a zarazem autorów artykułów w serii JaK, podczas
pierwszej prezentacji tego materiału przekonały mnie, że zawartość tabeli 3 jest
pewną niespodzianką — zarówno pod względem treści w nim obecnych, jak i tych,
5 Średnia
pobieranych.
1 obliczona jest dla wszystkich tekstów, natomiast średnia 2 dla trzech najczęściej
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 519
2013-03-13 11:14:36
520
ADAM PAWŁOWSKI
które się w nim nie znalazły. Analizując poniższe tytuły, można jednak dostrzec
pewne prawidłowości, dotyczące oczekiwań internetowej grupy odbiorczej. Zauważalna jest preferencja czytelników dla obiektów prototypowych. Róża w kulturze będzie więc bardziej popularna od, powiedzmy, fiołka czy dziewanny. Pożądane
są także artykuły o charakterze encyklopedycznym i podsumowującym, ustanawiające pewien standard pojmowania zjawisk języka i kultury. W tym wypadku dotyczy to między innymi programowych tekstów na temat językowego obrazu świata,
stylu potocznego, funkcji języka i eufemizacji. Czytelnik może je rozpoznać dzięki
formie tytułu, która sugeruje encyklopedyczne bądź poradnikowe ujęcie tematu.
W tym przypadku tytuły oparte na schemacie „Co to jest X?” zapowiadają pełną
i jednoznaczną odpowiedź na postawione pytanie. Innego wyjaśnienia wymaga wysoka pozycja tekstu Małgorzaty Marcjanik na temat pauperyzacji polskiej etykiety
towarzyskiej. Prawdopodobnie wynika ona z faktu, iż na artykuł ten trafia wielu
internautów poszukujących w sieci odpowiedniej formuły toastu6.
Tab. 3. Autorzy i tytuły dziesięciu najczęściej pobieranych tekstów (N oznacza liczbę pobrań)
Autorzy
Tytuł (nr tomu)
N
Alicja Nowakowska
Róża w języku i kulturze (16)
15 556
Irena Kamińska-Szmaj
Co to jest kultura polityczna? (11)
14 648
Halina Pelcowa
Nazwy roślin w świadomości językowej
ludności wiejskiej (16)
12 814
Jerzy Bartmiński
Styl potoczny (5)
11 891
Renata Grzegorczykowa
Problem funkcji języka i tekstu w świetle
teorii aktów mowy (4)
10 162
Anna Dąbrowska
Eufemizmy mowy potocznej (5)
9595
Janusz Anusiewicz,
Anna Dąbrowska,
Michael Fleischer
Językowy obraz świata i kultura. Projekt
koncepcji badawczej (13)
8620
Małgorzata Marcjanik
Współczesne polskie toasty — przejawem
pauperyzacji życia towarzyskiego (5)
8459
Anna Oryńska
Zasady komunikowania w gwarze
więziennej — tabu i eufemizmy (1)
8070
Marian Bugajski,
Anna Wojciechowska
Językowy obraz świata a literatura (13)
7770
Analiza tekstów najrzadziej pobieranych może skłaniać do różnych przemyśleń, ale jedno nie ulega wątpliwości: w przypadku większości z nich brak jest
związku małej liczby pobrań z wartością naukową (ocenianą metodą ekspercką).
Można natomiast zauważyć, że dla potencjalnych odbiorców problemem jest hermetyczność języka i treści, widoczna w słownictwie tytułu (język scjentystyczny,
6 Autorka
tekstu potwierdziła, że taka hipoteza jest najbardziej prawdopodobna.
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 520
2013-03-13 11:14:36
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”
521
użycie terminów łacińskich lub pochodzenia obcego), bardzo wąskim zakresie tematycznym lub chronologicznym (na przykład język marynarzy w społeczeństwie
o kulturze kontynentalnej, wybory w konkretnym państwie i roku). Osobną kwestią pozostaje wysoce niefortunne sformułowanie tytułu pracy. Jak rozumieć „obraz
w ramie pojęciowej dłoni” albo „odnoszenie się wyrażeń w świetle procesu porozumiewania się” (odnoszenie się do czego?, co znaczy „w świetle procesu”?).
Podkreślam więc, że mimo kilku przypadków nieporadności, słusznie skarconych przez odbiorców, niska pozycja większości tekstów jest raczej komplementem, ponieważ może mieć związek z poruszaną w nich trudną problematyką
i specjalistycznym językiem — bez terminologiczno-pojęciowej taryfy ulgowej
i kokieterii w stosunku do czytelnika.
Tab. 4. Autorzy i tytuły dziesięciu najrzadziej pobieranych tekstów
Autor
Tytuł (nr tomu)
N
Wiesław Banyś
Wokół conditionalis, czyli warunkowo
o warunkowości (8)
910
Krystyna Waszakowa
Udział rzeczownikowych derywatów z sufiksami obcymi w systemie słowotwórczym
współczesnego języka polskiego (streszczenie) (7)
905
Zbysław Muszyński
Odnoszenie się wyrażeń w świetle procesu
porozumiewania się (8)
889
Anna Pietryga
Opozycja homo–animal a manicheizm (15)
889
Zuzanna Topolińska
Czy orzecznik to przypadek? (8)
851
Ewa Kołodziejek
Ekspresywność i emocjonalność słownictwa
marynarzy (4)
839
Dorota Filar
„Ta dłoń może być garścią i może być
pięścią” — obrazy językowo-kulturowe
w ramie pojęciowej dłoni (12)
789
Aleksandra Niewiara
Inni w oczach „wojowników sarmackich”
— o stereotypie narodowości w XVII wieku
(12)
759
Brigitta Miszewski
Stereotypy we współczesnym polskim
dyskursie kaznodziejskim (12)
734
Maria Doroszkiewicz
Opozycja homo–animal w metaforyce
i frazeologii prasy codziennej z okresu
wyborów prezydenckich 1996 w Rosji (15)
549
Powtórzę raz jeszcze, że wartościowym uzupełnieniem, a zarazem weryfikatorem, powyższej analizy mógłby się stać — gdyby istniał — polski indeks cytowań.
Można byłoby wtedy stwierdzić, czy istnieje korelacja pomiędzy listą pobrań a odwołaniami w dyskursie naukowym. Ponieważ takiego narzędzia brak, pozostaje
tylko analiza listy pobrań tekstów z JaK i jej porównanie z oceną ekspercką.
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 521
2013-03-13 11:14:36
522
ADAM PAWŁOWSKI
Kolejnym elementem syntezy danych z portalu JaK jest rozkład pobrań poszczególnych tomów. Należy widzieć go w dwóch skalach bądź wymiarach: tematycznym i chronologicznym. Ten pierwszy jest całkowicie wiarygodny, ponieważ spójność tematyczna tomów nie budzi wątpliwości — widoczna jest w tytule
ogólnym, a także w treści i tytułach poszczególnych artykułów. Podział chronologiczny jest bardziej problematyczny. Jak zauważa Jerzy Bartmiński, pierwsze
tomy, wydane w roku 1991, powstały jeszcze w latach osiemdziesiątych7. Kolejne
również ukazywały się w nienaturalnym porządku, co widać w tabeli 5. Można
więc powiedzieć, że uszeregowanie liczby pobrań według numerów tomów jest
mało przekonujące, gdy porównuje się pozycje sąsiadujące. Natomiast całościowy obraz daje już podstawy do wyciągnięcia wniosków.
Innym problemem, związanym z chronologią, jest różny czas obecności tomów
w sieci. Przy zbliżonym poziomie zainteresowania tomy posadowione w roku 2003
powinny więc mieć wyższe pozycje od tych, które są dostępne za pośrednictwem
tego kanału krócej. Aby zniwelować zniekształcenie wyniku, związane z tymi różnicami, w tabeli 5 i na rysunku 1 podano wartości obserwowane i skorygowane. Ze
względu na brak podstaw do wprowadzenia korekty nieliniowej przyjęto założenie
o liniowym (proporcjonalnym) przyroście pobrań. Oznacza to, że jeżeli na przykład
jakiś tom miał 10 000 pobrań w ciągu roku swojej bytności w sieci, do porównania
go z tomem istniejącym w tym kanale dystrybucji przez n lat brana byłaby wartość
n*10 000 pobrań. Dane obserwowane i korygowane uwidocznione zostały zarówno
w tabeli 5, jak i na rysunku 1.
Rys. 1. Średnia liczba pobrań tomów JaK (wartości obserwowane i skorygowane)
7 Jerzy Bartmiński, www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk (zakładka „Historia”, dostęp 15.01.2011).
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 522
2013-03-13 11:14:37
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”523
Tab. 5. Średnia liczba pobrań tomów JaK (wartości obserwowane i skorygowane)
Tytuł
Obserwowane
Skorygowane
pobrań
średnia
pobrań
średnia
1. Podstawowe pojęcia i problemy (1991)
53 315
2806
53 315
2806
2. Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne (1991)
46 220
2311
46 220
2311
3. Wartości w języku i tekście
(1991)
32 467
2164
32 467
2164
4. Funkcje języka i wypowiedzi
(1991)
40 148
2509
40 148
2509
5. Potoczność w języku i kulturze
(1992)
58 657
3666
58 657
3666
6. Polska etykieta językowa
(1991)
43 887
2582
43 887
2582
7. Kontakty języka polskiego
z innymi językami na tle kontaktów kulturowych (1992)
33 967
1477
33 967
1477
8. Podstawy metodologiczne
semantyki współczesnej (1992)
42 985
2047
42 985
2047
9. Płeć w języku i kulturze (1994)
35 268
2351
41 146
2743
2 963
12
20 741
85
11. Język polityki a współczesna
kultura polityczna (1994)
51 852
3241
51 852
3241
12. Stereotyp jako przedmiot
lingwistyki. Teoria, metodologia,
analizy empiryczne (1998)
48 186
1662
56 217
1939
13. Językowy obraz świata i kultura (2000)
116 218
4008
135 588
4675
14. Uczucia w języku i tekście
(2000)
57 689
3606
67 304
4206
15. Opozycja homo–animal
w języku i kulturze (2003)
37 447
1783
87 376
4161
115 233
4432
201 658
7756
10. Języki subkultur (1994)
16. Świat roślin w języku i kulturze (2000)
W jaki sposób — biorąc pod uwagę powyższe aspekty — zinterpretować dane
z tabeli 5? Pierwszym wnioskiem, jaki nasuwa się przy ich uważnej lekturze, jest
fakt starzenia się wiedzy. Średnie wartości pobrań kolejnych tomów rosną w miarę
zbliżania się do okresu współczesnego. Jest to szczególnie widoczne przy wartościach skorygowanych. Wzrost ten nie jest jednostajny (wysoką pozycję zajmuje na
przykład tom 5, poświęcony potoczności), ale w dłuższym okresie zauważalny. StaJęzyk a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 523
2013-03-13 11:14:37
524
ADAM PAWŁOWSKI
rzenie się wiedzy wpływa najpierw na spadek pobrań w celach stricte naukowych.
Pewne tematy (na przykład prace poświęcone kwestiom strukturalizmu czy historii języka) przestają więc najpierw interesować naukowców, ale przez jakiś czas
mogą utrzymywać się jeszcze jako element dydaktyki akademickiej lub szkolnej
(przykład funkcji języka). Jednak w końcu i tutaj pojawiają się nowsze opracowania
(skrypty, podręczniki), które eliminują konieczność sięgania do źródeł.
Zjawisko starzenia się wiedzy nie jest niczym nowym w badaniach naukometrycznych (Sobielga, Kapinos 2003), ale tutaj znajduje potwierdzenie empiryczne.
Jednak w wypadku publikacji JaK w grę wchodzi jeszcze inny czynnik, a mianowicie zmiana generacyjna w środowisku lingwistów i antropologów kultury,
powodująca rosnący udział w grupie odbiorczej pokolenia Internetu, rezygnującego w miarę możliwości z publikacji drukowanych na rzecz cyfrowych. Wzrost
pobrań tomów nowszych, przy względnie stabilnym poziomie merytorycznym
(zasada caeteris paribus), jest więc zrozumiały i najprawdopodobniej będzie
w najbliższych latach stałą tendencją.
Merytoryczna ocena liczby pobrań jest kwestią bardziej złożoną. Można mianowicie odnotować istnienie pewnych tendencji w tym zakresie, ale trudno jest
podać ich racjonalne wyjaśnienie. Nie potrafię powiedzieć, dlaczego na przykład
obszerny tom 7, poświęcony kontaktom polszczyzny z innymi językami, ma tak
niską pozycję. Można oczywiście domniemywać, że głównym odbiorcą treści
z portalu JaK jest środowisko polonistów, a nie filologów obcych — stąd mniejsze
zainteresowanie tematami lingwistyki kontaktu i kontrastywnej. Jednak wyjaśnienie takie brzmi mało przekonująco. Trudno też powiedzieć, dlaczego tom poświęcony nazwom roślin pobierany jest o wiele częściej niż tomy na temat wartości
(3) lub stereotypów (12). Wydaje się jednak, że względy merytoryczne zwiększają
zainteresowanie serią w obszarze dla lingwistyki antropologicznej centralnym,
stanowiącym jej istotę i specyfikę — to wyjaśnia pozycje tomów 5 i 13, poświęconych tematom potoczności i językowego obrazu świata.
Ostatnim punktem jest analiza zależności liczby pobrań od liczby pobieranych artykułów. Otrzymany wykres, przypominający funkcję potęgową o ujemnym wykładniku, spotkać można w zbiorowościach językowych (na przykład
rozkład częstości i długości wyrazów, nie do końca poprawnie określany mianem prawa Zipfa), społecznych (rozkład Pareto), a także naturalnych. Sens takich
zależności w kontekście socjologiczno-ekonomicznym jako pierwszy dostrzegł
i opisał wspomniany włosko-szwajcarski badacz Vilfredo Pareto. Zauważył on,
że rozkład zasobów w społeczeństwie jest nierównomierny, czyli przeciętnie 20%
właścicieli posiada 80% dóbr. Zasada ta została uogólniona na inne obszary, m.in.
przetwarzanie informacji; mówi się więc, iż niewielka liczba naukowców z danej instytucji wypracowuje lwią część jej dorobku publikacyjnego (pytanie o to,
czy istotnie jest to proporcja 80:20, czy może 90:10 albo 95:5, niech pozostanie
bez odpowiedzi). Krzywa na rysunku 2 zawiera jednak nienaturalnie opadający „ogon” i dość długi fragment przypominający funkcję liniową (w rozkładzie
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 524
2013-03-13 11:14:37
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”525
Rys. 2. Sumaryczny rozkład poboru pojedynczych artykułów z serii JaK
wzorcowym funkcji wykładniczej nie powinno to mieć miejsca). Wyjaśnienie tej
anomalii jest dość proste: w danych znajduje się pewna liczba tekstów, których
sieciowa egzystencja jest stosunkowo krótka — zaburza to normalne działanie
prawa Pareta i prowadzi do deformacji krzywej rozkładu. Można na zakończenie
dodać, że uogólnione rozważania na temat rozkładu pobrań (ale także cytowań)
powinno się prowadzić, stosując aparat poznawczy teorii systemów8.
Wnioski
Pierwszym wnioskiem, jaki nasuwa się po przeprowadzeniu analiz, jest
stwierdzenie, iż wiedza w postaci cyfrowej podlega intensywniejszej dyfuzji niż
wiedza w postaci tradycyjnych, drukowanych publikacji. Wpływ na to ma łatwość dostępu sieciowego (literatura osiągalna jest z komputerów domowych),
a także edytowalność większości artykułów, pozwalająca na wyszukiwania i cytowania metodą kopiuj-wklej. Zmiana ta ma jednak również negatywne skutki dla
efektywności przyswajania wiedzy: teksty są czytane powierzchownie, a raczej
skanowane pod kątem wykrycia poszukiwanych treści, a nie zrozumienia całości
spójnego przekazu. Rośnie także presja młodego pokolenia studentów i naukow8 Na osi poziomej (odciętych) znajdują się liczby artykułów o danej liczbie pobrań, na osi
pionowej (rzędnych) wartość pobrań (tylko dane obserwowane, bez skorygowanych).
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 525
2013-03-13 11:14:37
526
ADAM PAWŁOWSKI
ców na wikipedyzację komunikacji naukowej. Teksty mają być krótkie, przystępne i rzeczowe, jednostką przestaje być strona określonego formatu, staje się
nią strona ekranowa. Drugorzędną rolę odgrywa też prestiż źródła (na przykład
autorytet twórcy), który trudno na odległość weryfikować. W rzeczywistości jest
to możliwe, ale nie wytworzyły się jak dotąd nawyki postępowania w takich sytuacjach. Czytelnicy dzielą się na tych, którzy bezkrytycznie ufają wszystkiemu, co
pochodzi z sieci (głównie młode pokolenie), i na tych, którzy epitetu „internetowy” w stosunku do publikacji używają jako synonimu pośledniości i bylejakości.
Za znaczący dla pozycji publikacji należy także uznać zakres potencjalnego audytorium. Na przykład tekst Ireny Kamińskiej-Szmaj, poświęcony kulturze
politycznej, może zainteresować liczne środowisko politologów, podobnie tekst
Małgorzaty Marcjanik, poświęcony polskiej etykiecie biesiadnej, może trafić do
bardzo szerokiego grona odbiorców zainteresowanych jedynie toastami, a kierujących się w swych poszukiwaniach treścią tytułu. Związek z poziomem pobrań
ma także tytułowanie. Zauważalne są tutaj trzy podstawowe strategie: kokieterii
(tytuł brzmiący atrakcyjnie lub intrygująco, często cytat), prostych pytań (schemat
Co to jest X, sugerujący jasną i wyczerpującą odpowiedź na postawione pytanie)
oraz scjentystyczna (rzeczowy i dokładny zapis dokonany za pomocą naukowej
terminologii). Szczególnie popularna jest jednak strategia hybrydowa, polegająca
na połączeniu prostoty z naukowym charakterem tekstu (przykładowy schemat
tytułu: Atrakcyjny cytat, czyli deskrypcja scjentystyczna).
Rys. 3. Strona startowa portalu www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk
Konkludując, należy stwierdzić, że bibliometryczna ewaluacja wartości naukowej publikacji, serii, dorobku autora czy instytucji, jest pochodną wielu czynników
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 526
2013-03-13 11:14:37
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”
527
(ocena ekspercka, cytowania, odporność na upływ czasu, obecność w prestiżowych
wykazach), wśród których intensywność pobrań wskazuje przede wszystkim na
stopień dyfuzji wiedzy w danym okresie, a tylko pośrednio na poziom cytowań
i wartość poznawczą. Mimo tych zastrzeżeń dla serii jako całości edytorskiej i merytorycznej uzyskany wynik należy uznać za bardzo dobry. Nawet jeżeli niewielki
odsetek ogólnej liczby 800 000 pobrań okazał się efektywny w sensie korzyści naukowych i poznawczych, jest to i tak znaczący i wymierny sukces. Dla autorów dane
zawarte w aneksie stanowić mogą wskazówkę sugerującą tematy mniej lub bardziej
poszukiwane przez czytelników, natomiast dla redakcji serii uzyskane wyniki mogą
posłużyć jako podstawa wyboru tematów przyszłych konwersatoriów.
Bibliografia
Bartkowski A. (2000), Jak cię widzą, tak cię piszą, czyli: czy i kiedy analiza cytowań jest wiarygodnym i efektywnym narzędziem oceny aktywności naukowej? „Zagadnienia Naukoznawstwa”,
nr 4 (146), s. 549–575.
Bartmiński J. (1981), Derywacja stylu, [w:] J. Bartmiński (red.), Pojęcie derywacji w lingwistyce,
Lublin, s. 31–54.
Frączek R. (2004), Naukometria: za i przeciw stosowaniu metod ilościowych w naukoznawstwie
i polityce naukowej, „Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej”, nr 12 (3/4),
s. 46–47.
Gajda S. (1982), Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Warszawa-Wrocław.
Kierzek R. (2009), Jak porównać „apples and oranges”, czyli o różnych metodach analizy publikowalności i dorobku naukowego, „Sprawy Nauki”, nr 2, s. 33–41.
Kosmulski M. (2006), I — wskaźnik bibliometryczny. „Forum Akademickie”, nr 13 (11), s. 31.
Kozłowski J., Kopka Z. (1995), Miejsce nauki polskiej w świecie 1990–1994 w świetle badań naukometrycznych: Science Citation Index, Social Sciences Citation Index, Warszawa.
Lewandowski M. (2006), O powstaniu, upadku i reinkarnacji „listy filadelfijskiej” uwag kilka, „Nauka”, nr 3, s. 87–93.
Marszakowa-Szajkiewicz I. (1996), Bibliometryczna analiza współczesnej nauki, Katowice.
Marszakowa-Szajkiewicz I. (2000), O bibliometrii i bazach danych Instytutu Informacji Naukowej
(ISI) w Filadelfii, „Nauka”, nr 3, s. 181–190.
Marszakowa-Szajkiewicz I. (2009), Badania ilościowe nauki: podejście bibliometryczne i webometryczne, Poznań.
Misiak P. (2005), Naukofizyka, „Forum Akademickie”, nr 12 (9), s. 57–59.
Monastersky R. (2006), Liczba, która paraliżuje naukę. Impact factor — kiedyś prosta i metoda
tworzenia rankingów czasopism naukowych, dziś bezwzględne kryterium zatrudniania i przyznawania grantów, „Biuletyn EBIB” 3 (73).
Nalimow W.W., Mulczenko Z.M. (1971), Naukometria, przeł. S. Zasada, Warszawa.
Nowak P. (2001), „Polska literatura humanistyczna” — zasady organizacji, przygotowania i obsługi pierwszej polskiej bazy cytowań dla nauk humanistycznych, [w:] M. Górny, P. Nowak (red.),
Miscellanea Informatologica, Poznań, s. 65–72.
Pisarek W. (1983), Analiza zawartości prasy, Kraków.
Skalska-Zlat M. (1988), Bibliometria — pojęcia, metody, kierunki badań, „Roczniki Biblioteczne”
32 (2), s. 259–283.
Skalska-Zlat M. (1993), Bibliometryczne badania rozwoju dyscypliny naukowej, Wrocław.
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 527
2013-03-13 11:14:37
528
ADAM PAWŁOWSKI
Sobielga J., Kapinos D. (2003), Proces starzenia się informacji wykorzystywanej w bibliotekoznawstwie oraz informacji naukowej, „Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej” 11
(1), s. 32–34.
Stefaniak B. (2005), O znaczeniu wartości liczbowej „Journal Impact Factor”, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 1 (163), s. 77–86.
Wróblewski A.K. (2002), Bibliometryczna trylogia, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 1–2 (151–152),
s. 7–22.
Wróblewski A.K. (2005), Nauka w Polsce według rankingów bibliometrycznych, „Nauka” 2, s. 13–
28.
Wróblewski A.K. (2008), A commentary on misuses of the impact factor „Archivum Immunologiae
et Therapiae Experimentalis” 56 (6), s. 355–356.
Digital version of the series „Język a Kultura” in the
scientometric perspective
Summary
The paper contains a scientometric analysis of the “Język a ”ultura” (Language vs. culture) series
which covers 15 volumes including 295 contributions printed in 1991–2000. The number of downloads of the digital copies of particular contributions in the period 2006–2010 was analysed. The total
number of downloads exceeds 800,000, but their distribution is very uneven. Several correlations were
identified between such variables as the number of downloads on the one hand and the topic, publication date, potential audience and actual needs of students on the other. The research proved that digital
platform is much more efficient in scientific communication than printed texts. In the second section of
the paper rankings of the most (and the least) often downloaded texts and authors were also presented
(totals and for each volume). The results obtained should not be considered as an objective quality
measure of a text, but as an auxiliary evaluation tool.
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 528
2013-03-13 11:14:37
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”
529
Aneks9
Tab. 1. Podstawowe pojęcia i problemy, pod red. Janusza Anusiewicza i Jerzego Bartmińskiego,
„Wiedza o Kulturze”, Wrocław 1991
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Anna Oryńska
Zasady komunikowania w gwarze więziennej
— tabu i eufemizmy
8070
Małgorzata Mazurkiewicz
Kamień piorunowy w polszczyźnie i kulturze
ludowej (Szkic hasła do Słownika ludowych
stereotypów językowych)
4914
Janusz Anusiewicz
Kulturowa teoria języka. Zarys problematyki
4141
Anna Dąbrowska
Kwalifikowanie eufemizmów przez niektóre
współczesne słowniki języka polskiego
3521
Danuta Buttler, Andrzej
Markowski
Słownictwo wspólnoodmianowe, książkowe
i potoczne współczesnej polszczyzny
3434
Jerzy Bartmiński
Konwersatorium „Język a Kultura”. Projekt
programu
3155
Anna Krawczyk
Ciało człowieka w świetle frazeologii
gwarowej
3134
Maria Peisert
Etykieta językowa i jej wyznaczniki
3126
Anna Engelking
Magiczna moc słowa w polskiej kulturze
ludowej
2923
Robert Kwaśnica
Rzeczywistość jako byt sensu. Teza
o językowym tworzeniu rzeczywistości
2729
Renata Grzegorczykowa
Rola języka w tworzeniu kultury umysłowej
2271
Tomasz Siemieński
Problematyka relacji między językiem
a kulturą w pracach językoznawców
amerykańskich
2091
Marian Bugajski
Znak językowy w tekstach oficjalnej propagandy
1659
Magdalena Dużyńska
Język a świadomość odrębności grupowej na
przykładzie wybranych wsi drobnoszlacheckich i chłopskich z okolic Kodnia
1578
Jerzy Obara
Kategoria ducha językowego w poglądach
niektórych niemieckich i polskich myślicieli
XIX i XX wieku
1480
Jolanta Maćkiewicz
Czy istnieją językowe wyznaczniki kultury
morskiej?
1437
Jadwiga Puzynina
O pracach Zespołu Pracowni Słownika Języka
Cypriana Norwida przy Wydziale Polonistyki
Uniwersytetu Warszawskiego
1285
9 Przy
nazwiskach autorów pominięto tytuły. Teksty mające kilku autorów były liczone dla
każdego współautora osobno, co w niektórych przypadkach mogło sztucznie podnieść ich pozycję.
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 529
2013-03-13 11:14:37
530
ADAM PAWŁOWSKI
Jerzy Bartmiński
Stan prac nad słownikiem etnolingwistycznym
1254
Maciej Kamiński
O lokalistycznej interpretacji świata w magii
1113
Tab. 2. Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne, pod red. Jadwigi Puzyniny i Jerzego Bartmińskiego, „Wiedza o Kulturze”, Wrocław 1991
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Paweł Bytniewski
Język i kultura w koncepcji E.Sapira
i B.L. Whorfa
4239
Jolanta Tambor
Słownictwo i frazeologia odbiciem tendencji
cywilizacji technicznej
3784
Piotr Brzozowski
Relacje między wartościami w świetle badań
nad dyferencjałem semantycznym
3408
Anna Dąbrowska
Eufemizmy życia codziennego. Zarys
problematyki na materiale polskiej powieści
kryminalnej współczesnej i międzywojennej
3138
Anna Oryńska
Kategorie semantyczne leksyki języka
potocznego i gwary więziennej
2876
Ryszard Tokarski
Poziomy konotacji semantycznej
2820
Lucyna Tomczak
Formy adresatywne we współczesnej
rodzinie
2746
Romualda Piętkowa
O aksjologizacji przestrzeni w języku
i poezji
2626
Jadwiga Puzynina
Jak pracować nad językiem wartości?
2503
Anna Pajdzińska
Nazwy mówienia w języku polskim
2444
Ewa Masłowska
Kształtowanie się wtórnych znaczeń
wyrazów pod wpływem obowiązującego
w danym społeczeństwie systemu wartości
2050
Małgorzata Mazurkiewicz
Drogie kamienie w ludowym językowym
obrazie świata
1849
Adam Bednarek
O nadziei. Próba definicji semantycznej
1737
Marian Bugajski
Nazwy ulic jako znaki językowe
1726
Jerzy Bartmiński
Projekt i założenia ogólne słownika aksjologicznego. Projekt listy haseł do słownika
aksjologicznego
1708
Aleksandra Zawłocka
Semantyka WOLNOŚCI w pismach Norwida
1592
Krzysztof Korżyk
Człowiek, język i rzeczywistość w grotesce
Stefana Themersona
1393
Małgorzata Mazurkiewicz
Stan prac nad słownikiem aksjologicznym
1254
Ewa Borowiecka
Komentarz do projektu listy haseł słownika
aksjologicznego
1172
Jacek Leociak
Norwidowska etyka mowy (prolegomena)
1155
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 530
2013-03-13 11:14:37
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”
531
Tab. 3. Wartości w języku i tekście, pod red. Jadwigi Puzyniny i Janusza Anusiewicza, „Wiedza
o Kulturze”, Wrocław 1991
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Anna Pajdzińska
Wartościowanie we frazeologii
6492
Romuald Grzesiak
O sposobach wyrażania wartości w tekstach
nekrologów
2902
Ewa Masłowska
Z problemów pejoratywizacji lub melioracji
nazw własnych użytych w funkcji appellatiwów 2798
Anna Oryńska
Walka na słowa. O pewnych zachowaniach
magicznojęzykowych w gwarze więziennej
i subkulturze dzieci i nastolatków 2638
Michał Sarnowski
Deminutiwum jako znak ironii 2409
Małgorzata Marcjanik
Miejsce etykiety językowej wśród wartości.
Uwagi ogólne
2211
Krzysztof Murawski
Nauka i wartości moralne 2149
Anna Dąbrowska
Wartościowanie w wybranych hasłach encyklopedycznych
1598
Jadwiga Puzynina
Wstęp
1482
Renata Głowacka-Dutkiewicz
Język a kultura u Lema 1442
Ireneusz Karolak
Badanie wartości w językoznawstwie francuskim 1426
Radosław Pawelec
O metodach badania osobniczego języka
wartości (Na materiale pism Norwida)
1376
Aleksandra Zawłocka
O jednej Norwidowskiej metaforze niewoli
1266
Maciej Abramowicz, Ireneusz
Karolak
Wolność i liberté w językach polskim
i francuskim 1212
Kamilla Termińska
Meta-opis przeżycia metafizycznego (Na
przykładzie prozy Jarosława Iwaszkiewicza)
1066
Tab. 4. Funkcje języka i wypowiedzi, pod red. Jerzego Bartmińskiego i Renaty Grzegorczykowej,
„Wiedza o Kulturze”, Wrocław 1991.
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Renata Grzegorczykowa
Problem funkcji języka i tekstu w świetle
teorii aktów mowy
Magdalena Danielewiczowa
Zdania pytajne o funkcji ekspresywnej 4445
Jerzy Bralczyk
Strategie w języku propagandy politycznej
(o polskiej propagandzie partyjnopaństwowej w latach 1982–88)
2539
Leon Koj
Uwagi o funkcjach języka i mowy 2417
10 162
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 531
2013-03-13 11:14:37
532
ADAM PAWŁOWSKI
Dorota Zdunkiewicz
Językowe środki perswazji w homiliach (na
przykładzie tekstów Jana Pawła II)
2369
Anna Dąbrowska
Językowy obraz przeciwnika politycznego
(na podstawie tekstów prasowych z marca
1968 roku)
2297
Wojciech J. Burszta
Mowa magiczna jako przejaw synkretyzmu
kultury 2212
Anna Engelking
Rytuały słowne w kulturze ludowej. Próba
klasyfikacji 2100
Jolanta Tambor
O funkcji fatycznej niektórych elementów
mówionych 2040
Kazimierz Ożóg
Elementy metatekstowe ze składnikiem
mówię w polszczyźnie mówionej 1933
Leszek Kołakowski
O wypowiadaniu niewypowiadalnego: język
i sacrum 1642
Leszek Bednarczuk
Uwagi o funkcjach języka (głos w dyskusji
nad referatem R. Grzegorczykowej)
1526
Małgorzata Marcjanik
Głos w dyskusji nad referatem R. Grzegorczykowej 1341
Wanda Budziszewska
Z problematyki obcości w języku magii 1220
Kamilla Termińska
O pewnej nie nazwanej funkcji języka (na
przykładzie usprawiedliwień)
1066
Ewa Kołodziejek
Ekspresywność i emocjonalność słownictwa
marynarzy 839
Tab. 5. Potoczność w języku i kulturze, pod red. Janusza Anusiewicza i Franciszka Nieckuli, „Wiedza o Kulturze”, Wrocław 1992
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Jerzy Bartmiński
Styl potoczny 11 891
Anna Dąbrowska
Eufemizmy mowy potocznej 9595
Małgorzata Marcjanik
Współczesne polskie toasty — przejawem
pauperyzacji życia towarzyskiego 8459
Franciszek Nieckula
Język mówiony i pisany 3492
Aleksy Awdiejew
Wiedza potoczna a inferencja 3093
Maria Peisert
Nazwy narodowości i ras we współczesnej
polszczyźnie potocznej 2600
Janusz Anusiewicz
Potoczność jako sposób doświadczania
świata i jako postawa wobec świata 2584
Ewa Masłowska
Myślenie potoczne w semantyce 2530
Jacek Skawiński
Polszczyzna potoczna w funkcji interdialektu 2286
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 532
2013-03-13 11:14:37
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”533
Grażyna Habrajska
Potoczność w rozumieniu potocznym 2196
Zbigniew Adamiszyn
Uwagi o wariantywności fonetycznej tekstu
potocznego 2079
Andrzej Markowski
Kategoria potoczności w języku i w opisie
języka 1889
Jerzy Biniewicz
Potoczny a naukowy obraz świata w tekstach nauk ścisłych 1641
Lutz Kuntzsch
Die inoffiziellen Anredeformen in der privaten Alltagskommunikation 1565
Kwiryna Handke
Ignorancka potoczność 1433
Ewa Dąbrowska-Michalczak
Potoczność w służbie semantyki —
językowy model relacji przestrzennych
w pionie 1324
Tab. 6. Polska etykieta językowa, pod red. Janusza Anusiewicza i Małgorzaty Marcjanik, „Wiedza
o Kulturze”, Wrocław 1991
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Przemysław Kisiel
Etykieta językowa a wzory kultury 5649
Jan Adamowski
Ludowe sposoby składania życzeń (słowo
w kontekście kultury)
3446
Eugeniusz Tomiczek
Z badań nad istotą grzeczności językowej 3226
Maria Wojtak
Wybrane elementy staropolskiej etykiety
językowej 3159
Maria Peisert
Etykieta językowa jako przejaw edukacji
społecznej i kulturowej 2875
Anna Dąbrowska
Akty etykiety językowej wyrażające brak
zgody z opinią rozmówcy 2844
Małgorzata Kita
Grzeczność w wywiadzie prasowym 2738
Małgorzata Marcjanik
Typologia polskich wyrażeń językowych
o funkcji grzecznościowej 2661
Andrzej Kominek
Funkcje grzecznościowe „proszę” we współczesnej polszczyźnie 2412
Kazimierz Ożóg
O niektórych aspektach semantyki zwrotów
grzecznościowych 2261
Romualda Piętkowa
Językowe strategie grzeczności w dyskusji 2122
Irena Kamińska-Szmaj
Strategie zachowań językowych w prasowych tekstach propagandowych (na materiale prasy międzywojennej)
2113
Alicja Nowakowska
Językowe sposoby wyrażania grzeczności
we współczesnej polskiej powieści dla
młodzieży 1949
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 533
2013-03-13 11:14:38
534
ADAM PAWŁOWSKI
Ewa Masłowska
Proszę, dziękuję, przepraszam 1883
Anna Dąbrowska
Sposoby kończenia rozmowy w sytuacji
oficjalnej 1709
Maria Rachwał
O przyczynach zmian systemu adresatywnego języka polskiego w XIX wieku 1575
Lucyna Tomczak
Nieoficjalne antroponimy jako przejaw
zachowań językowych w społeczności
wiejskiej Smęgorzowa (Tarnowskie)
1265
Tab. 7. Kontakty języka polskiego z innymi językami na tle kontaktów kulturowych, pod red.
Jolanty Maćkiewicz i Janusza Siatkowskiego, „Wiedza o Kulturze”, Wrocław 1992
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Maura Mcgovern
Wyrażenia anglojęzyczne nacechowane ekspresywnie w gwarze studentów polskich 2534
Jerzy Bartmiński
Nazwiska obce na tle kontaktów języków
i kultur 2196
Joanna Sobczykowa
Etniczna charakterystyka tytułów utworów
muzycznych 1946
Bogdan Walczak
Czy wyrazy typu kierowca, lotnik, silnik,
spychacz, prądnica itp. to kalki leksykalne? 1921
Jolanta Tambor
Tendencja do internacjonalizacji w tworzeniu neologizmów science fiction 1876
Elżbieta Sękowska
Kontakt językowy a kontakt kulturowy (na
przykładzie słownictwa Polonii angielskiej
i amerykańskiej)
1746
Marian Bugajski
Interferencja jako przyczyna przeobrażeń
językowych
1524
Jolanta Maćkiewicz
Wyrazy międzynarodowe a kształtowanie
się europejskiej ligi słownikowej
1502
Grażyna Habrajska
Dziedzictwo stu lat kontaktów kulturowych
polsko-niemieckich w słownictwie łódzkim
1438
Janusz Siatkowski
Obce nazwy geograficzne w języku czeskim
i polskim
1437
Ryszard Lipczuk
Internacjonalizmy a „fałszywi przyjaciele
tłumacza”
1435
Krzysztof Tomasz Witczak
Zapożyczenia i przeniknięcia a zagadnienie
substratu. Przyczynek do teorii kontaktów
językowych (na przykładzie leksyki pragermańskiej)
1408
Ewa Rzetelska-Feleszko
Problem odtworzenia dawnych stosunków
etnicznych na Pomorzu Zachodnim na podstawie materiału onomastycznego
1378
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 534
2013-03-13 11:14:38
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”535
Ludwika Wajda-Adamczykowa
Związki językowe polsko-czesko-słowackie
w zakresie terminologii botanicznej
1375
Weronika Wilczyńska
„Faux amis” czy „amis infideles” — definicja a praktyka
1319
Anna Krzyżanowska
Udział internacjonalizmów we frazeologii
francuskiej i polskiej (na podstawie związków oznaczających śmierć)
1273
Urszula Żydek-Bednarczuk
Interferencja językowa w śląskich rozmowach potocznych
1178
Hanna Popowska-Taborska
Geneza ukrainizmów w dialektach kaszubskich
1168
Agnieszka Dzikiewicz
Wpływ łaciny na szyk zaimka „się” w psałterzach staropolskich i staroczeskich
1163
Dorota Śliwa
O podobieństwie formalnym polskich i francuskich derywatów rzeczownikowych
1110
Józef Kąś
Społeczno-językowe uwarunkowania interferencji leksykalnej słownictwa gwarowego
i ogólnopolskiego
1107
Anna Zielińska
Rosyjskie elementy leksykalne i fleksyjno-składniowe w polszczyźnie staroobrzędowców we wsiach Wodziłki i Gabowe Grądy
1028
Krystyna Waszakowa
Udział rzeczownikowych derywatów z sufiksami obcymi w systemie słowotwórczym
współczesnego języka polskiego (streszczenie)
905
Tab. 8. Podstawy metodologiczne semantyki współczesnej, pod red. Iwony Nowakowskiej-Kempnej, „Wiedza o Kulturze”, Wrocław 1992
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Henryk Kardela
Gramatyka kognitywna jako globalna teoria
języka
4482
Cezary Michoński
Odnoszenie się wyrażeń w świetle procesu
porozumiewania się
4005
Aldona Zwierzyńska
Wyidealizowane modele kognitywne pojęcia
„miłość” i „love” przedstawionego w przysłowiach polskich i angielskich — porównanie
3227
Teresa Dobrzyńska
Metafora w przekładzie 3171
Krzysztof Korżyk
Semantyka kognitywna — problemy i metody (Kilka uwag natury filozoficznej)
2982
Krzysztof Bogacki, Stanisław
Karolak
Założenia gramatyki o podstawach semantycznych 2653
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 535
2013-03-13 11:14:38
536
ADAM PAWŁOWSKI
Edward Lotko
Wyrazy zdradliwe w języku polskim i czeskim 2447
Henryk Kardela
Onomazjologiczny aspekt semantyki kognitywnej 2103
Aleksy Awdiejew
Nieśmieszne aforyzmy (Refleksja nad semantyką humoru Viktora Raskina)
2003
Iwona Nowakowska-Kempna
Aproksymacja semantycznego continuum 1771
Grażyna Habrajska
Semantyka rzeczowników zbiorowych 1765
Renata Grzegorczykowa
Kognitywne ujęcie znaczenia a problem
realizmu filozoficznego
1727
Hanna Skornia
Czas — statyczność a temat-remat 1589
Przemysław Łozowski
Ogół i szczegół w komponencjalnej oraz
kognitywnej analizie zmian semantycznych
1461
Ewa Jędrzejko
Teoretyczne problemy nominalizacji. Przegląd ujęć i propozycji metodologicznych
1449
Aleksy Awdiejew
Składnik wyjściowy w gramatyce komunikacyjnej 1256
Bożena Tokarz
O sprzeczności ontologicznej poezji w kontekście innych sztuk
1174
Kamilla Termińska
W kręgu epistemiczno-semantycznych pytań
o metaforę
1070
Wiesław Banyś
Wokół conditionalis, czyli warunkowo
o warunkowości 910
Zbysław Muszyński
Odnoszenie się wyrażeń w świetle procesu
porozumiewania się 889
Zuzanna Topolińska
Czy orzecznik to przypadek? 851
Tab. 9. Płeć w języku i kulturze, pod red. Janusza Anusiewicza i Kwiryny Handke, „Wiedza o Kulturze”, Wrocław 1994
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Romana Łobodzińska
Jaka jest kobieta w języku polskim?
4146
Kwiryna Handke
Język a determinanty płci
4125
Ewa Jędrzejko
Kobieta w przysłowiach, aforyzmach i anegdotach polskich. Konotacje i stereotypy
3680
Maria Peisert
„On” i „ona” we współczesnej polszczyźnie
potocznej 3508
Grażyna Habrajska
Obraz kobiety w Biblii
3472
Kamilla Termińska
Androgynia we współczesnej polszczyźnie
2088
Anna Dąbrowska
Sposoby określania trudnych sytuacji życiowych w dziewczęcych listach do czasopism
młodzieżowych
1991
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 536
2013-03-13 11:14:38
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”
Józef Kąś
Kulturowy stereotyp mężczyzny i kobiety
w środowisku wiejskim. Na materiale gwar
orawskich
1771
Bogdan Walczak
Polszczyzna kobiet — prolegomena historyczne
1667
Dorota Mazan
Nierównouprawnienie płci w etykiecie. Na
materiale korespondencji prywatnej
1559
Anna Wojciechowska
„Kobieta” i „mężczyzna” w twórczości
Magdaleny Samozwaniec
1547
Alina Jurasz
Lingwistyka feministyczna w RFN
1477
Larysa Pisarek
Wykładniki płci żeńskiej w języku rosyjskim
1455
Mieczysław Balowski
Obraz mężczyzny i kobiety w utworach
K.K. Baczyńskiego
1415
Krystyna Kleszczowa
Zbiory różnorodzajowe a problem genezy
rodzaju męskoosobowego
1367
537
Tab. 11. Język polityki a współczesna kultura polityczna, pod red. Janusza Anusiewicza i Bogdana
Sicińskiego, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław 1994
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Irena Kamińska-Szmaj
Co to jest kultura polityczna?
Bogdan Walczak
Co to jest język polityki?
14 648
4678
Iwona Bartoszewicz
Autoportret partii politycznych na podstawie
sloganów wyborczych użytych w kampanii przed wyborami do Sejmu i Senatu RP
w 1991 r.
4545
Maria Frankowska
Frazeologia i metaforyka w tekstach politycznych lat 1989–1993
4086
Tomasz Wydra
Leksykalne wykładniki impresywnej funkcji
mowy w wystąpieniach sejmowych
2858
Grażyna Sawicka
Językowy obraz rzeczywistości społecznej
i politycznej w graffiti
2806
Grażyna Habrajska
Wykorzystanie ironii do walki politycznej
2726
Marek Kochan
„Przyklejanie etykietek”, czyli o negatywnym określaniu przeciwnika
2346
Aleksy Awdiejew
Wartościowanie wymuszone a szacunek dla
odbiorcy w dyskursie politycznym
2209
Paweł Nowak, Adam Siwiec
„Kto komu” — językowe sposoby przedstawiania i komentowania wydarzeń politycznych (na materiale „Przeglądu Tygodniowego”)
2000
Ewa Kołodziejek
Językowe środki zwalczania przeciwnika,
czyli o inwektywach we współczesnych
tekstach politycznych
1978
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 537
2013-03-13 11:14:38
538
ADAM PAWŁOWSKI
Waldemar Żarski, Piotr H.
Lewiński
Sprostowanie jako specyficzny środek manipulacji tekstowo-językowej
1763
Anna Dąbrowska
Językowe ujęcie problemu aborcji w świetle
deklaracji programowych i wypowiedzi
przedstawicieli Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej
1429
Halina Dołęga
Słowa polityczne w świadomości dziecięcej
1331
Romana Łobodzińska
Językowe ujęcie problemu aborcji w świetle
deklaracji programowych i wypowiedzi
przedstawicieli Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego
1254
Irena Seiffert
Językowe ujęcie problemu aborcji w wypowiedziach polityków Unii Demokratycznej
1195
Tab. 12. Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, pod red.
Janusza Anusiewicza i Jerzego Bartmińskiego, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej,
Wrocław 1998
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Wojciech Chlebda
Stereotyp jako jedność języka, myślenia
i działania
3106
Renata Grzegorczykowa
O rozumieniu prototypu i stereotypu we
współczesnych teoriach semantycznych 2658
Weronika N. Telija
Frazeologizmy-idiomy jako stereotypy kultury
2631
Swietłana M. Tolstaja
Stereotyp w „języku kultury”
2534
Jerzy Bartmiński
Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem — na przykładzie stereotypu matki 2456
Uta M. Quasthoff
Etnocentryczne przetwarzanie informacji.
Ambiwalencja funkcji stereotypów w komunikacji międzykulturowej
2310
Grażyna Habrajska
Prototyp — stereotyp — metafora 2201
Serafima J. Nikitina
Stereotypy jako bariery kulturowe
2137
Jolanta Panasiuk
O zmienności stereotypów 1854
Ryszard Tokarski
Biała brzoza, czarna ziemia, czyli o miejscu
stereotypu w opisie języka
1842
Alicja Nowakowska
Bukiet jarzyn po polsku (prototyp a frazeologia)
1832
Grażyna Sawicka
Funkcje stereotypu w nominacji językowej 1741
Halina i Tadeusz Zgółkowie
Biznesmen, uczony i robotnik. Aksjologiczne podstawy stereotypu językowego. Rekonesans 1574
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 538
2013-03-13 11:14:38
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”
Aleksy Awdiejew
Standardy semantyczne a znaczenie leksykalne
1561
Katarzyna Mosiołek-Kłosińska
Stereotypy konia przekazywane przez język
polski i francuski 1518
Swietłana M. Prochorowa
Stereotyp językowy Europejczyka w kontekście opozycji „swój–obcy”
1484
Paweł Nowak
Stereotyp odbiorcy w tekstach publicystycznych z lat pięćdziesiątych 1406
Marzena Walczyńska
Jan Stanisław Bystroń jako prekursor teorii
stereotypu na gruncie polskim 1352
Andrzej M. Lewicki
Obraz samochodu w sloganach reklamowych
(reklama prasowa)
1351
Jerzy Bartmiński
Czy „językowy” jest tylko stereotyp „formalny”? (W odpowiedzi Profesor Swietłanie
Tołstojowej)
1334
Kamilla Termińska
Refleksy sporu o uniwersalia w sporze o stereotypy
1271
Agnieszka Libura, Maria
Libura
Stereotypy a sądy naukowe na przykładzie
niektórych podstawowych pojęć gramatycznych
1240
Magdalena Telus
Stereotyp grupowy a predykacja 1221
Michael Fleischer
Współczesna polska symbolika kolektywna
(wyniki badań empirycznych)
1183
Maria Wojtak
Literacka perswazja a stereotypy na przykładzie komedii Franciszka Bohomolca 1178
Anna Dąbrowska
Czy istnieje w podręcznikach języka polskiego dla cudzoziemców wyraźny obraz Polski
i Polaków? (Próba znalezienia stereotypów)
929
Dorota Filar
„Ta dłoń może być garścią i może być pięścią” — obrazy językowo-kulturowe w ramie
pojęciowej dłoni
789
Aleksandra Niewiara
Inni w oczach „wojowników sarmackich” —
o stereotypie narodowości w XVII wieku
759
Brigitta Miszewski
Stereotypy we współczesnym polskim dyskursie kaznodziejskim
734
539
Tab.13. Językowy obraz świata i kultura, pod red. Anny Dąbrowskiej i Janusza Anusiewicza,
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Janusz Anusiewicz, Anna Dąbrowska, Michael Fleischer
Językowy obraz świata i kultura. Projekt
koncepcji badawczej 8620
Marian Bugajski, Anna Wojciechowska
Językowy obraz świata a literatura
7770
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 539
2013-03-13 11:14:38
540
ADAM PAWŁOWSKI
Piotr H. Lewiński
Obraz świata w reklamie 7001
Anna Dąbrowska
Tę żabę trzeba zjeść. Językowo-kulturowy
obraz żaby w polszczyźnie
6850
Igor Borkowski
Śmierci tajemnicze wrota. Językowy świat
inskrypcji nagrobnych
6301
Grażyna Habrajska
Metody ankietowe i analiza tekstów w badaniach językowego obrazu świata
5725
Dorota Szumska
Na tropach tropu: rozważania o metaforze
poetyckiej 4458
Michael Fleischer
Obraz świata. Ujęcie z punktu widzenia
teorii systemów i konstruktywizmu 4168
Irina Sandomirska
O metaforach ŻYCIA i ŚMIERCI w stałych
związkach wyrazowych w języku rosyjskim
3997
Małgorzata Brzozowska
Derywaty onomazjologiczne (asocjacyjne)
w językowym obrazie świata 3676
Rafał Zimny
Raz, dwa, trzy — enumeracja i perswazja 3288
Hanna Burkhardt
Przekład zwierciadłem językowego i kulturowego obrazu świata (na przykładzie
Imperium Ryszarda Kapuścińskiego) 3081
Anna B. Burzyńska, Agnieszka Libura
Obraz czasu w języku potocznym i naukowym 2954
Magdalena Marszałek
Płeć jako element obrazu świata we współczesnych elementarzach polskich
2918
Janina Labocha
Tekst autobiograficzny jako pewna wizja
świata
2791
Jolanta Maćkiewicz
Potoczne w naukowym — niebezpieczeństwa i korzyści
2665
Jerzy Biniewicz
Kategoryzacja a naukowy obraz świata
(słownictwo nauk ścisłych) 2563
Joanna Szadura
Ludowe formuły powitania i pożegnania
ognia jako akty komunikacyjno-kulturowe
2540
Halina i Tadeusz Zgółkowie
Świat wartości w leksyce ogłoszeń towarzyskich i matrymonialnych
2511
Aleksandra Niewiara
Badania etymologii a odtwarzanie językowego obrazu świata
2415
Dorota Filar
Językowy obraz świata a obraz świata w tekście poetyckim
2366
Guy Torr, Władysław Chłopicki
Problemy w tłumaczeniu rytualizmów
2166
Tomasz Stępień
O inwektywie
2084
Wojciech Chlebda
Ile jest Mławy w Mławie? Pochodne nazw
własnych w językowym obrazie świata
Polaków
1867
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 540
2013-03-13 11:14:38
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”
Anna Luchowska
Status zasady sprzeczności w językowym
obrazie świata
1572
Maria Libura
Jak obraz świata odbija się w gramatyce?
Analiza języka fizyki klasycznej
1496
Brigitta Helbig-Mischewski
Językowo-kulturowy obraz świata w polskim i niemieckim współczesnym dyskursie
kaznodziejskim. Analiza porównawcza 1135
541
Tab. 14. Uczucia w języku i tekście, pod red. Iwony Nowakowskiej-Kempnej, Anny Dąbrowskiej
i Janusza Anusiewicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Mariola Jakubowicz
Dwa oblicza miłości. Porównanie językowych obrazów miłości tkwiących w etymologii i frazeologii
5492
Krystyna Data
W jaki sposób językoznawcy opisują emocje?
5446
Jacek Perlin, Maria Milewska
Afektonimy w polskim, francuskim, hiszpańskim i niderlandzkim. Analiza morfologiczna
i semantyczna 5275
Iwona Nowakowska-Kempna
Język ciała czy ciało w umyśle, czyli o metaforyce uczuć 4796
Agnieszka Libura
Analiza semantyczna wyrazów nazywających NIENAWIŚĆ i inne uczucia negatywne 4770
Jadwiga Puzynina
Uczucia a postawy we współczesnym języku
polskim
4022
Tomasz Stępień
O uczuciach „ideowych”. Głosy do Hymnu
Ignacego Krasickiego 3719
Magdalena Telus
Konstrukcja Narodowego „my”, czyli dlaczego kochamy ojczyznę 3183
Bożena Sieradzka-Baziur
Językowy obraz serca w polskich utworach
Jana Kochanowskiego 3087
Agnieszka Mikołajczuk
Problem ocen w analizie wybranych polskich
nazw uczuć z klasy semantycznej GNIEWU 3083
Ewa Jędrzejko
O językowych wykładnikach pojęcia
WSTYD w różnych koncepcjach opisu 2805
Renata Rodak
Frazemy jako emotywne operatory interakcyjne
2621
Grażyna Sawicka
Miłość niejedno ma imię (Językowe i pozajęzykowe interakcje między matką a dzieckiem) 2471
Dorota Szumska
O emocjach bez emocji
2442
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 541
2013-03-13 11:14:38
542
ADAM PAWŁOWSKI
Bogusław Bierwiaczonek
Religijne subkategorie miłości
2370
Dorota Brzozowska
Uczucia w dowcipach
2107
Tab. 15. Opozycja homo–animal w języku i kulturze, pod red. Anny Dąbrowskiej, Wydawnictwo
Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2003
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Alicja Nowakowska
Człowiek jak zwierzę. Sfrazeologizowane
porównania doczasownikowe na podstawie
Słownika frazeologicznego języka polskiego 3573
Anna Dąbrowska
Wężem pożądań wejdę do twej duszy —
nazwy zwierząt w polskim słownictwie
erotycznym 2908
Agnieszka Libura
Wartościowanie związane z wybranymi
przedpojęciowymi schematami wyobrażeniowymi na przykładzie nazw części ciała
ludzi i zwierząt 2855
Maria Peisert
Sus domesticus — zwierzę, którego nazwy
używać nie wypada 2479
Joanna Zimnowoda
Opozycja homo–animal w ekspresywnych
zwrotach językowych
2243
Luiza Rzymowska
Symbolika zwierząt w Rozważaniach
o snach Artemidora z Daldis 2125
Romana Łobodzińska
Nazwy zwierząt w nazwiskach polskich 2109
Ryszard Solik
Motywy zoomorficzne w kulturze artystycznej średniowiecza. Rekonesans 1935
Irena Kamińska-Szmaj
Człowiek zwierzęciem politycznym
1921
Magdalena Pietrzak
Językowy obraz ludzi i zwierząt w tekstach
literackich na przykładzie powieści Antoniego Gołubiewa 1805
Michael Fleischer
Komunikacja międzygatunkowa. Przypadek:
człowiek–pies
1771
Kamilla Termińska
Przekraczanie opozycji zwierzę–człowiek
w cywilizacjach Morza Śródziemnego
1751
Antonina Grybosiowa
Jak historyk języka polskiego rozumie opozycję homo–animal 1608
Jolanta Szarlej
Biblijne epifanie zwierzęce na tle opozycji
homo–animal 1535
Maja Wolny
Językowy obraz starości ludzi i zwierząt
w polszczyźnie 1500
Krystyna Data
Opozycja homo–animal w twórczości Jana
Kochanowskiego 1209
Anna Krawczyk-Tyrpa
Niedźwiedzie i ludzie — opozycja rozmyta 1189
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 542
2013-03-13 11:14:38
Elektroniczna wersja serii „Język a Kultura”543
Włodzimierz Wysoczański
Opozycja homo–animal z perspektywy
reguł postępowania (na materiale frazemów
wybranych języków)
927
Anna Pietryga
Opozycja homo–animal a manicheizm 889
Maria Doroszkiewicz
Opozycja homo–animal w metaforyce i frazeologii prasy codziennej z okresu wyborów
prezydenckich 1996 w Rosji
549
Tab. 16. Świat roślin w języku i kulturze, pod red. Anny Dąbrowskiej i Ireny Kamińskiej-Szmaj,
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000
Autor
Tytuł
Liczba pobrań
Alicja Nowakowska
Róża w języku i kulturze
15 556
Halina Pelcowa
Nazwy roślin w świadomości językowej
ludności wiejskiej 12 814
Lucyna Tomczak
Ludowe nazwy ziemniaków i ich odmiany
6309
Anna Krawczyk-Tyrpa
Kwiat i kobieta
6008
Anna Dąbrowska
Złota dziewanna i biodra brzozowe. Nazwy
roślin w polskim słownictwie erotycznym
(na materiale poetyckim)
5444
Luiza Rzymowska
Piersi fiołkami pachnące. Kwiaty w mitach
i języku dawnej Grecji
5396
Jolanta Ignatowicz-Skowrońska
Motywy roślinne w slangu młodzieżowym
i żargonie przestępczym 5296
Włodzimierz Wysoczański
Semantyczno-kulturowa interpretacja
nazw roślin (niektóre aspekty pogranicza
chrześcijańsko-pogańskiego)
5141
Ewa Ciesielska
Motywy roślinne w poezji Jana Twardowskiego
4885
Krystyna Data,
Dorota Janeczko
Świat roślin w twórczości Jana Kochanowskiego
4102
Helena Sojka-Masztalerz
„Kiedy jest tylko groch w chałupie, a kapusta w kłodzie, to bieda nie dobodzie...”
O warzywach w przysłowiach
4053
Anna Wojciechowska-Basista
Świat roślin w reklamie współczesnej (reklama prasowa)
3706
Anna B. Burzyńska,
Jan Kamieniecki
Zioło — trawa — łąka. Kilka uwag w świetle faktów z języka i kultury
3684
Ilona Biernacka-Ligięza
Ładne kwiatki współczesnej polszczyzny
3436
Marzena Marczewska
Aspekty wierzeniowe w rekonstrukcji językowego obrazu drzew
3298
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 543
2013-03-13 11:14:38
544
ADAM PAWŁOWSKI
Marcin Preyzner
Rodzaj i płeć w drzewie, czyli stosunek
obrazu kategorii gramatycznej do stereotypu
drzewa
2826
Halina Zgółkowa,
Barbara Sobczak
Rośliny w poetyckim obrazie świata
Agnieszki Osieckiej
2816
Agnieszka Będkowska-Kopczyk
Metaforyka roślinna w języku słoweńskim
i jej podstawy konceptualne (na tle metaforyki polskiej)
2721
Magdalena Pietrzak
Rośliny w porównaniach występujących
w Trylogii Henryka Sienkiewicza
2384
Grażyna Habrajska
Funkcjonowanie nazw roślin w potocznej
polszczyźnie
2309
Monika Rzeszutek
Rośliny w szkolnym ogrodzie, czyli nazwy
botaniczne w socjolekcie uczniowskim
2302
Sylwia Rzedzicka
Roślinny świat Brunona Schulza
2118
Jadwiga Kowalikowa
Świat roślin w przysłowiach koreańskich
1817
Halina Kurek
Przemiany językowe wsi (na przykładzie
wybranych nazw roślin z okolic Dukli) 1677
Jerzy Woronczak
Rośliny w żywotach świętych
1033
Język a Kultura 23, 2012
© for this edition by CNS
Jak 23 I wyd..indb 544
2013-03-13 11:14:38